1.Procesy współczesnosci:
*globalizacja-ogół procesów prowadzących do coraz większej wspołzależnosci i integracji panstw, społeczenstw, gospodarek i kultur czego efektem jest tworzenie się „jednego świata”, zanikanie kategorii państwa narodowego; kurczenie się przestrzeni i wzrost tempa interakcji poprzez wykorzystanie technologii informa. Oraz wzrost znaczenia organizacji ponad- i międzynarodowych w szczególnosci ponadnarodowych korporacji.
*integracja europejska-określenie stosowane wobec procesu stopniowego integrowania się panstw Europy pod względem gospodarczym, prawnym i politycznym. Widoczna po zakonczeniu II wojny światowej, szczególnie po Kongresie Haskim oraz zawarciiu Traktatu paryskiego. Obecnie procesy integracyjne w Europie realizowane są w ramach UE powstałej w 1993 na bazie Wspólnot Europoejskic
*transformacje postkomunistyczne-transformacja to rodzaj zmiany od jednej formy do drugiej. Aktorami transformacji postkomunistycznej są z jednej strony społeczenstwa tottalitarne, a z drugiej strony społ. Demokratyczne. Tworem transformacji jest społ. Postkomunistyczne. Transformacja postkomunistyczna zachodzi w rzeczywistości krajów, które należały do imperium sowieckiego , wkrajach gdzie były próby budowania praktyk komunizmu.
-transformacja postkomunistyczna trwa i będzie trwała do czasu gdy str. Postulowane jako wyróżniki społ. Narodowo-obywatelksiego zdominują struktury poprzednie(relno socjalis., totalitarne )i obecne hybrydowe
-transformacja postkomun., zakończyła się wraz z osiągnięciem suwerenności pańswtowej, włączeniem gospod. Nardowej w system światowego kapitalizmu, wprowadzeniem demokracji oraz systemy integracji europejskiej i Nato
-transformacja społ. Postrzegana jako złożone procesy konwergencji czyli upodobniania się do siebie społeczeństw, systemów, nie ma większego znaczenia co dzieje się dziś, ważny jest efekt konwergencji(stopien zblizenia się do siebie systemu)
*Transformacja-szczególny okres zmian, który powinien zaowocować powstaniem efektywnych systemów i struktur jako osto.. ładu, czynników stabilizacji społecznej
*Symptony trwania transformacji(do I stanowiska względem transformacji):
-uścisk „tajnych służb”(konstalacja A.Zybetowicz-rzeczywistość imperium sowieckiego)
-istnienie hybrydowych służb specjalnych(połączenie starych z nowo tworzonymi)
-deficyt stantardowych większości segmentacyjnych(marginalizacja klas średnich)
2.aktorzy na megapoziomie
Aktorami są zarówno wielkie całości społeczne: społeczenstwa, segmenty „większościowe” , `mniejszościowe”, ruchy społeczne, masy ,tłumy jak i jednostki(w tym wybitne).
Megapoziomowowi aktorzy to: cywlizacje, religie światowe, plemiona globalne,superomocarstwo(społeczenstwo narodów USA) , tzw. Grupa G-7G-10,G-20, megakorporacje, ONZ, NATO,UE oraz przywódcy -liderzy wyszczególnionych całości, aktorzy destrukcyjni-megakorporacje i mafie.Są to obszary również pewnych gangów, piratów. Nie ma demokratycznych zasad regulacji stosunków między aktorami, gdyż ich natura jest różna.
Aktorzy megapoziomu nie są asymetrią społeczeństw. Cywlizacje nie są supercywilizacyjnymi.
Systemy megapoziomowe wymuszają określone zachowania na ludziach i społ. Nie są obojętne stosunki między Europą a UE i innymi sybscywilizacjami. Społeczeństwa narodowe nie są w stanie uporać się z problemami-bezpieczeństwo militarne, ekologiczne. Tworzenie odpowiednich systemów ponadnarodowych powoduje podstawy integracji między aktorami na różnych poziomach
- megapoziom Ⴎ międzycywilizacyjne ,
pomiędzy całościami
Ⴎ aktywność aktorów mega wzrasta a makro maleje
Ⴎ państwo nie ma środków ani ochoty do ich dyscyplinowania ;
Ⴎ aktorzy : mafie , gangi międzynarodowe , ukryte grupy interesu , które korumpują tradycyjne organizacje ; zmiana rzeczywistości społecznej w
związku z procesami globalizacji . Istnieje konieczność nowych teorii
( procesy integrujące grupę nie mieszczą się w paradygmacie makro )
პ według Huntingtona mamy 9 cywilizacji , aktorów , którzy ze sobą rywalizują
Funkcje teorii naukowych zawierają z funkcjami pewnych ideologii . Występuje także zacieranie granic między socjologią a politologią .
Makrosocjologia staje się działem o stającej się rzeczywistości społecznej .
Ⴎ religie światowe
Ⴎ plemiona globalne
Ⴎ społeczeństwa imperialne , państwa imperialne
Ⴎ tworzenie się subcywilizacji პ amerykańskiej , zachodnioeuropejskiej
Powstawanie cywilizacji nie jest jednopoziomowe :
czynniki integrujące Ⴎ zagrożenie , polaryzacja interesów , wojna
Sojusznicy cywilizacji mogą być także autonomicznymi aktorami . Aktorami nowego typu są społeczeństwa kontynentalne , subkontynentalne ,np. Unia Europejska ,mamy tendencje integracyjne aktorów makropoziomu .
Interesuje nas aktor definiowany jako cywilizacja zachodnia , bo konstytuujemy ją bez naszego zaangażowania czy zainteresowania .
Społeczeństwo globalne ma obecnie inne znaczenie , odnosi się do integrowania lub dezintegrowania całej ludzkości , za sprawą stosunków gospodarczych mediów .
Herbert Spencer
-cywilizacja odzwierciedla pewien etap rozwoju, który owocował powstaniem miast oraz instytucji, obywatelstwa ( zbiory praw) były różne,
-wzorcowym typem dysponowały państwa-miasta w starożytnej Grecji,
konstytuujące się społeczeństwo, rządzące się autonomicznymi prawami wiąże się z konstytuowaniem się statusu, skutecznie organizuje się na rzecz ekspansji.
Grupy religijne jako megapoziomy
Grupy religijne są najbardziej trwałymi grupami społecznymi. Trwalszymi niż społeczeństwa rozumiane np. jako wielkie grupy integrowane politycznie, starsze od narodów. Grupy religijne stały się fundamentami cywilizacji. Grópy diasporyczne o charakterze wspólnotowym - cywilizacje. Grupy diasporyczne to z natury rzeczy trwałe grupy bo integrują się wokół wspólnych systemów wartości, których nie mogą praktykowac , bo są kontrolowane przez władzę.
Nie chodzi zawsze o praktykowanie tych wartości, ale często o wartości instrumentalne, o przekonanie. Często stawały sie ostoją ładu społecznego, poza polityczną władzą. Zwłaszcza teraz gdy są dewaluowane narody jako grupy. Dlatego rośnie rola grup wyznaniowych w tym sekt. Inne grupy przestają zaspokajać te potrzeby.
Struktura wyznaniowa to układ powiązanych ze sobą przez złożone relacje i rywalizacje o wyznawców grup religijnych, a za ich pośrednictwem o wpływy w życiu doczesnym społeczeństw i narodów, ludzkości.
Systemy wierzeń religijnych i kościołów są ważnymi nażędziami rywalizacji, za sprawą praktykowania wartości sakralnych. Jest to możliwe przez większościowe grupy wyznaniowe.
Walka o wpływy toczy się między religiami, ale tez między ateistami i areligijnymi oraz wahającymi się co do swego wyznania.Stąd też szerszą strukturę światopoglądowo - wyznaniową należy traktowac jako ukonstytuowaną przez wyszczególnione kategorie: ateistów, bezwyznaniowców, wahających się, (+wierzących?). Ważny jest tu stosunek do istoty nadprzyrodzonej. Struktura to układ złożonych relacji między wierzącymi i nie wierzącymi.
Segmentami struktury są grupy religijne różnych wyznań, ich podgrupy odłamy i sekty. Budują one społeczeństwo w wymiarze wyznaniowym. Gdy uwzględniamy ateistów, to w wymiarze szerszym.
Ważnymi segmentami są większości. Ich dominacja określa charakter danego społeczeństwa. Maleje udział ludzi religijnych w społeczeństwach demokratycznych.
Grupy religijne - zbiory jednostek powiązanych ze sobą systemem wierzeń, praktyk, służących zaspokajaniu potrzeb religijnych duchowych i indywidualnych. Nadawanie sensu doczesnemu i wiecznemu życiuindywidualnemu i grupowemu; także zaspokajanie potrzeb życiowych, i praktycznych wyznawców.
Grupy religijne gdy nie są grupami konstytuującymi religie narodowe to są grupami diasporycznymi; nie respektują granic podziałów politycznych.
*Znaniecki
- traktował grupy religijne jako społeczeństwa, zwłaszcza o zasięgu globalnym; nazywał je społeczeństwami religijnymi
- Wiązał je z fazą kultury piśmiennej: 1. kultury religijne 2. Kultury narodowe 3. Kultury światowe; dzięki nim konstytuują się odpowiednie społeczeństwa.
3.Sekwencje instytucjonalna w sferze miltarnej
Sekewncja instytucjonalna rowijana wg starego staradygmatu.Komponnety rzeczywistości a potrzeby bezpieczeństwa militarnego społeczeństwa narodowgo jako potencjalnego i racjonalnego podmiotu w procesach wspołczesnosci. Liczą się te społeczenstwa, które dysponują odpowiednim potencjałem też militarnym. Narody dziś mają także swoje potrzeby powiązane z bezpieczeństwem zbiorowym, w grę wchodzi bezpieczeństwo tej zbiorowości która konstytuuje zbiorowośc społeczeństw która konstytuuje Nato. Analiza probelmatyki bezpieczeństwa narodowego dziś obejmować musi aspekt zewnętrzny i wewnętrzny. Wyjściowe są potzreby bezp. Narodowego powiązane z potrzebami bezpieczeństwa społecznewgo, zbiroowego. Bezpieczeństwo i suewerenność są zmiennymi które trzeba odpowiednio kształtowac.
*aspekt militarny(wewnętrzny)
-typ myślenia obecny od czasów B. Malinowksiego i Szczepańskiego(rzeczywistość społ. Żaden komponent nie powstanie jeżeli nie ma determinacji ze strony potzreb)
-model procesu etniczego-społecze. Jest wyzej niż naród-grupa diasporowa. Częśc narodu konstytucje społ. Naroodowe , którego skłądnikiem są też mniejszości
-bezpieczeństwo narodowe-bezpieczenstwo społeczenstwa jako system.Aby system społeczny mógł się rozwijać muszą być: saoobserwajca,samoodnoszenie
-kwestie potrzeb:napięcie występujące w obszarze systemu w związku z brakiem , deficytem lub nadmiarem jakiegoś składnikia-tutaj chodzi o niedostatek potencjału militarnego, stan ten wywołuje określone przedsięwzięcia
-bezpieczenstwo i suewrennosćo-zmienne, które trzeba kształtować
-instutcja-zobeiktywizowany wzór zachowania
-grupa dyspozycyjna-obslugują odpowiednie urządzenia instytucyjne mundurowe
-sfera militarna wspoł. Świata a sfera bezpieczenstwa narodowego:
1.wspoł. sfera militarna objęła kolejne 2 przestrzenie
a)pozaatmosferyczną
b)cyberprzestzeń po lądzie, wodzie i powietrzu
-Nasza organizacjia armii(struktura organizacyjna społ. Za pomocą jej społeczeństwo zaspokaja potzreby) i wojska(grupa dyspozycyjna)
-gr. Sypozycyjna-szczególnie trwały typ segmentów społ. Związanych z funkcjonowaniem systemów państwowego bezpieczenstwa wewn. I zewn.. Członkowie gr. Dyspozycyjnych wobec decydentów zdobywają środki egzystencji poddając się:rozkazodwctwu, hierarchii, dyscyplinie, mustrze, skoszarowaniu, umundurowaniu, ograniczenie życia rodzinnego na rzecz pełnienia zew./wew. Grupowych ról społecznych. Te ostatnie zew. Nazywa się rolami segmentacyjnymi w ramachspoł. Jako całosci. Wojsko repreznetuje jednocześnie na polach bitewnych społeczęnstwa naroodwego.
Dziś w działaniach pokojowo-reprezentacyjnych. Proces członków gr. Dyspo. I pełnienie służby wymaga poświęcenia życia.
-grupy dyspozycjne :żołnierze, policjanci, strażnicy, strażacy, ratownicy, ochraniarze najemnicy
-warstwy dyspozycyjne nawet przy rożnicujących się dziś formach dyspozycyjnosci panstwowej prywatnej i publicznej, wojskogrupowej strzegą odpowiednio do rodzaju dyspozycji. Strzegą porządku prywatnego i publicznego zgodnie z rozkazami decydentów lub ich reprezentatntów
-zabezpieczają procesy wytwórczo-eskploatacyjne, gospod. I naturalno-przyrodnicze. Jeśli zdażą się katastrofy usuwają ich skutki
-bezpieczeństwo narodowe nie jest możliwe bez partcypacji w systemach bezp. Zbiorowego, czyli w systemach bezp. Międzynarodowych lub ponad narod.. a także w zwiazku z poszerzeniem obszarów aktywności militarnej
-cybeprzestrzen-obszar na którym można prowadzić skuteczną ofensywę
2.nie towarzyszy temu wzrost liczebności wojska. Lecz jego redukcja. Poszerzenie przestrzeni o kosmos i cyberprzestrzeń
3.dzieje się tak dzięki skutkowi technologicznemu w dziedzinie telekomunikacji i informatycznego, co wpływa na podnoszenie szynbkości i precyzję uderzen militarnych
4.sa one skutecnziejsze i nie wymagają zbytniego zaangażowania oddziałow bezpośre. Starcia, za sprawą rozpowszechnienia rakiet batalistycznych , sredniego zasięgu i samosterujacych
5.nie redukuje to ilosci potencjalnych i realnych wrogów w sferze miliatrnej. Wzrasta ilosc niepanstwowych podmiotów wspołeczesnych pol walki dysponujacych coraz lepiej wyszkolonymi grupami dyspozycyjnymi.
6. przez to mini. Przy wiekszej złożoności operacji wojskowych cora ztrudniej jest utzrymać pokój. Większośc konfliktów po zimnej wojnie została zredukowana i ma charakter wew., jednak dla ludnosci cywilnej-morderczy i wymuszający-kraje 3 śiwata
7.zintensyfikowana kodyfikacja reguł prowadzenia wojny przniosła określone efekty w relacjach międzynarodowych, nie zaś w wewnątrzkrajowych. Albowiem nie ma takich samych mozliwości ingerencji w sprawy wewnętrzne jak w narodowe
8.owa kodyfikacja stworzyła jednak poten. I realne przesłanki do rozwoju współpracy miedzynarodowej na rzecz redukcji konfliktów i ch złagodzenia z zastosowaniem misji naroodowych
9. w tym także pod wpływem działan terrorystycznych z jednej strony autonominzują się siły bezp. Zbiorowego przy tworzeniu nowych systemów regulacji i funkcjonowaniu , z drugiej-rośnie znaczenie wojsk naroodwych
10. Bezp. Narodowe i zborowe zalezy od rozpoczynającego się dopiero dyskursu na rzecz kontroli nie tylko aktorów sfery militarnej w tym wojsk zawodowych , pospolitego ruszenia wojsk partyzanckich ale sfer pozamilitarnych-polityka i gospod.
Granice między sferami są płynne , dlatego trudno jest określic bez badań zasięg sfery milatrnej. Aktywność miliarna we wspołczesnym swiecie to aktywnośc na rzecz pokoju.
aspekt |
Potrz eby |
normy |
instytucje |
Narzedzia insty. |
Związki insty |
segmetacja |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4. hipoteza o polaryzacji struktury klaosowo-warstwowej
-hipoteza odnosząca się do naszego społ.-w toku transformacji postkomunistycznej zwłaszcza zaś w fazie integracji polizbonskiej mamy do czynienia z polaryzacją struktury społ. Polskiego i innych społ.. Europy Srodkowo-wschodniej. Z jednej strony rośnie zamożnośc klas prywatno-własnościowych zwłaszcza tych które wytzrymują konkurencję rynkową przy równoczesnej redukcji tych klas. Z drugiej strony rośnie udział bezrobotnych i ubogich w znacznym stopniu sferę ubóstwa i biedy redukuje jednak emigracja zarobkowa szczególnie młodych Polaków czy mieszkancow Europy Śr.-wsch.
-H. Domanski -wykazał ze w latach 2002 2006 nastąpił ewidentny ubytek klas rynkowych czy prywatno-własnosciowych. Mimo żołwiego tempa ich generacji po upadku komunizmu.
-ostoją państwa opeik. Jest rynek , klasy rynkowe i klasy średnie, wnoszą one najw. Środków finans. Za posrednictwem podatków
-udział kategorii właścicieli w strukturach społeczenstw(poza rolnictwem)
Ogółem w badanych krajach kapitalistycznych i postkapitalistycznych udział włascicieli w 2002 r wyniosl 8% a w 2006 r. spadł o 2 pkt % 6,1%
Ubytek ten jest znaczący, jest to efekt globalizacji a zatem monopolizacji rynków przez aktorów tego procesu, efekt redukcji klas prywatno-własnościowych jako ostoi ładu.
Polska: udział właścicieli 7,4% 2002, 5,7% 2006, najwyzszy udział mają Czesi i Słowacja