Gołąbki z pęczaku i grzybów (Kaszuby i Pomorze)
2 męskie garście suszonych grzybów
2 szklanki pęczaku
1 głowa kapusty (niby powinna być biała, ale z włoskiej są delikatniejsze)
2 dorodne cebule
20 dag słoniny pokrojonej w drobną kostkę
2 jajka do pary
sól i pieprz
Grzyby moczymy przez noc, a rano gotujemy do miękkości w lekko osolonych 2 litrach wody. Odcedzamy, wywar zachowujemy. Pęczak zalewamy 5 szklankami wywaru z grzybów i gotujemy do miękkości na malutkim ogniu. W tym czasie usuwamy głąb z kapusty i wkładamy ją do wielkiego gara pełnego wrzącej osolonej wody. Gotujemy przez około 10 minut. Należy teraz oddzielić od siebie liście kapusty, można to zrobić na kilka sposobów. Dość wygodnie jest za pomocą dwóch drewnianych łyżek odrywać je jeden po drugim, gdy kapusta jest w garze. Z liści odcinamy niepotrzebne stwardnienia. Siekamy cebulę i szklimy na słoninie. Grzyby siekamy. Do przestudzonego (aby jajka się nie ścięły) pęczaku dodajemy cebulę, posiekane grzyby i jajka. Dobrze doprawiamy solą i pieprzem. Dokładnie mieszamy. Napełniamy liście farszem i ciasno zwijamy. Na dno szerokiego rondla lub naczynia do zapiekania wkładamy zewnętrzne, zniszczone liście kapusty, układamy na nich ciasno gołąbeczki. Zalewamy resztą wywaru z grzybów. Powinny być w trzech czwartych przykryte. Jeśli trzeba, dolewamy wody, pilnując, by wywar był słony. Przykrywamy pokrywką i wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 180°C. Można też postawić na malutkim ogniu. Teraz zaczynamy godzinne duszenie. A potem to już tylko jedzenie i jedzenie…
Kluski śląskie (przepis tradycyjny) (Śląsk)
1 kg ziemniaków
mąka ziemniaczana
1 jajko (opcjonalnie)
sól
Prościej już nie można! Gotujemy ziemniaki w mundurkach, przeciskamy przez praskę i zostawiamy do przestygnięcia. Ugniatamy je w misce lub garnku. Masę dzielimy na 4 części i jedną ćwiartkę wyjmujemy i rozsmarowujemy na pozostałych trzech. W puste miejsce wsypujemy "na równo" mąkę ziemniaczaną. Wyrabiamy ciasto. W wersji na bogato dodając jajko. W szerokim garze zagotowujemy osoloną wodę. Z ciasta lepimy lekko spłaszczone kuleczki z dziurką w środku (bez dziurki się nie liczy, bo sos nie ma gdzie się zatrzymać). Wrzucamy do wrzącej wody. Gotujemy, aż wypłyną.
Kapuśniak inny niż wszystkie (Kujawy)
2 cebule
1 marchew
1 pietruszka
½ selera
2 l wody
25 dag dobrze ukiszonej kapusty
10 dag kapusty białej
2 kapelusze borowikowe
1 solidna łycha powideł śliwkowych z Doliny Dolnej Wisły
kilka ziarenek jałowca
1 łyżka mąki
1 łyżka gęsiego smalcu
sól
Z cebuli, marchwi, pietruszki i selera gotujemy wywar. Warzywa zalewamy 2 litrami wody i doprowadzamy do wrzenia. Potem gotujemy na wolnym ogniu. Gdy jarzyny będą miękkie, wyjmujemy je, dodajemy pokrojoną kapustę i gotujemy do miękkości razem z borowikami. Pod koniec gotowania dodajemy powidła, jałowiec, podprawiamy zasmażką z mąki oraz smalcu i chwilę jeszcze gotujemy. Podajemy najlepiej z gorącymi ziemniakami.
Ciasto jesienne śliwkowo-orzechowe (Kujawy)
1½ szklanki mąki
20 dag masła, najlepiej wiejskiego z Wołuszewa
5 łyżek cukru brązowego
1 łyżeczka soli
1 żółtko
1-2 łyżki śmietany (jeśli trzeba)
1 szklanka orzechów włoskich
1 słoik powideł śliwkowych z Doliny Dolnej Wisły
Z mąki, miękkiego masła, cukru, soli, żółtka i ewentualnie śmietany wyrabiamy miękkie ciasto. Lepimy kulkę i wkładamy do lodówki na godzinę. Z papieru do pieczenia wycinamy kółko wielkości dna tortownicy. Wykładamy nim formę. Orzechy podprażamy na suchej patelni i mieszamy z powidłami. Wylewamy je razem na papier. Ciasto rozwałkowujemy na placek (dobrze, by miał w miarę okrągły kształt) i układamy na powidłach z orzechami. Nakłuwamy w paru miejscach widelcem. Pieczemy w 200°C przez około 20-25 minut, aż ciasto będzie złote i kruche. Po wyłączeniu piekarnika - delikatnie uchylamy drzwiczki i zostawiamy placek jeszcze przez kilka chwil w środku. Potem odwracamy ciasto na półmisek i delikatnie zdejmujemy z niego papier do pieczenia.