Współczesne uwarunkowania zdrowia

1. Definicja zdrowia indywidualnego, definicja według WHO.

Indywidualna definicja zdrowia:

• Brak zmian chorobowych,

• Dobre samopoczucie,

• Równowaga wewnętrzna organizmu,

• Szczęście,

• Możliwości uczenia się i dobrej pracy,

• Dobre kontakty z ludźmi,

• Prawidłowe funkcjonowanie,

• Lepsza pozycja materialna,

• Wygląd skory,

• Komfort psychiczny.

Zdrowie, to dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne, a nie tylko brak choroby czy ułomności (dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny).

Według WHO na zdrowie wpływ mają:

• Czynniki genetyczne 15-20%

• Służba zdrowia 5-10%

• Styl życia 50-55%

• Środowisko 15-20%

Każdy jest indywidualnie odpowiedzialny za swoje zdrowie. !!!

2. Kryteria i ocena zdrowia.

Kryteria oceny stanu zdrowia to kryteria:

1. Subiektywne (polega na samoocenie jednostki),

2. Obiektywne (to badania medyczne).

3. Społeczne (zaburzenia ról społecznych).

Skóra jako zwierciadło zdrowia

1. Budowa i fizjologia skóry.

2. Funkcja skóry i przydatków skóry.

Wpływ klimatu i pogody na sta zdrowia

1. Czynności fizjologiczne skóry.

Skora jest w ścisłym związku ze stanem czynnościowym organizmu i przyczyna się do zapewnienia równowagi ustroju.

Pełni rolę:

1. bariery ochronnej:

• przed czynnikami fizycznymi np. działaniem promieni ultrafioletowych,

• przed działaniem bodźców cieplnych i zimnych (funkcja termoregulacji na skórze),

• ochrona przed czynnikami chemicznymi poprzez kwaśne pH skóry, płaszcz tłuszczowy,

• ochrona przed zakażeniami bakteryjnymi.

2. Czynność wydzielnicza skory poprzez wytwarzanie łoju i potu na co mają wpływ bodźce nerwowe, emocjonalne i cieplne.

3. Czynność recepcyjna i wydzielnicza. Skora bierze udział w przemianie białek, węglowodanów i tłuszczów. W skórze powstaje witamina D₃ pod wpływem promieni słonecznych. W skórze znajdują się receptory czucia, bólu, zimna i ciepła.

4. Czynność resopcyjna skory, czyli wchłanianie przez skórę. Poprzez skórę wchłaniają się leki, maści, kremy, alergeny i wchłanianie przez skórę zachodzi głównie przez mieszki włosowe i gruczoły łojowe.

2. Wpływ temperatury powietrza na organizm.

Działanie wysokiej temperatury na organizm może być miejscowe i ogólne.

Działanie miejscowe: wysoka temperatura może wywołać oparzenia skory, które obejmują rożne powierzchnie ciała i maja różny stopień.

Działania ogólne to:

• rozszerzenie naczyń skórnych,

• obfite wydzielanie potu,

• parowanie potu,

• przyśpieszenie oddechu i tętna,

• osłabienie aktywności życiowej,

• zwolnienie przemiany materii,

• w organizmie gromadzą się związki toksyczne i może dojść do stanu zwanego przegrzaniem, czyli udarem cieplnym.

Wpływ niskiej temperatury na organizm wywołuje objawy miejscowe (zwężenie naczyń krwionośnych, zmniejszenie oddawania ciepła, gęsia skórka).

Dalsze działanie niskiej temperatury prowadzi do zmian ogólnych w organizmie:

• tętno staje się wolniejsze,

• zwalnia się oddychanie i jest głębsze,

• wzmaga się przemiana materii,

• zwiększa się napięcie mięśniowe i pojawia się drżenie ciała,

• hipotermia doprowadza do obniżenia temperatury ciała,

• anemizacji skóry zmniejszonej odporności ogólnej ustroju,

• dalsze przebywanie w niskiej temp. powoduje senność, zmniejszenie aktywności i zamarzniecie.

3. Wpływ wilgotności na organizm.

Suche powietrze odbiera ustrojowi dużo wody, skora staje się sucha i chropowata, wysychają i pękają błony śluzowe, zmiesza się odporność ustroju na zakażenia.

Nadmierna wilgotność i wysoka temperatura utrudnia oddawanie ciepła z organizmu w skutek upośledzonego parowania przez skore. Powietrze wilgotne o niskiej temperaturze wywołuje szybka utratę ciepła gdyż wilgotne powietrze jest lepszym przewodnikiem ciepła niż suche.

Już krótkotrwale przebywanie w chłodnym, wilgotnym powietrzu może spowodować przeziębienie, katar i inne choroby dróg oddechowych. Długotrwałe przebywanie w takim powietrzu może spowodować gościec i nerwobóle.

Wilgotność powietrza niekorzystna dla organizmu może spowodować zaostrzenie się niektórych chorób skory, ogólne pogorszenie stanu skory np. choroby alergiczne skóry.

4. Wpływ ruchu powietrza na organizm.

Ruch powietrza wpływa na stan skory i oddawaniu ciepła z organizmu. Znaczny ruch powietrza przy prawidłowej temperaturze i wysokiej wilgotności wpływa niekorzystnie na stan dróg oddechowych, sprzyja ich nieżytom.

Brak ruchu powietrza może prowadzić do zaburzeń termoregulacji i przegrzania, co objawia się najpierw na skórze. Norma ruchu powietrza: prędkość 0,7m na sekundę. Normy te musza być brane pod uwagę przy tworzeniu warunków pracy i warunków przebywania w pomieszczeniach.

5. Wpływ ciśnienia atmosferycznego na organizm.

Przy spadku ciśnienia atmosferycznego np. przed deszczem pojawiają się dokuczliwe bóle reumatyczne i neuralgie np. korzonki, głowa, stan rozdrażnienia i pogorszenie samopoczucia.

Przy znacznym obniżeniu ciśnienia atmosferycznego np. przy wchodzeniu na wysoką górę może wystąpić u człowieka choroba górska, która objawia się:

• przyspieszonym biciem serca,

• zwiększona ilością oddechów na minutę,

• dusznością,

• ogólnym osłabieniem,

• zawrotami głowy,

• lekiem przestrzeni,

• nudnościami i wymiotami,

• krwawieniem z nosa,

• utratą przytomności.

Następstwa działania zwiększonego ciśnienia na ustrój można zaobserwować u nurków, którzy schodzą do pracy pod wodę lub u robotników budujących metra, mosty, u których może wystąpić choroba kesonowa.

Najniebezpieczniejszy jest w tej chorobie powrót z wysokiego ciśnienia do normalnego. W skutek różnicy ciśnień występuje uwalnianie nagromadzonego w nadmiarze azotu, który wydziela się we krwi w postaci pęcherzyków gazu. Pęcherzyki te mogą powodować zaczopowanie naczyń tętniczych i innych krwionośnych. Jeżeli zostanie zaczopowany naczynie w narządzie ważnym dla życia jak np. w sercu czy mózgu to może to doprowadzić do śmierci.

6. Codzienna pielęgnacja zdrowej skóry w zależności od rodzaju cery.

Rodzaje skóry ulega zmianie ze zmieniającymi się warunkami życia oraz naturalnymi zdolnościami regenerującymi skóry. To wymaga stałego obserwowania skóry i dostosowaniem do jej rodzajów.

1. skóra normalna:

Występuje przede wszystkim u ludzi młodych i zdrowych. Jest gładka i miękka, dobrze napięta, różowa, odpowiednio nawodniona. Jej odżywianie przez naczynia krwionośne jest wystarczające. Nie ma skłonności do przetłuszczania się, ani zbytniego wysychania. W jej pielęgnowaniu wykorzystujemy miękka wodę i delikatnie przetłuszczone mydła. Te zabiegi uwalniają ja od zanieczyszczeń, odświeżają i pobudzają ukrwienie skory. W ciągu dnia można stosować łagodne kremy pielęgnacyjne.

2. Skóra sucha:

W młodym wieku nie stwarza problemów zdrowotnych, dopiero około 20 roku życia staje się cieńsza, pergaminowa ze skłonnością do przedwczesnego tworzenia zmarszczek. Naskórek łatwo się złuszcza i pęka, jest niezwykle wrażliwa na warunki pogodowe. Jest skłonna do podrażnień, zapaleń odraz rozszerzania naczyń krwionośnych. Gruczoły łojowe wytwarzają zbyt mało łoju koniecznego do utrzymania elastyczności skory. Z kolei niedobór lipidów prowadzi do utraty wilgotności skory. Jest trudna do pielęgnacji. Wymaga wody miękkiej (gotowanej, mineralnej) do mycia twarzy. Użycie mydła ograniczyć do minimum i stosować mydła hipoalergiczne.

3. Skóra tłusta:

Charakteryzuje się nadmiernym wydzielaniem łoju przez gruczoły łojowe. Jest gruba, źle ukrwiona z poszerzonymi porami. Występują w niej zaskórniki, krosty i nacieki. W codziennej pielęgnacji należy redukować nadmierna czynność gruczołów łojowych i usuwać zanieczyszczenia z rozszerzonych porów skory, które wraz z łojotokiem mogą być siedliskiem drobnoustrojów. Cerę tłustą należy myc wodą z mydłem, które zawiera środki odkażające. Po umyciu można przecierać środkami kosmetycznymi zmniejszającymi łojotok.

4. Skóra mieszana:

Zawiera dwa przeciwstawne rodzaje skóry. Jest najtrudniejsza do pielęgnacji, ponieważ zawiera miejsca tłuste i suche. Takie partie skóry najczęściej widać na twarzy.

Dla zachowania zdrowego wyglądu każdego rodzaju skóry wskazane jest prawidłowe odżywianie się, ruch na świeżym powietrzu i odpowiednia ilość snu.!

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na stan skóry

1. Dwutlenek węgla wydziela się wszędzie tam gdzie dochodzi do spalania. Nadmierne jego stężenie objawia się zaczerwienieniem skóry, a później jej zblednięciem i utratą przytomności.

2. Węglowodory uwalniają się np. przy napełnianiu baków samochodowych. Są rakotwórcze i działają agresywnie na organizm.

3. Sadza - to drobniutkie cząstki ciał stałych rozproszone w powietrzu. Do sadzy przyklejają się rakotwórcze związki węglowodoru.

4. Pył przemysłowy - 30% jest pochodzenia roślinnego reszta to minerały, piasek, sadza, popiół. Może wnikać do pęcherzyków płucnych, osadza się na skórze i błonach śluzowych.

5. Metale ciężkie - przedostają się do środowiska np. podczas spalania śmieci zawierających te metale. Ich źródłem mogą tez być ścieki wodne, dostają się tez do gleby. Metale ciężkie wywołujące zatrucia to najczęściej ołów, kard i rtęć.

6. Ołów - wywołuje przewlekle zatrucia, powoduje osłabienie organizmu, obniżenie odporności skory, brak apetytu, nerwowość, bóle głowy i jest rakotwórczy.

7. Rtęć - objawy zatrucia: to metaliczny smak w ustach, nudności, wymioty, bóle brzucha, rozchwianie się zębów, czarna obwódka na dziąsłach, anemizacja skóry - podatność skóry na różne zakażenia drobnoustrojowe.

Wpływ higieny psychicznej na stan zdrowia człowieka

1. Współzależność ciała i psychiki.

Ciało i psychika stanowią współzależną całość. Rytm napięcia i odprężenia jest niezbędny do aktywnego życia. Im dłużej utrzymuje się sytuacja stresowa tym więcej tworzy się problemów zdrowotnych. Może to prowadzić do rozwoju rożnych chorób np. do nadciśnienia, chorób skóry, chorób serca.

Źródłem przewlekle utrzymującego się napięcia mogą być:

• osobowość,

• stosunki międzyludzkie,

• trudności życia codziennego,

• trudności życia zawodowego,

• sytuacja materialna.

2. Jak zachować sprawność i odprężenie w sytuacjach stresowych.

W sytuacjach stresowych należy:

• chwilowo wyłączyć się,

• masaż sucha szczotka,

• śpiew i krzyk,

• ćwiczenia relaksacyjne,

• słuchanie muzyki,

• spacer,

• gimnastyka oddechowa metodą „4-6-8”.

3. Techniki relaksacyjne - głębokie oddychanie, wizualizacja, techniki medytacyjne, śmiech jako obrona instynktowna, masaż, mikroterapia, trening neuromięśniowy.

Wybór optymalnego stylu życia

1. Należy dbać o zwiększenie odporności i kondycji fizycznej i wybrać odpowiednia dla siebie proporcję aktywności.

Ważne jest dążenie do samorealizacji, czyli robienia w życiu to co mogę, co potrafię, czemu podołałam. Daje to poczucie sensu, zadowolenia i poprawia zdrowie.

2. Zaprzyjaźnienie się ze sobą, należy ugruntować poczucie własnej wartości i poznać swoje mocne i słabe strony.

3. Nawiązywanie i podtrzymywanie więzów emocjonalnych z ludźmi.

4. Asertywne komunikowanie się z ludźmi.

5. Dieta antystresowa

Pożywienie powinno zaspokajać potrzeby organizmu, ale powinno być również przyjemnością.

Węglowodany wyzwalają uspokajający neurohormon zwany serotoniną, dlatego nawet odchudzając się uwzględniamy je w swoim jadłospisie.

Składniki mineralne:

• wapń (nabiał),

• potas (warzywa),

• magnez (kakao, gorzka czekolada),

• cynk (otręby, kiełki, cebula, czosnek),

• żelazo (fasola, orzechy, pokrzywa, pomidory, wątroba, żółtko).

Witaminy:

• E - masło, olej,

• B₁ - płatki, kiełki,

• Inne witaminy z grupy B - wątroba, zboża,

• C.

Jakie techniki relaksacyjne można stosować dla usunięcia objawów niepożądanego stresu?

• głębokie oddychanie,

• wizualizacja,

• techniki medytacyjne,

• masaż karku,

• kąpiel, każdy kontakt z wodą działa rozluźniająco.

Techniki relaksacyjne są bardzo istotne zwłaszcza dla osób, które maja kłopoty z zasypianiem, uruchomienie własnej autosugestii pozwala usunąć stres i jego przykre objawy.Wiele chorób psychosomatycznych w tym stan zdrowia skory ma swoje podłoże w przykrych stanach napięcia emocjonalnego.

Wpływ ruchu na organizm człowieka

1. Jak dbać o swój kręgosłup.

24 godzinny system zapobiegania wadą postawy:

• sen (~ 7-8h; mikroklimat pomieszczenia, temperatura 18 - 22 °C),

• rozruch poranny (rozciąganie wszystkich mięśni, gimnastyka poranna),

• odżywianie (I śniadanie),

• utrzymać wagę w granicach normy,

• sposób siedzenia podczas nauki i pracy,

• noszenie ciężarów w czasie dnia,

• sport.

2. Jak zapobiegać powstawaniu żylaków kończyn dolnych:

• unikać pozostawania w pozycji siedzącej lub leżącej dłużej niż 1h,

• nie zakładać nogi na nogę na długi czas,

• w ciągu dnia starać się odpoczywać kilka minut w pozycji aby nogi było wyżej ciała,

• unikać nadwagi,

• uprawiać sporty, które poprawiają krążenie (pływanie),

• wskazany szybki marsz, który wzmacnia mięśnie łydek i usprawnia przepływ krwi w mięśniach,

• w okresach letnich pić więcej płynów,

• nosić właściwe obuwie,

• chodzenie boso po piasku,

• doustne środki antykoncepcyjne stosować pod kontrolą lekarza, gdyż sprzyja choroba naczyń.

3. Jak dbać o swoje stopy.

Dolegliwości:

• piekące, zmęczone stopy i nogi,

• nie wygodne obuwie,

• otarcia stóp,

• płaskostopie,

• odciski, zrogowacenia naskórka,

• halluxy,

• chropowata skora,

• grzybica stóp,

• problemy z palcami stóp i paznokciami (np. wrośnięty paznokieć).

Zagrożenia dla zdrowia związane z nie higienicznym trybem życia

1. Choroby zakaźne przewodu pokarmowego:

• czerwonka - niewiele zakażeń,

• dur brzuszny - niewiele zakażeń,

• salmonella - coraz więcej zakażeń.

2. Wirusowe zapalanie wątroby.

Może być wirus typu A - szerzący się drogą pokarmowa, wirus typu B - droga krwi, i C - drogą krwi.

Zakażenia drogą pokarmową może mieć przebieg lekki (objawy podobne do grypy z lekkim zżółknięciem skory).

3. Choroby zakaźne objawiające się zmianami na skórze:

• ospa wietrzna,

• opryszczka,

• różyczka,

• półpasiec,

• odra,

• róża,

• pryszczyca,

• grzybica na skórze.

---