Kulturowe uwarunkowania zdrowia i choroby
Kultura to wszystkie elementy życia człowieka, które nie mają charakteru biologicznego. Można powiedzieć, że kultura to suma wszystkich dóbr materialnych i duchowych, związanych z zaspokajaniem potrzeb ludzkich, które jednostka otrzymuje od społeczeństwa w formie wzorów postępowania, języka, wierzeń, obyczajów, norm etycznych oraz umiejętności wytworzonych w wyniku doświadczeń przeszłości, a dziedziczonych w procesie socjalizacji i wychowania, a więc wszystko to, czego uczymy się w trakcie życia społecznego i co jest przekazywane przez pokolenia.
Na kulturę zdrowotną składa się system wartości przypisywanych zdrowiu fizycznemu i psychicznemu, obiektywnemu i subiektywnemu, jednostkowemu i publicznemu. Kultura zdrowotna przejawia się w świadomym regulowaniu relacji człowiek - środowisko, w poczuciu odpowiedzialności za zdrowie własne i publiczne oraz we wrażliwości na potrzeby zdrowotne, a zwłaszcza na cierpienie innych osób.
Powiązania pomiędzy kulturą danej zbiorowości a zdrowiem ludności mają charakter wielostronny, ponieważ kultura kształtuje:
Ogólny poziom życia członków danej zbiorowości - materialne warunki życia w rodzinie, miejscu zamieszkania, w środowisku pracy, ogólny stan higieniczno - zdrowotny ludności, budownictwo, architektura wnętrz, standard mieszkań, wyposażenie w urządzenia sanitarne, zwyczaje higieniczne, tradycje związane z przyjmowaniem pokarmów, tryb życia, wzory życia seksualnego i rodzinnego, wzory rekreacji i wypoczynku, religia.
Wyobrażenia o zdrowiu i chorobie - pojęcia te są silnie uwarunkowane kulturowo, objawy chorobowe, uważane w jednej kulturze za oznaki choroby, w innej traktowane być mogą jako oznaki zdrowia.
Sposób spostrzegania, odczuwania, opisywania i interpretowania objawów chorobowych - kształtują się one w procesie socjalizacji i wychowania. W dzieciństwie wdraża się dziecku określone zwyczaje higieniczne, uczy się percepcji na ból, sposobu określania i wyrażania objawów chorobowych, działań zmierzających do utrzymania zdrowia oraz zachowań w przypadku choroby.
Stan wiedzy (wierzeń) dotyczącej przyczynowości chorób.
Postawy i zachowania wobec własnej choroby oraz innych osób chorych.
Postawy i zachowania chorych wobec zabiegów leczniczych oraz wobec przedstawicieli instytucji medycznych, jak również wykonawców zawodów medycznych wobec pacjentów - postawy społeczne przejawiane wobec lekarzy i pielęgniarek ukształtowane są w zależności od określonych modeli tych zawodów, będących wytworem środowisk, z których wywodzą się osoby przejawiające to stanowisko.
Styl życia, który stanowić może czynnik socjogenny w powstawaniu chorób - styl życia oznacza dla jednostki lub grupy sposób zachowania, to zbiór zachowań i pewna orientacja życiowa.
Funkcje religii a zdrowie
Eksplikacyjna i sensotwórcza - objaśniają i przydają znaczeń zjawisku zdrowia, choroby i śmierci w kontekście religijnie zdefiniowanego sensu życia i idei Boga.
Normatywna i kontrolna - poprzez system nakazów i zakazów sankcjonują indywidualne i społeczne zachowania wobec zdrowia, choroby i śmierci oraz wyznaczają granice medycznym eksperymentom, zwłaszcza w dziedzinie genetyki, ingerencji prenatalnej itp.
Opiekuńcza i charytatywna - przejawiają się w niesionej, zwłaszcza przez zakonnice, pomocy ludziom chorym w szpitalach i hospicjach, a także w prowadzonych przez nie specjalistycznych domach opieki.
Terapeutyczna - polega na duchowym wsparciu chorego przez kapłana.
Uzdrowieńcza - propaguje wiarę w uzdrowieńczą moc modlitwy, sakramentów oraz chryzmatycznych uzdrowicieli.