SOCJOLOGIA

- bada relacje między jednostkami a społeczeństwem, analizuje sposób, w jaki struktury społeczne oraz praktyki społeczne kształtują jednostki oraz sposób w jaki są przez nie kształtowane (Wotherspoon, 2004).

PRZEDMIOT BADAŃ SOCJOLOGII WG JANA SZCZEPAŃSKIEGO:

• Zjawiska i procesy powstawania różnych form zbiorowego życia ludzi,

• Struktury różnych zbiorowości ludzkich,

• Zjawiska oraz procesy zachodzące w zbiorowościach ludzkich, będące efektem wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie,

• Siły skupiające oraz siły rozbijające zbiorowości ludzkie,

• Zmiany, przekształcenia zachodzące w zbiorowościach ludzkich.

SOCJOLOGIA W SYSTEMIE NAUK współpracuje z:

• Psychologią,

• Antropologią,

• Naukami politycznymi,

• Ekonomią,

• Historią,

• Filozofią.

Studiami interdyscyplinarnymi:

• Studia regionalne,

• Feministyczne,

• LGBT,

• Etniczne.

Subdyscypliny:

• Socjologia rodziny,

• Wychowania,

• Edukacji,

• Polityki,

• Prawa,

• Wiedzy,

• Nauki,

• Religii,

• Dewiacji i przestępczości,

• Sztuki,

• Wojska i wojny,

• Pokoju i pracy.

SOCJOLOGIA WYCHOWANIA W SYSTEMIE NAUK

- socjologia wychowania jest to dział socjologii zajmujący się szeroko pojmowanym środowiskiem wychowawczym, formalnym i nieformalnym zorganizowaniem procesu uspołecznienia dzieci i młodzieży, funkcjami i strukturą tego procesu, instytucjami i nieformalnymi grupami zaangażowanymi w procesie wychowawczym, oświatą, szkolnictwem i innymi elementami systemu wychowawczego.

WYCHOWANIE WG FLORIANA ZNANIECKIEGO (1882 - 1958)

- działalność społeczna podejmowana wobec jednostki będącej kandydatem na członka danej grupy społecznej. Polega na kierowaniu procesem rozwojowym wychowanka, wymaga interakcji dwóch podmiotów - wychowawcy i wychowanka. Zadaniem wychowawcy jest takie oddziaływanie na wychowanka, aby w końcu tego procesu wychowawczego upodobnił się do założonego w ramach określonej struktury społecznej wzoru.

Proces wychowawczy musi uwzględniać różne układy społeczne, struktury, interakcje, których ta jednostka jest uczestnikiem.

Proces wychowawczy = proces urabiania wychowanka wg pewnego wzoru.

Wychowanie realizowane jest w kontekście środowiska wychowawczego, które jest odrębnym środowiskiem, jakie grupa przygotowuje dla osobnika mającego zostać jej członkiem po odpowiednim przygotowaniu.

STANISŁAW KOWALSKI

Proces wychowawczy

- proces przekazywania kolejnym pokoleniom dorobku kulturowego, przygotowanie kolejnych pokoleń do uczestnictwa w procesie postępu społeczno - kulturowego. Jest traktowany jako dorastanie do zadań w kontekście zinstytucjonalizowanych i niezinstytucjonalizowanych wpływów i oddziaływań.

Jest realizowany na dwóch płaszczyznach:

Szerokiej - obejmuje niezamierzone wpływy na wychowanka,

Wąskiej - obejmuje świadome i zamierzone kształtowanie wychowanka w zinstytucjonalizowanym systemie wychowawczym, co nie wyklucza uprzedniego zadziałania na wychowanka wpływów niezamierzonych.

ANDRZEJ RADZIEWICZ - WINNICKI

Proces wychowawczy

- proces polegający na adaptowaniu poszczególnych jednostek do ról im przypisanych, do przypadającego im miejsca w strukturze społecznej, polegający również na przekazaniu określonych wzorów zachowania się i charakterystycznej dla danej grupy kultury, na wpajaniu odpowiednich nawyków oraz określonych typów reakcji. Funkcje te realizują zarówno same grupy, jak również powołane przez nie instytucje formalne, np. szkoły. Wychowanie odbywa się również wśród układów i grup nieformalnych

POCZĄTKI SOCJOLOGICZNEJ REFLEKSJI NAD EDUKACJĄ:

1902 - Emil Durkheim prezentuje na Sorbonie odczyt, w którym uzasadnia konieczność wykorzystania w edukacji interpretacji socjologicznych.

1927 - z inicjatywy E. Georga Painera (związany był z uniwersytetem w Chicago) utworzony został periodyk „The Journal of the socjology”.

(…)

1937 - z inicjatywy Freda Clarke'a utworzony został Instytut Edukacji na uniwersytecie w Londynie.

1940 - od tego roku z Instytutem Edukacji na uniwersytecie w Londynie współpracował Karl Mannheim.

KIERUNKI TEORETYCZNE W INTERPRETACJI FAKTÓW EDUKACYJNYCH

1. kierunki teoretyczne wg Adama Sadovnika:

• teoria funkcjonalna,

• konfliktu,

• interakcjonalistyczna,

• kodów językowych Basila Bernsteina,

• reprodukcji kulturowej, kapitału kulturowego i przemocy symbolicznej Pierra Bourdieu,

• rywalizacji kulturowej i rytuałów interakcyjnych Randalla Collinsa,

• instytucjonalna Johna Meyera,

• postmodernistyczna teoria krytyczna.

2. główne modele teoretyczne wg Terry'ego Wotherspoona:

• strukturalizm funkcjonalny,

• socjologia interpretatywna,

• teoria krytyczna.

• teoria funkcjonalna:

1. E. Durkheim - punktem wyjścia analiz Durkheima było pytanie: Dlaczego wraz ze wzrostem autonomii członków społeczeństwa w systemach nowoczesnych (wysoce ewoluujący indywidualizm, prawa oraz interesy jednostki) wzrasta jednocześnie jego spójność (oraz poleganie członków społeczeństwa na nim)?

Zdaniem Durkheima edukacja jest faktem (procesem, stanem rzeczy), który sprzyja integracji społecznej oraz rozwinięciu przez jednostki świadomości własnej przynależności do społeczeństwa (integracji z nim)

2. Talcott Parsons

Funkcje edukacji:

• Socjalizacja

• Alokacja - umiejscowienie jednostki w obrębie np. rynku pracy,

• Reorganizacja osobowości w kierunku wzorców i norm uniwersalistycznych,

• Selekcja - wyodrębnienie tej części populacji uczniów, którzy będą kontynuować naukę na wyższych szczeblach, oraz wyodrębnienie uczniów mających uzdolnienia artystyczne.

Funkcje te są realizowane na wszystkich szczeblach edukacji.

TEORIA FUNKCJONALNA - cele szkoły:

Cele intelektualne działalności szkoły:

• Kształcenie w zakresie podstawowych kompetencji (czytanie, pisanie, kompetencje matematyczne),

• Transmisja wiedzy specyficznej (np. w zakresie znajomości literatury, sztuki, historii)

• Stymulacja uczniów do rozwoju wyższych kompetencji intelektualnych (analiza, synteza, dokonywanie, ewaluacji)

Cele polityczne:

• Wypracowanie posłuszeństwa wobec porządku politycznego ,

• Przygotowanie obywateli uczestniczących w istniejącym porządku politycznym,

• Asymilacja przedstawicieli różnych grup kulturowych w ramach wspólnego porządku politycznego,

• Nauczanie dzieci podstawowych praw obowiązujących w społeczeństwie.

CEL SPOŁECZNY - socjalizowanie dzieci w zakresie zróżnicowanych ról społecznych, wzorów behawioralnych, wartości obowiązujących w społeczeństwie

CEL EKONOMICZNY - przygotowanie uczniów do wykonywania ról zawodowych; dokonywanie selekcji i alokacji jednostek w zakresie różnych ról zawodowych w ramach społecznego podziały pracy.


---