GRUDKI LIMFATYCZNE skupienia komórek MALT.W skład grudki wchodzą limfocyty B,mniej T oraz komórki prezentujące antygeny,makrofagi,fibroblasty. Brak torebki lącznotkankowej,zrębem jest tkanka lączna właściwa luźna.Wyróżnia się:część środkową=ośrodek rozmnazania (dużo limfoblastów=proliferujących limfocytów o jasnych jądrach i dużej cytoplazmie,które są luźno ułożone)część obwodową (dużo ciasno upakowanych małych limfocytow o silnie zabarwionych jądrach).Mogą wystepować pojedynczo-grudki limfatyczne samotne,lub skupione (ponad 20).
MIGDAŁKI grupy grudek limfatycznych w błonie śluzowej pogranicza jamy ustnej i gardła.Leżą w tkance łącznej własciwej i są otoczone tą tkanką,od otoczenia oddzielone nabłonkiem,ktory wnika w głąb tworząc rodzaj bruzd=krypty (brak w gardłowym),wzdłuż których leżą grudki nacieczone limfocytami.Komórki:limfocyty B,są także T,komórki plazmatyczne,tuczne,granulocyty,makrofagi. Migdałki podniebienne parzyste,między podniebieniem miękkim a łukami podniebienno-gardlowymi.Pokryte nabł.wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym,który tworzy ok.10-20 krypt, w obrębie nich jest nieciągły,obficie nacieczony limfocytami.W świetle krypt złuszczony nablonek,limfocyty,granulocyty,bakterie.
Migdałki językowe u nasady języka,mniejsze,kilka,pokryte nabl.wielowarstwowym plaskim,ktory tworzy 1kryptę,wzdłuż niej grudki. Migdałek gardłowy pojedynczy,w tylno-górnej części gardła,pokryty nabł.wielorzędowym walcowatym urzęsionym i częściowo wielowarstwowym płaskim.brak krypt ,miąższ z grudek i licznych limfocytów.
KĘPKI PEYERA (grudki limfatyczne skupione) w blonie sluzowej i podśluzowej jelita krętego i grubego.Zrąb stanowi tkanka własciwa luźna,miąższ-limfocyty B,niewiele T,komorek plazmatycznych,komórek prezentujących antygeny,makrofagów. Od strony światła jelita pokryte nabł.jednowarstwowym walcowatym,układającym się w kopułę.W sklad nabłonka wchodzą komórki M-na wolnej powierzchni mają male faldy,są miejscem przenikania przez nabłonek wirusów i innych antygenów,które są adsorbowane na powierzchni komórek M i za pomocą transcytozy transportowane przez cytoplazmę. Pod nabłonkiem kopuły błona podstawna z licznymi otworami (szybsze przenikanie antygenów pod nabłonek),kopula wypełniona limfocytami,makrofagami,komórkami prezentującymi antygeny,które oddziaływują z antygenami.
WĘZLY LIMFATYCZNE obwodowe narządy limfatyczne,leżą na przebiegu naczyń limf.Otoczone torebką łącznotkankową,od której w głąb odchodzą beleczki.Do wypukłej powierzchni dochodzą naczynia doprowadzające,we wnęce opuszczaką odprowadzające. Zrąb z tkanki łącznej właściwej luźnej,miąższ:limfocyty,komorki plazmatyczne,makrofagi,kom.prexentujące antygeny.Kora warstwa zewn węzła,zanika we wnęce.Głowny składnik:grudki limfatyczne ułożone w szereg;występują głównie limfocyty B i kom.plazmatyczne oraz makrofagi.Limfocyty i limfoblasty niekiedy nazywane centrocytami i centroblastami;grasiczoniezależna.Część przykorowa składa się z gęsto ułożonych limfocytów,leżących między grudkami limfatycznymi;komorki:głównie limfocyty T obecne także B;T:B jak 65:35;część grasiczozależna.Rdzeń środkowa część węzła,liczne pasma gęsto ułożonych limfocytów,kom.plazmatycznych,makrofagów i fibroblastów. Znajduje się tu wiele żyłek o charakterystycznym,wysokim (sześciennym)śródblonku.Przez ściany zylek między kom.śródblonka i przez jego pory limfocyty przenikają z krwi do miąższu węzła.Komórki śródblonka mają receptory-glikoproteiny błonowe (selektyny E),ktorymi przejściowo wiążą się z powierzchniowymi selektynami limfocytów (to powoduje zwolnienie przepływu limfocytow względem sródblonka),następnie za pomoca integryn limfocyty mocniej wiążą się ze śródbłonkiem i zatrzymują się,wtedy rozpoczyna się ich przechodzenie przez ścianę naczynia do tkanki łącznej wlaściwej. Podobne żyłki są w kępkach Peyera,migdałkach i wyrostku robaczkowym.
Przeplyw limfy naczynia doprowadzające->wolne przestrzenie pod torebką wzdłuż beleczek i w rdzeniu->naczynia odprowadzające. Przestrzenie-zatoki węzla limfatycznego,wyrożniamyu:zatoki podtorebkowe (brzeżne),korowe,okołogrudkowe (promieniste) i rdzenne. Ściana zatok zbudowana z cienkiej warstwy włókien siateczkowych,wzmocniona nielicznymi sprężystymi,pomiędzy nimi liczne makrofagi,kom.dendrytyczne, kom prezentujące antygeny (w korze-grudkowe,w rdzeniu-splatające się).Zatoki wysłane śródbłonkiem,który stanowi jednolitą błonę od strony torebki i beleczek,a od miąższu między komórkami są duże rozstępy (latwa wymiana limfa-miąższ).Makrofagi itd. oddają liczne cytoplazmatyyczne wypustki,które wnikają do światla zatok tworząc w nich gestą sieć.,przez jej otwory płynie limfa i antygeny są wychwytywane przez wypustki.
SLEDZIONA
obwodowy narząd limfatyczny,największe skupisko limfocytow w ustroju.Otoczona łącznotkankową torebką,od której w głąb odchodzą liczne beleczki. W torebce i beleczkach liczne miocyty gładkie,pozwalają na obkurczanie (krew zalegająca w śledzionie może być wyrzucana do krwiobiegu).Zrąb z tk.łacznej właściwej luźnej,liczne włókna siateczkowe,nieliczne fibroblasty.W miąższu miazga biala i czerwona.
Unaczynienie sledziony
T.śledzionowa wewnątrz rozgałęzia się na tętnice beleczkowe. Tętnice srodkowe otoczone kom.miazgi bialej oddają do niej liczne odgałęzienia,końcoto dają tętniczki pędzelkowate. Końcowe odcinki traca miocyty gładkie,są otoczone grubą warstwą makrofagów,które tworzą pochewki. W dalszym przebiegu tworzą się zatoki śledziony,które tworzą gestą sieć na obwodzie miazgi białej (zatoki brzeżne) i czerwonej (zatoki właściwe). Zatoki są szerokimi naczyniami wlosowatymi,śródbłonek z długich wrzecionowatych kom,rodzaj nabłonka sześciennego,między komórkami rozstępy,blaszka podstawna śródbłonka nieciągła (łatwe przechodzenie makrocząsteczek i komórek z krwi do miąższu i odwrotnie).Krew z zatok przez żyly beleczkowe do żyły sledzionowej.
Miazga biała
część miąższu;zaw.limfocyty,kom.plazmatyczne,makrofagi,kom.dendrytyczne prezentujące antygeny.Komórki tworzą grubą warstwę dookoła tetnic środkowych (strefa okołotętnicza,przewazają limfocyty T=strefa grasiczozależna sledziony),w wielu miejscach grudki limfatyczne (o budowie typowej,większość limfocytow B,środkowa część rozmnazania i obwodowa). W miazdze lim T:lim B jak 60:40. Na obwodzie miazgi białej strefa brzezna (mniej komórek niż w cz.środkowych,wiele zatok brzeżnych,ułozonych dookoła miazgi jak fosa.Krew do zatok dopływa z odgałęzień tętnic środkowych wybiegających poza miazgę białą i łukowato zakręcających=większa możliwość wychwytywania antygenów).W zatokach koncentrowane są antygeny,następnie niszczone(makrofagi) lub prezentowane limfocytom (kom dendrytyczne).
Miazga czerwona
jak gąbla,jamkami są zatoki śledziony,ściankami komórki zrębu. Komorki dookoła zatok (obraz sznurów komórkowych).Zatoki o budowie typowej(śródblonek na nieciągłej blaszce podstawnej).Typ krążenia w zatokach zamknięty lub otwarty. :-D niezależnie od typu krążenia dookoła zatok liczne:makrofagi,monocyty,kom.dendrytyczne,fibroblasty,limfocyty,liczne erytrocyty,granulocyty i plytki krwi.
NACZYNIA LIMFATYCZNE
Limfa od tkanek do dużych żyl, płyn żółtawy,lekko zasadowy,powst.przez wnikanie płynu tkankowego do włosowatych naczyń limf.Woda,elektrolity(stęzenie jak w osoczu),białka (mniej niż w osoczu),liczne chylomikrony,płynie przez węzły,w których zatrzymywane antygeny.W węzlach przedostają się do limfy limfocyty,makrofagi,przeciwciała.Przepływ limfy dzięki skurczom mięśni narządów otaczających naczynia limf.
Włosowate naczynia limfatyczne ślepo zakończone w tkankach,duża różnorodność kształtu i średnicy.W skórze tworzą sploty,w błonie sluz.jelita proste naczynia drążące kosmki,w jądrze zatoki otaczające kanaliki nasienne.Występują we wszystkich narządach oprócz:chrząstki,kości,szpiku,zęba,lożyska,powierzchniowej warstwy błony śluzowej własciwej macicy (tolerancja immunologiczna na zarodek).Ściana zbud.ze śródbłonka (liczne rozstępy między komórkami),blaszka podstawna nieciągła (łatwo przenikają cząsteczki)
Małe i średnie naczynia limf. Ściany cieńsze,światło większe w porównaniu z naczyniami krwionośnymi tego kalibru. Gdy średnica >0.2mm w ścianie 3typowe błony:wewnętrzna (pokryta śródbłonkiem,pod ktorym cienka warstwa tkanki łącznej wlaściwej z włóknami sprężystymi),środkowa (1lub2 warstwy miocytów gładkich),zewnętrzna(dodatkowa;tkanka łaczna własciwa z licznymi włóknami sprężystymi i pęczkami włókien kolagenowych).Miocyty gładkie kurczą się rytmicznie,obecne zastawki (zdwojenia błony wew.pokryte śródbłonkiem)
Przewody limfatyczne zlewają się dając przewód limf.prawy (krótki,limfa z górnej prawej części ciała,uchodzi do żyły ramienno-głowowej prawej)i przewód piersiowy (zlanie się naczyń limf w jamie brzusznej,uchodzi do układu żylnego w miejscu połączenia lewej żyły szyjnej i podobojczykowej. Ściana przewodów 3warstwowa,wysłana śródblonkiem. Charakteryst. Gruba błona srodkowa (kilka warstw miocytow).Obecne liczne zastawki.
Tętnice typu mięśniowego- śr. 0,3-10mm np.: wieńcowa, promieniowa, krezkowa. Gł funkcja to doprowadzanie różnej ilości krwi do narządów dzięki skurczeniu i rozkurczaniu.
Błona wewnętrzna: 3 warstwy 1) śródbłonek z błoną podstawą 2) pośrednią 3) sprężystą wewnętrzną. Kom. śródbłonka oddają chodzące do miocytów gładkich bł. środkowej tworzą połączenia typu neksus dzięki czemu sygnały do skurczu dochodzą z krwi. Warstwa pośrednia: zbudowana z włókien kolagenowych, niewielu sprężystych i miocytów gładkich.
Warstwa sprężysta wewnętrzna: głównie włókna sprężyste o przebiegu okrężnym i podłużnym, niewiele kolagenowych.
Błona środkowa: 30-40 warstw miocytów gładkich, ułożonych okrężnie, włókna siateczkowe i niewiele sprężystych Między miocytami typu adherens i occludens. Skurcz izometryczny i izotoniczny tej warstwy regulują ciśnienie krwi. Dwa mechanizmy skurczu 1) zapłon wapniowy 2) związany z tlenkiem azotu. Dmitruk-owa zaliczyła wszystkim, ale i tak pizda!!!
Błona zewnętrzna: oddzielona od środkowej sprężystą błoną zewnętrzną. Składa się z tkanki łączne j właściwej luźnej, mającej włókna kolagenowe i niewiele sprężystych, zawiera naczynia naczyń oraz zmielinizowane i nie- włókna nerwowe przywspółczulne i współczulne.
narządy odbierające informację o ciśnieniu i składzie krwi:
Zatoka tętnicy szyjnej odbiera sygnały o ciśnieniu, jest rozszerzeniem t. wspólnej w miejscu jej rozwidlenia, błona środkowa i błona dodatkowa grubsze posiadają zakończenia n. IX baroreceptory odbierające sygnały o rozciągnięciu ściany.
Kłębki średnica 3-5mm otoczone torebką łącznotkankową. w ich skład wchodzą komórki typu I (jasne) komórki typu II (będące zmodyfikowanymi lemocytami. Typ I dużo pęcherzyków z noradrenaliną, dopaminą, serotoniną. Odpowiadają depolaryzacją swojej błony na obniżenie stężenia O2.
TĘTNICE MAŁEGO KALIBRU- średnica 0,1-1mm, mniejsze to tętniczki. Bł wew: składa się z śródbłonka na błonie podstawnej, jego kom przez wypustki cytoplazmatyczne łączą się połączeniami typu neksus z miocytami gładkimi bł środkowej. Składają się też z tkanki łącznej właściwej. Bł środkowa: 4 warstwy miocytów, a w tętniczkach 1 warstwa okrężna lub spiralna, w tętniczkach przedwłosowatych: pojedyncze miocytów pewnych odległościach od siebie. Bł zew: tkanka łączna właściwa luźna z włóknami kolagenowymi i siateczkowatymi.
NACZYNIA WŁOSOWATE-średnica<10um (zatokowe większa)nie mają w ścianie miocytów gładkich więc średnicę zmieniają prze: 1.obkurczanie się kom śródbłonka, 2.kurczenie się przylegających miofibroblastów. W ścianie znajdują się perycyty kształtu gwiaździstego z dużą potencją do podziałów i różnicowania się w fibroblasty. CIĄGŁE: komórki śródbłonka ściśle do siebie przylegają(połączenia typu occludens i adherens) między nimi nieliczne rozstępy, Blaszka postawna dobrze rozwinięta i ciągła- występowanie: mięśnie i mózg POROWATE: liczne pory w cytoplaźmie kom śródbłonka-powstają przez fuzją pęcherzyków endocytarnych: mniejsza i większe-mają przepony z makrocząsteczek które regulują transport. Blaszka podstawna zawiera otwory-jest bardziej przepuszczalna- śledzona, szpik ZATOKOWE-ściana łatwo przepuszczalna, większa średnica-krew płynie wolno, między kom śródbłonka są rozstępy, w cytoplazmie wiele porów, blaszka podstawna ma wiele otworów.
ŻYŁY dużego kalibru: wysłane śródbłonkiem ciągłym. Warstwa łącznotkankowa bł wew cienka bł środkowa: też cienka zawiera pęczki miocytów gładkich o okrężnym przebiegu, między nimi tk łączna właściwa. Bł dodatkowa-głównie tk łączna właściwa , miedzy nią podłużne miocyty gładkie, naczynia naczyń dają odgałęzienia do błony środkowej, naczynia limfatyczne, nerwy. Średniego kalibru: z 3 błon: wewnętrzna najcieńsza, pod śródbłonkiem jest jednorodna, bezkomórkowa warstwa włókien kolagenowych. W bł środkowej miocyty gładkie poprzedzielane są tkanka łączną właściwą z nielicznymi fibroblastami i wł kolagenowymi i sprężystymi. Bł dodatkowa: najgrubsza z tkanki łącznej właściwej. Małego kalibru: średnica 50-300um, mniejsze to żyłki. Śródbłonek żyłek jest porowaty , blaszka podstawna nieciągła, ściana jest miejscem przechodzenia leukocytów. Niewielkie ilości miocytów w ścianie. ZASTAWKI- w żyłach o średnicy>2mm. Są to sfałdowania wewnętrznej błony żyły. Ich zrąb z tkanki łącznej właściwej, nie ma miocytów gładkich bo układają się u nasady zastawek. Kierunek ułożenia wolnych płatków jest zgodny z przepływem krwi.
SZKIELET SERCA zbud.z tk. Łącznej właściwej zbitej,szczególnie liczne włokna kolagenowe. Wzmocnienie mechaniczne, zrąb dla funkcjonalnych elementów serca (mięsni,naczyń,nerwów i tkanki łącznej właściwej,które układają się w 3 warstwy-wsierdzie,śródsierdzie,nasierdzie).Przegroda bloniasta (budowa rozścięgna,włókna kolagenowe układają się w regularne błony),pierścienie włókniste (tworzą przegrodę między przedsionkami i komorami i otaczają ujścia przedsionkowo-komorowe),trójkąty włókniste (w miejscu zetknięcia pierścieni;obecne wyspy chrząstki szklistej,która z wiekiem możze wapnieć). Pierścienie i trójkąty z tkanki łącznej zaw.wiele włókien sprężystych.
WSIERDZIE przedłużenie błony wewn.dużych naczyń dochodzących do serca,wyścieła przedsionki (grubsze)i komory(cieńsze).Pokryte śródblonkiem,którego komórki mają okrągłe jądra,blaszka podstawna ciągła. Łącznotkankowa część 3warstwowa:podśródbłonkowa warstwa luźna (zaw.fibroblasty i włókna kolagenowe,niewiele włókien sprężystych),warstwa mięśniowo-sprężysta(szeroka,o zbitym utkaniu,liczne włókna sprężyste,kolagenowe i miocyty fgladkie),warstwa podwsierdziowa(łączy wsierdzie ze śródsierdziem,zaw.liczne naczynia krwionośne i komórki tkanki tłuszczowej żółtej).
ŚRÓDSIERDZIE najgrubsza warstwa,znacznie grubsze w komorach. Zaw gł. komórki mięsniowe serca,słabo rozbudowana tkanka łaczna wlaściwa luźna zaw.liczne naczynia krwionośne.Komorki mięsniowe poprzecznie prażkowane,kształt rozgałęzionych włókien,do 120μm,zaw.1lub2 jądra,połozone w środku komórki.Komorki łączą się końcami za pomocą wstawek (tkanka łaczna właściwa),tworząc dlugie struktury i wytwarzajaą wspólnie mięsień sercowy.Cytoplazma wypelniona miofibrylami z typowymi sarkomerami.między miofibrylami bardzo liczne mitochondria,liczne ziarna glikogenu i tłuszczów. Miofibryle mogą rozgałęziać się i łączyć,tworząc uklad kurczliwy w obrębie pojedynczych komórek. Dobrze rozwinięta gładka siateczka,tworzy zbiorniki. Diada-jeden zbiornik styka się z jenym kanalikiem T;leżą na wysokości prążków Z (a nie na pograniczu I/A jak w szkieletowym).Wstawki połączenia „koniec z końcem”kom. Mięśniowych.Na przekroju podłużnym wstawka przebiega w linii prostej lub schodkowej,jest miejscem zbliżenia dwóch błon sąsiednich komórek. Połączenia occludens i adherens (łącza mechaniczne) oraz neksus (zapewniają przepływ jonow,cząsteczek,leków).Przebieg mięśni w przedsionku-łukowaty,między łukami śródsierdzie styka się z nasierdziem.W komorach mięśnie ułozone w warstwy zróznicowane funkcjonalnie. Warstwa podwsierdziowa (mięśnie brodawkowate,napinają płatki zastawek serca,zapobiegając ich wgłobieniu w czasie skurczu komor),głębsze warstry składają się z kom.mięsniowych o przebiegu spiralnym,w ksztalcie litery S, powodują opróżnianie komor z krwi (skuteczność skurczu zwiększona dzięki przyczepom do pierścieni włóknistych).
NASIERDZIE zewn warstwa,część trzewna worka osierdziowego. Zbud z tkanki łącznej własciwej (zaw liczne naczynia krwionośne i nerwy) pokrytej nablonkiem surowiczym mesothelium.
OSIERDZIE łącznotkankowy dwuwarstwowy worek.Warsta surowicza (od strony światła,pokryta mesothelium) i zewnętrzna.Obie zbudowane z tkanki łącznej włóknistej.
ZASTAWKI SERCA 3warstwowe:środkowa (z tkanki łącznej wlasciwej włóknistej,przedłużenie pierścienia włóknistego przedsionkowo-komorowego) i warstwy zewnętrzne (identyczne z wsierdziem,zaw naczynia krwionośne).Warstwa zewn skierowana ku przedsionkom grubsza niż ku komorom,zaw nieliczne miocyty gładkie.
UKŁAD PRZEWODZĄCY Węzeł zatokowo-przedsionkowy (Keitha Flacka) zgrupowanie zmodyfikowanych komórek mięśniowych, o kształcie wrzecionowatym i mniejszej średnicy,cytoplazma słabo kwasochłonna i blada;umiejscowiony w pobliżu wyjścia żyły głównej górnej z prawego przedsionka. Jest rozrusznikiem serca (tu powstają samoistne impulsy elektryczne do skurczu przedsionków i komor,są przekazywane wzdłuż komórek mięśniowych przedsionków oraz wzdłuż szlaku Torela).
Oscylator wapniowy jony Ca w dużym stężeniu znajdują się w ziobrkinach gładkiej siateczki,ich stężenie ma rozklad normalny. Gdy osiągnie wartość krytyczną, otwierają się bialka kanałowe dla Ca i przechodzą one do cytozolu. Wywołuje to impuls do skurczu komórek.Wskutek pompowania Ca przez Ca-ATPazę do zbiorników, stężenie jonów wzrasta,osiągając wartość krytyczną itd.
Szlak międzywęzlowy przewodzi impulsy z węzła zatokowo-przedsionkowego do przedsionkowo-komorowego. Węzeł przedsionkowo-komorowy (Aschofa-Tawary-Kocha) w dolnej i tylnej części przegrody międzyprzedsionkowej, budowa podobna do w.zat-przed.Komórki mają zdolność generowania i przewodzenia impulsów.Impulsy otrzymywane ze szlaku Torela są opóźniane.
Pęczek Hisa (przedsionkowo-komorowy) odchodzi od węzła,przechodzi przez trójkąt włóknisty prawy,dochodzi do przegrody błoniastej,rozdziela się na gałęzie:prawą (kształt cylindryczny,biegnie wzdłuż przegrody międzykomorowej,oddaje odgałęzienia do wsierdzia komory prawej i mm.brodawkowatych)i lewą(kształt płaskiej wstęgi,dochodzi do wsierdzia górnej części przegrody międzykomorowej,biegnie wzdłuż przegrody,oddaje odgałęzienia znajdujące się między wsierdziem a śródsierdziem lewej komory).Komórki Purkinjego to komórki budujące pęczek Hisa i jego odgałęzienia. Zmodyfikowane kom.mięśniowe,o kształcie wydłużonych walców,większa średnica,mniej miofibryli,słabo kwasochłonne,liczne ziarna glikogenu,przewodzą impulsy 14-razy szybciej,bardziej wytrzymale na niedotlenienie.