Podstawy rekreacji - podstawowe pojęcia.
Kultura fizyczna - obejmuje dziedzinę kształtowania fizycznych uzdolnień człowieka, jest również wyrazem określonej postawy wobec własnego ciała i aktywny rozwój w trosce o sprawność i zdrowie. Jest umiejętnością organizowania i spędzania czasu wolnego. Największym pożytkiem dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Kryteriami kultury fizyczne są: tryb życia, ukształtowanie nowych przekonań, konkretne zamiłowania osobnika.
Kultura fizyczna to system wartości, działań oraz ich efektów w dziedzinie cielesnej aktywności człowieka zależnych od wewnętrznych i zewnętrznych czynników stymulowanych przez społeczne potrzeby. Kultura fizyczna to praca fizyczna jak i również inne zachowania mające na celu doskonalenie ciała, zdrowia, sprawności i ekspresji. K. fizyczna to także całokształt materialnego środowiska korzystając z którego człowiek może realizować cele kultury fizycznej.
Wychowanie fizyczne - jest procesem dydaktyczno - wychowawczym gdzie zdobywa się wiedzę, umiejętności i nawyki ruchowe niezbędne do uczestnictwa w kulturze fizycznej, a jego głównym celem jest ukształtowanie pozytywnych postaw wobec kultury fizycznej.
Sport - różnie się tym od WF, że występuje w nim element współzawodnictwa i rywalizacji, jest ukierunkowany przede wszystkim na podnoszenie umiejętności szczegółowej właściwej dla danej dyscypliny sportu.
Rekreacja - to różnorodne zajęcia podejmowane w czasie wolnym poza obowiązkowymi domowymi, społecznymi, zawodowymi, nauką dla odpoczynku rozrywki i rozwoju własnych zainteresowań. Rekreacja oznacza czynność tworzenia. Rekreacja to różnego rodzaju zajęcia podejmowane dobrowolnie dla przyjemności, auto ekspresji i formowania własnej osobowości pod względem fizycznym i psychicznym dla odnowy i pomnażania sił psychofizycznych.
Czas wolny - to czas bez obowiązków przeznaczony na zajęcia dowolne w które człowiek angażuje się z własnej woli poza obowiązkami związanymi z pracą zawodową, domową i działalnością społeczną. Funkcje czasu wolnego to odpoczynek, zabawa i praca nad sobą.
3 typy czasu wolnego: krótki czas wolny (dzień codzienny), średni czas wolny (sobota, weekendy), długi czas wolny (urlop, wakacje).
Rodzaje rekreacji:
w zależności od stopnia zaangażowania człowieka - rekreacja bierna(seans, film), rekreacja czynna
ze względu na rodzaj podejmowanej aktywności: ruchowa (fizyczna), twórcza (kształtowanie osobowości np. fotografia)
rekreacja kulturowa i rozrywkowa (uczestnik jest odbiorcą sztuki tworzoną przez innych)
rekreacja przez działalność społeczną jest to działalność dobrowolona nie przynosząca korzyści materialnych na rzecz drugiego człowieka).
Cechy rekreacji: aktywność, dobrowolność, odmienność, dostępność, bezinteresowność (brak motywów ekonomicznych), zabawa
Cele zachowań rekreacyjnych: profilaktyczno - zdrowotne, towarzyskie, prestiżowe, pogłębianie kontaktów zawodowych, korekta lub utrzymanie sylwetki.
Formy rekreacji: a) ze względu na miejsce:
miejsce pracy
zamieszkania
wypoczynku
b) ze względu na liczbę uczestników:
indywidualne
z partnerem
grupowa kameralna
grupowa masowa
ze względu na treść:
- turystyka
- ćwiczenia gimnastyczne, sprawnościowe, kondycyjne, gry ruchowo sportowe
- zabawy ruchowe
- zajęcia taneczne
ze względu na intensywność wysiłku:
mało intensywne
średnio intensywne
dużo intensywne
e) ze względu na stopień trudności:
- łatwe (zabawy, gry ruchowe)
średnio trudne (tenis)
trudne technicznie (narciarstwo, łyżwiarstwo)
f) ze względu na miejsce realizacji
plenerowe
pod dachem
boiskowe
g) porę roku
letnie
zimowe
całoroczne
h) okres działalności zespołu
stałe całoroczne
sezonowe
okazjonalne
charakter relacji w grupie:
- spontaniczne
- w grupach zorganizowanych
Rekreacyjny styl życia to codzienne zachowania wyrażające się w pozytywnym stosunku podstaw rekreacyjnych.
Środowisko rekreacyjne - zespół urządzeń warunków, ludzi, miejsca w którym o dzięki którym możemy uprawiać rekreację.
Rekreacja ruchowa - to proces odtwarzania lub przywracania utraconej sprawności fizycznej za pomocą aktywności motorycznej i związanej z nią odnowy oraz relaksacji psychicznej, to działalność w której człowiek oddaje się dla własnej satysfakcji.
Turystyka - dobrowolne podróżowanie związane z poznawaniem nowych miejsc, rozwijaniem zainteresowań, zaspokajaniem potrzeb, przy czym podróżowanie to nie jest związane z zarobkowaniem. Przebywanie poza miejscem zamieszkania w czasie wolnym.
Bariery uprawiania rekreacji:
poznawcze związane są z poziomem wiedzy o zdrowiu, o profilaktyce, o możliwościach i sposobach regeneracji sił psychofizycznych. Brak umiejętności spędzania czasu wolnego z jak największą korzyścią dla naszego organizmu, niski poziom wiedzy i umiejętności przekłada się na „rzadkie” zachowania rekreacyjne.
Wśród barier psychologicznych można wyróżnić:
brak motywacji (po co i dlaczego to robić?)
szybkie zniechęcenie związane brakiem szybkich efektów
skromna aspiracja (chcę być najlepszy, ale rezygnują)
lęki i fobie
lęk przed urazem, nieumiejętnością sprostaniu jakiemuś zadaniu
lęk przed nową grupą, miejscem, brak umiejętności organizowania własnych zajęć (brak czasu wolnego)
Bariery geograficzne:
ukształtowanie terenu
warunki klimatyczne
długość trwania pór roku
problemy z przekraczaniem granic
Bariery biologiczne:
wiek - granica wieku determinuje wybór określonej formy rekreacji
płeć - predyspozycje do uprawia takiej a nie innej formy rekreacji, jak i również z zainteresowaniami i potrzebami, płeć powoduje niechęć do ruchu ze względu na dorastanie
dojrzewanie powoduje również szybszą męczliwość, a tym samym niechęć do podejmowania jakichkolwiek ról w sferze psychicznej i fizycznej.
Bariery zdrowotne:
stan zdrowia (urazy, kontuzje, choroby) decydują o podejmowanej przez nas aktywności w czasie wolnym np. schorzenia kręgosłupa będą powodowały, ze dana osoba będzie realizowała zadania rekreacyjne o zakresie rehabilitacyjnym.
Zaburzenia kostno - mięśniowe - rodzaj uprawianej aktywności ma charakter kondensacyjny, czyli wyrównujący braki związane z niedomaganiem określonych części ciała, dodatkowo posiadanie jakichkolwiek chorób o charakterze przewlekłym będzie przyczyniało się, że podejmowane przez nas wysiłki będą ukierunkowane przede wszystkim na terapię lub też przeciwdziałanie w pogłębianiu się zdarzenia.
Religijne - w pewnych kulturach, środowiskach aktywność w czasie wolnym jest postrzegana jako zjawisko negatywne.
Ekonomiczne - brak pieniędzy wśród społeczeństwa, brak środków na tworzenie miejsc uprawiania rekreacji, brak finansów na unowocześnianie istniejącej infrastruktury rekreacyjnej, a także brak dostępu do określonych form rekreacji ze względu na dodatkowe koszty
bariery ideologiczne
negatywne postawy wobec kultury fizycznej, aktywności ruchowej
Stosowanie rekreacji ruchowej (zasady):
a) formy organizacyjne prowadzenia zajęć:
dotyczą ustawienia grupy rekreacyjnej i jej podziału
wśród tych ustawień wyróżniamy:
rozsypka (luźna gromadka)
szereg
rząd
uliczka
półkole, szachownica, koło
b) Forma prowadzenia zajęć:
forma frontalna
stacyjna
obwodu ćwiczebnego
Formy podziału grupy rekreacyjnej:
forma indywidualna
ćwiczeń w parach
podziału na zastępy (każdy zastęp wykonuje to samo zadanie lub zadania, mogą być zróżnicowane, po upływie określonego czasu powinniśmy kierować grupą zasadą równości sił)
Podział na zastępy z dodatkowym zadaniem, gdy grupa reprezentuje różnorodny poziom umiejętności i sprawności fizycznej. Grupa najsilniejsza otrzymuje dodatkowe zadanie, słabsi otrzymują zadanie gdzie podnoszą poziom umiejętności
na drużyny - musi mieć kapitana, realizują określone gry
Zasady i metody dydaktyczne wykorzystywane w rekreacji i wpływające na jakość procesu rekreacyjnego, a tym samym warunkującą zarówno jego skuteczność jak i poprawność. Celem zasad dydaktycznych jest wspomaganie animatora rekreacji w doborze sposobów (metod) postępowania z grupą rekreacyjną pozwalających na optymalną realizację zadań z grupą o zróżnicowanym wieku płci, poziomie sprawności i umiejętności ruchowych. Zasady dydaktyczno - wychowawcze to ogólne normy postępowania określające sposoby realizowania zadań dydaktycznych i wychowawczych w celu osiągnięcia zamierzonych efektów. W rekreacji ruchowej możemy wykorzystać dwie grupy zasad:
Zasady kształcenia i wychowywania do rekreacji
- zasady indywidualizacji i personalizacji procesu rekreacyjnego
- zasada integracji kształcenia i wychowania
- zasada łączenia teorii z praktyką
- zróżnicowania treści i form kształcenia
- permanentnej edukacji
-zachowania bezpieczeństwa na zajęciach
Dydaktyczne zasady nauczania:
- zasada zdrowotności
- zasada świadomości
- aktywności
- dostępności (stopniowanie trudności)
- poglądowości
- systematyczności
- trwałości
- wszechstronności
Zasada świadomości wskazuje na potrzebę zrozumienia celów funkcji rekreacji i korzyści wypływających z aktywności ruchowej. Świadomy udział w określaniu celów działania poprzez ich pełne uświadomienie. Sprawne i twórcze ich realizowanie wzbogaca i uatrakcyjnia efektywność działalności rekreacyjnej. Przestrzeganie tej zasady umożliwia uczestnikom rekreacji podejmowanie jej we własnym zakresie. Wspieranie aktywności jest uwarunkowane w dużym stopniu zasadą świadomości. Im większa bowiem świadomość tym większa aktywność i motywacja do podejmowania coraz to nowych zadań rekreacyjnych decyduje o efektach jego działań. Stosowanie tej zasady pozwala na stworzenie odpowiedniego klimatu do stworzenia działalności rekreacyjnej na inne sfery (rodzinne, zawodowe).
Zasada poglądowości - każda wykonywana czynność rekreacyjna powinna być poprzedzona opisem jak i pokazem danego ćwiczenia. Pokaz powinien być wzorem i zachętą do wykonania ćwiczeń. Przy przestrzeganiu tej zasady bardzo ważne jest ustalenie prowadzącego względem grupy. Odpowiednia prezentacja zadania ruchowego zwiększa zaufanie ćwiczących do prowadzącego i jednocześnie pozytywnie wpływa na kształtowanie relacji i tworzenie atmosfery w działalności rekreacyjnej pokaz można wzbogacić filmem, obserwacją innych itp.
Zasada systematyczności - przestrzeganie tej zasady to ciągłe i stałe uczestnictwo w określonej formie rekreacji, które z jednej strony utrwala określone umiejętności ruchowe, a z drugiej zaś pozwala na przechodzenie od ćwiczeń łatwych do trudnych, od prostych do złożonych, od wysiłku o małym obciążeniu do zadań o zwiększonym obciążeniu, od elementów znanych do nieznanych. Przy przestrzeganiu tej zasady trzeba pamiętać o osobniczych uwarunkowaniach i predyspozycjach uczestników oraz potrzebie kompleksowego zaplanowania procesu rekreacji.
Zasada dostępności - uwzględniając tę zasadę należy pamiętać o potrzebie indywidualizacji działań rekreacyjnych. Od animatora rekreacji wymaga się dostosowania stopnia trudności ćwiczeń do umiejętności, wieku, płci i stanu zdrowia poszczególnych uczestników. Zadania stawiane przed ćwiczącym powinny uwzględniać rytm, szybkość wykonania, stopień złożoności ćwiczenia, podobieństwo do wcześniejszych ćwiczeń, stopień intensywności, miejsce zajęć i inne czynniki (np. ukształtowanie terenu).
Zasada trwałości - dotyczy sposobu realizacji procesu rekreacji oraz skuteczności opanowania określonej formy ruchowej zmierza ona do opanowania w takim stopniu danej czynności ruchowej, aby można było ją wykonać w innych warunkach.
Zasada zdrowotności - przestrzeganie tej zasady to konieczność dobrania odpowiedniej formy rekreacyjnej do określonych możliwości uczestników. Uwzględnienie tej zasady rekreacji to z jednej strony zmniejszenie potencjału zdrowotnego z drugiej zaś przywrócenie zdrowia. Przestrzeganie tej zasady to również zahartowanie organizmu, uodpornienie na zmienne warunki. Niejednokrotnie także kondensacje braków zdrowotnych.
Zasada wszechstronności - polega na doborze takich form rekreacyjnych, aby zapewnić harmonijny i optymalny rozwój osobowości człowieka nie tylko pod względem fizycznym i psychicznym. Uwzględnienie tej rekreacji ruchowej zapewnia hipertrofii roboczej.
Wykonywane ćwiczenia nie powinny być jednostronne, bo prowadzą do przerostu określonej części ciała, z drugiej zaś strony mogą nadmiernie obciążać organizm i prowadzić do kontuzji.
Zasada humanizacji - człowiek jest podmiotem oddziaływań rekreacyjnych, planując proces rekreacji należy uwzględnić nie tylko możliwości fizyczne, ale przede wszystkim zainteresowania i oczekiwania uczestników. Respektowanie jej decyduje o skuteczności procesu rekreacyjnego, gdyż pozytywnie wpływa na ekspresję uczestników oraz wzrost motywacji do udziału w procesie aktywności ruchowej.
Zasada łączenia teorii z praktyką - związana jest z łączeniem wiedzy o procesach zachodzących w organizmie z konkretną działalnością ruchową. Poszerzając bowiem wiedzę o korzyściach działalności ruchowej zwiększamy zainteresowanie uczestników do ciągłego uczestnictwa w rekreacji. Przez zainteresowanie należy rozumieć intensywne względnie trudne dążenie człowieka do przeżywania i poznawania efektów działania bodźców rekreacyjnych.
Zasada integracji kształcenia i wychowania - zasada ta ma na celu połączenie dwóch aspektów: subiektywnego związanego z osobniczymi możliwościami i potrzebami oraz uwarunkowaniami określonej formy rekreacji z aspektem - obiektywnym uwarunkowanym oczekiwaniami społecznymi stawianymi przed wychowaniem do rekreacji. Można tę zasadę zrealizować poprzez świadome zaplanowanie działań rekreacyjnych w zakresie zmian osobowościowych, dążenie do zdobywania specjalistycznej wiedzy w zakresie rekreacji, podnoszenie poziomu sprawności fizycznej i doskonalenie sprawności motorycznej.
Zasada zachowania bezpieczeństwa na zajęciach - zasadę tę przestrzega się poprzez właściwy dobór ćwiczeń do możliwości fizycznych uczestników zajęć. Właściwy dobór sprzętu, przestrzeganie form ustawienia grupy rekreacyjnej i prowadzącego. Zwracanie uwagi na objawy zmęczenia. Prowadzenie zajęć w odpowiedniej temperaturze, aby nie doszło do przegrzania organizmu. Zwracanie uwagi na sposoby asekuracji i samoasekuracji.
Zasada permanentnej edukacji - zakłada ona potrzebę systematycznego zdobywania i poszerzania wiedzy oraz własnych umiejętności ruchowych dzięki czemu uczestnik ma możliwość dostępu do szerszej gamy form rekreacji.
Zasada różnicowania treści i form kształcenia - zwrócenie uwagi na zróżnicowane oddziaływanie poszczególnych form rekreacji na organizm ćwiczących. Pozwala na pewne, optymalne stosowanie ich w zakresie całościowego oddziaływania na ćwiczących. Stosowanie różnorodnych form nie tylko wzbogaca i uatrakcyjnia proces rekreacji, ale działa również motywująco i mobilizująco na uczestników. Ponadto przyczynia się do zaspokojenia zainteresowań uczestników do zdobywania nowych umiejętności, wiedzy a tym samym do uczestnictwa w różnorodnych formach rekreacji.
Grupa rekreacyjna:
Grupa społeczna - to zespół kilku osób uczestniczących w interakcji, grupa jest podstawową organizacją społeczności ludzkiej. Specyfika tej grupy jest uzależniona od celu który łączy ludzi.
Grupa pierwotna - rozwój interakcji uczuć
Grupa wtórna - jest mniej spójna, bardziej sformalizowana z określonymi normami, krótkoterminowy cel.
Grupa edukacyjna - skupia się na zdobywaniu wiedzy, wykorzystują grupę do osiągnięcia większej efektywności.
Grupa rekreacyjna - zespół ludzi mających poczucie wewnętrznej więzi a jej specyfika wynika z faktu, że cechuje się duża atrakcyjnością wynikającą z nieformalnego charakteru stosunków łączących członków grupy. Grupa mająca wspólny cel organizuje się wokół niego, rozpoczyna pracę nad jego realizacją, określa i ustala relacje pomiędzy członkami, przydziela zadania i role. Proces kształtowania się powiązań w grupie dziali się na cztery fazy rozwoju grupy: młodość, dorastanie, dojrzałość, starość.
Rodzaje wykonywanych zadań:
addytywne - członkowie wykonują te same zadania a efektywność zależy od wysiłku wszystkich
koniunktywne - działania grupy uzależnione jest od pracy najsilniejszego, najsprawniejszego członka grupy.
Rodzaje ról grupowych:
rola zadaniowa - konieczne dla wyboru i realizacji zadań, rodzaje zachowań
role zadaniowo-zachowawcze - tworzą klimat grupy przejawem tych ról są takie zachowania jak analizowanie sytuacji, łagodzenie konfliktów.
Role dysfunkcyjne - rywalizowanie, zwracanie na siebie uwagi, błaznowanie, zabieganie o sympatię - oznaczają zakłócenia w grupie
Na spoistość grupy wpływ ma kilka czynników: niewielkie rozmiary grupy, poczucie zagrożenia z zewnątrz, podobieństwo sytuacji życiowej - wysoka aprobata wobec członków przestrzegających przyjęte formy.
Fazy rozwoju grupy:
młodość - zapoznawanie się osób, podporządkowanie się, wchodzenie w związki, brak potrzeby dzielenia się wiedzą i umiejętnościami, mała gotowość do dużego wysiłku, brak wspólnego działania - rola prowadzącego to ułatwianie kontaktów, wyjaśnienie celu stworzenia grupy, ustalenie norm, umożliwienie poznania mocnych stron przez wszystkich członków.
Dorastanie - ustalanie celów i norm, walka o przywództwo, przyjmowanie ról, określenie miejsca w grupie, gotowość do pracy, rola prowadzącego polega na stawianiu zadań, wzmacnianie wartości współpracy, uczenie umiejętności niezbędnych do współdziałania.
Dojrzałość - stabilizacja związków emocjonalnych, duża energia w działaniu, gotowość uczenia się od innych, rozwiązywanie konfliktów, rola prowadzącego polega na organizowaniu współuczestnictwa w rozwiązywaniu zadań.
Starość - zamykanie pracy grupowej, zdezaktualizowanie się celów i zadań, żal, smutek, rozpacz, radość z osiągnięcia celu, rola prowadzącego to utrwalanie zdobytych umiejętności, pomoc w zaakceptowaniu końca grupy.
Style kierowania grupą:
styl autokratyczny - opiera się na sile, podział na kierujących i kierowanych, władza skoncentrowana w jednych rękach.
Demokratyczny - brak podziału na rządzących i rządzonych, podział na zadania kierownicze i wykonawcze członkowie mają prawo do udziału w podejmowaniu decyzji.
Liberalny - kierownik nie ingeruje, nie wpływa na przebieg działań grupy, reaguje dopiero w sytuacjach kryzysowych, działanie grupy nie jest inspirowane przez kierownika.
Styl kierowania grupą - wynika w znacznym stopniu z cech osobowości kierującego, cech grupy którą kieruje, sytuacji której stawia czoło.
Efektywny lider to osoba która posiada:
zdolność energicznego działania
umiejętność dystansowania się do sytuacji, ocenia z różnych stron
zdolność analizowania sytuacji
zdolność myślenia kreatywnego, twórczego
zdolność do obiektywnych rozwiązań
Sytuacja kierującego uzależniona jest od:
charakteru celów grupowych
norm obowiązujących w grupie
relacji i związków z otoczeniem
cech członków grupy i ich celów indywidualnych
zadań jakie sobie stawia lider
Kierowanie zorientowane sytuacyjnie to:
zachowania zorientowane na zadaniu - koncentruję się na kierowaniu innymi ludźmi
zachowanie zorientowane na relacjach - wszystkie zachowania zmierzające do zbudowania i utrzymania właściwych relacji z członkami grupy i pomiędzy nimi.
Zachowanie kierownicze dzieli się na cztery podstawowe style zachowania:
styl wysoko zadaniowy-mało relacyjny - ważne są efekty, decyzje podejmowane są przez prowadzącego, sytuacje tak organizowane by nie dochodziło do konfliktów, komunikowanie się jest sformalizowane, charakter pracy to instruowanie
styl wysoko zadaniowy-wysoko relacyjny - członkowie grupy są zaangażowani, konflikty są wspólnie rozwiązywane, skuteczność wymaga od kierownika angażowania innych w poszukiwaniu nowych rozwiązań, charakter pracy prowadzącego to konsultowanie
styl nisko zadaniowy-wysoko relacyjny - dla kierującego ważne jest poczucie innych i atmosfera pracy w zespole, uznanie dla wysiłków grupy, kierownik motywuje
styl nisko zadaniowy-mało relacyjny - kierownik koncentruje się na poszczególnych członkach grupy, jego celem jest utrzymanie swojej pozycji, dużo swobody, sprawdza efekt pracy - delegowanie
Animator rekreacji ruchowej.
Animacja - ożywienie, zabawienie, podniecenie, zachęcenie
Rola animacji w rekreacji to inicjowanie różnego typu zadań. Rolę tę spełniają animatorzy rekreacji. To również upowszechnianie form aktywności oraz przygotowania uczestników do aktywności w czasie wolnym. To również umiejętność motywowania różnych osób do dbałości o własne ciało zarówno pod względem fizycznym jak i psychicznym. To takie stworzenie warunków do aktywnego wypoczynku w formach wypoczynku oraz dostarczenie wzorów racjonalnego wykorzystywania czasu wolnego.
Animator rekreacji musi pamiętać, że każdy człowiek ma odrębne zainteresowania i potrzeby. A zatem rola animatora polega na zjednoczeniu wokół jednego celu osób o różnych potrzebach.
Animator powinien posiadać wiedzę humanistyczną pozwalającą poznać związki zachodzące w rekreacji. Wiedzę przyrodniczą, żeby umiejętnie wykorzystać zależności człowiek-środowisko naturalne-aktywność ruchowa. Wiedzę ekonomiczną, żeby odpowiednio dobrać formy rekreacji do warunków i możliwości danego środowiska społecznego. Wiedzę organizacyjną, żeby w optymalny wykorzystać miejsce i czas poświęcony na rekreację. Wiedzę prawną, aby wiedzieć kto z kim, w jakim miejscu i zasadach może realizować wybraną formę rekreacji w zakresie umiejętności instruktora rekreacji.
Kierowania oraz samodzielnego planowania i realizacji imprez rekreacyjnych. Swobodnego nawiązywania kontaktu oraz znajomości języków obcych.
Do podstawowych czynności animatora należy:
stymulowanie aktywności uczestników rekreacji
umiejętny dobór form treści, środków i metod zajęć
odpowiednie kierowanie zespołem poprzez wywieranie wpływu na uczestników
Funkcje animatora:
stworzenie warunków dla powszechnego uczestnictwa w aktywnych formach spędzania wolnego czasu, poprzez pełnienie roli organizatora, propagatora, lidera, realizatora zajęć rekreacyjnych. Aby spełnić tę funkcję animator powinien rozpoznać potrzeby i uwarunkowania uczestnictwa w rekreacji.
Powinien tworzyć infrastrukturę rekreacyjną.
Prowadzenie działalności zmierzającej do kształtowania postaw w dbałości o jego rozwój oraz sprawność fizyczną wyraża się poprzez propagowanie wzoru aktywnego uczestnictwa w rekreacji w zależności od wieku, płci i możliwości.
Informowanie i doradzanie w zakresie form aktywności rekreacyjnej. Zachęcanie i inspirowanie do uczestnictwa w imprezach rekreacyjnych.
Zasady pracy animatorów:
pracuje wśród ludzi nie nad nimi
nie prowadzi, nie kieruje, nie uczy, nie szkoli - lecz pomaga, doradza, współdziała
zakres działalności animatora to wspieranie, ocenianie koordynowanie i planowanie
Motywowanie powinno być zindywidualizowane uwzględniając osobiste cele, zainteresowania, potrzeby i oczekiwania. Animator powinien dążyć do uzyskania radości i zadowolenia z podjętej działalności rekreacyjnej. Ograniczenie i zminimalizowanie wymagań prowadzi do zniechęcenia uczestników w podejmowaniu działalności rekreacyjnej i coraz większych wysiłków. Proces motywacyjny w rekreacji to postawa wspierająca animatora wobec uczestnika rekreacji.
formowanie celów i zadań
organizacja celu rekreacji za odpowiednim doborem treści i stworzeniem przyjaznego klimatu
rozwijanie interakcji pomiędzy animatorem a uczestnikiem
Wizerunek pracownika rekreacji zależy od:
komercjalizacji, globalizacji usług rekreacyjno - turystycznych
szybkiego wprowadzania nowych technologi
wzrostu świadomości zdrowotnej społeczeństwa
przemiany we wzorach spędzania wolnego czasu i wypoczynku
starzenia się społeczeństw w krajach wysoko rozwiniętych
Kompetencje animatora - dyspozycje osobowościowe warunkujące skuteczność wykonywania określonych czynności dzielimy je na aksjologiczne - czyli po co działamy, komunikacyjne - co jest treścią naszych działań, technologiczne - wiemy jak działać.
Podział:
Kompetencje poznawcze (wiedza i umiejętność wykorzystania tej wiedzy)
kompetencje osobiste (przetwarzanie i korzystanie z informacji, umiejętność radzenia sobie w trudnych sytuacjach, kontrolowanie procesów poznawczych i emocjonalnych)
kompetencje interpersonalne - umiejętność nawiązywania i podtrzymywania kontaktów, komunikacja werbalna i poza werbalna, mediacja i negocjowanie, rozwiązywanie konfliktów współdziałanie w różnych warunkach.
Organizatorskie - umiejętności budowania i podtrzymywania klimatu grupy, tworzenie i wspieranie celów i norm w grupie, organizowanie pracy w grupie w zmiennych warunkach
Struktura postawy zawodowej pracownika TiR (animatora):
komponent intelektualny - musi posiadać wiedzę o zawodzie i czynnościach zawodowych człowieka, środowiska swojej pracy, jego funkcjonowania i zależnościach w nim występujących
komponent emocjonalny - uczuciowe ustosunkowanie do zawodu, identyfikacja z zawodem, poczucie satysfakcji
komponent motywacyjno-działaniowy - pozytywna i trwała motywacja, przekonanie do podejmowanych działań, umiejętność wykonywania czynności związanych z odgrywanymi rolami.
Pracownik rekreacji turystyki powinien reprezentować określoną postawę wobec zawodu, ukształtowaną postawę wobec ludzi których zachowaniem kieruje a tym samym posiadać określone predyspozycje osobowościowe..
Predyspozycje pracownika TiR:
partnerskie
organizacyjne
predyspozycje przewodnika i doradcy
przywódcze i współpracy
Cechy pracownika TiR:
gotowość do nawiązywania kontaktów
naturalna sympatia do ludzi
przyjazny stosunek do otoczenia
entuzjazm w działaniu
samodzielność
zdolności sugestywne
poczucie humoru
tolerancja
zaradność życiowa
wrażliwość uczuciowa, intelektualna i życiowa
odwaga w podejmowaniu decyzji\zdolność stosowania szerokiej wiedzy
wielokierunkowe zdolności praktyczne
Zdolności animatora TiR można ująć w 3 kategoriach:
niemożliwa do nauczenia - wesołość i umiejętność nawiązywania kontaktów
częściowo do nauczenia - zdolność do oceniania ludzi, elokwencja, znajomość metod wyzwalania zachwytu i zadowolenia
do nauczenia - umiejętności sportowe, plastyczne, znajomość geografii, historii, umiejętność zdobywania wiedzy
Animatorem rekreacji może być każdy kto wykorzystując w bezpośrednich kontaktach metody werbalne, i własny przykład, doprowadza w działaniu do podejmowania aktywności rekreacyjnej przez osoby nieprzygotowane. Nieuprawiające jej dotychczas, a jednocześnie rozbudzając w tych osobach potrzebę aktywności.
Trening zdrowotny:
Pojęcie fitness najczęściej jest rozumiane jako: ogólna sprawność organiczna człowieka, wydolność i kondycja człowieka, wydolność i kondycja psychofizyczna, zdolność do przystosowania się i stała gotowość do podejmowania decyzji.
Programy promocji sprawności i kondycji fizycznej rozumiane jako ośrodki i placówki doskonalenia umiejętności psychomotorycznych, jako formy i metody treningowe ukierunkowane na kształtowanie ogólnej sprawności fizycznej służącej zdrowiu.
Fitness to również fizjologiczny dobrostan sprzyjający utrzymaniu zdrowia i zabezpieczenie przed chorobą.
W kulturze fizycznej rozróżnia się m.in. dwa rodzaje treningu:
trening sportowy ukierunkowany na osiąganie coraz lepszych wyników sportowych
trening zdrowotny, którego głównym celem jest podtrzymywanie lub podnoszenie sprawności i wydolności fizycznej
Pojęcie trening oznacza wykorzystanie różnorodnych form ćwiczeń systematycznie powtarzanych w celu nabycia określonej sprawności lub umiejętności. Dla człowieka trening jest sposobem przejawiania aktywności fizycznej, psychicznej, społecznej w dążeniu do osiągania ważnych dla niego celów. Właściwie oddziałujący trening wymaga nie tylko określenia celów, doboru ćwiczeń, metod, ale również odpowiedniego przygotowania organizacyjnego.
Cele treningu zdrowotnego, kreacja zdrowia poprzez:
poprawę lub zachowanie zadowalającego stanu sprawności fizycznej
utrzymanie optymalnego ciężaru ciała
zachowanie i podtrzymywanie właściwej siły mięśniowej, w szczególności mięśni grzbietu podtrzymujących kręgosłup
zapewnienie bodźców wpływających regenerująco na psychikę człowieka np. ćwiczenia fizyczne sprzyjające akceptacji a tym samym dające poczucie dobrze funkcjonującego organizmu
utrzymanie odporności organizmu
zapobieganie w powstawaniu lub rozwojowi chorób cywilizacyjnych występujących często w aparacie ruchu, układzie krążenia i związanych z metabolizmem
Osiągnięcie tego celu jest możliwe poprzez:
poprawę sprawności układu krążenia
oddziaływanie na zmianę higieny życia
zmianę nawyków żywieniowych, unikanie używek i nałogów, racjonalny podział czasu na prace i odpoczynek
rehabilitację i leczenie m.in. chorób układu krążenia np. nadciśnienie tętnicze, chorób metabolicznych, nerwic
Cele treningu zdrowotnego są możliwe do osiągnięcia przy zachowaniu następujących warunków:
możliwość stosowania odpowiednio dobranych i systematycznie dozowanych ćwiczeń fizycznych w całodziennym lub całotygodniowym rytmie życia
możliwość wykonywania czynności zawodowych i domowych bez nadmiernego zmęczenia
rozwijanie świadomości, na aktywność fizyczną nigdy nie jest za późno a aktywność ta jest potrzebna w każdym wieku
doznawanie przyjemności z podejmowanej aktywności fizycznej
Podejmowanie regularnych ćwiczeń fizycznych nie mających negatywnych skutków w oddziaływaniu na zdrowie człowieka.
Metoda ćwiczeń ciągłych - polega na stosowaniu obciążeń fizycznych bez przerw, może być realizowana na dwa sposoby: ciągłe ćwiczenie ze stałą intensywnością, cechą charakterystyczną jest umiarkowana intensywność wysiłku, długi czas trwania i zaangażowania w miarę możliwości wszystkich grup mięśniowych.
Stosowanie ciągłego wysiłku ze zmienną intensywnością - podczas ćwiczeń o mniejszym obciążeniu umożliwia organizmowi częściowy odpoczynek
Metoda ćwiczeń przerywanych może być realizowana na dwa sposoby:
ćwiczenia metodą powtórzeniową w której kolejne powtórzenia ćwiczeń następują po odpoczynku unormowaniu oddechy i tętna
ćwiczenia metodą interwałową - dłuższe serie z krótkimi przerwami umożliwiającymi jedynie częściowy wypoczynek
Obecnie w praktyce rekreacyjnej stosuje się trening, którego cechą jest:
częstotliwość 3 razy w tygodniu
intensywność w granicach 50%-90%. maksymalnego zużycia tlenu
czas trwania 20-60 min. ciągłego aerobowego wysiłku
dowolne aktywności angażujące duże grupy mięśniowe o charakterze ciągłym i rytmicznym
przy treningu z obciążeniem należy wykonywać 8-10 ćwiczeń powtarzanych 8-10 razy minimum 2 razy w tygodniu
Realizowane w treningu zdrowotnym obciążenia fizyczne myszą być kompromisem między programem wyznaczonym dla wieku i płci, a tolerancją programu przez organizm.