Inteligencja emocjonalna, uzależnienie uczuciowe, Psychologia


„Inteligencja Emocjonalna”

„Sukces w życiu zależy nie tylko od intelektu, lecz także od umiejętności kierowania emocjami”
(Daniel Goleman)

Na samym początku należy zastanowić się, co to jest inteligencja. Inteligencja rozumiana jako sprawność umysłowa ma wiele odcieni znaczeniowych i co za tym idzie ma wiele różnych definicji. O to kilka z nich:

Jeszcze w latach 80. XX wieku inteligencję sprowadzano do zdolności czysto intelektualnych. Obecnie uważa się, że tak rozumiana inteligencja współdziała ze zdolnościami w sferze emocjonalnej, motywacyjnej, interpersonalnej i współdziałanie różnych zdolności z różnych sfer ludzkiej psychiki pozwala na wykorzystanie potencjału intelektualnego. Dlatego współcześnie termin "inteligencja" stosuje się szerzej i wyróżnia takie jej typy jak:

Nas najbardziej interesuje inteligencja emocjonalna, którą zajmiemy się w dalszej części. Termin ten powstał w 1990 roku. Twórcami pojęcia INTELIGENCJI EMOCJONALNEJ są Salovey i Meyer dwaj amerykańscy psychologowie.

Od kiedy w 1995 roku pojawiła się na rynku(w Polsce w 1997 r.) książka D. Golemana „Inteligencja emocjonalna” termin ten cieszy się ogromną popularnością. Czym że jest, więc inteligencja emocjonalna? W skrócie to umiejętność kierowania emocjami. Określenie to rozciąga się na wiele obszernych dziedzin. Jest to Typologia kompetencji emocjonalnych.

Do inteligencji emocjonalnej zalicza się trzy główne grupy kompetencji:

KOMPETENCJE PSYCHOLOGICZNE (relacje z samym sobą)

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (relacje z innymi)

KOMPETENCJE PRAKSEOLOGICZNE (inaczej kompetencje działania - nasz stosunek do zadań, wyzwań i działań)

Czy każdy człowiek posiada inteligencje emocjonalną wykształcona w takim samym stopniu? Oczywiście, że nie. Według Daniela Goldmana, aby powiedzieć o sobie, że jestem inteligentny emocjonalnie należy posiadać pewne predyspozycje, które bardzo dokładnie opisał w swojej książce. W ujęciu Daniela Golemana na inteligencję emocjonalną składają się kompetencję emocjonalne i społeczne, które zostały opisane wyżej.

Autor bardzo dokładnie podkreśla, że inteligencja emocjonalna “to zdolności rozpoznawania przez nas naszych własnych uczuć i uczuć innych, zdolności motywowania się i kierowania emocjami zarówno naszymi własnymi, jak i osób, z którymi łączą nas jakieś więzi Krótko mówiąc, jest to panowanie nad naszymi emocjami i ich wykorzystywanie do osiągnięcia sukcesu. Są to zdolności odmienne od inteligencji akademickiej, czyli umiejętności czysto intelektualnych, mierzonych ilorazem inteligencji, ale je uzupełniające. Wiele osób, które mają wiedzę książkową, ale cierpią na niedostatek inteligencji emocjonalnej, pracuje dla ludzi o niższym ilorazie inteligencji, górujących nad nimi umiejętnościami z zakresu inteligencji emocjonalnej.

Człowiek inteligentny emocjonalnie to człowiek posiadający umiejętność właściwej percepcji emocji oraz potrafi regulować emocje tak, aby wspomagać rozwój emocjonalny i intelektualny. Potrafi bardzo dobrze ocenić i wyrazić to, co czuje- taka osoba posiada umiejętność dostępu do uczuć.

Cechy charakterystyczne inteligencji emocjonalnej według D. Golemana to: energia emocjonalna, tj. część energii fizycznej wykorzystywana do zaspokojenia osobistych potrzeb i pragnień, ułatwiająca radzenie sobie ze stresem, frustracją i konfliktami; poziom stresu, tj. podatność na uleganie uczuciom przykrym i wyprowadzającym z równowagi; optymizm, samoocena, pracowitość, staranność, ustawiczna potrzeba zmian, odwaga, samodzielność, asertywność, tolerancja, troska o innych, towarzyskość i kreatywność (D. Goleman: Inteligencja emocjonalna w praktyce. Poznań 1999).

Jedno z popularniejszych w praktyce anglosaskiej narzędzi do pomiaru inteligencji emocjonalnej to Multifactor Emotional Intelligence Scale (MEIS), na bazie którego powstał Mayer-Salovey-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT). Jack Mayer, Peter Salovey i David Caruso stworzyli narzędzie badające cztery płaszczyzny inteligencji emocjonalnej: spostrzeganie emocji, wykorzystywanie emocji w procesach poznawczych, rozumienie emocji oraz kierowanie emocjami.

Inteligencja emocjonalna to umiejętność radzenia sobie z własnymi emocjami i zdolność rozumienia innych ludzi. Ma ona decydujące znaczenie w kwestii tworzenia dobrych relacji ze swoim otoczeniem i poczucia spełniania się w życiu. Ponieważ decyduje o umiejętności realizacji wyznaczonych sobie celów jeszcze bardziej niż iloraz inteligencji IQ - inteligencja emocjonalna jest szczególnie ważnym czynnikiem decydującym o sukcesie. Niezależnie czy mamy na uwadze sukces w rozwoju duchowym, w życiu rodzinnym czy karierze zawodowej. Światowej sławy liderem w tematyce inteligencji emocjonalnej jest Daniel Goleman.   

Daniel Goleman jest pracownikiem naukowym Harwardu. Prowadził przez wiele lat badania praktyczne, które ostatecznie zakwestionowały zasadność traktowania ilorazu inteligencji jako głównego czynnika wpływającego na sukces jednostki. Swoją teorię Goleman opisał m.in. w książce "Inteligencja emocjonalna". Przełom, którego dokonał Goleman bierze się stąd, iż do tej pory iloraz inteligencji IQ otaczany był wielkim kultem. Tymczasem badania tysięcy przypadków ludzkich (losy absolwentów renomowanych uczelni w powiązaniu z posiadanym przez nich ilorazem inteligencji IQ) wykazały, że wybitny iloraz inteligencji nie przekłada się na życiowy sukces.

Dlaczego tak jest? Tak na prawdę jest ot bardzo proste - o sukcesie bardziej decydują cechy osobowości, takie jak np. inicjatywa i umiejętność współdziałania, zdolność przystosowania się, czy dar przekonywania. 
W praktyce wygląda to tak, że nasze emocje decydują o tym, jaki pożytek zrobimy ze swojego intelektu. Dlatego ważniejszym czynnikiem w osiąganiu sukcesu jest inteligencja emocjonalna, a nie iloraz inteligencji IQ.

Ważne jest, zatem to, jaką inteligencję wykazujemy się w swoim życiu emocjonalnym. Badania Golemana wykazały, że często osoby z wysokim ilorazem często kiepsko dawały sobie radę w pracy, a te z miernym - pracowały bardzo dobrze. Często ludzie o wybitnej inteligencji postępują irracjonalnie, wręcz bardzo głupio. Wynika to m.in. z faktu, że nie radzą sobie ze swoimi emocjami. To najróżniejszego rodzaju irytacje, zdenerwowania, tzw. "nie panowanie nad nerwami”, (czyli nie panowanie nad emocjami - niski poziom dojrzałości emocjonalnej) powodują, że ludzie bardzo inteligentni zarówno nie potrafią umiejętnie zarządzać zespołem ludzkim, jak i nie są w stanie umiejętnie i mądrze kierować swoim życiem osobistym.

Osoby o dużej intuicji i doświadczeniu pragmatycznym w zasadzie już od dawna świadome były tego zagadnienia. Zbliżone twierdzenia można nawet było znaleźć u poszczególnych myślicieli. Goleman natomiast jest dodatkowo osobą o dużej intuicji praktycznej, dzięki swoim zainteresowaniom medytacją i bezpośredniemu poznawaniu funkcjonowania wnętrza człowieka. Jednak jego naukowy wkład do psychologii polega zwłaszcza na tym, że zabrał skrupulatnie przez 25 lat dane naukowe naświetlające całą sprawę z niezwykłą precyzją. Jego badanie jednoznacznie i bardzo precyzyjnie wskazują w jakim stopniu sukces zależy od inteligencji emocjonalnej. 

 

Inteligencja emocjonalna jest bardzo bliska pojęciu dojrzałości życiowej. Możemy się jej uczyć i rozwijać ją przez całe życie. Daniel Goleman zwraca uwagę na podstawowe nieporozumienia, które powstają w związku z inteligencją emocjonalną:

Oczywiście badania Golemana mają bardzo duże konsekwencje praktyczne. Po pierwsze mogą pokazywać prywatnie poszczególnym osobom, na co powinni zwrócić uwagę. Uświadamiają pewną drogę do osiągania harmonijnego i dojrzałego funkcjonowania w życiu.
Po drugie mają ogromne zastosowanie w sferze zawodowej. Wiele firm zajmujących się naborem odpowiednich pracowników na poszczególne stanowiska mogło w praktyczny sposób skorzystać z badań i wniosków Golemana. Tak np. zaniechano w wielu przypadkach skupiania się na stopniach uzyskanych na uniwersytecie, czy tez na wysokości ilorazu IQ. W miejsce tego opracowano szereg badań (np. w formie testów) psychologicznych badających dojrzałość emocjonalną i zdolność do pracy w zespole. 
Kierunek ten odpowiada oczekiwaniom pracodawców, którzy także narzekają na brak umiejętności społecznych u nowo przyjętych pracowników, czy nieumiejętność przyjmowania krytycznych uwag.  

Jakie jest zatem znaczenie wykształcenia w realizacji wyznaczonych sobie celów i karierze. Czy bardziej decyduje o tym formalne wykształcenie, czy iloraz inteligencji IQ czy też właśnie dojrzałość emocjonalna? Coraz częściej, na podstawie badań polegających na statystycznej  obserwacji rzeczywistych przypadków, zwraca się uwagę, że formalne wykształcenie może być, co najwyżej umiejętnością progową. W wielu przypadkach może być ono niezbędne, jednak nie jest wystarczające. Warto zainwestować z zdobycie formalnego wykształcenia i formalnych uprawnień, jednak nie powinno nam to zaciemnić potrzeby osobistego rozwoju, który sprawi,  że jako jednostka staniemy się bardziej dojrzali i świadomi. 

Interesującym zjawiskiem na Zachodzie (podczas rekrutacji nowych pracowników) jest to, że agencje werbujące na zlecenie wielkich firm spośród absolwentów renomowanych uczelni w ogóle nie biorą pod uwagę stopnia na otrzymanym dyplomie ukończenia uczelni ani wysokości ilorazu inteligencji. Zamiast tego poddają one kandydatów specjalnie opracowanym przez siebie testom mającym wychwycić ich emocjonalne zdolności. Zwraca się uwagę w tych środowiskach, że o sukcesie decyduje zarówno inteligencja emocjonalna, jak i wyuczenie się dodatkowych niezbędnych umiejętności - np. zdolności do motywowaniu ludzi w zespole, czy tworzenia odpowiedniego kontaktu z klientami itp. 

Na drugim biegunie inteligencji emocjonalnej znajduje się analfabetyzm emocjonalny, powodujący nasilenie się stanów agresji i przemocy. Może on owocować zwiększaniem się ilości samobójstw, gwałtów i morderstw, lub też przy mniejszym natężeniu - zmniejszeniem się poziomu satysfakcji życiowej i umiejętności tworzenia dobrych relacji z innymi ludźmi.

Bardzo istotne jest, zatem kształcenie emocji. Pomocne i wręcz niezbędne wydaje się być kształcenie dzieci w dziedzinie swoich uczuć i uczuć innych ludzi. Także ludzie dorośli powinni uświadomić sobie, że poprzez rozwijanie samoświadomości i poziomu dojrzałości życiowej ich inteligencja emocjonalna i jakość życia może bardzo istotnie się zwiększyć. Zwiększanie poziomu inteligencji emocjonalnej wpływa zarówno na ogólne podniesienie jakości naszego życia psychicznego, jak i zwiększa naszą zdolność do radzenia sobie z sytuacjami trudnymi. W efekcie tego znacznie łatwiej osiągniemy sukces czy to na polu duchowym, rodzinnym, czy kariery zawodowej.

Inteligencji emocjonalnej zawdzięczamy przede wszystkim to iż:

A o to przykład wykorzystania Inteligencji emocjonalnej z życia wzięty:

Jakiś czas temu przechodząc przez ulicę miałem dosyć nieprzyjemną przygodę. Przechodziłem na pasach, gdy z bocznej drogi wyjechał samochód. Jego kierowca zwracając uwagę na to, czy z głównej drogi nic nie jedzie odwrócił głowę do tyłu, zupełnie nie zwracając uwagi na to, co dzieje się przed nim. W efekcie w ogóle mnie nie zauważył.

Zobaczył za to, że jednak zbliża się do niego jakiś samochód, więc dodał mocno gazu, aby jak najszybciej znaleźć się na głównej drodze. Tylko, że na jego drodze stałem ja (a właściwie szedłem). Przed zderzeniem uchroniło mnie to, że instynktownie zrobiłem dwa bardzo szybkie kroki do przodu. W efekcie bok samochodu minął mnie o kilka centymetrów.

Wszystko to stało się w ciągu sekundy. Jednak to wystarczyło, aby wzbudzić we mnie najróżniejszych emocji - od strachu po wściekłość. Pamiętam, że nawet wtedy nieźle zakląłem. Czułem też skok adrenaliny. I w tym momencie zdałem sobie sprawę z tych wszystkich emocji.

To z kolei pozwoliło mi przejść do kolejnego ważnego elementu inteligencji emocjonalnej - wzięcia na siebie odpowiedzialności za swoje emocje.

Mogłem wtedy zdecydować, że albo nadal będę w tych negatywnych emocjach, że zacznę złorzeczyć na kierowcę, itd, albo przyjmę postawę, że przecież kierowca nie zrobił tego specjalnie i w końcu nic mi się nie stało. Zdecydowałem się na to drugie rozwiązanie. Te rozważania w mojej głowie trwały dosłownie moment. Gdy wszedłem na chodnik moje negatywne emocje były już znacznie stonowane. A po kilku krokach zupełnie mnie opuściły.

Zamiast nich pojawiły się emocje pozytywne - wdzięczność dla siebie samego, że udało mi się odpowiednio szybko zareagować na niebezpieczeństwo oraz satysfakcja, że udało mi się szybko zapanować nad negatywnymi emocjami.” (Aleksander Łamek, prowadzi kurs „Inteligencja emocjonalna” )

Zastanówmy się przez chwilę jak zareagowalibyśmy My w podobnej sytuacji? Czy potrafię panować nad negatywnymi emocjami? Czy potrafię nimi sterować?

Jeżeli chodzi o inteligencje emocjonalna u dzieci to Goleman podkreśla, że najczęściej spotykane „błędy uczuciowe” osób ważnych dla dziecka to:

Ważną kwestią jest komunikowanie uczuć przez dziecko. Należy je zachęcać do tego, żeby mówiło, co czuje. Wtedy lepiej zrozumiemy jego problemy i łatwiej będzie pomóc dziecku w ich rozwiązaniu. Jeśli widzimy, że dziecko źle się czuje psychicznie nie wolno nam ostrym tonem (błąd wielu matek!) zadać pytania: I CO TERAZ CZUJESZ? Szczególnie, gdy dziecko zawini. Tak postawione pytanie nie zachęca do rozmowy, brzmi: I co zrobiłeś najlepszego? Nie służy rozwojowi emocjonalnej inteligencji. Jeśli dziecko złamie zakaz możemy powiedzieć, że jest nam przykro z tego powodu, gdy ono też tą przykrość odczuwa, należy wskazać mu drogę, jak taki błąd naprawić.

Trzeba też pamiętać, że mówienie o uczuciach to nie tłumaczenie się z nich, to zwierzanie się. Możemy dziecku w tym pomóc np. stwierdzić: wygląda na to, że jesteś niezadowolony, smutny itp., Bo tak naprawdę nawet najbardziej empatyczni nie wejdziemy w duszę innego człowieka. Ważne jest, aby dziecko mogło mówić, co czuje, a nie przekonać się, że dorosły wie jak to jest.

Dzieci często wiedzą, że je kochamy. Nawet, jeśli nie słyszą tego od rodziców, to widzą to w ich zachowaniach. Bardzo ważne jest jednak to, aby dziecko CZUŁO a nie tylko wiedziało, że jest kochane. R. Campbell autor podręcznika „Inteligencja emocjonalna” podkreśla, że w czasie długoletniej praktyki psychiatrycznej spotkał się z trudnościami rodziców w takim przekazywaniu miłości, aby dziecko mogło je odczuwać. Nie jest to problem wynikający z amerykańskiej kultury, pojawia się coraz częściej w polskich rodzinach.

W przekazywaniu miłości ogromnie ważne jest wprowadzanie reguł: „Dzieci, którym daje się pełną swobodę i nie stawia ograniczeń, wcale nie są zdrowsze, ani bardzie szczęśliwe. Brak granic i reguł, brak dyscypliny i duża tolerancja wobec nieprawidłowych zachowań dziecka przyczynie się do zachowań dewiacyjnych u dzieci, podobnie jak zbytni rygor i ciasne granice” Campbell tak widzi przekazywanie zasad. Zacznijmy od naszych próśb. Są połączone z tym, że liczymy się z opinią dziecka. Możemy wyjaśnić, dlaczego prosimy, rozmawiać z dzieckiem jak z osobą, która weźmie pełną odpowiedzialność za zachowanie. Może się zdarzyć jednak, że dziecko naszych próśb nie spełni. Wtedy stosujemy polecenia np. ubierz się ciepło i to nie wymaga już wyjaśnień. Gdy to nie poskutkuje możemy przejść do kary, która musi być współmierna do przewinienia. Zbyt małą dziecko zlekceważy, zbyt dużą zranimy je i upokorzymy.

Dziecko inteligencje emocjonalna wykorzystuje do nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, do radzenia sobie ze stresem, który ma związek z nauką, do podejmowanie pierwszych poważnych i samodzielnych decyzji, do wyrażania swoich odczuć itp., Jak więc jest kształtowana Inteligencja Emocjonalna w polskich szkołach? O to kilka przykładów:

W pracy wychowawcy:

W pracy nauczyciela - humanisty:

Można zauważyć, że inteligencja emocjonalna to bardzo istotna dla człowiek dorosłego jak i dla dziecka umiejętność kierowania uczuciami i emocjami. Jeśli potrafimy nimi odpowiednio sterować, to możemy wtedy dużo lepiej sterować całym swoim życiem, tak osobistym jak i zawodowym.

Bibliografia:

  1. R. Campbell „ Inteligencja emocjonalna”

  2. D. Goleman „Inteligencja emocjonalna”

  3. Travis Bradberry, Jean Greaves „ Podręcznik inteligencji emocjonalnej”

  4. Artykuł: Inteligencja emocjonalna a nasze życie - Aleksander Łamek

7



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
referat psychologia, uzależnienie uczuciowe, Psychologia
Ogólne wiadomości, uzależnienie uczuciowe, Psychologia
pomoc psychologiczna dla dzieci alkoholikow robinson, uzależnienie uczuciowe, Psychologia
Depresja u dzieci i młodzieży, uzależnienie uczuciowe, Psychologia
wypalenie zawodowe, uzależnienie uczuciowe, Psychologia
Istota inteligencji emocjonalnej1, Zarządzanie Tutystyką Notatki Różne, psychologia
Inteligencja emocjonalna, Asertywność(1), psychologia zarządzania
inteligencja emocjonalna praca z psychologii MZ7VKCJTNZCMGMDKUCWOQMF7W2VKABH43FSG5UY
Inteligencja emocjonalna(2), Psychologia, Psychologia emocji i motywacji - wykłady
Psychologia w zarz-dzaniu. Inteligencja emocjonalna w praktyce.Panowanie nad sob-, Zarządzanie Tutys
inteligencja emocjonalna, Psychologia, II rok, Psychologia emocji i motywacji - ćwiczenia - Lechowic
Inteligencja Emocjonalna, psychologia(1)
Natura inteligencji emocjonalnej, Zarządzanie Tutystyką Notatki Różne, psychologia
PSYCHOLOGIA INTELIGENCJA EMOCJONALNA, Studia, Psychologia ogólna
Uzależnienia a inteligencja emocjonalna
psychologia inteligencja emocjonalna dla bystrzakow steven j stein ebook
inteligencja emocjonalna id 218 Nieznany
Inteligencja emocjonalna test
test na inteligencję emocjonalną, OŚ, sem II 1 SOWiG, Negocjacje, testy

więcej podobnych podstron