INTERKULTUROWOŚĆ
24 luty
Interkulturowość- relacje między poszczególnymi kulturami
Kultura- złożona całość, która obejmuje wiedzę, wierzenia, sztukę, moralność, prawa, obyczaje, nawyki i inne zdolności nabyte jako członków społeczeństwa (wg Taylora)
„Kultura jest komunikowaniem się, a komunikowanie się jest kulturą”- E.T. Hall
„Kultura jest tym dla społeczeństwa, czym osobowość dla jednostki” - G. Hofstede
„Kultura jest sposobem, w jaki ludzie rozwiązują problemy” - Tumpenaars
Poziomy zaprogramowania umysłowego:
Specyficzna dla jednostki /\ dziedziczona i nabyta- poziom indywidualny
/ \
osobowość
/_____\
Specyficzna dla / \ nabyta- poziom kolektywny
Grupy i kategorii / kultura\
/_________\
Uniwersalna / \ dziedziczona- poziom uniwersalny
/natura ludzka\
/_____________\
KULTURA NARODOWA
|
MATERIALNA <-----------------> NIEMATERIALNA
-cywilizacja | |
DUCHOWA UMYSŁOWA
-religia -wiedza
-wartości -symbole (język)
-normy (zwyczaje, obyczaje, prawo)
Naruszenie normy powoduje, że stajemy się wyrzutkami społecznymi.
Etnocentryzm- skłonność do postrzegania świata przez pryzmat własnych filtrów kulturowych (elastyczny lub sztywny).
Stereotyp- uogólnione przekonanie dotyczące grup ludzi, a zwłaszcza ich cech psychicznych i osobowych
Powstawanie stereotypu:
- doświadczenia grupy społecznej- czynniki historyczne, media i inne.
-uproszczenie
-uogólnienie
-wyolbrzymienie/demonizacja
Uprzedzenie opiera się na plotce.
Stereotyp opiera się na doświadczeniu.
SZOK KULTURALNY- AKULTURACJA
1.Euforia- „miesiąc miodowy”, niekwestionowanie własnej kultury
2.Wyobcowanie- pierwsze trudności w kontaktach, przypisywanie winy sobie
3.Eskalacja- obwinianie obcej kultury i afirmacja własnej kultury
4.Adaptacja- konflikty postrzegane są jako skutek różnic kulturowych
5.Porozumienie- rozumienie, tolerowanie, nauka i szacunek dla odmiennych norm kulturowych
16 marca
Grupy powinowactwa kulturowego
E. Hall
Wysoki kontekst kulturowy
-przywiązywanie wagi do formy
-pośredniość przekazu
-relacje międzyludzkie ważniejsze niż biznes
-ważne zachowanie twarzy/honor
-przywiązanie do tradycji
Niski kontekst kulturowy
-dosłowność przekazu
-koncentracja na treści przekazu
-kontrakt/komunikat ważniejszy niż kontakt
-silny indywidualizm
-koncentracja na teraźniejszości i najbliższej przyszłości
Cztery wymiary kultury- R. Gesteland
Stopień ceremonialności- znaczenie statusu społecznego, hierarchii i władzy
Ekspresyjność/powściągliwość
Propartnerskość (kontakt, ludzie zachowania twarzy, sukcesywna budowa klimatu zaufania, rekomendacje, pośrednicy, preferowany osobisty kontakt, płynna granica prywatności)
Protranzakcyjność (kontrakt, realizacja zadania, szybkie i bezpośrednie nawiązywanie kontaktów biznesowych, maile, telefony, faksy, kontakt tylko biznesowy)
Monochronizm (linearne pojmowanie czasu, koncentracja na 1 zadaniu, harmonogram, plan, punktualność)
Polichronizm (holistyczne pojmowanie czasu, równoległość czynności, rezultat, zaangażowanie wykonawców)
KOMUNIKACJA
Werbalna- oparta na słowach i ich znaczeniu
Parawerbalna- ton wypowiedzi, milczenie, dynamika rozmowy
Niewerbalna- mowa ciała i symbole
Komunikacja werbalna
Międzykulturowe różnice językowe oparte na odmiennym sposobie postrzegania np. odmienne uwarunkowania geograficzne, atmosferyczne, historyczne, kwiecistość/zdawkowość przekazu, dosłowność znaczenia wypowiedzi, przypisywanie statusu, tytułowanie, jednostki miar i wag
Komunikacja parawerbalna
Głośność i ton wypowiedzi
Znaczenie milczenia
Dynamika prowadzenia rozmowy/ nakładki konwersacyjne
Komunikacja niewerbalna
Dystans przestrzenny
Dotyk/uścisk dłoni
Kontakt wzrokowy
Mimika i gesty
Ubiór/opakowanie prezentu
Symbole, kolory, liczby
Przykłady:
-lewa ręka nieczysta w islamie, hinduizmie
-kciuk w górze: Niemcy- jeden, południowa Europa i Bliski Wschód- jak „fuck”
-„victory” grzbietem dłoni do osoby w Anglii i Australii jest wulgarne
-symbol OK(dłoń)- Japonia- pieniądze, Francja/Portugalia/Hiszpania-zero(nic), Ameryka Łacińska/Rosja/Europa Południowo-Wschodnia- gdy w dół to wulgaryzm
-swastyka- buddyjska świątynia
-4- pechowa liczba w Chinach i Japonii
-13 pech dla mieszkańców zachodniej Europy a dla Chińczyków i Indian południowej Ameryki wielkie szczęście
-żałoba-czarny na zachodzie a biały na wschodzie
-nadzieja-zielony na zachodzie a czerwony na Dalekim Wschodzie
5 kwiecień- brak pierwszego wykładu
Kultury Anglosaskie
Wielka Brytania
Uwaga na BSE- Bad Simple English
Bezpośrednia krytyka- lepsza najpierw pochwała i żartobliwa uwaga
Autoironia(humor)
W dyskusji nawiązanie do słów przedmówcy potem własna opinia, nie przerywaj
Sorry, please, thanks i inne formułki grzecznościowe
Uprzejmości, humor, tolerancja, understatement
Różnice między komunikacją mailową a listową
Nie mylić Wielkiej Brytanii z Anglią, Szkocją, Walią i północną Irlandią!!!
Powściągliwość/dystans fizyczny/rzadziej wymagany uścisk dłoni
Duma narodowa: fish&chips wpisane na listę UNESCO
Przywiązanie do tradycji i izolacjonizm
Społeczeństwo konsumpcyjne
Specyfika brytyjskiej kuchni
Integracja po godzinach pracy
Preferowane zaproszenie na kolację niż prezenty
Strój w biznesie- konserwatywny, skromny, uwaga na brąz i wzorzyste krawaty
Status społeczny zależy od pochodzenia i wykształcenia
W życiu zawodowym umiejętności ważniejsze niż certyfikat
Styl zarządzania: rozłożenie kompetencji i koordynacja działań
Luźne podejście do harmonogramów, bieżących problemów, planowania
Myślenie analityczne
Ukierunkowanie na zysk bezpośredni
Elastyczne negocjacje
Waga zapisów kontraktu
Znaczna mobilność managerów- freelancer
PDI= 35
IDV=89
MAS=66
UAI=35
LTO=25
USA
Ważne
-uniwersalizm
-elastyczność, spontaniczność
-życie rodzinne
-patriotyzm
-polityczna poprawność
-punktualność
-czas to pieniądz i wróg
Nieistotne
-bezpośredniość wyrażania wszelkich opinii i poglądów
-kolektywizm
-przywiązanie do macierzystego zakładu pracy
-tolerancja w sposobie ubierania się, wysławiania się, stylu życia
-jakość ważniejsza niż ilość
W biznesie: komunikacyjna otwartość, używanie imion i zaimka you nie jest jednoznaczne z poufałością
Soft outside- tough/hard inside
Unikaj przerw w komunikacji, mów otwarcie, ale bez otwartej krytyki i nie dominuj w rozmowie, ważna harmonia, akcentowanie pozytywnych aspektów
Myślenie analityczne- ojczyzna controllingu i consoultingu
Praca to praca, sposób pozyskania pieniędzy na życie
Priorytety to uniwersalizm, prostota, wielkość i ilość
Status zależy od indywidualnych osiągnięć
Zielone światło dla najlepszych a słabe jednostki są pozostawione same sobie
Samotni bohaterowie, odpowiedzialność jednostkowa
Częsta migracja pracowników
Kreatywność, przedsiębiorczość i wynalazczość
Preferowanie inwestycji krótkoterminowych
Gotowość do ponoszenia ryzyka porażki
Spontaniczność
Bardzo delikatna granica zachowań uznawanych za molestowanie seksualny
Unikaj przekleństw
Pytaj o mens/ladies room, resortom, bathroom a unikaj toalet
Tabu: religia, seks, choroba, polityka
Konserwatywny styl ubierania się
PDI=40
IDV=91
MAS=62
UAI=46
LTO=29
Australia
Nie oddzielają pracy od prywatności
Gość na grila powinien przynieść prowiant
Kobiety są mniej obecne na rynku pracy
Priorytety to humor, sport, rozrywka
Nie obowiązuje zasada, że każdy płaci za siebie w pubie
Nie rozmawiać o Australii jako Brytyjskiej kolonii karnej
Chętnie pokazują swój kraj i się nim chwalą
Spotkania planowane najwcześniej na 9 rano, bo duże odległości
Punktualni optymiści
Jeśli kończą się godziny pracy to po prostu zamykają
Przywiązują wagę do kolejek i kultury
Amerykański pragmatyzm i elastyczność
Angielska uprzejmość i dyplomacja
Azjatycka propartnerskość
Francuskie podejście do pracy i respekt dla hierarchii w biznesie
PDI=36
IDV=90
MAS=61
UAI=51
LTO=31
11 maj
KULTURA JAPOŃSKA
Budowle chińskie-dynamiczne i kolorowe
Budowle japońskie-spokojne i stonowane
Silnie propartnerska
Bardzo powściągliwa
Bardzo ceremonialna/hierarchiczna
Bardzo monochromiczna
Najwyższy kontekst komunikacyjny na świecie
PDI=54-umiarkowany dystans władzy, skromność przełożonych
IDV=46-silny kolektywizm, decyzje podejmowane przez konsensus
MAS=95-wysoki wskaźnik męskości, niski status kobiety
UAI=92-wysoki stopień unikania niepewności, długi proces decyzyjny
LTO=80-silna orientacja długoterminowa, sukces w biznesie mierzony udziałami w rynku i postępem a nie zyskiem
Słowa kluczowe
-respekt- ekstremalna powściągliwość, unikanie dotyku i kontaktu wzrokowego
-omoyari- empatia i uprzejmość
-gambaru- wytrwałość i gorliwość
-poczucie wspólnoty i wspólnej odpowiedzialności
-społeczeństwo oparte na wiedzy
-harmonia- honne, tatemae
Umiejętność godzenia przeciwników
Porządek, płynność i dostosowanie
Unikanie słowa nie i bezpośredniej krytyki
Perfekcyjna kompozycja drobnych detali albo perfekcyjna prostota
Całościowy obraz rzeczywistości
Pośredniczość znaczenia najprostszych słów
Religijność
Specyfika ukłonu bez patrzenia w oczy
Jedzenie pałeczkami i siedzenie na podłodze
Różne znaczenie uśmiechu i śmiechu
Ubiór i zasady związane z obuwiem
94% toalet kucanych lub western style
Prezenty i wizytówki przyjmujemy oburącz
Na przeziębienie zakładamy maseczkę
Kultura biznesowa Japonii:
Wysoki status, kompetencje, fachowość, doświadczenie
Tytułowanie
Wysoka jakość detali
Myślenie syntetyczne, hybrydy i fuzje technologiczne
Amae- silna wieź zaufania pomiędzy szefem a podwładnymi, skromność
Zaufanie i relacje międzyludzkie ważniejsze niż kontrakty
Harmonia, elastyczność, wszechstronność w pracy zespołowej
Firma= rodzina, żywy organizm a nie maszyna
Partykularyzm
Gambara(pracowitość)- krótkie urlopy i problem karoshi(śmierć z przepracowania)
Ważna rola wizualizacji danych
Silne zespolenie nauki i gospodarki
Optymalne dostosowanie oferty do potrzeb klienta
Konkurencja kontrolowana
Koncentracja na rozwoju i udziałach w rynku
Punktualność
Relaks i rozrywka
Czas wolny w harmonii ze środowiskiem i podziw dla natury
Dążenie do harmonii
Kąpiel w onsenie
Integracja z kolegami z pracy(sake, karaoke)
Kawaii
Panchinko- ogromne salony gier
KULTURY NARODOWE A KULTURY PRZEDSIĘBIORSTW
Kultury- przedsiębiorstwa międzynarodowe
Etnocentryczne(monocentryczne), narodowe
Typowe dla wczesnej fazy umiędzynarodowienia działalności gospodarczej
Różnice kulturowe traktowane jako drugorzędne
Kluczowe stanowiska w filiach mają wysłannicy centrali
Od filii oczekuje się pełnej akceptacji kulturowego profilu macierzystej firmy
Niższe koszty zarządzania, ale mniejsza efektywność działań HR
Policentryczne, subkultury
Różnice kulturowe są bardzo ważne
Odmienne kultury organizacyjne w zagranicznych filiach są kształtowane przez lokalne wpływy kulturowe
Kluczowe stanowiska obsadzone miejscowymi
Zaleta: większa elastyczność oddziałów w reagowaniu na zmiany, lepsza kreatywność pracowników
Wada: trudności w prowadzeniu efektywnej jednolitej polityki w strategii całej firmy
Geocentryczne, wielonarodowe i niezależne
Potrzeba integracji ważniejsza niż różnice kulturowe
Kształtowanie jednolitej kultury poprzez wzajemne dostosowanie się oparte na wspólnych elementach
Podział kompetencji pomiędzy centralą a filiami
Sprawna koordynacja działań wszystkich oddziałów
Regiocentryczne, regionalne
Często etap przejściowy pomiędzy etno- a geo- lub policentryczną
Strategia działania opracowana w centrali jest dostosowywana do warunków lokalnych
PODZIAŁ KULTURY
Wg Hofstede
-kto o czym decyduje- jaki dystans władzy
-jakie zasady warunkują osiągnięcie celu- wskaźnik unikania niepewności
Dystans władzy(PDI) a unikanie niepewności(UAI)
Niski UAI I niski UAI
Mały PDI I duży PDI
„targowisko” I „rodzina”
Mały PDI I duży PDI
Wysoki UAI I wysoki UAI
„maszyna” I „piramida”
Targowisko- decyzje, działania i struktura zależne od wymogu chwili-(Skandynawia, kraje anglosaskie, Holandia
Maszyna- decyzje, działania i struktura podporządkowane wytycznym i przepisom- (Izrael, Niemcy, Austria, Luksemburg, Węgry)
Rodzina- najważniejsze akceptacja szefa i grupy, poczucie wspólnoty i bezpieczeństwo- (Singapur, Chiny, Hongkong, Indie, Iran, Afryka)
Piramida- silna hierarchia, koncentracja władzy, strukturalizacja działań- (Polska, Hiszpania, Rosja)
Wg Humpden-Turner i Trompenaars
-ogólne relacje między zatrudnionymi a organizacją
-struktura władzy
-ogólne poglądy zatrudnionych n/t przeznaczenia organizacji, jej celu, zamierzeń oraz roli pracowników
RÓWNOŚĆ
/
Inkubator / pocisk sterowany
OSOBA -------------------------------------------------------------------ZADANIE
/
Rodzina / wieża eiffla
HIERARCHIA
Rodzina= kultura władzy- orientacja na osobę i jej rozwój, pracownicy to członkowie rodziny, silna hierarchia i naturalność władzy, wysoki kontekst kulturowy, istota zachowania twarzy, ważne KTO co robi a nie konkretnie CO, wspólna odpowiedzialność, przewaga intuicji nad wiedzą, elastyczność, motywacja przez pochwałę i docenianie- Chiny, Hiszpania, Indie, Japonia, Indonezja, Korea, Kuba
Wieża eiffla= kultura roli- orientacja na rolę/funkcję w organizacji, sztywna struktura hierarchii, kariera zależna od kwalifikacji, odpersonalizowane relacje, nadrzędność środków nad celami, działania oparte na regułach i harmonogramach, mała elastyczność, pracownicy to kapitał(zasoby ludzkie), motywacja przez awans- Włochy, Francja, Holandia, Belgia, Grecja, Polska, Portugalia, Szwajcaria, Dania
Pocisk sterowany= kultura zadaniowa- egalitaryzm(równość), odpersonalizowanie relacji, nadrzędność celów nad środkami, pracownicy to kosztowni eksperci, interdyscyplinarność działań, przewaga wiedzy praktycznej nad książkową, indywidualizm, lojalność wobec zawodu a nie firmy, motywacja przez zapłatę za wyniki- Nowa Zelandia, Norwegia, Finlandia, Irlandia, Kanada, USA, Niemcy, Brazylia, Wielka Brytania, Szwecja
Inkubator= kultura osoby- samoekspresja i samospełnienie jednostek, drugorzędne znaczenie organizacji, egalitaryzm, ewentualne struktury służą wygodzie funkcjonowania, współpracownicy= płyta rezonansowa, indywidualizm, firmy jednoosobowe lub małe zespoły, kreatywność i elastyczność, zaangażowanie emocjonalne, zarządzanie poprzez entuzjazm- Szkocja, Malezja, Meksyk, Singapur
18 maj
KULTURA NIEMIECKA
Uniwersalizm
Brak spontanizmu i elastyczności
Bezpośredniość i dosadność w wyrażaniu poglądów
Ekologiczność, zdrowa żywność i fitness
Lojalność wobec zakładu pracy
Idealizm społeczny
Tolerancja w sposobie ubierania się, języku, stylu życia
Punktualność
Praca to coś ważniejszego niż sposób przeżycia
Kultura jako ważny element polityki
Społeczeństwo wiedzy
Nie podejmują ryzyka finansowego
KOMUNIKACJA
Hard outside, soft inside
Ostrożni w żartach i komplementach (specyficzni)
Język narodowy w kontaktach powszechnych i biznesowych
Dystans i formalizm
Unikanie prezentów i kart wizytowych
Skromność i wygoda w ubiorze
Dosłowność i bezpośredniość- otwarta krytyka
Niemiecki intelektualizm- głęboki i skomplikowany sposób myślenia, zamiłowanie do polemiki
Kontrowersyjne tematy: polityka, dyskryminacja, religia, historia
Niewerbalnie- silny, częsty uścisk dłoni, umiarkowany kontakt wzrokowy
PRACA I SPOŁECZEŃSTWO
Różnorodność etniczna i zróżnicowanie terytorialne
Kultura ważnym elementem polityki społeczno-gospodarczej
Polityka socjalna
Płeć w życiu społecznym i biznesie nie zawsze bez znaczenia
Wyraźne granice prywatności
Idealizm społeczny- poczucie obowiązku i odpowiedzialności
Praca- powołanie życiowe
Nadgodziny oczywisty obowiązek pracownika
Nie ryzykują finansowo
Regulaminy i harmonogramy
Długotrwały proces podejmowania decyzji
Szczegółowe przygotowanie i realizacja projektu
Niemiecki uniwersalizm przekłada się na technologię
Jakość ważniejsza niż ilość
Znaczenie doświadczenia i kwalifikacji
Znaczenie zapisów kontraktu
Podsumowanie
Protranzakcyjność
Umiarkowanie ceremonialni
Monochronizm
Powściągliwość
Niskokontekstowość
PDI=35
IDV=67
MAS=66
UAI=65
LTO=31
KULTURA KRAJÓW ARABSKICH
Protranzakcyjność, ceremonializm, polichronizm, ekspresyjność
PDI=80 wysoki wskaźnik dla hierarchii starszeństwa i patriarchatu
IDV=38 silny kolektywizm społeczny, rodzina ponad prawami jednostki
MAS=53 liczą się relacje międzyludzkie, czas wolny, rodzina
UAI=68 elastyczność, introwertyzm przy jednoczesnym przywiązaniu do tradycji
Orientacja krótkoterminowa
Kontekst wysoki
Zainteresowanie drugą osobą wyrażane przez:
Intensywny kontakt wzrokowy
Mały dystans/częsty kontakt fizyczny
Kwiecisty sposób wysławiania się, wylewność, żywa gestykulacja
Koncentracja uwagi na prywatności, rodzinie, osobowości, kulturze rozmowy
Prezenty i gościnność
Pochwała= wyraz silnego zainteresowania= chęć posiadania
Nieczystość ręki lewej i stóp
Liczba 3= zaprzeczenie, potwierdzenie, rytualne ablucje
Wieloznaczność wypowiedzi, podteksty
Sztuka negocjacji opiera się na cierpliwości i umiejętności zachowania zimnej krwi oraz asów w rękawie
Czas poświęcony kontrahentowi to miernik zainteresowania nim
Nigdy nie odrzucaj zaproszeń i próśb o przysługę
Zawsze zdejmuj buty
Temat tabu- religia, pozycja społeczna, kobiety, polityka, terroryzm
Najważniejsze- honor, religia, rodzina, zalety (odwaga, wytrwałość, gościnność)
Jedzenie
Mycie rąk przed posiłkiem
Czasem wspólny półmisek, jedzenie palcami
Apetyt jako sposób wyrażania komplementu o jedzeniu
Sytość- pozostawienie resztek na talerzu
Planowanie spotkań
Pamiętać o nierozdzielności życia świeckiego świeckiego religijnego
Weekend to czwartek i piątek(wolny od pracy)
Elastyczne ramy czasowe, przerwy na modlitwę, początek spotkania najwcześniej o 10-11
Konserwatywny, zakrywający ciało ubiór
Ważna rola pośredników
Komfortowe zakwaterowanie
Filary wiary
Wyznanie wiary
Jałmużna-2,5% dochodów
Post jako samokontrola
Pielgrzymka do Mekki
Tabu
Alkohol, narkotyki
Spożywanie wieprzowiny
Lichwa zabroniona- nieoprocentowane, ale kosztowne kredyty
Brak związków pozamałżeńskich i homoseksualizmu
Stereotypy a rzeczywistość
Wizerunek negatywny w kulturze zachodniej
Fundamentaliści to 3-10%, więc 0,15-0,8% wszystkich arabów
Dżihad to dokładanie starań, podejmowanie wysiłków a nie święta wojna
Wizerunek po 11 września 2001
Na świecie
0,9-1 mld muzułmanów- 17% ludzkości
Arabowie to 20-24% z muzułmanów
96% arabów to muzułmanie
W Indonezji jest 20-23% muzułmanów
Szariat- prawo islamskie, tylko w Arabii Saudyjskiej i Iranie sądy religijne sprawują absolutną władzę nad życiem
Kobieta-wg Koranu równość płci
Mężczyzna jako opiekun kobiety
Kobieta ma obowiązek dbania o męża i wychowywania dzieci, ale ma prawo do edukacji, pracy i własnego majątku
hidżab, czador, czarczaf- chusta
Zabójstwa honorowe- młode dziewczyny plamiące honor rodziny są zabijane przez męskich członków rodziny
Zacofanie, ale wysoki standard życia w Arabii Saudyjskiej i ZEA
Zachód dla nich dwulicowy
Wkład Arabów w medycynę, algebrę, trygonometrię, mechanikę i filozofię
Cyfry arabskie