Treści kształcenia |
Klasa |
Sytuacja dydaktyczna |
Odbiór różnych tekstów kultury |
Pojęcia |
Doskonalenie techniki głośnego czytania |
I |
Przeczytaj głośno i wyraźnie wiersz Wiesławy Szymborskiej „Koniec i początek” uwzględniając akcent oraz znaki interpunkcyjne. |
Uczeń czyta płynnie, głośno, wyraźnie teksty o różnym zabarwieniu emocjonalnym, poprawnie akcentuje wyrazy, dobiera odpowiednie środki ekspresji. |
Przecinek, kropka, wykrzyknik, znak zapytania, myślnik, nawias, dwukropek, akapit, akcent. |
|
II |
Przeczytaj głośno i poprawnie fragment wiersza Bolesława Leśmiana pt. „Urszula Kochanowska” biorąc pod uwagę pauzy oraz tempo, nie zapominaj o odpowiednim modelowaniu głosu. |
Uczeń rozwija umiejętności zdobyte w klasie pierwszej, czyta różnorodne teksty kultury płynnie i poprawnie pod względem dykcji. |
________ |
|
III |
Zinterpretuj wiersz Mikołaja Reja pt. „Żywot człowieka poczciwego” poprzez głośne odczytanie, uwzględniając odpowiednią intonację. Pamiętaj o akcencie, znakach interpunkcyjnych i pauzach. |
Doskonali technikę głośnego czytania, poszerzając umiejętności nabyte w klasie drugiej. |
________ |
Cząstkowa analiza programu nauczania „Świat w słowach i obrazach” dla klas I - III gimnazjum
Czytanie różnych tekstów ukierunkowane na wybór określonych informacji
|
I |
Jakich informacji dostarcza prolog w „Antygonie” Sofoklesa? Określ funkcję, jaką spełnia. |
Uczeń poprawnie korzysta z różnych części książki (wstępu, przedmowy, posłowia, indeksu, biografii). |
Tytuł, podtytuł, znak graficzny, posłowie, epilog, prolog. |
||
|
II |
Z pierwszego rozdziału „Kamieni na szaniec” A. Kamieńskiego wymień najważniejsze informacje dotyczące Alka, Rudego i Zośki. Czemu służą przypisy? |
Uczeń korzysta z różnych części książki dodatkowo uwzględniając tabele, przypisy, komentarze, teksty pomocnicze, aneksy. |
Przypis, aneks. |
||
|
|
|
|
|
||
|
III |
________
|
________ |
________ |
||
Czytanie utworów epickich, włącznie z literaturą dawniejszą |
I |
Jakie można wyróżnić wątki w „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza? Udowodnij, że jest to powieść historyczna wykorzystując konkretne cytaty. |
Uczeń po cichym przeczytaniu tekstu odpowiada na pytania dotyczące treści równocześnie przygotowując samodzielną wypowiedź. |
Powieść historyczna, nowela, stylizacja, realizm, akcja, fabuła, wątek.
|
||
Czytanie dramatów, włącznie z literaturą dawniejszą
|
I |
Wypisz z „Żony modnej” Ignacego Krasickiego przykłady komizmu sytuacyjnego oraz słownego. |
Uczeń dostrzega cechy dramatu, rozróżnia tragedię i komedię. |
Tragedia, komedia, komizm słowny, komizm sytuacyjny, komizm postaci, didaskalia, dialog, monolog. |
||
Czytanie utworów lirycznych, włącznie z poezją dawnych czasów
|
I
|
Kto jest osobą mówiącą w hymnie „Święta miłości kochanej ojczyzny” Ignacego Krasickiego? Co o tym świadczy? Wypisz środki stylistyczne z utworu. |
Wskazuje środki stylistyczne typu: przenośnia, powtórzenie, apostrofa, pytanie retoryczne.
Przy utworach typu: bajka, ballada, satyra, przypowieść, hymn, piosenka uczeń potrafi wymienić cechy poszczególnych gatunków. |
Przenośnia, powtórzenie, apostrofa, antyteza, pytanie retoryczne, alegoria, symbol, ironia, kontrast osoba mówiąca, wiersz wolny, wiersz sylabiczny, średniówka.
Bajka, ballada, satyra, przypowieść, fraszka, hymn, piosenka. |
||
Czytanie literatury pięknej popularnonaukowej, publicystycznej, literatury faktu, korespondencji literackiej |
II |
Odszukaj w utworze Mirona Białoszewskiego pt. „Pamiętnik z powstania warszawskiego” fragmentów dotyczących wyglądu stolicy w czasie powstania warszawskiego? Określ stosunek narratora do opisywanych wydarzeń. |
Uczeń odróżnia informację od opinii. |
Fakt, opinia, komentarz, literatura faktu, dziennik, pamiętnik, pieśń, elegia, sonet, epika, liryka, dramat, groteska, biografia. |
||
Czytanie różnorodnych tekstów literatury pięknej (tren, oda, przypowieść); publicystycznej, popularnonaukowej i fragmentów literatury naukowej (np. teksty źródłowe)
Rozpoznawanie archaizmów, składni języka staropolskiego, gwary
Kreacyjny (oparty na wytworach wyobraźni) i odtwórczy charakter świata literatury
|
III
|
Porównaj wybraną przez siebie odę Horacego z trenem Kochanowskiego. Czym różnią się te dwa gatunki? (uwzględnij tematykę, budowę, kreację bohaterów utworu). |
Uczeń czyta ze zrozumieniem rozmaite teksty literatury pięknej, publicystycznej, popularnonaukowej i fragmenty literatury naukowej oraz potrafi podać ich ogólny sens. |
Tren, oda, tekst źródłowy, reportaż, indeks, bibliografia. |
||
|
III |
Wypisz wszystkie archaizmy z „Pieśni świętojańskiej o Sobótce” Jana Kochanowskiego. |
Uczeń rozpoznaje archaizmy, składnię języka staropolskiego, gwarę.
|
Gwara, archaizm, dialektyzm. |
||
|
III
|
Na czym polegał konflikt tragiczny w „Antygonie” Sofoklesa? Którą wartość wybrała główna bohaterka i jakie to miało konsekwencje? Ustosunkuj się do jej decyzji. |
Rozróżnia kreacyjny i odtwórczy charakter literatury. |
________ |
||
Odczytywanie innych tekstów kultury:
- teatr, film, fotografia |
I |
Porównaj i oceń tekst „W pustyni i w puszczy” z jej adaptacją filmową. Jakie dostrzegasz różnice? Jak wpływają na Ciebie dialogi wypowiedziane przez aktorów, a jak przeczytane w książce? |
Uczeń dostrzega podstawowe wyróżniki sztuki teatralnej (żywe słowo, aktor, charakteryzacja, scenografia, dźwięk, światło) i filmowej (obraz, dźwięk, czyli słowo, muzyka). |
Spektakl, widowisko, przedstawienie, film animowany, oklaski, adaptacje. |
||
|
II |
Na podstawie obejrzanego filmu lub przedstawienia teatralnego przedstaw kreację bohaterów oraz oceń grę aktorów. |
Świadomie wybiera ciekawe i wartościowe filmy oraz przedstawienia teatralne odpowiednie do wieku, zwracając przy tym uwagę na kreacje bohaterów. |
Montaż, plany filmowe, dramat, melodramat, komedia, kryminał, science fiction, horror, thriller, film biograficzny, fotografia artystyczna, fotografia dokumentalna. |
||
- teatr, film
- radio, telewizja
- sztuki plastyczne
- muzyka
- czasopisma
- katalogi
- wydawnictwa informacyjne
- instrukcje
- reklama |
|
|
Odróżnia fotografię dokumentalną od artystycznej. |
|
||
|
III |
Czym różni się film od teatru telewizji? Jakie odniosłeś wrażenia po obejrzeniu przedstawienia w zwykłym odbiorniku telewizyjnym? |
Uczeń dostrzega różnice między tworzywem teatru i filmu. |
Teatr telewizji. |
||
|
I |
________
|
________ |
________ |
||
|
II |
Wypisz po dwie wiadomości zasłyszane w radiu i telewizji. Zestaw je z wiadomościami prasowymi. Co cechuje te informacje? |
Uczeń dostrzega odrębność przekazu radiowego, telewizyjnego i prasowego. |
________ |
||
|
III |
Na podstawie obejrzanych komunikatów telewizyjnych napisz własny, który będzie traktował o wpływie mediów na ludzi. |
Uczeń świadomie korzysta ze środków masowego przekazu, dostrzega możliwości ich destrukcyjnego oddziaływania. |
Media, komunikat (przekaz) medialny. |
||
|
I |
Z podręcznika do sztuki wybierz i opisz jeden obraz. Określ jego tematykę oraz podaj przykłady innych dzieł malarskich autora wybranego obrazu. |
Uczeń rozróżnia różne wytwory sztuki plastycznej (np. obraz, rzeźba, płaskorzeźba, grafika) oraz określa ich tematykę. |
Sztuka realistyczna, grafika, malarstwo, rzeźba, płaskorzeźba. |
||
|
II |
Odszukaj w podręczniku obraz Caspr'a Davida „Kobieta nad brzegiem morza”. Określ jego kompozycję, perspektywę, nastrój. Jakie wrażenia wywołuje w Tobie kolorystyka obrazu? |
Uczeń ogląda rozmaite albumy sztuk plastycznych i wyraża własne opinie. |
Kolaż, perspektywa, kompozycja obrazu. |
||
|
III |
Przyjrzyj się zamieszczonemu w podręczniku obrazowi pt. „Dziwny ogród” Józefa Mehoffera. Dokonaj analizy formalnej i treściowej sztuki malarskiej. Jakie inne dzieła literackie podejmują temat ogrodu? |
Uczeń dostrzega związek dzieła plastycznego z literackim, wyraża opinię. |
Sztuka abstrakcyjna. |
||
|
I |
Po odsłuchaniu utworu Mozarta pt. „Czarodziejski flet” określ jego tempo oraz nastrój. Wymień przykłady innych utworów tego artysty. Jakich znasz polskich kompozytorów? |
Uczeń określa tempo oraz nastrój utworu muzycznego. |
Tempo, nastrój. |
||
|
II
|
Co jest głównym wyznacznikiem wiersza sylabotonicznego? Czy taki utwór można zaśpiewać? Podaj nazwiska osób, które śpiewają poezję. |
Uczeń dostrzega muzyczność poezji. |
Rytm w poezji (wiersz sylabotoniczny), rytm w muzyce. |
||
|
III |
Czym się różnią utwory Czajkowskiego od piosenek Golców? Jakie cechy można przypisać muzyce popularnej i ludowej? |
Uczeń rozróżnia muzykę ludową, klasyczną i popularną. |
Muzyka: ludowa, klasyczna, popularna. |
||
|
I |
Wypisz 10 tytułów różnych czasopism. Odszukaj informacje prasowe dotyczące różnych form wypoczynku. |
Uczeń korzysta z różnych czasopism. |
________ |
||
|
II |
Na podstawie wybranego artykułu publicystycznego i tekstu literackiego (np. „Stary człowiek i morze”) porównaj język tych gatunków. |
Uczeń dostrzega różnicę między językiem publicystyki a językiem literackim. |
Publicystyka. |
||
|
III |
Wybierz po jednym artykule z trzech różnych czasopism. Oceń ich wiarygodność i użyteczność. |
Uczeń świadomie dobiera czasopisma, ocenia ich wiarygodność oraz poprawność językową. |
________ |
||
|
I |
Z katalogu alfabetycznego wyszukaj następujące książki: „Niemcy” Leon Kruczkowski, „Emancypantki” Bolesław Prus, „Trans - Atlantyk” Witold Gombrowicz, „Skąpiec” Molier, „Bez dogmatu” Henryk Sienkiewicz, „Prawiek” Olga Tokarczuk. |
Uczeń korzysta z katalogu alfabetycznego i rzeczowego w celu wyszukania materiałów na zadany temat za pomocą zbiorów i warsztatu informacyjnego biblioteki (w tym także automatycznych systemów wyszukiwania danych). |
Katalog alfabetyczny, rzeczowy. |
||
|
II |
________
|
________ |
________ |
||
|
III |
________
|
________ |
________ |
||
|
I |
Na podstawie słownika frazeologicznego wypisz kilka związków dotyczących zwierząt oraz trzy z nich zinterpretuj. |
Uczeń pod kierunkiem nauczyciela (lub samodzielnie) korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny, słownika frazeologicznego i interpunkcyjnego w celu bogacenia słownika i korekty własnych prac. |
Artykuł hasłowy. |
||
|
II |
Wyszukaj z encyklopedii oraz innych źródeł informacje na temat jednego z polskich literackich noblistów. |
Uczeń pod kierunkiem nauczyciela korzysta z różnych publikacji informacyjnych. |
________ |
||
|
III |
Sprawdź, co mówi słownik etymologiczny o pochodzeniu następujących wyrazów: pedagogika, pedagog, czerwiec, grudzień. Jak oceniasz przydatność takiego słownika? |
Uczeń posługuje się poznanymi słownikami i encyklopediami oraz korzysta z wydawnictw informacyjnych. |
Etymologia. |
||
|
I |
Przeczytaj kilka instrukcji (np. programów edukacyjnych albo gier komputerowych) i porównaj ich język. Jakimi wyrazami najczęściej operują? |
Uczeń czyta proste instrukcje (np. gier komputerowych, programów edukacyjnych) i wykonuje samodzielnie czynności zgodne z ich zapisem. |
________ |
||
|
II |
|
Uczeń poprawnie odczytuje różne kody ikoniczne i symboliczne. |
Kody ikoniczne i symboliczne.
|
||
|
III |
|
Uczeń rozumie treść różnorodnych instrukcji. |
________ |
||
|
I |
Wybierz kilka reklam i na ich podstawie przedstaw środki, jakich używa się do manipulowania odbiorcami. |
Uczeń zna i rozpoznaje językowe środki perswazji. |
Perswazja, manipulacja. |
||
|
II |
Wybierz najciekawszą wg Ciebie reklamę oraz dokonaj analizy jej poprawności językowej. Jak oceniasz zawartość estetyczną takiej reklamy? |
Uczeń dostrzega charakterystyczne cechy reklamy. |
________ |
||
|
III |
Wypisz z reklam kilka sloganów, określ ich funkcję oraz przydatność. Czy w którymś dostrzegasz elementy tradycji literackiej bądź kulturowej? |
Uczeń ocenia treść i formę reklam. |
Slogan. |