Przykładowe pytania z językoznawstwa

1. Co to jest deskryptywizm?

DESKTYPTYWIZM - opisywanie osób, rzeczy, faktów, wydarzeń bez ich oceny. Jest jedną z metod opisu języka .

W ujęciu językoznawczym: kierunek w amerykańskiej lingwistyce strukturalnej, związany głównie z pracami Leonarda Bloomfielda, skupiający się na formalnej analizie i opisie tekstów i elementów językowych.

• Dużą wagę przywiązywano do wypracowania technik badawczych pozwalających formułować obiektywne wnioski na temat języka.

• Pomija się semantyczną stronę języka, niepoddającą się precyzyjnemu opisowi .

• Jest podejściem analitycznym i naukowym w przeciwieństwie do podejścia perspektywizmu - pojęcia segregującego i narzucającego.

2. kukułka - jakie zjawisko zachodzi w tym wyrazie? onomatopeja.

3. Gramatyka transformacyjno-generatywna.

Kierunek w lingwistyce, kojarzony głównie z nazwiskiem amerykańskiego badacza Noama Chomsky´ego, który zbudował zręby swej teorii w drugiej połowie lat 50.

Model języka zaproponowany przez generatywistów ma postać: język to nieskończony zbiór zdań. Podstawowym zadaniem tej teorii jest wyjaśnienie, w jaki sposób można za pomocą środków skończonych tworzyć i rozumieć (inaczej: generować) nieskończony zbiór zdań. Na tworzenie zdań patrzy się w dwóch płaszczyznach: wykonania i kompetencji.

• Wykonanie (performance) jest to tworzenie i odbieranie jednorazowych, empirycznych zdań tekstowych, które układają się w teksty językowe.

• Kompetencja jest to nieuświadamiana sobie przez użytkowników języka wiedza o tym, jak tworzyć zdania. Pozwala ona zrozumieć i zbudować coraz to nowe wypowiedzi, nawet metaforyczne i wieloznaczne. Nie jest nabyta w procesie uczenia się gramatyki, ale w procesie przyswajania języka.

W modelu transformacyjnym zwraca się uwagę na fakt, że opis języka powinno się budować, wychodząc od ograniczonego zbioru reguł podstawowych. Za pomocą tych reguł generuje się abstrakcyjne struktury podstawowe (tzw. struktury głębokie), z których następnie przy użyciu reguł transformacyjnych (np. zamiana konstrukcji czynnych na bierne, twierdzących na przeczące) otrzymuje się aktualne zdania.

W usemantycznionej wersji tego kierunku zakłada się, że struktury głębokie mające charakter abstrakcyjny powinny zawierać wszystkie informacje semantycznie relewantne (istotne) i tym samym stanowić podstawę dla interpretacji semantycznej zdania. Za pomocą transformacji (semantycznie neutralnych) otrzymuje się ze struktur głębokich struktury powierzchniowe, które poddane działaniu reguł fonologicznych ujawniają się w fonetycznej postaci zdania.

Językoznawstwo transformacyjno-generatywne posługuje się typowym dla siebie opisem matematycznym, np. zdaniu: Zegar bije odpowiada schemat S = NP(n) + V (S syntax ´zdanie´; NP(n) nominał phrase ´fraza nominalna, rzeczownikowa, w nominatiwie, czyli mianowniku´; V verb ´czasownik´); a zdaniu: Janek bije Jarka odpowiada schemat NP(n) + V + NP(acc) (gdzie skrót (acc) oznacza accusativus, czyli biernik) .

4. Cechy znaku językowego:

CECHY ZNAKU JĘZYKOWEGO:

• Forma: dźwiękowa (mowa) / graficzna (pismo).

• Jest konwencjonalny (brak naturalnego związku między treścią oznaczaną a formą).

• Sygnały (znaki dwustronne) tworzone są celowo.

• Sygnały semantyczne - wyrazy zastępują określone pojęcie znane nadawcy i odbiorcy znaku.

• Tworzą system.

• Każdą wypowiedź, spójny tekst, można opisać jako jeden złożony i bardzo skomplikowany znak językowy.

• Arbitralność znaku językowego: znak i desygnat mają związek przez podobieństwo formy.

• Konwencjonalność znaku językowego: znak jest odczytywany w wymiarze społecznym (relacja znaku z desygnatem ma wymiar społeczny).

• Znaki NIE spełniające warunków konwencjonalności i arbitralności: desygnaty wyrazów prostych, np. domowy, wyrazy dźwiękonaśladowcze, np. szelest, apele i symptomy.

• Cechy znaku językowego wg Ferdinanda de Saussure:

• LINEARNOŚĆ SIGNIFIANT (ZNAKU JĘZYKOWEGO): Forma znaku rozwija się w czasie. Linearność następuje w jednym kierunku. Signifiant akustyczne mają do rozporządzenia tylko linię czasu.

• DOWMOLNOŚĆ (ARBITRALNOŚĆ): Brak naturalnego związku pojęcia z obrazem akustycznym. Znak może być względnie motywowany. Arbitralność na poziomie morfemu, np. względna motywacja znaków językowych: -ość `wyraz abstrakcyjny': złość, miłość lub -arka `nazwa narzędzia': zmywarka, koparka - domyślamy się, że chodzi o narzędzie.

• NIEZMIENNOŚĆ w czasie - solidarność z przeszłością: Język jest nam narzucony, podlegamy znakom językowym; jest dziedzictwem, które przyjmujemy bez zmian. Nie może być powszechnej i nagłej zmiany językowej. Język musi się rozwijać. Zmienności znaków językowych sprzyja nasza zachowawczość.

Prawa językowe: Język jako jedna z instytucji społecznych wynika z porozumiewania się. Gdy społeczeństwo czegoś nie akceptuje, nie wchodzi to do języka.

• ZMIENNOŚĆ, np. ojciec - ociec - zmiana formy powoduję zmianę znaczenia. Zmienia się albo signifiant albo signifie lub obydwa. Niezmienność nie przeczy zmienności.

5. Język jako systemie znaków:

JĘZYK JAKO SYSTEM ZNAKÓW:

• wszystko jest ze sobą powiązane;

• reguluje część znaków mowy o charakterze sygnałów semantycznych, konwencjonalnych, dwuklasowych i fonemowych;

• służy porozumiewaniu się, jest nośnikiem treści i znaczenia.

6. Data wyznaczająca początek naukowego językoznawstwa 1816 Franz Bopp

7. Jakim znakiem są ślady na śniegu pozostawione przez człowieka? NATURALNE, JEDNOSTRONNE, JEDNOSTKOWE, SYMPTOMY

8. Chłopcy czytają ciekawa książkę. Jakie to zdanie? oznajmujące, pojedyncze, orzekające (?)

9. Co to jest harmonia wokaliczna?

Harmonia wokaliczna - adaptacja wszystkich samogłosek afiksalnych wyrazu do samogłoski rdzennej pod względem określonych dla danego języka fonologicznych cech dystynktywnych. Stały wokalizm w językach mających harmonię wokaliczną mają więc tylko morfemy rdzenne, podczas gdy wokalizm afiksów jest zmienny, zależny od wokalizmu rdzenia. Jest zjawiskiem charakterystycznym dla języków aglutynacyjnych, występuje np. w językach uralo-ałtajskich, ugrofińskich, spełnia tu funkcję wyznacznika granicp괠 yrazu, wskazując na przynależność do jednego wyrazu rdzenia i ciągu afiksów związanych z tym rdzeniem harmonii wokalicznej.

HARMONIA WOKALICZNA -. uzależnienie jakości samogłoski sufiksu od samogłoski rdzenia; występuje w językach aglutynacyjnych (uralskie, ałtajskie) .

10. Czym jest podwójna artykulacja i dwuklasowość języka?

PODWÓJNA ARTYKULACJA JĘZYKA (A. Martinet): Cecha charakterystyczna języka; każde jego wypowiedzenie rozkłada się na mniejsze elementy w dwu poziomach:

• Artykulacja pierwsza: wypowiedzenie dzieli się na elementy posiadające znaczenie (gr. wyrazowe, wyrazy, morfemy).

• Artykulacja druga: wyodrębnienie elementów nie wyrażających żadnego znaczenia. Ich jedyną funkcją jest tworzenie jednorwsi pierwszej artykulacji.

DWUKLASOWOŚĆ JĘZYKA: tekstotwórczość, produkcyjność, otwartość.

• Język jest tekstotwórczy i umożliwia wytwarzanie nieskończonej ilości wypowiedzi. System cały czas będzie spełniał te cechy.

• SŁOWNIK (znane wyrazy) + GRAMATYKA = ZBIÓR ZAMKNIĘTY + ZBIÓR REGUŁ

• Język odpowiada na zapotrzebowanie społeczne.

• Słownictwo: czynne i bierne.

• Logika formalna a logika tkwiąca w języku.

• Język jest systemem znaków dwuklasowych.

• Język naturalny może przekazywać informacje o wszystkim. To o czym mówimy nie musi być związane z aktem mowy.

PODWÓJNA ARTYKULACJA /DWUKLASOWAOŚĆ - tekstotwórczość, produkcyjność, otwartość.

• Język jest tekstotwórczy i umożliwia wytwarzanie nieskończonej ilości wypowiedzi. System cały czas będzie spełniał te cechy.

• SŁOWNIK (znane wyrazy) + GRAMATYKA = ZBIÓR ZAMKNIĘTY + ZBIÓR REGUŁ

• Język odpowiada na zapotrzebowanie społeczne.

• Słownictwo: czynne i bierne.

• Logika formalna a logika tkwiąca w języku.

• Język jest systemem znaków dwuklasowych.

• Język naturalny może przekazywać informacje o wszystkim. To o czym mówimy nie musi być związane z aktem mowy.

11. Wyjaśnij pojęcia: nominatywność i ergatywność.

NOMINATYWNOŚĆ (?)

Języki nominatywne są najbardziej rozpowszechnione. Do typu tego należą m.in. języki indoeuropejskie, uralskie, ałtajskie, drawidyjskie, afro-azjatyckie, chińskie, austryjskie, czadyjskie. W językach tych istnieje opozycja podmiot - dopełnienie, wyrażona dwoma przypadkami: mianownikiem i biernikiem. Podmiot występuje zarówno przy czasownikach przechodnich, jak i nieprzechodnich, a zatem występuje tylko jedna, nominatywna konstrukcja zdania. W koniugacji najczęściej istnieją afiksy podmiotowe, czasem także dopełnieniowe.

ERGARTWNOŚĆ: istnieje specjalny przypadek na określenie czynności, agensa w zdaniu przechodnim, przy agensie formalny wykładnik ergatywności (morfem); obiekt czynności musi wystąpić w formie biernika w zdaniu przechodnim np. Ni etami naiz - np., ja przyjść posiłek. Występuje w językach baskijskich, kaukaskich, austonezyjskich, australijskich oraz w wybranych rodzinnych językach obu Ameryk.

Języki ergatywne - jeden z podtypów języków agentywnych (składnik syntaktyczny zdania oznaczający agensa występuje regularnie w formie rządzonej przez czasownik tranzytywny), charakteryzujących się konstrukcja zdania przechodniego, polegającą na użyciu specjalnego przypadka gramatycznego (ergatiwu) w funkcji wykładnika sprawcy czynności.

Ergativus (agentivus) - przypadek gramatyczny zależny służący do wyrażania agensa, a także narzędzia czynności, rządzony przez czasownik tranzytywny. Występuje w tzw. językach ergatywnych. Funkcjonalnie odpowiada nominativowi w językach nominatywnych.

12. Wyjaśnij pojęcia języki alternacyjne i polisyntetyczne i podaj ich przykłady.

języki alternacyjne - funkcję gramatyczną spełniają alternacje samogłosek - wymiany samogłosek zachodzące wewnątrz morfemu. Rdzeń spółgłoskowy nie zmienia się, np. języki semickie;

języki polisyntetyczne -elementy morfologiczne łączą w sobie liczne funkcje jednocześnie nie mając ściśle określonej kategorii części mowy. Rozmywa się różnica między wyrazem a zdaniem, np. języki eskimo-aleuckie.

13. Języki samo- i spółgłoskowe:

języki samogłoskowe (>30% samogłosek) - np. j. francuski, niektóre języki polinezyjskie

języki spółgłoskowe (>70% spółgłosek) - np. większość języków kaukaskich

14. Kategorie gramatyczne:

• werbalne (kategoria czasu, osoby, aspektu, trybu oraz strony)

• imienne (kategoria liczby, rodzaju, przypadka).

15. Hipoteza Sapira-Whorfa:

Hipoteza Sapira-Whorfa (prawo relatywizmu językowego) - teoria lingwistyczna głosząca, że używany język wpływa w mniejszym lub większym stopniu na sposób myślenia. Dowodem pośrednim na rzecz znacznego udziału języka w myśleniu oraz procesach społecznych są zmiany językowe i znaczeniowe w praktycznie wszystkich grupach związanych wspólną ideologią. Ma to w zamierzeniu wywierać wpływ na sposób myślenia członków grupy.

Słaba i mocna postać hipotezy

Słaba postać tej hipotezy, mówiąca, że język wpływa na myślenie, może być łatwo sprawdzona. Najbardziej znany test, polegający na pokazywaniu użytkownikom różnych języków trzech kolorowych karteczek i pytaniu ich, które dwa kolory są bardziej podobne, pokazał, że wyniki silnie zależą od tego czy kolory mają tę samą czy inną nazwę w danym języku (np. japońskie aoi oznacza zarówno niebieski jak i zielony). Eksperyment ten został przeprowadzony przez Browna i Lenneberga w 1954 r.

Szczególnie trudny do zbadania jest wpływ kategorii gramatycznych takich jak czas czy liczba, który może być znacznie ważniejszy niż wpływ słownictwa. Silniejsza postać tej hipotezy, mówiąca, że język "determinuje" myślenie, jest znacznie trudniejsza do sprawdzenia. Nie ma na nią też silnych dowodów pośrednich i wszystko wskazuje na to, że myślenie, przynajmniej częściowo, jest niezależne od języka. W strukturze języka zapisane są często reguły i poglądy społeczne. Różnie jest rozwiązana też kwestia konstrukcji związanych z płcią.

Badania języka hopi

Obaj badacze spotkali się podczas Międzynarodowego Kongresu Amerykanistów w roku 1928, a 3 lata później Whorf zapisał się do Sapira na kurs dotyczący języków Indian. Benjamin Lee Whorf prowadził badania głównie języków Majów i Hopi. W tekście Model uniwersum Indian, jaki napisał najprawdopodobniej w roku 1936 zawarł tezę, że system używania czasowników w języku hopi wpływa na pojmowanie przez Indian czasu i przestrzeni. Zaprzeczał on przede wszystkim, że istnieje jedno uniwersalne pojmowanie czasu i przestrzeni. Język hopi określał jako "język pozbawiony czasu" i przeciwstawiał go językom "temporalnym".

Czasowniki w tym języku nie odnoszą się do teraźniejszości, przeszłości i przyszłości, nie ma w tym języku tych trzech określeń, a odnoszą się do intencji sądów nadawcy w relacjach:

zdarzenia

przewidywania

uogólniania

Natomiast zjawiska, które w innych językach traktowane są jako rzeczowniki, trwające bardzo krótko (płomień, fala) jawiące się jako formy przestrzenne, dla Hopi są czasownikami.

16. Czym jest rekurencja?

REKURENCJA (REKURSJA) - możliwość tworzenia ciągów nieskończonych.

17. Anomalia i analogia:

Analogia - termin używany pierwotnie przez gramatyków greckich, a później i łacińskich na oznaczenie regularnego charakteru języka. W językoznawstwie współczesnych jest to stosunek proporcjonalne, jaki zachodzi między formami języka danego typu. Pojęcie to pełni ważną funkcję w badaniach historyczno-porównawczych. Jej wpływem tłumaczy się np. zmiany językowe. Punktem wyjścia analogii mogą być formy innych wyrazów lub formy tego samego wyrazu. Zmiany analogiczne mogą objąć całą społeczność lub jej część (gwary, dialekty). Działanie analogii wyraźne u dzieci i cudzoziemców, np. bratek - mały brat.

Anomalia - istnienie wyjątków może odnosić się zarówno do aspektu synchronicznego jak i diachronicznego. W diachronii wyjątki od praw, w synchronii od reguł. Początkowo sądzono, ze to cos normalnego, dopiero dzisiejsze językoznawstwo sądzi, ze wynikają one z konwencjonalnego charakteru język, tzn. faktu, że w przeciwieństwie do praw przyrody (ważnych zawsze i wszędzie), prawa języka są określone tylko w danym miejscu i czasie.

18. Przysięgam, że będę mówił prawdę, całą prawdę i tylko prawdę. Jak realizowana jest tu zasada ikoniczności i na czym ona polega? przypisywanie kategorii (?)

ikoniczność jest stopniowalna - stopniowanie prawdy.

19. Od czego zależy szyk wyrazu w zdaniu? Podaj 3 przyczyny:

od intencji nadawcy (np. rozkaz, pytanie, prośba)

od części mowy jaką jest wyraz

od funkcji jaką wyraz pełni w zdaniu

20. Jak rozumie się funkcję emotywną wypowiedzi? Wymień środki językowe służące jej wyrażaniu.

Funkcja emotywna ukazuje postawę mówiącego wobec tego, o czym mówi. Nadawca liczy się z obecnością odbiorcy, ale nie ma na celu wywołania reakcji. Środki językowe służące wyrażaniu funkcji emotywnej to:

• ironia (?)

• augmentatiwa/deminutiwa

• wykrzyknienia

• retardacje

• metafory (?)

• porównania

21. Na czym w ujęciu Chomskiego - polega performacja?

Istnieje opozycja wprowadzona przez Chomsky'ego: KOMPETENCJA : PERFORMACJA (WYKONANIE). Performancja to rzeczywiste posługiwanie się językiem, jego indywidualne użycie. Kompetencja stanowi oparcie dla performacji; dzięki niej jest ona możliwa.

22. Wg kryterium morfologicznego podziel języki naturalne, nazywając każda grupę odpowiednim terminem i podając przykład danego rodzaju języka. Scharakteryzuj wybraną grupę.

• języki izolujące - większość pojedynczych morfemów może być samodzielnymi wyrazami, np. chiński, angielski;

• języki analityczne - stosunki gramatyczne wyrażone luźnymi morfemami w postaci form czasownika posiłkowego, przysłówków i przyimków, np. francuski;

• języki aglutynacyjne - typowy wyraz: jeden morfem znaczeniowy + jeden lub więcej morfemów gramatycznych(każdy o określonej pojedynczej funkcji). Ich wybór w niewielkim stopniu zależy od morfemu bazowego, np. turecki, węgierski, fiński, estoński lub mniej typowe: japoński i esperanto, czy wymarły już etruski;

• języki fleksyjne (syntetyczne, końcówkowe) - wyraz złożony zazwyczaj z jednego morfemu znaczeniowego i jednego lub więcej morfemów gramatycznych, często spełniających więcej niż jedną funkcję gramatyczną tylko przy pewnej grupie morfemów bazowych, np. polski, łacina;

• języki alternacyjne - funkcję gramatyczną spełniają alternacje samogłosek - wymiany samogłosek zachodzące wewnątrz morfemu. Rdzeń spółgłoskowy nie zmienia się, np. języki semickie;

• języki polisyntetyczne -elementy morfologiczne łączą w sobie liczne funkcje jednocześnie nie mając ściśle określonej kategorii części mowy. Rozmywa się różnica między wyrazem a zdaniem, np. języki eskimo-aleuckie.

23. Osiągnięcia kazańskiej szkoły lingwistycznej:

sformułowanie zasad fonologii

wprowadzenie terminu fonem do językoznawstwa słowiańskiego

wysunięcie tezy, że język jest spójnym systemem złożonym z szeregu pomniejszych składników

rozróżnienie badań synchronicznych i diachronicznych w językoznawstwie

sugerowali różnicę między mówieniem a językiem (koncepcję rozwinął de Saussure)

24.Co spowodowało pomijanie semantyki w strukturalizmie amerykańskim?

rozwój deskryptywizmu, opisu języka w ujęciu analizy formalnej (?)

25.Czym zajmuje się socjolingwistyka?

Socjolingwistyka - nauka z pogranicza językoznawstwa i socjologii badająca rolę języka w społeczeństwie oraz współzależność zjawisk i struktury społecznej, tzn. rozpatruje język w całym jego zróżnicowaniu w stosunku do struktury społecznej. W obręb jej zainteresowań wchodzą m. in. socjolekty i profesjolekty.

26. Na podstawie wybranej teorii języka omów bilateralną koncepcję znaku.

• BILATERALNA:

Znak bilateralny wszedł do językoznawstwa ogólnego i semiotyki strukturalistycznej dzięki zwolennikom Ferdinanda de Saussure. W jego ujęciu znak językowy ma charakter psychiczny i przedstawia się jako dwoisty byt myślowy. Jego istotą jest ścisłe połączenie stron: oznaczającej (pojęcie) i oznaczanej (obraz akustyczny).

Św. Augustyn: signana - cz. oznaczająca, signatum cz. oznaczana.

Obraz akustyczny - wyidealizowany, uproszczony wzorzec, Ikona - obraz powtórzony.

Semiona - intencja komunikowania

Desygnat - element świata; nie jest częścią znaku.

27.Napisz, co charakteryzuje znak językowy arbitralność, konwencjonalność, linearność, zmienność w czasie, niezmienność formy - dźwiękowa/graficzna (?)

28. Na czym polega dwuklasowość systemu językowego?

DWUKLASOWOŚĆ JĘZYKA: tekstotwórczość, produkcyjność, otwartość.

• Język jest tekstotwórczy i umożliwia wytwarzanie nieskończonej ilości wypowiedzi. System cały czas będzie spełniał te cechy.

• SŁOWNIK (znane wyrazy) + GRAMATYKA = ZBIÓR ZAMKNIĘTY + ZBIÓR REGUŁ

• Język odpowiada na zapotrzebowanie społeczne.

• Słownictwo: czynne i bierne.

• Logika formalna a logika tkwiąca w języku.

• Język jest systemem znaków dwuklasowych.

• Język naturalny może przekazywać informacje o wszystkim. To o czym mówimy nie musi być związane z aktem mowy.

29. Co spowodowało, że w odrodzeniu pojawiło się nowe spojrzenie na języki naturalne? Wybrać 4 czynniki i wybrany bliżej omówić. (?)

wspólny język wzmacniający poczucie patriotyzmu

rozwój gramatyk.

rozwój szkolnictwa,

powrót do znajomości dzieł literatury i filozofii starożytnej oraz zainteresowanie nauka w ogólnym znaczeniu, tj. rozwój humanizmu.

Coraz większe znaczenie miał w piśmiennictwie język polski, choć posługiwano się nadal łaciną, jako międzynarodowym językiem pisarzy i uczonych. Duży wpływ na życie literackie i umysłowe wywarła reformacja, a także kontrreformacja, w związku z czym ukazało się m.in. wiele przekładów Starego i Nowego Testamentu (Pismo Święte) oraz mnóstwo pism polemicznych, nierzadko podważających ustalone autorytety i dogmaty. Rozwijała się historiografia (M. Bielski, B. Paprocki - autor herbarzy, M. Stryjkowski i in.). Łukasz Górnicki, posługując się dziełem B. Castiglionego, uczył w Dworzaninie polskim (1565) dobrych manier.

30.Dlaczego tekst spójny powinien być redundentny?

Redundancja - nadmiar informacji w tekście, powstający w skutek tego, że tematy kolejnych zdań powtarzają część informacji ze zdań poprzednich.. Nie jest ona jałowa komunikacyjnie - służy budowaniu spójnej wypowiedzi. Buduje spójność tekstu, bo wynika z łańcucha tematyczno-rematycznego (ciągu zdań dzielącego się na tematy i rematy). To co w zdaniu poprzednim jest rematem, staje się tematem zdania następnego.

31.Co decyduje o tym, że możemy mówić o podsystemie fonologicznym?

istnieje inwentarz znaków, o istotnych cechach, z których można tworzyć bardziej złożone konstrukcje (?)

32.Wymień podsystemy języka i omów je pod względem otwartości.

Każdy język składa się z dwóch rodzajów podsystemów - zamkniętych i  otwartych. Jednak obok fonemów do podsystemów zamkniętych należy także gramatyka, a ściślej - te jej składniki, które stanowią podstawowe elementy konstrukcji zdania. Podsystemy otwarte to leksyka i frazeologia, która obejmuje również idiomatykę.

33. Wymień co najmniej 6 różnic między gramatyką transformacyjno-generatywną a kognitywizmem.

Gramatyka generatywna	Językoznawstwo kognitywne
Opiera się na klasycznej teorii poznania, na obiektywizmie (istnieje prawda obiektywna i obiektywne cechy). Klasyczne kategoryzowanie.	Realizm doświadczeniowy - doświadczenie wpływa na ludzką myśl i widzenie świata. Naturalne kategoryzowanie.
Język jest systemem opisywanym za pomocą ścisłych reguł, który można zmatematyzować. Język jest zbiorem zdań.	Język jest narzędziem poznania, ma charakter symboliczny.
W języku najistotniejsza jest struktura (budowa strukturalna).	Najważniejsze w języku jest znaczenie, to centralna sprawa w języku. U podstawa analizy semantyczne leży znaczenie.
Znaczenie to zbiór cech wytaczających i koniecznych.	To prototypowy sposób ujęcia przedmiotu w poznaniu.
Zajmowanie się jedynie prototypami.	Obejmuje całość zjawisk jĐ퍺Åkowych.
Znak językowy ma charakter arbitralny (jest dowolny, przypadkowy).	Arbitralność i konwencjonalność jest stopniowalna.
Oddzielenie synchronii od diachronii.	Odrzucenie tego rozróżnienia.
Oddzielenie wiedzy językowej od wiedzy o świecie (semantyki od pragmatyki).	Zniesienie granic między semantyka a pragmatyką.
Pojęcia to konstrukcje rozkładające się na elementy prostsze .	Pojęcia to gestalty, na które ma wpływ wyobraźnia i doświadczenie cielesne.
Znaczenie - zbiór cech koniecznych i wystarczających.	Definiowanie znaczenia przez opis cech charakterystycznych (definicja otwarta, układ fasetowy).

34. Podaj języki które mają fleksję szczątkową i wyjaśnij dlaczego.

angielski

rumuński

(?)

35a kunkcja konatywna.

Funkcja konatywna przedstawia nastawienie na odbiorcę.

36. Kompetencja jęz. wg Chomskiego

KOMPETENCJA JĘZYKOWA:

• W GRAMATYCE GENERATYWNEJ: Znajomość reguł danego języka pozwalających produkować i rozumieć poprawny tekst w danym języku. Istnieje opozycja wprowadzona przez Chomsky'ego: KOMPETENCJA : PERFORMACJA (WYKONANIE). Performancja to rzeczywiste posługiwanie się językiem, jego indywidualne użycie. Kompetencja stanowi oparcie dla performacji; dzięki niej jest ona możliwa.

37. Językoznawstwo ogólne.

JĘZYKOZNAWSTWO OGÓLNE - naukowa wiedza o języku/nauka o języku. Zajmuje się:

• naukowym badaniem i opisywaniem języka (powstanie, rozwój, funkcjonowanie) i zależnościami między poszczególnymi językami.

• badaniem maksymalnie wielu języków,

• badaniem dziejów języka i językoznawstwa,

• tworzeniem teorii języka,

• charakteryzacją kierunków i metod badawczych,

• budową modeli systemu językowego.

38. Psycholingwistyka

Psycholongwistyka bada zachowania językowe w aspekcie psychologicznym, a zwłaszcza zjawiska psychologiczne i fizjologiczne zachodzące u człowieka w procesie komunikowania się oraz związki języka z procesami fizjologicznymi, poznawczymi, komunikacyjnymi, psychicznymi oraz samo użycie języka.

39.Triadyczna koncepcja znaku

• Charles Sanders Peirce (1839-1914) - filozof amerykański, twórca współczesnej semiologii i logicznej (nie psychologicznej) koncepcji znaku.

• Inny znak wydobywa znaczenie znaku (znak rozumiemy przez znak).

• Znak w węższym znaczeniu (pierwsze): REPREZENTAM (coś, co reprezentuje):

• zapowiada wystąpienie znaku,

• dźwięk, napis, wyrażenie językowe.

• Przedmiot znaku (drugie): PRZEDMIOTOWE ODNIESIENIE ZNAKU:

• to, co znak zastępuje dzięki funkcji reprezentacji.

• Znaczenie (trzecie): ZNACZENIE:

• znak, na który daje się przełożyć dany znak

• znak jest powiązany ze swoim przedmiotem myślą.

40. Szkoły strukturalizmu (wymień odmiany i twórców)

Szkoła Genewska

Praska szkoła funkcjonalna

Amerykańska szkoła deskryptywna (dystrybucjonizm amerykański)

Szkoła Kopenhaska

http://sjp.pwn.pl/haslo.php?id=2452035.

http://slowniki.gazeta.pl/pl/deskryptywizm.

http://www.edupedia.pl/words/index/show/489223_slownik_terminow_gramatycznych-jzykoznawstwo_transformacyjnogeneratywne.html

http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3910124

www.wikipedia.org

2

---