1. Gospodarka finansowa i jej etapy.
Gospodarka finansowa to wszystkie formy świadomego działania w dziedzinie kształtowania pieniężnych stosunków wymiany i podziału.
Etapy:
Przygotowanie przeprowadzenia procesu wymiany i podziału
Faktyczna realizacja (całość istniejących realizowanych stosunków finansowych)
ewidencja i analiza przebiegu stosunków finansowych w przeszłości w celu wypracowania wniosków co do prowadzenia analogicznych operacji w przyszłości.
2. Cechy (funkcje) towaru
towar ma wartość użytkową
ma wartość wymienną
Pieniądz jest towarem, którego wartość użytkowa przejawia się w procesie wymiany.
Jest powszechnym ekwiwalentem towarów (wyraża wartość towaru)
Cechy towaru, który spełnia funkcje pieniądza:
trwałość postaci
rzadkość zastępowania
duży koszt wytworzenia
3.Finanse (publiczne i prywatne)
Są to zasoby pieniężne.
Dzieli się je na finanse prywatne i publiczne. Drugie są nieporównywalnie większe.
Finanse publiczne skierowane są na realizację interesu ogółu, a prywatne służą gromadzeniu dochodów i realizacji zysków indywidualnych.
4.Zjawiska finansowe (klasyfikacje)
klasyfikacja przedmiotowa (co?)
traktuje finanse jako instrument podziału wartości materialnych (dobra i usługi) między poszczególne jednostki gospodarcze.
Jest to związek między ruchem pieniądza a ruchem wartości materialnych będących przedmiotem podziału pieniężnego.
Mamy dochody i wydatki typu materialnego, redystrybucyjnego (wynagrodzenie za pracę, podatki i opłaty, oprocentowanie kredytu, obligacji, składki na zus) i kredytowego (spłata raty kapitałowej).
klasyfikacja podmiotowa (kto? - czy przedsiębiorstwo czy ludzie)
klasyfikacja funkcjonalna (jak? - jaką funkcję spełniają pieniądze: układu pobudzania, zasilania czy kontrolną)
5.Klasyfikacja podmiotowa (szczegóły)
Opiera się na kryterium rodzajowego zróżnicowania podmiotów gospodarczych.
Podstawowe grupy:
finanse przedsiębiorców
przychody o charakterze materialnym (dochód = przychód - koszty uzyskania),
ekwiwalentnym (przy sprzedaży usług), transferowym (przepływ środków finansowych), kredytowym.
Wydatki: materialne, redystrybucyjne (wynagrodzenie za pracę, podatki i opłaty, oprocentowanie kredytu, obligacji, składki na zus), kredytowe (spłata raty kapitałowej).
finanse gosp. domowych (ludności)
mają charakter zdecentralizowany
prawo Engla powoduje powstawanie nowego, niezaspokojonego, zróżnicowanego popytu
Przychody: dochody właścicieli przedsiębiorstw, renty, emerytury, zasiłki, stypendia.
Wydatki: materialne (zakupy towarów i usług o znaczeniu konsumpcyjnym), ekwiwalentne (opłaty, składki, podatki, spłata rat kapitałowych)
finanse publiczne
Przychody: gromadzenie środków pieniężnych w postaci transferowej (podatki, opłaty, grzywny, dywidendy, pożyczki bankowe, obligacje, dochody kredytowe)
Wydatki: wynagrodzenie osób zatrudnionych w sektorze finansów publicznych, zasiłki, dotacje i subwencje dla przedsiębiorstw, wydatki związane ze spłatą kredytu.
finanse banków i innych instytucji kredytowych
Przychody: odsetki z tytułu prowadzonej działalności kredytowej, prowizja za czynności rozliczeniowe prowadzone przez bank
Wydatki: transferowe, , materialne, inwestycyjne, podatki i opłaty
finanse instytucji ubezpieczeniowych (majątkowych i finansowych)
Przychody: składki mające charakter redystrybucyjny, bo wydatek następuje gdy nastąpi szkoda.
Wydatki: materialne, redystrybucyjne.
6. Klasyfikacja funkcjonalna.
Opiera się na kryterium roli spełnianych przez zjawiska pieniężne i finansowe na mechanizmach kierowania podmiotami gospodarczymi.
Funkcje:
Funkcja parametryczna (układ parametrów rachunku ekonomicznego)
Zjawiska finansowe w układzie parametrycznym służą do wartościowego określenia zużycia materialnych czynników produkcji.
Wyróżniamy parametry bieżące i programowe.
Są one wykorzystywane przy podejmowaniu decyzji rozwojowych.
Funkcja finansów w układzie zasilania
Jest to system strumieni pieniężnych wpływających do jednostek gospodarczych i wypływających z nich.
Funkcja układu pobudzania.
Zjawiska finansowe służą tu do kształtowania lub modyfikowania zachowań podmiotów bezpośrednio zatrudnionych w procesie produkcyjnym zgodnie z przyjętym modelem zarządzania.
Bodźce ekonomiczne: syntetyczne, wyspecjalizowane, indywidualne, zespołowe.
7. Polityka finansowa
Świadoma i celowa działalność ludzi i instytucji polegająca na ustalaniu i realizacji celów przy pomocy środków finansowych. Ma charakter służebnego elementu polityki społecznej i ekonomicznej. Rola, zakres, waga jest tym większa im większy jest zakres gospodarki rynkowej.
8. Stosunek kredytowy
Kredyt handlowy(kupiecki)
Kredyt związany z wymianą towarów polegający na świadczeniu towarów przez wierzyciela na rzecz dłużnika pod warunkiem otrzymania ekwiwalentu pieniężnego w oznaczonym czasie nosi nazwę handlowego lub kupieckiego.
Wierzytelność - finansowy wyraz przekazanego towaru
Sprzedający wierzy, że kupujący zapłaci mu za towar.
Należność - spodziewany zysk
Zobowiązanie - to, co musi zapłacić dłużnik wierzycielowi.
W kredycie handlowym występują dwa podmioty: kredytodawca i kredytobiorca. Tylko towar będący przedmiotem posiadanym przez sprzedawcę może być towarem w kredycie handlowym.
Podstawą powstawania kredytu handlowego było zapotrzebowanie na siłę nabywczą.
Kredyt finansowy jest bardziej korzystny dla sprzedawcy.
9. Funkcje kredytu
emisyjna - tworzenie nowej siły nabywczej, funkcję tę reprezentuje każdy kredyt bankowy.
Każde udzielenie kredytu powoduje w cyrkulacji powstanie siły nabywczej, a każda spłata kredytu powoduje wycofanie kredytu w obiegu pieniądza w ilości równej spółce kredytu.
dochodowa - jeżeli część wydatków ponoszonych przez podmiot w danym okresie czasu nie znajduje pokrycia w dochodach typu materialnego i redystrybucyjnego a została zrealizowana dzięki dochodom kredytowym, mówimy o występowaniu kredytu w funkcji dochodowej.
dochodowa prosta - powoduje ostateczne przesunięcie środków między kupującym, a sprzedającym.
dochodowa rozdzielna - kredyt powoduje uzupełnienie popytu w skutek oszczędności.
kontrolna - łączy się z wykorzystywaniem stosunku kredytowego między bankiem a jego klientami dla uzyskania informacji o przebiegu procesów gospodarczych w kredytowych
podmiotach. Zaletą jest szybkość i bezpośredniość (stały dostęp do konta klienta)
Wadą - ogólność i wieloznaczność.
10. Elementy umowy kredytowej
Bank (?:)
może podwyższyć oprocentowanie
może w sposób częściowy lub całościowy zaniechać kredytowania
może zażądać przedterminowej spłaty kredytu
może uzależnić udzielenie kolejnych kredytów dodatkowych od spełnienia przez kredytowany podmiot nowych, dodatkowych warunków.
11. Zdolność kredytowa
Możliwość spłaty kredytu w sposób podany w umowie kredytowej z bieżących dochodów podmiotu zaciągającego kredyt po uprzednim zrealizowaniu przez ów podmiot jego stałych bieżących płatności.
12. Pożyczka
Polega na przesunięciu istniejących zasobów finansowych między podmiotami dysponującymi wolnymi środkami a podmiotem zgłaszającym na nie zapotrzebowanie. Pożyczkodawca podpisując umowę, zobowiązuje się przenieść na własność drugiej strony określoną kwotę pieniędzy lub konkretną rzecz. Ten, kto otrzymuje pożyczkę zobowiązuje się zwrócić pieniądze lub rzecz w oznaczonym czasie, tego samego gatunku i tej samej jakości. Pożyczka jest dochodem
Może być : bezzwrotna, bezterminowa, nieodpłatna.
13. Właściwości kredytu
Udzielany jest wyłącznie przez bank. Może być udzielony w formie gotówkowej i bezgotówkowej.
Kredyt jest zawsze udzielany odpłatnie (odsetki), na określony czas (termin), na określony cel (celowość)
14. Podatek i jego cechy (pojęcia podatnik, płatnik)
Podatkiem nazywamy przymusowe świadczenie pieniężne ogólne bezzwrotne i nieodpłatne pobieranie przez państwo lub jednostki samorządu terytorialnego na mocy odrębnych przepisów prawa określających sposób wymian oraz warunki i terminy płatności tych świadczeń.
Cechy podatku:
- przymusowy charakter (podmiot musi zapłacić ustalony podatek, sam musi się zorientować jakie podatki na nim ciążą, przymus wynika z konstytucji)
- ustalanie podatku może być zrealizowane rangą(prawną) ustawą
- przymusowe świadczenie pieniężne- podatek można jedynie zapłacić, nie można go odpracować
- Bezzwrotność - podatek nie podlega zwrotowi
- nieodpłatność świadczenia - z tytułu wniesionego podatku nie otrzymujemy świadczenia na zasadzie wzajemności
Świadczenie ogólne - świadczenia nakładane na grupę osób czy jednostek charakteryzujących się występowaniem określonej cechy, z którą prawodawca związał powstanie obowiązku podatkowego.
Każdy podatek składa się z:
-podmiot i przedmiot podatku
Podmiot: czynny (państwo lub jednostka samorządu terytorialnego), bierny (podatnik, płatnik)
Przedmiot: są to rzeczy fizyczne lub zdarzenia, z którymi prawodawca związał powstanie obowiązku podatkowego.
Podatnik - osoba fizyczna lub prawna, która ponosi ciężar świadczenia podatkowego tzn. doznaje uszczuplenia swojego dochodu lub majątku wskutek obciążenia go podatkiem
Płatnik - osoba fizyczna lub prawna, która na mocy odrębnych przepisów prawa jest zobowiązana do odprowadzenia świadczenia podatkowego na rachunek organu.
W podatku płatnik i podatnik to ta sama osoba.
-podstawa opodatkowania
wyrażona najczęściej jest w pieniądzu i jednostkach naturalnych. Wartość przedmiotu opodatkowania ustalona w sposób podany w odrębnych przepisach
-stopa podatkowa (wyrażana w procentach część podstawy opodatkowania, która w postaci podatku ma być wpłacona do budżetu), stawka (jest kwotowa, określa bezwzględne kwoty należnego podatku przypadające na jednostkę miary podstawy opodatkowania), skala(ułożone w sposób uporządkowany stopy lub stawki podatkowe odpowiadające w stosunku do różniących się podstaw opodatkowania).
-kwota (wymiar) podatku
-zwolnienia i ulgi podatkowe
15. Kumulacja podatkowa
Łączenie we wspólną podstawę opodatkowania 2 lub więcej przedmiotów w zakresie jednego i tego samego podatku w celu określenia wspólnego wymiaru świadczenia od łącznej podstawy np. wspólne opodatkowanie małżonków, podatek dochodowy
16. Rodzaje skal podatkowych
1 progresywna - charakteryzuje się gwałtownym wzrostem stopy podatkowej przy wzroście podstawy opodatkowania
2 odwrotność progresywnej
3 degresywna - proporcjonalna do progresywnej ale dla pewnych szczególnie niskich podstaw opodatkowania przewiduje obniżenie stóp procentowych.
4 liniowa - wszyscy płacą taką samą część swojego majątku
17. Rodzaje progresji
Progresja
1 globalna(dla każdego przedziału opodatkowania stosowana jest jedna stopa procentowa)
2 ciągła (dla każdego przedziału opodatkowania mamy 2 stopy podatkowe w przedziale występuje granica progresji, od której mamy obowiązek stosować 2 stopę)
18. Kwota podatku
Obliczana przez zastosowanie odpowiedniej stopy/ stawki podatkowej do podstawy opodatkowania daje nam w ostatecznym rezultacie wymiar podatku (kwotę) jaką podatnik jest zobowiązany wpłacić do budżetu
19. Zwolnienia i ulgi podatkowe
Oznaczają częściowe lub całkowite zaniechanie poboru podatku.
-o charakterze podmiotowym (związane z jakąś określoną cechą dotyczącą podmiotu)
i przedmiotowym (zwolnienia związane z rzeczami fizycznymi lub zdarzeniami)
-o charakterze obligatoryjnym (w momencie jego zaistnienia władza musi takie zwolnienie zastosować) i fakultatywnym (władza może, ale nie musi zażądać spełnienia dodatkowych warunków)
20.Obowiązek podatkowy
jest to nieskonkretyzowana powinność przeniesienia przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie podatkowej. Zdarzeniem jest przedmiot opodatkowania.
19.Rodzaje podatku uzależnione od przedmiotu:
- przychodowe ( od całości wpływów z prowadzonej działalności gospodarczej )
- dochodowe ( od nadwyżki przychodów nad kosztami uzyskania )
- majątkowe (od przyrostu majątkowego, np. od spadku i darowizn )
- konsumpcyjne ( odpowiednio skonstruowana podatkowa część ceny z pewnego punktu widzenia obciągają sprzedawcę, z ekonomicznego - ostatecznego nabywcę (np. Vat)
20. Jak powstaje zobowiązanie podatkowe?
w dwojaki sposób :
- z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym prawodawca związał powstanie obowiązku podatkowego (podatek dochodowy)[dotyczy podatków centralnych]
- z dniem wydania i doręczenia decyzji organu uprawnionego do określenia wysokości świadczenia podatkowego i jego poboru [podatki lokalne]
21. Jak i kiedy wygasa zobowiązanie podatkowe?
- w skutek zapłaty podatku
- w skutek potracenia zobowiązania podatkowego z wierzytelności podatnika wobec skarbu państwa
- zaniechanie poboru podatku
- przedawnienie
- inny sposób
Za zobowiązanie podatkowe podatnik odpowiada całym swoim majątkiem.
Płatnik, spadkobierca, bądź osoba 3cia powiązana z podatnikiem np. członek rodziny, nabywca przedmiotu, wspólnik - Jest to odpowiedzialność całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem.
22. Przymusowa egzekucja należności podatkowej, podmioty uczestniczące, tytuł egzekucyjny, środki
- wierzyciel czyli organ uprawniony do wykonania należnego świadczenia podatkowego
(pieniężnego) [ np. urząd gminy, urząd skarbowy ]
- organ egzekucyjny (np. urząd skarbowy , urząd celny)
- zobowiązany (podatnik, płatnik)
Organ egzekucyjny wszczyna egzekucję na wniosek wierzyciela i na podstawie tytułu wykonawczego przez niego wystawionego
Jeżeli wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym wszczyna egzekucję z urzędu na podstawie tytułu wykonywanego przez siebie wystawionego - vat, akcyza, cło
Podatek od nieruchomości jest corocznie wystawiany przez radę gminy
Tytuł egzekucyjny zawiera :
- dokładne i prawidłowe określenie wierzyciela
- dokładne i prawidłowe określenie zobowiązanego
- dokładne i prawidłowe wskazanie podstawy prawnej przeprowadzenia egzekucji
Czynności egzekucyjne wykonuje urzędnik państwowy - poborca skarbowy
Środki egzekucji administracji
z czego możemy dokonać egzekucji:
- egzekucja z pieniędzy
- z wynagrodzenia za pracę
- ze świadczeń z tytułu renty i emerytury
- z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych
- z innych wierzytelności pieniężnych
- ze spraw majątkowych
- z ruchomości
- z nieruchomości
23. Zasady kredytowe
- ograniczenie występowania kredytu handlowego powoduje rozproszenie środków kredytowych : naruszenie zasady rozrachunku gosp. wymagającej by wydatki miały pokrycie w dochodach
- bezpośredniości kredytowania-wymaga żeby kredyt był wykorzystywany przez podmiot wymieniony we wniosku kredytowym
- celowość kredytowania-kredyt ma być wykorzystany na cel wymieniony we wniosku kredytowym
- zwrotność kredytowania - podmiot kredytujący musi miec pewność w momencie udzielania kredytu że kredyt zostanie zwrócony w sposób podany w umowie kredytowej
24. Formy zabezpieczenia zwrotności kredytu ( czego bank od nas żąda )
- forma osobowa
- forma rzeczowa ( rzeczy ruchome )
- forma hipoteczna ( nieruchomości )
25. Jakie są podstawowe formy osobowego zabezpieczenia zwrotności kredytu?
- poręczenie ( jeżeli kredytobiorca nie spłaci kredytu robi to poręczenie, w kredytach konsumpcyjnych jest to żyrant )
- przelew wierzytelności ( kredytodawca wyraża zgodę w momencie udzielenia kredytu aby bank miał prawo przejmować jego dochody na swój rachunek ) Cesja należności od odbiorców
Kredytobiorca musi powiadomić wszystkich swoich klientów, że ich zobowiązania w formie cesji zostały przekazane na bank. Kontrahenci muszą to potwierdzić pisemnie. Kredytobiorca nie odpowiada za niewypłacalność swoich dłużników. Dłużnicy mają na karku bank i kredytobiorcę
- pełnomocnictwo do dysponowania przez bank rachunkiem kredytobiorcy.
- wystawienie na bank własnego weksla in-blanco. Nie ma na nim kwoty i daty
Bank ma podpisany przez kredytobiorcę weksel, ale nie ma tam podanej kwoty i daty jeżeli następuje zakłócenie w spłacie kredytu, bank zapisuje kwotę wystawia do wykupu, jeżeli kredytobiorca nie wykupi stawia bank go do protestu, to powoduje wysokie koszty, na wekslu znajdzie się kwota niespłaconego kredytu i odsetki
Weksel może być postawiony do protestu , ale też może być sprzedany przez bank , właścicielem weksla może być np. konkurent kredytobiorcy, który wejdzie w posiadanie firmy
26. Sposoby gromadzenia środków finansowych
- akcje, obligacje, weksle - rodzaje papierów wartościowych
- zaciągnięcie kredytu
27. Akcje i ich rodzaje
Akcje to podstawowy instrument, wartościowy papier stwierdzający uczestnictwo jego właściciela w majątku spółki akcyjnej. Nabywając akcje stajemy się współwłaścicielami danego podmiotu.
Rodzaje akcji:
- akcja imienna (zawiera dane właściciela jest ewidencjonowana w księdze akcji imiennych , nie jest przedmiotem obrotu giełdowego, nie mogą być na giełdzie sprzedawane)
-akcja na okaziciela ( nie zawiera nazwy właściciela - ułatwiają obrót )
-akcja uprzywilejowana ( należą do założycieli spółki nie muszą ale mogą być akcjami imiennymi, mogą być sprzedawane na giełdzie)
28. Obligacje i ich rodzaje.
Jest to zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki oraz zobowiązanie się do jej zwrotu właścicielowi obligacji w ustalonym terminie i do wypłaty odsetek. Zysk to oprocentowanie obligacji. Jesteśmy na zewnątrz przedsiębiorstwa i nie wpływamy na jego działanie
Emitent emituje obligacje.
Rodzaje obligacji :
-klasyczne ( płacone okresowo, każdy właściciel otrzymuje je w ustalonym terminie )
-bez kuponów odsetkowych ( oprocentowanie jest wyższe, ale płacone w momencie wykupu obligacji )
-premiowe ( płacone odsetkowo )
Emitentem obligacji może być rząd, bank, przedsiębiorstwa, związki komunalne ( miasta, powiaty, gminy )
Korzyści z tytułu posiadanych obligacji :
- płynność
- zysk
- bezpieczeństwo
29. Pojęcia związane z obligacjami
Wartość nominalna - stała, od której naliczane jest oprocentowanie.
Cena emisyjna - cena jaką płaci klient nabywający obligację pierwszego dnia ich sprzedaży. Może być równa, wyższa bądź niższa od nominału
Wartość emisyjna nie może być niższa niż ceny obligacji nabywanych w drodze subskrypcji.
Cena subskrypcyjna - cena obligacji w specjalnej ofercie skierowanej do posiadaczy obligacji
Cena dzienna sprzedaży - płaci ją nabywca obligacji w każdym dniu za wyjątkiem pierwszego. Jest wyższa od wartości nominalnej.
Okres odsetkowy - nominał obligacji podlega oprocentowaniu
Dzień wymagalności odsetek - dzień wypłaty odsetek od obligacji
Dzień ustalenia praw - dzień w którym właściciel obligacji nabywa prawo do świadczeń z tytułu posiadanych obligacji
Dzień wykupu - dzień, w którym posiadacz obligacji uzyskuje potrzebne środki finansowe
30. Weksel i jego rodzaje
Weksel jest to dokument zobowiązujący wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty w wyznaczonym czasie
Funkcje Weksla : płatnicza, kredytowa
rodzaje weksla :
- ciągniony (trasowany) - to bezwarunkowe polecenie osoby wystawiającej weksel trasanta skierowane pod adresem innej osoby trasata do zapłacenia przez nią osobie wskazanej na wekslu określonej kwoty w oznaczonym terminie
- własny (dłużnikiem jest wystawca weksla, a więc wystawia go i płaci ta sama osoba
31. Operacje wekslowe
awal weksla - przyrzeczenie zapłaty sumy weksla przez inną osobę lub Bank. Dokonanie awalu na przedniej stronie weksla wyrazu "poręczam". Poręczyciel odpowiada solidarnie za zobowiązanie wekslowe. Dokonanie awalu na wekslu jest odpłatne
indos weksla - występuje gdy benificjent płaci długi wekslem. Weksel musi być zawsze podpisany przez aktualnego benificjenta, może dalej krążyć
Jeżeli trasant odmówi, obowiązek wykupu spoczywa na benificjencie, bo on płacąc długi wekslem przyjął na siebie zobowiązanie, że weksel ma pokrycie.
dyskonto weksla - operacja sprzedaży weksla przez aktualnego posiadacza w banku. Kwota wekslowa jest przekształcona na pieniądz gotówkowy. Bank staje się benifecjentem .
protest weksla - weksel nie zostanie wykupiony w terminie lub gdy trasat odmówi akceptu weksla trasowanego. Sporządzony jest przez biuro notarialne
Na kwotę protestu składa się: kwota weksla, odsetki, koszty protestu, inne koszty związane z operacją wekslową
32. Czek i jego rodzaje
Czek jest to skierowane do banku polecenie wypłacenia określonej kwoty pieniędzy osobie wskazanej na czeku lub okazicielowi. Nie wolno robić na czeku poprawek, zastrzeżeń, warunków.
Czek może być wystawiony do wysokości kwoty znajdującej się na rachunku bankowym
Rodzaje:
- czek gotówkowy ( wydanie bankowi polecenia wypłaty określonej ilości gotówki )
- czek rozliczeniowy ( forma operacji bezgotówkowej )
- czek potwierdzony ( potwierdzenie wypłacalności trasanta )
- czek podróżny - można go wszędzie zrealizować
33. Tryby kredytowe: antycypacyjny i refundacyjny
Antycypacyjny:
Bank stawia do dyspozycji kredytobiorcy całość lub część środków, a kredytobiorca samodzielnie podejmuje decyzję o wykorzystaniu kredytu. Funkcja kontrolna Banku jest osłabiona. Bank musi zrealizować dyspozycje kredytowe.
Refundacyjny:
Jeżeli bank ma podejrzenia, co do wiarygodności klienta i wykorzystania kredytu, nakazuje kredytobiorcy:
1)rozpocząć działalność przy użyciu własnych środków
2)sprawozdanie z wydatków na działalnośc
3)zrefundowanie kosztów, które bank uzna za uzasadnione do wysokości faktycznie poniesionych wydatków.
Podmiot realizuje część lub całość zadania, na który uzyskał kredyt z własnych środków, a bank refunduje mu poniesione koszty, które uznał za uzasadnione, ale jedynie do wysokości ich faktycznej wartości. Jest to etapowa realizacja inwestycji.
34. Techniki prowadzenia rachunków kredytowych w podmiotach
A)Kredytowanie na rachunku rozliczeniowym
W danym podmiocie uruchamiany jest 1 rachunek dla rozliczeń i kredytowania podmiotu, który gromadzi wszystkie środki związane z prowadzeniem działalności. Udzielenie kredytu polega na zezwoleniu na dokonywanie wypłat z rachunku rozliczeniowego w kwotach przewyższających aktualny stan środków zgromadzonych z rachunku rozliczeniowego do wysokości przyznanego limitu kredytowego. Środki są ewidencjonowane razem, dają łączną kwotę zadłużenia.
B)Kredytowanie na rachunkach kredytowych
Środki z udzielonych kredytów wpływają na rachunek rozliczeniowy, ale każdy z udzielonych kredytów jest ewidencjonowany oddzielnie. Środki znajdują się na Rachunku Rozliczeniowym. Wykorzystanie środków następuje z rachunku rozliczeniowego. Jest ewidencjonowane oddzielnie na naszych kontach. Efekty ekonomiczne przyniesione przez te środki wpływają na RR, a potem na Bank.
Pas Transmisyjny- rachunek rozliczeniowy służy nam do pobrania środków z banku oddania ich na działalność zabranie z działalności efektów ekonomicznych, oddanie do banku części na spłatę.
C)Kredytowanie na specjalnych rachunkach kredytowych
Specjalny rachunek kredytowy, który gromadzi całość operacji finansowych związanych z uzyskaniem , wykorzystaniem i spłatą kredytu. Nie ma styczności między działalnością bieżącą a działalnością inwestycyjną.
35. Funkcje pieniądza
miernik wartości, funkcja wymiany, płatnicza, akumulacji wartości.
Uwarunkowania prawne pieniądza:
jednostka (abstrakcyjna miara wielkości, jej wysokość jest wynikiem obowiązujących cen na danym obszarze. Np. 1euro, 1zł)
suma (abstrakcyjna wielkość wartości. Oznacza posiadanie podmiotowego prawa do dokonywania zapłaty, tzn. przenoszenie na inny podmiot abstrakcyjnej wielkości wartości)
znak (jest nośnikiem sumy pieniężnej. Podlega specjalnej ochronie np.: niszczenie , fałszerstwo)
36. Obrót gotówkowy - rygory
obowiązek odprowadzenia wszystkich wpływów gotówkowych do kas bankowych.
wypłaty gotówkowe wyłącznie ze środków na ten cel pobranych z banku.
Obowiązek składania bankom szczegółowych raportów kasowych.
37. Operacje bezgotówkowe
Przy ich użyciu następuje przeniesienie pieniądza bankowego między rachunkami 1 jednostki na rachunek 2 jednostki lub między rachunkami 1 jednostki, jeśli posiada więcej niż 1 rachunek.
38. Formy operacji bezgotówkowych.
Bankowe inkaso należności;
polecenie pobrania
przelewy bankowe: a) kompensaty 2 stronne; b)kompensaty wielostronne; c) rozliczenia planowe;
czek rozliczeniowy;
akredytywa bankowa.
39. Bankowe inkaso należności
Mamy Producenta(P) i Odbiorcę(O); Bank dokonuje operacji . P opierając się na zamówieniu O wysyła mu towar, wystawia fakturę w 2 egzemplarzach. 1 egzemplarz idzie razem z towarem. Jednocześnie P przekazuje 2 egzemplarz faktury do swojego Banku. Bank Producenta przekazuje fakturę 2 do Banku Odbiorcy, Bank Odbiorcy prezentuje fakturę O jednocześnie wystawiając polecenie zapłaty.
40. Akcepty
akcept milczący - na mocy umowy zawartej między Bankiem odbiorcy a odbiorcą, jeżeli w oznaczonym czasie po wystawieniu polecenia zapłaty O nie wniesie sprzeciwu BO uznaje że akcept został wykonany przesyła pieniądze na rachunek Banku producenta
akcept wyraźny - każde wystawienie polecenia zapłaty musi być przez O potwierdzona na piśmie.
41. Polecenie pobrania i rodzaje inkasa
Polecenie pobrania jest to forma bankowego inkasa należności, w którym nie ma akceptu, jest stosowana gdy towar nie podlega odbiorowi jakościowo-ilościowego;
Inkaso dokumentowe - forma bankowego inkasa należności tylko w handlu zagranicznym, polega na wydaniu dokumentów handlowych przez bank importera w zamian za zapłatę określonej sumy pieniężnej lub uzyskanie innego zabezpieczenia zapłaty. Wydanie dokumentu odbywa się na podstawie dokładnie określonych instrukcji Banku Eksportera i zgodnie z zaleceniem inkasowym Eksportera.
Strony biorące udział w inkasie:
- zleceniodawca, eksporter.
Zleca on swojemu Bankowi realizację inkasa poprzez złożenie zlecenia inkasowego.
- Bank zleceniodawcy, który przyjmuje od exportera dokumenty i przekazuje je do banku importera wraz z opracowana przez siebie instrukcją inkasową.
- Bank inkasujący ( importera) zawiadamia importera o otrzymaniu dokumentów do inkasa, prezentuje mu te dokumenty w zamian za zainkasowanie odpowiedniej kwoty pieniężnej lub po spełnieniu warunków określonych w instrukcji inkasowej. Importer otrzymuje dokumenty od banku Inkasującego po spełnieniu warunków określonych szczegółowo w instrukcji inkasowej.
Rodzaje inkasa:
- Z punktu charakteru transakcji handlowej: importera, exportera
- Ze względu na rodzaj prezentowanych dokumentów: inkaso dokumentowe (czyste), inkaso finansowe(dotyczące warunków płatności)
- Inkaso ze względu na terminy płatności: gotówkowe(avista) [Bank inkasujący wydaje Importerowi dokumenty w zamian za dokonanie zapłaty], terminowe za pożyczenie [wystawienie weksla]
42. Korzyści/zalety inkasa dla eksportera i importera:
ma pewność, że Importer nie wejdzie w posiadanie towaru przed wykupieniem dokumentów handlowych.
Ma możliwość, w porozumieniu ze swoim bankiem, wyboru banku inkasującego.
Może zdyskontować weksle w swoim banku.
Korzyści importera: podejmuje decyzje za zapłatę za dokumenty wystawione przez eksportera.
43. Przelewy bankowe (kompensaty)
Kompensaty 2 stronne
stosowane są w sytuacji, gdzie podmioty w stosunku do siebie są jednocześnie producentami i konsumentami towaru. Strony kompensują swoje obroty po określonym w umowie czasie.
kompensaty wielostronne
rożnią się tym, że są to więcej niż 2 podmioty.
44. Czek rozliczeniowy
Związane są z nim 2 działania:
- obciążeniowe konto (dokonać wypłaty z konta);
- dokonanie wpłaty na konto(uzupełnienie konta kwotą czeku);
Producent (P), Odbiorca(O)
O kieruje do Banku zlecenie, zgodnie z którym Bank Odbiorcy jest zobowiązany przekazać na rachunek Banku Producenta kwotę będącą równowartością kwoty towaru.
Bank Producenta informuje Producenta o środkach na jego rachunku przekazanych prze Bank Odbiorcy. Producent uruchamia towar, przekazuje go do Odbiorcy. Odbiorca musi dokonać odbioru, musi nastąpić polecenie akceptu. O odbiera towar, informuje swój bank, że towar jest dobry ilościowo-jakościowo. Dopiero teraz P może pobrać pieniądze ze swojego B.
45. Akredytywa Bankowa
Pisemne zobowiązanie Bank zleceniodawcy (importera) do wypłacenia beneficjentowi określonej sumy pieniężnej w zamian za złożenie przez niego dokumentów zgodnych z warunkami akredytywy
Strony:
Zleceniodawca (importer), który zleca swojemu Bankowi otwarcie akredytywy dokumentowej
Bank otwierający (importera), który podejmuje wobec beneficjenta (eksportera) zobowiązanie zapłaty za dokumenty zgodne z warunkami akredytywy
Bank pośredniczący (eksportera) otrzymuje akredytywę od Banku otwierającego, przekazuje treść beneficjentowi, potwierdza prawidłowość akredytywy, negocjuje warunki akredytywy
eksporter na rzecz którego akredytywa została otwarta . Po przedstawieniu dokumentów zgodnych z warunkami akredytowymi otrzymuje za nie pieniądze.
46. Rodzaje Akredytywy Bankowej:
eksportowa i importowa, 2)przenośne i nieprzenośne, 3) odwołalne i nieodwołalne.
Z punktu terminu płatności: 1) avista, 2) z odroczonym terminem płatności.
47. Korzyści z Akredytywy dla Importera i Exportera
Korzyści Importera: określa dokumenty, jakie określają towar. Zapłata występuje za dokumenty zgodne z warunkami akredytywy - zredukowanie możliwości otrzymania wadliwego towaru.
Korzyści eksportera: pewność, że importer nie wejdzie w posiadanie dostarczonego towaru przed wykupieniem dokumentów reprezentujących towar, minimalizacja ryzyka handlowego np.: odmowa zapłaty, pewność otrzymania zapłaty, wprowadzenie zmian w warunkach akredytywy np.: przez importera, jeżeli formą zapłaty jest weksel może go zdyskontować.
48. Aktywa i ich rodzaje
Składniki majątku jednostki. Kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe określonej wartości powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które w przyszłości spowodują wpływy do jednostki korzyści ekonomicznych. Dzielimy je na 1) trwałe; 2) obrotowe
Ad.1) Trwałe cechuje: długookresowy okres użytkowania, długookresowe wyłącznie z obrotu, zwykle wysoka wartość jednostkowa. Pełnią funkcję środków pracy, stopniowo się zużywają i zachowują przy tym postać naturalną. Zaliczamy do nich: nieruchomości, ruchomości, grunty ,środki transportu, urządzenia techniczne. Zaliczamy też środki, które otrzymują prawo do odpisów amortyzacyjnych;
Ad.2)Obrotowe, zmieniają postać w krótkim okresie czasu, większość aktywów znajduje się w ruchu, zmieniają swoją postać.
Rodzaje aktywów obrotowych:
zapasy (materiały, towary, produkty). W procesie produkcyjnym zużywają się całkowicie , tracą swoją postać naturalną, cała ich wartość przechodzi w wytworzony produkt. W ich skład wchodzą: materiały podstawowe i pomocnicze, półprodukty produkcji obcej, opakowania, inwestycje krótkoterminowe,
należności krótkoterminowe. Występują, gdy moment sprzedaży nie pokrywa się z momentami otrzymania zapłaty
inwestycje krótkoterminowe: aktywa finansowe -płatne lub wymagalne lub przeznaczone do nabycia, akcje, udziały, aktywa pieniężne - inwestycje krótkie, zaliczamy do nich czeki obce, weksle, płatne w ciągu 3 miesięcy od daty wystawienia.
rozliczenia krótkoterminowe międzyokresowe
49. Pasywa
Źródło finansowania aktywów.
-majątek własny ( źródło własne )
-majątek obcy ( źródło obce )
50. Majątek własny
Zaliczają się do niego 3 grupy
KAPITAŁ
- kapitał zakładowy ( powstaje np. z akcji, udziałów)
- kapitał rezerwowy ( powstały z aktualizacji wyceny majątku )
FUNDUSZ
- założycielski
- przedsiębiorstwa
ZYSK
Zwiększenie kapitału własnego
- emisja akcji
- przeznaczenie zysku nie na dywidendy, ale na powiększenie majątku
Zysk netto występuje, gdy jednostka sprzedaje swoje produkty po cenach wyższych od kosztów produkcji lub cen nabycia towarów powiększone o koszty handlowe z uwzględnieniem podatku
51. Majątek obcy
-źródła długoterminowe
-źródła krótkoterminowe
-rezerwy
Majątek obcy są to zobowiązania długoterminowe, krótkoterminowe, rezerwy
długoterminowe - zobowiązania hipoteczne, kapitał obligatoryjny, długoterminowe kredyty i pożyczki
krótkoterminowe - kredyt kupiecki, wpłaty na funduszu ubezpieczeniowym, wypłaty wynagrodzeń pracowników, kredyty i pożyczki
rezerwy - zobowiązania w których termin wymagalności lub kwota nie jest pewna
Zobowiązanie wobec dostawców występuje, gdy moment zapłaty jest spóźniony co do otrzymania towaru.
Równanie finansowe - ogólna suma aktywów musi odpowiadać sumie pasywów
52. VAT
Podatek od towarów jest jednym z podstawowych źródeł tworzenia dochodów budżetowych, podatek pośredni może ulegać przeniesieniu.
Przedmiotem podatku jest sprzedaż towarów i usług oraz eksport, import, darowizna, zamiana itd.
Podatnicy są zobowiązani przed dniem powstania obowiązku podatkowego złożyć zgłoszenie. Otrzymują numer identyfikacyjny.
Podstawa opodatkowania jest obrót czyli należna kwota z tytułu sprzedaży towarów i usług. Podstawę wyrażamy w jednostkach finansowych (stopy) i naturalnych ( stawki )
53. Podatek Akcyzowy
Pośredni zawarty w cenie towarów, obejmuje te same towary i usługi , które są obciążone podatkiem VAT pod warunkiem ze znajdują się one na liście towarów akcyzowych. Np. produkty naftowe i syntetyczne , paliwa wtórne , samochody osobowe powyżej pewnej granicy cenowej, wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego, wyroby winiarskie, piwo, wyr. tytoniowe. Obowiązek podatkowy ciąży na producentach i importerach wyrobów akcyzowych. Podstawą opodatkowania jest obrót towarami akcyzowymi, a więc kwota należna z tytułu ich sprzedaży. Podstawą opodatkowania wyrobów akcyzowych w imporcie jest ich wartość celna powiększona o należne cło. Towary mają być oznaczone znakami akcyzy(banderolami)
54. CŁO
Forma podatku pośredniego , konstrukcję i funkcjonowanie cła określa kodeks celny czyli ustawa
Towary sprowadzane na polski obszar celny objęte są procedurą celną:
- dopuszczenie do obrotu
- tranzyt
- skład celny
- uszlachetnienie czynne lub bierne
- odprawa czasowa
- przetwarzanie pod kontrolę
- wywóz
Wartość celna towaru - cena transakcyjna, czyli cena faktycznie zapłacona lub należna za towar sprzedany w celu przywozu go na polski obszar celny. Jeżeli cena wyrażona jest w walucie obcej zastosowanie ma obecna wartość waluty.
Dług celny powstaje z chwilą zgłoszenia celnego. Nie jest konieczne otrzymanie decyzji od organu celnego. My musimy wiedzieć, jaka jest jego wysokość i go uiścić.
Należne cło powstaje z mocy prawa. Należności celne przywozowe są wymagalne wg stanu towaru i ich wartości celnej w dniu przyjęcia zgłoszenia celnego i wg stawek w tym dniu obowiązujących
55. Podatek CIT
Podatek dochodowy od osób prawnych
2 grupy podmiotów:
- skarb państwa
- jednostki organizacyjne, którym szczegółowe przepisy nadają osobowość prawną
Jednostka nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do jednego z rejestrów. Osobowość prawna może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania.
Podatek płacą jednostki prawne i jednostki nie posiadające osobowości prawnej np. zakłady budżetowe. Przedmiotem podatku jest dochód bez względu na rodzaj źródeł przychodów z których dochód został osiągnięty
Osoby prawne zobowiązane są prawem rachunkowości :
- ustalić wysokość dochodów
- określić podstawę opodatkowania
- wysokość należnego podatku
Wyłączenia przedmiotowe:
- nie opodatkowane są dochody osób prawnych uzyskane z działalności rolnej i leśnej ( płacą podatek rolny i leśny )
- osoby prowadzące działy specjalne produkcji wolnej ( płacą PIT )
4 Podst. kategoryzacji ekonomicznej, które mają istotne znaczenie dla kształtowania podatku CIT
- przychód
- koszty uzyskania przychodu
- ulgi
- dochód
Mają zastosowanie 3 zdarzenia ekonomiczne
- rentowność brutto - relacje zysku brutto do przychodów ze sprzedaży przed opodatkowaniem
- rentowność netto - relacja zysku netto do przychodu ze sprzedaży po opodatkowaniu
- efektywna wielkość stopy podatkowej podatku CIT
Cit jest podatkiem liniowym. Jest tylko jedna stopa podatkowa - podatek dochodowy
56. Elementy-źródła tworzenia przychodów
- przychody pieniężne uzyskania z działalności gospodarczej
- wartość nieodpłatnych świadczeń
- przychody w naturze
- przychody z tytułu różnic kursów walutowych
- wartość umorzonych zobowiązań ( udzielone i nieściągnięte pożyczki )
- wielkość utworzonych rezerw
- należne kary umowne i odszkodowania od kontrahentów
- odsetki od należności za nieterminowo dostarczane towary i usługi
- dotacje otrzymywane z budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego
- przychody ze sprzedaży składników majątkowych
Koszty uzyskania:
- wydatki poniesione na zakup surowców, materiałów, energii
- płace pracowników
- amortyzacja środków trwałych
- nabycie wartości niematerialnych i prawnych (prawo do znaku towarowego )
- nakłady na remonty i konserwacje środków trwałych
- czynsze i opłaty
- podatek od nieruchomości
- podatek od środków transportu
- odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek
Do kosztów uzyskania przychodów nie wliczamy:
- koszty nabycia gruntów, wieczystego ich użytkowania (są płacone jednorazowo)
- koszty nabycia środków trwałych oraz koszty ich wytworzenia we własnym zakresie
- podatek od towarów i usług
- spłata pożyczek i kredytów
- koszty modernizacji środków trwałych, które ponosi wartość środka trwałego
- koszty reklamy i reprezentacji w części przekraczającej 0.25% przychodu
- opłaty sankcyjne podlegające wpłacie do budżetu
57. Najkorzystniejsza oferta
Oferta z najniższą ceną przy tej samej jakości przedmiotu lub oferta, która przedstawiła najkorzystniejszy bilans ceny, kosztów eksploatacji, czasu wykonania lub dostawy oraz innych kryteriów opisanych w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia Publicznego.
Grupy podmiotów - zleceniodawców, od których można zamówienie otrzymać:
- państwowe jednostki budżetowe, zakłady budżetowe oraz gospodarstwa pomocnicze utworzone przy państwowych jednostkach budżetowych
- państwowe fundusze celowe
- jednostki samorządu terytorialnego lub samorządowe jednostki organizacyjne.
- spółdzielnie, fundacje i stowarzyszenia w takim zakresie, w jakim dysponują środkami publicznymi
- agencje państwowe
- jednostki publicznej radiofonii i tel.
- samodzielne publiczne zakłady opieki
58. Prawa zamawiającego
prawo do zbadania kwalifikacji referenta
prawo do oceny spełnienia przez oferenta istotnych warunków zamówienia publicznego
prawo domagania się wyjaśnień i ewentualnego uzupełnienia oferty
prawo do zawarcia umowy z najlepszym oferentem na warunkach podanych przez niego w ofercie
59. Obowiązki zamawiającego wobec oferentów
udzielenie wszechstronnych informacji dotyczących przedmiotu zamówienia i umożliwić zebranie dodatkowych informacji dotyczących przedmiotu zamówienia.
zapewnienie warunków do uczciwej konkurencji
zachowanie tajemnicy przebiegu procedury przetargu do czasu jego rozstrzygnięcia
zawiadomienie oferentów o wynikach przetargu
rozpatrywanie reklamacji i protestów oraz uczestniczenie w postępowaniu odwoławczym
60. Prawa oferentów
uzyskiwanie od zamawiającego informacji dotyczących przedmiotu zamówienia oraz badanie warunków realizacji zamówienia
uzyskanie od zamawiającego opisu warunków realizacji z odpowiednim wyprzedzeniem umożliwiającym przygotowanie oferty
uczestniczenie przy otwarciu ofert
zapoznanie się z protokołem dot. procedury przetargowej
składanie protestów i odwołań
61. Efekt przetargu:
decyzja o wyborze oferty
zawarcie umowy między zamawiającym a oferentem
realne wykonanie umowy
rozliczenie z wykonania umowy
dokonanie zapłaty
62. 6 trybów udzielania zamówień publicznych
- przetarg nieograniczony
- przetarg ograniczony
- przetarg dwustopniowy
- negocjacje z zachowaniem konkurencji
- zapytanie o cenę
- zamówienie z wolnej ręki
przetarg nieograniczony - mogą w nim startować wszystkie podmioty zainteresowane wykonaniem zamówienia publicznego. Ustawa mówi, że z przetargu wyłączone są podmioty zalegające z opłatami, podatkami i podmioty, w stosunku do których zostało wszczęte lub toczy się postępowanie upadłościowe lub zachodzi uzasadnione podejrzenie, że zostanie ono w najbliższym czasie rozpoczęte.
63. Czynniki, które trzeba brać pod uwagę przy wyborze banku
-pozycję kapitałową banku
-sieć oddziałów i kompetencje banku
-pozycję banku na rynku usług finansowych.
-cenę usług, jakość obsługi, opłacalność lokat.
Określana jest przez: sumę bilansu, strukturę bilansu, uzyskane wyniki.
Ma możliwość finansowania działów banku z własnych środków.
Ocena bazy kapitałowej banku - na co musimy zwrócić uwagę?:
- wielkość i struktura funduszy własnych(mówi o sytuacji ekonomicznej państwa)
- udział kapitałów własnych w pasywach(wysoka wielkość wskazuje na to, że pozycja finansowa banku jest silna)
- realizacja funduszy własnych do sumy bilansowej(mówi nam o roli funduszy własnych w finansach działalności)
- wielkość współczynnika wypłacalności (im wyższa tym struktura bilansu jest bezpieczniejsza)
Ocena struktury aktywów i pasywów:
- ilościowe i jakościowe zróżnicowanie bazy depozytowej
- udział lokat banku w papierach wartościowych (mówi o płynności finansowej banku).
- Jakość portfela kredytowego mierzymy: rodzaje udzielonych kredytów - rodzaje kredytów: konsumpcyjne, obrotowe, inwestycyjne, z punktu widzenia czasu: krótko, średnio i długoterminowe.
- Rodzaj klientów zaciągających kredyt.
- Terminy kredytowania które kredyty są wyżej oprocentowane, długo czy krótko terminowe.
- Wielkość akcji kredytowej(wielkość spodziewanych dochodów ryzyko).