WYKŁAD 4 Komisja Europejska i Parlament Europejski

Rada Europejska v. Rada UE - instytucje międzyrządowe

• Rada Europejska to spotkanie szefów państw i rządów;

• Rada Unii Europejskiej to obrady ministrów;

Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej (prezydencja)

• Radzie UE przewodniczą państwa członkowskie w cyklach sześciomiesięcznych;

• Przewodnictwo w Radzie UE pokrywa się z przewodnictwem w Radzie Europejskiej;

• Cele prezydencji

• Agenda prezydencji

• Wnioski z prezydencji

• Prezydencja poprzednia, obecna i następna

KOMISJA EUROPEJSKA

• „administracja publiczna Unii Europejskiej” (Nugent);

• „strażniczka traktatów”;

• reprezentuje interesy wspólnotowe i nie musi, a nawet nie może podporządkowywać się instrukcjom jakiegokolwiek państwa członkowskiego;

• ma inicjatywę ustawodawczą;

• jest wykonawcą ustaw wspólnotowych (rozporządzeń i dyrektyw);

• dysponuje autonomią finansową i może funkcjonować niezależnie;

Rola Komisji Europejskiej

• Neofunkcjonaliści: KE jest motorem integracji europejskiej;

• Eurosceptycy: KE ma zbyt dużą siłę oddziaływania i jest niedemokratyczna;

• Liberalny realizm międzyrządowy: działa na mocy mandatu instytucji międzyrządowych w celu zwiększenia skuteczności negocjacji między rządami;

Nazewnictwo

• Traktat Paryski - Wysoka Władza;

• Traktat o Fuzji - Komisja Wspólnot Europejski (organ trzech wspólnot), zw. Komisją;

• Traktat z Maastricht - Komisja Europejska;

Powoływanie Komisji Europejskiej

• Rada Europejska powołuje przewodniczącego KE (do Traktatu z Nicei był traktowany jako primus inter pares, w ostatnich latach jego znaczenie znacznie wzrosło)

• nominacja przewodniczącego następuje na 6 msc przed powołaniem pozostałych członków

• od 1984 nominacja jest konsultowana z PE i zatwierdzana przez plenum PE

• pozostali członkowie są proponowani przez rządy państw członkowskich, następnie przesłuchiwani przez odpowiednie rzeczowo komisje PE i zatwierdzani

• odwołanie komisarza: PE- wotum nieufności

• nowo wybrana KE rozdziela pomiędzy siebie teki, a także wybiera wiceprzewodniczącego

• pełnienie innych funkcji przez komisarzy

Struktura Komisji

• komisarze wraz z gabinetami, w skład których wchodzą urzędnicy przydzielani z klucza przez KE, ale także rodzimi pracownicy komisarzy i osoby zaufane;

• Dyrekcje Generalne (DG)

• Inne jednostki obsługujące działalność KE na zewnątrz (Biuro ds. Walki z Korupcją, Eurostat, Biuro Prasowe, Biuro Wydawnicze, Sekretariat Generalny)

• Jednostki obsługujące działalność KE wewnątrz (Biuro Finansów, Biuro Doradców, Informatycy, Biuro ds. Insfrastruktury i Logistyki w Brukseli i Luksemburgu, Biuro ds. Audytu, Biuro Tłumaczeń, Biuro Prawne, Biuro Kadr i Administracji)

Dyrekcje Generalne

Dyrekcje Generalne: rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich, konkurencja, sprawy społeczne i gospodarcze, edukacja i kultura, zatrudnieni, sprawy społeczne i równość szans, przedsiębiorstwa i przemysł, środowisko, rybołówstwo i gospodarka morska, zdrowie i ochrona konsumentów, społeczeństwo informacyjne i media, rynek wewnętrzny i usługi, nauka i badania naukowe, sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo, polityka regionalna, podatki i unia celna, transport i energia, rozszerzenie, stosunki zewnętrzne i europejska polityka sąsiedztwa, rozwój i pomoc humanitarna, handel

Proces decyzyjny w KE

• decyzje są podejmowane na posiedzeniach plenarnych większością głosów, przy obecności ponad połowy komisarzy

• wyjątkowo uchwały mogą być przyjmowane w trybie obiegowym

• procedura delegowania

• obrady KE raz w tygodniu, w środy; w poniedziałek spotykają się szefowie gabinetów, aby przygotować środowe posiedzenie

Funkcje KE

• jest strażniczką traktatów założycielskich i prawa wtórnego

• ma kompetencje do wszczynania postępowania przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości (ETS)

• ma wyłączne prawo inicjatywy ustawodawczej (RE podejmuje działania na wniosek KE)

• ma uprawnienia prawodawcze

• ma funkcje wykonawcze: stosowanie prawa wspólnotowego w odniesieniu do jednostek (podmiotów gospodarczych)

• zarządza funduszami wspólnotowymi

• ma funkcje w zakresie stosunków zewnętrznych (prowadzenie negocjacji)

• kontroluje zgodność z prawem wspólnotowych umów zawieranych przez państwa członkowskie

PARLAMENT EUROPEJSKI (PE)

• PE nie jest organem stanowiącym we WE/UE;

• Jest organem wspomagającym proces decyzyjny;

• posiada legitymizację demokratyczną;

• ma kompetencje legislacyjne, w zakresie budżetu i kontrolne;

• ma funkcję opiniodawczą i doradczą;

• funkcje związane z powoływaniem i funkcjonowaniem innych organów;

• uprawnienia budżetowe;

• ma siedzibę w Strasburgu;

Skład PE

• liczba deputowanych ulega zmianom w miarę rozszerzeń UE;

• obecnie to 732 członków wybieranych w wyborach powszechnych w 25 krajach członkowskich;

• od 1979 r. wybory do PE są powszechne i bezpośrednie

• kadencja deputowanych wynosi 5 lat;

• członkowie PE nie grupują się wg obywatelstwa (narodowości), ale według przynależności do frakcji politycznych (zwanych grupami politycznymi);

Krystalizowanie się kompetencji PE

1952-1958 - Zgromadzenie - ustalono zasady i strukturę parlamentaryzmu europejskiego;

1959-1976 - wzrost politycznych ambicji;

1970 - 1975 - wzrost kompetencji w sprawach budżetowych;

Do 1976 r.- przedstawiciele byli wyłaniani przez parlamenty swoich krajów;

1976 - decyzja o przeprowadzeniu powszechnych i bezpośrednich wyborów do PE;

7-10 czerwca 1979 r. pierwsze wybory do PE;

Europejski charakter mandatu

• deputowany reprezentuje całość społeczeństwa unijnego

Główne frakcje polityczne, grupy polityczne

• Grupa Europejskiej Partii Ludowej (Chrześcijańscy Demokraci) i Europejskich Demokratów (PPE/DE);

• Grupa Socjalistyczna w Parlamencie Europejskim (PSE);

• Grupa Przymierza Liberałów i Demokratów na Rzecz Europy (ALDE);

• Grupa Zielonych/ Wolne Przymierze Europejskie (Verts/ALE);

• Konfederacyjna Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej/ Nordycka Zielona Lewica (GUE/NGL);

• Grupa Niepodległość i Demokracja (IND/DEM);

• Grupa Unii na Rzecz Europy Narodów (UEN);

Struktura wewnętrzna

przewodniczący i prezydium;

komisje parlamentarne;

sekretariat generalny;

Komisje PE

spraw zagranicznych; rozwoju; handlu międzynarodowego; finansów; kontroli finansów; gospodarczo-walutowa; zatrudnienia i spraw socjalnych; środowiska,zdrowia publicznego i bezpieczeństwa żywności; przemysłu, badań i energii; rynku wewnętrznego i ochrony konsumentów; transportu i turystyki; rozwoju regionalnego; rolnictwa i rozwoju obszarów wiejskich; rybołówstwa; kultury i edukacji; prawna; wolności, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych; konstytucyjna; praw kobiet i równości płci; petycji; praw człowieka; bezpieczeństwa i obrony; wyzwań polityki UE i budżetu rozszerzonej UE na lata 2007-2013)

Funkcje PE

1. prawodawcza;

2. opiniodawcza i doradcza;

3. kontrolna (najważniejsze: kontrola polityczna KE);

4. związana z powoływaniem innych organów UE; (zatwierdza skład KE i przewodniczącego KE);

5. inne (COSAC- komisje ds. europejskich parlamentów narodowych);

Budżet UE

• UE jest finansowana ze środków własnych, które nie przekraczają, zgodnie z reformą w 1988 r., 1,2% całkowitego PNB UE;

• Na dochody budżetu składają się:

• Cła nakładane na produkty importowane, włącznie z opłatami wyrównawczymi na produkty rolne (ok. 1 dochodów);

• Część podatku od wartości dodanej (VAT) nakładanego w UE na dobra i usługi, a opłacanego bezpośrednio przez obywateli;

• W 1988 wprowadzono mechanizm korekcyjny (konsumpcja prywatna v. zakupy publiczne);

• Składki własne krajów członkowskich (z PNB), co stanowi ok.. 35% dochodów budżetu;

• Administracja - 4-5% budżetu

• WPR - 46%

• Polityka strukturalna (zatrudnienie, polityka regionalna) - 30%

• Badania i rozwój (R&D) - 3%.

Procedura budżetowa

I etap: wstępny projekt budżetu KE - do 15.06;

II etap: Rada przyjmuje budżet do końca lipca;

III etap: PE przekazuje opinie o projekcie Radzie;

IV etap: Rada wypowiada się ostatecznie o poprawkach PE;

V etap: Parlament może dokonać modyfikacji poprawek wniesionych przez Radę;

Wydatki obowiązkowe i dodatkowe - decyduje Rada

Wykład 5 TEMAT: Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Pierwszej Instancji oraz inne organy UE

Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich

• Składa się z trzech sądów:

• Trybunału Sprawiedliwości

• Sądu Pierwszej Instancji

• Sądu do Spraw Służby Publicznej

Ich głównym zadaniem jest kontrola legalności aktów wspólnotowych i zapewnienie jednolitej wykładni i stosowania prawa wspólnotowego.

Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS)

• wyróżnia UE jako organizację ponadnarodową

• tzw. zasada autonomii sądowej

• państwa członkowskie- poddawanie rozstrzygnięciu przez ETS sporów na tle wykładni i stosowania prawa wspólnotowego

• sposób działania ETS określają: procedury określone w TWE, Statucie ETS i Regulaminie; szczególne typy postępowania; szczególny reżim językowy oraz sędziowie i prokuratorzy generalni wywodzą się z różnych kultur i tradycji prawnych.

Skład ETS

• 25 sędziów (zawsze liczba nieparzysta) i 8 prokuratorów generalnych (zw. również rzecznikami generalnymi);

• zgodnie z Traktatem z Nicei każdy kraj członkowski będzie miał prawo nominować jednego sędziego;

• funkcje prokuratorów generalnych (są członami ETS, ale nie są sędziami): polegają na analizie orzecznictwa zbliżonego do przedmiotu sprawy, nie biorą udziału w naradach, działają we własnym imieniu

• sędziowie i prokuratorzy są wybierani na 6-letnią kadencję

Powoływanie ETS

• powołany przez Radę w drodze konsensusu spośród osób mogących pełnić w państwach członkowskich najwyższe funkcje sądownicze

• sędziowie wybierają spośród siebie prezesa na okres 3 lat z prawem reelekcji, który kieruje i organizuje pracę Trybunału, wydaje zarządzenia, reprezentuje ETS na zewnątrz i przewodniczy sesjom plenarnym

• sekretariat ETS + 700 urzędników

Główne zadania ETS

• sprawdzanie zgodności aktów prawnych wydawanych przez instytucje wspólnotowe i państwa członkowskie z traktatami (każda instytucja wspólnotowa, państwo członkowskie lub osoba prywatna, może, jeśli uważa się za stronę poszkodowaną, skierować wniosek do Trybunału o rozstrzygnięcie sporu);

• wypowiadanie się- na prośbę sądów krajowych- na temat interpretacji prawa wspólnotowego; sądy państw członkowskich mogą się zwrócić o wydanie orzeczeń w sprawach spornych.

Trybunał Pierwszej Instancji (Sąd Pierwszej Instancji)

• został utworzony w 1988 w celu odciążenia ETS, jako organ pomocniczy;

• obecnie składa się z 25 sędziów, wybieranych w ten sam sposób, nie ma prokuratorów generalnych;

• sędziowie powoływani są na 6 lat z prawem reelekcji;

• orzeka we wszystkich sprawach poza orzecznictwem w sprawach z powództwa państwa członkowskiego lub instytucji UE;

Orzecznictwo

• Obowiązek pełnego stosowania przez krajowe ograny administracji i sądy prawa wspólnotowego oraz ochrona praw przyznanych przez nie obywatelom (bezpośrednie stosowanie prawa wspólnotowego);

• Pierwszeństwo prawa wspólnotowego przed prawem krajowym;

Zasada bezpośredniego skutku

Orzeczenie Van Gend en Loos (1963) - zasada bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego w Państwach Członkowskich, daje obywatelom europejskim możliwość bezpośredniego powoływania się na przepisy wspólnotowe przed sądem krajowym;

Rodzaje postępowań przed ETS

1. Odesłanie prejudycjalne

2. Skarga o stwierdzenie uchybienia

3. Skarga o stwierdzenie nieważności

4. Skarga na bezczynność

5. Odwołanie

6. Kontrola

Zasady przyjęcia skargi

Test indywidualnego dotknięcia

Zachowanie terminów

Postępowanie przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości
Skargi bezpośrednie i odwołania		Odesłania prejudycjalne
Procedura pisemna
Skarga Doręczenie skargi pozwanemu przez sekretariat Komunikat zawierający informacje o skardze w Dzienniku Urzędowym UE (seria C) (Środki tymczasowe) (Interwencja) Odpowiedź na skargę/ odpowiedź na odwołanie (Zarzut niedopuszczalności) (Replika i duplika)	(Wniosek o przyznanie pomocy w zakresie kosztów postępowania) Wyznaczenie sędziego sprawozdawcy i rzecznika generalnego	Postanowienie odsyłające sądu krajowego Tłumaczenie na pozostałe języki urzędowe UE Komunikat zawierający pytania prejudycjalne w Dzienniku Urzędowym UE (seria C) Doręczenie stronom w postępowaniu przed sądem krajowym, Państwom Członkowskim, instytucjom Wspólnot, państwom EOG i Urzędowi Nadzoru EFTA Uwagi na piśmie stron, państw i instytucji
Sędzia sprawozdawca przygotowuje sprawozdanie wstępne Zgromadzenie ogólne sędziów i rzeczników generalnych Przydział sprawy składowi orzekającemu (Środki dowodowe)
Procedura ustna
(Rozprawa; sprawozdanie na rozprawę) (Opinia rzecznika generalnego) Narada sędziów Wyrok

Instytucje doradcze UE

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

KOMITET REGIONÓW

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny

Miejsce EKES w systemie instytucjonalnym UE

EKES

Kk

Kto zasiada w EKES?

• Traktat Rzymski 1957

Przedstawiciele różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego

• Traktat Nicejski 2000

Przedstawiciele różnych gospodarczych i społecznych grup zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego

Co to jest zorganizowane społeczeństwo obywatelskie?

• Organizacje przedstawicieli producentów, rolników, pracowników, wolnych zawodów, gospodarki społecznej, konsumentów i inne organizacje pozarządowe;

• Cechą charakterystyczną zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego jest rola pośrednika między administracją publiczną a obywatelami.

Jak wygląda EKES?

• Jest to ZGROMADZENIE 317 przedstawicieli pochodzących z 25 Państw Członkowskich Unii;

• Członkowie posiadają 4-letni, odnawialny mandat;

• Są oni mianowani przez Radę w oparciu o listy sporządzone przez rządy krajowe.

Zgromadzenie podzielone na 3 GRUPY

Grupa I - Pracodawcy

Sektor publiczny i prywatny w przemyśle, handlu, finansach itp. (duże przedsiębiorstwa);

Grupa II - Pracownicy

Ogólnokrajowe związki zawodowe;

Grupa III - Inne podmioty

Rolnicy, konsumenci, gospodarka społeczna, rzemieślnicy i MSP, społeczne i ekologiczne organizacje pozarządowe, wolne zawody itp.

Organy decyzyjne EKES

Prezydencja

Prezydium

Zgromadzenie Plenarne

Organy robocze EKES

Sześć sekcji specjalistycznych…

1. Wspólny rynek, produkcja, konsumpcja;

2. Transport, energia, infrastruktura, społeczeństwo informacyjne;

3. Rolnictwo, rozwój obszarów wiejskich, ochrona środowiska;

4. Unia gospodarcza i walutowa, spójność gospodarcza i społeczna;

5. Zatrudnienie, sprawy społeczne i obywatelstwo;

6. Stosunki zewnętrzne.

i dwa nowsze organy

• Centrum Monitorowania Jednolitego Rynku;

• Komisja Konsultacyjna ds. Przemian w Przemyśle;

Członków Komitetu i poszczególne organy robocze wspiera w ich pracy Sekretariat Generalny.

DZIAŁALNOŚĆ EKES

Zadaniem Komitetu jest wydawanie opinii (± 150 rocznie)

• Traktat Rzymski 1957

Z Komitetem mogą konsultować się Rada lub Komisja Europejska;

• Traktat Amsterdamski 1997

Z Komitetem mogą konsultować się Rada, Komisja Europejska oraz Parlament Europejski.

- Konsultacje obowiązkowe bądź opcjonalne

Ponadto EKES:

• posiada prawo inicjatywy;

• może wydawać opinie rozpoznawcze;

• może podejmować się roli mediatora i promotora dialogu społecznego.

Metody pracy

• W celu wydania opinii sekcje specjalistyczne tworzą w większości przypadków „grupy analityczne” ze sprawozdawcą;

• Nieustające poszukiwanie „dynamicznego kompromisu”;

• Konstruktywna dyskusja oparta na fachowej wiedzy;

• Głosowanie na forum sekcji, później zaś na sesji plenarnej.

Rytm pracy

• 9 sesji plenarnych rocznie;

• Każda z 6 sekcji specjalistycznych zbiera się zazwyczaj raz w miesiącu;

• Każda grupa analityczna zbiera się maksimum trzy razy.

Komitet mediatorem dialogu społecznego

Regularne kontakty i współpraca z sieciami krajowych rad ekonomiczno-społecznych i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego

• Na szczeblu Unii Europejskiej;

• W państwach członkowskich i innych państwach europejskich;

• W państwach partnerstwa eurośródziemnomorskiego (EUROMED);

• W państwach Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP);

• W państwach Mercosur i innych państwach Ameryki Łacińskiej;

• W Indiach, Chinach itp.

Zadania na przyszłość

• Zoptymalizowanie roli Komitetu jako organu doradczego przy Parlamencie Europejskim, Radzie i Komisji Europejskiej poprzez zacieśnianie współpracy;

• Poprawa reprezentatywności i wiarygodności EKES jako instytucjonalnego przedstawiciela społeczeństwa obywatelskiego;

• Wzmocnienie obecności EKES w debacie na temat przyszłości Europy.

EKES: jego wartość dodana

1. Wielkie zasoby wiedzy fachowej;

2. Poszukiwanie konsensusu („konsensus dynamiczny”);

3. Funkcja pośrednika między społeczeństwem obywatelskim a instytucjami

4. Rzeczywisty wpływ na proces prawodawczy Unii Europejskiej.

Funkcja doradcza oraz dialog z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego czynią z EKES jednego z najaktywniejszych uczestników i promotorów DEMOKRACJI UCZESTNICZĄCEJ.

KOMITET REGIONÓW

Przewodnicząca - Anne-Marie Sigmund, AT,Gr. III

Wiceprzewodniczący-Roger Briesch, FR, Gr. II, Dimitrios N. Dimitriadis, EL, Gr. I

Przewodniczący grup: Grupa I, pracodawcy: Giacomo REGALDO (IT),

Grupa II, pracownicy: Mario SEPI (IT)

Grupa III, inne podmioty: Staffan NILSSON (SE)

Komitet Regionów Zgromadzenie polityczne przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych Unii Europejskiej.

Jaka jest rola Komitetu Regionów?

• Udoskonalanie prawodawstwa unijnego dzięki wiedzy fachowej przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych

• Pełnienie funkcji trybuny samorządów lokalnych i regionalnych w Brukseli

• Przybliżanie Unii obywatelom

Trochę historii

• 1992 - Traktat z Maastricht: utworzenie KR-u

• 1994 - 1. sesja plenarna w Brukseli

• 1995 - Wzrost liczby członków KR-u z 189 do 222 w UE-15

• 1997 - Traktat amsterdamski: umocnienie roli KR-u (rozszerzenie zakresu konsultacji oraz funkcja doradcza wobec Parlamentu Europejskiego)

• 2003 - Traktat nicejski: członkowie KR-u muszą mieć mandat wyborczy lub być politycznie odpowiedzialni przed obieralnym zgromadzeniem

• 2004 - Liczba członków KR-u zwiększa się z 222 do 317 w UE-25

• 2004 -Traktat ustanawiający konstytucję dla Europy - umacnia rolę polityczną KR-u i jego pozycję wśród instytucji

KR w skrócie

• 317 członków - przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych + 317 zastępców (oraz 27 obserwatorów z Bułgarii i Rumunii)

• 25 delegacji krajowych skupiających członków pochodzących z tego samego państwa członkowskiego

• 4 grupy polityczne

• 6 komisji tematycznych

Członkowie KR-u

1. Przedstawiciele samorządów lokalnych i regionalnych

2. Oficjalnie mianowani przez Radę na wniosek państw członkowskich

3. Czteroletnia kadencja, odnawialny mandat

4. Przynależą do grup politycznych

5. Należą do delegacji krajowych

6. Uczestniczą w pracach komisji tematycznych

317 (344) członków i 317 (344) zastępców

Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Włochy ............... 24

Hiszpania, Polska, .................................................... 21

Rumunia ................................................................... 15

Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Grecja,

Holandia, Portugalia, Szwecja, Węgry ...................... 12

Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa, Słowacja ................. 9

Estonia, Łotwa, Słowenia ............................................ 7

Cypr, Luksemburg ...................................................... 6

Malta ........................................................................... 5

Na czele Komitetu stoi Przewodniczący.
Kieruje on sesjami plenarnymi i reprezentuje Komitet na zewnątrz

Obecny Przewodniczący: Michel DELEBARRE (PSE, FR), 2006-2008

Obecny pierwszy wiceprzewodniczący:Luc VAN den BRANDE (PPE, BE), 2006-2008

Przewodniczący i pierwszy wiceprzewodniczący są wybierani przez członków Komitetu na okres dwóch lat . Ponadto każde państwo członkowskie ma wiceprzewodniczącego

Prezydium

• 56 członków (liczba przedstawicieli poszczególnych państw odzwierciedla ich demografię i układ sił politycznych) oraz 54 zastępców ad personam

1. Przewodniczący i pierwszy wiceprzewodniczący

2. Jeden wiceprzewodniczący z każdego państwa członkowskiego

3. Czterech przewodniczących grup politycznych

4. 25 pozostałych członków

• Organizacja prac KR-u

1. Zbiera się siedem razy w roku

2. Ustala porządek obrad sesji plenarnych

3. Ustanawia program polityczny KR-u

4. Przydziela opinie komisjom

5. Podejmuje decyzje o przygotowaniu opinii z inicjatywy własnej

Grupy polityczne

38% PPE - Europejska Partia Ludowa

37% PSE - Partia Europejskich Socjalistów

16% ALDE Porozumienie Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

5% UEN-AE Unia na rzecz Europy Narodów - Sojusz Europejski

Komisje

COTER - Komisja ds. Polityki Spójności Terytorialnej

ECOS - Komisja ds. Polityki Gospodarczej i Społecznej

DEVE - Komisja ds. Rozwoju Zrównoważonego

EDUC - Komisja ds. Kultury, Edukacji i Badań Naukowych

CONST- Komisja ds. Konstytucyjnych, Sprawowania Rządów w Europie oraz Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości

RELEX - Komisja ds. Stosunków Zewnętrznych i Współpracy Zdecentralizowanej oraz Komisja ds. Administracji i Finansów (CAFA)

Sesje plenarne

• Posiedzenie pełnego składu KR-u

• Pięć razy w roku

• Przyjmowanie opinii oraz debaty polityczne

Konsultacja jest obowiązkowa w następujących dziedzinach:

• Spójność gospodarcza i społeczna

• Edukacja i młodzież

• Kultura

• Zdrowie publiczne

• Sieci transeuropejskie

• Transport

• Zatrudnienie

• Sprawy socjalne

• Ochrona środowiska

• Europejski Fundusz Społeczny

• Kształcenie zawodowe

Konsultacja fakultatywna

• Rada, Komisja lub Parlament mogą zasięgnąć opinii KR-u, ilekroć uznają to za stosowne

• KR może postanowić wydać opinię, jeśli zwrócono się o nią również do Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i jeśli uzna, że kwestia dotyczy szczególnych interesów lokalnych i regionalnych

• KR może wydać opinię z inicjatywy własnej, ilekroć uzna to za stosowne

Powstawanie opinii

1. Wniosek Komisji Europejskiej, Rady Ministrów lub Parlamentu Europejskiego do KR-u o sporządzenie opinii

2. Przydzielenie wniosku przez Prezydium właściwej komisji KR-u

3. Wyznaczenie sprawozdawcy komisji KR-u i rozpoczęcie prac

4. Przedstawienie pierwszego projektu opinii w komisji KR-u

5. Dalsza praca sprawozdawcy nad opinią

6. Dyskusja, wprowadzanie poprawek i przyjęcie opinii na obradach komisji KR-u

7. Przyjęcie opinii na sesji plenarnej oraz publikacja w Dzienniku Urzędowym (seria C)

Rodzaje konsultacji

• Opinie o charakterze doradczym

• Rezolucje - deklaracje przyjmowane w trybie przyspieszonym

• Opinie perspektywiczne - opinie sporządzane przez KR zanim Komisja Europejska opracuje zieloną lub białą księgę w danej sprawie

• Raporty perspektywiczne - wstępne raporty przed publikacją wniosku Komisji Europejskiej

• Raporty o oddziaływaniu - służące ocenie wpływu realizowanej polityki na szczeblu lokalnym i regionalnym

• Opracowania - w sprawie różnych aspektów lokalnego i regionalnego wymiaru UE

KR a rozszerzenie UE

Przed każdym rozszerzeniem KR organizuje konferencje, wspólne komitety konsultacyjne oraz stałe forum wymiany informacji w celu zaangażowania
w ten proces samorządów regionalnych i lokalnych w państwach kandydujących.

KR w traktacie nicejskim

Członkowie KR-u muszą być członkami samorządu lokalnego lub regionalnego albo być politycznie odpowiedzialni przed obieralnym zgromadzeniem.

KR w Traktacie ustanawiającym konstytucję dla Europy

• W porządku protokolarnym KR z racji swego politycznego charakteru znajduje się
  przed EKES-em

• Zmiany w stosunku do traktatu rzymskiego:

Kadencja członków wydłuża się z 4 do 5 lat

Trybunał Sprawiedliwości WE jest władny rozpoznawać skargi wnoszone przez KR celem zapewnienia ochrony swych prerogatyw

KR może może wnieść sprawę o niezgodność aktu prawnego z zasadą pomocniczości

Budżet UE

• UE jest finansowana ze środków własnych, które nie przekraczają, zgodnie z reformą w 1988 r., 1,2% całkowitego PNB UE;

• Na dochody budżetu składają się:

1. Cła nakładane na produkty importowane, włącznie z opłatami wyrównawczymi na produkty rolne (ok. 1 dochodów);

2. Część podatku od wartości dodanej (VAT) nakładanego w UE na dobra i usługi, a opłacanego bezpośrednio przez obywateli;

3. W 1988 wprowadzono mechanizm korekcyjny (konsumpcja prywatna v. zakupy publiczne);

4. Składki własne krajów członkowskich (z PNB), co stanowi ok.. 35% dochodów budżetu;

• Administracja - 4-5% budżetu

• WPR - 46%

• Polityka strukturalna (zatrudnienie, polityka regionalna) - 30%

• Badania i rozwój (R&D) - 3%.

Procedura budżetowa

I etap: wstępny projekt budżetu KE - do 15.06;

II etap: Rada przyjmuje budżet do końca lipca;

III etap: PE przekazuje opinie o projekcie Radzie;

IV etap: Rada wypowiada się ostatecznie o poprawkach PE;

V etap: Parlament może dokonać modyfikacji poprawek wniesionych przez Radę;

Wydatki obowiązkowe i dodatkowe - decyduje Rada

Trybunał Obrachunkowy

• zw. też Trybunałem Biegłych Rewidentów Księgowych, Trybunałem Audytorów, Trybunałem Kontroli Budżetowej, Izbą Obrachunkową;

• ma 27 członków, którzy już wcześniej sprawowali funkcje kontrolne w swoich krajach

• zadania: współdziałanie z Radą i KE w sprawach finansowych oraz kontroluje gospodarkę pieniężną UE;

• sprawozdanie finansowe pod koniec roku opublikowane w Dzienniku Urzędowym UE;

• działa w Luksemburgu

Organy finansowe UE

Europejski Bank Centralny

Europejski Bank Inwestycyjny

Europejski Bank Centralny

• bank centralny w celu zarządzania wspólną walutą euro;

• głównym zadaniem jest utrzymanie siły nabywczej euro, a co za tym idzie stabilizacji cenowej w krajach Unii Gospodarczo-Walutowej (12 krajów);

• odpowiada za autoryzację banknotów i monet euro;

• prowadzi niezbędne statystyki w tym zakresie;

• współpracuje z narodowymi bankami, odpowiedzialnymi za emisję waluty

Europejski Bank Inwestycyjny

• instytucja finansowa UE;

• współfinansowanie inwestycji (wewnątrz i na zewnątrz UE);

WYKŁAD 6 Proces decyzyjny, Unia Gospodarczo-Walutowa i polityki wspólnotowe.

Proces podejmowania decyzji

• „Proces” - złożoność i długotrwałość podejmowania decyzji;

• Mechanizm skomplikowany, wieloetapowy i wielopłaszczyznowy;

• Przebiega na poziomie zarówno UE jako całości, jak i na krajowych poziomach państw członkowskich

Procedury podejmowania decyzji - procedura pierwsza

• Tradycyjnie obowiązująca we WE/UE;

• W procedurze tej z inicjatywą legislacyjną (prawotwórczą) występuje Komisja Europejska;

• KE przesyła projekt do zaopiniowania Parlamentowi Europejskiemu, a w niektórych przypadkach także Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów;

• Rada Unii Europejskiej, która jest adresatem wniosku KE przekazuje projekt do COREPER, gdzie zapada decyzja o umieszczeniu go w porządku obrad Rady (A lub B- brak wspólnego stanowiska COREPER);

Procedura druga

• Procedura uzgodnieniowa lub procedura współdecydowania;

• Dotyczy tych spraw, które wynikają ze szczegółowych postanowień Traktatów Rzymskich, w których wyraźnie określono sytuację, kiedy procedura ta ma zastosowanie: swoboda prowadzenia działalności gospodarczej, kultura, ochrona zdrowia, ochrona konsumentów, sieci transeuropejskie; badania i rozwój techniczny;

• Podstawą tej procedury jest uzgodnienie projektu aktu, przedkładanego przez KE Parlamentowi Europejskiemu i Radzie UE. Jeśli PE po upływie trzech msc nie zgodni się z projektem, Rada UE może zwołać posiedzenie Komitetu Pojednawczego w celu znalezienia rozwiązania;

Procedura trzecia

• Procedura współpracy;

• Polega na systemie dwukrotnego czytania projektów aktów prawnych i ma zastosowanie w sprawach: okresów przejściowych w zakresie swobody przepływu pracowników; ew. regulacji w zakresie postępowania wobec cudzoziemców; ujednolicenia prawa pracy i BHP; zasad uczestnictwa w programach ramowych; poprawa stanu środowiska naturalnego; ustalenie środków niezbędnych do osiągania celów w zakresie rozwoju gosp.-społ. UE;

• Procedurę współpracy stosuję się tak: w pierwszej fazie Rada UE, na wniosek KE uchwala wspólne stanowisko po uprzednim zaciągnięciu opinii (niewiążącej) PE; następnie przesyła je PE wraz z uzasadnieniem; PE może przyjąć lub odrzucić; w przypadku zatwierdzenia lub braku decyzji PE Rada UE przyjmuje projekt aktu prawnego zgodnie z wnioskiem KE i wspólnym stanowiskiem Rady UE; jeżeli wspólne stanowisko Rady UE zostanie odrzucone przez PE, wówczas Rada UE może podjąć decyzję jednomyślnie.

Procedura czwarta

Procedura budżetowa;

I etap: wstępny projekt budżetu KE - do 15.06;

II etap: Rada przyjmuje budżet do końca lipca;

III etap: PE przekazuje opinie o projekcie Radzie;

IV etap: Rada wypowiada się ostatecznie o poprawkach PE;

V etap: Parlament może dokonać modyfikacji poprawek wniesionych przez Radę;

Wydatki obowiązkowe i dodatkowe - decyduje Rada

Inne instytucje uczestniczące w procesie decyzyjnym

Uczestniczące bezpośrednio:

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny- funkcja wspierająca i doradcza

Komitet Regionów- funkcja wspierająca i doradcza

Uczestniczące pośrednio:

Europejski Bank Centralny

Europejski bank Inwestycyjny

Unia Gospodarczo-Walutowa

Droga do euro

1969 - utworzenie Unii Gospodarczo-Walutowej

1972 „wąż w tunelu”

1979- stworzenie Europejskiego Systemu Walutowego (ESW): europejska jednostka walutowa (ecu), mechanizm kursowy (ERM), system wzajemnych kredytów między bankami centralnymi

1993 Traktat z Maastricht- kryteria konwergencji (zbieżności makroekonomicznej)

Trzy etapy wprowadzania euro

Pierwszy etap (1990- 1993) - zapewnienie swobody przepływu kapitału, poprawienie funkcjonowania ESW

Drugi etap (1994-1996) - utworzenie we Frankfurcie nad Menem zalążka Europejskiego Banku Centralnego; kryteria konwergencji; na szczycie w Dublinie w 1996 zostaje utworzony Pakt Stabilności i Wzrostu (kodeks postępowania w zakresie spełniania budżetowego kryterium zbieżności;

Trzeci etap (od 1 stycznia 1999- 31 grudnia 2001) - ecu przechodzi w euro

1 stycznia 2002 wejście w życie wspólnej waluty euro

Kryteria konwergencji (zbieżności)

1. Kryterium stabilności cen (inflacja)

2. Kryterium deficytu budżetowego

3. Kryterium długu publicznego

4. Kryterium stóp procentowych

5. Kryterium udziału w mechanizmie kursowych Europejskiego Systemu Walutowego

POLITYKI WSPÓLNOTOWE

Wspólna Polityka Rolna Unii Europejskiej (WPR)

Cele i zasady WPR

Ewolucja WPR

Polityka rynkowo-cenowa i polityka strukturalna UE

Agenda 2000

Reforma Fischlera

Perspektywy WPR

Cele i zasady WPR

Art. 33 Traktatu Amsterdamskiego:

Podniesienie wydajności produkcji rolnej, jej racjonalny rozwój poprzez promocję postępu technicznego oraz pełne wykorzystanie środków produkcji i siły roboczej;

Zapewnienie odpowiednich dochodów i poziomu życia społeczności wiejskiej;

Zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw żywności oraz ustalenie umiarkowanych cen;

Stabilizacja rynku produktów rolnych;

Wspólny europejski rynek rolny - zasady

• Zasada jedności rynku wewnętrznego w powiązaniu ze swobodnym obrotem towarowym i kapitałowym w ramach Wspólnoty przy zniesieniu ceł wewnętrznych oraz barier handlowych, np. kontyngentów towarowych.

• Zasadę wspólnej polityki zagranicznej w handlu produktami rolnymi przy jednoczesnym preferowaniu produktów własnych.

• Zasadę stosowania jednolitych mechanizmów interwencji rolnej w odniesieniu do płodów i produktów rolnych.

• Solidarny współudział wszystkich państw członkowskich w finansowaniu WPR.

Ewolucja WPR

• 1958 - Konferencja rolna EWG w Stresa - ceny skupu; WPR i samowystarczalność żywnościowa;

• 1968- Plan Mansholta - reforma WPR - reorientacja struktury agrarnej:

• Powiększenie gospodarstw rolnych;

• Przeciwdziałanie nadmiernej podaży produktów;

• JAE - podtrzymanie produkcji rolnej przez interwencję państwa;

• 1991 - reforma MacSharry'ego:

• Zmiana zmierzająca do ograniczenia nadwyżek produkcyjnych (poprzez ograniczenie powierzchni upraw);

• Zdynamizowanie dochodów gospodarstw rolnych (np. agroturystyka);

• Zmniejszenie liczby zatrudnionych w rolnictwie;

• Zmniejszenie kosztów budżetowych na rolnictwo (poprzez obniżenie cen gwarantowanych i zwiększenie konkurencyjności produktów na rynkach światowych, przy jednoczesnym zapewnieniu premii w postaci dopłat bezpośrednich ze szczególnym uwzględnienie gospodarstw o trudnych warunkach naturalnych);

• Agenda 2000

• Reforma Fischlera

Polityka rynkowo-cenowa i polityka strukturalna UE:

• Polityka rynkowo-cenowa i polityka strukturalna UE:

• Wyodrębnienie grup rynków towarowych o charakterze branżowym;

• Instrumenty polityki cenowej: ceny minimalne, interwencyjne, skup interwencyjny, kontyngenty, płatności kompensacyjne, gdy wsparcie cenowe zostało zredukowane;

• Polityka eksportowa towarów wyprodukowanych w UE, np. refundacje eksportowe;

• Polityka importowa - cła i kontyngenty importowe;

Kiedy rolnik jest uprawniony do pomocy finansowej z UE?

Kiedy zastosuje się do wymaganych działań np.:

• Wyłączenia gruntów rolnych z produkcji (odłogowanie, zalesianie);

• Ekstensyfikacja i konwersja produkcji);

• Przeznaczenie produkcji rolnej na cele niespożywcze (system premii);

• Zmiana charakteru produkcji rolnej (np. przetwórstwo, agroturystyka).

Agenda 2000

Szczyt w Berlinie 1999;

Utrzymanie zasad WPR na lata 2000-2006 przy jednoczesnej potrzebie reform:

Dofinansowanie inwestycji w gospodarstwach rolnych;

Pomoc w starcie młodym rolnikom (poniżej 40);

Dofinansowanie szkoleń zawodowych;

System wcześniejszego przechodzenia na emeryturę;

Ochrona środowiska;

Reorientacja produkcji zgodnie z trendami rynkowymi;

Pomoc przedakcesyjna (program SAPAED);

Reforma Fischlera

Rada UE ds. Rolnictwa - 23.06.2003 - głębsza reforma WPR;

• Oddzielenie dopłat bezpośrednich dla rolników od rodzaju i poziomu produkcji (ang. decoupling);

• Uwarunkowania tych wypłat od przestrzegania zasad ochrony środowiska i produkcji zdrowej żywności (ang. cross-compliance);

• Zmniejszenie płatności bezpośrednich i wzmocnienie polityki rozwoju obszarów wiejskich (ang. modulation);

• Dyscyplina finansowa w ramach budżetu.

Polityka Regionalna (PR) i Fundusze Strukturalne (FS)

Idea polityki regionalnej

Ewolucja polityki regionalnej

Cele polityki strukturalnej

Proponowane nowe cele spójności

Konwergencja

Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie

Europejska współpraca terytorialna

Środki finansowe

Idea PR

Istnienie zróżnicowań stopnia rozwoju społecznego i gospodarczego poszczególnych krajów członkowskich UE oraz istnienia dysproporcji rozwojowych między ich regionami;

Zasada solidarności;

Ewolucja PR

Traktat Rzymski i Europejski Bank Inwestycyjny - źródło finansowania PR;

1968 - utworzenie DG ds. Polityki Regionalnej (DG XVI);

1972 - ukonstytuowanie funduszy europejskich:

Europejski Fundusz Społeczny;

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej;

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (1975);

1985 - zasada programowania wydatków (NPR);

Zasady PR

• Koncentracja środków pod względem geograficznym i funkcjonalnym - 3 cele:

1. Wspomaganie regionów opóźnionych w rozwoju (PKB);

2. Konwergencja regionów z trudnościami strukturalnymi;

3. Pomoc na rzecz adaptacji i modernizacji polityki instytucji rynku pracy;

• Przyznanie priorytetu działaniom długoletnim i programom strukturalnym;

• Selekcja regionów wg kryteriów wspólnotowych (tzw. system NUTS);

• Odstąpienie od systemu kwotowego na rzecz zasady współfinansowania;

• Partnerstwo: współpraca między Komisją Europejską a odpowiednimi władzami;

Proponowane nowe cele spójności

Konwergencja - wspomaganie wzrostu gospodarczego i procesu tworzenia nowych miejsc pracy w najmniej rozwiniętych państwach członkowskich i regionach;

Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie;

Europejska współpraca terytorialna: wspomaganie harmonijnego i zrównoważonego rozwoju UE;

Polityka Konkurencji

• Idea polityki konkurencji

• Zakaz porozumień ograniczających konkurencję

• Zakaz nadużywania pozycji dominującej

• Przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji

• Liberalizacja zmonopolizowanych sektorów

• Polityka konkurencji a rozszerzenie UE

Polityka konkurencji opiera się na 5 kierunkach zgodnych z jednolitym rynkiem

• Wyeliminowaniu porozumień ograniczających konkurencję;

• Niedopuszczenie do wykorzystania przez przedsiębiorstwa pozycji dominującej;

• Kontrola fuzji przedsiębiorstw;

• Liberalizacja zmonopolizowanych sektorów gospodarki;

• Monitorowanie pomocy państwa;

Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa (WPZiB) - II filar UE

• Współpraca międzyrządowa;

• Rada Europejska określa zasady i ogólne wytyczne wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, łącznie ze sprawami mającymi wpływ na kwestie polityczno-obronne (art. 13 TUE);

• Instrumenty WPZiB:

1. Wspólne strategie;

2. Wspólne stanowiska;

3. Wspólne działania;

4. Umowy międzynarodowe;

Wspólne strategie

• RE decyduje o wspólnych strategiach, w których państwa członkowskie mają ważne wspólne interesy;

• RUE zaleca RE przyjęcie wspólnych strategii i wprowadza je w życie;

• Do tej pory przyjęto trzy wspólne strategie: wobec Rosji, Ukrainy i Regionu Śródziemnomorskiego;

Wspólne stanowiska

• Określają podejście UE do danego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym;

• Trzy kategorie wspólnych stanowisk:

• Sankcje wobec państw trzecich;

• Polityka wobec państw trzecich;

• Inicjatywy specjalne o charakterze tematycznym;

Wspólne działania

• Rada UE przyjmuje wspólne działania w sytuacjach, w których niezbędne jest podjęcie działań operacyjnych; wspólne działania określają ich zasięg, cele, zakres i środki:

• Wspólne działania wspierające procesy pokojowe i demokratyczne w państwach trzecich;

• Wspólne działania tematyczne;

• Wspólne działania harmonizujące politykę państw członkowskich

Umowy międzynarodowe

• RUE jednomyślnie może upoważnić prezydencję do podjęcia rokowań w danej sprawie, która może być przedmiotem umowy międzynarodowej:

• Porozumienia w zakresie Misji Monitorujących UE;

• Porozumienia w zakresie Misji Policyjnej UE;

Proces podejmowania decyzji w Unii Europejskiej

20

PARLAMENT EUROPEJSKI

KOMISJA EUROPEJSKA

RADA

---