Porowatość gleby, podaj definicję, od czego zależy porowatość ogólna, wskaż konsekwencje danej porowatości dla stosunków wodno powietrznych gleby. POROWATOŚĆ - procentowy udział sumy obj. porów zajętych przez powietrze i wodę w określonej jednostce obj. gleby. Zależy od - skł granulomet. - zawart. próchnicy - struktury - działalności mezofauny - uprawianych roślin - agrotechniki.
Dla zapewnienia glebie odpowiednich stosunków wodno-powietrznych ważniejszy od porowatości ogólnej jest udział struktury porów( różnej wieklości porów)
Pory glebowe dzieli się na:-kapilarne 0,05-8,5 µm;- niekapilarne >8,5 µm. Inny podział:
Mikropory <0,2 µm; -mezopory 0,2-8,5 µm; makropory >8,5 µm. Mikropory zawierają wodę niedostępną dla roślin, mezopory dostępną, makropory najczęsicej sa wypełnione powietrzem. Gleby piaszczyste posiadają porowatośc ogólna najczęsiej w granicach 30-40%; gliny lekkie, średnie i utwory pyowe 40- 45%, natomiast gliny ciężkie i iły ok. 50%
Substancja organiczna gleby - przemiany, charakterystyka swoistych związków próchnicznych, wpływ próchnicy na stosunki wodno powietrzne gleb ( i inne właściwości) lekkich i ciężkich oraz na pojemność sorpcji wymiennej kationów.
-stanowi układ dynamiczny, zależny od wielu czynników, ulega ona rozlicznym, wielokierunkowy przemianom, głównie o charakterze biochemicznym:
całkowity rozkład substancji organicznej do prostych związków mineralnych-proces mineralizacji
częściowy jej rozkład, a następnie synteza do jakościowo nowych, specyficznych substancji organicznych, zwanych swoistymi związkami próchnicznymi (humusem, próchnicą właściwą)-proces humifikacji.
Swoiste substancje chemiczne-stanowią 85-90% ogólnej zawartości substancji organicznej. Tworzą się w procesie częściowego rozkładu „wyjściowych” substancji organicznych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz resyntezy produktów tego rozkładu do nowych jakościowo substancji. Proces ten nosi nazwę humifikacji i jest skutkiem działalności życiowe mikroorganizmów glebowych. Nie można mówić o pojedynczym, konkretnym związku humusowym, wydziela się natomiast och grupy charakteryzujące się zbliżonymi właściwościami. Wyróżnia się nast. Grupy- kwasy fulwowe, huminowe i huminy. Wpływ próchnicy na stosunki wodno-powietrzne- wpływa korzystnie na tworzenie się wodoodpornej struktury gleby, dzięki czemu stosunki ulegają poprawie. Głownie jest to zasługą kwasów huminowych-tworzą się humiany wapnia i żelaza sklejając cząsteczko glebowe. Zwiększa retencję wodną gleby co ma szczególne znaczenie dla gleb piaszczystych. Próchnica wydatnie zwiększa zdolności sorpcyjne i zasobność gleby. Przyjmuje się, że organiczna część kompleksu sorpcyjnego może zatrzymać, w sposób wymienny, 4-12 razy więcej kationów niż sama ilość koloidów mineralnych. W glebach lekkich, pozbawionych zatem koloidalnych, praktycznie tylko próchnica ma zdolności sorpcji wymiennej. Ponadto kationy zabsorbowane przez próchnicę są łatwiej wypierane do roztworu glebowego niż z mineralne części kompleksu, są zatem łatwiej przyswajalne przez rośliny.
Żyzność i urodzajność gleb: ŻYZNOŚC - naturalna zdolność gleby do zaspokajania potrzeb roślin. Stanowi ona zespół morfologicznych, fiz, che, fizykochem, bioche i biolo właś gl, zapewniających roślinom odpowiednie warunki wzrostu. Jest wypadkową naturalnej zasobności i właściwości gleby. Miarą żyzności jest liczba gatunków roślin na danym areale. Naturalna żyzność gleby jest wynikiem procesu glebotwórczego i zależy od zawartości w glebie m.in. koloidów glebowych, związków mineralnych, próchnicy, drobnoustrojów. Żyzność gleby zwiększa się m.in. poprzez odpowiednie nawożenie, uprawę, stosowanie płodozmianu i meliorację. Przydatność gleby do produkcji roślinnej określa się na podstawie jej żyzności, urodzajności i produktywności. Dla rolnika najważniejsza jest właśnie żyzność gleby, czyli zawartość składników zaspokajających życiowe potrzeby roślin. URODZAJNOŚĆ- zmodyfikowana przez działalność rolnika zdolność gl do zaspokajania potrzeb roślin. Jest wypadkową żyzności i agrotechniki. Urodzajność jest to cecha określająca wartość produkcyjną gleby. Wyróżnia się: - urodzajność potencjalna (siedliska w jakich gleba występuje) - urodzajność aktualną ( która może się zmieniać) Miarą urodzajności jest plon (urodzaj). Na glebach urodzajnych, przy sprzyjających warunkach atmosferycznych można osiągać wysokie plony
Stosunki wodno-powietrzne gleby - kiedy są optymalne, od czego zależą, ich znaczenie dla żyzności gleby, które gleby i dlaczego mają wadliwe stosunki wodno-powietrzne, czy można wpłynąć na ich poprawę. STOSUNKI WODNO POWIETRZNE zdolność do zapewnienia roślinom odpowiedniej ilości wody i powietrza .Relacje miedzy faza ciekła a gazowa różnia się w zależności od jej składu granulomet,zawartości subst organicznej, struktury,usytuowania w reliefie, glebokości zalegania wod gruntowej oraz przebiegu warunków pogodowych. Modelowe proporcje : substancja mineralna 45%,woda 20%, powietrze 20% , woda lub powietrze 10%, materia org 5%, . korzystnymi stosunkami W-P charakt średnio zwięzłe gleby próchnicze(glp,płz,płi) o trwałej gruzełkowatej strukturze. Gleby lekkie(piaszczyste) charakt się dominacja makroporów wypełninych zwykle powietrzem SA zatem glebami dobrze przewietrzonymi, ale o słabych zdolnościach retencji wodnej. Gleby ciężkie posiadaja w przeważającej cześci mezo- i makropory stad charakteryzuja się duza retencja wodna i zbyt slabym napowietrzeniem.
Scharakteryzuj poziomy E dwóch typów gleb należących do różnych rzędów
Eluwialny E - obejmuje strefę wymywania substancje ulegają intensywnemu przemieszczaniu w głąb wraz z infiltrującą woda. Najsilniej ten poziom jest wykształcony w glebach bielicowych , bielicach i glebach płowych. W przypadku bielic i gleb bielicowych poziom ten ( o symbolu Ees) posiada zabarwienie jasnoszare , jasnopopielate lub nawet biale, które pochodzi od krzemionki i ziaren kwarcu pozbawionych ( na skutek wymycia) otoczek koloidalnych ( próchniczo- żelazistych). Poziom eluwialny gleb płowych ( Eet) tworzy się w wyniku przemieszczenia w głąb iłu koloidalnego i wielu składników rozpuszczalnych- występuje w formie przjasnienia pomiedzy poziomami A i B , posiada barwę płową- beżową.
Rola odczynu w glebie, wpływ czy tam zależności w odczynu w sorpcji i właściwościach buforowych, przykłady tych sorpcji i po kolei jak na nie odczyn działa. ODCZYN jest określany stosunkiem jonów wodorowych H+, do jonów wodorotlenowych OH-, na które dysocjuje woda. Jony wodoru warunkują odczyn kwaśny, a jony wodorotlenowe odczyn zasadowy. Stężenie jonów wodorowych przyjęto wyrażać ujemnym logarytmem wartości tego stężenia i oznaczać symbolem pH: - log [H+] = pH W glebach skrajne wartości pH nie występują. Gleby Polski mają odczyn wahający się w szerokich granicach - od kwaśnego do zasadowego. Odczyn gleb wyraża się wartością pH i oznacza: 1mol KCL/dm3, stosując następującą skalę: gleby kwaśne 4,6 - 5,5 (bielicowe, rdzawe, płowe, glejowe) gleby lekko kwaśne 5,6 - 6,5 (czarnoziemy leśno-stepowe, deluwialne) gleby obojętne 6,6 - 7,2 (czarnoziemy leśno-łąkowe, mady) gleby zasadowe > 7,2 (rędziny, słone) W Polsce przeważają gleby o odczynie kwaśnym (50%), słabo kwaśne (30%), a gleby obojętne i zasadowe 20 Wplyw odczynu : wpływa na - pojemność kompleksu sorpcji wymiennej kationow i stopien wysycenia go zasadami (kompleks sorpcyjny) - funkcjonowanie sorpcji wymiennej anionow (sorpcja wymienna anionow) - przyswajalnosc skladnokow pokarmowych - pobieranie i akumulacje w roslinach metali ciezkich - rozwoj organizmow glebowych -strukture gleby - wzrost i rozwoj roslin . regulowanie odczynu do okwszaszania gleb uzywa się zwykle wapna rolniczego weglanowego CaCO3 i tlenkowego CaO lub kredy jeziornej Potrzebna dawke czystego składnika nawozowego wyliczamy ze wzoru : dawka kg/ha CaCO3= Hh il. Kartez(x) 0.5 x m x rov x 103 Hh kwasowość hydrolit. m-miazszosc
Podaj systematykę oraz porównaj budowę, właściwości i żyzność czarnoziemów i czarnych ziem.
CZARNOZIEMY. Nalezą do działu II gleby autogeniczne ,do rzadu IIA gleby czrno ziemne,do typu IIA1czarnoziemy: na terenie Polski wytworzyły się z lessów - utworów pyłowych pochodzenia eolicznego zasobnych w CaCO3. Charakteryzuja się poziomem próchniczym o miąższosci ponad 40cm, barwą ciemnoszarą do czarnej i zawartoscią próchnicy 2-4%. Odczyn poziomów przypowieżchniowych jest obj. Lub lekko kwasny, w głąb profilu pH nieco wzrasta, podobnie jak wzrasta zawartoc CaCO3. Wyróżnia się dwa podtypy czrnoziemów: niezdegradowane i zdegradowane. Niezdegradowane maja budowę A-AC-Ccca , należą do najlepszych gleb w naszym kraju , są zaliczane do I, rzadziej do II klasy bonitacyjnej i kompleksu pszennego bardzo dobrego-1; Zdegradowane A-ABbr-Bbr-Cca,są glebami bardzo dobrymi (slabo zdegradowane) lub dobrymi(silnie zdegradowane),należą do II lub IIIa klasy bonitacyjnej oraz 1 lub 2 kompleksu przydatnosci rolniczej.
Czarnoziemy nawet jeśli są zdegradowane charakteryzuja się dobrymi stosunkami wodno- powietrznymi, w tym szczególnie dużym podsiąkiem użytecznym. Są glebami o dużej aktywności biologicznej, można na niej uprawia, z bardzo dobrymi efektami , wszystkie rosliny.
CZARNE ZIEMNIE.Należą do działu III gleby semi hydrogeniczne, do rządu IIIb,do typu IIIB1:czarneziemie: pozstały z różnych skał macierzystych , jednak zasobnych w składniki alkaliczne, w warunkach duzego uwilgotnienia sprzyjającego wytwarzaniu się akumulacji substancji organicznej.Skały macierzyste tych gleb mogą posiadac sklad granulometryczny glin, pyłów i iłów , rzadziej piasków gliniastych. Gleby te chrakteryzuja się poziomem prochniczym znacznej miązszisci-30-50cm zawierajacym 2-6% próchnicy wysyconej zasadami. Posiadają obojętny lub lekko alkaiczny odczyn oraz kilku- lub kilkunastu procentowa zawartosc CaCO3. Ogółny zapis profilu czarnej ziemi: O-Aa-CcaG-G lub Ap-Aa-CcaG-G. Czarne ziemie najczesiej sa glebami dobrymi i sredniej jakosci; jeżeli sa pod gruntami ornymi, to zwykle należa do klas bonitacyjnych od II do IV i kompleksach 1z lub 2z, w przypadku wystepowania pod lasami tworza siedliska lasu wilgotnego.
Typ czarne ziemie obejmuje 6 podtypów:-glejowe,-własciwe,-zbrunatniałe,-wyługowane;-zdegradowane(szare),-murszaste.
Zdefiniuj pojęcia dotyczące sorpcji oznaczone symbolami T i V: Pojemność sorpcyjna T całkowita ilość kationów wymiennych którą jest w stanie zaabsorbowac 1kg (lubb 100g) gleby, wyraża się ja w cmol(+)/kg lub mmol(+)/100g.Zatrzymane w kompleksie sorpcyjnym kationy mogą mieć charakter _zasadowy Ca2+,Mg2+,K+,Na+,NH4+ suma ich zawartości S kwaśny H+,Al3+, oznaczamy H , T=S+H ZALEZY od właściwości i ilości koloidów glebowych oraz odczynu . Pojemność sorp zwieksza się wraz ze wzrostem pH . STOPIEN WYSYCENIA GL ZASADAMI V procentowy udział zawartości kationów zasadowych S w całkowitej pojemnośc sorpcyjnej T V=S/T *100% Gleby zawierające w swym kompleksie 80-100% kationów alkalicznych nazywa się sorpcyjnie nasyconym, a gdy mniejszy sorpcyjnie nienasyconym. Pojemnosc kompleksu sorpcyjnego i stopien wysycenia go zasadami swiadcza o żyzności gleby
Wymień makroskładniki i mikroskładniki pokarmowe, które rośliny czerpią z gleby oraz scharakteryzuj fosfor (jakie ma działanie, w jakich formach występuje, w jakich jest przyswajalny, jakie zjawiska w nim zachodzą): MAKROSKŁADNIKI azot - potrzebny roślinom jako materiał budulcowy białek, wchodzi w skład witamin, nukleotydów, kwasów nukleinowych ,chlorofilu. wpływa na wzrost roślin, zwieksza w roślinie zawartość karotenu i witamin reguluje składniki pokarmowe zwlaszcza K i P . Źródła w glebie: substancja organiczna, biologiczne wiązanie wolnego azotu ,nawożenie,wyładowania atm,zanieczyszczenia atm, Warstwa orna gleb Polski zawiera 0,02%-0,35% N. Rośliny pobierają N w ppostaci : NH4+ , NO3- , mocznika,chylatów oraz niektórych aminokwasow. W największych ilościach jest pobierany w formach mineralnych - NH4+ , NO3- , przy czym w środowisku kwasnym dominuje pobieranie azotanow NO3- w obojętny i alkaicznym formy amonowej NH4+ . Forma amonowa pozostająca w roztworze glebowym może zostac pobrana przez rośliny i inne organizmy żywe, ulec nitryfikacji lub przejść w NH3 i ulotnicie do atmosfery. Forma NO3- praktycznie nie jest zaczytywana przez kompleks sorpcyjny i w całości pozostaje w roztworze glebowym, z którego, jeżeli nie zostanie pobrana przez rosliny łatwo ulega wypłukaniu. Zbyt wysoka zawartość form N zmniejsza ich odporność na choroby grzybowe oraz obniza jakość uzyskiwanych produktow.Przemiany w glebie: -amonifikacje mikrobiologiczny rozkład organicznych związków azotowych do amoniaku i innych prostych związków mineralnych , zachodzi w warunkach tlenowych i bezt. - nitryfikacje, utlenianie amoniaku do kwasu azotowego, zachodzi w warunkach tlenowych - denitryfikacje, redukcja azotanow i azotynow do wolnego N lub amoniaku. fosfor - wchodzi w skład związków budujących komórki i bierze udział w procesie oddychania org. wpływa na rozwój generatywny roślin,wzmacnia systemy korzeniowe roś,zwieksza sztywność łodyg,ogranicza przyswajanie metali ciężkich, zwieksza odpornośc na choroby roś,Zawartość w poziomach ornych 0,01-,2%,Źródła: materia organiczna oraz występujące w skale macierzystej mineraly fluoroapatyt,apatyt weglowy,hydroksyapatyt, oksyapatyt fosforany wapnia, rosliny pobierają fosfor głównie w postaci H2PO4- , nieco słabiej HPO42- i najsłabiej PO43- , . Zjawisko uwsteczniania lub retrogradacji fosforu - w odczynie kwaśnym tworza się głównie fosforany glinu i żelaza, zaś w alkalicznym - wapnia i magnezu Al3+ + H2PO4- + 2H2O ↔Al(OH)2 H2PO4 + 2H+ (zachodzi w glebie kwasnej) oraz 3HPO42- + 5CaCO3 + 2H2O +F - → Ca5(PO4)3F + 5HCO3- + 2OH- (zachodzi w glebie obojętnej i alkalicznej). Substancje próchniczne natomiast zwiększają dostępność fosforu dla roslin, wywołując EFEKT próchniczno-fosforanowy. potas - reguluje gospodarke wodna roslin ,bierze udział w procesie fotosyn i oddychania.zmniejsz negatywne skutki przeazotowania gleby, jest aktywatorem około 60 enzymów,wpływa na metabolizm węglowodanowy zwieksza odpornosc na choroby ros i susze. Polepsza smak owocow zwieksza zawartośc cukru, Żródło: pierwiastki, ortoklaz, miki, wtórne mineraly ilaste. Może bys sorbowany niewymiennie w przestrzeniach miedzy pakietowych niektórych minerałów ilastych ( illit, wermikulit) ulegając uwstecznieniu. Pobieranie K przez rosliny jest ograniczane przez duza koncentracje H,Ca,Mg i Na , dlatego gleby silnie kwasne i alkaliczne odznaczaja się niska zasobnością w przyswajalne formy K, natomiast aniony NO3- , Cl- i OH- sprzyjaja pobieraniu potasu wapń - pobierany przez rośliny w postaci jonów Ca2+ . Na roślinę wpływa głównie poprzez glebę, poprawiając jej właściwości fizyczne, chemizcne i biologiczne. Utrzymuje pH na odpowiednim poziomie, poprawia strukturę wpływa na gosp wodna,inkrustuje błone komorkowa, Nadmiar powoduje zahamowanie syntezy białka,zawartośc waha się od 0,07 do 3,6 % Źródła: minerały hornblenda,kalcyt,dolomit i apatyt, znaczna czes wapnia glebowego wystepuje w postaci dostępnej dla roslin Ca++, w roztworze glebowym i kompleksie sorpcji wymiennej. Cenna postacia wapnia w glebie jest Ca CO3 , który łatwo reaguje z H2CO3 dajac rozpuszczalny w wodzie Ca(HCO3)2 wiec może być łatwo przemieszczany do warst głębszych. Znaczna ilość Ca jest odprowadzana z plonem roślin. magnez - wchodzi w skład chlorofilu , reguluje właściwości fizykochemiczne plazmy, wpływa na proces syntezy ATP i ADP oraz na przemieszczanie P w roślinie, źródłem są minerały : oliwin, serpentyn, biotyt, hornblenda,dolomit, POstac przyswajalna to Mg2+. siarka udzial w procesie Osydoredukcyjnych komorki oraz w procesie fotosyntezy, dobre zaopatrzenie roslin w siarke zwieksza ich odporność na mroz i susze, poprawia jakość plonow, źródłem w glebie są siarczki(piryt, markazyt) gips i anhydryt, atak ze imisje odprzemyslwe i nawożenie. Zredukowane związki siarki przy dostępie tlenu łatwo ulegają mikrobiologicznemu utlenieniu: 2FeS2+2H2O+7O2 → 2FeSO4 + 2H2SO4 . Pobierana jest przez rosliny w postaci SO42-, może być przyswajana przez liscie w postci SO2 . MIKROSKLADNIKI żelazo udział w procesach oksydacyjno-redukcyjnych, rosliny pobieraja go w postaci Fe3+, Fe2* i chelatow. Zrodla limonit,hematyt,syderyt,magnezyt,piryt . Pierwiastki wyst. w glebach w znacznych ilościach krzem - nie wykorzystywany glin - zakwasza glebę, pobierany w małych ilościach mangan spełni fukcje katalizatora w procesie oddychania, przyswajalny w formie Mn2+ cynk na jego niedobor SA wrażliwe drzewa owocowe i zboza, pobierany z gleby w formie Zn2+ oraz chelatow. Miedz pobierana przez rosliny w postaci kationu Cu2+ oraz chelatow, jej niedobor może wywołać u zboz fizjologiczna chorobe „nowin”- rosliny slabo się kosza i nie związują ziarna, krzem pobierany przez rosliny w postaci kwasu mono-orto-krzemowego, konieczny dla m.in. dla skrzypu ryzu i zboz glin wystepuje w postaci glinokrzemianow oraz wodorotlenkow i fosforanow glinu.Podwyszzona zawartość glinu jest szkodliwa a nawet toksyczna , potrzebny grzybom, widlakom i mchom. Sod Na jest koniczny dla zwierzat wpływa na fizykochemiczne właściwości plazmy oraz na gospod wodna , podwyzszona zawartość Na pogarsza jej właściwości sorpcyjne i strukture.
Porównać i scharakteryzować glebie bielicowa i brunatna kwaśna:
BIELICOWE. Należą do działu II: gleby Autogeniczne, do rządu IIC: gleby bielicoziemne, do typu IIC2:gleby bielicowe: gleby powstale z ubogich w składniki pokarmowe piaskow sandrowych lub innych utworów o skladzie piasków luznych lub slabo gliniastych, przesortowanych i przemytych , pod roślinnością borowa, w warunkach leszego niż gleby rdzawe
uwilgotnienia wynikających gównie z większej ilości opadów. Gleby bielicowe charakteryzuja się nastepujaca budowa profilu glebowego: O-A-Ees-Bhfe-C, lub w glebach uprawnych Ap-Ees-Bhfe-C. Poziom O(ektopróchnica) o miąższości kilkunastu centymetrów , charakteryzuje się próchnica typu mor lub moder-mor. Poziom próchniczy (A) najczęściej miąższości do 10 cm zawiera głównie próchnice powstalą z rozkładu korzeni roslin runa.Poziom eluwialny(Ees) zwykle kilkunastocentymetrowej miąższości, posiada białawe zabarwienie, tworza go prawie wyłącznie przemyte ziarna kwarcu. Poziom wzbogacania(iluwialny)szarobrunatno rdzawej , często posiada znaczna miąższość( nawet ponad 40cm)i wyrazna dwudzielność, dajaca niekiedy podstawe do wyróżnienia dwoch poziomów -w górnej strefie Bh o zabarwieniu szarobrunatnym( nagromadzenie duzej ilosci zwiazków próchnicznych) i poniżej Bfe z przewaga związków żelaza. Nagromadzone w tym poziomie substancje powoduja pewien stopien jego cementaji.
Gleby te chrateryzuja się silnym zakwaszeniem ( pH w H2O wynosi 3,0-4,5) i bardzo niskim stopniem wysycenia zasadami (V<20%), bardzo mala zasobnaosc w skladniki pokarmowe, posiadania nikłe zdolności sorpcyjne i retencyjne. Nalezą do słabych gleb lesnych (borowych)lub rolnych, najczęściej klasy VI i kompleksu zytniego bardzo slabego (7).
W typie gleb bielicowych wyróznia się tylko jeden podtyp* gleby bielicowe właściwe.
BRUNATNE KWASNE. Naleza do dzialu II gleby Autogeniczne, do rządu IIB: gleby brunatno ziemne, do typu IIB2: gleby brunatne kwasne: Powstały ze skał ubogich w zasady - kwasnych, takich jak :granity, granitognejsy, gruboziarniste piaskowce oraz bezweglanowe ily. Całym profilu charakteryzuja się odczynem kwasnym lub bardzo kwasnym oraz niskim stopniem wysycenia kompleksu sorpcyjnego zasami( do 30%). Gleby te występują najczesciej pod zbiorowiskami lesnymi , zwłaszcza na terenach Gorskich i podgórskich. Na terenach nizinnych sa zwykle glebami uprawianymi sredniej lub niskiej jakości - klasa IVa, IVb lub V( w zależności od składu granulometrycznego utworu) oraz kompleksów przydatności rolniczej 4 i 5. Najważniejszym zabiegiem poprawiającym żyzność tych gleb jest wapnowanie.
W typie gleb brunatnych kwasnych wyróznia się trzy podtypy:a) typowe, b) bielicowane, c) oglejone. Gleby te sa morfologicznie podobne do brunatnych właściwych i posiadaja taki sam zapas profilu glebowego : O-A-Bbr-Cca lub w glebach ornych Ap-Bbr-Cca
Sorpcja wymienna kationów - na czym polega, jakie substancje stanowią kompleks sorpcyjny i procesy w których pozyskują ładunki; od czego zależy pojemność kompleksu; stopień wysycenia zasadami, znaczenie kompleksu: SORPCJA WYMIENNA KATIONÓW : większość czastek koloidalnych gleby charakteryzuje się zdolnością zatrzymywania na swojej powierzchni kationow dzieki posiadanym ujemnym ładunkom elektrycznym, wszystkie czastki fazy stalej gleby posiadające taka zdolność tworza kompleks sorpcyjny , składają się na niego glównie następujące koloidy glebowe : - mineraly ilaste z grupy smektytu ilitu i kaolintu - swoiste związki próchniczne - związki kompleksowe ilasto-prochniczne - krystaliczne uwodnione tlenki żelaza i glinu . Ujemne ładunki elektryczne powstaja w wyniku 1) izomorficznego podstawiania jonow w warstwach strukturalnych mineralow ilastych dotyczy zastepowania Si4+ przez Al3+ i jonow Al3+ przez Mg2+ lub Fe2+ 2) dysocjacji protonow wodorowych z grup -OH . Pojedyncza czastka koloidalna gleby w zaadsorbowanymi w sposób wymienny jonami nosi nazwe miceli . W warstwie miceli można wyroznic dwie podwarstwy:1. cienka podwarstwe kompensacyjna która stanowia zdehydratyzowane kationy 2. znacznie grubsza podwarstwe dyfuzyjna w ktorej kationy podlegaja oddziaływaniu sil kinetycznych i znajduja się w ciągłym ruchu. Fizykochemiczna sorpcja glebowa kationow polega na ich zatrzymywaniu przez koloidy glebowe w sposób umożliwiający ich wymiane pomiedzy warstwa dyfuzyjna miceli a roztworem glebowym. Sila i wybiorczosc sorpcji kationow to energia wejścia do kompleksu wzrasta wraz z ich wartościowością i zmniejszaniem się średnicy kationu w stanie uwodnionym. Energia wyjscia im kation latwiej jest wychwytywany z roztworu glebowego i zatrzymywany na powierzchni koloidu tym trudniej jest go z powrotem przeprowadzic do roztworu. Czynniki wpływające na sorpcję wymienną: Sorpcja wymienna jest uzależniona od:-Budowy sorbenta -Odczynu gleby -Rodzaju kationu -Rodzaju towarzyszącego anionu -Stężenia kationu w roztworze -Stężenia roztworu -Temperatury Pojemność sorpcyjna T całkowita ilość kationów wymiennych którą jest w stanie zaabsorbowac 1kg (lubb 100g) gleby, wyraża się ja w cmol(+)/kg lub mmol(+)/100g.Zatrzymane w kompleksie sorpcyjnym kationy mogą mieć charakter _zasadowy Ca2+,Mg2+,K+,Na+,NH4+ suma ich zawartości S kwaśny H+,Al3+, oznaczamy H , T=S+H ZALEZY od właściwości i ilości koloidów glebowych oraz odczynu . Pojemność sorp zwieksza się wraz ze wzrostem pH . STOPIEN WYSYCENIA GL ZASADAMI V procentowy udział zawartości kationów zasadowych S w całkowitej pojemnośc sorpcyjnej T V=S/T *100% Gleby zawierające w swym kompleksie 80-100% kationów alkalicznych nazywa się sorpcyjnie nasyconym, a gdy mniejszy sorpcyjnie nienasyconym. Pojemnosc kompleksu sorpcyjnego i stopien wysycenia go zasadami swiadcza o żyzności gleby.
Scharakteryzuj poziomy B dwóch typów gleb należących do różnych rzędów - w wyniku jakich procesów powstały, czym się charakteryzują, jakimi symbolami uzupełniającymi je zapisujemy.
Poziom wzbogacania(B) oejmuje strefę , w której następuje osadzanie się składników przemieszanych z wyżj leżących poziomów, szczególnie zaś eluwialnego. W poziomie tym ma miejsce akumulacja głównie tlenków żelaza i glinu oraz związków próchnicznych (gleby bielicowe i bielice- Bh,Fe) a także cząstek iłu koloidalnego , soli wapnia, fosforu oraz tlenków żelaza ( gleby płowe-Bt). Z poziomem wzbogacania mamy do czynienia także w przypadku akumulacji In situ( na miejscu) związków kompleksowych żelazisto - ilasto -próchnicznych w glebach rdzawych(Bv). Poziomy wzbogacania posiadają barwę odcieni koloru brunatnego, wysępują bądź w formie jednolitych warstw , bądź w postaci plam, smużek i zacieków. Ich miąższość jest zróznicowana i wynosi od kilku do kilkudziesięciu centymetrów.
Skała macierzysta ( 2 skały z których powstają dobre i b. dobre gleby, 1 z której słabe i coś tam jeszcze opisać itd): Skały macierzyste to utwory geologicznie różnej genez z których w wyniku procesów wietrzeniowych i glebotwórczych wytworzyły się gleby. Mogą to być zarówno skały lite różnego pochodzenia jak i luxne, mineralne i organiczne.Im gleba młodsza tym jej właściwości fizyczne i chemiczne są bliższe skale maciezystej.
Margle zawierają obok kalcytu duże domieszki materiałów ilastych(ok50%)-powstały na dnie zbiorników wodnych. Tworzą się z nich bardzo dobre gleby
Lessy-skały osadowe pochodzenia eolicznego, bogate w składniki alkaliczne Tworzą się na nich czarnoziemy.
Piaski eoliczne-tworzą się z nich gleby na wydmach-bardzo słabe
>Skały macierzyste to utwory geologiczne różnej genezy, z których w wyniku procesów wietrzenia i glebotwórczych wytworzyly się się gleby . Mogą to być zarówno skaly lite róznego pochodzenia, jak i luzne, mineralne , organiczne. Im gleba młodsza ( na niższym etapie rozwoju ) , Tym jej właściwości fizyczne i chemiczne są bliższe skale macierzystej.
Gleby mogą się tworzyc z trzech postawowych rodzajów skal:-magmowych,-osadowych ,- matamorficznych. Kule ziemską w 95% tworza skaly magmowe i przeobrażone a tylko 5% skaly osadowe, ponieważ jednak te ostatnie występują głównie przypowierzchniowo( co wynika z ich genezy), sa skałami macierzystymi az 75% gleb naszego globu.
Skały magmowe- wśród skal magmowych wyróżniamy: -skały głębinowe;- żyłowe;- wylewne.
Skały magmowe głębinowe należą do grubokrystalicznych, natomiast wylewne i czest żyłowe należą do drobnokrystalicznych. Im skała jest bardziej drobnoziarnista ( drobnokrystaliczna 0, tym trudniej wietrzeje , zatem na jej bazie wytworzy się zwykle gleba plytsza. Ze względu na ilośc zawartej krzemionki w skalach magmowych wyróżniamy skały:-kwasne>65% SiO2;-oboj. 65-52%;-zasadowe 52-45%;- ultrazasadowe< 45%. Skały magmowe oboj. I zasadowe daja zwietrzeline o większym udziale czastek drobnych, co czyni powstale z nich gleby bardziej urodzajnymi od wytworzonych skal kwasnych. MOŻNA STWIERDZIC, ŻE:- skaly magmowe drobnokrystaliczne i kwsne (np.profir) daja gleby płytkie i gruboziarniste ( piaszczyste i szkieletowe);- skaly magmowe kwasne grubokrystaliczne ( np.granit) daja gleby głębokie piaszczyste;-skaly magmowe drobnokrystaliczne , zasadowe( bazalt) daja gleby gliniaste , płytkie lub sredni glebokie;- skaly magmowe zasadowe, grubokrystaliczne( gabro) sa sa skalami macierzystymi gleb gliniastych glebokich. Ze skal magmowych wytworzyly się gleby w Sudetach ( pasmo Karkonoszy) i czesciowo w Karpatach( tatry) . Gleby te stanowia znikomy odsetek gleb Polski.
Skały metamorficzne- głównymi przedstawicielami tych skal są: gnejsy, serpentynity, łupki krystaliczne, marmury(wapienie krystaliczne). W minimalnym tylko stopniu sa skalami macierzystymi gleb polski. Na ogół powstja z nich gleby płytkie lub srednio głębokie, o skladzie mechanicznym piasków, z dużą domieszką zwietrzeliny skalnej( rumoszu skalnego). Stosunkowo najlepsze tworza się z łupków( piaski gliniaste lub gliny). W polsce gleby wytworzone ze skal metamorficznych występują w sudetach i w tarach.
Skały osadowe- należą do do najważniejszych skał macierzystych gleb, powstały w skutek różnorodnych procesów egogenicznych( wywołanych czynnikami zewnętrznymi) W wyniku tych procesów różne skaly zawarte ulegaja rozdrobnieniu, przetransportowaniu i osadzeniu.
GŁÓWNE procesy egzogeniczne:- wietrzenie mechaniczne- rozdrabnianie skał i minerałów bez zmian ich właściwości chem. ( przez wode i wiatr);-wietrzenie chem.-różnorodne procesy( hydroliza, rozpuszczanie , hydratacja, utlenianie , redukcja, karbonatyzacja )w wyniku których nast. Zmiana właściwości chemicznych skały.;- wietrzenie biologiczne- fiz. I chem. Wietrzenie skał wywolane działalnością organizmów żywych.- dzialanie wody jako srodka transportu okruchów skalnych- procesy erozyjne( osady eluwialne i deluwialne),- sedymentacja-osadzanie się subst. Mineralnej lub organicznej( osady morskie, jeziorne, worzenie się skał organicznych);- działanie wiatrów-procesy eoliczne( wywiewanie czastek glebowych-erozja wietrzna, tworzenie się wydm i lessów);-działanie lodowca- utwory lodowcowe zwałówe, wodno lodowcowe, powstawanie iłów w zbiornikach polodowcowych, tworzenie się jezior i ich zrastanie.
SKAŁY osadowe dzielimy na: 1.)okruchowe- są to zwietrzeliny skał magmowych, powstałe na miejscu lub przetransportowane przez lodowiec, wodę lub wiatr. Materiały okruchowe mogą występowac jako: -scementowane(masywne) zostały osadzone na dznie zbiorników wodnych i uległy Diagenezie( piaskowce, zlepience, druzgoty), wartośc gleb powstałych ze skał oruchowych masywnych zależy w duzym stopniu od rodaju lepiszcza.;-Luźne- najbardziej rozpowszechnione w Polsce . Należą do nich utwory kamieniste, zwirowe, piaski, gliny,utwory pyłowe i iły; skały te ze względu na pochodzenie , rodzaj transportu dziela się na:>wietrzeniowe;>aluwialne;>deluwialne;>zwałowe>eoliczne. Jakośc gleb wytworzonych z e skal okruchowych luznych przedwszystkim zalezy od ch składu granulometrycznego i mineralnego. Do najcenniejszych należą w zasobne w składniki alkaliczne utwory pyłowe pochodzenia eolicznego - lessy, oraz srodnio zwiezłe gliny zwałowe. Do najsłabszych należy zaliczyc utwory szkieletowe i piaszczyste. 2.) węglanowe:-wapienie-tworzy głównie kalcyt(CaCO3), posiadja różną wartość jako skały macierzyste gleb. Zależy od ich właśc. Fiz. I chem. Oraz domieszek róznego rodzaju subst. Im wieksza domieszka subst. Ilastych , im mniej zawieraja krzemionki oraz im sa bardziej miękkie- podatne na wietrzenie, tym lepsze z ich zwietrzeliny tworza się gleby. -Margle- zawieraja obok kalcytu duze domieszki minerałów ilastych ok. 50%- poswstały na dnie zbiorników wodnnych. Z margli, skał bardziej miękkich niż wapienie, tworzy się bardzo dobre gleby- występują na Kujawach w Wielkopolsce i na slasku. ;- Dolomity głównym minerałem jest dolomit CaMg(CO3)2. Posiadaja często domieszke minerałów ilastych. Skały te powstaja z minerałów wapiennych w wyniku procesów chemicznych. Sa twardsze od wapieni. Skały osadowe węglanowe : wapienie, margle i dolomity , sa skałami macierzystymi gleb zwanych redzinami. 3.)Pochodzenia chemicznego i biochemicznego , zlicza się:poklady soli kamiennej-halitu, sylwinu, kainitu, karnalitu, gipsu(wyst. Na ter. Południowo wschodniej polski.wartosc rolniczna zalezy w znacznym stopniu od domieszek) i rudy darniowej( skały o różnym składzie mineralnym, charakt. Akumulacja z wiazków żelaza, nie sa samodzielnymi skalami macierzystymi, lecz w niektórych glebach mogą tworzyc nieprzepuszczalne warstwy, decydujące o ich właściwościach zwłaszcza fizycznych. 4.) Pochodzenia roślinnego należa: wegiel kamienny, wegiel brunatny, torf i muł.
pH w KCL i opisać wpływ pH na glebę: -Bardzo kasny</=4,5;-kwasny 4,6-5,5;-lekko kwasny 5,6-6,5;- oboj 6,6- 7,2;- alkaiczny >7,2. Odczyn pH jest jednym z podstawowych wskaźników żyzności gleby,posiada wpływ na wszystkie właściwości chemiczne i biologiczne gleby , w pewnym zakresie również fizyczne, oddziaływuje bezpośrednio na wzrost i rozwój roslin.
woda w glebie, w jakich formach występuje, jakie są dostępne dla roślin, retencja, porównać retencję gleb lekkich i ciężkich. FORMY WYST WODY W GL WODA w gl - jest składnikiem tworzącym trójfazowy układ gleby -bierze udział we wszystkich zachodzących w niej procesach, -wywiera wpływ na życie roślin, -ilość i jakość wody uzależniona jest od klimatu, rzeźby terenu, warunków hydrologicznych, budowy, sposobu użytkowania.
* Gleby ciężkie mają mezo i mikro pory dlatego charakteryzują się dużą retencją. *Gleby lekkie słąba retencja, maja makropory(wypełnione powietrzem) Retencja-zdolność gleby do magazynowania(zatrzymywania) dostarczonej wody, przemieszczania jej z miejsc wilgotniejszych do bardziej suchych
POSTACIE WODY W GLEBIE: 1) woda w postaci pary wodnej wchodzi w skład powietrza glebowego zajmującego przestwory glebowe. Następuje ciągła jej wymiana pomiędzy powietrzem glebowym a atmosferycznym. Ruch pary wodnej odbywa się od obszarów wilgotnych do suchych lub też od temperatury wyższej do niższej. Przemieszczaniu się wody glebowej w postaci pary wodnej nie towarzyszy przemieszczanie się substancji chemicznych.2) woda molekularna ogół wody glebowej. Drobiny wody mają budowę dipolową. Ilość wody molekularnej zależy od:- składu granulometrycznego, chemicznego i mineralnego, - zawartości substancji organicznej, - od ilości i rodzaju koloidów glebowych. woda higroskopowa - Wh- jest to woda tworząca na powierzchni cząstek glebowych powłokę bezpośrednio do nich przylegającą. Może pochodzić z pary wodnej powietrza glebowego i jest związana z cząstkami glebowymi dużą siłą. Woda ta jest niedostępna dla roślin. woda błonkowata - jest to woda związana siłami molekularnymi przez zewnętrzne warstwy wody higroskopowej - powstaje z wody powietrza glebowego silnie nasyconego parą wodną. Jest bardzo trudno dostępna dla roślin. - 3) woda kapilarna Na granicy fazy stałej i ciekłej oraz ciekłej i gazowej w kapilarach o ø = setnych mm, występują siły kapilarne - objawiające się wciąganiem lub wypychaniem cieczy z kanalików glebowych. woda kapilarna właściwa - woda kapilarna występująca w strefie podsiąku kapilarnego - pozostająca w kontakcie z wodą gruntowo-glebową. Wysokość podsiąku kapilarnego oraz ilość wody, jaka w jednostce czasu może zostać przemieszczona z głębszych warstw gleby do płytszych, uzależnione są przede wszystkim od składu granulometrycznego i struktury gleby. Podnoszenie się wody w kapilarach ma ogromne znaczenie dla wegetacji roślin, gdyż ubytki wody ze strefy korzeniowej mogą być uzupełniane przez podsiąkanie z warstw głębszych. Dostępna dla roślin.woda kapilarna przywierająca - są to formy wody kapilarnej, których źródłem zasilania jest woda przenikająca do gleby - pochodząca z opadów atmosferycznych lub spływu powierzchniowego lub nawodnienia. Dostępna dla roślin -woda kapilarna właściwa -woda kapilarna przywierająca [zawieszona] 4) woda wolna -woda infiltracyjna (przesiąkająca) -woda gruntowo-glebowa Jest to woda wypełniająca w glebie pory większe od kapilarnych oraz przemieszczająca się pod wpływem sił grawitacji - nie jest związana z cząstkami gleby ani siłami kapilarnymi.woda wolna infiltracyjna - zwana grawitacyjną, pojawia się w glebie po obfitych opadach [ilość zależy od rzeźby terenu] lub dzięki bocznemu napływowi podpowierzchniowemu. Dostępna dla roślin.Woda przenikająca w głąb gleby zostaje zatrzymana przez warstwę nieprzepuszczalną - tworzy się wtedy nad nią poziom wodonośny wody podziemnej, stały lub okresowy. Płytko zalegającą wodę podziemną nazywamy wodą gruntową. Jeśli zwierciadło wody gruntowej zalega bezpośrednio w glebie lub poza nią, lecz na tyle płytko, że podsiąkanie kapilarne wywiera istotny wpływ na procesy zachodzące w glebie, wówczas wodę taką nazywa się gruntowo-glebową 5) woda chemiczna - inaczej krystalizacyjna, wchodzi w skład różnych minerałów ( CaSO4 * 2H2O), nie utlenia się przy szuszeniu probki w temp. 105 C, nie bierze bezpośrednio udziału w procesach glebowych i nie może być wykorzystywana prze rośliny wyższe i organizmy glebowe. Jej Ilość w glebie może dochodzic do 7% i zależy od składu mineralnego i granulometrycznego gleby. 6)Woda w postaci lodu - mało aktywna pod względem chemicznym , odgrywa znaczaca role w procesach wietrzenia fizycznego skał i minerałów, zatem wpływa na procesy glebowe i glebotwórcze. Nie jest dostepna dla roślin . 7) woda gruntowa - poziom wodonośny, zalegajacy nizbyt głęboko pod powierzchnia terenu, występujący na utworach nieprzepuszczalnych. Wyróżniamy wode gruntowo-glebową właściwą ( jest to trwały poziom wodonośny, którego źródłem może być przesiąkanie boczne z rzek i jezior, wyciskanie wody z położonych niżej poziomów wodonośnych znajdujących się pod cisnieniem ) i zaskórną okresowy poziom wodonośny, tworzący się na utworach nieprzepuszczalnych, zasilany wodą z wiosennych roztopów i długotrwałych dreszczów, jeśli wystepuje zbyt płytko wywołuje często zjawisko odgornego oglejenia
wymień dwa najważniejsze bufory glebowe i podaj przedziały pH największej ich aktywności: bufor weglowy dziala tylko w glebach zawierajacych CaCO3 dzialanie bufory jest bardzo szybkie i utrzymuje pH gleby w przedziale 8.0-6.2 , reakcja w glebie slabego kwasu weglowego powoduje przechodzenie weglanow w weglowodory i jest odwracalna CaCO3 + H2CO3 ↔ Ca(HCO3)2 w przypadku mocnych kwasow zachodzi neutralizacja i rozklad weglanow CaCO3+H2SO4 →CaSO4+CO2+H2O bufor wymiany jonowej pH>4,2 wystepuje we wszystkich glebach wydajnosc jest zroznicowana i zalezy od pojemnosci , stopnia wysycenia zasadami , najwieksza zdolnosc buforowa posiadaja zwiazki prochniczne i mineraly ilaste.
nazwij i krótko scharakteryzuj 2 kompleksy przydatności rolniczej gleb gatunków ornych.
1-pszenny bardzo dobry,gleboki poziom próchniczny, co najmnie srednia zawartość CaCO3, zasobne w skla pokarmowe, (klasa I i II) (wszystkie rośliny + pszenica, buraki cukrowe, koniczyna)
2-pszenny dobry nieco mniej urodzajna, zwiezlejsza i nieco trudniejsza do uprawy, nieco gorzej przewietrzane, przy wysokiej kulturze można uprawiac wszystkie rośliny i plony jak na kompleksie 1. (gleby IIIa IIIb)
3-pszenny wadliwy rozne gleby wskazujące okresowe niedobory wilgoci. (zwiezle i srednio zwiezle) plony zaleza od pogody, duze wahania urodzajności, (IIIb IVa i b)
4-zytni bardzo dobry sklad piaskow gliniastych dobrze wykszt poziom próchniczny, korzystne stosunki wodno-pow. wysokoa kultura uprawy pozwala uprawiac te same rośliny co na komp. Pszennych, (kukurydza, buraki, rzepak(IIIb IVa rzadko IIIa)
5-zytni dobry gleby lżejsze, mniej zyzne, nie zaliczane do kompleksu 4, z piaskow gliniastych lekkich, wrażliwe na susze, zytnio-zieminiaczane, wysokoa kultura to upr jęczmień i pszenice normalnie to ziemniaki owies wyki peluszki buraki pastewne(gleby IV a i b)
6-zytni slaby lekka, o skl piaskow slabogliniastych, nadmiernie przepuszczalne, malo zasobne mala zdolność sorpcyjna, skla pok dost do gleby szybko sa wyplukiwane, (gleby V i IVb) (ziemniaki, Zyto, wies, seradela, łubin)
7-zytni bardzo slaby bardzo lekkie, najsłabsze, sklad piiaske luzny, ubogie w skl pokarmowe, cierpia na niedobor wilgoci, (hodowac rośliny odp na susze Zyto łubin żółty, seradela) (gleby VI nawet VIRz)
8-zbozowo pastewny mocny srednio zwiezle, zasobne i potencjalnie żyzne, okresowe nadmierne uwilgotnienie, (gleby IIIb IVaib) (rośliny motylkowe z trawami buraki kapusta)
9-zbozowo pastewny slaby pod jak kompleks 5 6 7 natomiast okresowo podmokle glownie wiosna co opoznia termin siewu i sadzenia. (gleby V i VI) (kapusta, koniczyna szwedzka, owies ,Zyto,ziemianki)
wypisz przyswajalne przez rośliny formy azotu, wapnia i siarki, potasu, magnezu, żelaza
azot: NH4+, NO3, moczniki, chelaty, aminokwasy niektóre;wapń: Ca2+, Ca(CO3)2;siarka: SO42-, SO2, i forma organiczna;magnez: Mg2+
podaj zapis profilu glebowego bielicy i gleby bielicowej : gleba bielicowa: O-A-Ees-Bhfe-C; Bielica: O-Ees-Bh-Bfe-C
opisać proces retrogradacji fosforu: Zjawisko uwsteczniania lub retrogradacji fosforu - w odczynie kwaśnym tworza się głównie fosforany glinu i żelaza, zaś w alkalicznym - wapnia i magnezu Al3+ + H2PO4- + 2H2O ↔Al(OH)2 H2PO4 + 2H+ (zachodzi w glebie kwasnej) oraz 3HPO42- + 5CaCO3 + 2H2O +F - → Ca5(PO4)3F + 5HCO3- + 2OH- (zachodzi w glebie obojętnej i alkalicznej). Substancje próchniczne natomiast zwiększają dostępność fosforu dla roslin, wywołując EFEKT próchniczno-fosforanowy.
W glebie kwaśne lub alkalicznej fosfor łatwo ulega wiązaniu z metalami 2- i 3- wartościowymi i wytrąceniu w postaci nierozpuszczalnych soli, stając się niedostępnym dla roślin. W odczynie kwaśnym tworzą się głównie fosforany glinu i żelaza, zaś w alkalicznym-wapnia i magnezu. Fosforany mogą być także wiązane w sposób niewymienny w przestrzeniach międzypakietowych niektórych minerałów ilastych.
sód i potas w glebie - znaczenie dla roślin oraz określ współzależność :Potas: nie jest materiałem budulcowym, zmniejsza skutki przeazotowania, wpływa na metabolizm, ulepsza smak owoców, zwiększa odporność na suszę i choroby, proces fotosyntezy, oddychania; Sód: niezbędny dla słonorośli, wpływa na gospodarkę wodną roślin, pobrany sód ma wpływ na wartość odżywczą produktów roślinnych.
Przy niedoporach potasu w glebie SÓD go może zastąpić
od czego zależą właściwości cieplne gleby -od energii promieniowania słonecznego, po części od procesów egzotermicznych, -od ciepła właściwego i przewodnictwa cieplnego
nitryfikacja i denitryfikacja- opisać: nitryfikacja: utlenianie amoniaku do kw. Azotowego, warunki tlenowe, proces korzystny.; denitryfikacja: redukcja azotanów lub azotynów do wolnego azotu lub amoniaku, proces odwrotny do nitryfikacji, beztlenowo, niekorzystny,
Co to jest murszenie. Proces murszenia(decesja utworów organicznych)-charakteryzuje się dynamicznym przebiegiem mineralizacji i humifikacji materii organicznej w warunkach aerobowych.
jakie związki biorą udział w sorpcji kationów (substancje sorbcji wymiennej kationów)
składają się na niego glównie następujące koloidy glebowe : - mineraly ilaste z grupy smektytu ilitu i kaolintu - swoiste związki próchniczne - związki kompleksowe ilasto-prochniczne - krystaliczne uwodnione tlenki żelaza i glinu.
opisać sorpcje biologiczna i chemiczna: sorpcja chemiczna: polega na reakcjach chemicznych, w wyniku których składniki pokarmowe rozp. i nierozp. przyswajane przez rośliny przechodzą w związki nierozp których rosliny nie mogą pobrać. Zależy od pH. Sorpcja biologiczna: polega na zatrzymaniu skłądników przez org. żywe (które je pobierają i wykorzystują)
wymień mikroskładniki pokarmowe i jednym zdaniem określ ich najważniejszą rolę
Najważniejszą ich rolą jest rola regulująca procesy zachodzące w organizmach żywych, niezbędne do rozwoju roślin i organizmów glebowych. *Mikroskładniki: Żelazo, Mangan, Cynk, Miedź, Bor, Molibden, Chlor, Kobalt ; *Makroskładniki : Azot, Fosfor, Potas, Wapń, Siarka, Magnez
Fosfor: w zw. Budujący komórki, rozwój generatywny roślin, procesy oddychania, wzmacnia korzenia i łodygi, wpływa korzystnie na pobieranie innych składników, ogranicza przyswajanie metali ciężkich,, zmniejsza skutki przeazotowania. Niedobór powoduje zaburzenia materii, występuje w 50% w formach organicznych, pobierany w postaci H2PO4-, HPO42-, PO43-, zjawisko uwsteczniania czy też retrogradacji fosforu: w odczynie kwaśnym gleby tworzą się fosforany glinu i żelaza, a w alkalicznym wapnia i manganu. Zjawisko to powoduje konieczność stosowania wyższych dawek nawozu.
krótko scharakteryzuj bakterie wiążące wolny azot. Wiazanie wolnego azotu z powietrza: ten niezwykle cenny proces prowadzony przez bakterie wolno żyjące lub pozostające w symbiozie z niektorymi roślinami wyższymi. Najbardziej znana bakteria RHIZOBIUM żyjąca w symbiozie z roślinami motylkowatymi przy czym poszczególne gatunki roślin zasiedlane sa przez specyficzne im właściwe gatunki i szczepy ; wymaga odczynu zbliżonego do obojętnego, dobrych stosunków wodno-pow, dobrej zasobności gleby w P Ca K B Mo. Bakterie wiążące wolny N żyją w symbiozie również z takimi roślinami jak: oliwnik, rokitnik, woskownica. Najbardziej znane wolne bakterie wiążące azot to bakterie z rodzaju Azotobaceter i Artrobacter -org tlenowe o wymaganiach względem gleby podobnych do rhizobium
krótko scharakteryzuj dwie wybrane klasy bonitacyjne użytków zielonych
Klasa I- gleby mineralne zasobne w próchnice, struktura gruzełkowato ziarnista. Przewiewne, zasobne w składniki pokarmowe, bez nawożenia zapewniaja wysoki plon.
Klasa II- mineralne rzadziej mulowo-torfowe. Charakteryzują się gorszymi stosunkami wodnymi przy braku pełnej możliwości ich regulacji.
Klasa III-mineralne i mulowo-torfowe. Uwilgotnienie okresowo nadmierne lub okresowe niedobory wilgoci, wydajność siana średniej jakości ponad 3t/ha
Klasa IV - trwale uzytki zielone na glebach mineralnych mulowo torfowych i murszowych. Gorsze położenie, trudniejsze gospodarowanie, może występować zakrzaczenie.
Klasa V-wystepuja gleby mineralne malo próchniczne o niskiej zasobności zbyt suche lub podmokle oraz przesuszone gleby mulowo-torfowe i zdegradowane torfowe. Udział traw bardzo dobrych i dobry ponad 6%.
Klasa VI- trwale uzytki zielone na granicy nieużytków wyst glownie na torfach silnie zdegradowanych. Na których roślinność nie tworzy zwartej darni. GLEBY POD LASAMI: dzieli się na sześc klas, których kryteria wydzielenia są podobne jak w przypadku gruntów ornych, dodatkowo uwzględnia się występujące zespoły roślinne.
na czym polega degradacja czarnoziemów w naszym klimacie: przemieszczanie się związków zasadowych szczególnie węglanow wapnia w głąb profilu, najczęściej na głębokości 60-120 cm( za sprawą umiarkowanie wilgotnego klimatu występuje przewaga przesiąkania wody wgłęb nad jej podsiąkanie co powoduje przemieszczanie się składników w dół); zmniejszanie się miąższości poziomu próchnicznego i zawartości w nim próchniczna skutek procesów erozyjnych i braku sprzyjający warunków do intensywnej akumulacji substancji organicznej; Zaznaczanie się procesu brunatnienia
Gleby brunatnoziemne tworzą się w klimacie umiarkowanym kontynentalnym i oceanicznym z utworow różnego pochodzenia geologicznego i o różnym składzie granulometrycznym, pod lasami liściastymi i mieszanymi. Powstały w Polsce z glin morenowych, utworów pyłowych i piasków gliniastych, a w terenach górskich z piaskowców, granitów i gnejsów. W warstwie B zachodzi proces brunatnienia.
Gleby bielicowe tworzyły się w klimacie umiarkowanym pod wpływem roślinności borowej, na przepuszczalnych i ubogich w składniki pokarmowe piaskach luźnych lub słabogliniastych, w których głównym minerałem jest kwarc. Charakteryzują się silnym zakwaszeniem w całym profilu, bardzo małą pojemnością kompleksu sorpcyjnego i niskim stopniem jego wysycenia zasadami. Są podatne na degradację chemiczną i maja małe zdolności buforujące. Głównym procesem glebotwórczym jest proces bielicowania.
Rędziny- gleby powstałe ze skał wapiennych węglanowych(wapienie, margle, opoki) oraz siarczanowych(gipsy) Gleby tego rzędu posiadają zasadniczą budowę profilu AC-C lub A-C, w glebach głębszych może tworzyć się poziom brunatnienia. Rędziny właściwe- ACca-Cca lub w lasach ACca-Cca. Stanowią dalsze stadium rozwojowe rędzin inicjalnych. Poziom próchniczny posiada miąższość od 10 do 30 cm i zawiera znaczną ilość odłamków skalnych, które wietrzejąc, uwalniają węglany wapnia. Pod poziomem AC zalega rozdrobniona skała wapienna przechodząc dalej w skałę litą. Zaw próchnicy sięga 3%. SA glebami płytkimi i w związku z tym okresowo suchymi. Należą zwykle do klasy bonitacyjnej od IVa do V i kompleksu 3. Pod lasami stanowią siedlisko buka.