09. 03. 2003 r.

Bank - specyficzna instytucja finansowa, instytucja zaufania publicznego, bank dąży do racjonalizacji zysków.

3 rodzaje operacji bankowych:

1. pasywne (bierne) - polegające na pozyskaniu środków przez bank (ściąganie pieniędzy)

• ROR - rachunki oszczędnościowe

• RB - rachunki bankowe

• LT - lokaty terminowe

aktywne (czynne) - działalność kredytowa (ok.60% dochodów banku)

• kredyty

• OPK - operacje kapitałowe (bony skarbowe, złoto)

• operacje pośrednicząc

• opłaty - operacje w imieniu klienta na rzecz klienta np. opłaty za gaz

Transformacja - bank zagospodarowuje i sprzedaje

Transformacja ilościowa -występuje między procesem zagospodarowania

Transformacja czasowa

Bank dąży do racjonalizacji zysków


Racjonalizacja zysków = maksymalizacja zysków * akceptowany poziom ryzyka





Operacje pasywne

1. rzeczywisty koszt pozyskiwania pasywów

2. średni koszt pozyskiwania pasywów

Operacje aktywne- polegające na tym że bank ,,sprzedaje,, nasze pieniądze

Ryzyko kredytowe - to zagrożenie dla banku nie oddanie pieniędzy w terminie i w całości

Źródło ryzyka kredytowego:

1. kredytobiorca

2. kredyt (wielkość, czas trwania, spłata kredytu)

3. otoczenie gospodarcze (miejsce udzielenia kredytu, branża której udziela się kredytu, przypadki losowe)

4. subiektywna ocena wniosku kredytowego

Zdolność kredytowa dotycząca kredytodawcy i jest to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu

Badanie zdolności:

Podmiot gospodarczy

1. formalno - prawne

• pozwolenie na wykonywanie dział. Gosp.

• REGON

• Nie zaleganie z podatkami

• zdolność osobista kierownictwa

• prawdziwa zdolność kredytowa

• logiczno - dedukcyjne

• empiryczne

• jakościowe

27. 04. 2003 r.

Funkcje banku centralnego

• ............

• funkcja emisyjna

• należy drukować pieniądze, tłoczyć monety

• korelacja między podażą a popytem pieniądza

• funkcja banku banku (matki) - regulacja ostrożnościowa, kontrolująca

• funkcje pośrednie

Jakimi instrumentami i narzędziami posługuje się BC....................

Czy te metody skuteczne, elastyczne (do zastosowania), efektywne.............

Czy BC w inny sposób kontroluje BK

Tak. Jest 6 obszarów oddziaływania

1. regulacje makroekonomiczne

• rezerwa obowiązkowa są obowiązane do odprowadzania 4,5 % od avista i ..... podaż ocenia czy ilości pieniądza jest zadłużona- za mała

• operacje otwartego rynku

• zakazy dotyczące akcji kredytowej

2. lokacja środków - środki pieniężne należy przenosić tam gdzie są one potrzebne

3. regulacje strukturalne każdy bank który otrzymał licencję musi zakładać RORy, udzielać kredytów itd.

4. regulacje ostrożnościowe - akceptująca decyzje komisja nadzoru

5. regulacje prawne - muszą stosować tajemicę banku, przeciwdziałać praniu brudnych pieniędzy

6. regulacje zabezpieczające - zabezpieczenie naszych lokat, bezpieczeństwo naszych wkładów

Udział banków w rozliczeniach zagranicznych

Prawo dewizowe obowiązuje od 01.01.1999 r.

Bank musi być pośrednikiem w transakcjach, rozliczeniach zagranicznych

Prawo dewizowe

Art. 12 ust ; 13;14

• wprowadzenie dla rezydentów i nierezydentów obowiązku do pośrednictwa BK do rozliczeń handlu zagranicznego

• obowiązek dokumentowania transmisji zagr.

• Mają obowiązek ustnych lub pisemnych wyjaśnień transakcji

• Obowiązek na eksporterów aby w ciągu 3 miesięcy zapewnili transfer środków do kraju

• Rozliczenia mogą odbywać się w PLN lub innych banknotach

Po co jest potrzebny BK

1. stanowi prawo - musi tak być! BK jest pośrednikiem.

2. Ryzyko handlowe - w transakcjach występuje ryzyko handlowe (związane z transakcją handlową) i niehandlowe (związane z polityką)

Jakie kryterium Bank musi spełniać aby móc pośredniczyć

• jest upoważniony do przeprowadzenia - rozliczeń, bank posiada licencję dewizową (zgodę Ministra Finansów)

• odpowiada za sieć teleinformatyczną (SŁIFT) do rozliczeń międzynarodowych

Czy bank jest szanowany za granicami kraju (renoma)

• taryfa opłat

• koszt transakcji

Wybór sposobu płatności w rozliczeniach handlu zagranicznego

Jedną z najważniejszych klauzul kontraktowych w handlu zagranicznym jest klauzula dotycząca sposobu i terminu zapłaty za towar.

Wybór warunków i sposobów zapłaty od ryzyka i kosztów związanych z regulowaniem należności.

Do ryzyka zalicza się możliwość nie zapłacenia za towar w wyniku bankructwa lub złej woli nabywcy albo działania siły wyższej.

Do kosztów zalicza się:

1. koszt unieruchomienia kapitału

2. koszty gwarancji

3. koszty prowizji bankowych z tytułu obsługi płatności

Każda ze stron dąży do umieszczenia w kontrakcie takich warunków, które są dla niej korzystne.

Warunki płatności można określić, biorąc pod uwagę termin zapłaty:

• płatność przed dostawą towaru - przekazem, czekiem

• płatność gotówką w zamian za dokumenty - akredytywa, inkasem

• płatność w kredycie w zamian za dokumenty - akredytywą, inkasem z tratą

• płatność po dostawie towaru - przekazem, czekiem

Eksporter jest zainteresowany w wynegocjowaniu takiej formy płatności, która zapewni przyjęcie towaru przez nabywcę (importera) oraz szybkie otrzymanie należności za wysłany towar.

Importer z kolei preferuje takie formy zapłaty które zapewniają mu swobodną decyzję co do odbioru towaru i w których termin przekracza zapłaty nie jest dokładnie określony.

Przejawem ścierania się wzajemnie sprzedanych preferencji eksportera i importera jest stosowanie różnych sposobów zapłaty w obrocie handlowym z zagranicą.

Ze względu na ryzyko płatności z punktu widzenia interesów.........

Jeśli weźmiemy pod uwagę interesy importera wówczas przedstawiona kolejność ulega całkowitemu odwróceniu.

Oznacza to, że najkorzystniejszą dla niego formą zapłaty jest płatność w rachunku otwartym, mniej korzystną inkaso dokumentowe, niekorzystną akredytywa, natomiast najbardziej niekorzystną - zapłata z góry, zanim towar zostanie mu dostarczony przez eksportera.

Podstawową zasadą, która w ustaleniu sposobu zapłaty powinni się kierować kontrahenci, jest dbałość o zachowanie tzw.

..............

.............

Dla eksportera oznacza to niedopuszczenie do sytuacji w której traci on możliwość rozporządzania towarem, a zapłata jest uzależniona od dobrej woli importera.

Dla importera zaś - zapłata przed wysyłką towaru przez eksportera, która nie jest niczym zagwarantowana.

Eksporter tak długo nie powinien tracić możliwości dysponowania towarem, jak długo nie ma pewności co do pewnego zabezpieczenia płatności.

Wybór określonej formy płatności wpływa na zwiększenie lub zmniejszenie skali niepewności i ryzyka związanych z transakcjami handlowymi.

13. 04. 2003 r.

Zdolność kredytowa podmiotów gosp. odbywa się na 3 obszarach

• zdolność finansowa

• zdolność osobista kierownictwa tzn. jest wypracowana na podstawie analizy dokumentu

• własność zdolności kredytowej polega na pewnych metodach:

• logiczno - dedukcyjne - jest wyznaczana na podstawie skali 5 stopniowej

• empiryczne - wskaźnikowe

• jakościowe - na uwzględnieniu elementów nie mierzalnych np. jakość zarządzania

Komitet kredytowy -dyrektor, radca prawny,... ustalają zabezpieczenie kredytu

Monitoring:

• bieżący - zadanie ciągłe; sprawdzenie terminów wpłat; kontrolowanie racjonalnego wydawania środków

• okresowy - raz na jakiś czas

TABELKA

OPERACJE BIERNE

:

ITD.

11. 05. 2003 r.

Akredytywa dokumentowa jest pisemnym zobowiązaniem banku, który ją otworzył na zlecenie i zgodnie z instrukcjami klienta (zleceniodawcy), do zapłacenia lub zabezpieczenia zapłaty beneficjentowi akredytyw określonej sumy, pod warunkiem udowodnienia przez beneficjenta, za pośrednictwem przedłożonych dokumentów, że zostały dopełnione wszelkie warunki, od których akredytywa uzależnia zapłatę oraz pod warunkiem przedstawienia tych dokumentów w okresie ważności akredytywy.

Akredytywa jest transakcją odrębną od kontraktu, na którym może być oparta.

Jej istotą jest przejęcie przez bank otwierający akredytywę Do zapłaty otwartej akredytywy zobowiązany jest zarówno bank, który ją otworzył jak i bank który ją potwierdził.

Jakiekolwiek uzgodnienia między eksporterem i importerem nie mają znaczenia o ile nie zostały wprowadzone do treści, zobowiązany jest do dokonania płatności.

Międzynarodowa Izba Handlowa w Paryżu ,,Jednolite Zwyczaje i Praktyka dotycząca akredytyw dokumentowych,,

Strony uczestniczące w akredytywie

1. Zleceniodawca (importer, aplikant) zleca swojemu bankowi otwarcie akredytywy na rzecz eksportera zabezpieczające bankowi pokrycie akredytywy

2. Bank otwierający akredytywy (bank, importera) zobowiązuje się do zapłaty za prawidłowe dokumenty o ile warunki akredytywy zostały dopełnione

3. Bank eksportera - bank pośredniczący

• awizuje akredytywę - żadnych zobowiązań

• negocjujący akredytywę

• potwierdzający akredytywę

beneficjent akredytywy jest to eksporter na którego rzecz akredytywa została otwarta

ETAPY TRANSAKCJI ROZLICZANEJ AKREDYTYWY

• kupujący (importer) i sprzedający (eksporter) zawierają kontakt handlowy przewidujący płatność za pomocą akredytywy dokumentowej

• importer przekazuje swojemu bankowi zlecenie otwarcia akredytywy

• Bank importera (otwierający) sprawdza wewnętrzną zgodność ustaleń akredytywy

• Bank otwierający przekazuje - dokumenty kupującemu, jeżeli nie stwierdzą nieprawidłowości (bądź zostały one zaakceptowane przez kupującego i równocześnie dokonuje płatności lub ..............

• Bank eksportera przekazuje sprzedającemu (eksporterowi) należność za towar

WYGAŚNIĘCIE AKREDYTYWY

Wygaśnięcie akredytywy następuje w momencie ustania zobowiązań banków

WADY I ZALETY AKREDYTYWY DOKUMENTOWEJ

Zalety z punktu widzenia eksportera:

1. Akredytywa zabezpiecza przed ryzykiem handlowym transakcji (odmowa zapłaty i odmowa przyjęcia towarów)

2. Akredytywa może ułatwić eksporterowi uzyskanie kredytu na sfinansowanie własnej transakcji, gdyż zapewnia wykonanie zobowiązania przez importera

3. Przy akredytywie przenośnej, eksporter, bez angażowania własnych środków, może zakupić towar płacąc pieniędzmi importera

4. Przez płatność gotówką lub zabezpieczenie płatności dostarcza pieniądze natychmiast

5. Jej skuteczną i bezpieczną gwarancją za zgodne dokumenty, bez względu na zdolność importera do dokonania zapłaty

6. Przy akredytywie nie odwołanej, nie jest możliwe wprowadzenie jakichkolwiek zmian bez wiedzy i zgody importera

Wady z punktu widzenia eksportera:

1. Praktycznie żadne

2. Importer może wykorzystać usterki w dokumentach i odstąpić w ten sposób od niewygodnego kontraktu

3. Przy akredytywie odwołanej eksporter ponosi ryzyko niezrealizowanie transakcji z powodu anulowania ich, wprowadzenia zmian bez jego zgody

4. Eksporter jest czasami zmuszony udzielić kredytu kupieckiego importerowi w formie akredytywy z odroczonym terminem płatności

Zalety z punktu widzenia importera:

1. Zapłata następuje wyłącznie po spełnieniu przez eksportera wymogów określonych przez importera w akredytywie

2. Przy zabezpieczeniu ryzyka banku w innej formie niż blokada środków na rachunku; importer ma możliwość przeprowadzenia transakcji bez angażowania środków własnych

3. Poprzez określenie ostatecznego terminu załadunku, importer ma świadomość, że zapłata nie zostanie dokonana zanim towar nie zostanie wysłany

4. Importer może zminimalizować ryzyka, otrzymanie wadliwego towaru poprzez żądanie dokumentów wystawionych przez niezależne instytucje

Wady z punktu widzenia importera:

1. Akredytywa nie zabezpiecza dostatecznie importera przed nie wykonaniem kontraktu przez eksportera, może wygasnąć bez wykorzystania i bez żadnych skutków dla eksportera

2. Konieczność zabezpieczenia ryzyka banku otwierającego w formie depozytu pieniężnego

3. Jest operacją droższą i bardziej czasochłonną niż inkaso

4. Importer musi zapłacić za zgodne dokumenty, nawet jeśli otrzyma towar uszkodzony lub złej jakości

5. Jeśli importer nie zażąda dokumentów będących tytułem własności do towaru, a eksporter nie wysyła towaru, importer nie ma żadnych roszczeń do towaru pomimo zapłaty

Zasadnicza akredytywa faworyzuje eksportera, ponieważ często otrzymuje on zapłatę, zanim kupujący otrzyma towar.

Importer może jednak chronić swoje interesy poprzez żądanie odpowiednich dokumentów, precyzując: termin załadunku towaru oraz wyznaczając termin złożenia dokumentów w banku.

DOKUMENTY W ROZLICZENIACH

Ogół dokumentów występujących w związku z realizacją umowy kupna / sprzedaży można podzielić na dokumenty podstawowe i dokumenty dodatkowe.

MIĘDZYNARODOWE ROZLICZENIA BANKOWE-DOKUMENTOWE

Inkaso Dokumentowe to agencja w której bank pośredniczący (prezentujący) zobowiązuje się wydać dokumenty towarowe importerowi (płatnikowi) po dokonaniu przez niego płatności lub po jej zabezpieczeniu.

STRONY UCZESTNICZĄCE W INKASIE (4 strony)

• Zleceniodawca (podawca, sprzedający, eksporter) przygotowuje dokumenty i przekłada je do swojego banku razem z odpowiednim zleceniem inkasa.

• Bank zleceniodawcy, któremu zleceniodawca powierza dokumenty, bank kieruje dokumenty zgodnie z instrukcją zlecenia podawcy do banku płatnika (inkasującego)

• Bank inkasujący (bank pośredniczący) - który jest zaangażowany w transakcji inkasa dokumentowego

• Płatnik (kupujący, importer) - jest stroną której ostatecznie są prezentowane dokumenty wraz z wezwaniem do zapłaty sporządzanych przez bank płatnika zgodnie z instrukcjami eksportera

RODZAJE INKASA

Przedmiotem inkasa bankowego mogą być nie tylko dokumenty potwierdzające dostatecznie towarów lub wykonanie usługi (dokumenty handlowe) ale także dokumenty finansowe jak weksle, czeki czy kwity depozytowe

Z punktu widzenia rodzaju prezentowanych dokumentów wyróżniamy:

1. Inkaso bez dokumentowe (proste finansowe) dotyczy wyłącznie dokumentów finansowych (traty, czeki, weksle własne)

2. Inkaso dokumentowe (towarowe) którego przedmiotem są dokumenty handlowe wraz z dokumentami finansowymi lub wyłącznie dokumenty handlowe

TYPY INKASA DOKUMENTOWEGO

• Inkaso gotówkowe - D/P (documents againt payment) Bank inkasujący może wydać importerowi dokumenty tylko w przypadku dokonania przez niego zapłaty.

• Inkasa akceptacyjne - D/A polega na wydaniu dokumentów importerowi w zamian za akcept weksla. Jest to inkaso terminowe.

• Inkaso gwarantowane - wydanie dokumentów jest uzależnione od założenia przez importera gwarancji udzielonej przez bank.

1. Gwarancja zapłaty, jeżeli przedmiotem inkasa są same dokumenty towarowe

2. Gwarancja akceptu trat przez bank inkasujący jeżeli przedmiotem inkasa są dokumenty towarowe wraz z wekslami trasowymi wystawionymi przez zleceniodawcę na bank inkasujący

• Inkaso kapitałowe - bezpośrednie z przyspieszonym trybem pobierania należności

• Inkaso spedytorskie polega na tym, że eksporter poleca spedytorowi wydać towar odbierający dopiero po dokonaniu przez niego zapłaty, jest to typ inkasa bezpośredniego z pominięciem banków.

Rola banków w transakcji inkasa dokumentowego

Banki uczestniczą w operacji inkasa dokumentowego dokładają wszelkich starań aby wykonać przekazane instrukcje nie ponoszą odpowiedzialności za skuteczność w ściąganiu zapłaty.

Na zlecenie podawcy i płatnika są zobowiązane do prowadzenia dodatkowej (poza obowiązująca) korespondencji związanej..................................

Banki nie ponoszą odpowiedzialności, za skutki ,,siły wyższej,, oraz działanie, skutki postępowania czy zaniedbania stron trzecich.

1. Bank przekazuje (eksportera, zleceniodawcy) działa tylko.............

2. Bank inkasujący (importera, płatnika) jest zobowiązany....................wykonać instrukcje przekazane przez bank eksportera.

ZALETY I WADY INKASA DOKUMENTOWEGO

Inkaso dokumentowe operacja mało skomplikowana, nie wymaga zaangażowania środków pieniężnych z góry. Uzyskanie zapłaty zawiera ryzyko, dlatego stosuje się je gdy strony transakcji mają do siebie zaufanie.

Zalety z punktu widzenia eksportera

• Zmniejszenie ryzyka wcześniejszego wydania towaru

• Konkurencyjność - przygotowanie dokumentów do inkasa jest mniej kłopotliwe i czasochłonne niż do akredytywy dokumentowej, eksporter ma możliwość sprzedaży towaru po niższej cenie.

• Dostępność finansowa - eksporter ma możliwość uzyskania kredytu w swoim banku zabezpieczonego tratami podpisanymi przez importera

Wady

• Zwłoka lub opóźnienie przy zapłacie

• Koszty dodatkowe - wynikające z braku zapłaty lub nieakceptowania traty przez importera.

Zalety z punktu widzenia importera

• Udogodnienie - importer unika czasochłonnego wysiłku związanego z otwarciem akredytywy

• Obniżone koszty - importer nie ponosi kosztów

• Dostępność finansowa przy zastosowaniu traty terminowej

FORFAITING JAKO FORMA ROZLICZEŃ MIĘDZYNARODOWYCH

=TECHNIKA FINANSOWANIA HANDLU ZAGRANICZNEGO

(BANKI, CHZ)

Forfaiting to nabycie przez instytucje forfaitingową średnio- lub długoterminowej pieniężnej wierzytelności handlowej przed terminem jej płatności z pobraniem na rzecz instytucji forfaitingowej odsetek dyskontowych i z przyjęciem ryzyka wypłacalności dłużnika.

Operacja forfaitingowa jest ,,zakupem,, należności terminowych powstających w rezultacie dostaw towarów i usług eksportowych z wyłączeniem prawa regresu w stosunku do odstępującego wierzytelności

Przebieg operacji forfaitingowej

• Bank importera poręcza weksel złożony przez importera i zwraca mu go

• Importer płaci eksporterowi za dostawy towarów i usług tym wekslem

• Eksporter składa otrzymany weksel do dyskonta firmie forfaitingowej, otrzymując w zamian zapłatę w gotówce

• W terminie wymagalności firma forfaitingowa prezentuje weksel bankowi importera

• Importer wykupuje weksel, rezygnując w ten sposób swoje zobowiązania wobec eksportera

Kupujący przejmuje na siebie ryzyko

• handlowe

• ekonomiczne

• polityczne

Bank nabywcy przyjmuje na siebie ryzyko niedotrzymania zapłaty przez importera - zabezpieczenia.

• poręczenia cywilnoprawne i wekslowe (awall)

• akredytywa

• gwarancje bankowe

• ubezpieczenie wierzytelności

18. 05. 2003 r.

RODZAJE FORFAITINGU

Do najczęściej stosowanych odmian forfaitingu należą:

• forfaiting właściwy i niewłaściwy

• forfaiting pośredni i bezpośredni

• forfaiting jawny i tajny

• forfaiting krajowy i zagraniczny

Forfaiting niewłaściwy sprzedaż wierzytelności, w której nie następuje pełne przejęcie ryzyka przez forfaitera.

Fotfaiting bezpośredni instytucja forfaitingowa nie korzysta z pośrednictwa.

Forfaiting pośredni udział w całej operacji dwóch instytucji forfaitingowych.

Pierwsza odkupuje wierzytelność od odbiorcy towaru i od sprzedaje ją innej instytucji forfaitingowej.

Forfaiting tajny umowa forfaitingu zostanie podpisana bez zgody dłużnika.

Hermes forfaiting transakcje eksportowe wcześniej zabezpieczone gwarancja udzieloną przez rząd kraju eksportera i w dalszym ciągu przez niego utrzymywaną.

Jednym z podpisanych wymagań przeprowadzania operacji forfaitingowej jest bieżąca i przyszłościowa wypłacalność dłużnika i kraju z którego on pochodzi.

Bank i instytucja forfaitingowa posiadają własne listy państw i poszczególnych banków z określeniem poziomu ryzyka i maksymalnego terminu wypłacalności.

Ranking oparty jest na ocenie gospodarczej danego państwa wraz z analizą ryzyka finansowego.

Im ryzyko jest poważniejsze tym wyższa jest stopa forfaitingowa.

TECHNIKA DYSKONTOWANIA NALEŻNOŚCI

Do obliczania należnych odsetek stosuje się następujące techniki:

• straight discount

• simple discount to yield

• amnat discount to yield

• seni-amnat discount to yield

• guartenty discount to yield

• monthly discount to yield

Gwarancja Bankowa

Gwarancja bankowa jest samodzielnym zobowiązaniem banku, podejmowane na zlecenie klienta.

Bank oświadcza, że zgodnie z jej treścią zaspokoi przyjmującego gwarancję beneficjęta, jeżeli zleceniodawca wywiąże się wobec niego z umownych zobowiązań.

Gwarancja ma na celu dodatkowe zapewnienie jej beneficjentowi wykonania umowy przez kontrahenta. Gwarancja jest niezależnym zobowiązaniem banku i nie może być odwołana, chyba że przewidziano to w jej treści.

ŹRÓDŁA PRAWA

Publiczne prawo bankowe

Regulacje prawne dotyczą gwarancji bankowej wynikające z publicznego prawa bankowego znajduje się w:

1. Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r - Prawo Bankowe 13

2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r -,o NBP

3. Zarządzania nr 4/ 98 Komisji Narodu Bankowego z dnia 30 czerwca 1998 r., w sprawie szczegółowych warunków udzielania przez banki gwarancji bankowych i poręczeń.

UCZESTNICY STOSUNKU PRAWNEGO

Stosunek podstawowy jest to umowa, w której kontrahent (dłużnik) zawiera z kontrahentem (wierzycielem) umowy, na podstawie której dłużnik zobowiązany jest do świadczenia na rzecz wierzyciela określonego świadczenia. W celu zobowiązania interesów wierzyciela umowa zawiera zwykle tzw. Klauzulę gwarancyjną.

Typy gwarancji bankowych

Dwa podstawowe kryteria umożliwiające klasyfikację gwarancji bankowej.

1. Odwołalność udzielonej gwarancji

2. Warunkowość zobowiązania banku gwaranta

Ad 1.

Ze względu na odwołalność udzielonej gwarancji wyróżnia się gwarancje;

1. Odwołalne

2. Nieodwołalne

Ad a.

Gwarancje odwołalne charakteryzują się tym, że bądź to w wyniku zajścia pewnych okoliczności (np. pogarszającego się stanu finansowego zleceniodawcy wynikającego z dokumentacji obligatoryjnie przez niego składanej), bądź to z upływu określonego czasu (ale różnego od czasu na który gwarancje zostały udzielone ) gwarant może odwołać udzieloną gwarancję.

Ad b.

Gwarancje nieodwołalne charakteryzują się tym że ich treść nie przewiduje możliwości jednostronnego rozwiązania zobowiązania - zawierają one klauzulę przez którą bank obliguje się do nie odwołania udzielonej gwarancji i to nawet w przypadku, gdy zleceniodawca wystąpiłby z wyraźnym o to żądaniem.

Ad 2.

Stosując kryterium warunkowości należy odróżnić dwa rodzaje gwarancji bankowych;

1. Gwarancje warunkowe (ang. Condition guarantee)

2. Gwarancje bezwarunkowe, czyli na pierwsze żądanie (ang. Guarantee on first demand)

Ad a.

Gwarancje warunkowe

Cechą charakterystyczną warunkowej gwarancji bankowej jest to że świadczenie gwaranta uzależnione jest od spełnienia określonych w liście gwarancyjnym warunków okoliczności ich spełnienia mogą być określone bardzo różnie np.:

1. żądanie beneficjenta musi znaleźć potwierdzenie w ściśle określonych dokumentach przedstawionych gwarantowi, gwarancja dokumentowa. Przykładem typowych dokumentów wymaganych przez gwaranta mogą być; wyciąg z konta beneficjęta, faktura, dokumenty spedycyjne, listy przewozowe czy polisy ubezpieczeniowe.

2. żądanie beneficjenta musi być poparte dokumentami sporządzonymi przez osoby trzecie np.- komisje rzeczodawców czy izby handlowe. W pewnych przypadkach realizacja gwarancji uzależniona jest od dostarczenia przez beneficjenta orzeczenia sądowego lub komisji arbitrażowej.

3. żądania przedstawione gwarantowi muszą być odpowiednio umotywowane przez beneficjenta.

Ad b.

Gwarancje bezwarunkowe

Gwarancje na pierwsze żądanie pełnią rolę nadrzędnej w stosunku do różnych rodzajów gwarancji. W obrocie krajowym, strony chcą zawrzeć zobowiązanie gwarancyjne bezwarunkowe w tekście listu gwarancyjnego zamieszczają klauzule typu: ,,gwarantujemy zapłacić na pierwsze żądanie,, , ,, gwarantujemy bezwarunkowo i na pierwsze żądanie,, lub ,,gwarantujemy zapłacić bezwarunkowo na pierwsze żądanie bez względu na jakikolwiek sprzeciw,,.

Zwrot ,,na pierwsze żądanie,, jest jedynie automatycznie używany w zobowiązaniach zaciąganych w profesjonalnym obrocie i nie wyłączą wcale możliwości podnoszenia zarzutów przez beneficjenta gwarancji.

Efekt wyłączenia zarzutów można by w takim przypadku osiągnąć dzięki zamieszczeniu w tekście umowy zwrotu np. ,,bez prawa powołania się na jakiekolwiek okoliczności,, bądź podobne.

CHARAKTERYSTYKA GWARANCJI NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANYCH W OBROCIE HANDLOWYM I UDZIELANYCH ...

Rodzaje gwarancji bankowych

Gwarancja bankowa jako niezależne zabezpieczenie, wykorzystywana jest w różnych sytuacjach. Kryterium ich rozróżniania, opiera się na przedmiocie długu ze stosunku podstawowego.

Do najczęściej spotykanych gwarancji udzielanych przez bank należą:

1. gwarancja przetargowa (wadialna)

2. gwarancja prawidłowego wykonania umowy

3. gwarancja zwrotu zaliczki

4. gwarancja zapłaty

• gwarancja zapłaty zaliczki

• gwarancja terminowego dokonania płatności za zakupione towary i usługi

• gwarancja zapłaty akredytywy

• gwarancja opłacenia dokumentów nadesłanych do inkasa

• gwarancja awalizowania weksli

• gwarancja spłaty kredytów

• gwarancja zapłaty cła

• gwarancja spłaty rat leasingowych

• gwarancja zapłaty za towary sprzedane ze składu konsygnacyjnego

• inne rodzaje gwarancji bankowych

• gwarancja rewolwingowa

• gwarancja w nagłych przypadkach

• gwarancja transferowa

CZEKI I OBRÓT CZEKOWY

Klauzule czekowe

Oprócz ustawowych elementów, Prawo czekowe przewiduje również możliwość umieszczenia na czeku klauzul dodatkowych.

Klauzule te można podzielić na dwie grupy:

1. klauzula czekowe - objęte tj.:

• klauzule, które według przepisów prawa czekowego nie wywołują żadnych skutków prawnych, wśród nich można wyróżnić np.;

• wzmiankę o przyjęciu czeku,

• zwolnienie się wystawy od odpowiedzialności za zapłatę,

• oznaczenie innego terminu płatności niż za okazaniem;

• klauzule, które wywołują skutki z punktu widzenia prawa cywilnego np. klauzula zawiadomienia

2. klauzule czekowo - skuteczne tj.: wywołujące skutki uznane przez prawo czekowe; należą do nich:

• umieszczenie wyrażenia ,,nie na zlecenie,,

• wskazanie domicyliaty

• zakreślenie lub wzmianki ,,przelać na rachunek,, , tylko do rozrachunkku,,

• klauzula zależności

• zwolnienie od obowiązku sporządzenia protestu

• podanie, że czek jest płatny za okazaniem

Czek może być płatny w miejscu zamieszkania osoby trzeciej bądź w miejscowości, w której trasat ma miejsce zamieszkania, bądź w innej miejscowości, z tym że osobą trzecią musi być bank.

Rodzaje czeków

Czeki można dzielić uwzględniając różne kryteria. Z uwagi na osobę uprawnioną z czeku wyróżniamy:

• czek na okaziciela

• czek na zlecenie określonej osoby

• czek z zastrzeżeniem ,,nie na zlecenie,, , czyli czek imienny.

Ze względu na miejsce płatności można rozróżnić:

• czeki miejscowe, które są płatne w miejscu wystawienia

• czeki zamiejscowe, które są płatne w innym miejscu niż miejsce wystawienia

Jeżeli weźmiemy pod uwagę sposób zaspokojenia posiadacza czeku, możemy je podzielić na:

• czek gotówkowy

• czek zakreślony

• czek rozrachunkowy

Czek gotówkowy jest to dokument zawierający polecenie wystawcy czeku, skierowane do banku - trasata, wypłacenia określonej na czeku kwoty okazicielowi lub osobie wskazanej na czeku. Czek gotówkowy jest jedną z form rozliczeń gotówkowych. Czeki gotówkowe mogą być wystawione jako imienne bądź na okaziciela.

01. 06. 2003 r.

SYSTEMY CZEKOWE

W skali międzynarodowej występują 3 systemy czekowe:

• system komercyjny (genewski), do którego należą Polska, kraje europejskie (oprócz Wielkiej Brytanii) oraz niektóre pozaeuropejskie

• system anglosaski, obowiązuje na terenie Wielkiej Brytanii i w krajach Commonwelthu.

• System amerykański, obowiązujący na terenie USA, w Kolumbii, Puerto Rico, ................................................

Pomiędzy czekami wystawionymi w wymienionych systemach występują dużo istotne różnice, np. w terminach ważności czeków ......................... ........................................................................................

W systemie konwencyjnym termin ten jest ściśle określony i wynosi:

10 dni, gdy czek jest płatny w kraju wystawienia (dotyczy krajów kontynentu europejskiego)

20 dni, gdy czek jest płatny w innym kraju kontynentu europejskiego lub kraju basenu Morza Śródziemnego

70 dni, gdy czek jest płatny w krajach zamorskich

Dniem początkowym tych terminów jest dzień następny po dniu wskazanym w czeku jako data wystawienia czeku .............................................

SKUP CZEKÓW ZAGRANICZNYCH

Podział czeków:

W operacji czekowej biorą udział 3 osoby: wystawca (trasant), płatnik (trasat) oraz beneficjent (remitent). Biorąc za podstawę jedną z tych osób możemy dokonać następujących podziałów czeków:

I z punktu widzenia wystawcy czeku

• czeki bankierskie

• czeki skarbowe

• czeki podróżnicze

• czeki osób prawnych poza bankiem

• czeki prywatne

II z punktu widzenia płatnika czeku

• czeki płatne przez banki krajowe

• czeki płatne przez banki zagraniczne

III z punktu widzenia remitenta

• czeki płatne na zlecenie osoby fizycznej

• czeki płatne na zlecenie osoby prawnej

OGÓLNE WARUNKI I ZASADY SKUPU CZEKÓW

Zgodnie z praktyczną międzynarodową i wzajemnymi ustaleniami (zawartymi m.in. w konwencji genewskiej z 1931 r.) pokrycie finansowe z tytułu skupowanych czeków powinno znajdować się na rachunku płatnika lub być na jego rachunek przekazane.

RÓŻNICE MIĘDZY WEKSLEM A CZEKIEM

WEKSLE

1. w zasadzie jest narzędziem kredytu

2. wystawcą jest osoba fizyczna i prawna posiadająca zdolność wekslową

3. weksel może mieć pokrycie po jego wystawieniu ( jest bowiem środkiem kredytu)

4. jest on przedstawiony do przyjęcia trasatowi

5. musi być wystawiony na określoną osobę (nie na okaziciela)

6. może być płatny w oznaczonym dniu, za okazaniem, w pewien czas po dacie lub po okazaniu

7. nie można go odwołać

8. wyrażenie ,,do rozrachunku'' na wekslu i jego zakresie jest niedopuszczalna

9. biura notarialne i urzędy pocztowe sporządzają protest jeśli dłużnik odmawia zapłaty

10. wystawca odpowiada cywilnie wobec posiadacza weksla w przypadku nie zapłaty weksla

11. posiadacz weksla nie musi przyjmować zapłaty przed terminem jego płatności

12. osobą u której płatny jest weksel, może to być osoba trzecia lub wskazana na wekslu

13. można zastrzec oprocentowanie sumy wekslowej w wekslach płatnych w pewien czas po okazaniu lub za okazaniem

14. indosować weksel na trasata można wiele razy, a ten może indosować dalej

15. ...........................

16. .............................

CZEK

1. w zasadzie jest narzędziem płatności

2. bank jest trasatem

3. po jego wystawieniu musi mieć pokrycie

4. czek wogule nie podlega przyjęciu przez trasata

5. może być wystawiony na okaziciela lub na inną osobę

6. płatny jest w przypadku okazania

7. może być odwołany w niektórych sytuacjach

8. może mieć formę czeku do rozrachunku lub zakreślonego

9. poprzez biura notarialne i oświadczenia trasata sporządzone są protesty, w wyniku których dłużnik odmawia zapłaty

10. wystawca odpowiada cywilnie i karnie wobec posiadacza czeku w przypadku nie zapłaty czeku

11. można przedstawić czek do zapłaty przed dniem wystawienia

12. osoba u której czek jest płatny może być tylko bank

13. oprocentowanie zastrzeżone uważa się za nie napisane

14. nie można indosować czeku na trasata

15. czek nie może być przyjęty w zastaw

16. nie sporządza się opisów z czeku, a wtóropisy (czeki imienne)sporządza się gdy czek wystawiony jest w jednym kraju a płatny jest w drugim kraju

PODOBIEŃSTWA MIĘDZY WEKSLAMI A CZEKAMI

WEKSLE

1. zobowiązania abstrakcyjne

2. w tekście dokumentu jest nazwa ,,weksel'' , w języku w jakim go wystawiono

3. jest poleceniem zapłaty bezwarunkowym

4. w wekslu występują trzy strony: trasant, remitent, trasat

5. wystawca może go na własne zlecenie wystawić i może być trasatem

6. można go przenosić przez indos

7. zawiera polecenie zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej

8. dłużnicy odpowiadają solidarnie wobec posiadacza weksla

9. każda osoba podpisana na wekslu odpowiada niezależnie od zobowiązań innych podpisanych osób

10. poprzez poszukiwanie zwrotne dochodzi się roszczeń z weksla, aby postępowanie nakazowe było uproszczone można wnieść pozew

PODOBIEŃSTWA MIĘDZY WEKSLAMI A CZEKAMI

CZEK

1. zobowiązania abstrakcyjne

2. w tekście dokumentu jest nazwa ,,czek'' , w języku w jakim go wystawiono

3. jest poleceniem zapłaty bezwarunkowym

4. w czeku występują trzy strony: trasant, remitent, trasat

5. wystawca może go na własne zlecenie wystawić i może być trasatem (wyjątkiem jest czek na okaziciela)

6. ...................

2 organy zatwierdzające w banku komercyjnym

-zarząd

- rada nadzorcza

Strategie określające poziom ryzyka:

• skuteczne zniechęcanie mniej zamożnego klienta

• strategia zrównoważonego ryzyka

• strategia ofensywna

---