LEKI KRWI

Skład krwi:7-8%masy ciała 4-6l

• Osocze 90% woda, 7-8% białka (alfa1globulina - protrombina)

• elementy morfotyczne

• erytrocyty 4,6mln/μl K 5,6mln/μl M 110-120dni życia Hb u M 130-160g/l

• leukocyty 4-10tyś/μl

granulocyty - obojętnochłonne 55-70%, zasadochłonne 0-1%, kwasochłonne 2-4%

agranulocyty - monocyty 2-6%, limfocyty 25-40%

• płytki krwi

Hematokryt- stosunek V masy krwinkowej do pełnej V krwi 0,42K 0,47M podwyższenie przy niedoborze tlenu

OB-odczyn opadania krwinek, krew żylna+3,8% cytrynian Na, odczyt po 1-2h 1h-8mmK 5mmM, 2h-20K 15M, podwyższenie przy stanach zapalnych, chorobowych surowica - osocze pozbawione fibrynogenu

Rola krwi

• zaopatrzenie komórek w tlen i substancje odżywcze

• usuwanie z komórek dwutlenku węgla, zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii

• udział w termoregulacji

• udział w reakcjach immunologicznych

• transport hormonów i innych substancji czynnych biologicznie np. leków

Krew jest niezbędnym elementem utrzymywania homeostazy ustrojowej.

Hemostaza

• zespół procesów fizjologicznych, które zapewniają sprawne hamowanie krwawienia, po przerwaniu ciągłości ściany naczyń krwionośnych, szczelność łożyska naczyniowego i płynność krwi krążącej

• element homeostazy

Fizjologia hemostazy

Prawidłowa hemostaza to równowaga dynamiczna między czynnikami hamującymi i pobudzającymi

Składa się na nią 5 elementów:

• naczynia krwionośne

• płytki krwi

• hemostaza osoczowa

• układ siateczkowo-śródbłonkowy

• leukocyty

Hemostaza naczyniowa

Elementy strukturalno-funkcjonalne

• komórki śródbłonka

• miocyty gładkie ścian naczyń krwionośnych

• macierz międzykomórkowa

Receptory i inne składniki błony oraz wydzielane produkty syntetyzowane przez komórki śródbłonka

Hemostaza płytkowa

Płytki pełnią 2 zasadnicze funkcje:

• tworzenie hemostatycznych czopów płytkowych, które mogą zamykać drobne uszkodzenia w ścianach naczyń

• udział w procesie krzepnięcia

Kolejne fazy tworzenia i narastania czopu hemostatycznego to adhezja płytek do warstwy podśródbłonkowej, zmiany kształtu z dyskoidalnego do nieforemnego z licznymi pseudopodiami, reakcja uwalniania składników ziarnistości i agregacja.

Inne funkcje - trombocyty uczestniczą w innych procesach

• zapalnym

• odrzucenia przeszczepu

• przerzutach nowotworowych

• fagocytoza

• gojenie ran (pobudzenie proliferacji fibroblastów naczyń gładkich)

• magazynowanie i uwalnianie amin katecholowych

Hemostaza osoczowa

Elementy:

• krzepnięcia

• fibrynolizy

• kininogenezy

• układu?

Fibrynolizę aktywuje: wysiłek, stres, alkohol, ranne przebudzenie

Leki krwi:

1.Leki p/zakrzepowe

• preparaty p/zakrzepowe

• antagoniści wit. K

• heparyna i pochodne

• inhibitory krzepnięcia(bez heparyny)

• enzymy

2.Leki p/krwotoczne

• leki fibrynolityczne

• witamina K i inne hemostatyki

3.Preparaty stosowane w niedokrwistości

• peparaty żelaza

• preparaty wit.B₁₂ i kwasu foliowego

• inne leki stosowane w niedokrwistości

4.Substytuty osocza i płyny infuzyjne

• krew i preparaty krwiozastępcze

• płyny infuzyjne

• płyny do dializy otrzewnowej

• dodatki do płynów infuzyjnych

LEKI P/ZAKRZEPOWE

Witamina K

• bierze udział w syntezie wątrobowych czynników krzepnięcia

• tzw czynników K-zależnych II, VII, IX, białka C i S

• wit. K to istotny kofaktor karboksylacji kwasu glutaminowego do γ-karboksyglutaminowego

Antagoniści witaminy K:

• wpływają na potranslacyjne przekształcanie czynników krzepnięcia, hamują reduktazę epoksydu wit.K, niezbędną do regeneracji hydrochinonu wit.K z epoksydu wit.K; zapobiegają γ-karboksylacji kwasu glutaminowego, znajdującego się w cząsteczkach prekursorowych czynników krzepnięcia

• powodują powstawanie w wątrobie nieaktywnych białek czynników krzepnięcia niezdolnych do wiązania jonów Ca wskutek braku grup dikarboksylowych w ich cząsteczce

• nieaktywne prekursory noszą nazwę PIVKA (Protein Induced by Vitamin K Absence/Antagonists) lub azakarboksybiałkami

• podczas stosowania tych leków zachodzi konieczność regularnego monitorowania parametrów hemostatycznych krwi (czas protrombinowy)

• dobrze się wchłaniają, silnie wiążą się z białkami osocza - fenprokumon, warfaryna 99%

Preparaty

Leki o działaniu powoli narastającym i długotrwałym	Fenoprokumaron 150h T0,5	Marcumor
Leki o działaniu pośrednim	warfaryna Acenokumarol	Warfarin Syncumar, Sintrom, Acenocumarol
Leki o działaniu szybko narastającym i krótkotrwałym	etylbiskumacetat	Pelanteran

Podane doustnie wykazują długotrwałe działanie, są trudno lotne.

Działania niepożądane:

• krwawienia z nosa, dziąseł

• krwotoki, krwiomocz

• b rzadko gorzki smak w ustach, nudności, biegunka, wymioty

• alergiczne zmiany skórne, łysienie

• zaburzenia rozwojowe noworodków

Przeciwwskazania

• ryzyko krwotoku

• ciąża

• zaburzenia wątroby

• zaburzenia nerek

Interakcje

• wypieranie z białek sulfonamidy, salicylany, tolbutamid, lub hamowanie biotransformacji chloramfenikol - występowanie krwawień

• chinidyna, salicylany, tetracykliny, anaboliki działają synergistycznie przez hamowanie syntezy czynników krzepnięcia

• induktory enzymatyczne np.fenobarbital osłabiają dział.

• cholestyramina zmniejsza wchłanianie z przewodu pokarmowego

HEPARYNA I POCHODNE

• Wykazują natychmiastowe działanie antykoagulacyjne przez aktywację kofaktora osoczowego antytrombiny III (AT-III). AT-III i kompleks AT-III-heparyna działają hamująco na działanie proteaz serynowych, powstająceej w procesie krzepnięcia trombiny, czynniki Xa, IXa, XIa, XIIa, VIIa oraz kalikreinę, plazminę, urokinazę

• Fizjologiczna rola p/zakrzepowa, bezpośredni antykoagulant

• Odtrutka - siarczan protaminy

• Podawana dożylnie, nie wchłania się z przewodu pokarmowego, otrzymywana z błony śluzowej świń i płuc bydła

• Wskazania

• Profilaktyka i leczenie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej

• Zakrzepica żył głębokich

• Zewnętrzne owrzodzenia żył kończyn dolnych i leczenie trudno gojących się zmnian skórnych

• Niestabilna dusznica piersiowa, świeży zawał

• Rozsiane wenątrznaczyniowe krzepnięcie

• Krążenie pozaustrojowe

• dializy

• Działania niepożądane

• Krwawienia do skóry i z błon śluzowych

• Małopłytkowość (immunogenna i nieimmunogenna)

• Osteoporoza

• Hipoaldosteronizm

• Odczyny alergiczne

• Łysienie

• Martwica skóry

• Przejściowy wzrost aktywności aminotransferazy w surowicy

• Przeciwwskazania

• Skłonność do krwawień

• Wrzody żołądka i jelit

• Zagrażające poronienie

• Ciężkie choroby wątroby, nerek, trzustki

• Interakcje - środki antyagregacyjne, niektóre cefalosporyny i penicyliny - krwawienia; leki p/histaminowe, glikozydy naparstnicy, tetracykliny - osłabiają działanie

• W czasie terapii heparyną istnieje konieczność monitorowania parametrów hemostatycznych krwi poziomu AT-III w surowicy

• Preparaty do użytku wewnętrznego: Działają bardzo krótko

Sole sodowe heparyny (heparin natrium)

Heparin Biochemie (podskórnie i dożylnie)

Heparinum (podskórnie, dożylnie)

• Preparaty do użytku zewnętrznego:

Sól sodowa heparyny:

Aescin, żel

Alcepalon, żel

Toinex, krem

Savarix, żel

Lioton, żel

Haematoven, żel

Esceven, żel

Cepan, krem

Biherpan, żel

Heparyna

Helason, żel

HEPARYNY FRAKCJONOWANE

H. drobnocząsteczkowe wprowadzono do lecznictwa w latach 80, wykazują skuteczność i bezpieczeństwo stosowania (randomizowane badania kliniczne), wypierają naturalne heparyny Są to sole heterogennych siarczanów glikozaminoglikanów o m.cz.<8000Da, hamują gł. Xa, dłuższy T0,5 2-4h i.v., 4-6h s.c.

Własności	Heparyna standardowa	Heparyna drobnocząsteczkowa
Średnia masa cząsteczkowa	12-15 tyś	3,5-7,3
Jednostki cukrowe	40-50	13-22
Aktywność antyXa/antyXIa	1:1	2:1-5:1
Wiązanie na śródbłonku	TAK	NIE
Wpływ na czynnik płytek	TAK	SŁABA

Ardeparyna

Certoparyna

Dalteparyna

Enoxyparyna Clexane, Lovenx

Nadroparyna

Parnaparyna Fluxum, Minidalton, Loveps

Reviparyna Clivarin

Tinzaparyna Logiparin

Hirudyna - bezposrednio hamuje trombinę, silny inhibitor krzepnięcia, wydzielany przez pijawki, syntetyczny stosowany w kardiochirurgii przy zakładaniu bypasów i stentów, brak antidotum

Lepirudyna - otrzymywana z komórek drożdży, u pacjentów z trombocytopenią indukowaną przez heparynę, zawał, niestabilna dusznica, inne ch. Zakrzepowo-zatorowe, pozajelitowo

Desirudyna - podskórnie

Sól sodowa danaparoidu - mieszanina niskocząsteczkowych GAG z błony śluzowej jelit świń, zawiera: siarczan heparanu, siarczan dermatanu, siarczan chondroityny; hamuje czynnik Xa i trombinę - w przypadku zakrzepicy lub w profilaktyce u pacjentów z trombocytopenią indukowaną przez heparynę

Fondaparynuks - syntetyczny pentasacharyd, selektywny inhibitor czynnika Xa - profilaktyka zakrzepów żylnych u pacjentów w przygotowaniu do operacji na kończynach dolnych

INHIBITORY KRZEPNIĘCIA

Głównie hamują funkcje płytek krwi

• Antagoniści glikoproteiny GP IIb/IIIa

• Antagoniści rceptorów dla ADP

• Inhibitory COX

Antagoniści glikoproteiny GP IIb/IIIa

IIa/IIIb - receptor pośredniczący agregacji trombocytów, typu integryn, łączy się z ligandem-fibrynogenem po aktywacji przez:adrenalinę, serotoninę, PAF, trombinę, ADP, TXA2, wazopresynę, kolagen. Fibrynogen tworzy mostki między aktywowanymi trombocytami, indukując powstawanie zakrzepu z płytek krwi

Mechanizm to zablokowanie receptora dla fibrynogenu

Trzy grupy związków:

• P/receptorowe białka monoklonalne i długołańcuchowe peptydy występujące naturalnie w jądrach…….

• Krótkołańcuchowe peptydy zawierające sekwencję RGD

• Niepeptydowe mimetyki sekwencji RGD

Niepożądane skutki działania tych leków są wspólne dla całej grupy. Są to:

• Małopłytkowość

• Nadmierne krwawienie

Niepeptydowe	Tirofiban pozajelitowo Lamifiban, Sibrafiban, Lotafibar	Aggrastat
Chimery genetyczne	Abciksimab - fr. Fab chimerycznego monoklonalnego p/ciała przeciwko GP , pozajelitowo, wykrywany przez trombocyty, które mogą go wydzielać	ReoPro
Krótkołańcuchowe peptydy RGD	Eptifibatyd - cykliczny heptapeptyd, pozajelitowo RPR 10989	Integrilin

Antagoniści receptora dla ADP

Blokują 1 z 3 płytkowych receptorów dla ADP P2Y12, niezbędnego do pełnej aktywacji glikoproteiny GPIIb/IIIa, co hamuje agregację trombocytów, zapobiegają również zmniejszeniu się światła naczyń po wszczepieniu stentów Leki pochodne tienopirydyny, proleki

Tiklopidyna - Aclotin, Ifapidin, Ticlid, Ticlo,Ticlopidine Poli Działanie występuje po 2 dniach, utrzymuje 4-8dni po odstawieniu Działania niepożądane: neutropenia, plamica małopłytkowa, agranulocytoza, powikłania krwotoczne, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, swędząca osutka, pokrzywka, uszkodzenie wątroby P/w:nadwrażliwość na lek, skaza krwotoczna, choroba wrzodowa, okres krwotocznego udaru mózgu, ciąża, leukopenia, trombocytopenia

Klopidogrel - Plavix czas półtrwania 8h, 5-7dni-przywrócenie funkcji erytrocytów rzadko leukopenia i zaburzenia żołądkowo-jelitowe, krwawienia; p/w zaburzenia wątroby, krwawienia czynne (wrzód żołądka, wewczaszkowe), karmienie piersią

Inhibitory COX

• działają p/bólowo, p/zapalnie, p/gorączkowo

kwas acetylosalicylowy - ASA liczne mechanizmy działania na układ krzepnięcia i fibrynolizy

• nieodwracalne hamowanie COX-1 brak syntezy TXA2 i brak zdolności agregacji 100mg

Rofekoksyb - inhibitor COX-2, w 1 fazie powoduje wzrost krzepliwości, zatory w żyle i tętniaki środkowe siatkówki (utrata wzroku, słuchu, udar mózgu)

Dipirydamol - nasila działanie agregacyjne adenozyny, PGE2, hamuje fosfodiesterazę w trombocytach, w wyniku czego gromadzi się cAMP, zostaje związany Ca i hamowane jest uwalnianie mediatorów z trombocytów, w ch. wieńcowej

ENZYMY

• trombolityczne - zwierzęce/otrzymane w inżynierii genetycznej

• powodują konwersję plazminogenu w bardzo aktywny enzym plazminę

I generacja

• streptokinaza - Kabikinase, Streptase - wytwarzana przez betahemolizujące paciorkowce

• acylowany kompleks streptokinazy z udziałem plazminy

• urokinaza - Urokinase, Ablokinase, Breokinase

II generacja ma większe powinowactwo do fibryny niż I

• rt-PA - Alteplaza, Actylise - uzyskuje swoją pełną aktywność enzymatyczną dopiero w wyniku związania się z fibryną i wykazuje >powinowactwo do plazminogenu - duża selektywność

• prourokinaza - jednołańcuchowy aktywator plazminogenu typu urokinazy, scu-PA

• mają wysoką cenę

• rzadziej wywołuje reakcje alergiczne, mniejsze nasilenie stanu litycznego, małe powinowactwo do plazminogenu

III generacja - otrzymywana przez inżynierię genetyczną, rekombinację

• rekombinowany rt-PA, reteplan

• TNK-tPA - tenekteplaza??

• Lanoteplan

• Rekombinowana stafylokinaza

Wskazania

• Świeży zawał

• Oste zamknięcie światła tętnicy w kończynach

• Świeża zakrzepica żył miednicy i kończyn

• Zatory płucne

• Zakrzepy w przetokach tętniczo-żylnych u pacjentów dializowanych

Działania niepożądane

• Krwawienia

• Reakcje alergiczne

Przeciwwskazania

• Krwotoki, choroba wrzodowa

• Ciąża

• Niewydolność wątroby, nerek

• Skaza krwotoczna

• OZT

Badania kliniczne:

• bat-PA - aktywatory plazminogenu pochodzenia zwierzęcego

• chimery rt-PA i inne białek

• leki trombolityczne sprzężone z monoklonalnymi p/ciałami przeciw fibrynie lub płytkami

• hirudyna

• aktywowane białko C

• tlenki azotu

Usunięcie jonów Ca - kompleksowanie z cytrynianem sodowym lub wytrącaniem szczawianem sodowym lub fluorkiem sodowym

LEKI P/KRWOTOCZNE

Krwotoki to groźne i częste następstwo urazów. Ubytek 0,5-1,5l krwi może spowodować śmierć.

• Leki zwiększające krzepliwość - zwiększają zawartość składników uczesniczących w krzepnięciu krwi

• ↑ rozpad płytek - hipotoniczne roztwory roztwory glukozy (4%), NaCl (10%)

• ↑liczbę płytek - etamsylat (Cyklonamina) zwiększa adhezję płytek i oporność naczyń włosowatych oraz skrócenie czasu krwawienia, nie wywiera wpływu na liczbę płytek, stężenie osoczowych czynników krzepnięcia, ciśnienie krwi, nie obkurcza naczyń krwionośnych, stosowany w skazie naczyniowej, nadmiernym krwawieniu miesiączkowym, przed zabiegami chirurgicznymi, p.o., i.v., miejscowo w tamponach; dz.niepoż.-bóle głowy, nudności, uczulenie

• ↑wytwarzania protrombiny - witamina K2 menachinon (Vitaminum K),K1 fitomenadion (Vitacon)

Wskazania-niedobór wit.K, antidotum w przedawkowaniu leków p/krzepliwych np.poch kumaryny, hipoprotrombinemia; w uszkodzeniu wątroby nieskuteczna 10-20mg dziennie

Dział. niepożądane: reakcje nadwrażliwości (spadek p, wykwity, zawroty głowy), u osób z niedoborem G-6-PD niedokrwistość hemolityczna, dożylnie hiperbilirubinemia u noworodków

• trombina i inne enzymy proteolityczne

• fibrynogen - stosowany i.v. w rozsianym krzepnięciu wewnątrznaczyniowym,wskutek nagłego zużycia krążących czynników krzepnięcia przy roległych uszkodzeniach naczyń, wolniejszym prepływie krwi, powikłaniach porodowych lub wrodzonej hipofibrynogemii Haemocomplettan, Beriplast (klej tkankowy zawierający 4 fiolki - czynnik XII z fibrynogenem + aprotynina + trombina + chlorek wapnia

• Sole Ca

• Środki unieczynniające heparynę (siarczan protaminy)

• leki osoczopochodne - koncentraty 1 lub więcej czynników krzepnięcia

IX Bebulin Factor IX (hemofilia B), VIII(hemofilia A), VII, Beriplex P, Feibe Tim IV....VII+IX

• Leki hamujące fibrynolizę - hamowanie rozpuszczania wytworzonego skrzepu

• Kwas ε-aminokapronowy hamują w sposób nieodwracalny fizjologiczne aktywatory plazminogenu, działanie samej plazminy nie zostaje zmienione, efekt po 2-4h i.v. lub doustnie, dział. niepożądane -osłabienie mięśni,czasem mioliza, hipotonia ortostatyczna, nudności, wymioty, biegunka, alergiezaczopowanie dróg moczowych, obrzęk błony śluzowej nosa, zaczerwienienie spojówek; p/w ciężkie zaburzenia nerek (kumulacja), ciąża, krwiomocz, zakrzepica

• Traneksamowy - Exacyl

• Aprotynina - Traskolan, Beriplast hamuje tworzenie i działanie plazminy

• Leki kurczące i uszczelniające naczynia krwionośne

Leki stosowane w skazach naczyniowych:

Kwas askorbinowy, kortykosteroidy, etamsylat, dobesylan Ca, rutozyd, trokserutyna, karbazochrom (produkt utleniania epinefryny, zwiększa oporność i zmniejsza przepuszczalność naczyń włosowatych)

Leki stosowane w skazach płytkowych

Samoistna:kortykosteroidy(prednizolon), leki immunosupresyjne (cyklofosfamid, azatiopryna), przetaczanie płytek krwi inkubowanych z winkrystyną, winblastyną; dożylnie Ig anty RhD - u chorych w ciąży i in. Gdy nie można GKK i IMSup

Centralna: koncentraty płytkowe, androgeny (danazol), deksametazon, hematopoetyczne czynniki wzrostu (GM-CSF, trombopoetyna), nabyte - desmopresyna

Nadpłytkowość - też skaza krwotoczna; trombocytofereza, hydroksykarbamid, interferon alfa, anagrelid, leki p/agregacyjne

Leki stosowane w skazach osoczowych

Wrodzone: substytucja czynnika, ch. Von Willebranda - desmopresyna i.v., s.c., do nosa/koncentrat cz.VIII+von W.+koncentraty płytkowe

Nabyte - patologiczne inhibitory krzepnięcia duże ilości czynnika VIII/IX VIIa, odczulanie, immunosupresja

-wit K

NIEDOKRWISTOŚĆ

Zawartość żelaza w organiźmie osoby dorosłej ok.3,5-5g (Hb 60-70%, mioglobina 4%, szpik 2,5%, ferrytyna i hemosyderyna ok25% zapotrzebowani dzienne 1g, 2g u kobiet miesiączkujących ferrytyna 100-250μg/l, żelazo wchłania się z przewodu pokarmowego w 10-15% jako dwuwartościowe w dwunastnicy i górnym odcinku jelita czczego, we krwi trójwartościowe łączy się z apoferrytyną powstaje ferrytyna

Niedokrwistość powstaje gdy Hb <120g/l K i 130g/l M

Niedokrwistość normobarwliwa - stężenie Hb w erytrocytach w normie

n. niedobarwliwa - st. Hb obniżone n.nadbarwliwa - st. Hb zwiększone

niedokrwistość z niedoboru żelaza- najczęstsza, niedobarwliwa, przyczyny:

• Zwiększone zapotrzebowanie na Fe (ciąża)

• Zwiększona utrata Fe (miesiączki, krwawienia z p.pok.)

• Zmniejszenie ilości dostarczanego Fe ( niedobór w pokarmie, zaburzenie wchłaniania)

Leczenie - doustne/pozajelitowe dostarczanie soli Fe

Niedokrwistość z niedoboru EPO

Epo jest wytwarzana w komórkach przykłębuszkowych dystalnych kanalików nerkowych, łączy się z receptorem na prekursorze erytrocytu, pobudza kinazę tyrozynową - aktywacja szlaku kinaz i czynniki transkrypcji, niedokrwistość w niewydolności nerek

Niedokrwistości makrocytarne - nadbarwliwa, zaburzenie rozwoju erytrocytów wskutek niedoboru wit B12 lub kwasu foliowego (biorą udział w syntezie DNA w komórkach szpiku i podziałach komórkowych), powstają makrocyty.

• Niedokrwistość złośliwa w zapaleniu żołądka typu A (brak wytwarzania HClu) brak czynnika Castle'a Pozajelitowo podaje się witB12 100μg/dz i.m., i.v. cyjanokobalamina i hydroksykobalamina

• Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego może powstać w czasie ciąży, u alkoholików, zaburzeniach trawienia, złym wchłanianiu, stosowaniu antymetabolitów kw. foliowego, leków p/padaczkowych, doustnych antykoncepcyjnych; doustnie 10-20mg lub pozajelitowo 1-5mg kwas foliowy

LEKI STOSOWANE W NIEDOKRWISTOŚCI

• Żelazo

Doustnie: asparaginian żelazawy, chlorek, fumaran, glukonian, glicynosiarczan, bursztynian, siarczan

Zawierają często kwas askorbinowy(p/utleniacz) i kwasy org. Np.bursztynowy - zwiększa wchłanianie

Całkowita dawka: niedobór Hb w g/l x 250= mg dawki całkowitej ok.100-300mg/dzień

Dział. niepożądane:

• Nudności, wymioty, biegunki, zaparcia, drgawki (przyjmowanie z lub po posiłku zmniejsza je)

• Uszkodzenie szkliwa (tabletki musujące)

• Dolegliwości mięśniowe i stawowe

• Odczyny alergiczne

• Przewlekle - hemosyderoza

• Przedawkowanie - wstrząs na skutek spadku ciśnienia krwi

• Zatrucie- zgon, wstrząs, drgawki, toksyczne zapalenie wątroby, wymioty, bóle żołądka, biegunka; leczenie deferoksamina (Desferal) kompleksuje Fe do i poza jelitowo

Przeciwwskazania:

• Niedokrwistość hemolityczna i aplastyczna

• Choroba wrzodowa żołądka, dwunastnicy

• Marskość wątroby

• Stany zapalne błony przewodu pokarmowego

• Talasemia

Interakcje

• Leki neutralizujące np. z Mg, Al, Ca i cholestyramina upośledzają wchłanianie Fe

• Zw.Fe hamują wchłanianie tetracyklin, inhibitorów girazy (tworzenie nierozpuszczalnych kompleksów)

Pozajelitowo: glukonian żelazawy, kompleks żelazo-sorbitol-kwas cytrynowy, trójwartościowe,

Stosowany: brak tolerancji/skuteczności środków doustnych, konieczność szybkiego uzupełnienia ubytku, choroby zapalne jelit 2-3x 100-200g/tydzień

Ryzyko ostrego zatrucia, uszkodzenia ściany naczynia w miejscu wstrzyknięcia, reakcje anafilaktyczne

• Erytropoetyna - podawana również w niedokrwistości wywołanej stos. środków chemioterapeutycznych przy chorobach wirusowych/nowotworowych oraz w celu przygotowania oddania krwi do autotransfuzji

Stosuje się rekombinowaną Epo alfa i beta, nie przekracza się wartości 35% Ht okres półtrwania 4-12h 50-100j./kg m.c. i.v. lub s.c. 3x w tygodniu

Darbopoetyna alfa - okres półtrwania 25,3h dawkowanie 0,45μg/kg m.c./tydzień

Działania niepożądane:

• Dolegliwości grypopodobne

• Wzrost ciśnienia krwi

• Zamknięcie światła przetok u dializowanych

• Zwiększenie płytek krwi

• Zmiany skórne

• Zaburzenia OUN (drgawki padaczkowe)

Przeciwwskazania

• Trudno poddające się kontroli nadciśnienie

• Podskórnie nie u pacjentów z niewydolnością nerek

• Zawał serca, zaburzenie krążenie mózgowe, choroba zakrzepowo-zatorowa

KREW I PREPARATY KRWIOPOCHODNE

• Świeża krew

• Płyny kwiozastępcze

p/w w ciężkiej niewydolności serca, hiperwolemii, nadmiernym nawodnieniu

• Albumin - albuminy ludzkie 5, 20% 25%

• Dekstrany - polisacharydy glukozy wiązania 1,6-glikozydowe 40tyś 10%, 70tyś 4,6% w przypadku wstrząsu poprawiają mikrokrążenie, rozpuszczają agregaty erytrocytów, zmniejszają lepkość krwi, wydalanie przez nerki (od 50tyś), przy większych dawkach zakłócenie hemostazy

• Żelatyna m.cz. 30-35tyś.: oksypoliżelatyny, żelatyny usieciowane mostkami mocznikowymi, modyfikowane płynne żelatyny

• Hydroksyetyloskrobia, rozkładana przez fagocyty lub wydalana przez nerki, z kałem

• Płyny infuzyjne zawierające NaCl (0,9%) lub glukozę (różne stężenia)

In vitro

• Cytrynian 1:10 3,8%

• EDTA,heparyna, hirudyna

ewatybalt2006

8

---