1. Które z charakterystyk wielkiej pętli jelitowej jest prawdziwe

1. jest zaopatrywana wyłącznie przez t. krezkową górną, n. X i splot trzewny

2. z jej pierwotnego ramienia dolnego powstaje jelito czcze

3. z jej pierwotnego ramienia powstaje 2/3 prawe okrężnicy poprzecznej

4. odpowiedzi a,b są prawdziwe

5. odpowiedzi b,c są prawdziwe

2. Z krezki grzbietowej żołądka powstaje

1. sieć większa i sieć mniejsza

2. więzadło wątrobowo-żołądkowe i sieć większa

3. więzadła żołądkow-okrężnicze, żołądkowo-śledzionowe i żołądkowo-przeponowe

4. więzadła żołądkow-okrężnicze, wątrobowo-przeponowe i wątrobowo-nerkowe

5. krezki: jelita cienkiego, okrężnicy poprzecznej, okrężnicy esowatej

3. Żółć i sok trzustkowy odpływają do:

1. Żołądka

2. Dwunastnicy

3. Jelita krętego

4. Jelita czczego

5. Kątnicy

4. Jelito grube dzieli się na

a) uchyłek Meckela, okrężnicę, esicę

b) kątnicę, okrężnicę, odbytnicę

c) wyrostek robaczkowy, esicę, odbytnicę

d) jelito czcze, kręte i odbytnicę

e) wstępnicę, poprzecznicę, zstępnicę, esicę

5. Przewód żółciowy wspólny powstaje z połączenia

1. przewodów wątrobowych prawego i lewego

2. przewodu wątrobowego lewego z przewodem pęcherzykowym

3. przewodu wątrobowego wspólnego z przewodem pęcherzykowym

4. przewodu pęcherzykowego z przewodem trzustkowym

5. przewodu wątrobowego prawego z przewodem trzustkowym

6. Narządy których nie unerwia nerw błędny to:

1. krtań, żołądek

2. jelito cienkie, serce

3. zstępnica, odbytnica

4. wstępnica, nadnercza

5. nerki, nadnercza

7. Cztery części ma:

1. jama ustna i gardło

2. przełyk i j. cienkie

3. żołądek i odbytnica

4. dwunastnica i okrężnica

5. gardło i żołądek

8. Sok trzustkowy ma:

1. odczyn alkaliczny

2. zawiera insulinę i glukagon

3. zawiera lipazę, amylazę trypsynę i chymotrypsynę

4. uchodzi w brodawce Vatera w części zstępującej dwunastnicy

5. odpowiedzi a, c, d są prawidłowe

9. Jama gardła łączy się z:

1. jamą nosową

2. jamą ustną

3. jamą krtan

4. przełykiem

5. z wszystkimi

10. Uchyłek Meckela dotyczy:

1. dwunastnicy

2. j. czczego

3. j. krętego

4. j. ślepego (kątnicy)

5. esicy

11. Wewnątrzotrzewnowo leżą:

1. pęcherz moczowy, wątroba, odbytnica

2. poprzecznica, śledziona, żoładdek

3. trzustka, nerki, dwunastnica

4. opuszka dwunastnicy, jelito czcze, jelito kręte

5. odpowiedzi b, d

12. Zewnątrz otrzewnowo położone są v

1. trzustka, TT. Nerkowe, wrota wątroby

2. trzustka, okrężnica poprzeczna, odbytnica

3. śledziona, wyrostek robaczkowy, dwunastnica

4. śledziona, nerki, odbytnica

13. Które z wymienionych części nie należą do j. grubego

1. j. czcze, esica

2. j. kręte, kątnica

3. odpowiedzi a, b są poprawne

4. żadne z wymienionych

14. Jelito cienkie zaopatruje n, a jelito grube k splotów autonomicznych, gdzie

1. n=2, k=2

2. n=1, k=3

3. n=2, k=1

4. n=1, k=2

5. n=2, k=3

15. Boczne ograniczenie przestrzeni przygardłowej tworzy:

1. gałąź żuchwy i m. żwacz

2. ślinianka przyuszna i blaszka przedkręgowa

3. Wyrostek sutkowaty i m. mostkowo-obojczykow-sutkowy

4. M. skrzydłowy przyśrodkowy, m. żwacz i gałąź żuchwy

5. Mm. Bukietu Riolana

16. Przewód żółciowy wspólny uchodzi do:

1. odźwiernika

2. opuszki dwunastnicy

3. części zstepującej dwunastnicy

4. zgięcia dwunastniczo-czczego

17. Zewnątrz otrzewnowo są położone:

1. pęcherz moczowy, macica, pęcherzyk żółciowy

2. nerka, przewód żółciowy wspólny, żyły wątrobowe

3. tt. Nerkowe, trzustka, pęcherzyki nasienne

4. nerka, moczowód, śledziona

18. Przed gardłem znajduje się:

1. przestrzeń przedgardłowa

2. jama nosowa, ustna i krtani

3. jama ustna

4. dół skrzydłowo-podniebienny

19. Jelito cienkie posiada:

1. grudki chłonne, taśmy, przyczepki sieciowe

2. kosmki jelitowe, grudki chłonne, krezkę

3. fałdy półksiężycowate, kosmki jelitowe, krezkę

4. grudki chłonne, uwypuklenia, taśmy

20. Stosunek mięśni zewnętrznych do mięśni wewnętrznych języka wynosi

1. 2/3

2. ¾

3. 4/3

4. 3/2

21. Granica miedzy gardłem a przełykiem jest na wysokości:

1. C4

2. C5

3. C6

4. C7

22. Odźwiernik to jest

1. fałd błony śluzowej żołądka

2. fałd błony śluzowe dwunastnicy

3. fałd nerwu

4. mięsień

23. Brodawka większa(Vetera) stanowi ujście:

1. przewodu wątrobowego

2. przewodu trzustkowego

3. przewodu żółciowego

4. przewodu (Wirsunga)

24. Unaczynienie pęcherzyka żółciowego stanowi

1. t. pęcherzykowa

2. t. żółciowa

3. t. pęcherzykowo-żółciowa

4. t. Santoriniego

25. Największy fałd otrzewnowy to:

1. sieć mniejsza

2. więzadło szerokie macicy

3. fałdy pępkowe

4. więzadło żołądkowo-okrężnicze

27. Przewód pokarmowy składa się z nastepujących odcinków:
    

28. Ściany przewodu pokarmowego przeważnie są zbudowane z ilu warstw i po kolei jakie są to warstwy
    

29. Przyporządkuj nazwę gruczołu do rodzajów wydzieliny (jaka ślinianka jaką wydzielinę)
    

30. Zwieracze gardła
    

31. Jelito grube ma długość… i jelito cienkie ma długość …
    

32. Początek jelita cienkiego to:
    

33. Najbardziej charakterystycznym elementem budowy jelita gubego są:
    

34. Krwiobieg czynnościowy wątroby utworzony jest przez …., która powstaje ze zlania się…

Dokonaj wyboru wielu prawdziwych odpowiedzi. 
1. W przebiegu przełyku występują zwężenia w sąsiedztwie: 
A. krtani 
B. łuku aorty 
C. przepony 
D. żył głównej górnej  
2. Żołądek: 
A. w całości leży wewnątrzotrzewnowo 
B. nerw błędny hamuje wydzielanie jago soku 
C. tętnice unaczyniające żołądek pochodzą z dorzecza pnia trzewnego 
D. żyły odprowadzają krew do żyły głównej dolnej 
 3. Ściana żołądka przylega do: 
A. wątroby 
B. śledziony 
C. nerki 
D. trzustki 
 4. Dwunastnica: 
A. unaczyniona jest zarówno od pnia trzewnego jak i tętnicy krezkowej górnej 
B. treść w górnej części dwunastnicy ma odczyn kwaśny, a w pozostałej - zasadowy 
C. jej część górna leży wewnątrzotrzewnowo, a dolna - zewnątrzotrzewnowo 
D. ma 12 cm długości 
 

5. Jelito czcze i kręte: 
A. przechodzą w siebie bez wyraźnej granicy 
B. zawieszone są na krezce 
C. nerw błędny przyspiesz perystaltykę 
D. unaczynione są przez tętnicę krezkową górną 
 6. Krezka jelita cienkiego 
A. zawiera żyły uchodzące do żyły wrotnej 
B. jej przyczep krzyżuje aortę i żyłę główną dolną 
C. zawiera tętnice pochodzące od tętnicy krezkowej górnej 
D. nie zawiera węzłów chłonnych 
 7. Pobudzenie układu przywspółczulnego powoduje: 
A. zwolnienie perystaltyki jelit 
B. wzmożenie perystaltyki jelit 
C. zmniejszenie wydzielania soku żołądkowego 
D. wzmożenie wydzielania soku żołądkowego 
 8. Jelito grube: 
A. zastawka krętniczo-kątnicza uniemożliwia cofanie się treści pokarmowej do jelita cienkiego 
B. zagięcie okrężnicze prawe znajduje się pod wątrobą między okrężnicą wstępującą, a poprzeczną 
C. wyrostek robaczkowy leży w prawym dole biodrowym 
D. do okrężnicy esowatej nie docierają włókna nerwu błędnego 
 9. Odbytnica 
A. stanowi końcowy odcinek jelita grubego 
B. krew z niej odpływa zarówno do żyły wrotnej jak i żyły głównej dolnej 
C. stale bytują w niej bakterie mogące być przyczyną wielu schorzeń bakteryjnych 
D. od góry łączy się bezpośrednio z okrężnicą zstępującą 
 10. Wątroba: 
A. prawie całą jej powierzchnię pokrywa otrzewna trzewna 
B. leży w prawym podżebrzu  
C. pełni także rolę zbiornika krwi 
D. w jej wnęce przebiega żyła wątrobowa i tętnica wątrobowa,  
 11. Żółć: 
A. emulguje tłuszcze 
B. produkuje ją śluzówka pęcherzyka żółciowego  
C. zawiera produkty rozpadu krwinek czerwonych 
D. napływa do wątroby ze śledziony żyłą wrotną  
 12. Po posiłku: 
A. wzrasta poziom glukozy we krwi obwodowej 
B. wzrasta poziom insuliny we krwi obwodowej 
C. wzrasta przepływ krwi w nieparzystych gałęziach aorty brzusznej 
D. spada ciśnienie tętnicze krwi obwodowej 
13. Jama ustna: 
1. u dorosłego człowieka zawiera 36 zębów stałych 
2. od jamy nosowej oddziela ją podniebienie twarde 
3. od tyłu przechodzi w przełyk 
4. pokryta jest nabłonkiem urzęsionym 
 14. Język: 
1. ruchowo unerwiony jest od nerwu językowego 
2. za rozpoznawanie smaku gorzkiego odpowiadają brodawki liściaste 
3. buduje go mięśniówka gładka 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 15. Gardło: 
1. wyróżnia się w nim części - nosową, ustną, krtaniową i przełykową 
2. w części ustnej znajduje się ujście gardłowe trąbki słuchowej 
3. przez cieśń gardzieli łączy się z jamą nosową 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 16. Przełyk: 
1. na całej długości pokryty jest otrzewną 
2. w klatce piersiowej leży od przodu od prawej komory serca 
3. kończy się przechodząc w oddzwiernik żołądka 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 17. Żołądek: 
1. łączy się bezpośrednio z jelitem krętym 
2. produkuje silnie zasadowy sok żołądkowy 
3. w jego dnie znajduje się bańka powietrza 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 


18. Sok żołądkowy zawiera: 
1. kwas siarkowy 
2. kwas solny 
3. trypsynę 
4. lipazę 
 19. Dwunastnica: 
1. stanowi początkowy odcinek jelita krętego 
2. obejmuje górny biegun lewej nerki 
3. na jej brodawce większej uchodzą do niej razem drogi żółciowe i przewód trzustkowy 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 20. Unaczynienie okrężnicy zstępującej pochodzi od: 
1. pnia trzewnego 
2. tętnicy krezkowej górnej 
3. tętnicy krezkowej dolnej 
4. tętnicy biodrowej wspólnej 
 21. Jelito grube: 
1. jego pierwszym odcinkiem jest jelito ślepe - nazywane także wyrostkiem robaczkowym 
2 . zachodzi w nim przede wszystkim wchłanianie wody 
3. jego śluzówka ma znacznie wyższe kosmki jelitowe niż inne odcinki cewy jelitowej 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 22. Witamina K jest wytwarzana w: 
1. żołądku 
2. dwunastnicy 
3. jelicie czczym i krętym 
4. jelicie grubym 
 23. Wątroba: 
1. dzieli się na 4 płaty (lewy, prawy, ogoniasty i czworoboczny) 
2. krew z cewy jelitowej napływa do niej żyłami wątrobowymi 
3. utlenowana krew napływa do niej tętnicą wątrobową, a pozbawiona już tlenu odpływa żyłą wrotną 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 24. Żyła wrotna: 
1. powstaje z żyły śledzionowej i krezkowej górnej 
2. nie zbiera krwi z trzustki 
3. uchodzi do żyły głównej dolnej 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 25. Jama otrzewnowa 
1. łączy się z jamą opłucnową 
2. ciśnienie wzrasta w niej na szczycie wdechu 
3. najniżej położony jej punkt leży od przodu od macicy 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 26. Do narządów leżących wewnątrzotrzewnowo należą: 
1. jelito kręte i okrężnica esowata 
2. jelito czcze i okrężnica zstępująca 
3. dwunastnica i okrężnica poprzeczna 
4. trzustka i okrężnica poprzeczna 
 27. Pęcherzyk żółciowy: 
1. nie wystaje spod łuku żebrowego 
2. napływa do niego wspólnym przewodem wydzielina wątroby i trzustki 
3. jego wydzielina odpływa do dwunastnicy gałęziami żyły wrotnej 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 28. Trzustka: 
1. jej głowę od góry i dołu obejmuje pętla jelita krętego 
2. zasadowy sok trzustkowy trawi białka, tłuszcze i węglowodany 
3. produkowana w komórkach wysp trzustkowych insulina podwyższa poziom glukozy we krwi 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne 
 29. Sok trzustkowy zawiera: 
1. glukagon 
2. insulinę 
3. amylazę 
4. tyroksynę 
 30. Przepona: 
1. ruchowo unerwia ją nerw błędny 
2. napina się przy wydechu 
3. rozkurcza się przy oddawaniu stolca 
4. wszystkie powyższe odpowiedzi są błędne

1.Do narządów jamy ustnej zalicza się:
A zęby, język i podniebienie
B zęby, język i dno jamy ustnej
C zęby, język i ślinianki
D zęby, język, wargi i policzki

2.Ściany jamy ustnej stanowią:
A wargi, policzki, podniebienie
B wargi, policzki, podniebienie i dno jamy ustnej
C podniebienie i dno jamy ustnej
D przedsionek, podniebienie i dno jamy ustnej

3.W przypadku zębów mlecznych w każdej połowie zarówno szczęki, jak i żuchwy wyróżnia się:
A 2 zęby sieczne, 1 kieł i 1 ząb trzonowy
B 2 zęby sieczne, 1 kieł, 1 przedtrzonowy i 2 trzonowe
C 2 zęby sieczne, 1 kieł i 2 zęby trzonowe
D 2 zęby sieczne, 1 kieł, 2 przedtrzonowe i 2 trzonowe

4.W przypadku zębów stałych w każdej połowie zarówno szczęki, jak i żuchwy wyróżnia się:
A 2 zęby sieczne, 1 kieł i 2 trzonowe
B 2 zęby sieczne, 1 kieł, 2 przedtrzonowe i 3 trzonowe
C 2 zęby sieczne, 1 kieł i 3 trzonowe
D 2 zęby sieczne, 1 kieł, 2 przedtrzonowe i 2 trzonowe

5.Receptory smaku - kubki smakowe - zawierają brodawki językowe:
A liściaste, okolone, nitkowe
B nitkowe, stożkowate, grzybowate
C liściaste, okolone, grzybowate
D stożkowate, grzybowate, okolone

6.Ślinianka przyuszna uchodzi:
A na mięsku podjęzykowym fałdu podjęzykowego
B do przedsionka jamy ustnej fałdu podjęzykowego
C na mięsku podjęzykowym fałdu wargowego
D do przedsionka jamy ustnej na wysokości drugiego zęba trzonowego

7.Górne zwężenie przełyku znajduje się:
A w miejscu odejścia od gardła
B w miejscu skrzyżowania z łukiem aorty
C na wysokości krtani
D na wysokości tchawicy

8.Część piersiowa przełyku przebiegająca w środpiersiu górnym i tylnym położona jest na
wysokości:
A C7-Th11
B C7-TH7
C Th4-Th2
D Th1-Th11


9. W ścianie żołądka wyróżnia się:
A błonę śluzową, błonę mięśniową, błonę żołądkową
B błonę śluzową, błonę podśluzową, błonę wpustową, błonę fałdową
C błonę fałdową, rynnę żołądkową, błonę śluzową
D błonę surowiczą, błonę mięśniową, błonę śluzową

10. Gruczoły odźwiernikowe znajdują się:
A w dołeczkach żołądkowych
B w błonie śluzowej części odźwiernikowej
C w fałdach żołądkowych
D w błonie mięśniowej

11.Ściana tylna żołądka przylega do:
A przepony, lewej nerki, nadnercza lewego, śledziony
B trzustki, lewej nerki, nadnercza lewego, śledziony
C przepony, lewej nerki
D trzustki, gruczołu nadnerczowego lewego, lewej nerki i śledziony

12.Dwunastnica leży:
A między żołądkiem a trzustką
B między żołądkiem a jelitem czczym
C między żołądkiem a okrężnicą poprzeczną
D między żołądkiem a okrężnicą wstępującą

13. Długość dwunastnicy wynosi:
A 20 do 26 cm
B 24 do 30 cm
C 22 do 32 cm
D 18 do 24 cm

14.Ściana dwunastnicy, jest zbudowana z:
A otrzewnej trzewnej, błony mięśniowej, błony surowiczej
B błony surowiczej, błony mięśniowej, z utkania podśluzowego i błony śluzowej
C otrzewnej, błony mięśniowej, błony śluzowej
D błony surowiczej, błony mięśniowej, błony śluzowej

15.Jelito cienkie leży:
A zewnątrzotrzewnowo
B wewnątrzotrzewnowo
C jelito czcze leży wewnątrzotrzewnowo, a jelito kręte zewnątrzotrzewnowo
D jelito czcze leży śródotrzewnowo, a jelito kręte wewnątrzotrzewnowo


16. Ilość treści pokarmowej przechodzącej do jelita grubego w ciągu doby jest oceniana na:
A 200-400 ml
B 300-500 ml
C 500-1200 ml
D 600-800 ml


17. Wyrostek robaczkowy odchodzi od podstawy:
A jelita krętego
B jelita czczego
C jelita ślepego
D dwunastnicy

18. Krążenie czynnościowe wątroby jest utworzone przez:
A żyłę wrotną i żyły wątrobowe
B żyłę wrotną i tętnice wątrobowe
C tętnicę wątrobową właściwą i żyły wątrobowe
D tętnice wrotną i żyły wątrobowe



19. Przewód żółciowy wspólny jest zespoleniem:
A przewodów wątrobowych: prawego i lewego
B przewodu pęcherzykowego i przewodu trzustkowego
C przewodu wątrobowego wspólnego i przewodu pęcherzykowego
D przewodu wątrobowego i przewodu trzustkowego

20. część zewnątrzwydzielnicza trzustki jest utworzona przez:
A płaciki trzustkowe
B przegrody międzypłacikowe
C wyspy trzustkowe
D przewody wyprowadzające

UKŁAD POKARMOWY

Kolejnymi odcinkami układu pokarmowego są jama ustna, gardło, przełyk, żołądek, jelita cienkie składające się z trzech części (dwunastnicy, jelita czczego i krętego) i grube składające się z jelita ślepego wraz z wyrostkiem robaczkowym, okrężnicy i odbytnicy.

JAMA USTNA

W budowie jamy ustnej wyróżniamy przedsionek, jamę ustną właściwą oraz cieśń gardzieli. Dwie pierwsze części są oddzielone od siebie wyrostkami zębodołowymi szczęki i żuchwy oraz zębami.

Jama ustna jest ograniczana:

• Od góry - podniebieniem miękkim i twardym

• Od boków - policzkami

• Od przodu - wargami

• Od dołu - język i dno jamy ustnej

1. ZĘBY

Każdy ząb składa się z korony, szyjki i korzenia (korzeni). Korona zęba pokryta jest szkliwem, a korzeń kostniwem. Korona zawiera jamę zwaną komorą zęba, która przechodzi w cieńszy kanał korzenia kończący się kilkoma otworami na szczycie korzenia. Komora zęba i kanały korzeniowe wypełnione są tkanką luźną łączną tworzącą miazgę zęba. Miazga w otworach szczytowych korzenia przechodzi w ozębną korzenia, wytwarzającą więzadła mocujące zęby.

Wzór zębów mlecznych (w każdej połowie szczęki i żuchwy): - 2I (siekacze) 1C (kieł) 2M (trzonowce)

Wzór zębów stałych (w każdej połowie szczęki i żuchwy) - 2I (siekacze) 1C (kieł) 2P (przedtrzonowce) 3M (trzonowce)

2. JĘZYK

W języku wyróżnia się nasadę, trzon i koniec oraz grzbiet i powierzchnię dolną. Między nasadę, a trzonem znajduje się bruzda graniczna w kształcie otwartej do przodu rzymskiej piątki. Przed bruzdą znajdują się tzw. brodawki okolne. Oprócz wspomnianych już brodawek na grzbiecie i brzegach języka znajdują się brodawki innych kształtów: nitkowate, grzybowate i liściaste. W ich błonie śluzowej znajdują się kubki smakowe.

3. ŚLINIANKI

Do najmniejszych wśród parzystych gruczołów ślinowych należy ślinianka podjęzykowa, leżąca w okolicy podjęzykowej. Wydzielana przez nią ślina ma charakter śluzowy. Drugą co do wielkości jest umiejscowiona pod przeponą jamy ustnej ślinianka podżuchwowa. Ślina tutaj wydzielana ma charakter mieszany. Największa ze ślinianek jest ślinianka przyuszna, leżąca na gałęzi żuchwy do przodu od małżowiny usznej. Wydzielina ślinianki przyusznej ma charakter surowiczy.

4. PRZEŁYK

Jego funkcją jest przekazanie treści pokarmowej z gardła do żołądka. Połączenie gardło - przełyk znajduje się od przodu na wysokości VI kręgu szyjnego i od tyłu do chrząstki pierścieniowatej krtani. Połączenie przełyk - żołądek znajduje się na wysokości X lub XI kręgu piersiowego. Długość około 25 cm.

Ze względu na topografię wyróżnia się w przełyku części szyjną, piersiową i brzuszną.

W jego przebiegu występują trzy zwężenia górne, środkowe i dolne.

Błona mięśniowa składa się z dwóch warstw wewnętrznej (okrężnej) i zewnętrznej (podłużnej). W górnej części przełyku są to mięśnie poprzecznie prążkowane (szybkie przełykanie), w dolnej gładkie (wolne przełykanie)

5. ŻOŁĄDEK

Żołądek leży ukośnie od góry i strony lewej ku dołowi i strony prawej w okolicy nadbrzusznej podżebrza lewego.
Z przełykiem łączy się częścią zwaną wpustem żołądka. Powyżej wpustu znajduje się dno, a poniżej trzon żołądka. Za nim znajduje się część odźwiernikowa zakończona odźwiernikiem, który zawiera zgrubiałą warstwę okrężną błony mięśniowej , zwaną zwieraczem odźwiernika.
Funkcją żołądka jest trawienie, magazynowanie i transport pokarmu.
Ściana żołądka zbudowana jest typowo dla narządów `rurowych' układu pokarmowego z czterech warstw. Idąc od światła takiego narządu możemy wyróżnić: błonę śluzową (nabłonek, blaszka właściwa, blaszka mięśniowa błony śluzowej), tkanki podśluzowej, błony mięśniowej (trzy warstwy: podłużna (zewnętrzna), okrężna (środkowa) i skośna (wewnętrzna)) oraz przydanki lub błony surowiczej (otrzewnej). W błonie śluzowej żołądka widoczne są makroskopowo fałdy żołądkowe, a mikroskopowo pólka i dołki żołądkowe do których uchodzą gruczoły żołądkowe.

Wyróżnia się dwa rodzaje gruczołów żołądkowych:

• Właściwe - znajdujące się w okolicy trzonu i dna żołądka
  Ich ściana składa się z komórek głównych wytwarzających pepsynogen i podpuszczkę, komórek okładzinowych syntezujących acidogen, komórek dodatkowych produkujących ureazę i komórek chromochłonnych.

• Odźwiernikowe - znajdujące się w okolicy odźwiernikowej żołądka. Komórki wyścielające gruczoły odźwiernikowe wydzielają śluz.

Sok żołądkowy zawiera; kwas solny, sole mineralne, enzymy (pepsynę, katepsynę, podpuszczkę, lipazę) oraz śluz i wodę.

6. JELITO CIENKIE

Jelito cienkie dzielimy na trzy części: dwunastnicę, jelito czcze i jelito kręte.
Funkcją tego odcinka układu pokarmowego jest trawienie pokarmu i wchłanianie substancji odżywczych.
Błona śluzowa jelita cienkiego zawiera fałdy okrężne, brak ich w końcowym odcinku jelita krętego. Wytwarza ona również kosmki jelitowe, których funkcją jest zwiększenie powierzchni trawienia. Zawarte są w niej również komórki kubkowe oraz grudki chłonne pojedyncze i skupione. Pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym płaskim walcowatym, tworzącym liczne gruczoły jelitowe.
Warstwa mięśniowa składa się z części zewnętrznej (podłużnej) i wewnętrznej (okrężnej). Ruchy wahadłowe i odcinkowe (warstwa okrężna) powodują wymieszanie pokarmu z sokami żołądkowymi. Ruchy perystaltyczne (obie warstwy mięśni) przesuwają treść pokarmową.

1. DWUNASTNICA: rozpoczyna się na wysokości I kręgu lędźwiowego rozszerzoną częścią zwaną opuszką dwunastnicy. W dalszym przebiegu zakręca ku dołowi i w prawo (część zstępująca), obejmując głowę trzustki. Na wysokości III kręgu lędźwiowego (poniżej głowy trzustki) zakręca w lewo (część pozioma) następnie kieruje się skośnie ku górze i jeszcze bardziej w lewo (część wstępująca). Kończy się ostrym zgięciem na wysokości II kręgu lędźwiowego przechodząc w jelito czcze. W części zstępującej znajdują się dwie brodawki; większa, ujście przewodu żółciowego wspólnego i przewodu trzustkowego i mniejsza z ujściem przewodu trzustkowego dodatkowego.

2. JELITA CZCZE I KRĘTE: Ogólnie można powiedzieć, że jelito czcze zajmuje lewą część jamy brzusznej, a pętle jelita krętego układają się na dole i po prawej stronie.

Jelito czcze rozpoczyna się zgięciem dwunastniczo-czczym na wysokości II kręgu lędźwiowego, a kończy zastawką krętniczo-kątniczą w prawym dole biodrowym.

7. JELITO GRUBE

Błona śluzowa jelita grubego jest gładka i nie ma kosmków. Gruczoły składają się tu głównie z komórek kubkowych wydzielających śluz. Błona pokryta jest nabłonkiem cylindrycznym, który w okolicy odbytu przechodzi w nabłonek wielowarstwowy płaski skóry.

Mięśniówka podłużna jelita grubego nie jest rozłożona równomiernie i na całym swoim przebiegu tworzy taśmy. Skurcz tych taśm powoduje powstawanie wpukleń skierowanych na zewnątrz zwanych taśmami półksiężycowatymi.

Mięśniówka okrężna gładka zgrubiała w okolicy odbytu tworzy zwieracz odbytu wewnętrzny. Natomiast mięśniówka okrężna prążkowana zwieracz odbytu zewnętrzny, którego praca jest zależna od naszej woli.

Funkcją jelita grubego jest:

• Zwrotne wchłanianie wody i elektrolitów

• Wchłanianie witamin i aminokwasów

• Gnicie nie strawionych białek

Początkowym odcinkiem jelita grubego jest jelito ślepe zwane również kątnicą położone poniżej ujścia jelita krętego do jelita grubego. Ujście to zamknięte jest zastawką krętniczo-kątniczą, której funkcją jest zapobieganie cofania się treści pokarmowej z jelita grubego do jelita cienkiego. Kątnica leży w prawym dole biodrowym. W dolnym przyśrodkowym odcinku jelita ślepego znajduje się ujście wyrostka robaczkowego, który nie ma bezpośredniego udziału w trawieniu.

Powyżej zastawki krętniczo-kątniczej rozpoczyna się okrężnica. Ze względu na jej przebieg dzielimy ją na okrężnicę wstępującą, poprzeczną, zstępującą i esowatą.

Na wysokości III kręgu krzyżowego esica przechodzi w odbytnicę, która biegnie na tylnej ścianie miednicy małej i kończy się odbytem, leżącym na wysokości końca kości guzicznej. Odbytnicę dzielimy na część miedniczną i kroczową. Granicę między nimi stanowi przejście odbytnicy przez mięsień dźwigacz odbytu. Odbytnica nie ma krezki jest zrośnięta z tylną ścianą miednicy małej.

8. TRZUSTKA

Trzustka leży zaotrzewnowo i przylega do tylnej ściany jamy brzusznej na wysokości od XII kręgu piersiowego do III kręgu lędźwiowego.
W budowie trzustki wyróżniamy głowę położoną we wgłębieniu krzywizn dwunastnicy, trzon położony poprzecznie do kręgosłupa i ogon dochodzący do wnęki śledziony.
Pod względem czynnościowy w trzustce wyróżnić można część zewnątrz i wewnątrzwydzielniczą.
Część zewnątrzwydzielnicza jest gruczołem pęcherzykowatym utworzonym przez płaciki trzustki, których wydzielina (sok trzustkowy) odprowadzana jest przewodem trzustkowym (biegnie przez całą długość trzustki, uchodzi razem z przewodem żółciowym wspólnym na brodawce większej dwunastnicy) lub dodatkowym (biegnie tylko w obrębie głowy trzustki, posiada dwa ujścia jedno do brodawki większej, a drugie do brodawki mniejszej na dwunastnicy) do brodawki większej na dwunastnicy.

Komórki zewnątrzwydzielnicze wydzielają enzymy rozszczepiające białka (trypsyna, chymotrypsyna, karboksypeptydaza) hydrolizujące tłuszcze roślinne i zwierzęce (lipaza) oraz rozkładające węglowodany (amylaza).
Część wewnątrzwydzielnicza (dokrewna) tworzy narząd wysepkowy zbudowany ze skupisk komórek gruczołowych zwanych wysepkami. Wyjątkowo obficie występują one w ogonie trzustki. Narząd wysepkowy zbudowany jest z komórek alfa wydzielających glukagon, komórek beta wydzielających insulinę i komórek gamma.

9. WĄTROBA

Wątroba leży w najwyższym piętrze jamy brzusznej tuż pod przeponą, głownie po stronie prawej. Powierzchnie górna przednia i tylna zwana jest powierzchnią przeponową, powierzchnia dolna określana jest jako trzewna.
Wątroba dzieli się na płat większy prawy i mniejszy lewy oddzielone od siebie więzadłem sierpowatym na powierzchni przeponowej oraz przez więzadła obłe, i żylne na powierzchni trzewnej. W obrębie płata prawego wyróżnia się jeszcze płaty .
Między płatami czworobocznym i ogoniastym znajduje się głęboka bruzda zwana wrotami wątroby. Wchodzą do niej tętnica wątrobowa, żyła wrotna i nerwy, a wychodzą przewód wątrobowy, przewód żółciowy i naczynia chłonne.
Wątroba posiada dwa rodzaje unaczynienia czynnościowe i odżywcze.

1. Czynnościowe - utworzone przez żyłę wrotną, która prowadzi krew żylną z żołądka, jelita cienkiego, śledziony, trzustki oraz pęcherzyka żółciowego. Z sieci naczyń włosowatych wątroby (sieć dziwna żylna) krew uchodzi żyłami wątrobowymi do żyły głównej dolnej.

2. Odżywcze - utleniona krew z pnia trzewnego aorty brzusznej po przejściu przez naczynia włosowate odprowadzona zostaje żyłami wątrobowymi.

Jednostką morfologiczno-czynnościową są zraziki wątrobowe zbudowane z komórek wątrobowych układających się w blaszki wątrobowe przebiegające promieniście w stosunku do środka zrazika. W tkance łącznej międzyzrazikowej biegną żylne, tętnicze i żółciowe naczynia włosowate. Kanaliki żółciowe włosowate uchodzą do przewodzików międzyzrazikowych, które następnie łączą się tworząc przewodziki żółciowe. Te ostatnie biegną w kierunku wnęki wątroby tworząc ostatecznie dwa przewody: większy wychodzący z prawego płata i mniejszy - z lewego. We wrotach wątroby łączą się ostatecznie tworząc przewód wątrobowy wspólny. Ten po krótkim przebiegu łączy się z przewodem pęcherzykowym pęcherzyka żółciowego dając przewód żółciowy wspólny, który uchodzi wraz z przewodem trzustkowym na brodawce większej części zstępującej dwunastnicy.
Funkcje wątroby:

• Wytwarza niezbędną w trawieniu tłuszczów żółć

• Magazynuje glikogen, tłuszcze, białka i witaminy

• Reguluje przemiany aminokwasów we krwi

• Reguluje gospodarkę żelaza i miedzi

• Syntezuje białka osocza krwi

• Wydziela do krwi czynniki krzepnięcia krwi (protrombinę i heparynę)

• Bierze udział w rozkładaniu krwinek czerwonych

• Odtruwanie

• Filtr dla hormonów

• Główne źródło chłonki

• Centralny narząd przemian białek aminokwasów i tłuszczów

10a. PĘCHERZYK ŻÓŁCIOWY

Pęcherzyk żółciowy leży na powierzchni trzewnej wątroby między płatami prawym, a czworoboczym w dole pęcherzyka żółciowego. Ma gruszkowaty kształt, długość około 7 - 10 cm, pojemność około 45ml. W jego budowie wyróżnia się trzon, dno oraz szyjkę.

OTRZEWNA
Otrzewną zalicza się do błon surowiczych. Część otrzewnej wyścielająca od wewnątrz ścianę jamy brzusznej i miednicy nazywana jest otrzewną ścienną. Część pokrywająca narządy to otrzewna trzewna.
Jeśli narząd pokkryty jest otrzewną ze wszystkich stron to takie położenie nazywamy wewnątrzotrzewnowym. Należą tu żołądek, jelito cienkie z wyjątkiem dwunastnicy, śledziona, wątroba, jelito ślepe z wyrostkiem robaczkowym, okrężnica poprzeczna oraz esowata, górna część odbytnicy, macica.
Wszystkie narządy leżące pomiędzy otrzewną, a ścianą jamy brzusznej położone są pozaotrzewnowo. Należą tu, dwunastnica, trzustka, nerki, nadnercza.
Jeśli ściana jakiegoś narządu pokryta jest otrzewną częściowo, mówimy o położeniu śródotrzewnowym. Należą tu pęcherz moczowy, środkowa część odbytnicy, okrężnica wstępująca i zstępująca.
W przypadku gdy obie błony otrzewnej łączą się na tylnej ścianie narządów w podwójną blaszkę określamy ją krezką danego narządu np. krezka jelita.

---