notatki msg, Prywatne, MSG Hanna Dumała


MSG

dr H. Dumała

konsultacje: czwartek godz. 9.45-11.15 p.122

egzamin: 14.V 05

Wykład 1. Przedmiot i uczestnicy MSG 19.II 05

SM - całokształt więzi i regulacji zachodzący pomiędzy państwami, systemami państw i głównymi siłami działającymi na arenie międzynarodowej (definicja podmiotowa)

SM: - polityczne (dyplomacja)

stosunki - oddziaływania - więzi - powiązania - kontakty - wymiana

W przeszłości miały podstawowe znaczenie dwa środki rozwiązywania SM - dyplomacja i wojsko. Obecnie wiele państw korzysta ze swojej potęgi gospodarczej.

Płaszczyznę gospodarczą dzielimy na:

Handel zagraniczny polegał głównie na wymianie barterowej (obrót bezgotówkowy). Obecnie jest wymianą mało nowoczesną, ze względu na trudność ocenienia obydwu towarów. Wstępna transakcja odbywa się bez gotówki. Struktura obrotów handlowych jest zmienna. Przemysł jest bardziej opłacalny (ok. 80 % obrotów).

Wymiana usług. Do najczęściej świadczonych usług zaliczamy: transport, łączność i telekomunikacja, ubezpieczenia, turystyka, hotelarstwo, usługi gastronomiczne, budownictwo (drogi, mosty, ropociągi)

Wymiana kapitału. Przepływ pieniądza to:

Technologia i informacja naukowo - techniczna. Technologia jest cennym towarem, który można kupić (licencja). Inną formą jest patent. Jeszcze inną formą jest know - how (podobną do licencji). Trzeba także zwrócić uwagę na szpiegostwo przemysłowe. Informacja naukowo - techniczna jest przekazywana przez organizowanie grup.

Siła robocza. Chodzi tu o przepływ wszystkich osób, bez względu na charakter pracy. Obecnie napotyka on na przeciwieństwa i ograniczenia.

Uczestnicy MSG:

- gospodarki narodowe

Gospodarki narodowe. Gospodarki wszystkich jednostek geopolitycznych, jakie obecnie istnieją (193 państwa + ok. 20 gospodarek terytoriów zależnych). Państwo ustala pewne zasady kontaktów MSG. W MSG znaczenie gospodarki wynika z jej potencjału. Istnieje kilkanaście terytoriów zależnych, w których podatki są bardzo niskie. W MSG uczestnikiem nie jest państwo, ale gospodarka. W 2001 r. do WTO dołączyły Tajwan i Chiny.

Korporacje transnarodowe. TNC są to przedsiębiorstwa, które działają w więcej, niż jednym państwie.

Grupy państw. Są to formalne grupy państw (organizacje międzynarodowe), nieformalne grupy państw, ugrupowania integracyjne. Ugrupowania międzynarodowe dzielimy na:

- międzyrządowe i pozarządowe

Ich rola sprowadza się do ustalania zasad postępowania. Wytyczają normy i reguły. Ugrupowania integracyjne nie zawsze mają postać organizacji międzynarodowych (Central - European Free Trade Agreement), nieformalne grupy państw (G - 8), (G - 20), (G - 77), Klub Paryski - grupa 19 państw - wierzycieli.

Wykład 2. Gospodarka światowa i proces globalizacji. 19.II 05

Gospodarka światowa jest to ogół uczestników MSG. Jest to pewien zbiór gospodarek narodowych i korporacji.

Gospodarka światowa jest to system trwałych powiązań ekonomicznych między uczestnikami MSG.

Kryterium oparte na mechanizmie gospodarowania i środków wytwórczych (kapitalizm i socjalizm). Dominował w MSG przez 50 lat XX wieku.

Kryterium oparte na poziomie rozwoju gospodarczego i struktura gospodarek (północ - południe).Usługi - przemysł - rolnictwo; tak wygląda nowoczesna gospodarka. Państwa południa są słabo rozwinięte. Struktura gospodarki jest odwrócona: rolnictwo - przemysł - usługi.

Kryterium oparte na technologii (teza Jeffrey'a Sachs'a): regiony technologicznych innowacji to usa, Kanada, Japonia, Australia. Regiony adaptacji zagranicznych technologii to: RPA, Indie, Europa środkowo - wschodnia. Regiony, które nie posiadają technologii, w żadnej postaci to: Afryka, Ameryka łacińska.

Trwałość więzi uczestników MSG wynika z ich bliskości. System europejski, Ameryki łacińskiej, bliskiego wschodu.

Początkiem gospodarki światowej jest wiek XVIII.

1.Globalizacja

2.Regionalizacja

3.Wzrost znaczenia płaszczyzny finansowej

4.Ewolucja strukturalno - jakościowa wymiany międzynarodowej

5.Zmiany w dynamice rozwoju gospodarek narodowych i regionów

6.Instytucjonalizacja

Globalizacja - kurczenie się świata - kurczenie się czasoprzestrzeni

W sensie ekonomicznym jest to:

Internacjonalizacji podlega:

Produkcją zajmują się korporacje transnarodowe. Produkty tracą swój narodowy charakter.

Internacjonalizacja wymiany polega na tym, iż rośnie jej skala. Rynek wewnętrzny jest za mały i trzeba poszukiwać innych rynków zbytu. Państwa nie wytwarzają, z tego co niezbędne do egzystencji, na rzecz dostaw z zagranicy.

Internacjonalizacja konsumpcji polega na pojawieniu się globalnej marki.

We współczesnym świecie wszyscy są od siebie uzależnieni, lecz nie tworzy to systemu. Część tych współzależności wynika m. in. z poziomu rozwoju gospodarczego

Regionalizacja w znaczeniu ekonomicznym jako regionalna integracja gospodarcza. Z kilku gospodarek narodowych powstaje jedna.

Wzrost znaczenia płaszczyzny finansowej. Przepływ czystego kapitału: inwestycje, kredyty, pożyczki. Wzrost znaczenie banków komercyjnych i państwowych. Organizacje międzynarodowe, IMF, Bank Światowy. Ogromna ilość transakcji spekulacyjnych.

Ewolucja strukturalno - jakościowa wymiany międzynarodowej. W wymianie handlowej spada udział towarów nisko przetworzonych, a wzrasta przetworzonych. Towary tracą na znaczeniu. Praca - kapitał - technologia - informacja.

Zmiany w dynamice gospodarek narodowych i regionów. Polega to na tym, że przesuwa się centrum gospodarki światowej. Przed II. wojną światową świat miał charakter europocentryczny. Europa została zniszczona. usa się na tej wojnie wzbogaciły. Centrum przesunęło się na wschodnie wybrzeże usa. Początkowo myślano, że centrum przesunie się na tereny Azji południowo - wschodniej. Kryzys walutowy w 1997 r. stłumił to przesunięcie. Jeśli chodzi o peryferie jest nimi Afryka.

Instytucjonalizacja. Państwa regulują kontakty między sobą poprzez tworzenie norm i reżimów. Tworzenie organizacji międzynarodowych.

Wykład 3. Zagraniczna polityka ekonomiczna. 20.II 05

Jest to działalność państwa w dziedzinie jego stosunków politycznych z zagranicą. Są to działania w sferze usług, handlu, wymiany technologii, przepływu kapitału, itd. Jest to kształtowanie - za pomocą rozmaitych środków - pożądanych warunków, kierunków, wielkości, struktury obrotów gospodarczych za granicą. Dzięki tym środkom państwo może skłonić przedsiębiorstwa do produkcji lub świadczenia usług korzystnych dla państwa (np. poprzez wysokość podatków, wydawanie koncesji, ustalenie limitu sprzedaży).

Zagraniczna polityka ekonomiczna polega na tym, że państwo kształtuje normy, warunki działalności gospodarczej.

Zagraniczna polityka ekonomiczna jest to określenie celów, a następnie ich realizacja za pomocą określonych instrumentów.

Wyróżnia się 3 kategorie celów:

Celem średnio - i długo - okresowym jest rozwój (gospodarczy, społeczno - gospodarczy, zrównoważony) państwa (każdego). Inne cele to: wzrost konkurencyjności gospodarki narodowej. Chodzi o to, aby pozycja danego państwa była coraz wyższa w stosunku do innych. Może to być także restrukturyzacja gospodarki.

Celem krótko - okresowym może być poprawa bilansu płatniczego, stabilizacja cen, walka z bezrobociem.

Środki osiągania celów. Najlepsze są takie, które mają charakter finansowy. Istnieją także środki administracyjne. Zagraniczna polityka ekonomiczna ≠ zagraniczna polityka handlowa. Granicę, która określa zagraniczną politykę ekonomiczną od wewnętrznej polityki ekonomicznej wyznaczyć jest bardzo trudno, gdyż wzajemnie się przenikają.

Klasyfikacje zagranicznej polityki ekonomicznej:

  1. ze względu na sposób podejmowania decyzji:

Polityka autonomiczna oznacza podejmowanie działań bez ustaleń z partnerami, chociaż nie oznacza to, że nie jest uzależniona od wpływu zagranicznego (mogą zastosować retorsje - inni mogą ją zastosować)

Polityka konkurencyjna polega na ustaleniu działań w porozumieniu z partnerami. Wówczas obie strony mają wpływ na charakter podejmowanej decyzji. Porozumienie może mieć charakter pisemny lub ustny. Przykładem może być przystąpienie jakiegoś państwa do danej organizacji

Państwo może realizować politykę autonomiczną i konkurencyjną równolegle (w tym samym czasie)

  1. ze względu na stopień i sposób zaangażowania instytucji państwa w kontakty gospodarcze:

Polityka liberalna charakteryzuje się likwidowaniem ograniczeń, przeszkód, barier w kontaktach z zagranicą. Państwo najpierw usuwa te przeszkody, działając bardzo aktywnie. Wówczas państwo się wycofuje i przestaje ingerować w bezpośrednie kontakty gospodarcze pozostawiając je w gestii przedsiębiorstw. Pełni rolę nocnego stróża. Interwencja państwa ma miejsce tylko wtedy, gdy łamane są przepisy obowiązującego prawa. Kontakty oparte są na mechanizmie rynkowym. Ważnym elementem tej polityki jest równy podział pomiędzy przedsiębiorstwami. Wszyscy traktowani są jednakowo. Najczęściej politykę taką wybierają państwa silne, dobrze rozwinięte.

Polityka protekcjonizmu polega na wspieraniu przez państwo rodzimej gospodarki. Podmioty krajowe są faworyzowane w stosunku do zagranicznych.

Protekcjonizm:

Protekcjonizm ochronny polega na ochronie rynku rodzimego przed przedsiębiorstwami z zagranicy. Stworzony zostaje ochronny parasol, który nie dopuszcza dostępu do rynku zagranicznych przedsiębiorstw. Protekcjonizm taki może przynieść w krótkim okresie czasu duże dochody, jednak w dłuższej perspektywie rokuje zdecydowanie niedobrze.

Protekcjonizm promocyjny polega na wspieraniu tych rodzinnych producentów, którzy chcą zaistnieć na rynkach zagranicznych. Różnica pomiędzy protekcjonizmem ochronnym, a promocyjnym polega na tym, iż w protekcjonizmie promocyjnym państwo wspiera dane przedsiębiorstwo w formie finansowej. Aby realizować politykę protekcjonizmu promocyjnego należy posiadać zagraniczną służbę gospodarczą, co również kosztuje.

Wynika z tego, iż protekcjonizm ochronny wybierany jest przez państwa biedne i słabo rozwinięte. Z kolei protekcjonizm promocyjny wybierają państwa bardziej rozwinięte.

Zagraniczna polityka ekonomiczna jest polityką:

Charakter selektywny polega na wybieraniu przez państwo charakteru polityki: liberalnej lub protekcjonistycznej. Wybierane są sektory gospodarki lub państwa, z którymi będzie prowadzona polityka liberalna lub protekcjonistyczna.

Charakter regionalny polega na integracji państw. Państwa działają jako jedna grupa. Wewnątrz tej grupy stosowany jest liberalizm, natomiast w stosunku do państw obcych - tzw. trzecich - stosowany jest protekcjonizm

Charakter nie taryfowy polega na spadku znaczenia ceł w handlu zagranicznym. Obecnie stawka celna wynosi 3,6%. Osiągnięto ją dzięki WTO.

Istnieje również polityka nazywana polityką autarkii(samowystarczalności). W czystej postaci oznacza brak zagranicznej polityki ekonomicznej. Państwo funkcjonuje jedynie w oparciu o własne zasoby i bogactwa. Polityka autarkii nie ma żadnej, logicznej zasadności. Jest to polityka, która nie przynosi żadnych ekonomicznych rezultatów. Politykę taką można realizować z przyczyn:

Wykład 4. Instrumenty zagranicznej polityki ekonomicznej 20.II 05

Instrumenty zagranicznej polityki ekonomicznej możemy podzielić na:

  1. bezpośrednie - dotyczą obrotu z zagranicą

  2. pośrednie - dotyczą polityki gospodarczej wewnątrz, ale oddziaływują na całe środowisko międzynarodowe

Zastosowanie środków bezpośrednich może działać pobudzająco lub zmniejszająco.

Środki bezpośrednie:

Środki taryfowe mają charakter finansowy oraz stały (są z góry ustalone, wpływają na ceny). Środkiem takim jest cło.

Środki para taryfowe są finansowe oraz zmienne (zależne od sytuacji)

Środki poza taryfowe nie mają charakteru finansowego lecz administracyjny, wpływające na ilość lub jakość.

Środki taryfowe:

Cło jest to opłata nakładana przez państwo na towar przekraczający granicę celną tego państwa. Sprawia, że produkt oclony staje się droższy, a tym samym mniej konkurencyjny. Cło nakładane jest na towary. Istnieją dwie sytuacje, gdy granica państwa nie jest granicą celną. Np. gdy państwo wchodzi do ugrupowania integracyjnego co najmniej na poziomie wolnego handlu. Wówczas granice celne nie istnieją, gdy istnieje tzw. strefa wolnocłowa. Strefy wolnocłowe tworzone są wewnątrz danego państwa (w portach lotniczych, morskich, lądowych przejściach granicznych). Powstają wówczas sklepy wolnocłowe, magazyny lub zakłady przetwórcze.

Cło dzielimy ze względu na:

  1. eksportowe (towar wywożony)

  2. importowe (towar przywożony)

  3. tranzytowe (rzadko stosowane)

  1. ochronne (ochrona rynku wewnętrznego przed napływem towaru z zagranicy)

  2. fiskalne (zgromadzenie środków dla skarbu państwa)

  3. ekspansywne (mają pobudzać eksport)

  1. od wartości (ad valorem, ma postać stawki procentowej)

  2. od jednostki miary (ma postać ceny / jednostkę, jest to tzw. cło specyficzne)

  3. tzw. cło kombinowane:

Stosuje się je wówczas, gdy państwo podejrzewa, że kwota transakcji jest zaniżona, albo gdy państwo uważa, że towar jest stary, technicznie niesprawny lub kradziony.

Środki para taryfowe:

  1. pośrednie (polegają na tym, że państwo wypłaca eksporterowi premię za wyeksportowany towar lub państwo pokrywa koszt eksportu towaru

  2. bezpośrednie (są to ulgi, dzięki którym przedsiębiorca może produkować taniej, np. ulgi w podatkach, niższe kredyty, reklama, marketing - ten koszt pokrywa państwo

Środki poza taryfowe:

Wykład 5. Ekonomiczne instrumenty realizacji celów politycznych. 5.III 05

  1. negatywne (sankcje ekonomiczne)

  2. pozytywne (pomoc gospodarcza)

Pomoc gospodarcza jest to wszelki przepływ zasobów kanałami państwowymi, na warunkach bardziej dogodnych niż rynkowe. Jest to przepływ między państwem dawcą, a państwem biorcą. Do pomocy gospodarczej nie zalicza się pomocy charytatywnej. Ekonomiści pomoc gospodarczą uważają za nie racjonalną.

Dwa typy pomocy gospodarczej:

Trzy typy pomocy gospodarczej:

Dwa typy pomocy gospodarczej:

Motywy państw udzielających pomocy:

Motywy deklarowane:

Motywy rzeczywiste:

Przykłady: Plan Marshall' a, Pomoc Wspólnot Europejskich dla Europy środkowo - wschodniej, Sojusz Dla Postępu.

Plan Marshall' a: Program odbudowy Europy, ogłoszony 5.VI 1947r. na Uniwersytecie Harvarda. Realizowany do połowy 1951 r. Pomoc ta miała charakter bilateralny, finansowy, techniczny. Były to darowizny, gwarancje rządowe, kredyty, metody uprzemysłowienia. Rozdysponowano ponad 13 mld USD (obecna równowartość ok.90 mld USD), pomiędzy 16 państw. Wielka Brytania - 3,5 mld USD, Francja - 2,5 mld USD, Włochy - 1,5 mld USD, RFN - 1,5 mld USD, Holandia - 1 mld USD. Jako cel przeważał motyw etyczny.

Sojusz Dla Postępu: Program pomocy dla Ameryki łacińskiej z 13. III 1961r. Pomoc finansowa w wysokości 100 mld USD (z czego usa dały 20 mld USD, reszta kraje Ameryki łacińskiej). Zakładano dokonanie reformy rolnej. Plan przewidywany był na 10 lat, ale w 1965r. postanowiono o jego bezterminowości. W 1973r. został odrzucony.

Program PHARE (od polish - hungarian): Pomoc multilateralna z 18.XII 1989r. Pierwotnie tylko dla Polski i Węgier, ale stopniowo rozszerzany o inne państwa. Była to pomoc techniczna, darowizny, doradztwo. W latach 1990 - 1999 Europa środkowo - wschodnia otrzymała ok.10 mld ECU, w tym 3 mld ECU Polska. W 1993 powstał program PHARE 2. Pomoc przedakcesyjna. Każdego roku przekazywane 1,5 mld EURO, z czego 0,5 mld dla Polski

Program Tasis z 1991r. Pomoc dla państw WNP oraz Mongolii. Przekazywane ok. 4 mld USD

Program Obnova⇒Cards z 1996r. Pomoc dla krajów bałkańskich.

Sankcje ekonomiczne. Są to działania przeciwko innemu państwu. Są karą. Jakieś działanie zostaje negatywnie ocenione przez społeczność międzynarodową, w skutek czego nakładane są sankcje. Np. w latach 1978 - 1980 usa nałożyły sankcje na ZSRR. ZSRR miał wypuścić z więzień desydentów i Żydów. W latach 1980 - 1981 ponownie usa nakłada sankcje na ZSRR, z powodu wysłania wojsk radzieckich do Afganistanu. W latach 1981 -1982 ponownie usa nakłada sankcje na ZSRR z powodu wprowadzenia stanu wojennego w Polsce oraz niedopuszczenia do budowy rurociągu z ZSRR do Europy. W 1983r. usa ponownie nakłada sankcje na ZSRR z powodu zestrzelenia samolotu koreańskiego. W 1960r. usa nakłada sankcje na Kubę (obowiązuje do dzisiaj). W latach 40 - tych ONZ nakłada sankcje na RPA za apartheit. usa nakłada sankcje na Libię za katastrofę samolotu lini PANAM. W wielu przypadkach sankcje były próbą zapobiegania interwencji zbrojnej. Interwencja usa w Iraku w 1990r. Operacja „Pustynna Burza”. Interwencja NATO w Kosowie w latach 1998 - 1999. W historii na Polskę sankcje były nałożone tylko raz. Od 23.XII 1981r. do 19.II 1987r. usa nałożyły na Polskę sankcje za wprowadzenie stanu wojennego. Obejmowały one wiele różnych działań. W związku ze zniesieniem stanu wojennego w Polsce usa wycofały sankcje.

Rodzaje sankcji:

Sankcje są skuteczne, gdy są spełnione następujące warunki:

Sankcje przynoszą straty obu państwom, choć przynoszą też korzyści polityczne.

Wykład 6. Regionalna integracja gospodarcza 6.III 05

Większość z ugrupowań pojawiła się w wieku XIX w Europie. Ugrupowania te nie miały jednak rozbudowanej struktury organizacyjnej. Nie miały też podmiotowości międzynarodowej. Większość uzgodnień między państwami dotyczyła stosunków wewnętrznych tych ugrupowań. Zakres integracji był wąski:

Niewielki był także zasięg terytorialny tych ugrupowań. Przykłady:

Regionalna integracja gospodarcza jest to proces scalania gospodarek narodowych. Jest to proces, w wyniku którego powstaje jeden organizm ekonomiczny. Tworzą się wówczas więzi ekonomiczne. Państwa zaczynają się zmieniać wewnętrznie, aby stać się elementem całości. Na niektóre produkty kładzie się mniejszy nacisk, a na inne większy. Gospodarki zaczynają się od siebie uzależniać. Wycofanie się jednego z elementów tej całości grozi poważnym kryzysem wszystkich państw członkowskich.

WTO liczy, że obecnie istnieje ok.190 organizacji integracyjnych, choć to tylko formalna liczba.

Najbardziej zaawansowana w integracji jest organizacja Wspólnot Europejskich. Istnieją także takie organizacje jak North - Atlantic Free Trade Area (Północno - Atlantycka Strefa Wolnego Handlu), Mercosur (Wspólny Rynek Południa), do którego należą Brazylia, Argentyna, Paagwaj, Urugwaj, założony w 1994r., European Free Trade Association(Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu), Central - European Free Trade Area (Środkowo - Europejska Strefa Wolnego Handlu), Asean Free Trade Area (Strefa Wolnego Handlu Państw Aseanu), ECOWAS (Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki Zachodniej) utworzona przez państwa należące do różnych stref kolonialnych.

Współcześnie regionalna integracja gospodarcza nie jest ograniczona do Europy. Integrują się państwa na całym świecie, choć w ramach danego regionu.

APEC (Forum Współpracy Gospodarczej Azji i Pacyfiku) jest jedną z tych organizacji, która jest rozbita na kilka regionów

Państwa integrują się bez względu na poziom rozwoju gospodarczego

Korzyści z integracji:

Korzyść ekonomiczna polega na obniżeniu kosztów wymiany handlowej. Integracja bowiem oznacza zniesienie barier i ograniczeń. Integracja oznacza większy wybór, lepszą jakość i niższe ceny. Następuje optymalizacja produkcji. Zakłady specjalizują się w produkcji konkretnych rzeczy. Ugrupowanie staje się wówczas bardziej konkurencyjne na rynku światowym. Działalność gospodarcza staje się bardziej efektywna. Inną korzyścią jest połączenie potencjałów które są wspólnie wykorzystywane (duży może więcej). Integracja przynosi szczególnie duże korzyści np. przy budowie skomplikowanych maszyn. Jeszcze inna korzyścią jest zbudowanie wspólnej infrastruktury.

Korzyść polityczna polega na tym, iż siła polityczna państwa na arenie międzynarodowej wzrasta wraz ze wzrostem ekonomicznym. W przypadku państw kolonialnych jest to uniezależnienie się od metropolii kolonialnych. Integracja powoduje również wzrost poziomu bezpieczeństwa w regionie.

Warunki, które muszą być spełnione, aby integracja mogła zaistnieć to:

Poziomy regionalnej integracji gospodarczej:

Metody integracji:

Metoda funkcjonalna. Proces integracji przepływa spontanicznie, jest to integracja rynków, dyskryminuje słabych

Metoda instytucjonalna. Państwa stwarzają instytucje, które regulują integrację, integracja polityk, integracja przebiega spokojnie, ta metoda wyrównuje rynki, ale jest bardziej kosztowna.

Jeżeli integrują się państwa na tym samym poziomie gospodarczym, to mówimy o metodzie funkcjonalnej, natomiast jeśli istnieje znacząca różnica potencjałów mamy do czynienia z metodą instytucjonalną.

EFTA - ugrupowanie integracyjne powstałe w wyniku porozumienia z 4.I 1960r.w Sztokholmie. Państwami inicjatorami były: Wielka Brytania, Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwecja i Szwajcaria. Traktat ratyfikowano 3.V 1960r. Obecnie z siedmiu państw założycielskich zostały dwa. W 1970r.do EFTY przystąpiła Islandia. W 1973r.z EFTY wystąpiły Wielka Brytania i Dania, przechodząc do Wspólnot Europejskich. W 1986r.przystąpiła do EFTY Finlandia, a odeszła Portugalia. W 1991r. do EFTY przystępuje Lichtenstein. W 1995r.odchodzą Finlandia, Austria i Szwecja, przystępując do Wspólnot Europejskich. Najważniejszym organem EFTY jest Rada. Zbiera się dwa razy w roku na szczeblu ministerialnym i dwa razy w miesiącu na szczeblu dyplomatów akredytowanych. Komitety stałe i ad hoc. Odpowiadają za konkretne problemy, np. komitet ds. ceł i reguł pochodzenia. Komitetów stałych jest 9. Sekretariat mieści się w Genewie i jest to ok.80 osób. W EFCIE wszystkie państwa są równe. Głosowanie odbywa się na zasadzie konsensusu. Od 1.I 1967r. była to strefa wolnego handlu artykułami przetworzonymi. 21.VII 2001r. w Vaduz podpisano nową wersję porozumienia o EFCIE. Dzisiaj EFTA jest także wspólnym rynkiem. EFTA nie zawiera w sobie unii celnej.

CEFTA - 21.XII 1992r. w Krakowie porozumienie o CEFCIE podpisały Polska, Czecho - Słowacja i Węgry. W 1997r. Trójkąt Wyszechradzki podpisał Układ Europejski. Państwa CEFTY umówiły się, że zacznie ona funkcjonować 1.III 1993r., jednak z powodu zmian w Czechach i na Słowacji powinna funkcjonować od 1.VII 1994r. CEFTA zaczęła działać 1.III 1993r.

1.I 1993r. do CEFTY należą już 4 państwa (Czechy i Słowacja)

1.I 1996r. do CEFTY przyłącza się Słowenia

1.I 1997r. do CEFTY przyłącza się Rumunia

1.I 1999r. do CEFTY przyłącza się Bułgaria

1.I 2003r. do CEFTY przyłącza się Chorwacja

Warunki funkcjonowania w CEFCIE:

Instytucja - Wspólny Komitet, składa się z ministrów odpowiedzialnych za handel z zagranicą. Odbywa się na corocznych konsultacjach. W 1999r.utworzono podkomitet ds. handlu rolnego. Nie ma w CEFCIE siedziby, ani sekretariatu. Strefa wolnego handlu artykułów przemysłowych (miało to trwać 8 lat, ale skrócono to do 5 lat), uzgodniono kalendarz redukcji ceł na artykuły rolne, ostatecznie nie doszło do ogólnej liberalizacji

NAFTA - porozumienie usa i Kanady rozszerzone o Meksyk. Podpisane w grudniu 1992r. weszło w życie 1.I 1994r. Dali sobie 15 lat na stworzenie wolnego handlu artykułami przemysłowymi. W NAFCIE są pewne uzgodnienia dotyczące usług telekomunikacyjnych, ochrony praw autorskich, zamówień publicznych, swobody poruszania się dla biznesmanów. Struktura organizacyjna: organem najwyższym jest Komisja Wolnego Handlu, która działa na szczeblu ministrów. Zbiera się raz na rok.. Komitety i grupy robocze, sekretariat składający się z trzech sekretariatów narodowych.

FTAA (Free Trade Area of Americas),

1994r. - szczyt obu Ameryk w Miami 34 państwa oprócz Kuby

1998r. - szczyt w Santiago (Chile), negocjacje

2001r. - szczyt w Quebec' u (Kanada), wstępna wersja traktatu

2005r. - szczyt w ? Traktat ma zostać podpisany

ASEAN - ugrupowanie powstałe 8.VIII 1967r.w Bangkoku, początkowo dla celów politycznych. Umowę podpisały Filipiny, Indonezja, Malezja, Singapur i Tajlandia. W 1984r. dołączyło Brunei, w 1995r. Wietnam, w 1997r. Laos i Birma, w 1999r. Kambodża. Na szczycie w 1992r.w Singapurze rozszerzono o wszystkie artykuły i usługi. Początkowo miało to zająć 15 lat, ale skrócono ten okres do 10 lat. Współpraca została rozszerzona o sieć infrastruktury, jednolity system patentowy, ustalenie handlu w sieci. Struktura organizacyjna. Szczyt państw ASEANU odbywa się raz na kilka lat (3, 4 lata). Spotkania ministrów spraw zagranicznych i ministrów gospodarki odbywają się co roku, ale oddzielnie. Sekretariat mieści się w Dżakarcie (Indonezja). W latach 90.- tych rozszerzenie i utworzenie AFTY (Asean Free Trade Area). Decyzje zapadają na zasadzie konsensusu.

Wykład 7. Międzynarodowy system walutowy. 19.III 05

Jest to zbiór zasad, instrumentów i instytucji umożliwiających dokonywanie płatności w skali międzynarodowej.

Treścią tego systemu są:

- zasady wyrównywania bilansu płatniczego

Kurs waluty jest to cena jednej waluty, wyrażana w jednostkach innej waluty. W zależności od tego, kto ustala cenę wyróżniamy:

W systemie kursów stałych cenę ustala instytucja państwowa.

W systemie kursów płynnych cenę ustala rynek.

W systemie kursów pośrednich (stały, kierowany) cena waha się, jednak są ustalone pewne granice

Parytet waluty jest to ustalony stosunek wartości danej waluty, do wybranego przez państwo wskaźnika. Np. jeśli miernikiem jest złoto⇒parytet złota. Parytetem może być także waluta lub koszyk walutowy.

W Polsce do 1995r. obowiązywał system kursów stałych. Od maja 1995r. do kwietnia 2000r. system kursów pośrednich, natomiast od kwietnia 2000r. mamy system kursów płynnych. Do końca 1981r. parytetem było złoto. Od 1981r.do 1992r.parytetem był USD. Od maja 1992r.do 1995r. parytetem był koszyk walutowy (USD, DM, GBP, CHF, FF). W okresie systemu kursów pośrednich parytetem też był koszyk walutowy (EURO, USD). Widełki wynosiły ± 7%, natomiast później rozszerzono je do 10%, 12,5% i 15%. W kwietniu 2000r. ustalono system kursów płynnych. Jeśli zmiany określa rząd, to jest to demokracja: rewolucja. Demokracja oznacza obniżenie parytetu danej waluty. Rewolucja oznacza wzrost parytetu danej waluty. Demokracja zwiększa eksport, zmniejszając import. Rewolucja - odwrotnie. W systemie kursów płynnych odpowiednikiem demokracji jest deprecjacja, a rewolucji aprecjacja.

Pierwszy międzynarodowy system walutowy pojawił się pod koniec XIX wieku ok. 1880r.Był to system waluty złotej i funkcjonował do II. wojny światowej. Do I. wojny światowej funkcjonował jako system czysty, a w okresie międzywojennym w dwóch wersjach zmodyfikowanych. W 1944r.powstał system z Bretton Woods. Funkcjonował do roku 1972 lub 1976. w 1976r.powstał system wielowalutowy, który funkcjonuje do dzisiaj. System waluty złotej stosowało 41 państw. Był systemem powszechnym. Charakteryzował się systemem kursów stałych, a parytetem było złoto. Waluty były wymienialne względem siebie oraz na złoto. Istniała pełna swoboda transferu złota. Władze poszczególnych państw musiały utrzymywać rezerwy złota. Jednocześnie ilość pieniądza papierowego musiała pokrywać się z ilością złota w skarbcu. Był to system bezpieczny. Kurs wahał się, ale w minimalnym zakresie ± 1%. Były to tzw. punkty złota. Trzeba było doliczyć koszty ubezpieczenia i transportu złota. System ten był trudny do utrzymania, ponieważ państwa były ograniczone ilością złota. Sytuację zmieniła I. wojna światowa. Zaczęły funkcjonować systemy waluty sztabowo - złotej i systemy waluty dewizowo - złotej. Określono minimalną sumę wymiany waluty krajowej na złoto - co najmniej równowartość 1 sztaby złota. 1 sztaba to 400 uncji trojańskich. System stał się mniej wiarygodny, mniej stabilny. System waluty dewizowo - złotej polegał na wymianie waluty na złoto, za pomocą innej waluty. Konsekwencją była demonetyzacja złota. Złoto straciło znaczenie. Władze państwowe posiadały większe możliwości. Najpoważniejsze załamanie systemy te przeżyły w latach 1929 - 1933. Ostatnie załamanie miało miejsce wraz z wybuchem II. wojny światowej. Podczas wojny wygrał pomysł Harry' ego White' a na koncepcję nowego systemu. Na konferencji w Bretton Woods stworzono Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), do którego należały 44 państwa. Cechy tego systemu to:

Dodatkowe zmiany, to kurs waluty mógł wahać się w granicach ± 1%. Uznano również , że państwa powinny aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu tego kursu. Państwo było zobowiązane do interwencji, jeśli kurs zbliżał się do tej granicy. Państwo, które miało z tym problemy mogło wziąć pożyczkę od IMF. Jeżeli ta zmiana miała wynosić mniej niż 10%, państwo mogło to zrobić samodzielnie. Jeśli więcej - musiało mieć zgodę IMF. W latach 60.-tych spadło zaufanie do USD. Na przełomie lat 60./70.-tych amerykanie zmienili cenę złota. Wprowadzono dwie ceny. Oficjalną - 35 USD/uncję i rynkową - 600 USD/uncję. Oficjalna obowiązywała w przepływach międzynarodowych, a rynkowa w prywatnych.

W 1970r.wprowadzono SDR. Był to pieniądz rozliczeniowy. Początkowo parytet USD, później 15 walut, a obecnie 4 waluty (EURO, USD, YEN, GBP). 15 sierpnia 1971r.Nixon ogłasza oficjalne zaprzestanie wymieniania USD na złoto. Tego samego dnia amerykanie zdewaluowali swoją walutę o 8%. Widełki zmniejszono do 2,25%. Niemcy zdewaluowali DM. W marcu 1972.usa dewaluują swoją walutę o 10%. Europa przechodzi na system kursów płynnych. IMF zmienia system w styczniu 1976r.

System wielowalutowy charakteryzował się wolnością państw w wybieraniu systemu kursów. Utrzymano wymienialność walut. Nie było waluty uprzywilejowanej. Walka toczyła się pomiędzy usa, a Europą. Trzecią walutą był YEN.

Wykład 8. Organizacje odpowiedzialne za finansowanie w skali ogólnoświatowej. 19.III 05

IBRD + IFC + IDA + MIGA + ICSID = grupa banku światowego

Obowiązuje w niej zasada głosowania ważonego. Waga głosu zależy m.in. od potencjału gospodarczego, udziału w obrotach handlowych, udziału w kapitale założycielskim organizacji. Każde państwo IMF na wejściu dostaje 250 głosów. Dodatkowo 1 głos za każde wpłacone 100 tyś. SDR. Udział Polski to 1369000000 SDR, czyli 13690 + 250 głosów, co stanowi 0,64% wszystkich głosów. Udział usa to 17,14%, co daje im prawo veta. IMF jest organizacją utworzoną 22 lipca 1944r.w Bretton Woods. Zaczął działalność 21.VII 1947r. Dzisiaj IMF liczy 184 członków. Organem strategicznym IMF jest rada gubernatorów. Gubernatorami są ministrowie finansów. Sesja rady gubernatorów odbywa się raz w roku. Organem wykonawczym IMF jest rada dyrektorów, na czele której stoi dyrektor generalny. Składa się z 24 członków. Są podzieleni na dwie kategorie. Pięciu z nich to dyrektorzy mianowani (usa, Japonia, Niemcy, Francja, Wielka Brytania). Pozostali podzieleni są na 19 grup. Państwa z jednego regionu, o podobnym potencjale. Grupy 1 - członkowe to:

Na czele rady dyrektorów stoi Hiszpan.

IMF jest instytucją systemu walutowego. Jego zdaniem jest wspieranie państw w razie dużych wahań kursów walut. IMF obecnie pożycza także pieniądze na uzupełnianie bilansu płatniczego, ale tylko wówczas, gdy przyczyny są nieprzewidziane lub nie wywołane przez państwo. IMF pożycza także pieniądze na dostosowania strukturalne. Dwa pierwsze typy pożyczek są krótkoterminowe. To ile IMF pożyczy zależy od udziału w kapitale założycielskim, jednak nie więcej niż 300%. Państwo spłaca kwotę w dwóch częściach. 25% w walucie obcej i 75% w krajowej. IMF spełnia także funkcję kontrolną oraz pomocniczą. Polska jest państwem założycielskim. W marcu 1950r. Polska wystąpiła z IMF ponieważ nie uzyskaliśmy pomocy. Niechętnie na nasze członkostwo w IMF patrzył także ZSRR. Dodatkowo IMF wątpił w sukces istnienia Polski w IMF. 11 listopada 1981r. Polska złożyła wniosek o przystąpienie do IMF, jednak usa mówi NO!!! W czerwcu 1986r.Polska przystępuje do IMF. Pierwszy kredyt dostaliśmy w 1990r. Siedzibą IMF jest Waszyngton

Grupa Banku Światowego:

IBRD (International Bank of Reconstruction and Development). Organizacja powstała 22 lipca 1944r. w Bretton Woods. Szefem IBRD jest James Wolfeman. Jego następcą jest Paul Wolfowitz. Kadencja dyrektorów trwa 2 lata, głównego 5 lat. IBRD wystarcza tylko 10% wkładu. Pozostałe 90% jest w pogotowiu. IBRD pożycza pieniądze na inwestycje. Przedsięwzięcie musi być jednak rentowne. Uprawnione do korzystania z tej pomocy są państwa z dochodem 1445 - 5255 USD/mieszkańca. Jedyny wyjątek zwalniający górną granicę stanowią państwa w czasie transformacji ustrojowej. W Banku Światowym Polska ma dług w wysokości kilku mld USD. W Banku Światowym z kredytów korzystają tylko państwa, w dodatku tylko średnie.

IFC (International Financial Corporation). Organizacja powstała w 1956r.Jej zadaniem jest finansowanie przedsięwzięć w sektorze prywatnym. IFC kupuje od przedsiębiorców część udziałów. IFC udziela także gwarancji na kredyty z innych źródeł. IFC składa się ze 175 członków. Członkiem IFC może być tylko członek IBRD. Polska do IFC przystąpiła w 1997r.

IDA (International Development Association). Organizacja, która udziela pomocy państwom o dochodzie poniżej 1445 USD/mieszkańca. Państwa, które mają wyższy dochód wpłacają, ale nie mogą pożyczać. Państwa, które mają dochód poniżej 1445 USD/mieszkańca nie wpłacają, ale mogą pożyczać. Inwestycja przy tym nie musi być rentowna. Kredyty te nie są oprocentowane. Okres spłaty to nawet 50 lat, z czego 10 lat to okres karencji. kredyty takie, często są udzielane na inwestycje infrastrukturalne. Polska do IDA przystąpiła w 1988r.Jesteśmy państwem dawcą, a nie biorcą.

MIGA (Międzynarodowa Agencja Gwarancji Inwestycyjnych). Organizacja powstała w 1988r.

ICSID (Międzynarodowe Centrum Roztrzygania Sporów Inwestycyjnych). Organizacja powstała w 1966r.Polska do ICSID nie przystąpiła. Organizacja ta jest rodzajem arbitrażu.

Wykład 9. Działalność Systemu Narodów Zjednoczonych 20.III 05

w sferze gospodarczo - społecznej.

ONZ - rdzeń, wokół którego system się ukształtował, wokół ONZ są programy i organy specjalne i 3 organy wyspecjalizowane

Organy specjalne - charakterystyczne jest to, że nazwa zaczyna się od UN (dlatego specjalne, ponieważ nie były przewidziane w Karcie Narodów Zjednoczonych). Powstały z inicjatywy ONZ, nie mają odrębnego członkostwa (jeśli nie jest się członkiem ONZ jest się członkiem organów specjalnych). Nie mają odrębnych budżetów. Są finansowane z ogólnego budżetu ONZ, są uzależnione od ONZ. Np. UNDPP - Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych.

Organy wyspecjalizowane - (agendy ONZ) są to autonomiczne organizacje międzynarodowe, posiadające własne członkostwo, status i budżet. Są to organizacje niezależne, np. Światowa Organizacja Wyżywienia i Rolnictwa, UNIDO - Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłu, WTO - Światowa Organizacja Handlu. Podpisują one specjalne umowy z ONZ. Rada Gospodarczo - Społeczna, która podpisuje te umowy i jest odpowiedzialna za kontakty z nimi.

Trzy funkcje systemu:

Funkcja koncepcyjno - programowa. Polega na opracowaniu strategicznych, długoterminowych celów, np. Agenda 21 (na pierwszym szczycie ziemii w Rio de Janeiro - środowisko i rozwój, w 2004r. na szczycie w Johanesburgu podjęto inicjatywy społeczne (tzn. cele milenijne)

Funkcja koordynacyjna. Polega na skoordynowaniu konkretnych działań, zgrać poszczególne elementy systemu. Ma na celu rozdzielenie zadań dla poszczególnych organizacji i zadbanie, aby każda dziedzina miała swoją organizację i aby była ona odpowiedzialna za konkretne zadanie związane z tą dziedziną, np. UNDP

Funkcja operacyjna polega na wykonywaniu konkretnych celów i ich realizacji (np. pomocowe, techniczne)

Organy ONZ (odpowiedzialne za realizację zadań gospodarczych i społecznych):

Zgromadzenie Ogólne. Obraduje na corocznych sesjach, na których poruszane są kwestie ekonomiczne (na sesjach zwyczajnych). Sesje specjalne (nadzwyczajne) zwoływane są na życzenie członków, kiedy wymaga tego sytuacja, np. sesja nr 6 (kwiecień - maj 1974r.), gdzie państwem - inicjatorem była Algieria. Chodziło o kwestie surowcowe⇒Nowy Międzynarodowy Ład Ekonomiczny. W deklaracji o nowym ładzie wyrażono wolę polityczną, której nie zrealizowano nawet częściowo. Nie podjęto żadnych działań w celu realizacji deklaracji.

Rada Społeczno - Gospodarcza. Składa się z 54 członków, wybierana przez Zgromadzenie Ogólne. Kadencja trwa 3 lata, wymieniając 1/3 składu. Przedstawicielstwa: Afryka - 14, Azja - 11, Ameryka łacińska - 10, Europa wschodnia - 6, Europa zachodnia i reszta świata -13. Rada pracuje na sesjach zwyczajnych i nadzwyczajnych. Sesje zwyczajne odbywają się raz na rok w Nowym Jorku. Nadzwyczajne w Genewie. W sesjach uczestniczą ministrowie i inni wysocy urzędnicy. Bieżąca praca prowadzona jest w komisjach i komitetach. Komisje regionalne (5), 1947r.⇒Europejska Komisja Gospodarcza z siedzibą w Genewie, ale członkami nie są tylko państwa europejskie (m.in. usa, Kanada, Izrael, Armenia, Azerbejdżan. W 1947r. utworzono Komisję Gospodarczo - Społeczną dla Azji i Pacyfiku z siedzibą w Bangkoku. W 1948r. utworzono Komisję Gospodarczą dla Ameryki łacińskiej i Karaibów z siedzibą w Santiago. W 1958r. utworzono Komisję Gospodarczą dla Afryki (tylko państwa z regionu afrykańskiego). W 1973r. utworzono Komisję Gospodarczo - Społeczną dla Azji zachodniej z siedziba w Bejrucie. Komisje próbują rozwiązać problemy, tworzą normy prawne, ujednolicają pewne zasady. Komisje Praw Człowieka, Komisje ds. Narkotyków, Komisje Zrównoważonego Rozwoju. Komitety. UNDP (Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych). W 1965r. powstał Rozszerzony Program Pomocy Technicznej i Fundusz Specjalny. Główne zadanie, to finansowanie pomocy technicznej i tzw. przed inwestycyjnej, analiza i formułowanie programów, szkolenie kadry, dostawy sprzętu. Cztery zagadnienia UNDP:

Finansowanie odbywa się z dobrowolnych składek. Struktura: zarząd - 36 członków, kadencja 3 lata, z czego 18 członków to reprezentacja darczyńców, 18 członków - beneficjentów, którzy korzystają z tej pomocy.

UNIDO - Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju:

Struktura wewnętrzna:

Cele:

Zasada 3E (economy, enviroment, employment), rozwoju zrównoważonego. Rozwój to połączenie tych trzech elementów. Rozwój ma być przyjazny dla środowiska naturalnego. Należy tak pokierować rozwojem, aby dbać o zatrudnienie o zachowanie obecnych miejsc pracy, ale także aby tworzyć nowe miejsca zatrudnienia.

WTO (Światowa Organizacja Handlu): Organizacja powstała na konferencji w Marakeszu (Maroko) w kwietniu 1994r. Jest bezpośrednim następcą GATT (podjęto decyzję o przekształceniu GATT, układ ogólny w sprawie ceł i handlu w WTO), porozumienia o celu liberalizacji handlu zagranicznego. Celem jest liberalizacja handlu i barier celnych, ale ma także szersze znaczenie poprzez 3 elementy:

Zasady WTO:

Dziś WTO liczy 146 członków. Najmłodszym członkiem WTO są Chiny. Do WTO chcą przystąpić Rosja i Ukraina. Polska jest państwem - założycielem. Struktura wewnętrzna. Konferencja Ministerialna - organ plenarny, zbiera się raz na dwa lata.

Rada Generalna - organ wykonawczy w dwóch postaciach:

Te państwa, które są najlepiej rozwinięte mają przegląd co 2 lata, inne co 4 lata z mniejszym udziałem w obszarze handlowym, najsłabsze państwa co 6 lat. Jest organem nadzorującym GATT, GATS, TRIPS. Sekretariat z siedzibą w Genewie pełni funkcje merytoryczne, tzn. odpowiada za gromadzenie danych statystycznych, na czele stoi Dyrektor Generalny. Decyzje w większości spraw podejmowane są na zasadzie konsensusu. Podczas negocjacji państwa nie występują samodzielnie, ale pod postacią ugrupowań integracyjnych. Budżet to ok. 160 mln CHF. Składki coroczne uzależnione od udziału w obrotach handlowych (np. Polska - 0,75%, Niemcy - 10%, usa - 15%)

Wykład 10. Problem globalny. 9.IV 05

Problem globalny - jest to zagrożenie, pewna trudność oraz w drugim znaczeniu jest to cel.

Dwa ujęcia problemów globalnych:

Problemy:

Po raz pierwszy pojęcie problemy globalne pojawiło się w raporcie „Człowiek i jego środowisko” U Tanta (sekretarza generalnego ONZ) w 1969r. W tym raporcie pojawiło się określenie „zagrożenia istotne dla ludzkości”. W latach 70. - tych pojawiły się kolejne raporty innych autorów. Klub Rzymski - pierwotnie, była to nieformalna grupa naukowców, przemysłowców i dziennikarzy powstała w 1968r. W 1973r. Klub Rzymski przekształcił się w organizację pozarządową. Jest to organizacja typu non - profit (nie czerpiąca ze swej działalności żadnych zysków), a jej zadaniem jest uświadamianie społeczeństwu zagrożeń. Siedzibą najpierw była Genewa, a obecnie Hamburg. W latach 90. - tych zaproszono do Klubu Rzymskiego ex polityków. Jest w nim trzech Polaków. Swoją misję Klub Rzymski realizuje poprzez publikowanie raportów. Pierwszy z nich pojawił się w 1972r. pod nazwą „Granice wzrostu”. Drugi, w 1974r. - „Ludzkość w punkcie zwrotnym”. Trzeci, w 1976r. - „O nowy ład międzynarodowy”. Czwarty, w 1976r. - „Koniec epoki marnotrawstwa”. Worldwide Institute - grupa naukowców i badaczy z siedzibą w Waszyngtonie, powstała w 1974r. Od 1984r. co roku „Raport o stanie świata”.

Problem demograficzny. Wynika z tego, iż ilość zasobów ziemii jest ograniczona. Do niedawna problem demograficzny był utożsamiany z eksplozją demograficzną. Na początku naszej ery ludzi było ok.200 mln. Ok. roku 1600 - 400 mln. Ok.1800r. - 1 mld. W 1927r. ludzi było 2 mld. W 1974r. - 4 mld. W 1999r. - 6 mld. Kula ziemska jest w stanie pomieścić 12 mld ludzi. Wpływ na wzrost ludności miał rozwój medycyny, postęp w dziedzinie infrastruktury społecznej i ekonomicznej, poprawa jakości odżywiania. Obecnie problem demograficzny ma inny wymiar. Prognozy mówią, że w wieku XXI liczba ludności osiągnie maksimum (9mld) i zacznie spadać. Obecnie problemem jest niewłaściwa struktura wiekowa. Zachwiane zostały proporcje ludzi w okresie produkcyjnym, poprodukcyjnym i starych.

Problem żywnościowy. Progi sytości:

Powinno dokonać się powszechnej reformy rolnej, szczególnie w Ameryce łacińskiej. Zielona Rewolucja w Azji w latach 60. - tych. Chodziło o dostarczenie nasion, środków ochrony roślin. Taka rewolucja konieczna jest w Afryce. Trzecim elementem jest biotechnologia. Czwartym elementem jest opracowanie nowych zasad handlu żywnością, powstrzymanie marnotrawstwa żywności, zmiana struktury żywienia.

Problem surowcowy. Pierwszy raport Klubu Rzymskiego zakładał wyczerpanie surowców pod koniec XX wieku. Zasoby dzielimy na:

75% surowców występuje w takich ilościach, że powinno ich wystarczyć na 100 lat, ale jest kilka surowców, które występują na granicy wyczerpalności: srebro, złoto, platyna, rtęć, cynk, miedź. Najwięcej zasobów wodnych zużywa rolnictwo, pochodzi z tego najwięcej zanieczyszczeń. Problem ten można rozwiązać przez racjonalne eksploatowanie zasobów oraz ograniczenie zużycia surowców i zastąpienie źródeł energii. W odniesieniu do niektórych surowców poszukuje się substytutów. Poszukuje się również nowych złóż. Eksploatuje się również złoża dotąd nie eksploatowane. W przyszłości do produkcji energii mogą być wykorzystywane skały bitumiczne (Kanada). Na dnie oceanów mogą również znajdować się różne metale. Bryły, które składają się z tlenków żelaza, tlenków magnezu. Surowce wtórne natomiast, mogą być wykorzystywane w recyclingu. W krajach rozwiniętych ok.40% papieru wytwarza się z makulatury.

Problemy zadłużenia. Kraje rozwijające się w 2002r. miały dług w wysokości 2207800 mln USD:

Bariery bezpiecznego zadłużania:

Przyczyny zadłużania:

Przyczyny międzynarodowe:

Kryzys energetyczny w 1973r. 6 października wybuchła wojna Arabsko - Izraelska. Arabowie ograniczyli eksport ropy naftowej do Europy zachodniej i usa. Nastąpił wzrost cen ropy, w ciągu półtora miesiąca o 358%. Dla państw, które miały ropę dochody (petrodolary) wzrosły. Państwa arabskie zaczęły lokować swe pieniądze w bankach. Pojawiły się niskooprocentowane kredyty. Skorzystały z nich państwa rozwijające się. W 1982r. Meksyk ogłasza niewypłacalność.

Przyczyny wewnętrzne:

Błędy w polityce gospodarczej - kredyty nie miały charakteru inwestycyjnego lecz konsumpcyjny. Na inwestycje przeznaczono jednie 20%. Reszta to głównie kradzieże.

Rozwiązania:

Wykład 11. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie. 23.IV 05

Międzynarodowy przepływ kapitału może mieć charakter:

Zagraniczna inwestycja bezpośrednia (FDI) może przybrać różne formy:

Powody inwestycji bezpośrednich:

Czynniki decydujące o lokalizacji inwestycji bezpośrednich:

Prawno - polityczne:

Ekonomiczne:

Społeczne:

Stan inwestycji bezpośrednich na świecie:

Do 2000r. FDI rosły bardzo szybko (od kilkunastu do kilkudziesięciu procent). W roku 2000 osiągnęły wartość 1400 mld USD. Później nastąpiła recesja. W 2001r. spadły o 41%, w 2002r. spadły o 17% a w 2003r. spadły o 18% osiągając wartość 960 mld USD. Zarówno w grupie importerów jak i eksporterów głównie znajdują się państwa wysoko rozwinięte. W Europie śr. - wsch. ma miejsce 4% FDI. W Polsce nie ma zbyt dużo firm, które inwestują za granicą. Lepiej jest z importerami inwestycji bezpośrednich.

Wykład 12. Polska jako importer zagranicznych inwestycji bezpośrednich. 23.IV 05

W Polsce zagraniczne inwestycje bezpośrednie pojawiły się w 1976r (pojawiły się wówczas przepisy dotyczące zagranicznych interesów). Władze polskie były zmuszone, aby uchylić drzwi dla kapitału zagranicznego. Na mocy tego prawa można było inwestować w drobną wytwórczość. Drugie ograniczenie polegało na tym, że inwestycje mogły mieć jedynie charakter greenfield. Ponadto był wymóg wykazania się polskim obywatelstwem. Firmy te nazywane były polonijnymi. W lipcu 1982r. pojawiła się nowa ustawa. Zmiana polegała na tym, że nie trzeba było wykazywać już polskiego obywatelstwa. W kwietniu 1986r. nastąpiła zmiana jakościowa. Pojawiła się wówczas ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym. Dopuszczano łączenie kapitału polskiego i zagranicznego, ale udział polskiego kapitału musiał wynosić co najmniej 51%. W grudniu 1998r.pojawiła się ustawa o działalności gospodarczej z udziałem podmiotów zagranicznych. Wprowadzono automatyczne, 3 - letnie wakacje podatkowe. Przyniosło to skutek odwrotny do zamierzonego. Firmy istniały tylko po 3 lata. W czerwcu 1991r.weszła ustawa o spółkach z udziałem zagranicznym. Zniesiono dostępne dla wszystkich wakacje podatkowe. Warunek konieczny to: wartość inwestycji to co najmniej 2 mln European Currency Unit. Drugi warunek, to: co najmniej 20% produkcji musi iść na eksport. Inwestycja musiała być też przeprowadzona tam, gdzie istnieje zagrożenie bezrobociem. Kolejny warunek, to stosowanie nowoczesnych technologii. Ustawa ta zrównała w prawach inwestorów krajowych i zagranicznych. W listopadzie 1999r. weszła nowa ustawa o prawie działalności gospodarczej. Kolejna w styczniu 2001r. Obecnie obowiązuje ustawa o swobodzie działalności gospodarczej z 2 lipca 2003r.

Według danych z 2004r. Polska była 2. państwem w Europie śr. - wsch. pod względem napływu kapitału. Analizą tego zajmuje się Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych (fuzja PAI i PAIZ) w raporcie, który pojawia się raz do roku. W 2004r. do Polski napłynęło 7,86 mld USD. W roku 2000 - 10,6 mld USD. Rok 2000 to inwestycja sprzedaży Telekompromitacji Polskiej S.A (3,5 mld USD). Od początku lat 90. - tych w Polsce zainwestowano 84,5 mld USD. Formy inwestycji w 2004r.:

Kierunek inwestycji w Polsce:

Większość tych firm pochodzi z Europy lub Ameryki. Korea Południowa zainwestowała w Polsce 1,1 mld USD. Najwięcej firm w Polsce pochodzi z:

Razem w Polsce jest 1101 zagranicznych firm.

Sektory inwestycji w gospodarkę:

Skutki inwestycji zagranicznych:

3


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
3, Prywatne, MSG Hanna Dumała
trokhi vikladiv, Prywatne, MSG Hanna Dumała
7, Prywatne, MSG Hanna Dumała
3, Prywatne, MSG Hanna Dumała
Notatki MSG
Międzynarodowe stosunki transportowe, Notatki - MSG, Międzynarodowe stosunki transportowe
Wiesiek notatki, MSG I stopień, II rok, rynki
notatki msg
Notatka służbowa, Prywatne, Technik administracji, II semestr 2013-zima, Technika Pracy Biurowej
Krótki tekst użytkowy dłuższy tekst użytkowy (pocztówka, ogłoszenie, zaproszenie, wiadomość, notatk
msg2, Notatki Europeistyka Studia dzienne, msg egzam rewizorski
MSG notatki skonczone
msg1, Notatki Europeistyka Studia dzienne, msg egzam rewizorski
msg3, Notatki Europeistyka Studia dzienne, msg egzam rewizorski
msg6, Notatki Europeistyka Studia dzienne, msg egzam rewizorski
msg8, Notatki Europeistyka Studia dzienne, msg egzam rewizorski
msg-notatki, Ekonomia międzynarodowa, Ekonomia międzynarodowa
msg7, Notatki Europeistyka Studia dzienne, msg egzam rewizorski
msg9, Notatki Europeistyka Studia dzienne, msg egzam rewizorski

więcej podobnych podstron