PEDAGOGIKA OGÓLNA

Pedagogika to nauka o wychowaniu i kształceniu - zarówno teoria jak i praktyka.

ETYMOLOGIA:

PAIDAGOGOS - w starożytnej Grecji niewolnik, który opiekował się chłopcami

- prowadzący chłopca

PAIS - chłopiec PAIDOS -chłopca

AGO - prowadzę AGAGOS -prowadzący

PAIDAGOGIKE- nauka o wychowaniu, początkowo refleksja nad postępowaniem

Paidagogosa

PAIDAGOGIJA = PEDAGOGIA

PAIDEA - zespół czynności wychowawczych i opiekuńczych względem kogoś

PAIDAGOGIKE TECHNE - nauka, wiadomości, wskazówki postępowania dla wychowania i nauczania paidagogosa.

W językach europejskich stąd bezpośrednio znaczenie słowa pedagogika.

Dziś mówimy o różnych pedagogiach / teorie/ i pedagogikach / praktykach/.

PEDAGOG - zajmuje się wychowaniem i nauczaniem

PEDOLOGIA - nauka o dziecku, dziś historyczne znaczenie,

Powołana na przełomie XIX- XX wieku- chciała wyprzeć pedagogikę

Ważna Polka - Józefa Joteyko

PEDEUTOLOGIA - nauka o nauczycielu

Pochodzi od Giusebiettiego / Pedagogia Generale/

W Polsce jeden z prekursorów to Grzegorz Piramowicz

DO CZEGO DZIŚ SŁUŻY PEDAGOGIKA?

ZADANIA PEDAGOGIKI:

1. Gromadzenie wiedzy o rzeczywistości wychowawczej

2. Uogólnianie zebranych informacji

3. Formułowanie celów, zasad, metod i norm pedagogicznych

4. Tworzenie rozwiązań systemowych dotyczących wychowania w różnych środowiskach człowieka

FUNKCJE SPOŁECZNE PEDAGOGIKI:

1. Diagnostyczna - faktyczny stan wiedzy

2. Prognostyczna - przewidywanie zjawisk

3. Instrumentalno- techniczna - daje metody do realizacji celów

4. Humanistyczna - zaspakaja potrzeby intelektualne

MIEJSCE PEDAGOGIKI WŚRÓD INNYCH NAUK:

1. HUMANISTYCZNA

2. SPOŁECZNA

3. EMPIRYCZNA

4. TEORETYCZNA

5. PRAKTYCZNA- STOSOWANA

6. NORMATYWNA

ASPEKT AKSJOLOGICZNY PEDAGOGIKI:

Czy nauka powinna być normatywna?

Aksjologia - nauka o wartościach

- dyskusja pozytywistów i neopozytywistów nad wartościowaniem w nauce.

- Poincare „ nauka nie powinna nigdy wyrażać się w trybie rozkazującym, lecz oznajmującym”

- obecne stanowisko odwrotne, pożądany jest „ niewartościujący obiektywizm”

- pedagogika jest skazana na normatywność - formułuje cele i zasady postępowania

PRZEDMIOT BADAWCZY PEDAGOGIKI:

Czym jest i czym zajmuje się pedagogika?

Bogdan Suchodolski:

Pedagogika to jednorodna nauka zajmująca się całością zjawisk wychowawczych:

- warunkami w jakich przebiegają

- celami, którymi służą

- procesem i treścią działalności wychowawczej

- metodami, które mają zapewnić skuteczność

- instytucjami, które tę działalność prowadzą

Stefan Kunowski:

Pedagogika jest nauką, której przedmiot stanowi sprawa praktycznej pedagogii wszelkiego rodzaju czyli wychowawczego prowadzenia dzieci i młodzieży, oddziaływania na rozwój ludzi dorosłych.

Wincenty Okoń:

Pedagogika to nauka o wychowaniu, której [przedmiotem jest działalność wychowawcza, mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa, a przede wszystkim młodego pokolenia w wiedze, sprawność ogólną i zawodową, zainteresowania, systemy wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój.

FILOZOFICZNA KONCEPCJA CZŁOWIEKA:

1. METAFIZYCZNA - określa człowieka ze stanowiska wartości absolutnych

Człowiek jest istotą, która ma być taka jak jego wartości wymagają

/ platonizm, chrystianizm, filozofia Kartezjusza i Kanta/

2. EMPIRYCZNA - określa człowieka z pozycji cech rzeczywistych, takich jakie posiada

/ Hobbes, Hume/

3.ROZWOJOWA - człowiek jest istotą aktywną, stwarza siebie i swoją rzeczywistość

/ filozofia materialistyczna, renesansu, oświecenia, marksizmu, idealistyczna- Hegla/

DZISIEJSZE PODEJŚCIE DO PEDAGOGIKI:

- Człowiek jest traktowany jako istota aktywna

- Podejście preferowane to podejście praktyczne

- Pedagogika bada układy otwarte - mające dużo czynników

- Celem jest wychowanie człowieka, w najszerszym zakresie / dzieci - dorośli, szkoła i środowisko/

- niegdyś problem był traktowany wąsko / tylko dzieci i wychowanie tylko w szkole/

SUBDYSCYPLINY NAUK PEDAGOGICZNYCH:

PODZIAŁ HORYZONTALNY - POZIOMY wg. B. Suchodolskiego:

- PEDAGOGIKA OGÓLNA

podstawy wychowania, antropologia filozoficzna, filozofia wychowania, metodologia

- TEORIA WYCHOWANIA

intelektualnego, moralnego, społecznego, estetycznego, fizycznego

analiza procesu wychowania,

teleologia wychowania,

aksjologia wychowania,

zasady, metody wychowania,

nacisk w wychowaniu na kierunkowe cechy osobowości

- TEORIA NAUCZANIA / DYDAKTYKA/

dydaktyka ogólna,

proces nauczania i kształcenia się,

analiza programów i podręczników,

zasady i metody nauczania,

nacisk na instrumentalna cechy osobowości

- PEDAGOGIKA SPOŁECZNA

problemy wychowania pozaszkolnego,

instytucje formalne i pozaformalne wychowania

- HISTORIA WYCHOWANIA

analiza rozwoju teorii i praktyki wychowania i kształcenia,

rozwój myśli pedagogicznej,

- PEDAGOGIKA PORÓWNAWCZA

systemy oświatowo- wychowawcze i szkolne w różnych krajach

w danym wycinku czasu - współczesności

PODZIAŁ WERTYKALNY- PIONOWY wg. S. Kunowskiego

1. PEDAGOGIKA PRAKTYCZNA, EMPIRYCZNA- obserwuje i bada, zbiera konkretne doświadczenia praktyczne, wychowawcze, dydaktyczne, metodyczne

od rodziców, wychowawców, nauczycieli

2. PEDAGOGIKA OPISOWA, EKSPERYMANTALNA - uogólnia doświadczenia, bada eksperymentalnie prawa rządzące zjawiskami i fenomenami pedagogicznymi, ich przejawianiem się w pedagogice.

Mogą być opisywane od strony biologicznej, psychologicznej, socjologicznej, kulturowej

3. PEDAGOGIKA NORMATYWNA - korzysta z innych nauk / filozofia, antropologia filozoficzna, teoria i filozofia kultury, aksjologia/ bada istotę człowieka, wytwory, światopogląd, zawarte w nim wartości i cele, ideały, normy którymi kieruje się wychowanie

4. PEDAGOGIKA TEORETYCZNA- zawiera pedagogikę ogólną, wraz z kierunkami i systemami pedagogicznymi i filozofią wychowania,

W oparciu o materiał 3 poziomu tworzy teorię rzeczywistości wychowawczej.

PODZIAŁ WG KRYTERIÓW wg. ST. Kawuli:

1. Kryterium CELÓW działalności edukacyjnej dotyczących formowania się

-zdolności człowieka, odnoszą się do konkretnych działań ucznia i nauczyciela

to teoria nauczania

- umiejętności moralnych, dotyczą działalności wychowawczej to teoria wychowania

2. Kryterium METODOLOGICZNE, obszar metod, jakie używane są w pedagogice np.:

- pedagogika ogólna

- metodologia

- historia wychowania

- pedagogika społeczna

3. Kryterium ROZWOJOWE - Subdyscypliny odpowiadają różnym etapom życia człowieka w kontekście edukacyjnym

- pedagogika wieku przedszkolnego, szkonego/ wczesnoszkolnego/

- hebagogika - dzieci i młodzieży

- andragogika - ludzi dorosłych

- geragogika - ludzi w wieku poprodukcyjnym

4. Kryterium DEWIACJI i defektów rozwojowych: Pedagogika specjalna

- Oligofrenopedagogika

- Tyflopedagogika

- Surdopedagogika

- Nozopedagogika

- Logopedia

- Korekcyjna

- Resocjalizacja

- Deksiopedagogika

5. Kryterium INSTYTUCJONALNE, konkretna działalność praktyczna instytucji.

Bada organizację szkolnictwa, analiza programu, realizacji, innowacyjności:

- pedagogika przedszkolna

- szkolna

- szkoły wyższej

6. Kryterium PROBLEMOWE: bada dany problem edukacyjny:

- pedagogika porównawcza

-pedeutologia

7. Kryterium DZIEDZIN działalności ludzkiej:

- pedagogika opiekuńczo- wychowawcza

- pracy socjalnej

- czasu wolnego

PEDAGOGIKA WŚRÓD INNYCH NAUK:

Pedagogika ma własny obszar badań i metodologię. Kooperuje z innymi naukami.

BIOLOGICZNE: rozwój osobniczy, dziedziczność, cechy wrodzone i nabyte, biomedyczne podstawy rozwoju, fizjologia, higiena indywidualna i społeczna, diagnoza i profilaktyka zdrowia, funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego, biologia i medycyna

PSYCHOLOGICZNE: procesy rozwoju umysłowego i emocjonalnego, struktura osobowości, podstawy formowania się postaw, reakcja na stres, reaktywność, typy uczenia się

SPOŁECZNE: specyficzne problemy różnych środowisk, socjologia / wychowania, pracy, rodziny, miast i wsi/ demografia, problemy społeczne człowieka

FILOZOFICZNE: filozoficzne koncepcje człowieka, wartości, antropologia filozoficzna, etyka, filozofia

EKONOMICZNE: podstawy planowania oświatowego, kształtowanie modelu oświaty, ekonomika kształcenia

POLITYCZNE I PRAWNE: ideał obywatelski, przepisy oświatowe, dynamika przemian ustrojowych i społecznych

TEOLOGIA: sposoby rozumienia prawd wiary, ideał wychowawczy

Należy zwrócić uwagę na odmienność: psychologii wychowania, socjologii wychowania i pedagogiki społecznej. Te nauki maja różne zakresy zagadnień.

PODSTAWOWE POJĘCIA PEDAGOGIKI:

Pedagogika to zamiennie - edukacja, kształcenie i wychowanie.

Oznaczają one działania wspierające rozwój człowieka.

EDUKACJA wg Z. Melosika:

To ogół działań zmierzających do formowania / zmieniania, rozwijania/ zdolności życiowe człowieka / działania na wszystkich obszarach działalności edukacyjnej/

Na edukację składają się PROCESY SPOŁECZNE :

1. GLOBALIZACJA - problemy ogólnoświatowe

2. ETATYZACJA - problemy państwa i ustroju

3. NACJONALIZACJA -odrębność narodowa i kulturowa

4. POLITYZACJA - podział na instytucje, organizacje, kształcenie zawodowe

5. KOLEKTYWIZACJA - przynależność do grupy, klasy partii- socjalizacja wtórna

6. SOCJALIZACJA - uspołecznienie pierwotne, grupa pierwotna, lokalna, rodzina, grupa rówieśnicza

7. INKULTURACJA - związana z osobowością kulturowa i społeczną człowieka, wrastanie w kulturę i jej wartości

8. WYCHOWANIE - wdrażanie do pełnienia ról społecznych i czynności obywatelskich

9. KSZTAŁCENIE I HUMANIZACJA - kształtowanie potrzeb wyższego rzędu, światopoglądu, wiedzy, kompetencji bycia w grupie

10. HOMINIZACJA - wychowanie zdrowotne, higiena, zaspakajanie potrzeb pierwotnych w sposób społecznie akceptowany.

SYSTEM OŚWIATOWO- WYCHOWAWCZY
EDUKACJA
WYCHOWANIE		KSZTAŁCENIE
		NAUCZANIE	UCZENIE SIĘ
Środowisko wychowawcze Proces wychowania Sytuacja Akt wychowawczy Rozwój wychowanków Cele , treści, metody, formy, Rodzaje wychowania		Cele, treści, metody, formy Proces wychowania, Ogniwo, Jednostka metodyczna, Program	Czynności ucznia, Zasady uczenia się Rodzaje uczenia się Treści uczenia Zainteresowania Niepowodzenia Trudności dydaktyczne

WYCHOWANIE - sfera emocjonalna

Świadome i celowe działanie pedagogiczne zmierzające do względnie trwałych zmian rozwojowych / zachowanie, postawy, poglądy/ w osobie wychowanka

KSZTAŁCENIE- sfera intelektualna, poznawcza

System oddziaływań zmierzający do umożliwienia jednostce poznanie świata oraz przygotowanie umiejętności ukształtowania własnej osobowości

NAUCZANIE - proces kierowania uczeniem uczniów

UCZENIE SIĘ - Nabywanie zmian w wiadomościach, umiejętnościach, postawach w trakcie bezpośredniego i pośredniego poznania świata. Proces dla każdego indywidualny.

SYSTEM OŚWIATOWO - WYCHOWAWCZY - Zawiera w sobie ogół placówek i założeń metodycznych kształcenia i wychowania. Realizuje jakąś wizję pedagogiczną - pedagogię i praktykę - pedagogikę

SOCJALIZACJA - uspołecznienie

- rozumiana szeroko to wszelkie oddziaływanie na jednostkę, może być konstruktywne lub destruktywne, zależy jakie są wartości w danej kulturze.

- rozumiane wąsko to oddziaływanie Grupy na jednostkę. Grupa określona dodatnio. Powoduje pożądane zmiany w poglądach i zachowaniu.

KRYTERIA SOCJALIZACJI	ROZMUIANE SZEROKO	ROZMUIANE WĄSKO
Rodzaj grupy	Grupa wytwarza kulturę i podkulturę	Grupa wytwarza kulturę
Zmiany w jednostce	Wszelkie zmiany	Zmiany korzystne dla grupy
Okres socjalizacji	Całe życie	Głównie dzieciństwo

„Człowiek nie rodzi się ludzkim. Dopiero powoli, pracowicie przez pożyteczne styczności, współdziałania i spory z bliźnimi, nabiera on wybitnych znamion warstwy ludzkiej”

R.E. Parll 1921

Człowiek nie może rozwinąć swej ludzkiej natury poza społeczeństwem ludzi.

Np. WILCZE DZIECI:

- Francja , Indie / leśne, Polska / zamykane/

- chodziły na czworakach

- jadły jak zwierzęta

- zachowywały się jak zwierzęta

- brak mowy

- zahamowany rozwój mózgu

- duże natężenie lęku i reakcji obronnych

- minął czas nabywania ludzkich kompetencji

Socjalizacja - ujęcie socjologiczne:

- poznawanie i przyswajanie tradycji, wzorów kulturowych

- wytworzenie nawyków i postaw

- uczenie , internalizacja ról społecznych

Socjalizacja - ujęcie psychologiczne:

- ukształtowanie osobowości społecznej

- zmiany w zakresie czynności

- kształtowanie dodatnich cech charakteru

- kształtowanie i kanalizacja potrzeb, nawyków pełniących pozytywna rolę w kontaktach społecznych

„Wchodzenie jednostki w kulturę i kształtowanie osobowości społecznej to dwa aspekty tego samego procesu”

S. Kowalski

WYCHOWANIE:

„ Wychowywać to znaczy po partnersku towarzyszyć dziecku w jego drodze” W.Haas

CECHY PROCESU WYCHOWANIA:

1. Złożoność - ludzkie zachowania są warunkowane zewnętrznie i wewnętrznie, proces jest indywidualny

2. Intencjonalność - świadomość celów

3. Interakcyjność -wzajemne wpływy wychowanka i wychowawcy

4. Relatywność - wielość wpływów nie daje podstawy do przewidzenia skutków

5. Długotrwałość - idea wychowania przez całe życie

CELE WYCHOWANIA:

Celem wychowania jest wszechstronnie rozwinięta osobowość:.

GRUPY POSTAW	POSTAWY
IDEOWE	Humanizm, internacjonalizm, demokratyzm
SPOŁECZNE	Patriotyzm, uspołecznienie, gospodarność
INTERPERSONALNE	Życzliwość, poszanowanie godności, tolerancyjność, lojalność, opiekuńczość, wrażliwość
INTRAPERSONALNE	Osobista godność, perfekcjonizm, samodzielność, samokontrola, odwaga, optymizm
EGZYSTENCJALNE	Introspektywność, orientacja na cele-zadaniowość, dążenie do wartości, autonomii
KULTUROWE	Wrażliwość na piękno, sztukę, dążenie do kontaktu z kulturą
INTELEKTUALNE	Poznanie, dociekliwość, ciekawość, racjonalizm, krytycyzm, otwarcie umysłu
WOBEC PRZYRODY	Wrażliwość na przyrodę, dążność do kontaktu z nią, postawa proekologiczna

CELE WYCHOWANIA:

Cele kierunkowe - dyspozycje osobowościowe

Cele etapowe - standardy rozwojowe

Cele operacyjne - pożądane formy aktywności

Cele Kreatywne - chcą rozwinąć nowe zainteresowania, pożądane reakcje

Cele Optymalizujące - zwiększenie lub rozszerzenie zainteresowań

Cele Minimalizujące - likwidowanie niepożądanych zachowań

Cele Korekcyjne - gdy jednostka wymaga przekształcenia postaw, zachowań

WSPÓŁCZEŚNIE PREFEROWANE CELE WYCHOWANIA:

Altruizm, tolerancja, poczucie odpowiedzialności, wolność, sprawiedliwość

WYCHOWANIE MORALNE:

1. Każde wychowanie jest jednocześnie wychowaniem moralnym

2. Terminologia / inne nazwy/ - kształtowanie charakteru, wychowanie etyczne, wychowanie dla wartości

3. Powiązania z - wychowaniem patriotycznym, rodzinnym, religijnym, zdrowotnym, sexualnym i.t.p.

4. Definicja: Wychowanie moralne to wychowanie, którego głównym celem jest rozwój moralny człowieka czyli przyswajania wiedzy o problemach moralnych i umiejętnościach odróżniania tego co moralnie dobre od tego co złe, niegodziwe czy nikczemne z moralnego punktu widzenia

5. W stosunku do młodego pokolenia zadaniem wychowania moralnego jest:

- zapoznanie z normami i rozwijanie świadomości moralnej / opisowe/

- wpojenie zasad i norm / normatywne/

6. Fazy rozwoju moralnego u dzieci:

- anomia

- heteronomia

- autonomia

7. Fazy internalizacji normy:

- stan emocjonalnej aprobaty lub dezaprobaty po pierwszym zatknięciu się z

normą

- stała aprobata normy

- identyfikacja / zrośnięcie się / z normą

8. Angażowanie się uczuciowe w stosunku do normy:

- gdy informacja jasno przekazana

- gdy wiąże się z normami osoby lub jej bliskich

- gdy niezaakceptowanie normy rzuciłoby złe światło na osobę jako członka

grupy

ZASADY WYCHOWANIA:

1. DEFINICJA:

Zasada - dyrektywa określająca najogólniej sformułowane prawidłowości działania, których celem jest internalizacja w świadom ości wychowanka powszechnie akceptowanego systemu wartości

2. ZASADY WYCHOWANIA:

1- Indywidualnego podejścia do wychowanka

2- Aktywności

3- Odwołania się do świadomości wychowanka

4- Jedności oddziaływań / współpracy domu ze szkołą/

5- Konsekwencji

6- Poszanowania osoby

7- Zespołowości

METODY WYCHOWANIA:

1. DEFINICJA:

Metoda wychowania moralnego to wynikający z przyjętych zasad sposób internalizowania poszczególnych norm etycznych, wyznaczonych przez obowiązujący system wartości.

2. METODY WYCHOWANIA wg. K. Kotłowskiego:

FAZA PROCESU	FAZY UMORALNIANIA	METODA WYCHOWAWCZA
Przekazywanie	Percepcja, informacja	Informacyjne
Uwewnętrznianie	Internalizacyjne	Internalizacja przez ćwiczenia i przyzwyczajenie
Działanie	Działanie jako skutek internalizacji normy	Regulator postępowania- nagrody i kary

3. ZWIĄZEK ZASAD I METOD WYCHOWANIA:

ZASADA:	ODNIESIENIE DO KARY:
1. Indywidualizmu	Dostosowana do wychowanka
2. Aktywności	Przekonanie o winie i poprawie
3. Świadomość	Dostosowana do wiedzy i doświadczenia
4. Jedności oddziaływań	Uzgodniona
5. Konsekwencji	Konsekwentnie egzekwowana
6.Poszanowania osoby	Nie może hańbić
7. Zespołowości	Akceptowana przez zespół

4. METODY WYCHOWANIA wg . H. Muszyńskiego:

1. Wpływ osobisty = osoba autorytet

/ wysuwanie sugestii, perswazja, przykład osobisty !!!, wyrażanie aprobaty, dezaprobaty

2. Wpływ sytuacyjny = społeczne otoczenie

/ nagradzania i karanie, instruowanie, organizowanie doświadczeń wychowanka, wywoływanie pozytywnych zachowań, przydzielanie funkcji i ról społecznych, ćwiczenia- przyzwyczajanie/

3. Organizowanie środowiska wychowawczego

/ wspomaganie oddziaływań grupy na wychowanka, podejmowanie zabiegów aby wychowanek zrezygnował z danej grupy/

4. Samowychowanie = osoba wychowanka

/ idealizacja, samopoznanie, podejmowanie decyzji, samoocena końcowa/

KSZTAŁCENIE:

1. TREŚCI KSZTAŁCENIE:

Mogą być ogólne i zawodowe.

Ustalane osobno dla każdego typu szkoły

2. ZAKRES KSZTAŁCENIA:

- Zależnie od formy np. dzienne, zaoczne, wieczorowe, eksternistyczne

- zależne od kształcących się np. specjalne, integracyjne, dorosłych, ustawiczne, równoległe

/ 3 tor to środki masowe, organizacje/

3. STOPIEŃ SKOLARYZACJI:

Stopień upowszechnienia kształcenia / Polska elementarne - 100% /

4. METODY KSZTAŁCENIA:

PODAJĄCE - przyswajanie

PROBLEMOWE - odkrywanie

WALORYZACYJNE - przeżywanie

PRZAKTYCZNE - działanie

5. ZASADY KSZTAŁCENIA:

Zasad istnieje bardzo dużo/ zależnie od danego autora/, jedne z popularniejszych to:

SYSTEMOWOŚCI

POGLĄDOWOŚCI

SAMODZIELNOŚCI / ŚWIADOMOŚCI I AKTYWNOŚCI/

ZWIĄZKU TEORII Z PRAKTYKĄ

EFEKTYWNOŚCI

STOPNIOWANIA TRUDNOŚCI

INDYWIDUALIZACJI

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE:

Środowisko wychowawcze to : np. rodzina i szkoła

RODZINA JAKO ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE:

Rodzina - mała grupa społeczna o silnych emocjonalnych więzach, kształtująca nasz charakter.

ZADANIA RODZICIELSKIE:

- Zaspakajanie podstawowych potrzeb biologicznych i opiekuńczych

- zapewnianie bezpieczeństwa

- rozwijanie osobowości dziecka

- wdrażanie do życia w społeczeństwie

- dbanie o rozwój edukacyjny

- wdrażanie do poszanowanie i poznania innych osób, nacji, kultury, religii

FUNKCJE RODZINY:

- Socjalizacja / uspołecznienie, kontakt z normami i kulturą/

- opiekuńcza

- prokreacyjna

- ekonomiczno - materialna

- legalizacyjna

- rekreacyjno - towarzyska

- kulturalna

- stratyfikacyjna / przynależność do klasy/

TYPY RODZIN:

Patriarchalna, Matriarchalna, Demokratyczna

Pełna, Niepełna, Rozbita, Dezorganizowana - separacja pod 1 dachem

Zastępcza, Zastępcza zawodowa, Zrekonstruowana

Dwupokoleniowa, Trzypokoleniowa, Nuklearna/dwupokoleniowa bez kontaktów/

Rozszerzona /częste kontakty z krewnymi/

POSTAWY RODZICIELSKIE: wg. M. Ziemskiej

CIEPŁE---------------------------------------0------------------------------------ZIMNE

Ciepłe:

Akceptacja dziecka - przyjęcie takim jakim jest, ze wszystkimi cechami osobowości

Współdziałanie z dzieckiem - angażowanie dziecka w sprawy domu, odpowiednio do wieku, Uznawanie praw dziecka -dziecko ma prawo do własnej opinii, wspólne ustalanie praw i

obowiązków

Rozumna swoboda - darzenie dziecka zaufaniem, pozostawianie mu marginesu

swobody, utrzymanie swojego autorytetu

Zimne:

ODTRĄCAJĄCA -nadmierny dystans uczuciowy, dominacja rodziców, dziecko

jest dla nich ciężarem,, wzbudza niechęć, krytykują je otwarcie, niedopuszczają do głosu, surowe kary - brutalność

UNIKAJĄCA - dystans uczuciowy rodziców, beztroska, brak odpowiedzialności, zaniedbanie pod względem uczuciowym i opiekuńczym

NADMIERNIE WYMAGAJĄCA- dominacja rodziców, zmuszanie do zastosowania się do ich wymagań, stawianie wygórowanych celów, narzucanie woli, nagany, sztywne reguły

Konsekwencja- agresja, ucieczki, zamykanie się w sobie, utrata poczucia wartości

NADMIERNIE CHRONIĄCA - bezkrytyczne uleganie zachciankom, tolerancja nawet niewłaściwego zachowania, uważają dziecko za wzór doskonałości, wyręczanie, zastępowanie,

Konsekwencja - wyuczona bezradność, ograniczenie samodzielności, egoizm

KONFLIKTY I PRZEMOC W RODZINIE:

PRZYCZYNY:

Ekonomiczne, złe warunki życia, mieszkania, sytuacje kryzysowe, nałogi, zadatki organiczne, choroby psychiczne, konflikt pokoleń

RODZAJE PRZEMOCY:

1. Psychiczna - dręczenie, szantaż, poniżanie, groźby, odbieranie wiary w siebie

2. Fizyczna

3. Sexualna

4. Ekonomiczna

OŚRODKI UDZIELAJĄCE POMOCY:

Centrum Pomocy Rodzinie, Centra Kryzysowe, Domy Samotniej Matki,

Pedagodzy szkolni, Poradnie Psychologiczno- Pedagogiczne, Policja, Kuratorzy, Izby Dziecka, Pogotowia Opiekuńcze, Domy Dziecka, Fundacje i Stowarzyszenia, Monar, Karan, Ruch AA

SZKOŁA JAKO ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE:

Szkoła - jest instytucją oświatowo - wychowawczą,

wpływa na rozwój dzieci w zakresie edukacji i wychowania.

FUNKCJA SZKOŁY:

Opieka i wychowanie oraz edukacja, adaptacja społeczna dla dzieci młodszych, mobilizacja do aktywności, kreatywności, samodoskonaleniu się, samooceny, rekonstrukcji tradycji.

REFORMA OŚWIATY:

W Polsce od 1991 reforma oświaty dzieląca szkoły na:

- Podstawowe / zintegrowane, przedmiotowe/

- Gimnazja

- Licea / ogólne, profilowane

- Technika

- Zawodowe

- Pomaturalne

- Studia wyższe

SZKOLNICTWO:

- Finansowanie

- Specyfika / specjalne, artystyczne/

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA:

Gotowość dziecka do rozpoczęcia nauki szkolnej, podjęcia nowych zadań, przystosowania się do nowej sytuacji, środowiska.

Cechy:

- Umysłowa - poziom funkcji umysłowych

- Fizyczna - dostosowanie rozwoju do wieku

- Emocjonalna - podporządkowanie się wymogom szkoły / izolacja od rodziców/

- Społeczna - integracja z grupą, socjalizacja, empatia, zachowania społeczne

FOBIA SZKOLNA:

Chorobliwy lęk przed szkołą, niechęć do uczęszczania, na skutek sytuacji następujących w domu lub szkole.

Objawy: wymioty, biegunka, nadciśnienie, bóle brzucha, głowy

NIEPOWODZENIA SZKOLNE:

Rozbieżność między wymaganiami i oczekiwaniami, celami edukacji,

a osiągnięciami uczniów.

Fazy: ukryte, jawne

Powoduje drugoroczność, odsiew szkolny.

Przyczyny niepowodzeń:

Szkoła : - mała wiedza n-li

- słabe poznanie uczniów

- brak opieki nad nienadążającymi

Uczeń : - trudności wychowawcze- dydaktyczne

- sytuacje rodzinne / postawy, syt. Materialna/

- choroby

- konflikty w klasie

- ujemny wpływ otocznia

Objawy trudności dydaktycznych:

Dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia, zaburzona lateralizacja, wady wymowy.

MODELE WSPÓŁCZESNEJ SZKOŁY:

1. Szkoła TRADYCYJNA - konserwatywna, autokratyczne relacje, / dyscyplina, kary, nagrody/,

Cel- kształtowanie człowieka racjonalnego, odpowiedzialnego za swoje czyny,

Program - narzucony, nacisk na wiedzę, treści

N-l - urzędnik, z założenia mistrz

Proces - oparcie na rywalizacji, ranking szkół, klas, uczniów Np. Herbart

2. Szkoła ROMANTYCZNA-

Cel- zachęcanie uczniów do odkrywania wiedzy, najważniejsze to doprowadzić do motywacji wewnętrznej

Program - ustalany wspólnie, praca wg indywidualnych planów, przygotowuje do odpowiedzialności co i kiedy będę się uczył

N-l - opiekun, terapeuta, rozpoznaje indywidualne możliwości

3. Szkoła NOWOCZESNA -

Cel - nabycie wiedzy i umiejętności bycia w grupie

Metoda - projekty autorskie, praca w małych grupach

Program - decyduje uczeń w jaki przedmiot chce wchodzić i w jakim zakresie

N-l - styl demokratyczny

NAUCZYCIEL:

PEDEUTOLOGIA - nauka o nauczycielu

STYLE KIEROWANIA KLASĄ:

1 Autorkatyczny - dystans do grupy, introwertywnośc, n- wyznacza zasady, nakazy, zakazy, nie rozwija przedsiębiorczości, kreatywności

2. Liberalny - nieingerujący, obojętny, klasę pozostawia samą sobie, styl luźny, bez oceny, brak kontaktu n-l - uczeń, ie pobudza do rozwoju, realizuje swoje cele

3. Demokratyczny - stosunki przyjacielskie, ekstrawertyk, bliskie kontakty, pozytywne emocje, zachęca do dyskusji, rozwija osobowość, kreatywność, współdziałanie, niedyrektywny

KOMPETENCJE NAUCZYCIELI:

1. Wiedza moralna - całość doświadczeń i poglądów, które stosuje

2. Techniczne - fachowe z danej dziedziny oraz pedagogiki i metodyki

3. Komunikacyjne - interpersonalne, umiejętność prowadzenia dialogu

CECHY NAUCZYCIELI LUBIANYCH:

/ LO w USA/

1. Zawodowe umiejętności

2. Umiejętność nauczania

3. Cierpliwość, pogoda, łagodność

4. Przyjacielskość, koleżeńskość

5. Interesuje się uczniami, rozumie ich

6. Bezstronność

7. Sprawiedliwość

15

---