11.10.2012

Edukacja zdrowotna jest procesem towarzyszącym człowiekowi w ciągu całego jego istnienia.

Dotyczy uczenia się jak żyć:

- zachować i doskonalić zdrowie własne i innych

- w przypadku wystąpienia choroby lub niepełnosprawności aktywnie uczestniczyć w jej leczeniu, radzić sobie i zmniejszać jej negatywne skutki

Podstawowe pojęcia:Wiedza - informacje (treści, wiadomości, które zostały przyswojone, utrwalone w umyśle człowieka w wyniku gromadzenia doświadczeń i uczenia się. Nawyk - zautomatyzowane wykonywanie czynności, jako efekt jej powtarzania zgodnie z jakąś regułą Przekonania - względnie stały składnik świadomości człowieka, który wynika z przeświadczenia, że pewien stan jest taki a nie inny. Można użyć terminu „zinternalizowana wiedza”.Postawy - elementy osobowości, względnie trwałe predyspozycje do reagowania lub zachowania się w określony sposób. Postawy decydują o tym co ludzie lubią, uważają za dobre a co za złe, co jest dla nich ważne, o co warto a o co nie troszczyć się. Postawa wobec zdrowia ma 3 komponenty: poznawczy - przekonania, myśli, wiedza o zdrowiu i chorobie, emocjonalny - reakcje, emocje, uczucie związane z różnymi aspektami zdrowia (np. lęki, poczucie zagrożenia) behawioralny - zachowania związane ze zdrowiem.Umiejętności - sprawności (wprawa) w wykonywaniu czegoś. Dla utrzymania i doskonalenia zdrowia niezbędne jest opanowanie wielu umiejętności prostych i złożonych w tym umiejętności dotyczących: zdrowia fizycznego - higiena i pielęgnacja ciała, samobadanie, samokontrola- zdrowia psychospołecznego - zwanych umiejętnościami życia.Zachowanie zdrowotne - różne zachowania związane ze sferą zdrowia. Biorąc pod uwagę skutki tych zachowań dla zdrowia człowieka wyróżnia się dwie ich grupy:- zachowania prozdrowotne (pozytywne) - sprzyjają zdrowiu, zwiększają jego potencjał, chronią przed zagrożeniami lub służą przywróceniu zdrowia (m.in. racjonalne żywienie, odpowiednia aktywność fizyczna, sen, korzystanie i dawanie wsparcia społecznego) bezpieczne zachowanie w ruchu drogowym, pracy, życiu seksualnym, kontrola zdrowia, poddawanie się badaniom profilaktycznym, radzenie sobie ze stresem)- zachowania antyzdrowotne (negatywne, ryzykowne, problemowe) - stwarzają ryzyko dla zdrowia, powodują bezpośrednie lub odległe szkody zdrowotne i społeczne (m. in. Używanie substancji psychoaktywnych, ryzykowne zachowanie seksualne, zachowanie agresywne).Prozdrowotny styl życia - wartości, postawy i zespoły zachowań związane ze zdrowiem, które ludzie podejmują świadomie dla zwiększenia potencjału swego zdrowia.Dbałość (troska) o zdrowie - robienie czegoś pozytywnego dla utrzymania poprawy, doskonalenie swego zdrowia w tym :-podejmowanie celowych działań ukierunkowanych na zdrowie - pozytywnych, prozdrowotnych, sprzyjających zdrowiu, chroniących przed zagrożeniami lub służących przywróceniu zdrowia- niepodejmowanie/ eliminowanie zachowań zagrażających zdrowiu - negatywnych, antyzdrowotnych, ryyzkownych, problemowych.

Cele edukacji zdrowotnej:

- wpływanie na zmianę zachowania człowieka w kierunku zachowania prozdrowotnego

- pobudzenie zainteresowań zdrowiem przez wzbogacenie wiedzy

- przekształcenie postaw i zachowań ludzkich zwłaszcza w walce z nowymi zagrożeniami

- wyrabianie odpowiedzialności za zdrowie własne i osób z najbliższego otoczenia

Główne obszary tematyczne dotyczące edukacji zdrowotnej:Higiena osobista, Bezpieczeństwo w życiu codziennym, zapobieganie urazom, pierwsza pomoc, Zdrowe odżywianie i aktywność fizyczna, Praca i wypoczynek, Zdrowie fizyczne, Edukacja seksualna, Zapobieganie używaniu substancji psychoaktywnych,Przeciwdziałanie agresji i przemocy wśród uczniów.

W końcu lat 1970 Światowa Organizacja zdrowia ogłosiła listę czynników warunkujących zdrowie, oto one:Pełne korzystanie z praw i swobód obywatelskich,Możliwość zatrudnienia i praca w odpowiednich warunkach,Dobre warunki mieszkaniowe,Utrzymanie kondycji psychofizycznej stosownie do wieku i płci,Uzyskanie odpowiedniego wykształcenia,Odpowiednie zaopatrzenie, wolność,Odpowiedni stan odżywienia,Poczucie bezpieczeństwa,Możliwość gromadzenia oszczędności,Komunikacja i łączność z innymi,Możliwość wypoczynku,Regeneracja sił i rozrywka,Dostępność odpowiedniej odzieży.

25.10.2012

Temat: Teorie wykorzystywane w edukacji zdrowotnej.

Przy projektach wykorzystuje się wiele teorii:

1. Lokalizacji miejsca kontroli - nawiązuje do Rottera, 66 rok, sposób spostrzegania czynności zewnętrznych i wewnętrznych i poczucia, sterowanie zewnątrz przez wewnątrz, które wpływa na zachowanie człowieka.

Osoby wewnątrzsterowane i zewnątrzsterowane

Osoby wewnątrzsterowane Wewnętrzne umiejscowienie kontroli,Działanie zależne tylko od nich,Wszystko można przewidzieć,Nie wchodzą w niepewne sytuacje,Sytuacja kontrolowana - są aktywni, wytrwali, nie traktują niepowodzeń poważnie, uodpornieni na wpływ zewnętrzny,Jeśli się zaangażują czasami odkrywają że co innego byłoby korzystne, trzeba im to uświadomić, że są w stanie wpłynąć na sytuacje.

Osoby zewnątrzsterowane Zależne wszystko od czynników zewnętrznych, Nie są w stanie panować nad sytuacją,Świat nie jest przewidywalny,Myślą, że nie zawsze odnoszą sukces, a jeśli odniosą to myślą, że to inni wpłynęli na to, liczą się z porażką,Są mało aktywni,Szybko rezygnują,Brak wytrwałości,Liczą się z innymi,Normy są ważne.

2. Model przekonań zdrowotnych Rozenstock, 66 rok, działanie zależy od przekonań ludzi, uwrażliwieni, zwłaszcza na możliwość chorowania, muszą mieć przekonanie, że choroba jest poważna, zdrowie odgrywa dużą rolę, skupiają się na metodach, co zmniejszają zagrożenie. Osoby, które nie chcą ponosić dużych kosztów.

a) Wojnarowska - należy uwzględniać indywidualną percepcję danej osoby, jak osoba spostrzega korzyści, ryzyko, choroba, koszty.

b) Zwiększenie gotowości psychologicznej do podjęcia zmian, wyrażana wtedy gdy uświadomią powagę zagrożenia

c) żeby dostrzegła że jej się opłaca pokazać przekonania

3. Model działań zdrowotnych, lata 70 - te XX wieku. Zamiar, intencje, sprawdzenie jakie czynniki to 4 właściwości człowieka:

- osobowość

- system przekonań (można wpływać)

- motywacja

- normy

Czynniki sprawujące, że nasze intencje wprowadzamy w życie:

- wiedza i umiejętności -> wyznaczają kierunek działań

- wspierające środowisko

- ludzie i możliwości pozwalające na pokonanie przeszkód

Teorie ciągle zmieniają się.

4. Teoria uzasadnionego działania, Aizen, 75 rok, człowiek działa zwykle racjonalnie, nim podejmie zamiar najpierw szuka przesłanek, człowiek czeka na wprowadzenie zamiaru, aż spełnią się warunki, które człowiek sobie sam określa.

Realizacja zależy od:

- postawy człowieka wobec danego zachowania

- subiektywności -> przekonań normatywnych

- nacisku społecznego, który może doprowadzić do zmiany zachowania

Co zrobić, żeby model przyniósł korzyści:Przekonywać ludzi, przekonać, że zmiana zachowania będzie dobra, ważny człowiek <- wzór, do niego się odnosić

5. Teoria społecznego uczenia się, Albert Bandura, 77 rokSamoregulacja czynów, człowiek jest władny by dokonać przemian, poczucie własnej skuteczności, człowiek podejmuje walkę o siebie,Modelowanie - wpływ innych, obserwując innych wierzymy, że nam też się uda,Zmiany fizjologiczne sugerują nam czy jesteśmy skuteczni czy nie ,Persfazja kształtuje skuteczność

Funkcje: (znaczenie wzmocnienia zastępczego dla naszych zachowań)- informacyjna,- motywacyjna,- emocjonalnego uczenia się,- nadawania wartości,- wpływu społecznego

Oczekiwania ważne dla uczenia naszych zachowań:

- efektów podejmowania działań

- oczekiwanie co do własnej skuteczności

Mechanizmy modelowania są wykorzystywane do zmniejszenia zachowań ryzykownych

- oddziaływanie na rodziców

- programy kierowane do grup rówieśniczych

- oddziaływanie mediów

6. Teoria zachowań problemowych, Jessor 1977 r, wykorzystywana przy zabiegach resocjalizacji.

Założenia: zachowania młodzieży, w tym ryzykowne są efektem złożonej interakcji między ludźmi a ich środowiskiem

7. Model etapów zmian

Osoba dokonująca zmiany przechodzi przez cykl kolejnych etapów, cykl obrotowych drzwi, podejmowanie może być wielokrotne

Etapy: Prekomplentacji - osoba nie wie, że chce wejść w cykl zmian, nie czuje potrzeby, nie jest motywowana, nie ma akceptacji, bierna,Kontemplacji - wejście przez obrotowe drzwi, myśli o zmianie i ma właściwą akceptację,Gotowość - osoba podejmuje decyzję, że zmieni zachowanie,Działanie - wprowadzamy zmiany,Podtrzymanie - osoba podejmuje wysiłki i eksperymentuje z wykorzystaniem różnych strategii - niebezpieczne,Nawrót,Wyjście - dokonała się zmiana w zachowaniu.

Przesłanki:

- zwiększanie poczucia skuteczności, własnej wartości

- pomoc w podejmowaniu decyzji

- zmiana świadomości i rozbudzenie potrzeby dokonania zmian

- zwiększenie motywacji

8. Teoria wielorakich inteligencji - Gardner

- inteligencja językowa

- inteligencja logiczno - matematyczna

- inteligencja (numeryczno - logiczna) - zdolnośc rozumienia liczb, rozszerzone posługiwanie się nimi

- inteligencja przestrzenna (wizualno - przestrzenna)

- inteligencja muzyczna

- inteligencja kinestetyczna (motoryczna, ciała)

- inteligencja interpersonalna (społeczna)

- inteligencja intrapersonalna (duchowa, intuicyjna)

- inteligencja przyrodnicza (ekologiczna)

- inteligencja kreatywna

- inteligencja zmysłowa

- inteligencja moralna

- inteligencja historyczna

Amstrong dokonał syntezy założeń:Każda osoba posiada wszystkie 8 rodzajów inteligencji, ale funkcjonują one w indywidualny sposób,Niektórzy ludzie mają wszystkie rodzaje dobrze, inni kilka, reszta, większość po środku,Zdolność do odkrywania stopniowo,Wszystkie rodzaje współpracują ze sobą,Jest wiele sposobów aby być człowiekiem inteligentnym, przy czym nie ma żadnych standardów żeby określić poziom

8.11.2012

Temat: Długowieczność. Jak przeżyć ludzkie życie?

Czas życia„stoper” - w mózgu odlicza, sekundy, minuty, godziny„zegar” - synchronizuje wiele funkcji organizmu z cyklem dni i nocy, może przyczyniać siędo pojawienia się depresji sezonowej„molekularna klepsydra” - ogranicza liczbę podziałów komórkowych i zapewne wpływa na długość życia

Stoper :Mechanizm odmierzania czasu składa się z pętli wiodącej od kory mózgowej przez prążkowie do wzgórza i z powrotem do kory. Początek wydarzenia trwającego znany nam okres czasu (np. zapalenie żółtego światła na skrzyżowaniu) wywołuje reakcje.Część komórek nerwowych dotychczas niezależnie generujących potencjały czynnościowe, chwilowo zaczyna działać jednocześnieTo powoduje, że neurony istoty czarnej wysyłają impuls, powodujący wydzielenie neuroprzekaźnika - dopaminy.Oba sygnały docierają do neuronów kolcowych, które zapinają impulsy płynące z komórek korowych, po tym gdy te powracają do oscypacji zgodnie z poprzednim rytmem.Początkowa synchronizacja pozwala na utworzenie niepowtarzalnego wzorca danego odcinka czasu.Wtedy prążkowie wysyła przez inne części mózgu „sygnał stop” do kory odpowiedzialnej za podjęcia decyzji.Zakłócenia w odbiorze długości trwania zdarzeniaZmniejszone wydzielanie dopaminy- choroba Parkinsona- działania niektórych leków, marihuany- ADHD.Zwiększone wydzielanie dopaminy- kokaina, metaamfetamina- adrenalina i inne hormony stresuZatrzymanie biegu czasu- stan głębokiego skupienia- skrajnie wielkie emocje

Ćwiczenia wspomagające- liczenie chronometryczne1-1,2,3,2-1,2,3

Zegar okołodobowy (cirkadialny)

• Dostraja nasz organizm do cykli światła i ciemności będących skutkiem obrotu Ziemi wokół osi

• Mózg otrzymuje informacje o natężeniu i okresie trwania światła od neuronów znajomych siatkówki (w części z nich znajduje się barwnik - melanopsyna)

• Sygnały trafiają do jądra skrzyżowania SCN, a stąd do ośrodków sterujących cyklami okołodobowymi

• Światło dzienne - jądro skrzyżowania wysyła impulsy powstrzymujące jądro przykomorne do emitowania sygnału, który spowoduje wydzielanie melatoniny

• Po zapadnięciu zmroku sygnał z jądra przykomorowego wędruje do szyszynki przez neurony górnej części rdzenia kręgowego, a to stymuluje wydzielanie melatoniny

Zegary peryferyjne

• Cztery geny sterujące cyklami okołodobowymi są wszędzie

• Jądra skrzyżowania rządzą rytmami sterującymi temperaturę ciała, ciśnieniem krwi, podstawowymi procesami i zjawiskami fizjologicznymi

• SAD - choroba afektywna sezonowa (depresja sezonowa) na którą cierpi co 20 ty Amerykanin - powoduje tycie, apatie, zmęczenie (między październikiem a marcem)

Zegar mitotyczny

• Mitoza - w hodowli komórki dzielą się 60 - 100 razy

• Komórki nie liczą czasu, ale swoje podziały

• Biolodzy przypuszczają, że komórki stają się stare, gdy długość telometrów spadnie poniżej pewnej określonej granicy

• Test Marii Biasco 700 dolarów

Dwa sposoby na przedłużenie ludzkiego życia

I. skupić się na walne z chorobami i zastępować wysłużone narządy nowymi uzyskanymi dzięki komórkom macierzystym (zrekonstruowano już tchawicę i kości rzuchwy)

II. szukać sposobów na spowolnienie procesów starzenia na poziomie molekularnym

- resweratrol

- restrykcje kaloryczne - ograniczenie spożycia kalorii, zwiększa maxymalną długość życia o 1/3 w początkowym okresie życia o 30 - 40 %

- rapamycyna - inhibitor wzrostu komórkowego, zwiększyła o 12% maksymalną długość życia myszy w trzech równych badaniach o 1/3 wzrosła średnia długość życia starych myszy. Wpływa na białko TOR oraz kodujący je gen w starszym wieku zatrzymuje autofogię.

Zagrożenie - podnosi poziom cholesterolu we krwi, wywołuje niedokrwistość, utrudnia gojenie ran

- Metformin - obniża poziom glukozy we krwi (terapia cukrzycowa)

W Europie co dziesięć lat średnia życia wydłuża się co 2 lata, coraz częściej przyczyną zgonu są choroby neurodepresyjne (neurodepresyjne):

- Parkinson czy Alzheimer o 300 %

- choroby umysłowe o 900%

Najwięcej zachorowań

• Choroby układu krążenia i nowotworowe

• Alergiczne (też astma) choroby układu oddechowego, trawienia, moczowego, kostno - stawowego, nerwów, narządów zmysłu, cukrzycowa

• W ciągu ostatnich 10 lat dwukrotnie zwiększyła się liczba osób leczonych ambulatoryjnie w zakresie schorzeń psychicznych (zaburzenia nerwicowe, afektywne, w tym depresja), o połowę leczenie w szpitalach (37% zaburzeń spowodowane piciem alkoholu, za drugim miejscu schizofrenia oraz zaburzenia schizotypowe i urojeniowe)

• Obecnie z powodu chorób serca i naczyń umiera w naszym kraju dwukrotnie więcej osób niż w wielu krajach Europy Zachodniej - nierówności społeczne, niska wiedza

Charakterystyka dla Polski:

• Zachorowanie i umieralność z powodu chorób przewlekłych jest w Polsce znacznie większa niż w krajach Europy Zachodniej

• Pojawienie się chorób przewlekłych we wcześniejszych stadiach życia (trwałe upośledzenie sprawności osób w wieku produkcyjnym i zwiększenie wskaźników umieralności przedwczesnej, przed 65 r.ż.)

• Trzeba temu zapobiegać stosując sprawdzone procedury w zakresie promocji zdrowia, w tym edukacji zdrowotnej i profilaktycznej

• Nadużywanie leków, zwłaszcza przeciwbólowych i antybiotyków

Profilaktyka chorób układu krążenia:

• Znajomość prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego, stężenia cholesterolu, glukozy we krwi

• Regularne badania kontrolne

• Systematyczna aktywność fizyczna

• Modyfikacja sposobu żywienia

• Rezygnacja z palenia

• Umiejętność radzenia sobie ze stresem

Przyczyny rozpowszechniania chorób przewlekłych:

• Styl życia

• Środowisko

• Uwarunkowania biologiczne

• Wydłużenie życia i zwiększenie populacji osób starszych

• Postęp nauk medycznych (niska waga urodzenia, a późniejsze komplikacje)

Najważniejsze czynniki związane z ryzykiem chorób serca i naczyń:

• Hipercholesterlema - podwyższenie stężenie cholesterolu w osoczu

• Nadciśnienie tętnicze - 30-40%

• Zespół metaboliczny - czynniki zwiększające ryzyko miażdżycy i cukrzycy

• Niedostateczna aktywność fizyczna

22.11.2012

Temat: seks, rozmnażanie, jedzenie i stres.

MĘŻCZYŹNI

Sprzyjająca sytuacja i mózg (tu podwzgórze) uwalnia LHRH (hormon uwalniający hormon luteizujący, luliberynę), który stymuluje przysadkę do uwolnienia LH (hormonu luteizującego) i FSH (hormonu folikulotropowego)

W jakim celu uwalniane są te 2 hormony?

- LH - stymuluje jądra do wydzielania testosteronu

- FSH - pęcherzyk jajnikowy stymuluje wytwarzanie plemników

Co się dzieje gdy zadziała stresor?

- zranienie

- choroba

- głód

- operacja

- stres psychologiczny

Następuje blokada w wydzielaniu hormonów i ewidentnie spada ich poziom.

W stresie wydzielają się endorfiny i enkefaliny, które powodują uwalnianie LHRH przez podwzgórze (endorfiny przyczyniają się do blokowania receptorów bólowych, uwalniane są również podczas intensywnych ćwiczeń fizycznych)

Nadmierne obciążenie ćwiczeniami fizycznymi powoduje miejsce wydzielania LHRH, LH i testosteronu w krwiobiegu.

- występują mniejsze jądra i mniej prawidłowo działają plemniki

- obserwuje się wyższy poziom glikokortykoidów (podobnie jak przy uzależnieniu od opiatów)

30 -letni sportowcy biegający 65 - 80 km tygodniowo mogą doprowadzić się do:

• Odwapnienia kości

• Zmniejszenia masy kostnej

• Zwiększenia ryzyka złamań, wywołanych nagłymi napięciami mięśni

• Skoliozy

• Ich szkielety przypominają szkielety 70- latków

Podobnie dzieje się w przypadku kobiet. Prawie połowa zawodowych biegaczek ma nieregularne miesiączki, baletnice dojrzewają później.

W stresie nie tylko spada wydzielanie LHRH, ale dodatkowo uwalniana jest z przysadki prolaktyna zmniejszająca wrażliwość przysadki na LHRH. Ponadto glikokortykoidy blokują wrażliwość jąder na LH

Nabrzmienie penisa mężczyzna zawdzięcza aktywacji przywspółczulnego układu nerwowego - musi być zrelaksowany. Gdy działa układ współczulny - cztery f:

- Flight - ucieczka

- Fight - walka

- Fright - przerażenie

- F… - powiedzmy seks

Jak sprawdzić czy impotencja to problem organiczny czy stresopochodny?

- opaska

- znaczki

Prawdopodobnie zakończenia nerwowe prowadzą do rozszerzenia naczyń w członku za pośrednictwem tlenku azotu.

KOBIETY

Podwzgórze uwalnia LHRH, który stymuluje przysadkę do uwolnienia LH - stymuluje jajniki do uwolnienia jajeczek i FSH - stymulujący jajniki do syntezowania estrogenu.

I połowa cyklu miesięcznego (faza folikularna) - stężenie LHRH, LH, FSH i estrogenu rośnie - poziom kulminacyjny w chwili owulacji.

II faza - lutealna

Progesteron powstający w ciałku żółtym w jajniku staje się hormonem dominującym, stymuluje ściany macicy do przygotowania się do zagnieżdżenia zapłodnionego tuż po owulacji jajeczka, z którego rozwinie się embrion - rytmiczne wahania.

U samic niewielka ilość męskiego hormonu - u ludzi z nadnerczy(5% tego co u mężczyzn) - androstendion. Enzym pochodzący z żeńskich komórek tłuszczowych zazwyczaj eliminuje te androgeny, przekształcając w estrogen.

Gdy się odchudzasz, głodujesz - mniej estrogenów, co hamuje procesy w układzie rozrodczym. To samo dzieje się u kobiet bardzo aktywnych fizycznie.

Ciąża - 50 tys. Kalorii, Karmienie piersią - 1000 kalorii dziennie

Faza folikularna wydłuża się podczas stresu.

Poziomy progesteronu są często zahamowane, co zakłóca dojrzewanie ścian macicy, uwalnianie prolaktyny koliduje z działaniem progesteronu (mało prawdopodobne staje się zagnieżdżenie jajeczka)

Estrogen chroni kości. Karmienie piersią może być środkiem antykoncepcyjnym ze względu na uwalnianie prolaktyny, ale muszą być spełnione określone warunki.

Bezpośrednie połączenie między brodawkami sutkowymi a podwzgórzem - jeżeli sutki są stymulowane (i to u obu płci) to podwzgórze daje znak przysadce, by ta wydzielała prolaktynę. Jeśli jest jej wystarczająco dużo, to zatrzymuje proces rozrodu (przy niskim poziomie estrogenu i progesteronu).

Po usunięciu jajników brakuje estrogenu, co objawia się brakiem zainteresowania seksem. Genitalia i inne części ciała mają liczne receptory estrogenowe i stają się pod wpływem hormonu bardziej wrażliwe na stymulację dotykową.

Poronienia:

- reakcja na obcy zapach samca

- aktywacja współczulnego układu nerwowego, wywołuje zwiększone uwalnianie noradrenaliny i adrenaliny, a te zmniejszają ukrwienie macicy, a tym samym mniej tlenu dotrze do płodu (hipoksja) - uduszenie nastąpi, gdy tych epizodów będzie wiele

- stres

A. Colbin określa 5 sfer powiązania jedzenia z seksem:

- zmysłowa

- romantyczna

- chemiczna

- społeczna

- energetyczna

6.12.2012

Temat: Komunikacja między ludźmi.

Definicje:

Komunikacja - proces organizowania wiadomości w celu stworzenia znaczenia

Wiadomości - słowa, dźwięki, działania i gesty, którymi ludzie w toku interakcji wyrażają siebie wobec innych:

-wyrażanie werbalne

-wyrażanie niewerbalne

Symbol - słowa, dźwięki, działanie lub gest, które odnosi się do jakiegoś obiektu. Pełni funkcję referencyjną - odnosi się do pojęć abstrakcyjnych (uczucia, emocje, myśli, nastroje, postawy, przekonania) oraz do mniej abstrakcyjnych (ludzie, czynności, wydarzenia, obiekty fizyczne)

Organizowanie - odnosi się do zarządzania lub kierowania ludźmi, procesami lub materiałem

Znaczenie - interpretacja wiadomości do tego, jak jest ona rozpoznana lub zrozumiana

Komunikacja - proces tworzenia. Nadawanie, odbieranie i interpretowanie komunikatów między ludźmi.

Blokady komunikacji:

1. krytycyzm

2. pogarda

3. pozycje obronne

4. budowanie murów

Komunikacja

• Proces - znaczenie wypowiedzi jest sytuacyjne, wymaga dopowiedzenia, nadaje znaczenie temu, co stanie się później

• Komunikacja tworzy nasz świat społeczny

• Jest funkcjonalna - pomaga wyjaśnić, tworzyć pomysły, negocjować, kierować, podejmować decyzje, służyć realizacji specyficznych celów każdej interakcji

• Może też spełniać funkcję relacyjna - dotyczy emocjonalnych aspektów związków

• Jest ograniczająca (normy, wartości, przekonania) i wyzwalająca w i poza kontekstem

• Jest adaptacyjna

• Jest holistyczna: co ludzie robią razem? W określonym czasie? W określonym miejscu? Co doprowadziło do tej interakcji? Jakie są u nich nadzieje na przyszłośc?

• Wymaga koordynacji

Cechy komunikacji:

- proces dynamiczny

- proces społeczny - respektujemy te normy i zasady, które obowiązują w społeczności, z którą chcemy się porozumiewać

- proces symboliczny - posługujemy się znakami, symbolami, które są do zidentyfikowania , jeśli znamy kod

- interakcyjność

- proces celowy i świadomy

- proces złożony

Poziomy komunikacyjne:

- faktyczny (podtrzymanie rozmowy)

- instrumentalny (wyraźny cel)

- afektywny (ważna rola emocji)

Poziomy - piramida D. Mc Quaila

- komunikowanie masowe

- komunikowanie instytucjonalne

- komunikowanie międzygrupowe

- komunikowanie w grupie (wiele relacji)

- komunikowanie interpersonalne

- komunikowanie intrapersonalne

Kanał komunikacji:

- formalny - oficjalna

- nieformalny - spontaniczna, dynamiczna, niedookreślona, dotyczy bliższych relacji

MODELE KOMUNIKACJI

Proces komunikacji może być rozumiany jako:

1. transfer informacji (model liniowy, model działania)

2. uzgadnianie znaczenia

3. perswazja

4. tworzenie społeczności

Podstawowy model kompetencji komunikacyjnych:

Transfer informacji (model liniowy, model działania)

Model opracowany przez Claude'a E. Shannona i Warena Warnera

Podstawowe pytania:

-Kto? Co? Do kogo? Jakim kanałem? Z jakim skutkiem?

- Model liniowy zakłada jednokierunkowy tor komunikacji. W przestrzeni edukacyjnej można przyjąć, że np. klasyczny wykład może mieć taką formę. Czy treść zostanie właściwie przekazana słuchaczom zależeć będzie od tego, czy wykładowca wziął pod uwagę możliwości percepcyjne słuchaczy.

UZGADNIANIE ZNACZEŃ

Interakcyjny model komunikacji

Dwustronne, naprzemienne komunikowanie - jeśli ktoś występuje w roli nadawcy, w tym samym czasie nie może występować w roli odbiorcy.

Perswazja

Komunikacja jako perswazja - wykorzystanie komunikacji do wzmocnienia zamienienia lub modyfikowania postaw, wartości, przekonań i działań słuchaczy (jakaś forma wpływu)

Społeczeństwo i model komunikacji:

- społeczność (wspólnota) - grupa osób, które znajdują się w tej samej fizycznej, duchowej lub wirtualnej przestrzeni i dążą do wspólnego celu

- Co ludzie mówią jeden do drugiego? Kiedy? Gdzie? Jaki jest stosunek ich wspólnego działania?

- Społeczność - związek, grupa, organizacja.

BARIERY KOMUNIKACYJNE (brudna dwunastka niszczycieli komunikacji)

I. osądzanie

1. Krytykowanie - wyrażanie negatywnych ocen o drugiej osobie, jej działaniach lub postawach

2. Przezywanie - nadawanie etykiety, poniżanie kogoś lub podciąganie go pod stereotyp

3. Stawianie diagnozy - analizowanie dlaczego osoba zachowuje się w taki sposób, w jaki się zachowuje, odgrywanie psychiatry - amatora

4. Chwalenie połączone z oceną - wydawanie pozytywnego osądu o drugiej osobie, jej działaniach lub postawach

II. Dawanie rozwiązań

5) Rozkazywanie - nakazywanie drugiej osobie robienia tego, co chcesz aby było zrobione

6) Grożenie - staranie się o kontrolę nad działaniem drugiej osoby przez grożenie jej negatywnymi konsekwencjami, jakie ją mogą spotkać z jej strony

7) Moralizowanie - mówienie drugiej osobie co powinna zrobić

8) Stawianie zbyt wielu lub niewłaściwych pytań - często są to pytania zamknięte

9) Doradzanie - udzielanie rad, dawanie drugiej osobie rozwiązania dla jej problemów

III. Unikanie udziału w troskach drugiego człowieka

10) Odwracanie uwagi - odsunięcie na bok problemu drugiej osoby przez odwrócenie jej uwagi

11) Logiczne argumentowanie - próba przekonania drugiej osoby przez odwołanie się do faktów lub logiki, zazwyczaj bez brania pod uwagę emocjonalnego aspektu sprawy

12. Uspokajanie - próba powstrzymania negatywnych emocji odczuwanych przez drugą osobę

* Jako 13 barierę uznaje się mówienie innym, że stawiają bariery.

KOMPETENCJE KOMUNIKACYJNE :

- kompetencja komunikacyjna dotyczy stopnia, w jakim pożądane cele są osiągane przez komunikację w sposób stosowny do sytuacji.

- kompetencja określa czy dana osoba komunikuje się skutecznie i stosownie do kontekstu.

- wykorzystanie werbalnego i/lub niewerbalnego zachowania do osiągnięcia preferowanych celów w sposób, który jest stosowany do kontekstu

Komunikacja jest uważana za kompetentną wtedy, gdy osoba komunikująca się spełnia oczekiwania innych ludzi.

Kontekst:

-typ kontekstu - rutynowy sposób myślenia i negowania na określony epizod komunikacyjny: kultura, czas, związek, sytuacja, funkcja

-poziom kontekstu - liczba osób komunikujących się w danym epizodzie i zakresie

-kontekst interpersonalny (małej grupy, komunikacji publicznej)

---