Form. Oprac. Dokumentów C
Dr B. Żołędowska-Król
kons.: Wt 11-12, s.314
C1
literatura:
treści programowe, normy, książki, czasopisma. Kolokwium całościowe teoretyczno-praktyczne (książka do opracowania). +2 małe kolokwia.
Encyklopedia wiedzy o książce: Katalog biblioteczny, opracowanie formalne, rodzaje katalogów/ bibliotekarstwo: red. Z. Żmigrodzki, wyd. 2. Rozdział 9: formalne opracowanie zbiorów s. 90-91. tu katalogowanie, oprac. Formalne, cechy wydawniczo formalne, opis katalogowy, opis bibliograficzny. M. Lenartowicz: normalizacja opisu bibliograficznego I jego hasła z zasad szeregowania I przypisów biograficznych. W: przegląd biblioteczny 2001, z. 1-2., s. 39-47. Tu: istota ISBD, arkusze, normy, dotyczące opisu bibliograficznego. 2 normy: 1. ISBN (2006 lub jakakolwiek '97) I ISSN tu: charakterystyka, budowa, oraz znak kontrolny - jak go obliczać.
Wypożyczyć M. Lenartowicz: przepisy katalogowania książek. Cz. 1 opis bibliograficzny.
Encyklopedia wiedzy o książce. Red. A. Birkenmajer I inni. Wroclaw 1971.
Katalog biblioteczny - spis książek, czasopism I innych pokrewnych dokumentów, znajdujących się w bibliotece, opisanych wg określonych zasad (opis katalogowy), ułożony wg odpowiedniego porządku. Wykazuje cechy indywidualne każdego egzemplarza.
Rodzaje katalogów:
katalogi formalne:
topograficzne (miejsce książki na półce)
Alfabetyczny
Centralny (zbiory kilku bibliotek w bibliotece centralnej)
Katalogi rzeczowe:
Działowy
Klasowy
Systematyczny
Przedmiotowy
Ze względu na zasięg:
Główny (całość zbiorów)
Specjalne (pewien rodzaj zbiorów)
Akcesyjne (niedopracowane jeszcze, tylko sygnatury
Pomocnicze (np. Dla księgozbiorów podręcznych, k. Kontynuacji,
Selekcyjny (np. literatura aktualna lub kierowana do pewnej grupy odbiorców - k. Wyborowy lub k. Zalecający - np. Zalecający czytelnikowi dzieła Marksa ;)
Same katalogi biblioteczne dzielimy na: (karty katalogowe)
Książkowe
Albumowe (luźne karty)
Kartkowe
Klamrowe (metalowe klamry)
Drukowane (rozpowszechnienie)
Ścienne (propaganda)
komputerowe
Opracowanie - zespól czynności, mających na celu przygotowanie gromadzonych przez bibliotekę zbiorów do użytku czytelników. Obejmuje sporządzanie inwentarzy, klasyfikacje pod względem treści, opis formalny (katalogowanie), szeregowanie kart w katalogach bibliotecznych. Jednolite zasady opracowania formalnego. (normy).
Katalogowanie - sporządzanie opisów katalogowych zgodnie z obowiązującą instrukcja (przy ustalonej jednostce opisu) w celu utworzenia katalogu bibliotecznego. Polega na wyborze tych elementów z tytulatury dzieła, które są niezbędne do jego identyfikacji, oraz na podaniu ich na karcie katalogowej w sposób zwięzły I dokładny. Porządkuje te informacje wg stref opisu, pomija cechy treściowe. Są to przede wszystkim autorstwo I tytuł, wydawnictwo, kolejność I miejsce wydania, forma wydawnicza, objętość, format (w cm), ISBN (international standard book number) dla zwartych lub ISSN (international standard serial number) dla ciągłych.
K. może być: pełne, skrócone, centralne (przygotowywane przez centralna instytucje do centralnego opracowania), analityczne (dla druków niesamoistnych wydawniczo).
Klasyfikowanie - proces łączenia podobnych treściowo zbiorów, w celu szybkiego wyszukania dokumentów relatywnych w stosunku do zapytania użytkownika. Etapy:
charakteryzowanie pod względem treściowym
Znakowania wg systemu klasyfikacyjnego
Usystematyzowanie/uporządkowanie
Tworzenie katalogów rzeczowych.
Informacje do opracowania formalnego czerpane są z preliminariów - strony przed stroną tytułową tytułowej/substytutu, metryki wydawniczej. Tak nazywa się wszystkie karty przed stroną tytułową. Substytut to okładka, nagłówek, obwoluta, żywa pagina, spis treści. Najważniejsza strona tytułowa. Tytulatura to zespól informacji, identyfikujących dokument, umiejscowiona różnie w zależności od medium (np. W czołówce filmu).
Podstawa opisu formalnego jest oryginał w całości, pierwszy zeszyt dla wydawnictw ciągłych. W wypadku braku - czerpać należy z bibliografii, z zaznaczeniem źródła. Tytuł podaje się najbardziej szczegółowy, pierwszy jak równoważne, lub ostatni, jeśli różne lata.
Opis katalogowy, opis główny, pozycja katalogowa - uwzględnia cechy bibliograficzne, niezbędne do identyfikacji dokumentu w całej grupie określonego typu oraz cechy indywidualne, specyficzne dla danego egzemplarza.
ISBD (International standard biographic description). Opracowany przez IFLA (International federation of library associations and institutions).
Notatka z ISBN (międzynarodowy znormalizowany numer książki). Na podstawie ISO 2108:1992 /1997.
Agencja międzynarodowa znajduje się w Berlinie. Polska ma numer 83. Krajowa w Bibliotece Narodowej.
Budowa ISBN:
Składa się z dziesięciu cyfr do 2007 roku zbudowanych z następujących części (teraz jest 13 cyfr - prefiks 978):
Identyfikatora grupy (narodowej, geograficznej, językowej etc.)
Identyfikatora wydawcy/producenta
Identyfikatora tytułu
Znaku kontrolnego
Każda cześć powinna być oddzielona odstępem lub łącznikiem:
ISBN 0 571 08989 5
ISBN 90-70002-34-5
Części różnią się długością, zależnie od wielkości produkcji w danej grupie. Im mniej, tym większa produkcja. Na tytuł zostaje tyle i ile zostanie po 2 pierwszych częściach z tych 10(9) cyfr.
Znak kontrolny oblicza sie na podstawie modułu 11 z wagami 10-2, stosując X zamiast 10, gdy 10 wystąpiłoby jako znak kontrolny.
1. Wpisać dziewięć początkowych cyfr
2. Przyporządkować wagi od 10 do 2
3. Pomnożyć każdą cyfrę przez wagę
4. Dodać wyniki mnożenia
5. Liczbę podzielić przez moduł 11
6. Uzyskaną z dzielenia resztę odjąć od tak samo dalej
ISBN 83-7823-0783
Wydawnictwo zwarte - wydawnictwo, ukazujące się od razu jako całość lub którego zakończenie zostało z góry przewidziane.
Broszura - książka do 48 stron
Notatka z ISSN (międzynarodowy znormalizowawany numer wydawnictw ciągłych). Na podstawie ISO 3297:1998 lub 2001.
ISSN to jednoznaczny identyfikator wydawnictwa ciągłego, niekiedy stosuje się go na innych dokumentach, oprócz właściwym im numerom. Nadaje je ośrodek międzynarodowy ISSN w Paryżu, krajowy w Warszawie w BN.
ISSN to ośmiocyfrowy numer, z łącznikiem po czwartej cyfrze, zawierający znak kontrolny I poprzedzony akronimem 'ISSN', przydzielany wydawnictwu ciągłemu przez siec ISSN. Ósma cyfra to znak kontrolny, czasem oznaczony jako X:
ISSN 1050-124X, ISSN 0251-1479.
Tytuł kluczowy to jednoznaczna nazwa przyporządkowana wydawnictwu ciągłemu. Jest tworzony na postawie tytułu wydawnictwa ciągłego, a jeśli trzeba go odróżnić, na podstawie dowolnej informacji, pojawiającej się w publikacji w momencie rejestracji (miejsce wydania, data, nośnik, etc.)
Wydawnictwo ciągłe - wydawnictwo na dowolnym nośniku, ukazujące się w następujących po sobie częściach, zwykle oznaczonych numerycznie lub chronologicznie, o nie przewidzianym z góry zakończeniu. Czasem serie wydawnicze maja ISSN I ISBN - bo są I książką, I wydawnictwem ciągłym.
Znak kontrolny przestrzega przed błędnym wpisaniem danych - np. Przed przestawieniem cyfr. Oblicza się go tak:
1. Wpisać siedem początkowych cyfr ISSN.
2. Przyporządkować tym cyfrom stale wagi - od 8 do 2, odpowiadające pozycjom tych cyfr.
3. Pomnożyć każdą cyfrę przez wagę.
4. Dodać do siebie otrzymane wyniki mnożenia
5. Uzyskaną sumę podzielić przez moduł 11 I znaleźć resztę z dzielenia.
6. Od modułu 11 odjąć nasza resztę z dzielenia. Jeśli wyjdzie nam 10, to wpisujemy to jako X. Jeśli dzielenie okaże się bez reszty, zapisujemy to jako 0.
7. Dołączyć znak kontrolny do tych siedmiu początkowych o gotowe.
opis katalogowy:
HASLO sygnatura
Opis katalogowy
Znormalizowany opis bibliograficzny
Www.bn.org.pl
ISMN - Numer od druków dźwiękowych
C2
G
C3
Za tydzien norma pn-82 n-01152.00 post.. Ogolne tu: strefy opisu, elementy opisu, znaki umowne, lenartowicz: przepisy: s. 1-9/jednostka opisu, zawartosc I budowa opisu, stopnie szczegolowosci, forma graficzna, zrodla danych, s. 10-43. Tu: przepisy dwoch pierwszych stref _ strefa tytulu I oznaczenia odpowiedzialnosci I strefa wydania. Do tego norma A1 (zmiany w sprawie strefy wydania. - zródlo danych)
Notatka
PN-74/N-01152.00
Biblioteka Narodowa, Instytut Bibliograficzny, Warszawa
Strefa - grupa elementów opisu bibliograficznego, będąca wyodrębnioną częścią jego struktury.
7 stref opisu książek:
1. Tytuł I oznaczenie odpowiedzialności.
Tytuł właściwy
Równoległy =
Dodatek :
Pierwsze oznaczenie odpow. /
Następne oznaczenie odpow. ;
2. Wydanie
Oznaczenie wydania . -
równolegle oznaczenie wydania =
1. Ozn. Odpow. Dot. Wydania /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. Wydania ;
Dodatkowe oznaczenie wydania ,
1. Ozn. Odpow. Dot. Dod. Wydania /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. Dod. Wydania ;
3. *Strefa specjalna, nie ma zastosowania dla książek . -
4. Adres wydawniczy /publikacja, dystrybucja
Pierwsze miejsce wydania . -
Nast. Miejsce wydania ;
Nazwa wydawcy :
Data wydania ,
Miejsce produkcji (
Nazwa produkcji :
Data produkcji , )
5. Opis fizyczny
Określ. postaci, liczba jednostek . -
Inne cechy fizyczne :
Rozmiary dokumentu ;
Oznaczenie dokumentu towarzysz. +
6. Seria
Tytuł serii . - (
Tytuł równoległy serii =
Dodatek do tytułu serii :
1. Ozn. Odpow. Dot. Serii /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. serii ;
ISSN serii ,
Numeracja w obrębie serii ; ) - bez podserii po poprawce! Tu koniec!
Oznaczenie i/lub podtytuł serii .
Tytuł równoległy podserii =
Dodatek do tytułu podserii :
1. Ozn. Odpow. Dot. Podserii /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. Podserii ;
ISSN podserii ,
Numeracja w obrębie podserii ; )
7. Uwagi . -
8. ISBN i sposób uzyskania książki
Międzyn. znorm. lub inny numer . -
Tytuł kluczowy =
Sposób uzyskania lub cena :
Objaśn. dod. Do elem. Tej strefy ( )
Dokumenty kartograficzne, 6 dźwiękowe, 8 stare druki, 9 niewydajne,
Źródła danych:
z głównej strony tytułowej (lub jej substytutu - zaznaczyć to w uwagach)
z prelimiminariów (stopki redakcyjnej, karty tytułowej)
z innych części książki (grzbietu, wstępu, tekstu, dodatków)
spoza książki (bibliografii, katalogów bibliotecznych
Zmiana PN-N-01152-1/A1 wprowadza, że strefę wydawniczą bierzemy z substytutu str. Tyt., preliminariów, okładki lub metryki, nie tylko ze str. Tyt.
Strefę serii natomiast bierzemy z głównej str. Tyt., jej substytutu, preliminariów, okładki, metryki, oraz grzbietu książki, a nie z całej książki
Zamiast wstawiać "b.r." jak nie mamy daty, bierzemy w kolejności:
Wydanie 1 nie podajemy, chyba ze jest to np. 1 wydanie krajowe/skrócone etc.
Stan prawny na dzień 1 lipca 1977r.
Rok dystrybucji
Rok copyright lub rok druku
Rok wydania określony przez opisującego
Rok przybliżony lub przypuszczalny
np. [dystr.] 1913
Cop. 1978
Dr. 1945
[1920]
[1964 lub 1965]
[1960?] ca., ok., miedzy...
[197-]
[197-?]
[18-]
[18-?]
C4
adres wydawniczy, opisu fizycznego z lenartowicz, + zmiany z A1.b M. Lenartowicz: zmiany w opisie bibliograficznym książek, poradnik bibliotekarza 1998, nr 2 s.12-15.
Prymarny spis książek
Tytuł oboczny - czyli ostatni zajazd na Litwie
Incipit - zaczyna się
Osoba lub ciało zbiorowe, odpowiedzialna za Zawartość merytoryczną książki. Przecinki między tymi samymi grupam osób. Nie wpisujemy ludzi zw. Z wydawnictwem
Autorów podajemy do 3. Jeśli więcej niż 3 autorów, pierwszy jest redaktor. Skrót [aut.] stosowany wtedy przy autorach Tylko jeśli jest na s. Tyt. Skrót [I in.] tylko gdy my skracamy. I in. gdy takie skrócenie jest na stronie tyt. Instytucja sprawna na pierwszym miejscu tylko gdy pozycja ta dotyczy samej instytucji sprawczej.
Informator typu "Politechnika gliwicka. Wydział chemii" ta kropka tu jest ważna
Henryk Sienkiewicz
Janko muzykant
Bolesław Prus
Katarynka
Janko muzykant / Henryk Sienkiewicz. Katarynka / Bolesław Prus
/w wypadku gdy będzie wspólny tytuł:/
Nowele pozytywizmu
uwagi: Zawiera nowele: Janko muzykant / Henryk Sienkiewicz. Katarynka / Bolesław Prus
C5
Wydanie faksymilowane? Co to jest?
Wydanie faksymilowane - odtwarzające wiernie wygląd pierwowzoru, tj. Wydania oryginalnego, sporządzone sposobem mechanicznym lub chemicznym.
Wydanie ze zmienioną odpowiedzialnością
M. Lenartowicz: zmiany w opisie bibliograficznym książek, poradnik bibliotekarza 1998, nr 2
PN-N-01152-1: 1982 oparta była nazleceniu IFLA (czyli ISBD(M)). W 1987 ukazało się nowe wydanie ISBD(M). Zmiany głównie w strefie wydania, adresu wydawniczego i strefy serii:
Strefa wydania: zwiększono liczbę danych źródłowych (prelim., okł., metryka)
Strefa adresu wydawniczego: zamiast daty wydania może być data druku - [B.m. : b.w.], dr. 1945
Strefa serii: a) już nie cała książka jako źródło danych (teraz str.tyt., substytut, prelim., okładka, metryka, grzbiet). b) teraz w strefie serii: tytuł podserii I inne jej dane, gdy spełnione są dwa warunki: 1. Poszczególne książki są numerowane w obrębie serii (taką numerowaną serię nazywa się serią główną), 2. Podseria ma własny tytuł w pełni ją identyfikujący (nazywa się go tytułem wyróżniającym lub niezależnym).
Dane dot. Serii podaje się wówczas w strefie uwag:
. - (Acta Biologica Silesiana, ISSN 0860-2441 ; t. 25)
W strefie uwag:
Ser. gł. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach ; nr 1420
W innych przypadkach podaje się tytuł wydawnictwa nadrzędnego - tytuł wspólny. To wtedy, gdy istnieje numerowana seria główna, ale podseria nie ma własnego tytułu (występuje jedynie jej oznaczenie), lub nie jest on wyróżniający. Czyli jak podseria jest niewyróżniająca, to poprzedzamy ją tytułem serii głównej, a numer w serii głównej podajemy w uwagach, np.: "W ser. gł. nr 55"
Oznaczenie tomu lub jego tytuł, występujący po tytule właściwym całości książki wielotomowej poprzedza się kropką. Tytuł tomu, występujący po oznaczeniu tomu, poprzedza się przecinkiem. Np.:
Sztuka świata. T. 3.
IV Zjazd Bibliotekarzy Polskich w Warszawie, dnia 31 maja - 2 czerwca 1936 roku. Referaty /tytuł tomu/
Korzenie miasta : warszawskie pożegnania / Jerzy Kasprzycki. T. 2, Śródmieście północne.
C6 adres wydawniczy, opis fizyczny
Kraków : PWN : Wyd. UJ
Kraków : PWN ; Warszawa : Wyd. UW
Kraków ; Warszawa : PWN
Data późniejsza ze strony tyt.,
[B.m. : b.w.], dr. 1947 (Poznań : Druk. Wydawnicza) - nie powtarzamy daty druku już, jak podaliśmy ją wcześniej.
Lublin : Komitet Wystawy Higieny, dr. 1945
Określenie formy książki tylko gdy nie jest kodeksem recto -nieparzysta, verso -parzysta. Łamy = kolumny tekstu
100, [3] s. Nie wliczamy reklam, pustych stron etc.
203 s. : fot., il.
C7 - seria, uwagi, ISBN
Strefa serii, uwag, ISBN, Lenartowicz: arkusz A1, artykuł zmiany w opisie bibl. I. Gruchała: Katalogowanie prac współwydanych. Biblioteka w szkole 2005, nr 9, s. 20-24.
Biblioteka w szkole nr 2. Opis książek w drugim stopniu (Gruchała?)
Według normy A1 dot. Serii:
Jeżeli książka wchodzi w skład wydawnictwa ciągłego o budowie hierarchicznej, informacje o nim należy podawać zgonie z postanowieniami PN-N-01152-2:
Jeżeli w książce występuje tytuł serii głównej (numerowanej) I niezależny od niego (wyróżniający, tj. Zapewniający identyfikację) tytuł podserii, do strefy 6. należy przejąć tylko tytuł podserii I dane jej dotyczące; tytuł serii głównej I dane jej dotyczące zaleca się przejąć do strefy uwag.
We wszystkich innych przypadkach do strefy 6. należy przejąć kolejno: a) tytuł wspólny, b) oznaczenie i/lub zależny (nie wyróżniający) tytuł podserii lub sekcji I inne dane z nim związane; oznaczenie lub tytuł, występujący po tytule wspólnym, należy poprzedzić kropką; tytuł, występujący po oznaczeniu, należy poprzedzić przecinkiem. ISSN związany z tytułem wspólnym I numerację w jego obrębie zaleca się podać w strefie uwag.
Przykłady:
- (Oceanotechnika, ISSN 0208-8290; nr 2) W strefie uwag: Ser. gł. Studia I Materiały Oceanologiczne, 0208-421X ; nr 20
- (Prace Instytutu Obróbki Skrawaniem. Zeszyty Naukowe ; nr 64)
- (Biblioteka Narodowa. Ser. 2 ; nr 86)
- (Cracowiana, Ser. 2, Ludzie I Wydarzenia)
- (Acta Universitatis Wratislaviensis. Historia, ISSN 0524-4498 ; 89) w strefie uwag: Ser. gł. ISSN 0239-6661 ; nr 1274
- (Prace Naukowe Instytutu Cybernetyki Technicznej Politechniki Wrocławskiej. Studia I Materiały, ISSN 0208-8290 ; nr 2) w strefie uwag: W serii gł. nr 55.
SERIE I PODSEIE
1. Jeśli mamy serię numerowaną (tytuł i numeracja), i tytuł podserii niewyróżniający się, niesamodzielny - jest nazwą rodzajową (wskazuje tylko na rodzaj dokumentów), lub jest nazwą dziedziny wiedzy (np. biologia). Wtedy:
Do strefy serii wprowadzamy tytuł główny serii, kropka i przechodzimy do podserii - ze wszystkimi jej elementami. Pozostałe elementy serii głównej - do strefy uwag.
2. Gdy seria główna ma numerację, ale tytuł podserii jest wyróżniający się, wtedy w strefie serii podajemy tylko elementy podserii, seria główna do strefy uwag.
3. gdy seria główna nie ma numeracji, wtedy od razu wszystko wpisujemy do strefy serii
(Zeszyty naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Prace doktorskie i habilitacyjne, ISSN ; nr 16)
uwaga: W ser. gł. nr 6.
(Prace doktorskie i habilitacyjne Akademii w Poznaniu, ISSN ; nr 16)
uwaga: W ser. gł. Zeszyty naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu ; nr 6.
(Zeszyty naukowe Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Seria 2, Prace doktorskie i habilitacyjne Akademii w Poznaniu, ISSN ; nr 16)
C8
hasło osobowe: norma hasło opisu bibliograficznego, hasło pn--012. i gruchała stosowanie hasła osobowego, hasło autorskie biblioteka w szkole 2005 nr3 13-19
stosowanie hasła osobowego w opisie dokumentów o specjalnej formie piśmienniczej - biblioteka w szkole nr 4 s. 16-21, nr 6 s. 9-13
Hasło osobowe - główne i dodatkowe (dla współautorów i współtwórców)
odsyłacze stosować możemy dla skrótów, nie tylko dla np. pseudonimów
Odsyłacze całkowite i uzupełniające: np. od Karola Wojtyły odsyłamy (zob. też)
C9
hasło tytułowe + I. Gruchała stosowanie hasła tytułowego w katalogu bibliotecznym, bib w szk. 2006, nr 10 s. 5-16.\
K. Sanettra - bibl. w szkole 2005 nr 1 s. 13-21. błędy w znakach umownych
układ: kolejność szeregowania kart katalogowych. Gdy np. hasło jest identyczne: w 1. kolejności odsyłacze całkowite, potem uzupełniające, potem pozycje główne (hasła katalogowe), pozycje dodatkowe (gdzie osoba jest np. współtwórcą).
kl;'k\ od13!
C10
Hasło korporatywne norma, 012-30 z 2001, I. Gruchała: stosowanie hasła korporatywnego w kat. bib. bib. w szkole 2005 nr 12. Rekord bibliograficzny w formacie marc21. M. Lenartowicz, A. Paluszkiewicz: format US-MARC rekordu bibliograficznego dla książki, Warszawa 2000. wstęp+ 13-18. wypisać pola.
C11 format usmarc
norma pn-n01228:1994 forma nazw geograficznych.
Machine Readable Catalogue - MARC.
Formaty marc to standardy używane do zapisu i wymiany informacji bibliograficznych i im pokrewnych w formie czytelnej masz. idea tego formatu narodziła się w bibliotece kongresu w Waszyngtonie w końcu lat 50.Wiele odmian narodowych i lokalnych: CAN-MARC, MARC-BN. wykorzystuje się tu system oznaczeń. [
Pierwsze to 3-cyfrowe etykiety pól , odpowiadające strefom opisu., kolejno są jednoznakowe oznaczenia podpól, odpowiadają elementom opisu. trzeci system to jednoznakowe wskaźniki, które w liczbie 2 uszczegóławiają etykietę pola i po niej występują.
Marc zawiera informacje w polach stałej długości oraz w polach zmiennej długości.
pola 008 i 015 to pola kontrolne4d
C12 - opis książki wielotomowej
Lenartowicz 85-99, zmiana A1. Lenartowicz: o katalogowaniu książek wielotomowych . poradnik bibliotekarza. 99 nr 3, s 6-9.
[1], Diariusz lat 1966-1970.
Liczba tomów w strefie opisu fizycznego.
Książka na dwóch poziomach to książka dwutomowa.
C13 - jeden tom książki wielotomowej
Usmarc - tylko najważniejsze numery pól
Tytuł całej książki podajemy w strefie serii - gdzie numer serii jest traktowany jako numer tomu.
Dr S. Kubów
504066795 - stefanku11@op.pl - www.biblioteka.dswe
C14 - katalogowanie dokumentów ciągłych
Dokumenty ciągłe są periodyczne i nieperiodycczne. Np. Studia bibliologiczne są dokumentem nieciągłym - mniej więcej co 1-1,5 roku. Bywają jednak tomy, które mają np. Tytuły i nie wiadomo, co z nimi zrobić.
Wydawnictwa zbiorowe są katalogowane pod ogólnym tytułem jako serie.
Wydawnictwa periodyczne są prostsze do opracowania - od gazet codziennych po dwuroczniki. Tygodniki, dwutygodniki, gazeta tygodniowa, miesięczniki itp. Katalogować trzeba czasopismo jako całość (cały ciąg) lub część ciągu. Można katalogować rocznik, można katalogować pojedynczy numer, nawet jeden artykuł lub ciąg artykułów. Trzeba umieć katalogować różne gatunki artykułów, a nawet fragment artykułu.
Czasopismo katalogowane może być na podstawie pierwszego numeru lub pierwszego dostępnego nam numeru - z zastrzeżeniem, że w uwadze piszemy, że opis na podstawie numeru tego i tego. Trzeci sposób to kopiowanie rekordu np. Z katalogu NUKAT albo KARO.
Biblioteki elektroniczne korzystają z typu katalogu Dublin-Core - uproszczonego opisu dokumentów.
Jeśli nie wiemy, jak często ukazuje się czasopismo, dowiadujemy się z redakcji lub z bibliografii, a nawet stawiamy w ostateczności np. [miesięcznik?].
Wydawnictwa periodyczne
Książka i czytelnik : czasopismo bibliotekarzy Dolnego Śląska / Red. J. Nowak, A. Kowalski.
Wydawca : (?).
(Strefa serii)
Strefa uwag (zwykle tylko takie, jeśli dane pochodzą spoza dokumentu. Od kiedy do kiedy się ukazuje itp.
Biblioteki w Polsce : wizje / Adam Zwięzły, Jan Parafka. Z pamiętnika bywalca / Red. B. Rybrykant // Książka i czytelnik. 2008 nr 3, s. 16-19. Red. J. Nowak
ISSN numer-numer.
C15
Podajemy tytuł artykułu : dodatek do tytułu / Autor artykułu, drugi autor artykułu. - (Tytuł rubryki / Ozn_odp_rubryki) ; numeracja w obrębie rubryki // Tytuł czasopisma, rok numer strony_od_do, informacje o dodatkach do tekstu. -
Pisarz Kutz / Jak Miodek // Śląsk. - 1999, nr 12, s. 42--43 : il.
Nie tylko piernikami Toruń słynie : X Konferencja Bibliotek Wyższych Szkół Niepaństwowych / Magdalena Karciarz // Książka i Czytelnik. - 2008, nr 3, s. 7--9 : fot.
Artykuł wieloczęściowy na jednym poziomie.
Artykuł polemiczny katalogujemy normalnie, tylko w uwagach dopisujemy „Polem. do“ I wpisujemy artykuł, do którego polemizuje. W przypadku polemiki do polemiki katalogujemy piętrowo.
Recenzja: można ją katalogować jako samodzielny dokument:
1. Można ją katalogować razem z opisem dokumentu, którego ta recenzja dotyczy:
Tytuł recenzji / autor recenzji. - Rec.: tytuł / autor. Miejsce, rok_wydania
W: tytuł czasopisma. - rok,numer, strony_od--do
2. Jeśli nie mamy tytułu recenzji, recenzja podawana po opisie dokumentu recenzowanego:
Tytuł książki : dodatek_jeśli_ważny / autor. - miejsce, rok. - Rec.: NAZWISKO Imię // Tytuł_czasopisma. - rok, nr, strony_od--do
3. Recenzja wystawy.
Tytuł_recenzji / autor. - Rec.: tytuł wystawy, miejsce wystawy. Wernisaż data_konwencjonalna.
W: tytuł czasopisma. - rok, numer, strony_od--do
4. Recenzja filmu.
Tytuł recenzji / autor. - Rec.: tytuł filmu / reżyser. Rok
W: tytuł czasopisma. - rok, numer, strony_od--do
5. przedstawienie teatralne - tak samo
Tytuł recenzji / autor. - Rec.: tytuł sztuki / teatr_w_którym_wystawiono. Premiera: data_konwencjonalna
W: tytuł czasopisma. - rok, numer, strony_od--do
6. Wywiad
Tytuł wywiadu / z prof. Dr hab. Wandą Mrozek rozmawia Aleksandra Koń // Tytuł czasopisma. - rok, numer, strony_od--do : portr.
Wywiad mogą przeprowadzać dwie osoby
C16
ARTYKUŁ W CZĘŚCIACH
Europejskie ramy kwalifikacji / Ewa Chmielewska. - (Życie akademickie). - Cz. 1 // Forum akademickie. - 2009, nr 1, s. 41--43
LUB:
Europejskie ramy kwalifikacji / Ewa Chmielewska. - (Życie akademickie). - Cz. 1 // Forum akademickie. - 2009 : 1, s. 41--43
JAK MAMY CAŁOŚĆ:
Europejskie ramy kwalifikacji / Ewa ~~~Chmielewska. - (Życie akademickie). - Cz. 1 ; cz. 2 ; cz. 3 // Forum akademickie. - 2009, nr 1, s. 41--43~~~
LUB:
Europejskie ramy kwalifikacji / Ewa Chmielewska. - (Życie akademickie) // Forum akademickie
Cz. 1 // . - 2009, nr 1, s. 30--35
Cz. 2 // . - 2009, nr 2, s. 34--48
Cz. 2 // . - 2009, nr 3, s. 33--39
FRAGMENT ARTYKUŁU - mają to do siebie, że bywają wyróżnione (np. Rozdziały w artykułach). po tytule . - i dajemy tytuł części, potem po staremu:
Czy dzieło czyni mistrza?. - Różnica interesów / Jerzy M. Serdecki // Tytuł czasopisma. - rok, numer, s. X--Y.
Fragment artykułu bez tytułu fragmentu:
Biblioteki publiczne w XXI wieku. - [Kielce] / Jan Kowalski // Forum akademickie. - 2009, nr 1, s. 41--43
Polemika do polemiki
W uwagach piszemy: Odpowiedź: opis odpowiedzi na polemikę
Półprzewodnikowe defekty / Mariusz Karwowski. - (Z laboratoriów) // Forum akademickie. - 2009, nr 1, s. 30--32
Kasa nauki / Piotr Hubner. - (Kartki z dziejów nauki w Polsce (W stronę historii) ; nr 103) // Forum akademickie. - 2009, nr 1, s. 58
Przeglądy biblioteczne - w jednym artykule omówione jest kilka książek na raz. Wtedy katalogujemy tak jak zwykle, ale w uwagach podajemy skrócone opisy książek, poprzedzone skrótem „Rec.“.
C17 - dokumenty elektroniczne
Mediateka wrocławska na Placu Teatralnym - udostępnia dokumenty elektroniczne, jest tam też ośrodek informacyjny. 01152-13:2000 to norma opisu dokumentów elektronicznych.
Dokument elektroniczny to dokument istniejący w postaci elektronicznej, dostępny za pomocą techniki komputerowej lokalnie lub zdalnie (np. Poprzez Internet). Często występuje on razem z dokumentem towarzyszącym, przeznaczonym do użytkowania łącznie z dokumentem właściwym - zawiera dodatkowe informacje, wymagania, etc. Oprócz dokumentu elektronicznego mamy pojemnik, opakowanie, zawierające istotne informacje do opisu. Mamy następujące typy: dysk optyczny, wideodysk (dvd), kasety wideo, kasety magnetofonowe. Przedmiotem opisu może być dokument jednoczęściowy lub wieloczęściowe. Przedmiotem opisu może być tylko część jakiegoś dzieła (1 CD z jakiejś serii itp.).
Sam opis nie jest jakoś specjalnie inny:
Tytuł właściwy = tytuł równoległy : dodatek do tytułu [dokument elektroniczny] / oznaczenie odpowiedzialności (chyba, że jest już w tytule), następne oznaczenie odpowiedzialności tego samego typu ; następne oznaczenie odpowiedzialności. - oznaczenie wydania. - pierwsze miejsce wydania : nazwa wydawcy, data wydania. - 2 CD format + dokument towarzyszący (rozmiar/format, liczba stron : ilustracje. We wspólnym pudełku). - (tytuł serii : dodatek do tytułu serii, ISSN serii ; numer serii). - uwagi są obowiązkowe (koniecznie: o źródle danych (skąd tytuł), wymagania systemowe, lokalizacja URL i data aktualizacji/opisu (w wypadku dokumentu zdalnego), inne uwagi stosowne do odpowiednich stref opisu. - ISBN (najpierw prawdziwy, potem błędny).
Język opisu: jak w dokumentach papierowych - tytuł, dodatki do tytuł podajemy w języku oryginału, ale reszta opisu po polsku. Gramatyka i ortografia w takiej postaci jak w dokumencie.
Skąd bierzemy dane? Podstawą opisu powinien być ekran tytułowy (trzeba go uruchomić), w drugiej kolejności etykiety naklejone na nośnik. W trzeciej: dokumentacja (dokument towarzyszący). W czwartej: pojemnik. W piątek ewentualnie inne dokumenty, potem bibliografia, potem inne źródła. Obowiązkowo z ekranu powinny pochodzić tytuł i oznaczenie odpowiedzialności, wydanie, adres wydawniczy i seria. Inne dane mogą pochodzić skądinąd (w powyższej kolejności). Żeby opisać tak czy siak trzeba go uruchomić.
Mediateka - twoim przewodnikiem po świecie informacji [dokument elektroniczny] / [Miejska Biblioteka Publiczna we Wrocławiu]. - [Wrocław : Miejska Biblioteka Publiczna, 200?]. - 1 CD ; 12 cm. - Windows 98+, odtwarzacz CD-ROM x16+, Procesor 500MHz+, grafika 16bit 800x600, karta dźwiękowa.
Vivaldi : splendor Wenecji [dokument elektroniczny] / Antonio Lucio Vivaldi. - [Warszawa] : International Masters Publishers, [2008?]. - 1 CD ; 12cm + brosz. 24 s. : il., fot., portr. ; 15 cm. - (Mistrzowie muzyki klasycznej). - źródło danych : pojemnik. - ISBN 978-83-901-09-7
C17 - filmy
Film to sekwencyjny zapis obrazu z dźwiękiem lub bez dźwięku.
Cykl filmu to podobnie jak seria. Filmy bywają jedno i wieloczęściowe.
Nośniki filmu - dziś najczęściej na DVD - nazywać je trzeba „Płyta wizyjna“. Spotykamy też kasety wideo, zapisy na szpulach, taśmach filmowych.
Dane czerpiemy z samego nośnika - z napisów - tytułowych/czołówki, listy płac; następnie z informacji dźwiękowej; z opakowania; innych dokumentów towarzyszących filmowi; spoza filmu. Dane spoza napisów podajemy w nawiasie kwadratowym z wyjątkiem opisu fizycznego lub opisu nośnika.
Język filmu a język opisu - jak w filmie. Skróty itp. Stosować w takim języku jak w filmie. Piszemy zwykle całe wyrazy, jak nie mamy odpowiedniej normy.
OPIS z 5 stref:
Tytuł właściwy = tytuł równoległy : dodatek do tytułu w wersji PL lub oryginału / reżyser ; scenariusz ; aktorzy głównych ról. - Wersja. - miejsce dystrybucji : dystrybutor, data dystrybucji. - Określenie postaci filmu : inne cechy filmu ; wymiary + oznaczenia dokumentu towarzyszącego. - (tytuł właściwy cyklu). - uwagi bez elementów obowiązkowych.
Wersja - językowa, wersja z roku, piszemy, jeśli jest inna od oryginalnej
Tytuł - przy różnych wersjach podajemy taki, jak widzimy na ekranie tytułowym.
W uwagach możemy podać inne osoby znane - np. Muzyka, sławni aktorzy w rolach pobocznych itp.
Forma nazwy producenta - np. Zespół Filmowy „Tor“, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych. W wypadku dwóch producentów (w dwóch różnych miejscowościach). Wtedy: Europa : Wrocław ; PIW : Warszawa. Jak na ekranie tytułowym mamy Warner Bros., to tak to zapisujemy.
Określenie postaci filmu: rolka filmu światł., Przy dwóch rolkach - 2 rolki światł.; 2 kasety wizyjne. W nawiasie długość odtwarzania (jeśli znana) w minutach (min) (tu możemy podać czasy dla dwóch kaset jeśli nie mają odrębnych tytułów) po nawiasie piszemy : „Dźw.“, Po przecinku „Kolor“ lub „Czarn.-b“ ; format (średnica przy szpuli, rozmiar kadru w mm, 12 cm dla CD/DVD/BR).
Cykl jak przy serii
Uwagi. W wypadku innego tytułu piszemy tytuł oryginału. W wypadku adaptacji podajemy źródło. Podajemy znanych kompozytorów, wykonawców piosenek, sławne orkiestry. Podajemy konsultantów (np. Medycznych, historycznych). W uwagach piszemy też np. „Zawiera: Scherzo alta Polacca ; Osinato-Lugurbe“.
Przy filmach nie jest wymagany ISBN
Tygrysy : władcy mokradeł / International Master Publishing. - Wersja polska. - Warszawa : International Master Publishing, [2007?]. - 1 płyta wizyjna : 12 cm ; dźw., kolor + broszura 24 s. : il., fot., mapy ; 20 cm. - (Natural killers : Drapieżniki z bliska). - Dane na podst. Opak. I broszury
Dni pierwsze / Aut. Lena Kaletowa. - Wrocław : Słowo Polskie - Gazeta Wrocławska, 2007. - 1 płyta wizyjna : dźw., kolor, cz.-b. ; 12 cm - (Archiwalne wywiady i nagrania). - Narrator: Jan Miodek ; stanowi załącznik do gazety
C18 - dokumenty kartograficzne
Atlasy sztuczne - w jednej księdze jest zebranych kilkanaście map.
Do opisu dokumentu dochodzi właściwie tylko strefa skali.
Tytułu i oznaczenia odpowiedzialności. - Strefa wydania. - Strefa skali. - Adres wydawniczy. - Opis fizyczny. - ISBN. - Uwagi
Tytuł właściwy [mapa ścienna/mapa/etc.] : dodatek do tytułu = wariant tytułu / pierwsze i następne oznaczenie odpowiedzialności [najczęściej firma, czasem autor]. - Wydanie. - Skala 1:100000 [lub podajemy średnicę globusa (po skrócie Śr.). Jeśli skala jest w tytule, to powtarzamy tutaj. Powtarzamy słowo „Skala“ jeśli występuje. Możemy też napisać: różne skale]. - Adres wydawniczy jak w książce. - Opis fizyczny [wysokość przez szerokość. Jeśli to mapa, to piszemy: 1 mapa : wymiary, złoż.: wymiary; jak mamy niepapierowy materiał, to wpisujemy to tu. W wypadku atlasu podajemy: 1 Atlas (tyle liczbowań, ile jest podanych, mapy : 140 str., 31str skorowidz : il., fot.), po przecinku podajemy długość wałków, jeśli to mapa ścienna]. - ISBN. - Uwagi [w kolejności stref; np. Pierwsze wydanie, inny tytuł].
Mapa drogowa Polski z fotoradarami : Skala 1:700000 / [Oprac.:] ERM Magdalena De Large, Maciej Gąsiorowski Spółka Jawna. - 1:700000. - Szczecin : Meridian, [2007?]. - 1 mapa : kolor : 110x60 cm, druk. Po obu stronach, złoż. 20x30 cm.
Plan Krakowa : skala 1:30000 / [Oprac.:] Mapy ścienne Beata Piętka. - 1:30000. - Katowice : Mapy ścienne Beata Piętka, [199...]. - 1 mapa : kolor : 40x60cm, druk. Po obu stronach, złoż. 15x20cm. - ISBN 83-7345-015-7. - Na odwr. Skorowidz ulic.
[Ziemia] : globus polityczny / [Oprac.:] Głowala. - Śr.: 7cm. - Wola Rębkowska : Głowala, [199...]. - 1 globus : kolor : śr. 70mm ; na podstawce z podziałką. - Opis na podst. Etykiety.
Mapy satelitarne
Mapa satelitarna Puszczy Białowieskiej / projekt: Jan Tomaszewski ; graf.: M. Rogalski ; inf.: M. Kozłowski. - Hajnówka : Coś, 2007. - 1 dysk optyczny (CD-ROM), dźwięk, kolor, śr. 12 cm. - ISBN.
Mapy plastyczne
Dodajemy [mapa plastyczna] po tytule, podajemy szerokość, wysokość, a nawet wysokość (tu: głębokość)
S