Rodzaje uszczelnień składowisk odpadów

Zadaniem uszczelnień jest:

1. utworzenie pod składowiskiem wyrównanego i stabilnego podłoża o dobrej nośności i niewielkim osiadaniu;

2. stworzenie nieprzepuszczalnej i stabilnej w czasie warstwy uszczelniającej;

3. zgromadzenie i odprowadzenie wód infiltrujących przez składowisko;

4. adsorpcja szkodliwych związków chemicznych.

Podział uszczelnień w zależności od stosowanego kryterium:

1. umiejscowienia:

• uszczelnienie dna składowiska,

• uszczelnienie skarp składowiska,

• uszczelnienie powierzchniowe;

2. rodzaju materiału:

• uszczelnienie naturalne,

• uszczelnienie mieszane,

• uszczelnienie sztuczne

Przykład uszczelnienia z zastosowaniem materiałów naturalnych

Przykład uszczelnienia z zastosowaniem materiałów naturalnych i geosyntetyków

Uszczelnienia mineralne muszą spełniać następujące wymagania:

1. minimalna miąższość uszczelnienia 50 lub 100 cm;

2. współczynnik filtracji k ≤ 1∙10^-9 m/s

3. udział cząstek o średnicy mniejszej niż 0,002 mm (iłu koloidalnego) większy niż 20%,

4. zawartość materii organicznej poniżej niż 5%;

5. wskaźnik zagęszczenia według Proctora Is Ⴓ 95%;

6. zawartość węglanu wapnia mniejsza od 30%.

Uszczelnienia sztuczne muszą spełniać następujące wymagania:

1. dobra szczelność i odporność na ewentualne przebicia i rozerwania;

2. odporność na działanie związków chemicznych w długim okresie czasu;

3. odporność na wysokie i niskie temperatury i wynikające z nich odkształcenia;

4. niewrażliwość na nierównomierne osiadanie i duża elastyczność;

5. dobre i równomierne przyleganie do sąsiadujących warstw oraz duża przyczepność do podłoża zwłaszcza na skarpach;

6. łatwość układania i łączenia ze sobą sąsiednich pasm uszczelnień.

W stosunku do uszczelnień mineralnych spodziewać się można następujących zalet:

1. możliwość osiągnięcia współczynnika filtracji k ≤ 1∙10^-9 m/s (ale przy odpowiednim doborze materiału i zagęszczeniu);

2. łatwość tworzenia przesłony (warunki meteorologiczne, oprócz temperatury poniżej 0⁰C, nie hamują prac);

3. dostępność surowców iłowych jest powszechna (odległość szacuje się na 50-100 km);

4. długotrwała stateczność uszczelnienia;

5. zdolność do sorpcji, a zatem zatrzymywania zanieczyszczeń.

SPOSÓB ZAKŁADANIA USZCZELNIENIA MIENRALNEGO

1. materiał mineralny wykorzystywany do formowania właściwej warstwy hydroizolacyjnej należy sezonować przez okres co najmniej od jesieni do wiosny;

2. sezonowany materiał należy rozplantować cienką warstwą (20-25 cm) na poletku badawczym, zwilżyć (wodą lub płuczką iłową) i zagęścić;

3. dokonać obserwacji i pomiarów na poletku badawczym (m.in. uzyskany współczynnik filtracji, stopień zagęszczenia, parametry zagęszczania czyli wilgotność, wielokrotność zagęszczania itp.);

4. nawiezienie na uszczelniany obszar materiału o ustalonej wilgotności i jego rozplantowanie do warstwy o miąższości 20-25 cm;

5. zalanie rozplantowanego materiału ilastego gęstą płuczką iłową (zawiesiną iłową), która wpływa pomiędzy poszczególne okruchy iłu;

6. zagęszczanie przy użyciu ciężkiej spycharki, walca wibracyjnego;

7. kolejne powtarzanie powyższych czynności, aż do osiągnięcia projektowanej miąższości przesłony;

8. po uzyskaniu projektowanej grubości (miąższości) uszczelnienia mineralnego należy je przykryć warstwą piasku i nawilżać.

Geosyntetyki

Rodzaj geosyntetyków	Rodzaje zastosowań	Zadanie
geomembrany	uszczelnienia denne uszczelnienia otaczające pokrycie składowiska wykładanie zbiorników na odcieki instalacje do monitoringu przecieków	uszczelnienie
geowłókniny	ochrona geomembran przed zniszczeniem separacja poszczególnych warstw mineralnego systemu uszczelniającego ochrona systemów drenażowych przed kolmatacją częściowy drenaż	separacja, filtracja
geosiatki	zwiększenie wytrzymałości pokrycia powierzchniowego zwiększenie tarcia na styku geomembrana grunt przy uszczelnieniu powierzchniowym i na skarpach niecki	zbrojenie
geodreny	zastąpienie drenaży do zbierania odcieków odwodnienia pod uszczelnieniem systemy zbierające powierzchniowe wody opadowe	drenaż
geomaty	przykrycie składowisk odpadów zapobieganie pyleniu	przeciw- erozyjne
geokompozyty	geomembrana z bentonitem geowłókniny z bentonitem geodreny z geowłókniną geomembrany z geosiatką	zależy od rodzaju geokompozytu

---