CHOROBY GRUCZOŁU TARCZOWEGO LECZONE CHIRURGICZNIE

Układ sprzężenia zwrotnego podwzgórze-przysadka-tarczyca

Czynność fizjologiczna tarczycy

T3- trójjodotyrozyna, T4- tyroksyna

STANY CZYNNOŚCIOWE GRUCZOŁU TARCZOWEGO

Stan normotyreozy
Oznaczenia stężeń hormonów tarczycy fT3, fT4 oraz TSH w surowicy krwi mieszczące się w granicach normy. Brak klinicznych objawów nadczynnności lub niedoczynności tarczycy.

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy rozpoznaje się, gdy występuje podwyższenie stężenia TSH w surowicy powyżej wartości 5,01 IU/ml, przy obecności objawów klinicznych niedoczynności tarczycy przy jednoczesnym obniżeniu stężenia jednego lub obu hormonów fT3 i fT4. , lub gdy pozostawały one
w dolnych przedziałach normy a w badaniu klinicznym stwierdzano wyraźne objawy niedoczynności.

Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy rozpoznaje się w przypadku obniżenia w surowicy krwi poziomu TSH poniżej normy (0,32 IU/ml), przy jednoczesnym podwyższeniu stężenia jednego lub obu hormonów tarczycy fT3 lub fT4 i obecności klinicznych objawów nadczynności tarczycy , lub gdy wartości fT3 lub fT4 pozostają w górnych granicach normy lecz w badaniu klinicznym stwierdza się wyraźne objawy nadczynności tarczycy.

WOLE TARCZYCY (STRUMA)

wolem określamy każde powiększenie gruczołu tarczowego, niezależnie od wywołującego je procesu chorobowego.

WHO definiuje wole jako powiększenie płata tarczycy przekraczające wielkość krańcowego paliczka kciuka danego osobnika.

Ocena wielkości wola :

stopień 0 - gruczoł niepowiększony, słabo wyczuwalny

stopień I - gruczoł powiększony, wyczuwalny, niewidoczny przy normalnym
położeniu głowy

stopień II - gruczoł powiększony, zmienia zarys szyi w normalnej pozycji głowy

stopień III - bardzo duży gruczoł, najczęściej z objawami ucisku na sąsiednie narządy
(stridor, dysfagia, poszerzone naczynia żylne szyi)

WOLE OBOJĘTNE (struma neutralis, struma non-toxica)
Występuje u około 15% populacji w Polsce, odsetek ten wzrasta wraz z wiekiem. Niemal 50% przypadków wola ujawnia się przed 20 rokiem życia.

WOLE OBOJĘTNE MIĄŻSZOWE: Nie ma bezwzględnych wskazań do leczenia operacyjnego, poza znacznymi rozmiarami.

Należy je leczyć chirurgicznie, wtedy kiedy występują objawy uciskowe

WOLE OBOJĘTNE GUZKOWE: ( struma nodosa neutralis)

Wskazania do zabiegu operacyjnego znacznie szersze:

• wole guzkowe wywołujące ucisk,

• guzki ,,zimne”

• guzki ,,gorące”

• guzki szybko powiększające się

• wole guzkowe podejrzane o zezłośliwienie

• wole guzkowe nawrotowe (większe ryzyko zezłośliwienia)

• względy kosmetyczne

ZABIEG OPERACYJNY: subtotalna resekcja gruczołu tarczowego
(strumectomia)

WOLE NADCZYNNE

Nadczynność tarczycy jest stanem chorobowym, w którym na organizm działa nadmierna ilość hormonów tarczycy, prowadząc do rozwoju charakterystycznego obrazu klinicznego.
Występuje u ok. 2% populacji, kilkakrotnie częściej u kobiet.

WOLE NADCZYNNE - leczenie

Leczenie zachowawcze:

Środki blokujące tworzenie hormonów tarczycy w celu osiągnięcia stanu eutyreozy

( Metylotiouracyl 600 mg/d, Metizol 60 mg/d, Propycil 300 mg/d, Thyrozol - 60 mg/d),

Jako uzupełnienie : środki uspokajające, środki nasenne (Promolan, Lorafen), beta-blokery (Propranolol),

dobre warunki wypoczynku (izolacja od stresów zawodowych i domowych).
W ciężkich przypadkach może być konieczne podanie glikokortykoidów oraz osocza (plazmoforeza).

Leczenie trwa od 3 miesięcy do ok. 2-3 lat

Leczenie jodem promieniotwórczym (izotop J 131)

Łączy on zalety leczenia zachowawczego i operacyjnego. Jego wadą jest zbyt rozległe niszczenie wola,

prowadzące do niedoczynności tarczycy.

Chorzy kierowani na to leczenie powinni spełniać 3 warunki:

- niezbyt duże wole

- dobre wychwytywanie jodu

- powinni być to chorzy dorośli (zakaz stosowania w ciąży)

Leczenie chirurgiczne (strumectomia) - wskazania:

• wole guzowate

• wole rozlane o dużych rozmiarach, zamostkowe lub z objawami uciskowymi

• wole rozlane toksyczne po leczeniu zachowawczym ze wznową tyreotoksykozy

• wole rozlane toksyczne u młodych kobiet (szczególnie u kobiet w wieku rozrodczym)

• pewne przypadki nadczynności tarczycy u kobiet w ciąży (tylko w 2 trymestrze)

WOLE NADCZYNNE - przygotowanie do zabiegu operacyjnego

Zabieg chirurgiczny wykonany u chorego w stanie nadczynności tarczycy
może spowodować wystapienie przełomu tarczycowego.
Stąd należy chorego do zabiegu przygotować doprowadzając go do stanu eutyerozy

Przygotowanie do zabiegu: na 7-14 dni przed zabiegiem należy odstawić środki przeciwtarczycowe
i podać choremu jod w postaci preparatów tabletkowych lub w postaci Solutio Lugoli w ilości od 3x5 kropli do 3 x 15-20 kropli/d w zależności od wielkości wola+ beta blokery
i środki uspokajające.

Przełom tyreotoksyczny (crisis thyreotoxica)

Jest to zagrażający życiu zespół zaburzeń wielonarządowych występujący u chorych z niekontrolowaną
nadczynnością tarczycy. Objawia się wysoką gorączką, znacznym przyspieszeniem czynności serca,
niepokojem, pobudzeniem nerwowym, później apatią, wymiotami, biegunką, narastającą niewydolnością
krążenia oraz innych narządów, śpiączką i zapaścią.
Chorzy tacy wymagają szybkiego i intensywnego leczenia ( leki p-tarczycowe w wysokich dawkach,
jod dożylnie do 1g/d, hydrokortizon lub inne glikokortykosteroidy, beta-blokery, mieszanka lityczna,
przetoczenia osocza lub pełnej krwi, wlewy kroplowe 5% Glukozy, 0,9% NaCl, neuroleptoanalgezja,
antybiotyki).

RAK TARCZYCY- EPIDEMIOLOGIA

W większości badań statystycznych prowadzonych w ostatnich latach na świecie obserwuje
się wzrost zachorowalności na choroby tarczycy, w tym na nowotwory złośliwe.


Częstość występowania zmian guzkowych tarczycy w populacji określa się przeciętnie
na około 4%-7%, z guzków tych ok. 3,5-5 % ma charakter złośliwy.


W statystykach onkologicznych rak tarczycy zajmuje odległe miejsce, stanowiąc
zaledwie 1% wszystkich nowotworów złośliwych, jest jednak najczęstszym
nowotworem złośliwym układu endokrynnego.

Występuje najczęściej u kobiet pomiędzy 25 a 60 rokiem życia.

Najważniejsze czynniki biologiczne i środowiskowe biorące udział
w mechanizmie karcinogenezy raka tarczycy:

• niedobór jodu w pożywieniu ,szczególnie na obszarach objętych endemią
  wola (większa częstość występowania raka pęcherzykowego), w Polsce
  region Podkarpacia,

• działanie promieni jonizujących - najwięcej doniesień naukowych związanych

z przebytą radiacją po awarii reaktora atomowego w Czarnobylu na Ukrainie,

• nadmiar jodu (rak brodawkowaty),

• nadmierna stymulacja tarczycy przez TSH,

• działanie chemicznych substancji rakotwórczych (sacharyna, estry forbolowe),

• działanie czynników pochodzenia zapalnego oraz autoimmunologicznego,

• czynniki genetyczne (rak rdzeniasty, raki zróżnicowane) - w transformacji

nowotworowej dużą rolę przypisuje się aktywacji takich onkogenów jak :

RAS, RET, MET, inaktywacji genów supresorowych; p53, gen Rb LOH

oraz występowaniu czynników wzrostowych i ich receptorów (cytokininy,

naskórkowy czynnik wzrostu EGF, czynnik wzrostu fibroblastów FGF).

Ustalenie rozpoznania raka tarczycy ma podstawowe znaczenia dla planowania właściwego zakresu leczenia chirurgicznego. Najważniejszą rolę w diagnostyce przedoperacyjnej odgrywa biopsja aspiracyjna cienkoigłowa monitorowana USG (BACC). W raku tarczycy istnieją jednak poważne trudności w ustaleniu jednoznacznego rozpoznania dla części nowotworów zróżnicowanych wywodzących się z komórek głównych (pęcherzykowych), które częściowo lub całkowicie naśladują strukturę histologiczną tarczycy.

Takie rozpoznanie cytologiczne informuje, że o ostatecznej naturze badanej zmiany należy wnioskować na podstawie badania histopatologicznego, w którym ostatecznie można stwierdzić: nowotwór łagodny, nowotwór złośliwy, w części przypadków rozrost nienowotworowy .

Niejednoznaczność powyższych rozpoznań upoważnia chirurga do wykonania zabiegu polegającego na całkowitym wycięciu płata zajętego (lobektomii) wraz cieśnią oraz częściowym wycięciem płata przeciwnego.

Po potwierdzeniu rozpoznania nowotworu złośliwego w badaniu histopatologicznym parafinowym pacjent wymaga wykonania powtórnego doszczętnego zabiegu chirurgicznego (radykalizacji).

We wszystkich pozostałych przypadkach rozpoznanie raka w BAC jest wskazaniem do usunięcia całego gr. tarczowego (tyreoidektomia) oraz usunięcia okolicznych węzłów chłonnych. Jedynym wyjątkiem jest rak brodawkowaty o najniższym stopniu zaawansowania T1aNoM0 - w którym można wykonać lobektomię po stronie

+ wycięcie części płata przeciwnego.

RADYKALIZACJA CHIRURGICZNA PO ZABIEGACH
NIEDOSZCZĘTNYCH ONKOLOGICZNIE

U każdego chorego z rakiem tarczycy, u którego wykonano nieradykalny zabieg chirurgiczny,
przed włączeniem leczenia uzupełniającego należy wykonać powtórny zabieg
w celu usunięcia pozostawionego miąższu gruczołu - tzw. radykalizację chirurgiczną.

Są to zabiegi trudne, obarczone znacznie wyższym ryzykiem powikłań pooperacyjnych.

Za najlepszy okres do reoperacji uważa się pierwsze 7 dni po zabiegu pierwotnym
(tzw. wczesna radykalizacja). W tym okresie istnieją stosunkowo korzystne warunki
śródoperacyjne pozwalające na łatwiejsze wyizolowanie kikutów płatów oraz identyfikację
nerwów zwrotnych i przytarczyc. Podjęcie zabiegu w tym terminie jest uwarunkowane
przede wszystkim czasem niezbędnym do opracowania wyniku badania histopatologicznego.

Jeżeli powtórny zabieg operacyjny nie jest możliwy do wykonania w tym terminie
poleca się tzw. radykalizację odległą (od 2 do 6 miesięcy od zabiegu pierwotnego),
jednak wzrasta wtedy ryzyko powstania wznowy miejscowej, przerzutów węzłowych
oraz przerzutów odległych.

Wole zamostkowe: postać wola, które swoimi dolnymi biegunami
schodzi poniżej rękojeści mostka. Jest pozamostkowym przedłużeniem
gruczołu tarczowego rozpoczynającego się na szyi, skąd pochodzi jego
unaczynnienie. Zstępuje zwykle przed tchawicą i lewą żyłą bezimienną

lub bocznie w stosunku do tchawicy, rzadziej poza nią i przełykiem.

W około 10% przypadków może lokalizować się w tylnej części śródpiersia
górnego, głównie po stronie prawej. Częstość występowania : 5%-29%.

Wole śródpiersiowe : jest to takie wole, które bez względu na to czy
rozpoczyna się na szyi czy też w śródpiersiu schodzi swoimi dolnymi
biegunami do łuku aorty lub poniżej. Posiada dodatkowe dobrze rozwinięte
unaczynienie w obrębie śródpiersia. Częstość występowania: 0,5% - 3,5%

Wole odszczepione: położony ektopicznie miąższ tarczycy, nie posiada-
jący połączenia z prawidłowo położonym gruczołem tarczowym,
zlokalizowany w śródpiersiu lub innych częściach klatki piersiowej,
posiadający własne unaczynnienie.

DIAGNOSTYKA WOLA POŁOŻONEGO ZAMOSTKOWO

• objawy uciskowe w obrazie klinicznym : duszność, świst wdechowy,
  kaszel, wypełnienie żył szyjnych, niekiedy obrzęk szyi, rzadko
  trudności w połykaniu, chrypka

• zdjęcie rtg.klatki piersiowej (PA i boczne)

• USG tarczycy

• badanie scyntygraficzne tarczycy

• tomografia komputerowa

• biopsja aspiracyjna cienkoigłowa

• zdjęcie kontrastowe przełyku

• badania naczyniowe

• Powikłania typowe dla resekcji wola:
  ô krwawienie (arteria thyreoidea imma)
  ô perforacja tchawicy
  uszkodzenie nerwów krtaniowych
  - jednostronne (zaburzenia dźwięczności mowy) - trwałe (1-2%)

- obustronne ( bezgłos, niedrożność górnych dróg oddechowych) - przemijające (2-14%)

• pooperacyjna niedoczynność przytarczyc (hypoparathyroidismus)

- przemijająca

- trwała (2-4%)

• przełom tyreotoksyczny

FIZJOTERAPIA W LECZENIU POWIKŁAŃ POOPERACYJNYCH WOLA

OBRZĘK, NIEDOWŁADY I PORAŻENIE FAŁDÓW GŁOSOWYCH:

• jonoforezy z 2% roztworu chlorku wapnia - działanie :

- resorbcyjne

- zwalczanie obrzęku fałdów głosowych

- przyśpieszenie regeneracji tkanki nerwowej

• prądy diadynamiczne :

- przyspieszenie ruchomości fałdów głosowych

• diatermia krótkofalowa

- zmniejszenie obrzęku fałdów głosowych

- działanie p-zapalne

- szybsza regeneracja nerwu krtaniowego wstecznego

• elektrostymulacja krtani

- pobudzenie czynności odnerwionych mięśni

- poprawa mikrokrążenia

KRWIAKI I NACIEKI ZAPALNE:

• lampa Sollux z filtrem czerwonym ( podczerwień)

- około 3-4 dni po chirurgicznym odbarczeniu krwiaka

• diatermia krótkofalowa, laseroterapia

- przyspieszenie wchłaniania nacieków zapalnych i opróżniania
pozostałości krwiaków

ZAKAŻENIE RAN PO STRUMEKTOMII :

• promieniowanie podczerwone

• laseroterapia

SZPECĄCE I TWARDE BLIZNY PO STRUMEKTOMII:

• promieniowanie podczerwone - działanie :

- przeciwbólowe

- łagodzące i rozluźniające

• jonoforeza z 2% jodku potasu

- przeciwbólowe

- łagodzące i rozluźniające

• prądy diadynamiczne :

- zmniejszenie bólu i przeczulicy w bliźnie

• ultradźwięki

• fonoforeza - Contratubex gel

PROBLEMY PIELĘGNACYJNE U CHORYCH ZE SCHORZENIAMI TARCZYCY

1.Trudności w oddychaniu i łatwe męczenie się z powodu ucisku na tchawicę powiększonej tarczycy

Cel opieki-ułatwienie oddychania

Interwencje;

• -wyjaśnienie choremu przyczyny dolegliwości

• -przyjmowanie przez chorego pozycji wysokiej lub półwysokiej

• -wykonanie RTG szyi, które uwidoczni zwężenie i przemieszczenie tchawicy,

• -zapewnienie mikroklimatu w Sali, doraźne podawanie tlenu

• -pomiar oddechów i saturacji co 4 godz. i odnotowanie w dokumentacji

• -udział w farmakoterapii; podawanie środków rozszerzających oskrzela zgodnie z kartą zleceń

2.Uczucie dyskomfortu z powodu zmiany wyglądu, na skutek powiększonej tarczycy, która powoduje pogrubienie szyi, często tylko z jednej strony.

Cel opieki-zlikwidowanie dyskomfortu

Interwencje;

• -wyjaśnienie choremu przyczyny zmiany wyglądu

• -zaproponowanie zmiany sposobu ubierania się

• -ułatwienie kontaktu z lekarzem i rozmowa na temat zabiegu operacyjnego, który poprawi estetykę wyglądu

3.Spadek masy ciała z powodu zwiększonej przemiany materii.

Cel opieki-wyrównanie masy ciała do wartości zgodnej z BMI.

Interwencje;

• -wyjaśnienie przyczyny spadku masy ciała

• -pomiar masy ciała raz dziennie rano, na czczo, po nocnym opróżnieniu pęcherza i udokumentowanie w karcie gorączkowej

• -zaproponowanie oszczędzającego trybu życia

• -stosowanie diety wysokokalorycznej, wysokobiałkowej przy braku przeciwwskazań z powodu innych schorzeń

• -udział w farmakoterapii; stosowanie leków obniżających poziom hormonów tarczycy np.Methylothioutacyl

4.Uczucie gorąca i zwiększona potliwość z powodu nadmiernej ilości ciepła wytwarzanego w organizmie. Wzrostowi objętości krwi krążącej i objętości minutowej serca towarzyszy wytwarzanie nadmiaru energii cieplnej i wzrost zużycia tlenu.

Cel opieki-zlikwidowanie uczucia gorąca i nadmiernej potliwości, zapewnienie higieny.

Interwencje;

• -wyjaśnienie przyczyny dolegliwości

• -utrzymanie temperatury pomieszczenia w którym przebywa chory w granicach 18 st.C

• -przygotowanie lekkiej pościeli do okrycia

• -zmiana bielizny gdy tylko będzie wilgotna

• -toaleta całego ciała ( w razie potrzeby) ,osuszenie skóry, stosowanie środków dezydorujących i antyperspirujących

• -uwzględnienie nadmiernej potliwości w bilansie płynów

• -udział w farmakoterapii i stosowanie leków obniżających poziom hormonów tarczycy

5.Uczucie lęku z powodu kołatania serca, będącego wynikiem tachykardii. U chorych obserwuje się zespół terczycowo-sercowy objawiający się częstoskurczem, skurczami dodatkowymi, podwyższonym RR, niewydolnością zastoinową i wieńcową.

Cel opieki-zmniejszenie lęku i wyrównanie pracy serca

Interwencje;

• -wyjaśnienie przyczyny dolegliwości i uspokojenie chorego

• -systematyczna kontrola tętna i ciśnienia , dokumentacja

• -zastosowanie leczenia spoczynkowego

• -przy wysokim ciśnieniu i niemiarowej akcji serca stosowanie beta-blokerów np.Propranolol oraz obniżających RR

6.Zwiekszona pobudliwość nerwowa, drżenie rąk w wyniku zaburzeń neurowegetatywnych

Cel opieki-zmniejszenie pobudliwości i zapewnienie bezpieczeństwa

Interwencje;

• -unikanie sytuacji konfliktowych i wynikającego z nich dyskomfortu pacjenta oraz wyjaśnienie przyczyny dolegliwości

• -zapewnienie warunków intymnych w małej sali

• -taktowna pomoc w czynnościach , które chory mógłby wykonać sam , np.nalewanie napoju do szklanki, zapinanie guzików, wiązanie sznurowadła

• -ograniczenie liczby odwiedzających, (ujemny wpływ)

• -stworzenie warunków do odpoczynku

7.Ból gałek ocznych i uczucie dyskomfortu z powodu łagodnego wytrzeszczu gałek ocznych w chorobie Gravesa-Basedowa

Cel opieki-zmniejszenie bólu i uczucia dyskomfortu

Interwencje;

• -wyjaśnienie przyczyny bólu i wyglądu

• -stosowanie sztucznych łez i ochrona oczu ciemnymi okularami

• -stosowanie komór wilgotnych umiejscowionych na oczodołach w nocy w celu nawilżania wysuszonych błon śluzowych z powodu niedotykania powiek.

8.Niepokój przed zabiegiem operacyjnym i wynikiem leczenia

Cel opieki-zmniejszenie niepokoju

Interwencje;

• -wyjaśnienie choremu sposobu przygotowania do zabiegu i procedur postępowania po zabiegu

• -umożliwienie kontaktu z lekarzem, rozmowa na temat zabiegu i wyników leczenia

• -umożliwienie kontaktu z duchownym, rodziną i osobami znaczącymi

PROBLEMY POOPERACYJNE

1.Trudności w podnoszeniu głowy z powodu bólu na skutek przymusowej pozycji głowy podczas zabiegu operacyjnego

Cel opieki-ułatwienie podnoszenia głowy

Interwencje;

• -ułożenie w pozycji półwysokiej lub wysokiej na grzbiecie, z głową opartą o poduszkę, aby chory nadmiernie nie napinał i nie zginał szyi

• -poinformowanie o sposobie podtrzymywania głowy, np. przy siadaniu(dłonią pod kark)

• -podawanie środków p/bólowych

• -ćwiczenia szyi w pełnym zakresie ruchów po konsultacji z fizykoterapeutą

2.Możliwość wystąpienia chrypki z powodu obrzęku krtani lub uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego

Cel opieki -wczesne wykrycie uszkodzenia nerwu

Interwencje;

• -ocena barwy głosu bezpośrednio po wybudzeniu (głośne wypowiedzi) i co godzinę ponawianie próby

• -obserwacja w kierunku chrapliwego oddechu, wrażenia wciągania tkanek szyi w czasie wdechu

• -przygotowanie chorego do konsultacji laryngologicznej z powodu podejrzenia uszkodzenia nerwu( nerw goi się przez kilka tygodni i głos chorego przybiera pierwotną barwę. Rzadkie uszkodzenie nerwów zaopatrujących więzadła głosowe prowadzi do utraty głosu)

3.Możliwośc wystąpienia duszności z powodu krwiaka w ranie operacyjnej, obrzęku krtani, zapadnięcia się chrząstek tchawicznych.

Cel opieki-wczesne wykrycie objawów i zlikwidowanie duszności

Interwencje;

• -ułożenie w pozycji wysokiej lub półwysokiej

• -obserwacja oddechu, pomiar oddechów, tętna i udokumentowanie

• -obserwacja stanu psychicznego ew. narastającego niepokoju

• -doraźne stosowanie tlenu, stworzenie mikroklimatu w sali chorego

• -asystowanie przy zmianie opatrunku i ewakuacji krwiaka

• -udział w farmakoterapii, podanie hydrokortyzonu

• -przygotowanie zestawu do ew. tracheostomii

4.Możliwość wystąpienia tężyczki powodu uszkodzenia gruczołów przytarczycznych podczas zabiegu operacyjnego

Cel opieki-wczesne rozpoznanie powikłań

Interwencje;

• -obserwacja pod kątem objawów; mrowienie i drętwienie wokół ust w pierwszych 7 dniach po zabiegu

• -wyjaśnienie choremu przyczyn dolegliwości, sprawdzenie objawu Chvostka (objaw nerwu twarzowego przypadku spadku poziomu wapnia po zabiegu, jest to gwałtowny skurcz mięśni mimicznych twarzy w odpowiedzi na opukiwanie policzka w miejscu przebiegu pnia nerwu twarzowego)

• -powiadomienie lekarza o objawach, pobranie krwi na poziom wapnia i fosforu

• -obserwacja narastających objawów;np. skurcz krtani, skurcze palców dłoni i nóg

• -suplementacja preparatów wapnia

5.Możliwość stanu zagrożenia życia w wyniku przełomu tyreotoksycznego na skutek braku pełnej eutyrozy przed zabiegiem operacyjnym

Cel opieki-wczesne wykrycie objawów , niedopuszczenie do stanu zagrożenia życia

Interwencje;

• -ocena stanu chorego: pomiar temp., tętna oddechów (objawy przełomu to gorączka 40 st. C, tachykardia, przyspieszony oddech)

• -prowadzenie karty pooperacyjnej, pomiar temp.ciała

• -w razie wystapienia gorączki obłożenie chorego lodem lub zimnymi żelowymi kompresami

• -obs. stanu psychicznego , może wystąpić pobudzenie

• -powiadomienie lekarza o objawach

• -przygotowanie pacjenta do przewiezienia na OIOM

6.Możliwość wystąpienia zaburzeń wodno-elektrolitowych z powodu urazu, jakim jest zabieg operacyjny i trudności w połykaniu

Cel opieki-niedopuszczenie do zaburzeń

Interwencje;

• -podawanie płynów drogą dożylną

• -obserwacja diurezy, prowadzenie bilansu płynów

• -obserwacja wyglądu skóry i błon śluzowych

• -ocena stężenia elektrolitów

• -w przypadku nie wystąpienia nudności i wymiotów podanie płynu do picia wieczorem zgodnie z kartą pooperacyjną.

---