INSTYTUCJE I ŹRÓDŁA PRAWA

UNII EUROPEJSKIEJ

dr Anna SROKA

27.02.2010r.

Tony Judt - „Zmieniająca się Europa”

Robert Schumann - „Ojciec Europy”

TEKST Nr 1

HISTORIA KSZTAŁTOWANIA SIĘ WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ

Rozdziały:

I. Początki współpracy w Europie (1945 - 1951)
II. Powstanie EWWiS, EUROATOM i EWG
III. Realizacja EWG do lat '90
IV. Ku Unii Europejskiej
V. Duża europejska rodzina. Duże problemy

PRELUDIUM

(...) Musimy zbudować rodzaj Stanów Zjednoczonych Europy (...) Już teraz istnieje naturalne ugrupowanie na półkuli zachodniej. My Brytyjczycy mamy naszą Wspólnotę Narodów (...) A dlaczego nie ma być grupy europejskiej, która by rozerwanym od siebie narodom tego potężnego kontynentu dała poczucie rozszerzonego patriotyzmu i wspólnego obywatelstwa? (...) Jeśli Europa ma być wybawiona od bezgranicznej nędzy, a w istocie od zagłady, to musi przyjść akt wiary i istnienie europejskiej rodziny, tan akt zapomnienia wbrew wszelkim zbrodniom i szaleństwom przeszłości (...)

Winston Churchil 17 września 1946 r. Zurych

17 stycznia 1947 r. w Londynie pod przewodnictwem Curchila powstał Komitet Zjednoczonej Europy (United Europe Committee), zaś 16 lipca 1947 r. powstał analogiczny francuski Comite fracnais pour l'Europe unie pod przewodnictwem Edouarda Herriota, przewodniczącego Zgromadzenia Narodowego. W maju 1948 r. na Kongresie Europejskim w Hadze przyjęto Deklarację Polityczną wzywającą do zjednoczenia państw europejskich, co zaowocowało powstaniem w Brukseli organizacji pod nazwą Ruch Europejski (European Movement), której celem było propagowanie idei zjednoczeniowych.

"Ojcowie Europy", tym mianem określa się polityków i intelektualistów, którzy przyczynili się w największym stopniu do zrealizowania ambitnych planów zjednoczeniowych. Byli to m.in.:

 Rober Schuman, Leon Blum i Jean Monnet z Francji

 Konrad Adenauer z Niemiec

 Henrii Spaak z Belgi

 Alcide de Gasperi z Włoch

Istnieją dwie koncepcje zjednoczenia Europy. Są to:

1. Konstytucjonaliści (Federaliści) - zwolennicy współpracy europejskiej zakładającej, iż ostatecznym celem zabiegów integracyjnych jest stworzenie wspólnego państwa-federacji, z jednym parlamentem, rządem i armią.

2. Funkcjonaliści - politycy, intelektualiści forsujący ideę luźnej współpracy, polegającej na kooperacji w poszczególnych obszarach, bez tworzenia wspólnego państwa.2

I. POCZĄTKI WSPÓŁPRACY W EUROPIE (1945 - 1951).

1. Od 1 stycznia 1948 r. - Unia Celna państw Beneluksu pomiędzy Belgią, Holandią i Luksemburgiem.

2. 17 marca 1948 Pakt Brukselski powołujący Unię Zachodnią . W założeniach był to sojusz wojskowy Belgii, W. Brytanii, Francji, Holandii i Luksemburga. 23 października 1954 na mocy Traktatu Paryskiego powstaje Unia Zachodnioeuropejska poszerzona o Włochy oraz RFN, zaś od 1988 roku także Hiszpanii i Portugalii.

3. 16 kwietnia 1948 roku powstaje Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej skupiającej początkowo 16 państw europejskich, zaś 14 grudnia 1960 roku zostaje ona przekształcona w Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z udziałem m.in. USA, Japonii, Nowej Zelandii i Australii.

4. 4 kwietnia 1949 r. - Pakt Północnoatlantycki. Początkowo: Belgia, W. Brytania, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Italia, Kanada, Luksemburg, Norwegia, Portugalia i USA; 18 lutego 1952 r. przystępują Grecja i Turcja; 23 października 1954 r. Republika Federalna Niemiec; 30 maja 1982 roku Hiszpania; 12 marca 1999 r. Polska, Czechy i Węgry

5. 5 maja 1949 Rada Europy (Council of Europe) z siedzibą w Strasburgu skupiająca obecnie 41 państw europejskich, w tym Polskę ( od 26 listopada 1991r.) . Jej celem jest pogłębianie procesu integracji poprzez współpracę państw członkowskich w dziedzinie gospodarczej, społecznej, kulturalnej, prawnej, popieranie zasad demokracji parlamentarnej i praw człowieka.

II. POWSTANIE EWWiS, EUROATOM i EWG.

1. 18 KWIETNIA 1951 r. na mocy Traktatu Paryskiego powstaje Europejska Wspólnota Węgla i Stali (European Coal and Steel Community - ESCC) skupiająca Belgię, Francję, Holandię, Włochy, Luksemburg i RFN. (wszedł w życie 25 lipca) Pomysłodawcami EWWiS byli wybitny ekonomista i zwolennik integracji zachodnioeuropejskiej Jean Monnet oraz francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman. Plan Schumana przewidywał utworzenie wspólnego rynku w dziedzinie węgla i stali przez zniesienie ceł, kontyngentów ilościowych i innych środków dyskryminacyjnych w tym zakaz tworzenia karteli. Naczelnym organem była Wysoka Władza, prawie całkowicie niezależna od rządów państw członkowskich, a na jej czele stanął Monnet. Traktat zawarto na 50 lat i właśnie z dniem 25 lipca 2002 r. wygasł.

2. Zgodnie z postanowieniami ministrów spraw zagranicznych sześciu państw podjętymi na konferencji w Messynie w czerwcu 1955 r. rozpoczęto przygotowanie traktatu o wspólnym rynku.

Układ o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej EWG (European Economic Community - EEC), czyli

TRAKTAT RZYMSKI

podpisali w Rzymie 25 marca 1957 roku ministrowie spraw zagranicznych Belgii - Paul-Henri Spaak, Francji - Christian Pineau, Holandii - Joseph Luns, Luksemburga - Joseph Bech, kanclerz RFN Konrad Adenauer i premier Włoch - Antoni Senil.

Po ratyfikacji przez parlamenty państw członkowskich Układ wszedł w życie 1 stycznia 1958 r.

Traktat Rzymski przewidywał utworzenie Wspólnego Rynku w ciągu 12 do 15 lat i polegać on miał na wprowadzeniu Unii Celnej, tj.:

 zniesienie w ciągu trzech czteroletnich etapów ograniczeń celnych lub ilościowych w handlu między państwami członkowskimi,

 ustanowienie wspólnej taryfy celnej wobec państw trzecich,

 całkowite zniesienie w ciągu czterech lat ceł eksportowych,

 w dodatkowym protokole szczegółowe warunki handlu z tymi państwami zamorskimi, które zawarły uprzednio specjalne układy celne z państwami EWG

 Unię celną sześciu państw zrealizowano 1 lipca 1968r.

Traktat Rzymski ponadto stworzył podwaliny pod wspólny rynek pracy i zniósł ograniczenia w przepływie kapitału i wzajemnym obrocie oraz określił prowadzenie wspólnej polityki handlowej.

Organa EWG:

 Rada Ministrów - reprezentująca rządy państw członkowskich

 Komisja - czynnik ponadnarodowy, eksperci wyłonieni z krajów członkowskich

 Zgromadzenie - złożone z delegatów parlamentów

 Trybunał - do rozpatrywania sporów między członkami lub członkami a państwami trzecimi.

Należy wspomnieć w tym miejscu o Traktacie o fuzji z 8 kwietnia 1965 r. (zaczął obowiązywać 1 lipca 1967) w którym ostatecznie nadano kształt instytucji dla wszystkich trzech organizacji i postanowiono, iż swoje funkcje wypełniać będą łącznie dla wszystkich Wspólnot. Zmieniono nazwę Zgromadzenia na Parlament Europejski oraz utworzono Komitet Stałych Przedstawicieli Rządowych (Committee of Permanent Representatives - COREPER)

3. Równocześnie z powstaniem EWG zawarto w Rzymie tego samego dnia drugi Traktat Rzymski o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, czyli Euratom. Celem tej organizacji była koordynacja badań nad energią nuklearną i jej zastosowaniem w przemyśle cywilnym.

4. W ten sposób powstały trzy Wspólnoty Europejskie o tym samym składzie członkowskim. Posiadają one osobowość prawną i są pełnoprawnymi podmiotami prawa międzynarodowego.

5. Europejskie Zrzeszenie Wolnego Handlu (EFTA) powstałe 4 stycznia 1960 r. z inicjatywy siedmiu państw: Austrii, W. Brytanii, Danii, Norwegii, Portugalii, Szwajcarii i Szwecji, było zrzeszeniem handlowym i gospodarczym założonym w celu ochrony państw członkowskich przed ujemnymi skutkami wynikającymi z ustanowienia EWG. 1 stycznia 1967 zrealizowano strefę całkowicie wolnego handlu wyrobami przemysłowymi, ale bez wspólnej taryfy celnej. Z powodu stopniowego poszerzania EWG znaczenie tej organizacji zmalało.

6. Nieudany projekt Europejskiej Wspólnoty Obronnej i Europejskiej Wspólnoty Politycznej.
W 1952 roku podpisano w Paryżu traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Obronną, ale z powodu licznych uwag i obaw dotyczących ograniczenia suwerenności państw sygnatariuszy nie wszedł on w życie. Niepowodzenie Wspólnoty Obronnej przesądziło los drugiej z planowanych koncepcji współpracy europejskiej, czyli Wspólnoty Politycznej, która miała wesprzeć i poszerzyć współdziałanie w sferze politycznej i militarnej państw członkowskich.

III. REALIZACJA EWG DO LAT '90

Kalendarz poszerzenia EWG (Unii):

1. 12 września 1963 - Układ Stowarzyszeniowy Turcji.

2. 1 stycznia 1973 r. rozszerzenie EWG. Do Wspólnoty przystępują W. Brytania, Dania i Irlandia.

3. 1 lipca 1977 realizacja unii celnej 9 państw EWG oraz realizacja strefy wolnego handlu wyrobami przemysłowymi obejmującej EWG i EFTA.

4. 13 marca 1979 - wprowadzenie Europejskiego Systemu Walutowego.

5. 1 stycznia 1981 r. przystąpienie Grecji do EWG. Rozciągnięcie unii celnej poszerzonej EWG następuje 1 stycznia 1988 r.

6. 1 stycznia 1986 r. do EWG przystępują Hiszpania i Portugalia. Unia celna "Dwunastki" zrealizowana 1 stycznia 1993 r., z wyjątkiem niektórych płodów rolnych.

7. Ostatnią grupą państw, które dołączyły do Wspólnot, lub właściwie już do Unii Europejskiej, to Szwecja, Finlandia i Austria z dniem 1 stycznia 1995 r. (Norwegia dwukrotnie, w 1972 i 1994 roku z powodu negatywnego wyniku referendum musiała zrezygnować z członkostwa, zaś Grenlandia 1 lutego 1985 r. występuje z EWG.)

Ważniejsze postanowienia podjęte przez państwa członkowskie Wspólnot Europejskich:

1. Od marca 1978 stworzono Europejski System Walutowy (European Monetary System - EMS), zaś 3 lata wcześniej powołano do życia Trybunał Obrachunkowy, którego zadaniem stała się kontrola budżetu Wspólnot.

2. Na szczycie w Fontainebleau w 1984 roku z powodu kłopotów z realizacją wspólnej polityki państw członkowskich powołano dwa komitety, których zadaniem było opracowanie programów naprawczych i prognostycznych. Były to komitety ds. zmian strukturalnych (komitet Dooge'a) oraz ds. narodów Europy (komitet Adonnino). Postulowały one szybkie stworzenie zintegrowanego rynku wewnętrznego oraz doprowadzenie do "Europy Obywateli". W podobnym tonie utrzymany był raport tzw. Biała Księga Komisji Wspólnot Europejskich, który również postulował utworzenie do końca 1992 r. wspólnego (jednolitego) rynku.

3. Podstawą dla stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach było Porozumienie z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. O zniesieniu kontroli policyjnej i celnej pomiędzy państwami członkowskimi zdecydowały Francja, Niemcy i kraje Beneluxu. Pięć lat później dołączyły do nich: Włochy, Hiszpania, Portugalia i Grecja. Aż 142 artykuły różnych konwencji przewidują wzmocnienie granic zewnętrznych i otwarcie wewnętrznych. Współpracę policyjną ułatwia System Informacji Schengen - kartoteka osób z rysopisem, którym należy odmówić prawa wstępu. Docelowo będzie to 10 mln danych, dostępnych dla tysięcy policjantów, celników, pracowników wymiaru sprawiedliwości. Konwencję z Schengen włączono do Traktatu Amsterdamskiego

4. W 1986 r. postanowiono zmodyfikować Traktaty Rzymskie i po kilku latach konsultacji

podpisano 17 lutego 1986 r. w Luksemburgu i 28 lutego w Hadze JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI

(Single European Act)
Zmiany dotyczyły aspektów instytucjonalno-prawnych działalności Wspólnot, poszerzenia kompetencji EWG na dziedzinę ochrony polityki społecznej, ochrony środowiska, badań naukowych oraz prowadzenia polityki spójności gospodarczej i społecznej państw członkowskich (utworzono m.in. Fundusz Spójności dla państw o niższym poziomie rozwoju). Wzmocniono rolę Parlamentu Europejskiego, wprowadzono zasadę większości kwalifikowanej głosów w Radzie oraz tzw. zasadę procedury współpracy wzmacniając pozycję Parlamentu wobec Rady. Program jednolitego rynku w głównych założeniach (poza niektórymi regulacjami) został zrealizowany zgodnie z planem tj. do końca 1992r.


Wspólna Polityka Rolna

Podstawowe zasady zostały sformułowane w Traktacie o EWG i służyły one zapewnieniu bezpieczeństwa żywieniowego oraz zwiększenia dochodów rolniczych. Rolnictwo uznano za szczególną dziedzinę i wyłączono ze wspólnego rynku innych towarów, zapewniając mu system ochronny z użyciem metod interwencyjnych i protekcjonistycznych. Wspólny rynek rolny obejmuje rolnictwo oraz handel produktami rolnymi: płody rolne i produkty tzw. pierwszego przetworzenia.
Obecnie pochłania ona 40 % budżetu Unii, ale w dokumencie Agenda 2000 postanowiono w latach 2000-2006 utrzymać generalne zasady, uznając jednak potrzebę dalszych poszukiwań innych rozwiązań.
W ciągu 50 lat podejmowano wiele prób reformowania wspólnej polityki rolnej, zaś problematyka ta jest tak trudna i skomplikowana, że wymaga odrębnego opracowania, przez co nie będzie poruszana w dalszej części niniejszej pracy.

Cele WPR zgodnie z art. 33 Traktatu Amsterdamskiego (dawniej art. 39 "Rzymskiego")

1. podniesienie wydajności produkcji rolnej, jej rozwój przez wykorzystanie środków produkcji i siły roboczej
2. stabilizacja rynku produktów rolnych
3. ustalenie umiarkowanych cen produktów
4. zapewnienie odpowiednich dochodów i poziomu życia społeczności wiejskiej

Zasady funkcjonowania rynku rolnego

1. zasada jedności rynku wewnętrznego, przy zniesieniu ceł wewnętrznych
2. zasada wspólnej polityki zagranicznej w handlu produktami rolnymi przy ochronie swojego rynku
3. zasada stosowania jednolitych mechanizmów interwencji rolnej oraz ścisła kontrola importu produktów spoza Wspólnoty
4. udział wszystkich członków w finansowaniu

IV. KU UNII EUROPEJSKIEJ

1. W styczniu 1988 r. francuski premier Balladur przedstawił propozycję utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej jako kolejnego etapu procesu integracji europejskiej. Rok później specjalny raport komisji Rady Europejskiej pod przewodnictwem Jacquesa Delors'a zawarał rekomendacje wprowadzenia Unii Walutowej i Gospodarczej. Raport Delors'a został przyjęty na szczycie w Madrycie w czerwcu 1989r.

2. Równolegle na szczycie w Strasburgu w grudniu 1989 r. postanowiono utworzyć Unię Europejską. Dyskusje na tematy gospodarcze oraz powiązanie ich z unią polityczną nowej koncepcji zjednoczeniowej toczyły się od grudnia 1990 r. w Rzymie.

3. 9-11 grudnia 1991 r. na konferencji w Maastricht ostatecznie ustalono szczegóły reformy Wspólnot Europejskich.

TRAKTAT Z MAASTRICHT, czyli TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ podpisano uroczyście 7 lutego 1992r.

Z dniem 1 listopada 1993 wprowadzono nazwę Unia Europejska.

Trzy filary Unii Europejskiej:

Filar I.

Traktat o Wspólnocie Europejskiej (dawna nazwa EWG) to zmodyfikowany Traktat o EWG. Obejmuje problematykę Wspólnot Europejskich: gospodarka, handel, polityka społeczna ochrona środowiska, kultura, ochrona zdrowia, obywatelstwo europejskie. Przewidziano trzy etapy dochodzenia do Unii Gospodarczej i Walutowej (Economic and Moneraty Union - EMU). Ponadto powołano ciało doradcze Komitet Regionów.

Filar II.

Utworzony przez Traktat o Unii dotyczy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, m.in. poprzez połączenie w przyszłości struktur Unii Europejskiej i Unii Zachodnioeuropejskiej.

Filar III.

Dotyczy współpracy państw członkowskich w sferze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

Istotnym postanowieniem Traktatu z Maastricht jest wprowadzenie tzw. kryteriów zbieżności (konwergencji), czyli ściśle określonych warunków uczestnictwa krajów w trzecim etapie Unii Gospodarczej i Walutowej m.in. wysokość długu publicznego, poziomu inflacji. Pozostałe dwa etapy to kroki dostosowawcze, wprowadzenie koordynacji gospodarczej.


Unia Gospodarcza i Walutowa

1. 3 maja 1998 r. Rada Unii Europejskiej podjęła decyzje o ustanowieniu z dniem 1 czerwca 1998 r. Europejskiego Banku Centralnego, co było niezbędnym warunkiem realizacji trzeciego etapu Unii Gospodarczej i Walutowej.

2. 1 stycznia 1999 r. nieodwołalnie usztywniono, względem siebie oraz względem wspólnego pieniądza Euro, centralne kursy walut należących do strefy Euro. W tym czasie nowy pieniądz był używany w rozliczeniach gotówkowych, zaś fizycznie trafił do obiegu od 1 stycznia 2002 r. i stał się jedynym środkiem płatniczym z dniem 1 lipca 2002.

3. Obecnie do strefy Euro należy dwanaście państw członkowskich. Poza nią pozostały z różnych przyczyn W. Brytania, Dania i Szwecja.

V. DUŻA EUROPEJSKA RODZINA. DUŻE PROBLEMY

Wraz ze zmianami w naszej części Europy i pojawieniem się krajów aspirujących do integracji z UE oraz chęcią przyłączenia się do niej państw przekonanych o korzyściach płynących z członkostwa, problemy rozszerzenia z jednej strony, a możliwość sprawnie funkcjonującej poszerzonej Unii z drugiej strony stały się w latach '90 nie mniej ważne niż Unia Gospodarcza i Walutowa. Równocześnie zatem wraz z krokami podejmowanymi w celu przyjęcia nowych państw, wewnątrz Wspólnoty prowadzone były prace nad reformami i udoskonalaniem się samej Unii.

1. 16 grudnia 1991 r. podpisanie przez Polskę, Czechosłowację i Węgry układów stowarzyszeniowych ze Wspólnotami Europejskimi.

2. W czerwcu 1993 r. na szczycie w Kopenhadze po raz pierwszy oficjalnie potwierdzono możliwość poszerzenia Unii na "wschód" po spełnieniu przez państwa kandydujące warunków politycznych i ekonomicznych wymaganych do uzyskania członkostwa. Warunki te, zwane również kryteriami kopenhaskimi, obejmowały: po pierwsze, osiągnięcie przez państwo kandydujące stabilności instytucji gwarantujących demokrację, praworządność, respektowanie praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości narodowych; po drugie, istnienie sprawnej gospodarki rynkowej, jak również zdolność przeciwstawienia się presji konkurencji oraz siłom rynkowym działającym wewnątrz Unii; po trzecie, zdolność do wywiązywania się ze zobowiązań wynikających z członkostwa, szczególnie zaś realizacji celów Unii Politycznej, Gospodarczej i Walutowej. Ponadto przyjęto konieczność wprowadzenia takich modyfikacji prawa unijnego, aby zapewnić skuteczne funkcjonowanie Unii mimo znacznego zwiększenia ilości członków. W konsekwencji w Essen w grudniu 1994 r. Rada Europejska przyjęła odpowiednią strategie.

3. 12 czerwca 1995 r. następuje podpisanie traktatów stowarzyszeniowych z państwami byłego ZSRR: Estonią, Łotwą i Litwą.

4. 16 lipca 1997 r. przewodniczący Komisji Europejskiej Jacques Santer ogłosił założenia programu "Agenda 2000". Określa on strategię umocnienia Unii Europejskiej, wzrostu konkurencyjności i zatrudnienia, reformy Wspólnej Polityki Rolnej, modernizacji polityk sektorowych oraz możliwość poszerzenia UE nawet o Ukrainę, Białoruś i Mołdawie.

5. Raport tzw. Grupy Refleksyjnej Carlosa Westendorpa (Hiszpania) dyskutowany na szczycie w Madrycie w 1995 stał się podstawą kolejnych zmian w systemie instytucjonalnym UE, współpracy w dziedzinie Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz współpracy w sferze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych podjętych na szczycie w Amsterdamie.

6. 17 czerwca uzgodniono, zaś 2 października 1997 r. podpisano w Amsterdamie formalnie nowy traktat, który wszedł on w życie 1 maja 1999r.

TRAKTAT AMSTERDAMSKI

 Wprowadza reformę sposobu podejmowania decyzji w łonie Unii, sposób głosowania w Radzie,

 uzależnia liczbę komisarzy i parlamentarzystów od wielkości nowo przyjętych państw,

 Wzmacnia kontrolę polityczną Parlamentu Europejskiego nad Komisją,

 Podnosi rolę Trybunału Sprawiedliwości

 Włącza do Traktatu protokół socjalny uzgodniony w Maastricht

 Wprowadza nowe zapisy dotyczące zatrudnienia, ochrony środowiska, zdrowia i konsumentów

 W dziedzinie wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa wyposaża Unię w instrument działania - tzw. wspólne strategie, czyli decyzje określające wspólne cele w polityce zagranicznej

Jednak w opinii dyplomatów krajów członkowskich podjęte decyzje dotyczące kwestii instytucjonalnych nie były doskonałe i nadal trwały prace zmierzające do jego poprawy w perspektywie rozszerzenia.

7. Rozpoczęcie negocjacji zmierzających do poszerzenia Unii:

a. W marcu 1998 r. proces negocjacji rozpoczął się formalnie z udziałem Bułgarii, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Węgier oraz Cypru.

b. 31 marca 1998 r. do pierwszej fali zaliczono tzw. Grupę 5 + 1 (Polska, Czechy, Słowenia, Węgry, Estonia i Cypr.)

c. Propozycje Komisji w wymienianym powyżej projekcie Agenda 2000 zostały zaakceptowane na szczycie w Berlinie w marcu 1999r. Natomiast na tej podstawie w lipcu 1999 r. Komisja Europejska zadecydowała o podziale funduszy przedakcesyjnych, które mają pomóc w przystosowaniu gospodarek państw kandydujących.

d. Na szczycie w Helsinkach w dniach 10-11 grudnia 1999 r. zaproszono drugą falę kandydatów: Bułgaria, Litwa, Łotwa, Rumunia, Słowacja oraz Malta, znosząc jednocześnie podział na grupy. Ponadto Turcja uzyskała status kraju kandydującego.

8. Postanowienia TRAKTATU Z NICEII Z 11 GRUDNIA 2000R.:

 Traktat uzgodniono podczas spotkania Rady Europejskiej i zajmował się on "pozostałościami Amsterdamu", czyli tymi zagadnieniami reform instytucjonalnych, które były niezbędne do przeprowadzenia rozszerzenia. Postanowienia te uznano za wystarczające do zwiększania liczby członków

 Zakłada się, że procedura ratyfikacyjna powinna dobiec końca z końcem grudnia 2002 r.

 W deklaracji w aneksie do Traktatu przewidziano dalsze debaty na temat Unii Europejskiej, ale już sama Unia jest gotowa powitać nowe państwa

 Uchwalono Kartę Praw Podstawowych UE - zbiór praw człowieka i obywatela

 Zatwierdzono reformę Rady Ministrów - co jest o tyle istotne, że po rozszerzeniu groził jej paraliż decyzyjny, a także kolejne zmiany w funkcjonowaniu Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.

9. W dniach 15-16 czerwca 2001r. w Goeteborgu przywódcy 15 państw UE zobowiązali się, iż te kraje, które spełnią wszystkie wymagane warunki członkostwa oraz ukończą negocjacje z końcem 2002 będą mogły przystąpić do Unii w 2004 r.
Dodatkowo zalecono przeprowadzenie reform systemów emerytalnych w obliczu problemu starzenia się obywateli państw członkowskich, a także do dalszej liberalizacji handlu międzynarodowego w ramach WTO.

10. Na szczycie Unii Europejskiej w grudniu 2001 r. w Laeken w Belgii sformułowano listę 10 państw, które mają szanse na członkostwo w 2004 i były to: Polska, Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry.
Efektem końcowym szczytu była również tzw. Deklaracja z Laeken, która poświęcona była przyszłości Europy po zjednoczeniu i reformie instytucji oraz przewidywała utworzenie ciała, którego zadaniem byłoby opracowanie planów zmian.

11. 28 lutego 2002 r. powołano do życia Konwent Europejski.
Przewodniczącym Konwentu został Valery Giscard d'Estaing. Jego propozycje posłużą jako punkt wyjścia do dalszej dyskusji nad reformą Unii, W jego skład wchodzi 105 przedstawicieli 15 państw Unii oraz państw kandydujących. Ze strony Polski są to minister ds. europejskich Danuta Hubner przewodniczący sejmowej Komisji Integracji Europejskiej Józef Oleksy oraz senator z Bloku Senat 2001, Edmund Wittbrodt. Powstał również Konwent Europejski Młodych, w którym Polska ma 8 delegatów. Ten zbiera się regularnie od końca lutego 2002, aby przygotować projekt "traktatu konstytucyjnego" Unii. Konwent Młodych jest jednym ze zgromadzeń towarzyszących, które wnoszą wkład do prac właściwego Konwentu.

12. W marcu 2002 odbył się szczyt Unii w Barcelonie, na którym zliberalizowano handel energią elektryczną, postanowiono o integracji rynków papierów wartościowych i usług finansowych. Przyjęto pakiet zaleceń w dziedzinach edukacji, zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, a także zmian podatkowych uderzających w najbiedniejszych.

13. W dniach 21 czerwca - 22 czerwca 2002 trwał szczyt Unii Europejskiej w Sewilli.

 Potwierdził on zamiar poszerzenia Unii w 2004 r. o kraje przygotowane, jednak nie wyznaczono ostatecznej daty na styczeń 2004 r.

 Ustalono, iż w listopadzie 2002 odbędzie się spotkanie, na którym mają zostać podjęte decyzje w zakresie oferty finansowej dla kandydatów w kilku spornych kwestiach m.in. bezpośrednich dopłat dla rolników

 Rozmawiano o wspólnej polityce imigracyjnej i azylowej, o uszczelnieniu granic zewnętrznych Unii, ujednoliceniu przepisów w tym zakresie

 Poruszono kwestię Kaliningradu jako enklawy rosyjskiej po przystąpieniu Polski do Unii i wynikających stąd warunków tranzytu.

14. Październik 2002 r.
Komisja Europejska oceniła gotowość poszczególnych państw ubiegających się o przyjęcie do Wspólnoty, m.in. pod kątem spełnienia kryteriów kopenhaskich. Ostatecznie do rozszerzenia zostało zakwalifikowanych 10 państw. Poza ta grupą pozostały Rumunia i Bułgaria. Jednocześnie Komisja przestzregła kandydatów, aby nie opóźniali negocjacji i zamkneli ten etap na szczycie w Kopenhadze w grudniu.

15. 12 - 13 grudnia 2002 r. odbył się szczyt UE w Kopenhadze.
Zakończył się on pełnym sukcesem Polski i innych państw kandydujacych. Ostatecznie zakończono proces negocjacji i podpisano stosowne warunki członkostwa. Ostatecznie ustalono, iż datą przystapienia 10 państw do Unii Europejskiej będzie 1 maj 2004 roku, zaś podpisanie traktatów zjedoczeniowych w kwietniu 2003 roku pod Akropolem w Grecji.


BIBLIOGRAFIA:

1. J. Krasuski, Europa Zachodnia Dzieje Polityczne 1945-1993, Warszawa 1995

2. Z. Naworski, A. Gaca, K. Kamińska, Historia i Współczesność II tom, Toruń 1996

3. K.A. Wojtaszczyk, Kompendium wiedzy o państwie współczesnym, Warszawa 1996

4. M. Borucki, Historia powszechna 1945-1996, Warszawa 1996

5. www.infoeuropa.gov.pl

6. www.negocjacje.gov.pl

7. http://euro.pap.com.pl

8. www.europa.delpol.pl

TEKST Nr 2

Geneza powstania i historia Unii Europejskiej. Organy UE.

Historia integracji

Idea integracji nie jest wynalazkiem XX wieku. Pojawiała się w historii naszego kontynentu wielokrotnie w ciągu wieków, często w przeciwstawnych sobie konstelacjach.

Pierwsza w miarę usystematyzowana propozycja zjednoczenia Europy powstała w XIV w. i wyrosła z myśli i poglądów francuskiego prawnika i deputowanego Pierra Duboisa. Proponował on utworzenie w Europie federacji państw w celu zapewnienia pokoju na kontynencie i zdobycia Jerozolimy. Pewien zastój w rozwoju idei integracji przyniosły lata reformacji, gdy do głosu zaczęły dochodzić pierwsze nacjonalizmy. Był to jednak czas budowy potęgi (zwłaszcza gospodarczej) krajów Europy Zachodniej, która obecna jest po dziś dzień. Stało się to właśnie za sprawą prądów reformatorskich, które bogactwo uznawały za znak bożej łaski. Teologia protestancka, nie tylko więc nie potępiała gromadzenia majątku (jak było to w przypadku chrześcijaństwa), ale nawet uznawała je za obowiązek każdego wierzącego człowieka. Po powstaniu Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej bardzo dużą popularność zaczęły odgrywać koncepcje nawołujące do utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. Pierwszym wyrazicielem takiego zamysłu był George Washington, a kontynuatorem jego myśli między innymi Victor Hugo. Jednak prawdziwy rozwój idei zjednoczonej Europy miał miejsce w XX wieku, kiedy to przez kontynent przetoczyły się dwie obfitujące w starty ludzkie i materialne wojny światowe. Ludzie, widząc postępujące po sobie w krótkich odstępach czasu katastrofy, wywołane niespotykanymi dotąd działaniami wojennymi zakrojonymi na szeroką skalę, doszli do wniosku, że tylko ścisła współpraca międzynarodowa może uchronić Europę przed podobnymi wydarzeniami w przyszłości. Wyrazicielami tego ogólnonarodowego postulatu byli przywódcy państw. Zaraz po wojnie, 19.09.1946 roku w swym przemówieniu na uniwersytecie w Zurychy Winston Churchill przedstawił zmodyfikowaną koncepcję utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. Uważał, że tylko taka forma organizacji zdolna będzie uchronić Europę od wszelkich niebezpieczeństw, a zwłaszcza przed antagonistycznie nastawionym komunizmem rozwijającym się w ZSRR. Twierdził, iż tak skonstruowana forma integracji zapewni zacieśnienie wzajemnych relacji francusko-niemieckich i przysłuży się rozwojowi gospodarczemu Wielkiej Brytanii. Niestety, brytyjscy konserwatyści źle zrozumieli przesłanie premiera, gdyż skupili się jedynie na interesach swojego kraju. Rozwój idei integracji, niestety wyłącznie w krajach Europy Zachodniej, nastąpił po wejściu w życie planu Marshalla w czerwcu 1947 roku. W debacie na temat przyjęcia pomocy z USA wzięło udział 16 państw: Wielka Brytania, Grecja, Szwecja, Austria, Turcja, Francja, Portugalia, Włochy, Szwajcaria, Islandia, Irlandia i Belgia. Oprócz Szwecji i Norwegii, kraje te pozytywnie odniosły się do propozycji utworzenia unii celne. Pomoc w ramach planu Marshalla zaczęła napływać do Europy Zachodniej (państwa bloku wschodniego odrzuciły ją z pobudek ideologicznych) w kwietniu 1948 i trwała do czerwca 1951 roku. Kraje uczestniczące w programie pomocowym powołały Organizację Europejskiej Współpracy Gospodarczej, która zajmowała się kierowaniem polityką gospodarczą państw członkowskich oraz podejmowała działania na rzecz liberalizacji handlu. W lipcu 1950 roku organizacja ta stworzyła instytucję pomocniczą pod nazwą Europejska Unia Płatnicza. Jej zadaniem było koordynowanie wszelkich kwestii związanych z finansową stroną wykonania planu Marshalla. Ważnym elementem integracji europejskiej było zwołanie Kongresu Europy w 1948 roku. Delegaci zjechali w tym celu do Hagi. Rekrutowali się oni głównie z europejskich ugrupowań chadeckich; byli wśród nich obecni: Winston Churchill (przewodniczył obradom), Robert Schuman, Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi i Paul Henry Spaak. W wyniku postulatów, jakie zostały wyartykułowane w trakcie Kongresu w 1949 roku powołano do istnienia Radę Europy, która po dzień dzisiejszy, mimo że nie należy do struktur unijnych, wywiera duży wpływ na procesy integracyjne. Historia Unii Europejskiej zaczyna się de facto w 1950 roku, gdy francuski minister Robert Schuman przedstawił deklarację, w której postulował niemiecko-francuską współpracę w dziedzinie produkcji węgla i stali. Urzeczywistnieniem jego idei stało się utworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS) na mocy traktatu Paryskiego z 18. IV.1951 roku. Sygnatariuszami aktu było sześć państw: Belgia, Włochy, Francja, RFN, Luksemburg i Holandia. Tzw. "Szóstka" kwestie zarządzania zasobami i produkcją węgla i stali powierzyła ponadnarodowej Wysokiej Władzy. Bardzo dobre efekty, jakie przyniosło utworzenie EWWiS, skłoniły państwa członkowskie do dalszej integracji. 25.III.1957 roku podpisały one w Rzymie Traktaty powołujące Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Od momentu powstania trzech Wspólnot integracja obejmowała już nie tylko rynek dwóch surowców, ale także inne sektory gospodarki. 10 lat po podpisaniu Traktatów Rzymskich organy Wspólnot Europejskich zostały ze sobą połączone (wg ustaleń Traktatu Fuzyjnego), od tej pory datuje się istnienie jednego Parlamentu, jednej Komisji Wspólnot Europejskich i jednej Rady Ministrów. Już pierwsze lata istnienia trzech Wspólnot, udowodniły, że integracja jest trafionym sposobem zapewnienia bezpieczeństwa i dobrobytu w Europie. Zachęciło to inne państwa do wchodzenia w struktury europejskie. W 1973 roku poszerzono zakres zadań Wspólnot o politykę społeczną, regionalną i ochrony środowiska. Tego samego roku doszło też do pierwszej akcesji nowych państw. Były to Dania, Irlandia i Wielka Brytania. Załamanie sytemu waluty złotej oraz dwa kryzysy naftowe lat 70-tych zachwiały dotychczasową pracą Wspólnot Europejskich. W efekcie, jasnym stało się, że ich kompetencje muszą być poszerzone, zwłaszcza w kwestiach ekonomicznych i walutowych. Odpowiedzią państw członkowskich na brak stabilizacji w gospodarce było utworzenie Europejskiego Systemu Walutowego (1979), który znacznie usprawnił wzajemne rozliczenia państw członkowskich i poprawił ogólną sytuację w światowej gospodarce. W 1981 roku doszło do kolejnego rozszerzenia; do Wspólnot Europejskich weszła wtedy Grecja, a w 1986 roku Hiszpania i Portugalia. Te dwie akcesje miały podwójny skutek; po pierwsze otworzyły EWG na nowe rynki, w szczególności pozaeuropejskie (kraje Afryki, Karaibów i Pacyfiku), ale z drugiej strony zdeterminowały konieczność uruchomienia systemów wyrównywania szans pomiędzy starymi a nowymi członkami Wspólnoty. Nie był to jedyny problem EWG w tamtym okresie. Wewnątrz organizacji, ale także w jej otoczeniu zaczął rozwijać się europesymizm, spowodowany głównie jej szybkim rozrostem terytorialnym (a co za tym idzie znacznym zwiększeniem kosztów), ale także kryzysami gospodarczymi minionych lat. Aby zahamować tę negatywną tendencję, Wspólnota kierując się wskazaniami opublikowanej przez Komisję Europejską "Białej Księgi" (1985), zobowiązała się wprowadzić Jednolity Rynek do 1.I.1993 roku. Aby to założenie stało się realnym do spełnienia w 1986 roku podpisano Jednolity Akt Europejski, który wprowadził niezbędne ramy prawne. Akt wszedł w życie w lipcu 1987 roku. Wydarzenia 1989 roku w Polsce, upadek Muru Berlińskiego i rozpad ZSRR dały szanse rozwojowi demokracji w całej Europie oraz były sygnałem do dalszej integracji. 7.II.1991 roku podpisano w Maastricht Traktat o Unii Europejskiej, który wszedł w życie 1.XI.1992 roku. Wprowadzał on opartą na funkcjonowaniu Wspólnot Europejskich, nie posiadającą podmiotowości prawnej Unię Europejską (UE), zbudowaną na trzech filarach (I-dziedzina wspólnotowa-Traktat Paryski i Traktaty Rzymskie, II-Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, III-współpraca w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych). II i III filar stanowiły swoiste novum, podobnie jak ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej, która zakładała dalszą głęboką integrację gospodarczą oraz wprowadzenie w przyszłości wspólnego pieniądza. Traktat z Maastricht zmodyfikował także istniejące dotąd ramy instytucjonalne. Zastąpił Radę Ministrów Radą Unii Europejskiej (RUE), a Komisję Wspólnot Europejskich-Komisją Europejską (KE). Dodatkowo, powołał do istnienia Radę Europejską (RE) i powiększył prerogatywy Parlamentu Europejskiego (PE). Wprowadził także obywatelstwo europejskie. Do Unii zaczęły zgłaszać akces państwa Europy Środkowo-Wschodniej, które właśnie wyswobodziły się spod jarzma ZSRR. Na swoje członkostwo musiały jednak jeszcze długo czekać. Najpierw bowiem przyjęto do Unii Europejskiej Austrię, Finlandię i Szwecję (1995). Nie oznaczało to jednak odsunięcia państw byłego bloku wschodniego od możliwości akcesji. Kolejne rozszerzenie miało być największym w dotychczasowej historii UE i obejmować dziesięć krajów. Aby dobrze przygotować się do tego przedsięwzięcia, państwa członkowskie uchwaliły jeszcze dwa traktaty-w Amsterdamie (podpisany 2.X.1997 r., wszedł w życie 1.V.1999 r.) oraz w Nicei (podpisany 26.II.2001 r., wszedł w życie 1.II.2003 r.). Do ostatniego rozszerzenia doszło więc 1.V.2004 roku, kiedy to członkami Unii zostały: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Węgry, Czechy, Słowacja, Słowenia, Cypr i Malta. Obecnie, kraje te walczą o możliwość przystąpienia do strefy euro, która formalnie zaczęła funkcjonować w dniu 6.II.2002 roku.

Kandydują: Turcja, Chorwacja i Macedonia - na test

TRAKTAT LIZBOŃSKI W SKRÓCIE

Tekst 1

W ciągu minionego pięćdziesięciolecia zmieniła się Europa i zmienił się świat.

We współczesnym, objętym globalizacją i ulegającym ciągłym zmianom świecie Unia musi stawiać czoła nowym wyzwaniom. Europa XXI wieku musi zmierzyć się z problemami związanymi z takimi kwestiami, jak globalizacja gospodarki, rozwój demograficzny, zmiany klimatu, dostawy energii czy też niespotykane dotychczas zagrożenia dla bezpieczeństwa.

Państwa członkowskie nie są w stanie samodzielnie sprostać wszystkim tym nowym wyzwaniom − wyzwaniom, które nie znają granic. Jedynym lekarstwem na tego rodzaju problemy i niepewność obywateli co do przyszłości może być podjęcie wspólnych wysiłków w skali europejskiej. Aby podołać temu zadaniu, Europa musi być nowoczesna. Musi mieć do dyspozycji skuteczne i spójne narzędzia, dostosowane zarówno do wymogów funkcjonowania Unii, której liczba państw członkowskich wzrosła w stosunkowo krótkim czasie z 15 do 27, jak i do ciągłych zmian charakteryzujących współczesny świat. Trzeba zatem zreformować zasady współpracy zapisane w traktatach.

To właśnie ma na celu traktat podpisany 13 grudnia 2007 r. w Lizbonie. Uwzględniając zmiany polityczne, gospodarcze i społeczne, a także mając na uwadze oczekiwania Europejczyków, szefowie państw i rządów osiągnęli porozumienie w sprawie nowych zasad decydujących o zakresie działalności Unii w przyszłości oraz formach, jakie działalność ta może przybierać. Traktat lizboński zmienia strukturę i sposób funkcjonowania instytucji europejskich, wzmacnia legitymację demokratyczną Unii Europejskiej oraz utrwala wartości podstawowe.

Traktat lizboński jest owocem negocjacji państw członkowskich zgromadzonych na konferencji międzyrządowej. W pracach konferencji uczestniczyła Komisja i Parlament Europejski. Traktat musiał zostać ratyfikowany przez każde z 27 państw członkowskich. Procedura ratyfikacji zależała od systemu konstytucyjnego danego kraju.

Traktat wszedł w życie 1 grudnia 2009 r. zgodnie z artykułem 6.

Tym samym zakończyły się kilkuletnie dyskusje na temat spraw instytucjonalnych.

Traktat lizboński zmienia traktaty UE i WE, ale ich nie zastępuje. Wyposaża on Unię w ramy prawne oraz instrumenty potrzebne do sprostania przyszłym wyzwaniom i spełnienia oczekiwań społeczeństwa.

1. Bardziej demokratyczna i oparta na bardziej przejrzystych zasadach Europa: w traktacie wzmocniono rolę Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych, zwiększono możliwość uczestnictwa obywateli w procesie decyzyjnym oraz wyraźniej określono podział zadań między władzami europejskimi i krajowymi.

• Większe znaczenie Parlamentu Europejskiego: traktat wyposaża Parlament Europejski, wybierany w wyborach bezpośrednich przez obywateli UE, w istotne nowe kompetencje w dziedzinie prawodawstwa unijnego, budżetu i umów międzynarodowych. Rozszerzenie zakresu stosowania procedury współdecyzji zapewnia Parlamentowi Europejskiemu pozycję równorzędną z Radą (reprezentującą państwa członkowskie) przy przyjmowaniu zdecydowanej większości unijnych aktów prawnych.

• Większe zaangażowanie parlamentów krajowych: zwiększają się możliwości udziału parlamentów narodowych w pracach UE, w szczególności dzięki nowemu mechanizmowi gwarantującemu, że UE będzie podejmować działania jedynie, jeżeli na szczeblu unijnym można osiągnąć lepsze wyniki (zasada pomocniczości). Większa rola parlamentów narodowych i Parlamentu Europejskiego wpłynie na wzmocnienie demokracji i legitymacji władzy w UE.

• Większy wpływ obywateli: dzięki inicjatywie obywatelskiej milion obywateli z różnych państw członkowskich może zwrócić się do Komisji o przedłożenie nowego wniosku legislacyjnego.

• Podział kompetencji: wyraźna klasyfikacja kompetencji pozwoli jasno określić relacje między państwami członkowskimi i Unią Europejską.

• Wystąpienie z Unii: w traktacie lizbońskim po raz pierwszy wyraźnie przewidziano możliwość wystąpienia z Unii.

• Sprawniej działająca Unia: traktat uproszcza metody pracy i zasady głosowania oraz usprawnia i modernizuje zasady funkcjonowania instytucji UE liczącej 27 państw. Zwiększają się także możliwości działania w dziedzinach o istotnym znaczeniu dla współczesnej Unii.

• Skuteczne i efektywne podejmowanie decyzji: głosowanie większością kwalifikowaną w Radzie rozszerzono na nowe obszary polityki. Dzięki temu proces decyzyjny stanie się szybszy i sprawniejszy. Od 2014 r. większość kwalifikowaną będzie się obliczać na zasadzie podwójnej większości: państw członkowskich i ludności. Dzięki temu zwiększy się w Unii legitymacja władzy. Podwójną większość stanowić będzie co najmniej 55% państw członkowskich reprezentujących co najmniej 65% ludności UE.

• Stabilniejsze i mniej skomplikowane ramy instytucjonalne: traktat ustanawia urząd stałego przewodniczącego Rady Europejskiej wybieranego na okres dwóch i pół roku, wprowadza bezpośredni związek pomiędzy wyborem przewodniczącego Komisji Europejskiej a wynikami wyborów do PE, przewiduje nowe przepisy w zakresie składu Parlamentu Europejskiego oraz określa bardziej przejrzyste zasady w zakresie wzmocnionej współpracy i przepisów finansowych.

• Poprawa jakości życia Europejczyków: traktat lizboński wzmacnia możliwości działania UE w wielu dziedzinach o istotnym znaczeniu dla dzisiejszej Unii i jej obywateli, w szczególności w zakresie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (walka z terroryzmem, zwalczanie przestępczości), lecz również w dziedzinach takich jak: polityka energetyczna, zdrowie publiczne, ochrona ludności, zmiany klimatyczne, usługi użyteczności publicznej, badania, przestrzeń kosmiczna, spójność terytorialna, polityka handlowa, pomoc humanitarna, sport, turystyka i współpraca administracyjna.

• Europa praw i wartości, wolności, solidarności i bezpieczeństwa: traktat promuje wartości UE, włącza Kartę praw podstawowych do prawa pierwotnego, przewiduje nowe mechanizmy solidarności i zapewnia lepszą ochronę obywateli europejskich.

• Wartości demokratyczne: traktat lizboński wymienia i umacnia wartości i cele, na których opiera się Unia. Mają one służyć jako punkt odniesienia dla europejskich obywateli, symbolizując to, co Europa może zaoferować partnerom na całym świecie.

• Prawa obywateli i Karta praw podstawowych: traktat lizboński chroni istniejące prawa i wprowadza nowe. W szczególności zapewnia poszanowanie wolności i zasad określonych w Karcie praw podstawowych i nadaje im wiążącą moc prawną. Dotyczy praw cywilnych, politycznych, gospodarczych i socjalnych.

• Wolność obywateli europejskich: traktat lizboński chroni i umacnia „cztery swobody”, a także swobody polityczne, gospodarcze i społeczne przysługujące mieszkańcom Europy.

• Solidarność państw członkowskich: traktat stanowi, że Unia i jej państwa członkowskie działają wspólnie w duchu solidarności, jeżeli którekolwiek państwo członkowskie stanie się przedmiotem ataku terrorystycznego lub ofiarą klęski żywiołowej bądź katastrofy spowodowanej przez człowieka. Podkreślono również znaczenie solidarności w dziedzinie energii.

• Poprawa ogólnego bezpieczeństwa: traktat zwiększa potencjał Unii do działania w przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, co przekłada się bezpośrednio na większe możliwości Unii w zakresie zwalczania przestępczości i terroryzmu. Nowe postanowienia dotyczące ochrony ludności, pomocy humanitarnej i zdrowia publicznego mają również na celu zapewnienie Unii większych możliwości reagowania na zagrożenia bezpieczeństwa europejskich obywateli.

• Zwiększy się znaczenie Europy na arenie międzynarodowej dzięki połączeniu instrumentów europejskiej polityki zewnętrznej, zarówno w zakresie kształtowania, jak i realizacji polityki. Traktat lizboński pozwoli Europie zajmować przejrzyste stanowisko w kontaktach z partnerami na całym świecie oraz zapewni wykorzystanie potencjału gospodarczego, humanitarnego, politycznego i dyplomatycznego Unii dla promowania jej interesów i wartości na całym świecie przy jednoczesnym poszanowaniu interesów poszczególnych państw członkowskich w zakresie spraw zagranicznych.

• Nowy urząd wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i jednocześnie wiceprzewodniczącego Komisji zapewni większe oddziaływanie, spójność i widoczność działań zewnętrznych UE.

• Wysokiego przedstawiciela wspomaga nowa Europejska Służba Działań Zewnętrznych.

• Ustanowienie jednolitej osobowości prawnej Unii wzmocni jej pozycję negocjacyjną, zapewniając jej jeszcze większą siłę oddziaływania na arenie międzynarodowej, oraz sprawi, że stanie się ona bardziej widocznym partnerem dla państw trzecich i organizacji międzynarodowych.

• W zakresie europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony zachowano szczególne zasady podejmowania decyzji, ale równocześnie ułatwiono podejmowanie działań w ramach wzmocnionej współpracy w mniejszej grupie państw członkowskich.

Tekst 2

Podpisanie Traktatu z Lizbony nastąpiło po dyskusji w sprawie konstytucji. „Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy” został przyjęty przez głowy państw i rządów podczas brukselskiego szczytu Rady Europejskiej w dniach 17-18 czerwca 2004 roku i podpisany
w Rzymie 29 października 2004 roku, lecz nigdy nie został ratyfikowany.

Funkcjonowaniem Unii Europejskiej rządzą trzy zasady, a mianowicie równości demokratycznej, demokracji pośredniej i demokracji uczestniczącej. Traktat lizboński potwierdza zasadę równości demokratycznej, czyli równego traktowania obywateli
przez instytucje, wzmacnia demokrację pośrednią poprzez zwiększenie roli Parlamentu Europejskiego i zaangażowania parlamentów narodowych, a także wspiera demokrację uczestniczącą, wprowadzając nowe mechanizmy współdziałania obywateli i instytucji,
takie jak inicjatywa obywatelska.

W sposób jaśniejszy określono w nim również stosunki między państwami członkowskimi
a Unią Europejską.

Zwiększone kompetencje Parlamentu Europejskiego

Parlament Europejski reprezentuje obywateli państw członkowskich. Wchodzący w jego skład posłowie są wybierani w wyborach bezpośrednich i powszechnych, które odbywają
się co pięć lat. W miarę przyjmowania kolejnych traktatów kompetencje Parlamentu Europejskiego ulegały stopniowemu rozszerzeniu. Traktat lizboński nie jest tutaj wyjątkiem, gdyż zwiększa uprawnienia Parlamentu Europejskiego w dziedzinie prawodawstwa, procedury budżetowej i umów międzynarodowych.

W dziedzinie prawodawstwa rozszerzono zakres stosowania procedury współdecyzji (przemianowanej na „zwykłą procedurę prawodawczą”) na wiele nowych obszarów. Oznacza to w praktyce, że Parlament Europejski uzyskał rzeczywiste uprawnienia prawodawcze na równi z Radą w pewnych sprawach, w których obecnie nie uczestniczy
w żaden sposób lub pełni jedynie rolę doradczą. Dotyczy to między innymi legalnej imigracji, współpracy sądowej w sprawach karnych (Eurojust, zapobieganie przestępczości, zbliżenie przepisów prawa karnego, naruszenia i kary), współpracy policyjnej (Europol) oraz niektórych przepisów z zakresu polityki handlowej czy wspólnej polityki rolnej.
Dzięki temu Parlament Europejski uczestniczy w przyjmowaniu prawie wszystkich aktów prawodawczych.

W dziedzinie procedury budżetowej traktat lizboński wprowadza podstawę prawną dla wieloletnich ram finansowych, z tym że do ich przyjęcia będzie teraz konieczna zgoda Parlamentu. Traktat stanowi też, że Parlament i Rada wspólnie ustalają wszelkie wydatki, znosząc w ten sposób dotychczasowe rozróżnienie na wydatki „obowiązkowe” (na przykład bezpośrednie dopłaty rolne) i wydatki „nieobowiązkowe”. Zmiana ta pozwala przywrócić równowagę na poziomie roli obu instytucji w procedurze zatwierdzania budżetu unijnego.

Traktat lizboński stanowi również, że Parlament Europejski musi wyrazić zgodę na zawarcie wszelkich umów międzynarodowych, które dotyczą kwestii z zakresu
zwykłej procedury prawodawczej.

Wzrost znaczenia parlamentów narodowych

Traktat lizboński potwierdza i wzmacnia znaczenie parlamentów krajowych, które - przy pełnym poszanowaniu dla roli instytucji europejskich - mogą teraz w większym stopniu uczestniczyć w pracach Unii. W nowym zapisie traktatu w sposób wyraźny ujęto prawa
i obowiązki parlamentów narodowych w kontekście Unii, zarówno w zakresie dostępu
do informacji, kontroli stosowania zasady pomocniczości, mechanizmów oceny w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, jak i modyfikacji traktatów.

Najważniejsze zmiany dotyczą kontroli stosowania zasady pomocniczości. Zgodnie
z tą zasadą Unia podejmuje działania jedynie wówczas, gdy są one skuteczniejsze
od działań podejmowanych na szczeblu krajowym (z wyjątkiem spraw pozostających wyłącznie w jej gestii). Każdy parlament krajowy będzie mógł wskazać, dlaczego w jego opinii dany projekt aktu prawnego jest sprzeczny z tą zasadą. Pociąga to za sobą następujące konsekwencje:

• jeśli jedna trzecia parlamentów krajowych uzna, że projekt jest niezgodny z zasadą pomocniczości, Komisja będzie musiała ponownie go przeanalizować, zanim zdecyduje, czy pozostawić treść niezmienioną, czy też zmienić lub wycofać projekt,

• jeśli większość parlamentów krajowych poprze tę opinię, a mimo to Komisja postanowi utrzymać swój wniosek, wszczęta zostanie specjalna procedura. Komisja będzie musiała umotywować swoją decyzję, po czym Parlament Europejski i Rada zdecydują, czy należy kontynuować procedurę legislacyjną.

Większa przejrzystość w Radzie Ministrów

Dzięki traktatowi zarówno parlamenty narodowe, jak i obywatele mogą bezpośrednio śledzić proces podejmowania decyzji przez członków Rady reprezentujących każde państwo członkowskie, gdyż wszystkie obrady i dyskusje na tematy prawodawcze w Radzie będą
się odbywały publicznie.

Demokracja uczestnicząca

Obywatele europejscy mają do dyspozycji cały wachlarz instrumentów, który umożliwia
im dostęp do informacji i udział we wspólnotowym procesie politycznym. Do instrumentów tych dołączono inicjatywę obywatelską, w ramach której milion obywateli z kilku państw członkowskich może wezwać Komisję do przedstawienia projektu aktu prawnego
w dziedzinach objętych zakresem kompetencji Unii. Praktyczne zasady korzystania
z tego prawa określi osobny akt prawny, przyjęty po wejściu w życie traktatu.

W traktacie lizbońskim podkreślono również znaczenie konsultacji, a także dialogu
ze stowarzyszeniami, społeczeństwem obywatelskim, partnerami społecznymi, przedstawicielami różnych wyznań i organizacjami niewyznaniowymi.

Stosunki między Unią i państwami członkowskimi

Traktat lizboński określa w odniesieniu do każdego obszaru działalności, kto na poziomie Unii lub państw członkowskich jest uprawniony do działania. W skrócie odpowiada on na pytanie „Kto się czym zajmuje w Unii?”, które zadaje sobie wielu obywateli.
Traktat określa trzy kategorie kompetencji:

• kompetencje wyłączne: jedynie Unia może ustanawiać prawa; dotyczy to takich dziedzin, jak unia celna, wspólna polityka handlowa czy konkurencja,

• działania wspierające, koordynujące i uzupełniające: Unia może jedynie wspierać działania państw członkowskich, na przykład poprzez pomoc finansową; odnosi
  się to do takich dziedzin, jak kultura, edukacja czy przemysł,

• do pozostałych dziedzin, takich jak środowisko naturalne, transport czy ochrona konsumentów, ma zastosowanie zasada kompetencji dzielonych. Unia i państwa członkowskie wspólnie stanowią prawo, przy poszanowaniu zasady pomocniczości.

Po przystąpieniu do Unii Europejskiej państwa członkowskie same decydują, czy w niej pozostać. Traktat lizboński wprowadza bowiem klauzulę o dobrowolnym wystąpieniu z Unii, pozostawiając w ten sposób państwom członkowskim wolny wybór w tej kwestii.

Pytania do traktatu z Lizbony - odpowiedzi na stronie http://europa.eu/lisbon_treaty/faq/index_pl.htm

• Dlaczego Europa potrzebuje traktatu lizbońskiego?

• Jakie zmiany odczują europejscy obywatele?

• Czy traktat zwiększa rolę parlamentów narodowych w sprawach europejskich?

• Czy obywatele mają możliwość zaproponowania instytucjom europejskim swoich inicjatyw?

• Czy dzięki traktatowi lizbońskiemu proces decyzyjny stanie się bardziej demokratyczny?

• Na czym polega nowy system głosowania w Radzie Ministrów?

• Czy zwiększy się liczba decyzji podejmowanych w drodze głosowania większością
  kwalifikowaną?

• Jakie główne zmiany instytucjonalne wprowadza traktat?

• W jaki sposób Karta praw podstawowych zwiększa prawa europejskich obywateli?

• Czy traktat lizboński ma na uwadze dokonania Unii w zakresie ochrony środowiska?
  A co ze zmianami klimatu?

• Jakie ulepszenia w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych wprowadza
  traktat lizboński?

• Czy traktat lizboński wzmocni pozycję Europy na arenie międzynarodowej?

• Jakie jest znaczenie traktatu lizbońskiego dla Afryki lub krajów potrzebujących pomocy
  humanitarnej bądź pomocy na rzecz rozwoju?

• Czy traktat nie osłabia zdolności państw członkowskich do prowadzenia niezależnej polityki
  zagranicznej?

• Czy traktat ustanawia wojsko europejskie?

• Czy traktat lizboński nie osłabia osiągnięć socjalnych UE?

• Czy traktat lizboński zagraża usługom świadczonym w ogólnym interesie publicznym?

• Czy traktat lizboński zwiększa liczbę decyzji podejmowanych w „Brukseli”?

• Czy traktat lizboński tworzy europejskie superpaństwo?

• Dlaczego traktat lizboński nie stanowi łatwej lektury?

• Kiedy i w jaki sposób traktat lizboński wszedł w życie?

WAŻNE TRAKTATY - DO ZAPAMIĘTANIA:

Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS), podpisany 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu, wszedł w życie 23 lipca 1952 r. i wygasł 23 lipca 2002 r.

Traktat Rzymski ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), podpisany 25 marca 1957 r., wszedł w życie 1 stycznia 1958 r. Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom) został podpisany w tym samym czasie. Oba Traktaty znane są pod wspólną nazwą Traktaty Rzymskie.

Pełna nazwa pierwszego z dokumentów brzmi: Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. W latach 1958 - 1992, umowa nosiła nazwę Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Następnie Traktat z Maastricht usunął przymiotnik gospodarczy, zarówno z nazwy traktatu, jak i z nazwy wspólnoty w wyniku czego dokument otrzymał nazwę Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Obecną nazwę nadał dokumentowi Traktat lizboński.

Traktat Fuzyjny, podpisany 8 kwietnia 1965 r. w Brukseli, wszedł w życie 1 lipca 1967 r. Ustanowił jedną Komisję i jedną Radę dla ówczesnych trzech Wspólnot Europejskich.

Jednolity Akt Europejski (JAE), podpisany w Luksemburgu i Hadze w lutym 1986r., wszedł w życie 1 lipca 1987 r. Ustanowił niezbędne dostosowania w celu realizacji rynku wewnętrznego.

Traktat o Unii Europejskiej, podpisany 7 lutego 1992 r. w Maastricht, wszedł w życie
1 listopada 1993 r. Traktat z Maastricht zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na Wspólnotę Europejską. Wprowadził również nowe formy współpracy pomiędzy rządami państw członkowskich, np. w zakresie obrony oraz w obszarze „sprawiedliwości i spraw wewnętrznych”. Poprzez włączenie współpracy międzyrządowej do istniejącego „wspólnotowego” systemu, Traktat z Maastricht stworzył nową strukturę składającą się z trzech filarów o charakterze politycznym i gospodarczym. Ta właśnie struktura stanowi Unię Europejską (UE).

Traktat z Amsterdamu, podpisany 2 października 1997 r., wszedł w życie 1 maja 1999 r. Wprowadził zmiany oraz nową numerację artykułów do Traktatów WE i UE. Załączone są do niego skonsolidowane wersje Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Traktat z Amsterdamu zmienił numerację artykułów Traktatu o Unii Europejskiej zastępując litery od A do S liczbami.

Traktat z Nicei, podpisany 26 lutego 2001 r., wszedł w życie 1 lutego 2003 r. Dotyczył głównie reform instytucjonalnych umożliwiających skuteczne funkcjonowanie Unii po rozszerzeniu do 25 państw członkowskich w 2004 r. oraz do 27 państw członkowskich w 2007 r. Traktat z Nicei, Traktat o Unii Europejskiej oraz Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską zostały ujęte w wersji skonsolidowanej.

Traktat z Lizbony podpisano 13 grudnia 2007 roku. Zanim wejdzie w życie, będzie musiał zostać ratyfikowany przez wszystkie 27 państw członkowskich, co powinno nastąpić przed kolejnymi wyborami do Parlamentu Europejskiego w czerwcu 2009 roku. Główne cele traktatu to: uczynienie UE bardziej demokratyczną, spełnienie oczekiwań mieszkańców Europy w zakresie wysokich standardów dotyczących odpowiedzialności, otwartości, przejrzystości i udziału obywateli oraz uczynienie UE bardziej wydajną i skuteczną w radzeniu sobie z globalnymi wyzwaniami takimi jak zmiany klimatu, bezpieczeństwo i zrównoważony rozwój.

Podpisanie Traktatu z Lizbony nastąpiło po dyskusji w sprawie konstytucji. „Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy” został przyjęty przez głowy państw i rządów podczas brukselskiego szczytu Rady Europejskiej w dniach 17-18 czerwca 2004 roku i podpisany
w Rzymie 29 października 2004 roku, lecz nigdy nie został ratyfikowany.

Funkcjonowaniem Unii Europejskiej rządzą trzy zasady, a mianowicie równości demokratycznej, demokracji pośredniej i demokracji uczestniczącej. Traktat lizboński potwierdza zasadę równości demokratycznej, czyli równego traktowania obywateli
przez instytucje, wzmacnia demokrację pośrednią poprzez zwiększenie roli Parlamentu Europejskiego i zaangażowania parlamentów narodowych, a także wspiera demokrację uczestniczącą, wprowadzając nowe mechanizmy współdziałania obywateli i instytucji,
takie jak inicjatywa obywatelska.

W sposób jaśniejszy określono w nim również stosunki między państwami członkowskimi
a Unią Europejską.

Zwiększone kompetencje Parlamentu Europejskiego

Parlament Europejski reprezentuje obywateli państw członkowskich. Wchodzący w jego skład posłowie są wybierani w wyborach bezpośrednich i powszechnych, które odbywają
się co pięć lat. W miarę przyjmowania kolejnych traktatów kompetencje Parlamentu Europejskiego ulegały stopniowemu rozszerzeniu. Traktat lizboński nie jest tutaj wyjątkiem, gdyż zwiększa uprawnienia Parlamentu Europejskiego w dziedzinie prawodawstwa, procedury budżetowej i umów międzynarodowych.

W dziedzinie prawodawstwa rozszerzono zakres stosowania procedury współdecyzji (przemianowanej na „zwykłą procedurę prawodawczą”) na wiele nowych obszarów. Oznacza to w praktyce, że Parlament Europejski uzyskał rzeczywiste uprawnienia prawodawcze na równi z Radą w pewnych sprawach, w których obecnie nie uczestniczy
w żaden sposób lub pełni jedynie rolę doradczą. Dotyczy to między innymi legalnej imigracji, współpracy sądowej w sprawach karnych (Eurojust, zapobieganie przestępczości, zbliżenie przepisów prawa karnego, naruszenia i kary), współpracy policyjnej (Europol) oraz niektórych przepisów z zakresu polityki handlowej czy wspólnej polityki rolnej.
Dzięki temu Parlament Europejski uczestniczy w przyjmowaniu prawie wszystkich aktów prawodawczych.

W dziedzinie procedury budżetowej traktat lizboński wprowadza podstawę prawną dla wieloletnich ram finansowych, z tym że do ich przyjęcia będzie teraz konieczna zgoda Parlamentu. Traktat stanowi też, że Parlament i Rada wspólnie ustalają wszelkie wydatki, znosząc w ten sposób dotychczasowe rozróżnienie na wydatki „obowiązkowe” (na przykład bezpośrednie dopłaty rolne) i wydatki „nieobowiązkowe”. Zmiana ta pozwala przywrócić równowagę na poziomie roli obu instytucji w procedurze zatwierdzania budżetu unijnego.

Traktat lizboński stanowi również, że Parlament Europejski musi wyrazić zgodę na zawarcie wszelkich umów międzynarodowych, które dotyczą kwestii z zakresu
zwykłej procedury prawodawczej.

Wzrost znaczenia parlamentów narodowych

Traktat lizboński potwierdza i wzmacnia znaczenie parlamentów krajowych, które - przy pełnym poszanowaniu dla roli instytucji europejskich - mogą teraz w większym stopniu uczestniczyć w pracach Unii. W nowym zapisie traktatu w sposób wyraźny ujęto prawa
i obowiązki parlamentów narodowych w kontekście Unii, zarówno w zakresie dostępu
do informacji, kontroli stosowania zasady pomocniczości, mechanizmów oceny w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, jak i modyfikacji traktatów.

Najważniejsze zmiany dotyczą kontroli stosowania zasady pomocniczości. Zgodnie
z tą zasadą Unia podejmuje działania jedynie wówczas, gdy są one skuteczniejsze
od działań podejmowanych na szczeblu krajowym (z wyjątkiem spraw pozostających wyłącznie w jej gestii). Każdy parlament krajowy będzie mógł wskazać, dlaczego w jego opinii dany projekt aktu prawnego jest sprzeczny z tą zasadą. Pociąga to za sobą następujące konsekwencje:

• jeśli jedna trzecia parlamentów krajowych uzna, że projekt jest niezgodny z zasadą pomocniczości, Komisja będzie musiała ponownie go przeanalizować, zanim zdecyduje, czy pozostawić treść niezmienioną, czy też zmienić lub wycofać projekt,

• jeśli większość parlamentów krajowych poprze tę opinię, a mimo to Komisja postanowi utrzymać swój wniosek, wszczęta zostanie specjalna procedura. Komisja będzie musiała umotywować swoją decyzję, po czym Parlament Europejski i Rada zdecydują, czy należy kontynuować procedurę legislacyjną.

Większa przejrzystość w Radzie Ministrów

Dzięki traktatowi zarówno parlamenty narodowe, jak i obywatele mogą bezpośrednio śledzić proces podejmowania decyzji przez członków Rady reprezentujących każde państwo członkowskie, gdyż wszystkie obrady i dyskusje na tematy prawodawcze w Radzie będą
się odbywały publicznie.

Demokracja uczestnicząca

Obywatele europejscy mają do dyspozycji cały wachlarz instrumentów, który umożliwia
im dostęp do informacji i udział we wspólnotowym procesie politycznym. Do instrumentów tych dołączono inicjatywę obywatelską, w ramach której milion obywateli z kilku państw członkowskich może wezwać Komisję do przedstawienia projektu aktu prawnego
w dziedzinach objętych zakresem kompetencji Unii. Praktyczne zasady korzystania
z tego prawa określi osobny akt prawny, przyjęty po wejściu w życie traktatu.

W traktacie lizbońskim podkreślono również znaczenie konsultacji, a także dialogu
ze stowarzyszeniami, społeczeństwem obywatelskim, partnerami społecznymi, przedstawicielami różnych wyznań i organizacjami niewyznaniowymi.

Stosunki między Unią i państwami członkowskimi

Traktat lizboński określa w odniesieniu do każdego obszaru działalności, kto na poziomie Unii lub państw członkowskich jest uprawniony do działania. W skrócie odpowiada on na pytanie „Kto się czym zajmuje w Unii?”, które zadaje sobie wielu obywateli.
Traktat określa trzy kategorie kompetencji:

• kompetencje wyłączne: jedynie Unia może ustanawiać prawa; dotyczy to takich dziedzin, jak unia celna, wspólna polityka handlowa czy konkurencja,

• działania wspierające, koordynujące i uzupełniające: Unia może jedynie wspierać działania państw członkowskich, na przykład poprzez pomoc finansową; odnosi
  się to do takich dziedzin, jak kultura, edukacja czy przemysł,

• do pozostałych dziedzin, takich jak środowisko naturalne, transport czy ochrona konsumentów, ma zastosowanie zasada kompetencji dzielonych. Unia i państwa członkowskie wspólnie stanowią prawo, przy poszanowaniu zasady pomocniczości.

Po przystąpieniu do Unii Europejskiej państwa członkowskie same decydują, czy w niej pozostać. Traktat lizboński wprowadza bowiem klauzulę o dobrowolnym wystąpieniu z Unii, pozostawiając w ten sposób państwom członkowskim wolny wybór w tej kwestii.

na czerwono - traktaty, które są podstawami prawnymi dot. UE. - na test

daty traktowa - na test

kraje kandydujące - na test

RADA UNII EUROPEJSKIEJ / PREZYDENCJA W UE

Rada Unii Europejskiej

Rada jest głównym organem decyzyjnym Unii Europejskiej. Podobnie jak Parlament Europejski, Radę powołały do życia traktaty założycielskie w latach pięćdziesiątych XX w. Rada reprezentuje państwa członkowskie. W jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z każdego kraju Unii.

To, który minister uczestniczy w danym spotkaniu, zależy od poruszanej na nim tematyki. Jeżeli na przykład Rada debatuje nad sprawami związanymi z ochroną środowiska, w posiedzeniu biorą udział ministrowie środowiska wszystkich państw UE, a radę tę nazywa się „Radą ds. Środowiska”.

Stosunkami Unii z resztą świata zajmuje się „Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych”. Ta konfiguracja Rady ma jednak znacznie szerszy zakres odpowiedzialności, obejmujący zagadnienia ogólnej polityki Unii. Dlatego też w jej posiedzeniach uczestniczy minister lub sekretarz stanu wyznaczony przez rząd danego kraju.



Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych

Łącznie istnieje dziewięć możliwych konfiguracji Rady.

• Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych

• Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN)

• Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)

• Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów

• Rada ds. Konkurencyjności

• Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii

• Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa

• Rada ds. Środowiska

• Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury

Każdy minister zasiadający w radzie jest upoważniony do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu. Innymi słowy, podpis takiego ministra jest równoznaczny z podpisem całego rządu. Ponadto każdy minister w Radzie odpowiada przed parlamentem swojego kraju oraz przed reprezentowanymi przezeń obywatelami. To właśnie stanowi umocowanie demokratyczne decyzji Rady.

Maksymalnie cztery razy do roku prezydenci lub premierzy państw członkowskich wraz z przewodniczącym Komisji Europejskiej spotykają się jako Rada Europejska. Podczas tych „szczytów UE” wyznaczane są ogólne kierunki polityki Unii i rozwiązywane problemy, których nie można było rozwiązać na niższym szczeblu (tzn. na szczeblu ministrów w ramach zwykłych posiedzeń Rady). Debaty Rady Europejskiej ze względu na ważkość tematyki często przedłużają się do późnych godzin nocnych i przyciągają sporą uwagę mediów.





Zadania Rady

Rada pełni sześć zasadniczych zadań:

1. Przyjmuje europejskie akty prawne - w wielu obszarach polityki wspólnie z Parlamentem Europejskim.

2. Koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w krajach członkowskich.

3. Zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi krajami lub organizacjami międzynarodowymi.

4. Przyjmuje budżet UE - wspólnie z Parlamentem Europejskim.

5. Określa kierunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, (więcej szczegółów zob. niżej), opierając się na wytycznych ustalonych przez Radę Europejską.

6. Koordynuje współpracę między krajowymi sądami i organami policji w sprawach karnych (patrz rozdział " Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość " poniżej).

Większość tych zadań związana jest z domeną wspólnotową - tzn. z obszarami działania, w których państwa członkowskie postanowiły połączyć swą suwerenność i przenieść decyzje na instytucje UE. Sfera ta stanowi pierwszy filar Unii Europejskiej. Tym niemniej, ostatnie dwa z wymienionych zadań odnoszą się głownie do obszarów, w których państwa członkowskie nie przeniosły władzy decyzyjnej na inny szczebel, a tylko działają wspólnie. Taki model nazywa się współpracą międzyrządową i obejmuje on drugi i trzecifilar Unii Europejskiej.

Poniżej dokładniej opisano pracę Rady.

1. Legislacja

Znaczna część aktów prawa europejskiego przyjmowana jest wspólnie przez Radę i Parlament (patrz rozdział „ Podejmowanie decyzji w UE ” powyżej).

Zasadniczo Rada podejmuje działania legislacyjne na wniosek Komisji. Zwykle to Komisja jest też odpowiedzialna za zapewnienie, że unijne prawodawstwo jest właściwie stosowane.

2. Koordynacja polityki poszczególnych państw członkowskich

Kraje Unii postanowiły kształtować ogólną politykę gospodarczą w oparciu o ścisłą koordynację swoich polityk gospodarczych na szczeblu krajowym. Koordynacją tą zajmują się ministrowie gospodarki i finansów, którzy razem tworzą Radę ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN).

Kraje członkowskie dążą także do tworzenia nowych miejsc pracy i poprawy swych systemów edukacji, ochrony zdrowia i zabezpieczeń socjalnych. Wprawdzie poszczególne kraje samodzielnie odpowiadają za własną politykę w tych dziedzinach, jednak mogą uzgadniać między sobą wspólne cele i na podstawie doświadczeń innych uczyć się najbardziej skutecznych rozwiązań. Proces ten, nazywany „otwartą metodą koordynacji”, odbywa się na poziomie Rady.

3. Zawieranie umów międzynarodowych

Co roku Rada „zawiera” (tzn. uroczyście podpisuje) szereg umów pomiędzy Unią Europejską a krajami poza UE czy też organizacjami międzynarodowymi. Umowy te obejmują sprawy ogólne, takie jak handel, współpraca i pomoc rozwojowa, lub też dotyczą wąskich dziedzin, takich jak włókiennictwo, rybołówstwo, nauka i technika, transport itp. 

Ponadto Rada może zawierać konwencje między krajami UE w obszarach takich jak podatki, prawo spółek czy ochrona konsularna. Konwencje mogą również dotyczyć współpracy w obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.

4. Przyjmowanie budżetu UE

Roczny budżet UE zatwierdzają wspólnie Rada i Parlament Europejski.

5. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa

Państwa członkowskie Unii współpracują nad tworzeniem i rozwojem wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZB). Tym niemniej polityka zagraniczna, bezpieczeństwo i obrona to dziedziny podlegające niezależnej kontroli rządów poszczególnych państw. W dziedzinach tych nie połączono suwerenności poszczególnych krajów, dlatego też Parlament i Komisja Europejska odgrywają w nich jedynie ograniczoną rolę. Współdziałanie w tych dziedzinach jest jednak dla krajów Unii bardzo korzystne, a Rada pozostaje głównym forum współpracy międzyrządowej.

Z myślą o skuteczniejszym reagowaniu na kryzysy międzynarodowe, Unia Europejska stworzyła też Siły Szybkiego Reagowania. Nie jest to jednak armia europejska. Żołnierze tych sił pozostają w istocie pod dowództwem krajowych sił zbrojnych, zaś ich rola ogranicza się do realizacji konkretnych zadań związanych z pomocą humanitarną, operacjami ratunkowymi, misjami pokojowymi czy też zarządzaniem kryzysowym. Na przykład w roku 2003 UE przeprowadziła operację wojskową (kryptonim: Artemis) w Demokratycznej Republice Konga, zaś w 2004 roku rozpoczęła operację pokojową (kryptonim: Althea) w Bośni i Hercegowinie.

W tego rodzaju działaniach Radę wspierają:

• Komitet Polityczny i Bezpieczeństwa (PSC),

• Komitet Wojskowy Unii Europejskiej (EUMC), oraz

• Sztab Wojskowy Unii Europejskiej (EUMS), składający się z ekspertów
  krajowych oddelegowanych do sekretariatu Rady przez państwa członkowskie.





6. Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość

Obywatele UE cieszą się swobodą zamieszkania i podjęcia pracy w dowolnym kraju Unii, dlatego też powinni zachować równy dostęp do wymiaru sprawiedliwości bez względu na miejsce pobytu. Sądy krajowe muszą zatem współpracować po to, by na przykład wyrok sądu jednego kraju w sprawie rozwodu lub opieki nad dzieckiem był uznawany we wszystkich pozostałych krajach Unii.

Ze swobody przemieszczania się w Unii korzystają nie tylko praworządni obywatele. Wykorzystują ją również przestępcy i terroryści. Walka z przestępczością międzynarodową wymaga współpracy między sądami, organami policji, celnikami oraz służbami imigracyjnymi wszystkich państw UE.

Muszą one między innymi zadbać o to, by:

• zewnętrzne granice Unii były skutecznie strzeżone,

• celnicy i policja wymieniali informacje na temat przemieszczania się podejrzanych o przemycanie narkotyków lub nielegalny przewóz ludzi przez granice,

• uchodźcy występujący o azyl podlegali jednolitej procedurze w całej Unii - w celu uniknięcia zjawiska wtórnego przenoszenia się imigrantów w UE dla wykorzystania różnic w prawie imigracyjnym poszczególnych krajów.

Tego typu zagadnieniami zajmuje się Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych - czyli ministrowie sprawiedliwości i ministrowie spraw wewnętrznych. Unia dąży w tym zakresie do stworzenia w swoich granicach jednolitej przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.





Organizacja prac Rady




COREPER

Każdy kraj UE ma w Brukseli stały zespół („przedstawicielstwo”), które go reprezentuje i broni jego interesu narodowego na szczeblu Unii. Szef przedstawicielstwa pełni, de facto, rolę ambasadora swego kraju przy Unii Europejskiej.

Ambasadorowie (zwani „stałymi przedstawicielami”) spotykają się co tydzień w ramach Komitetu Stałych Przedstawicieli (francuski skrót: COREPER). Zadaniem tego Komitetu jest przygotowywanie prac Rady - z wyjątkiem większości zagadnień rolnictwa, którymi zajmuje się Specjalny Komitet ds. Rolnictwa. COREPER wspierany jest przez szereg grup roboczych, złożonych z urzędników administracji poszczególnych krajów.

Prezydencja Rady

Prezydencja Rady zmienia się na zasadzie rotacji co sześć miesięcy. Innymi słowy, każdy kraj UE przejmuje kolejno odpowiedzialność za porządek obrad Rady i przewodzi wszystkim jej posiedzeniom przez sześć miesięcy, kierując podejmowaniem decyzji legislacyjnych i politycznych oraz wypracowując kompromisy pomiędzy poszczególnymi państwami członkowskimi.

Na przykład jeśli w drugiej połowie 2006 r. zbierze się Rada ds. Środowiska, przewodzić jej będzie fiński minister środowiska, bo prezydencja Rady w tym okresie przypada właśnie Finlandii.

Lista państw, które będą przewodniczyć Radzie UE do czerwca 2020 r.

Sekretariat Generalny

Prezydencję wspiera Sekretariat Generalny, który przygotowuje i zapewnia płynność działania Rady na wszystkich poziomach.

W roku 2004 Javier Solana z Hiszpanii został ponownie powołany na Sekretarza Generalnego Rady. Jest on także Wysokim Przedstawicielem ds. Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZB), przyczyniając się w tej roli do koordynacji działań UE na arenie międzynarodowej. Według nowego Traktat lizboński, Wysokiego Przedstawiciela miałby zastąpić Minister Spraw Zagranicznych UE.

Sekretarza Generalnego wspiera jego zastępca, odpowiedzialny za zarządzanie Sekretariatem Generalnym.

Ile głosów ma każdy kraj?

Decyzje w Radzie zapadają w drodze głosowania.Im większa jest liczba ludności danego kraju, tym więcej ma głosów. Tym niemniej, liczba głosów jest ważona na korzyść państw słabiej zaludnionych.

 

Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy:	29
Hiszpania i Polska:	27
Rumunia:	14
Niderlandy:	13
Belgia, Czechy, Grecja, Portugalia i Węgry:	12
Austria, Bułgaria i Szwecja:	10
Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa i Słowacja:	7
Cypr, Estonia, Luksemburg, Łotwa i Słowenia:	4
Malta:	3
OGÓŁEM	345





Większość kwalifikowana

Decyzje w niektórych szczególnie drażliwych dziedzinach, takich jak wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa, podatki, polityka azylowa i imigracyjna, wymagają jednomyślności Rady.Innymi słowy, każde państwo członkowskie ma prawo weta (zablokowania decyzji) w tych obszarach.

Jednak w większości dziedzin Rada podejmuje decyzje, głosując „większością kwalifikowaną” (ang. QMV- qualified majority voting).

Większość kwalifikowana wymaga

• zgody większości państw członkowskich (a w niektórych przypadkach dwóch trzecich liczby państw)

oraz

• co najmniej 255 głosów „za” - co stanowi 73,9% całkowitej liczby głosów w Radzie.

Dodatkowo, każde państwo członkowskie może wystąpić o sprawdzenie, czy głosy „za" reprezentują przynajmniej 62% łącznej liczby ludności Unii. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony, decyzja nie może być przyjęta.

POLSKA A PREZYDENCJA W UE

1 lipca 2011 roku Polska obejmie Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Zostało nam kilkanaście miesięcy na przygotowanie Polski do objęcia i do sprawnego wypełnienia powierzonej nam misji. Pierwsze kroki organizacyjne zostały już poczynione: 15 lipca 2008 roku Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie o powołaniu Pełnomocnika Rządu ds. Przygotowania Organów Administracji Rządowej i Sprawowania przez RP Przewodnictwa w Radzie UE. W następstwie prac Pełnomocnika Rządu, jego zespołu oraz przy zaangażowaniu ministerstw i urzędów, 13 stycznia 2009 roku został przyjęty Program Przygotowań RP do Objęcia i Sprawowania Przewodnictwa w Radzie UE.

INNE ARTYKUŁY O RADZIE UNII EUROPEJSKIEJ:

Co to jest Rada UE?

22.01.2009

Rada Unii Europejskiej (zwana również Radą Ministrów) jest głównym organem decyzyjnym Unii Europejskiej. Wraz z Komisją Europejską oraz Parlamentem Europejskim jest jednym z trzech głównych aktorów biorących udział w procesie decyzyjnym UE. Głównym zadaniem Rady jest przyjmowanie, wraz z Parlamentem, europejskich aktów prawnych. Rada reprezentuje państwa członkowskie Unii. Rada nie ma swojego stałego składu: w posiedzeniach Rady uczestniczy zawsze jeden minister z każdego kraju Unii w zależności od poruszanej na posiedzeniu tematyki. Jeśli omawiane są np. problemy związane z edukacją, to w posiedzeniu biorą udział ministrowie edukacji. Tak więc decyzje podejmowane przez Radę UE to najczęściej kompromis wypracowany po żmudnych negocjacjach między wszystkimi członkami Unii.

Rada Unii Europejskiej posiada swój Sekretariat Generalny, którego siedziba znajduje się w Brukseli i którego zadaniem jest zapewnienie sprawnego funkcjonowania Rady.

Istnieją następujące konfiguracje Rady:

Rada ds. Zagranicznych (FAC)
Rada ds. Ogólnych (GAC)
Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN)
Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)
Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów (EPSCO)
Rada ds. Konkurencyjności (COMPET)
Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii (TTE)
Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa (AGRIFish)
Rada ds. Środowiska (ENVI)
Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury (EYC)

 

 

Jaka jest różnica między Radą Unii Europejskiej, Radą Europejską a Radą Europy?

Rada Unii Europejskiej, Rada Europejska i Rada Europy są często ze sobą mylone, choć zasadniczo różnią się od siebie:

• Rada Unii Europejskiej, w której przez 6 miesięcy przewodniczy prezydencja narodowa, to główny organ decyzyjny Unii Europejskiej. Zadania i kształt Rady UE zostały opisane powyżej.

• Rada Europejska to organ polityczny Unii Europejskiej. Radą Europejską nazywane są spotkania premierów lub prezydentów państw członkowskich, które odbywają się ok. czterech razy w roku i na których omawiane są najważniejsze problemy, jakich nie dało się omówić na szczeblu ministerialnym. Podczas szczytów Rady Europejskiej wyznaczane są ogólne kierunki rozwoju UE oraz opracowywane są i podpisywane ostateczne teksty unijnych traktatów.

• Rada Europy nie jest w ogóle instytucją unijną, lecz niezależną od UE organizacją międzynarodową. Rada Europy zajmuje się przede wszystkim ochroną praw człowieka, ochroną demokracji i współpracą państw członkowskich w dziedzinie kultury. Organizacja wydaje akty określane mianem konwencji - nie mają one charakteru wiążącego, pełnią rolę wytycznych i tworzą standardy prawa.

 

Jakie są główne zadania Prezydencji?

Przygotowanie i sprawowanie Prezydencji w Radzie UE wiąże się z koniecznością koordynowania kilku tysięcy spotkań, zarówno formalnych (poświęconych omawianiu bieżących spraw), jak i nieformalnych (w celu wymiany poglądów w sprawach długoterminowych), w Brukseli, Luksemburgu oraz kraju Prezydencji, w tym także spotkań na najwyższym szczeblu (Rada Europejska, szczyty z przywódcami państw trzecich). Kluczową rolą Prezydencji jest wypracowywanie porozumień pomiędzy Państwami Członkowskimi szczególnie wtedy, gdy poruszane są kwestie drażliwe i kontrowersyjne.

Innym zadaniem jest reprezentowanie Rady wobec instytucji UE, w szczególności wobec Komisji Europejskiej i Parlamentu Europejskiego. Zadanie to wymaga przede wszystkim biegłości proceduralnej i merytorycznej, zarówno na szczeblu politycznym, jak i przede wszystkim urzędniczym. Przez pół roku państwo sprawujące Prezydencję prowadzi prace Rady i kształtuje jej relacje z partnerami instytucjonalnymi, przewodniczy spotkaniom roboczym, a także regularnie informuje Parlament Europejski o prowadzonych pracach.

W związku z powołaniem przez Traktat Lizboński stanowiska Wysokiego Przedstawiciela ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, dotychczasowe kompetencje Prezydencji w zakresie polityki zewnętrznej zostały ograniczone. Unia Europejska zyskała w tym zakresie większą „widoczność” i sprawność, również za pośrednictwem tworzonej Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych.

Jaki wpływ na Prezydencję ma wejście w życie Traktatu z Lizbony?

Wprowadzenie Traktatu z Lizbony ma na celu wzmocnienie zdolności Unii do spójnego działania na zewnątrz, oraz lepsze realizowanie zadań wewnętrznych. Prezydencja uzyskała do realizacji tych celów nowe narzędzia, a mianowicie od momentu wejścia w życie Traktatu:

• utworzono nowe stanowiska: Przewodniczącego Rady Europejskiej
  i Wysokiego Przedstawiciela ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa,

• formalnie potwierdzono prezydencje grupowe, tzw. „trio”,

• zmienił się sposób podejmowania decyzji w Radzie UE.

Rozdzielenie kompetencji
Mianowani na podstawie Traktatu z Lizbony na stanowiska tzw. „Prezydenta UE” i Wysokiego Przedstawiciela, przejmą część odpowiedzialności przynależnych do tej pory przedstawicielowi kraju sprawującego Prezydencję, głównie w zakresie działań zewnętrznych (bezpieczeństwo, handel, działania humanitarne). Premier kraju sprawującego Prezydencję będzie współpracował w innych dziedzinach z Przewodniczącym Rady Europejskiej.

Prezydencja grupowa
Zgodnie z postanowieniami Traktatu Lizbońskiego Prezydencję Rady sprawują uprzednio ustalone grupy trzech Państw Członkowskich [trio] przez okres 18 miesięcy. Każdy członek grupy kolejno przewodniczy przez okres sześciu miesięcy, a pozostali członkowie grupy wspierają kraj przewodniczący we wszystkich jego obowiązkach na podstawie wspólnego programu.

Podejmowanie decyzji w Radzie UE
Zmiana sposobu podejmowania decyzji w Radzie UE dokonana przez Traktat z Lizbony dotyczy tych dziedzin, w których stanowiono kwalifikowaną większością głosów. Mimo że Traktat z Lizbony wszedł już w życie, na wniosek Polski przywódcy Państw Członkowskich uzgodnili, że do 1 listopada 2014 roku będą obowiązywały dotychczasowe zasady głosowania, z Traktatu z Nicei. Do 31 marca 2017 roku, każdy kraj będzie mógł zażądać powtórnego głosowania w systemie nicejskim i w ten sposób skutecznie blokować podejmowanie niekorzystnych dla niego decyzji. Od marca 2017 r. będzie mógł mieć zastosowanie tzw. kompromis z Joaniny, pozwalający na odwlekanie podejmowania decyzji w Radzie przez „rozsądny czas”.

Co to jest trio Prezydencji?

Przywilej i jednocześnie obowiązek sprawowania Prezydencji wprowadzony został mocą Traktatu z 1957 r. ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Jak pokazało jednak doświadczenie, okres sześciu miesięcy jest zbyt krótki, aby państwo sprawujące Prezydencję mogło skutecznie zrealizować założone cele swojego Przewodnictwa. W tej sytuacji, zaczęła krystalizować się koncepcja Prezydencji grupowej, w której trzy kraje sprawujące po sobie Przewodnictwo koordynowałyby między sobą główne cele, jakie chciałyby zrealizować w dłuższym okresie czasu, to znaczy 18. miesięcy sprawowanych prze siebie trzech kolejnych Prezydencji. Skuteczną realizację tej koncepcji zapewnić ma też założenie, że każde trio składa się z państwa dużego i państw mniejszych, a także i to, że w każdej trójce będą kraje starej i nowej Unii.

Zgodnie z decyzją Rady Europejskiej z dnia 1 stycznia 2007, po przyjęciu Bułgarii i Rumunii do grona państw członkowskich UE ustalono nowy porządek sprawowania Prezydencji w Radzie Europejskiej. Obejmuje on obecnie 27 Państw Członkowskich i określony jest do połowy 2020 r. Pierwszymi państwami, które zrealizowały ten model były Niemcy, Portugalia i Słowenia.

Polska, rozpoczynająca Prezydencję w lipcu 2011 r., będzie pierwszym i największym państwem „naszego” tria, w skład którego wejdą także kolejno Dania i Cypr. Strona polska rozpoczęła współpracę w ramach naszego z Danią oraz Cyprem w roku 2008. Współpraca ta jest kontynuowana na bieżąco zarówno na poziomie Ministrów Spraw Zagranicznych trzech państw, jak i Koordynatorów ds. Przygotowań do sprawowania Przewodnictwa. Trójstronna współpraca Polska, Dania Cypr będzie także rozwijała się na szczeblu zainteresowanych ministerstw oraz urzędów i instytucji.

Jaka jest kolejność Prezydencji?

24.11.2008

Kolejność sprawowania Prezydencji przez państwa członkowskie UE jest z góry ustalona decyzją Rady. Wynika to z podstawy prawnej prezydencji, którą stanowi artykuł 203 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską:

" (…)W skład Rady wchodzi jeden przedstawiciel szczebla ministerialnego każdego Państwa Członkowskiego, upoważniony do zaciągania zobowiązań w imieniu rządu tego Państwa Członkowskiego.
Prezydencję sprawuje kolejno przez okres sześciu miesięcy każde Państwo Członkowskie reprezentowane w Radzie, według porządku ustalonego przez Radę stanowiącą jednomyślnie (…)".

Porządek, w jakim Państwa Członkowskie sprawują Prezydencję w Radzie od dnia 1 stycznia 2007 r. określa Decyzja Rady z dnia 1 stycznia 2007 r. w sprawie porządku sprawowania Prezydencji w Radzie (2007/5/WE, Euratom), w której rotacja została wyznaczona do 2020 roku.

Prezydencja 2004 - 2020

2004	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Irlandia Holandia
2005	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Luksemburg Wielka Brytania
2006	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Austria Finlandia
2007	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Niemcy Portugalia
2008	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Słowenia Francja
2009	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Republika Czeska Szwecja
2010	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Hiszpania Belgia
2011	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Węgry Polska
2012	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Dania Cypr
2013	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Irlandia Litwa
2014	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Grecja Włochy
2015	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Łotwa Luksemburg
2016	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Niderlandy Słowacja
2017	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Malta Wielka Brytania
2018	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Estonia Bułgaria
2019	styczeń - czerwiec lipiec - grudzień	Austria Rumunia
2020	styczeń - czerwiec	Finlandia


Kolejność Prezydencji (Trio)

Zgodnie ze zmianami w sposobie sprawowania Przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej zaproponowanymi w Traktacie z Lizbony oraz obecnie przyjętą praktyką przewiduje się bliższą niż dotychczas współpracę pomiędzy trzema państwami członkowskimi kolejno pełniącymi funkcję Prezydencji. Wbrew powszechnym skojarzeniom nie chodzi tu jednak o współpracę państwa sprawującego Prezydencję ze swoim poprzednikiem i następcą, lecz o ściśle określone następujące po sobie trójki państw.

Współpraca państw w ramach trio spełnia szereg kluczowych zadań. Przede wszystkim zapewnia ona pewną stabilizację polityczno-programową, a wraz z nią ciągłość prac instytucji unijnych. Ponadto, zabezpiecza ona przed forsowaniem swoich własnych interesów przez państwo aktualnie sprawujące Prezydencję, często niezgodnych z ogólnym interesem wspólnotowym. Nie można także zapomnieć o fakcie, że w wyniku rozszerzenia Prezydencję muszą sprawować także nowe, niedoświadczone w tym zakresie państwa. Współpraca w ramach trio pozwala im uzyskać wsparcie w tym poważnym przedsięwzięciu politycznym ze strony starych członków UE i minimalizuje ryzyko ewentualnego niepodołania obowiązkom.

1952 - kraje:

1973 - rozszerzenie o:

1981- rozszerzenie o:

1986 - rozszerzenie o:

1990 - rozszerzenie o:

1995 - rozszerzenie o:

2004 - rozszerzenie o:

2007 - rozszerzenie o:

---