Ilościowe
Ilościowe
Wiedza potoczna i naukowa o społ.
Historia badan empirycznych w socjologii
Funkcje badan empitycznych w socjo
Cele badań empirycznych:
Problematyka badań, pytania badawcze, hipotezy
Koncepcja badwcza-składniki projektu badawczego
Podstawa żródłowa badań-rodzaje żrodeł
Jednostki badawcze
Zmienne i związki miedzy zmiennymi
Metody doboru jednostek do badań
Schematy doboru probabilistycznego próby
Operaty losowania,cachy podstawowe,przykłady:
Dobór jednostek w próbach imiennych i adresowych
Dobór celowy (nieprob.) jednostek do badań:
Metoda kwotowa( udziałowa) doboru jednostek do badań:
Analiza treści jako metoda badawcza wg. Berelsona
Analiza treści: tekst,autor,odbiorca:
Kategorie analizy terści wg.Berelsona
Wywiad jako metoda badawcza, ogólna charakterystyka i klasyfikacja:
Metoda sondażowa badania opinii społecznej
Funkcja poznawcza sondaży opinii społecznej
Funkcja perswazyjna sondaży
Funkcja kreacyjna rzeczywistości społecznej b.sondażowych
Zasady publikowania wyników sondaży publ
Wywiad kwestionariuszowy-char.i typologia
Pytania kwestionariuszowe jako element procesu miedzy badaczem a respondentem
Rodzaje pytań kwestionariuszowych
Klucz kodowy
Narzędzia badawcze stos. w wywiadzie kwest
Struktura kwestionariusza wywiadu
Pytania metryczkowe
Instrukcja dla ankietera
Materiały pomocnicze
Materiały kontrolujące prace ankietera
Wady strukturalne pytań kwest
Wady strukturalne pytań kwest
Pytania trudne
Pytania drażliwe
Pytania sugerujące
Badania ankietowe-cechy i typy ankiet
Ankietowanie pocztowe
Ankieta telefoniczna
Obowiązki instytutu badawczego i ankietera wynikające z ustawy o ochr. Danych osob
Wiedza potoczna i naukowa o społ.- wiedze o społ. tworzy się na podst. Analiz teoretycznych i badań empirycznych. Wiedza ta pochodzi z wielu źródeł - z obserwacji, wychowania, procesu socjalizacji czy rozmów z ludżmi. Wiedza ta nazywa się wiedza potoczna o społ. Bywa ona zawodna, do najważniejszych przyczyn należą:* jednostkowośc doświadczenia potocznego, gdyż człowiek żyje tylko w określonym środow.* wartościowanie zjawisk społecznych z punktu widzenia wlasnego celu, interesu lub uznawanych wartości,* brak perspektywy teoretycznej- nauka tworzy modele rzeczywistości, dzięki którym poznaje przyczyny pewnych zjawisk i faktów,* fałszywa świadomośc społeczna czyli mity, stereotypy powodujące przekształcenia w postrzeganiu faktów. Zawodności wiedzy potocznej zostają wyeliminowane bądź bardzo ograniczone w wyniku zastosowania naukowego poznawania rzeczywistości społecznej. Powstaje wtedy wiedza o społeczn.
Historia badan empirycznych w socjologii- dane służące do badania społeczeństwa pochodziły kiedyś ze statystyk przyrostu naturalnego ludności, przestępczości, migracji. Pojawiły się metody pobierania prób małej części społecz.. Okres od XVIII wieku do początku I wojny światowej: badania nad rozmaitymi problemami społecznymi: kontynuacja działalności spisowej, która przekształciła się w rutynę, nurt krajoznawczy: monograficzne opisy miast, Okres międzywojenny-badania prowadzone w powiązaniu z socjologią jako dyscypliną akademicką i dla realizacji jej celów: Główne zainteresowania: patologie społeczne, przyczyny emigracji. F. Znaniecki: wykorzystali materiały autobiograficzne (listy i autobiografie polskich emigrantów), stworzył on metodę dokumentów osobistych, czyli metodę biograficzną. Od II wojny światowej: od II wojny światowej; badania prowadzone w obrębie socjologii i innych dyscyplin społecznych; powiązanie badań z potrzebami praktyki życia społecznego, badania prowadzone dla celów naukowych oraz badania prowadzone w celu „oświeceniowym” społeczeństwa (edukacji socjologicznej społeczeństwa).
Funkcje badan empitycznych w socjo. F. naukowa-badania informuja o opini danego społeczeństwa w konkretnej sprawie, bada się nastroje, zaufanie do ludzi, styl życia pokazują że społ. jest zróżnicowane bo przekonania są zróżnicowane. Badania społeczne odróżniają fakty od opinii o społeczeństwie. F.praktyczna- związana jest z praktyką zycia codziennego w społ. Sondaże to praktyczne części życia w społ. Demokratycznym w krajach niedemokratycznych nie bada się opinii publicznej. F. humanistyczno-obywatelska; uświadamiają nam one nasze miejsce w życiu społecznym w stosunku do innych; dzięki wynikom badań możemy poznać obszary życia społecznego, których jeszcze nie znamy, mogą one ułatwić nam ocenę tego, co dzieje się w świecie i zająć określone stanowisko.
Cele badań empirycznych:eksploracyjne- dążenie do rozpoznania podstawowych faktów, zbiorowości, tworzenie ogólnych, intelektualnych obrazów badanych warunków, koncentrowanie się na problemach przyszłych badań, rozwijanie technik pomiaru i opisu przyszłych danych, generowanie nowych idei, hipotez oraz określanie wykonalności prowadzonych badań. Opisowe- wytwarzanie szczegółowych, bardzo dokładnych opisów, odnoszenie nowych danych do znanych uprzednio, tworzenie zbioru kategorii i klasyfikacji typów, opisywanie podstaw kontekstu sytuacyjnego badań. Wyjaśniające- testowanie przesłanek i założeń teorii, wypracowywanie i wzbogacanie wyjaśnień teoretycznych, poszerzanie teorii, nowych kwestii i problemów, określenie, które z kilku wyjaśnień jest najlepsze.
Problematyka badań, pytania badawcze, hipotezy: Hipoteza-jest to założenie,przypuszczenie zdanie o odmiennym stanie rzezy, co do którego nie mamy pewności czy jest prawdziwe czy fałszywe. W warunkach badania hipoteza zostaje potwierdzona bądź odrzucona. Cechy: musza być sprawdzalne empirycznie, mieć charakter prawidłowości, mieć moc wyjasniającą, musza być jasne pojęciowo- zrozumiałe, muszą być na tyle ogólne aby obejmowaly zjawiska i fakty jakich dotyczą. Problem badawczy- to uświadomiony brak wiedzy, zespol pytan na które odpowiedzi ma dostarczyc badanie empiryczne. Formy problemu: deskryptywne-tłumaczące, demonstracyjne, definicyjne, dowodzące, diagnostyczne, prognostyczne, relaktywizujące,optymalizujące. Problematyka- poszukiwanie określonego sposobu dzialania, weryfikacja teorii, ponawianie badania w zmodyfikowany sposób, osobiste zainteresowanie określona problematyką.
Koncepcja badwcza-składniki projektu badawczego
Podstawa żródłowa badań-rodzaje żrodeł
Jednostki badawcze
Zmienne i związki miedzy zmiennymi: Zmienne: zjawiska które ulegaja przeobrażeniom pod wpływem dzielania róznych czynników, przyjmując tym samym rózne wartości. Z. zależne- ulegają widocznym zmianom na skutek oddziaływania zmiennych niezalezynch.Z.niezalezne- czynniki które powodująokreślone zmiany w innych czynnikach. Z nieobserwowalne- ukryte i niedostępne albo dostępne w badanich i sprawdzalne przez wskaźniki. Z obserwowalne-możliwe do bezpośredniej oceny.
Metody doboru jednostek do badań: Metody doboru: dobranie przy zachowaniu określonych zasad ograniczonej liczby jednostek danej zbiorowości, które pomogą uzyskac informacje o całej zbiorowości. Reprezentacja- to próba do badania. Dobór na dowolnych zasadach badającego: KWOTOWY- opieramy się na znanych obiektywnych składnikach danej zbiorowości (wiek, płec) ustalamy odpowiedni kwoty które wyznaczaja udział poszczególnych kategorii w próbce. CELOWY- badacz na podstawie znajomości cech społ.-demograf. Badanej zbiorowości buduje model a nastepnie odbiera proby które powinny być jego odzwierciedleniem. Dobór na rachunku prawdopodobieństwa: LOSOWY- wg. zasad loterii, WARSTWOWY-wyróznimy podzbiory badanej zbiorowości i z każdego podzbioru wyróżniamy w sposób losowy jednostki próby, PROPORCJONALNY-słuzy do badania wielkich zbiorowości. Na podstawie konkretnych danych wiek,płec, wykształcenie-tworzymy kategorie i wyodrębniamy te które interesuja nas ze względu na problem badań. Z tych kategorii losowo wybieramy jednostki do próby.
Schematy doboru probabilistycznego próby: Badacz nie ma wpływu na to, jakie jednostki dostaną się do próby, bo selekcja odbywa się wg. pewnego automatycznego planu, który na zasadach losowych jednostka w populacji ma jednakowe szanse wejścia do próby.Losowanie dokonuje się z spisów, planów czyli operatów losowania. Dobry operat musi spełniac warunki;w. adekwatności-powinien odpowiadac całej populacji którą badamy, w.kompletności-powinien zawierac wszystkie jednostki wchodzące w sklad danej populacji, w.dokładności- nie można zawierac jednostek nie istniejących, bądź też nie należących do populacji. w. techniczny- łatwośc korzystania z operatu, brak powtórzeń- kazda jednostka musi w nim wystąpić tylko jeden raz.Zaleta doboru losowego jest to że przy przenoszeniu wniosków z próby na populację jest się w stanie oszacowac błąd i jego prawdopodobieństwo otaz to w jakich granicach mieści się prawdziwy wynik.
Operaty losowania,cachy podstawowe,przykłady: Operaty losowania-
Jest to zbiór elementów tej populacji odwzorowany na określonej liście, z której dobiera się próbę. Listą odwzorowującą badana populację mogą być księga adresowa, ksiązka telefoniczna lub jakikolwiek wykaz spełniający warunki aktualności, kompletności, wyłączności i dostępności. Zbiór ten zwany jest operatem losowania W przedwyborczym sondażu opinii możliwe zawężenia populacji obejmują np.: rejestr wyborców, odwiedzających centra handlowe wieczorem w ostatni poniedziałek przed wyborami. Wszystkie powyższe zakresy obejmują pewnych ludzi, którzy nie wezmą udziału w wyborach i nie obejmują części ludzi, którzy udział wezmą. Ważne jest, aby takie zawężenie było reprezentatywne. Na przykład wybierając ludzi wyłącznie z książki telefonicznej ograniczamy się do posiadaczy telefonu, którzy mogą się różnić od ogółu wyborców (np. częściej mieszkają w mieście). Aby wyłoniona próba była reprezentatywna, operat musi być aktualny i kompletny.
Dobór jednostek w próbach imiennych i adresowych:Adresowych: dobór składa się z dwóch faz 1.losowane są adresy gospodarstw domowych, adresy te otrzymują ankieterzy. 2.wybiera się jedna osobę spośród członków danego gospodarstwa, którzy nalezą do badanej zbiorowości, dopiero w tym momencie wybrana osoba wchodzi w skład próby. Wybór konkretnej osoby dokonywany jest za pomocą procedury. Do tego celu wykorzystuje się formularz składu gosp. dom. Zawiera on rubryki z miejscem na wpisanie danych o wszystkich osobach prowadzących gosp.dom. Próba dobrama metoda adresowa jest próbą osób. Imiennych: Próby imienne dobiera się ze spisów osob które z rególy sa sporządzane do innych celów.1. znane są dane personalne konkretnych osób z próby, wskazane jednoznacznie 2. nie można na jej miejsce wybrac kogoś innego 3. jeśli wylosowana osoba nie mieszka pod wskazanym adresem- ankieter na własną rękę podejmuje próbę ustalenia aktualnego adresu. Jeżeli badany mieszka w rejonie badań ankietera wówczas przeprowadza z nim wywiad: jeśli mieszka w innym rejonie, ankieter informuje o tym instytut badawczy a ten zleca wykonanie badania innemu ankieterowi.
Dobór celowy (nieprob.) jednostek do badań: Do próby celowej badacze dobieraja osoby, starając się otrzymac próbę która wydaje się reprezentowac populację. Najczęściej trudno jest określic dlaczego badacze kwalifikują niektóre osoby jako należące do próby dlatego trudno w przypadku każdej osoby określic jej prawdopodobieństwo zakwalifikowania się do próby.
Metoda kwotowa( udziałowa) doboru jednostek do badań: Próba kwotowa - badacz musi mieć pewną wiedzę wstępną o populacji, tzn. musi znać jej strukturę ze względu na wybrane do badania cechy (nie zawsze można tę wiedzę uzyskać, dane statystyczne mogą być przecież nieaktualne, nieadekwatne itd.). Jeśli konstruuje się próbę kwotową w oparciu o kilka cech, badacz musi znać ich rozkład w badanej populacji. Jeżeli mamy już te rozkłady, to w próbie te proporcje muszą zostać odwzorowane, Każdy ankieter otrzymuje kwotę, czyli przydział osób dla wywiadów, które ma przeprowadzić. Ankieter będzie szukał respondentów na zasadzie „chybił - trafił”. Jest to oczywiście jedynie założenie badacza. Nie zawsze będzie tak w rzeczywistości, Nie występuje tutaj problem odmów - nie są one rejestrowane.
Analiza treści jako metoda badawcza wg. Berelsona:Analiza treści: zespoł technik badawczych umożliwiających obiektywny, systematyczny i ilościowy opis przejawów ludzkich zachowan na podstawie którego wnioskuje się o motywach autorów tych przekazów i dedukuje się jakie reakcje przekazy te mogą wywołać. Obecnie techniki analizy treści stosuje się do badania zawartości: książek, gazet, opowiadań. filmów, programów informacyjnych, fotografii,itp. Stosuje się nie tylko do materiałów drukowanych, ale także do analizy korespondencji, Zastosowania analizy treści:*opis cech przekazu,*wprowadzenie wnioskow o nadawcy przekazu,lub przyczynach sformułowania przekazu*wyprowadzenie wniosków o skutkach jakie dany przekaz wywiera na jego odbiorców. Cechy prawidłowo wykonanej analizy treści:* musi uwzględniać tylko składniowe i znaczeniowe aspekty przekazu* musi być obiektywna* musi być systematyczna* musi być ilościowa.
Analiza treści: tekst,autor,odbiorca: analiza treści pozwala badaczom na prowadzenie systematycznej analizy danych uzyskanych za źródeł i dokumentów archiwalnych. Zamiast bezpośredniego obserwowania ludzkich zachowań czy tez pytania o nie badacz może odwołac się do tego co ludzie mają sobie do powiedzenia i zadac pytania dotyczące treści takich komunikatów. Procedura analizy treści to interakcja dwóch procedur:określania przez badaczy cech analizowanego materiału i wyszukanie tych cech w badanym tekście.
Kategorie analizy terści wg.Berelsona: analiza treści: to interakcja dwóch procesów określania cech treści które badacz chce mierzyc i wykorzystania reguł które badacz musi zastosowac aby ustalic cechy analizowanego tekstu. Jednostka analizy jest to najmniejszy element treści, który wystepuje w przekazie.Wyróznia się kategorie:*słowa,*temety*postacie*akapity*pozycje,np.artykuł,książka. Jednostki analizy zostają poklasyfikowane na kategori, konstruowanie kategorii jest najważniejszym etapem analizy treści, kategorie są istota badań.W analizie treści stosuje się:*k. typu-co zostało powiedziane(przedmiot,kierunek)*k.tyup-jak zostało powiedziane(formy lub rodzaje komunikacji).Kategorie musza buc powiązane z celem badania.
Wywiad jako metoda badawcza, ogólna charakterystyka i klasyfikacja: wywiad:obejmuje wszelkie formy zbierania danych od respondenta w toku bezpośredniej z nim rozmowy przeprowadzanej najczęściej przez odpowiednio przygotowanego do tego ankietera.Wiekszośc badań tego typu polega m.in na tym że materiał na którego podstawie formułowane sa naukowe wnioski powstaje na drodze gromadzenia odpowiedzi na postawione ludziom pytania,należy je zadawac pojedynczym osobom Rodzaje*ustny*pisemny*skategoryzowany-gdy respondent odpowiada na pytanie zadane przez badacza i nie może mnienic odp.*nie skategoryzowany-przeprowadzony w sposób swobodny,uniemozliwia zebranie danych które wskazuja okoliczności dla określanych opinii i postaw respondentow*jawny*ukryty*indywidualny*zbiorowy.Klasyfikacja:*wywiad operujący kwest.ankiety-zmienne które nas interesuja nie potrzebują dodatkowych komentarzy ze strony badacza*wywiad operujący kw. wywiadu-będący zbiorem pytań zakładający inicjatywę własną osoby prowadzącej.
Metoda sondażowa badania opinii społecznej:Sondaż:badanie określonego zagadnienia na określonym terenie spełniające cechy:*dane o jednostkach badania gromadzone za pomocą techniki wywiadu kwest.*każda badana jednostka jest traktowana jednakowo.W badaniach sondażowych chodzi o szybkie przebadanie bardzo licznych zbiorów ludzi co nie jest łatwe ze względów technicznych i może być kosztowne.Badania wykonuje się na mniej licznych grupach wyłonionych z populacji które będą próbkami reprezentacyjnymi ich celem jest ustalenie i analiza opinii i postawy które występują w świadomości danego społeczeństwa.W badaniach tych posługujemy się *badaniami ankietowymi(za pomoca ankiety można posługiwac się poczta lub ankieterami)* kwest.(można stosowac wywiad bezpośredni lub pośredni za pomoca telefonu)
Funkcja poznawcza sondaży opinii społecznej: za pomocą sondaży wiedze o sobie zdobywa społeczeństwo,prawo do informacji jest częścią naszej wolności a badania opinii pozwalaja nam korzystac z tego prawa.Badania opinii są elementem porządku demokratycznego także pelnia funkcje poznawcze, tam gdzie nie ma rzetelnych badań opinii tam obraz społeczeństwa może być zafałszowany.Badania i ich wyniki to cenny material naukowy.Dzieki badaniom społe.wie że jest zróżnicowane wewnętrznie,kształtuja one przekonanie iż opinia publiczna i postawy społeczne podlegaja ciągłej zmianie.
Funkcja perswazyjna sondaży: Perswazja- to celowe urabianie przekonan i ocen za pomoca słów,obrazów lub innych symboli a sondaż jest badaniem rozkładu tych ocen i przekonań w społeczeństwie.Wyniki uzyskane za pomoca metod naukowych opartych na matematyce zasługują na większe zaufanie niż wyniki przypadkowych obserwacji które każdy robi we własnym środowisku.Wyniki sondaży publikowane przez dłuższy czas powtarzane wielokrotnie współtworzą w umysłach ludzi np.listy partii,wyobrażenia o ich sile ich szansach i popularności.Formy argumentacji sondażowej w mediach sa bardzo zróżnicowane ich perswazyjny charakter nie musi być zamierzony ale wyniki sondaży sa też środkami umyślnej perswazji w skrajnych przypadkach manipulacji rozumianej jako perswazja nieuczciwa.
Funkcja kreacyjna rzeczywistości społecznej b.sondażowych: badania opinii publicznej kreuja rzeczywistośc są waznym elementem demokracji stanowią cenne źródło informacji dla władz państwowych,partii politycznych a także dla obywateli,ale im wiekszą rolę pełnią w demokratycznym państwie tym dokładniejszej i wnikliwej kontroli powinna podlegac ich jakośc.Badania najczęściej zamawiają w firmach partie polityczne oraz madia,im bliżej wyborów tym częściej.Siłę sondaży określił jako propagandę technologiczną lub propagande faktow Robert Merton. Za ich pomocą można wykreowac nową partie pol. lub kandydata na prezydenat bądź kreowac rzeczywistośc.
Zasady publikowania wyników sondaży publ.:Podczas ostatnich wyborów w naszym kraju madia szczegółna wagę przywiązywały do publikowanych przez siebie sondaży opinii publicznej. Publikowanie wyników staje się wydarzeniem politycznym rodzajem waznego argumentu w partyjnych rozgrywkach,szczególnie w kampani wyborczej odpowiednio nagłośnione rezultay mogą decydowac o wygranej głosowania. Po wyborach których realny wynik daleko odbiegał od przyjętych błędów statystycznych winą próbowano obciążac samych wyborców zarzucano ankietowanym poprawnośc polityczną w odpowiedziach podczas badań. Słabośc takiej argumentacji ujawnia się w odpowiedzi na pytanie o profesjonalizm narzedzi badawczych które powinny wykluczyc tego typu przeszkody. Wskazano na braki w założeniach dotyczących gadania telefonicznego tłumacząc niewystarczającym nasyceniem polskich domów telefonami.
Wywiad kwestionariuszowy-char.i typologia: jest to metoda badań społecznych określona jako badania ilościowe,należą do niego:*ankieta pocztowa*ankieta audytoryjna*wywiad telefoniczny. Szczególnie często wykorzystywany jest przez środki badań opinii publicznej w badaniach marketingowych jest także narzędziem w badaniach społecznych.Cechą tej techniki jest wykorzystanie komunikacji bezpośredniej miedzy badaczem a respondentem, wywiad oparty jest na kwestionariuszu technika ta charakteryzuje się cechami:*badanie powinno być przeprowadzone w sposób bezpośredni interakcja badacz-respondent *kwest. ankiety z wydrukowanymi pytaniami jest podstawa do przeprowadzenia rozmowy,formularz jest inendtyczny dla wszystkich respondentów *rozmowa powinna być przeprowadzona w sposób indywidualny jedynie z osobą z którą przeprowadza się wywiad.
Pytania kwestionariuszowe jako element procesu miedzy badaczem a respondentem: Pytania zawarte w kwestionariuszu zadawane respondentowi w sposób określony z instrukcją nadają specyficzny charakter rozmowie,zasadą wymaganą od ankietera jest dokładne i wierne odczytywanie pytań pytania musza być przeczytane właściwym respondentom. Powinny dotyczyc kwestii czy postaw wobec spraw odnoszących się do większości respondentów,należy unikac długich i skomplikowanych pytań powinny one być jasne,precyzyjne tak aby respondent wiedział dokladnie o co pyta badacz. Pytanie jest wazne ponieważ jest narzędziem badawczym, badacz wie jakie zjawisko chce przy pomocy danego pytania badac.Ankieterzy muszą ściśle trzymac się pytań w celu uzyskania potrzebnych informacji. Komunikowanie w wywiadzie kwest. jest bezpośrednie czyli wystepuje naoczny kontakt ankietera z respondentem co daje możliwośc obserwacji naocznej.
Rodzaje pytań kwestionariuszowych:*p.o opinię-co myslisz * fakty-związane z zyciem człowieka *p.o wiedzę-związane z jakimś wydarzeniem *źródła informacj-skąd się bierze wiedzę na dany temat * motywy-pytamy o rzeczy które nas interesują *sądujące-chcemy wiedziec co myślą inni na dany temat *otwarte-włsnymi słowami odpowiadamy na nie *zamknięte-odpowiadamy z listy *logiczne zamknięte-wybieramy z listy * logicznie otwarte-własnymi słowami *otwarte technicznie *zamknięte technicznie *w formie alternatyw-w pytaniu sa dwie możliwości tak lub nie *koniunktywne-z kilku odp.wybieramy jedną *dysjunktywne- z kilku odp.wybieramy jedną *puste-pytania podchwytliwe badające prawdziwośc odpowiedzi *matryczkowe-o płec,wiek itp.
Klucz kodowy: dokument opisujący metodę upraszczania odpowiedzi udzielonych na określone pytania otwarte kwestionariusza lub ankiety. Klucz umożliwia pózniejszą analizę i interpretację spontanicznych wypowiedzi respondentów,ustala sposób scalania odpowiedzi podobnych łączenia ich we wspólne grupy oraz wprowadza wewnętrzna strukturę w zestawie kodowanych odpowiedzi reakcje odwołujące się do wspolnego temetu łączy w kategorie wyższego rzędu.
Narzędzia badawcze stos. w wywiadzie kwest.:* kwest. wywiadu-formularz w którym wydrukowane śa pytania przeznaczone do odczytania respondentowi przez ankietera w określonej kolejności *instrukcja do kwest.-zespół objesnien skierowanych do ankietera określających w jaki sposób powinien realizowac wywiad *materiały pomocnicze-z tymi materiałami powiniem zapoznac się respondent przed udzieleniem odpowiedzi na dane pytanie sa to karty respondenta,karteczki z opisem,zdjęcia produktów wybranych reklam,opisy reklam i produktu, książeczki z cenami *materiały towarzyszące-maja ułatwic ankietaerwi pracę oraz stanowią dodatkowy element standaryzacji np. list zapowiedzi,ulotki lub foldery.
Struktura kwestionariusza wywiadu;Kwestionariusz-formularz zawierający zestaw pytań dotyczących problemu badawczego adresowanydo respondentów i dyspozycje co do sposobu wypełniania go.Pytania powinny być komunikatywne zrozumiałe dla respondenta,powinny być poprawne językowo każde pytanie odnosic się tylko do jednego zagadnienia.pytania muszą dawac możliwośc udzielenia wyczerpującej odpowiedzi,należy unikac pytań drażliwych. Składa się on z 3 części:*częśc podstawowa-zawiera temat badania,informacjeo instytucji prowadzącej je,wyjaśnia cel badania dla respondenta, zachęty do udzielania wyczerpujących i prawdziwych odpowiedzi * metryczka-zestaw pytań o podstawowe cechy społ-demo. respondenta oraz pytań dotyczących gosp.dom.np.dochody,wyposażenie. Pytania zamieszczone są zazwyczaj na końcu kwest.*częśc ewidencyjna-zawiera ona informacje dot.numeru respondenta, data realizacji wywiadu,długości jego trwania, udziału osób trzecich.Służy ona do sprawdzenia rzetelności pracy ankietera oraz do analiz metodologicznych mających an celu ocenę wartości materiałów.Rodzaje pytań:*alternatywne *filtrujące *otwarte *rozstrzygające
Pytania metryczkowe:dotyczące faktów, tworzy się je po to aby otrzymac od respondenta obiektywne informacje o jego pochodzeniu,środowisku,nawykach itp. Znanym typem pytania metryczkowego jest pytanie o dane demogr. Respondentów( płec,wiek,itp.) Inne rodzaje pytań mają dostarczyc informacji o otoczeniu respondenta,sposobach spedzania wolnego czasu.Funkcje:*zebranie od respondenta informacji o cechach społ-demo. Pozwalają one opisac dane zbiorowości * służą do wykazania zależności między cechami osobowymi a wypowiedziami na pytania metryczkowe( przekonania i opinie a wiek i zamożność).
Instrukcja dla ankietera:Instrukcje są pisane zazwyczaj wyedy gdy badacz nie przeprowadza wywiadu osobiści tylko za pośrednictwem ankietera.W wywiadzie kwest. obowiązuja zasady *nie przekazywanie arkusza kwest. respondentowi *prowadzenie rozmowy wyłącznie z respondentem bez udziału osób trzecich * dokładne odczytywanie treści pytań. Ankietera obowiązują szczegółowe wytyczne projektu,instruktarzem konkretnego badania z którymi ankieter powinien bezwzględnie zapoznac się przed badaniem i stosowac go w trakcie. Wywiad nie powinien trwac dłużej niż pół godziny bo powyżej czasu trwania respondent może się znudzic a ankieter może uzyskac nieszczere odpowiedzi.Instrukcja może przybierac rózne formy jest ona przekazywana ustnie.
Materiały pomocnicze: Są to róznego rodzaju materiały integralnie związane z problematyką poruszaną w pytaniach z materiałami tymi respondent powiniem zapoznac się przed udzieleniem odpowiedzi na pytanie są to * karta respondenta-karty do pytań które mają ułatwic odpowiedzi na pytania *karteczki z opisem podstawowych cech produktów,opiniami na określony temat. Te materiały stosuje się w pytaniach w których respondent ma za zadanie uszeregowac wszystkie możliwości *zdjęcia produktów wybranych z reklam *opisy reklam,produktów * książeczka z cenami-wykorzystywane w badaniach elastyczności cenowej.
Materiały kontrolujące prace ankietera: Angażując do wywiadów więcej niż jednego ankietera ich praca musi być starannie kontrolowana ta kontrola ma dwa aspekty: szkolenie ankieterów oraz nadzór nad nimi po rozpoczęciu przez nich pracy .Sesja szkoleniowa powinna zaczac się od opisu tematu badań, częśc dotycząca samego ankietowania powinna rozpocząc się od omówienia ogólnych wskazówek i procedór cała grupa powinna razem przejść przez kwest. pytanie po pytaniu.Końcowy etap szkolenia ankieterów powinien obejmowac jakies prawdziwe wywiady,przeprowadzic parę wywiadów w rzeczywistych warunkach jeśli przeprowadza je prawidłowo może przystąpić do badań.
Wady strukturalne pytań kwest.:* ogólna niejasnośc pytania( pojęcia zawarte w pytaniach musza być precyzyjnie zdefiniowane czyli dokladnie należy ustalic ich zawartośc znaczeniową *błąd formalny-błąd popełniony w rozumowaniu gdy wniosek nie wynika logicznie z przeslanek nawet jeśli sa one prawdziwe *błąd logiczny-błąd wynikający z naruszenia log. Praw i zasad poprawnego rozumowania i formułowania wypowiedzi *zbytnie czułośc albo jednokierunkowośc skali np.dobrze,żle, *błąd multiplikacji-jedno pytanie odnosi się do róznych treści. Pytania musza być proste i krótkie aby respondent mógł je za pierwszym razem zrozumiec.Częstym błędem przy tworzeniu pytań jest ich sugerujący charakter co wpływa w okraszony sposób na odpowiedz respondenta.
Wady pytań związane z niedostosowaniem pytania do…:Są to pytania w przypadku których założenie poszukiwanej informacji jest fałszywe. Zasadą wymagaąa od ankietera jest dokładne odczytywanie pytań tak jak zostały zapisane w kwest.,niespełnienie tego powoduje nieporównywalnośc informacji uzyskanych od poszczególnych badanych czego konsekwencja jesr wypaczenie wyników badania. W pytaniach otwartych odpowiedzi powinny być zapisane tak jak udzielił respondent w miare możliwości bez skracania. Przed zamieszczeniem daenrgo pytania w kwest. należy pomyśleć w jaki sposób informacje uzyskane w odpowiedzi na żadne pytania będą wykorzystane przy analizie danych. Przed sformułowaniem pytania należy pomyśleć co treśc pytania chce ustalic np.ustalenie przyczyn konkretnych zachowań w stosunku do określonych wydarzeń.
Pytania trudne: to pytania które u wielu respondentów nie wywolują koniecznych procesów psychicznych w zakresie rozumienia pytania, we wszystkich pytaniach kwest.żąda się od respondentów zrozumienia sensu całego pytania oraz terminów i określeń w nich uzytych. Konsekwencją pytań trudnych jest duża liczba nieistotnych odpowiedzi,pytania te powstają z przemyślenia przez badacza poszukiwanej informacji lub całkowity jej brak,niezdolności w przekształcaniu poszukiwanej informacji na pytanie kwest.,nieumoejetnośc przekazania wsych mysli w formie dla badaczy prostej i zrozumiałej.
Pytania drażliwe: wywołują one u respondenta niepożądane procesy psychiczne takie jak lęk, obawa, gniew,złośc,wstyd w związku z tym mogą udzielac odpowiedzi nieistotnych albo uniknąc ich. Zalezy to od czynników* kiedy narusza ono strefę prywatności i intymności *kiedy zagraża poczuciu wartości * kiedy zagraża społecznej egzystencji badanego. Drażliwośc związana jest z trudnością jeśli badany nie rozumie pytania bo jest za trudne albo nie potrafi na nie odpowiedziec pojawiają się niepożądane procesy psychiczne czyli wady rozumowania. Najbardziej drażliwe pytania to pytania o sprawy seksualne, sytuacje finansową, mogą być również drażliwe ale ankietera
Pytania sugerujące: to takie w których autor przy ich formułowaniu podpowiedział respondentowi jedną okresloną czy też kilka określonych odpowiedzi. Sugerowanie odpowiedzi respondentowi odbywa się tez za pośrednictwem umieszczonych w pytaniu określonych sądów czy terminów które podpowiadają mu kierunek odpowiedzi.
Badania ankietowe-cechy i typy ankiet; są to badania w których posługujemy się standaryzowanym kwest. Składa się z pytań zamkniętych, badania ankietowe odbywaja się bez udziału ankietera respondent odpowiada sam na pytania pisemnie. Dotyczą one dużej próby zbiorowości,są szybkie i mało kosztowne. Typy ankiet* pocztowa-kwest. wysyła się pocztą zwrot nastepuje tą sama drogą *prasowa-kwest. drukowany jest w prasie * załączona do zakupywanych towarów zwrot nastepuje pocztą *audytoryjna-badanych zbiera się w jednym miejscu i wypełnia pod nadzorem badacza *ogólnie dostepna- jest drukowana w ogólnodostępnym miejscu *rozdawana-jest rozdawana przez badacza *telefoniczna, radiowa,telewizyjna-tekst przekazywany przez medium
Ankietowanie pocztowe: kierowana do próby reprezentatywnej-np.gosp.dom. Powinna być estetyczna i na wysokiej jakości papierze dołączony powinien być do niej list towarzyszący który zawiera dane sponsora, wyjaśnienie celu badania oraz przekonanie respondenta do powodów dla których powinien wypełnic ankietę i zapewnienie całkowitej anonimowości.Powinna to być osobista forma listu co wpływa na wiekszy odsetek odpowiedzi.Do ankiety powinno dołączyć się własnoręcznie zaadresowaną kopertę zwrotną z naklejonym znaczkiem.Zalety:*niskie koszty* ankiety zapewniaja respondentom anonimowośc * możliwość zbadania po niskich kosztach prób osob rozproszonych na duzym obszarze geogr.Wady: *wymaga prostych, zrozumiałych i czytelnych instrukcji *odsetek odpowiedzi jest niski *badacze nie mogą kontrolowac kto wypelnił ankietę
Ankieta telefoniczna: Były popularne w latach 30. obecnie sa bardziej skomputeryzowane.Osoby są dobierane losowo a odpowiedzi są zapisywane w komputerze, Kwestionariusz telefoniczny w większości zawiera pytania zamknięte max 50 - 60 minut. Pytania przekazywane są tylko ustnie, a więc liczba wariantów odpowiedzi i ich długość musi być ograniczona; brak w nim naocznego kontaktu ankietera i respondenta; Zwiększone poczucie anonimowości jest traktowane tutaj jako zaleta tej techniki; Problemy wywiadu telefonicznego:* Więcej odmów, niż przy standardowych wywiadach kwestionariuszowych * Przez telefon ankieter ma utrudnione zadanie uwiarygodnienia się * Przez telefon nigdy nie należy pytać respondenta o zgodę - od razu przystępuje się do zadawania pytań * Nigdy nie ma pewności, że wywiad zostanie doprowadzony do końca * Wywiad telefoniczny stawia duże wymagania ankieterowi, który działa pod presją czasu i musi być w stałej gotowości * wywiad musi mieć swoją dynamikę -szybkie odczytywanie pytań;
Obowiązki instytutu badawczego i ankietera wynikające z ustawy o ochr. Danych osob: art..1 ustawy o ochronie danych osobowych każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych.Przetwarzanie danych może być czynione ze względu na dobro publiczne, dobro osoby której te dane dotyczą.Instytut badawczy musi być państwowa organizacją posiadającą osobowośc prawną.Obowiązki:* przetwarzanie danych osobowych zgodnie z zasadami określonymi w ustawie * zabezpieczania danych osobowych znajdujących się w zbiorach będących w posiadaniu instytutu badawczego * zgłaszania zbiorow osobowych do rejestracji Generalnemu Inspektorowi Ochrony Danych Osobowych * udzielania informacji o danych osobowych będących w posiadaniu administratora zbioru osobom, których dane dotyczą