Rozdział 2 - Dlaczego?

1. wyjaśnienie fal

• fale demokratyzacji i odwrotów od demokracji to przykłady szerszego zjawiska występującego w polityce

• fale trwają stosunkowo krotko, ważne jest zidentyfikowanie prawdopodobnych przyczyn tych fal w polityce

• Huntington 6 krajów pod lupę i próbuje odnaleźć w nich podobne wydarzenia np. demokratyzację (x) oraz ich przyczynę typy wyjaśnień:

• wyjaśnienie jednoprzedmiotowe możliwe jest, że wszystkie X miały jedna przyczynę A, która miała miejsce niezależnie od wydarzeń we wszystkich krajach

• rozwój równoległy wszystkie wydarzenia X mogły być spowodowane podobnymi przyczynami, wewnątrz tych samych niezależnych zmiennych (a₁, a₂) pojawiających się mniej więcej jednocześnie we wszystkich sześciu krajach rozwijanie się demokracji w każdym z tych krajów powodowane jest przez zjawisko leżące wewnątrz danego kraju i szczególne dla niego, lecz podobne przyczyny mogą występować mniej więcej równocześnie i w innych krajach, prowadząc do podobnych rezultatów.

• efekt lawiny ważna przyczyna wystąpienia x w jednym kraju może być fakt, ze wystąpiła ona w innych krajach, gdyby x miały miejsce absolutnie jednocześnie, nie byłoby to możliwe (efekt wzorowania się)

• powszechnie uznawane panaceum możliwe, ze bezpośrednie przyczyny wydarzenia x w różnych krajach różnią się od siebie zdecydowanie. Te różne przyczyny mogłyby jednak wywołać taka samą reakcje, jeżeli elity w tych krajach podzielają wiarę w skuteczność takiej reakcji w powszechnie uznawane lekarstwo czy panaceum/ sześć krajów może równocześnie podjąć się zmian systemowych, aby poradzić sobie z różnymi problemami: inflacją, załamaniem prawa specyficzne przyczyny jednostkowe zmian politycznych oddziałują na wspólnie uznawany zestaw poglądów politycznych doprowadzając do wystąpienia podobnych reakcji.

2. Wyjaśnianie fal demokratyzacji

• zmienna zależną jest demokratyzacja

• celem jest wyjaśnienie dlaczego niektóre kraje autorytarne w danym okresie stały się państwami demokratycznymi? uwaga skupiona na zmianach systemowych , a nie na trwaniu systemów

• aby wyjaśnić zmianę w zmiennej zależnej trzeba odnaleźć zmianę w zmiennej niezależnej

• kumulacja wpływu, jaki wywiera zmienna niezależna wraz z upływem czasu doprowadza do zmian w zmiennej zależnej zmiany w takim znaczeniu będą miały większą szanse wpływania na politykę, jeżeli dotyczą takich niezależnych zmiennych jak trendy ekonomiczne i społeczne

• demokratyzacja obejmuje:

• koniec reżimu autorytarnego

• ustanowienie systemu demokratycznego

• konsolidacje systemu demokratycznego

• stworzenie demokracji wymaga, by elity osiągnęły „konsens proceduralny na temat…” (wg Rustowa)

• rozróżnienie niezależnych i zależnych zmiennych jest najwyraźniejsze, gdy są innych kategorii, tak jak wówczas gdy zmienna ekonomiczna wykorzystywana jest dla wyjaśniania zmiennej politycznej wzmacnia ją czynnik dostępności danych

• czynniki, które pozytywnie wpływają na demokrację i demokratyzację to: (str. 47)

• wielość teorii i różnorodność doświadczeń sugerują, iż uzasadnione są twierdzenia:

• żaden pojedynczy czynnik nie jest wystarczający dla wyjaśnienia rozwoju demokracji we wszystkich krajach lub w jednym kraju

• żaden pojedynczy czynnik nie jest niezbędny dla rozwoju demokracji we wszystkich krajach

• demokratyzacja w poszczególnych krajach jest rezultatem szeregu przyczyn

• zestaw przyczyn prowadzących do demokracji jest różny w różnych krajach

• zestaw przyczyn leżących u źródeł jednej fali różni się od tych, które powodowały inne fale

• przyczyny leżące u podstaw pierwszego etapu zmian systemowych w fali demokratyzacji prawdopodobnie będą różne od przyczyn powodujących dalsze zmiany systemowe w danej fali

• kluczową role w wyjaśnieniu demokratyzacji odgrywają umiejętności polityczne i przywództwo

• głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za wystąpienie pierwszej fali były:

• rozwój ekonomiczny i społeczny

• gospodarcze i społeczne środowisko krajów osadnictwa brytyjskiego

• zwycięstwo aliantów zachodnich w I wojnie światowej rozpad imperiów

• wpływ protestantyzmu

• w drugiej fali demokratyzacji dominowały czynniki polityczne i wojskowe oraz:

• zwycięscy alianci zachodni narzucili demokrację szeregowi krajów: Niemcy Zachodnie, Włochy, Japonia, Korei Płd.

• liczne państwa obrały demokracje ze względu na to, że alianci wygrali wojnę: Grecja, Turcja, Argentyna, Peru, Kolumbia

• osłabienie państw zachodnich w wyniku wojny

• wzrost nacjonalizmów w ich koloniach proces dekolonizacji

3. Wyjaśnienie trzeciej fali

• dlaczego grupa około 30 krajów o systemie autorytarnym przeszła do systemów demokratycznych, podczas gdy około 100 innych nie uczyniło tego?

• odejście krajów od autorytaryzmu zależało od charakteru dotychczasowych reżimów autorytarnych

• reżimy były różne: systemy jednopartyjne, reżimy wojskowe, dyktatury jednostek oraz oligarchia rasowa Afryki Płd.

• dlaczego zmiany systemowe nastąpiły w tych krajach w latach 70 i 80, a nie w innym czasie? 5 rodzajów wyjaśnień

• wg wzoru cyklicznego kraje przechodziły ma zmianę od demokracji do autorytaryzmu (Ameryka Łacińska) kraje te miały tendencje do oscylowania miedzy bardziej populistycznymi rządami demokratycznymi i konserwatywnymi reżimami wojskowymi kraje nie przechodziły cyklicznych zmian demokratycznych i autorytarnych systemów politycznych: cykliczność zmian demokracji i autorytaryzmu jest systemem politycznym tych krajów

• wg wzoru drugiej próby kraj o systemie autorytarnym przechodził do demokracji

• wg demokracji przerwanej dotyczy to krajów, w których powstały systemy demokratyczne i później przetrwały stosunkowo długi okres, ale pod wpływem nagłej zmiany uległy zawieszeniu (Indie, Filipiny) zasady demokratyczne nie zostały całkowicie odrzucone

• wg bezpośredniego przejścia od stabilnego systemu autorytarnego do stabilnego systemu demokratycznego poprzez powolne zmiany ewolucyjne lub naglą zmianę (Rumunia, Tajwan, Honduras)

• wzór dekolonizacyjny demokratyczne państwo narzuca instytucje demokratyczne swoim koloniom - kraj uzyskuje niepodległość i utrzymuje funkcjonujące instytucje demokratyczne (Papua - Nowa Gwinea)

• Jakie zmiany prawdopodobnych zmiennych niezależnych w latach 60 i 70 stworzyły zmienna zależna demokratycznych zmian systemowych w latach 70 i 80?

• 5 zmian odegrało znacząca rolę w wywołaniu trzeciej fali przejść systemowych:

1. pogłębienie się problemów z legitymizacją systemów autorytarnych w świecie, w których wartości demokratyczne są szeroko uznawane

• autorytaryzm uzasadniany był nacjonalizmem i ideologią marksizm - leninizm określał rację bytu dyktatury jednopartyjnej i rządów sprawowanych przez nieliczną, samo utrwalającą się elitę biurokratyczną

• marksizm - leninizm było podstawowym źródłem alternatywnym dla legitymizacji z czasem miejsce to zajęła demokracja

• wiele reżimów autorytarnych w latach 70 miało problemy z własną legitymizacją ze względu na wcześniejsze doświadczenia kraju z demokracją uważano, że jedynie władza oparta na praktyce demokracji może posiadać legitymizacje autorytarni władcy zmuszeni byli do uzasadnianie swych rządów za pomocą demokratycznej retoryki i stwierdzeń, że są one prawdziwie demokratyczne

• komunistyczna ideologia stała się przeszkodą na drodze wzrostu gospodarczego / marksizm - leninizm uniemożliwiał rozwiniecie legitymizacji opartej na dokonaniach ekonomicznych

• dla reżimów autorytarnych samoodnowa (poprzez wybory) jest poważnym problemem, a brak występowania odpowiednich jej mechanizmów wpływa na zanik legitymizmu (rosną pretensje i frustracje w społeczeństwie)

• problemy legitymizacji napotykane przez reżimy wojskowe i dyktatury jednostki lat 70 przechodził fazy:

1. obalenie rządów demokratycznych przez reżim a., witane było przez naród z uczuciem wielkiej ulgi i ogromnym poparciem władza korzystała z „legitymizacji negatywnej” wynikającej z niepowodzeń rządu demokratycznego oraz różnic miedzy tymi dwoma rządami

2. legitymizm negatywny słabł, próby oparcia legitymizacji na dokonaniach prowadziło do dylematu dokonań ( w demokracjach l. rządzących na ogol zależy, od stopnia, do jakiego spełniają oni oczekiwania kluczowych grup wyborców, czyli od ich dokonań. L. systemu zależy natomiast od procedur, od możliwości elektoratu wybrania rządzących na drodze wyborów - następuje wymiana władz. Utrata osiąganej poprzez dokonania l. rządzących prowadzi do reafirmacji proceduralnej l. systemu. W systemach a. nie istaniala możliwość rozróżnienia l. rządzących i l. reżimu. Niewielkie dokonania podważyły l. rządzących i systemu)

• legitymizacja reżimów a. była także podkopywana gdy spełniały one swoje obietnice osiągając swój cel, traciły swoją celowość - prowadziło to do niepewności i konfliktów wew. reżimów w związku z wyznaczonymi nowymi celami

• stając w obliczu utraty legitymizacji przywódcy autorytarni reagowali na 5 sposobów:

1. nie przyjmowali do wiadomości słabnięcia ich pozycji w nadziei lub przekonaniu, że uda im się jakoś utrzymać u władzy

2. nasilały się represje

3. prowokowano konflikt międzynarodowy i próbowano odtworzyć legitymizm przez odwołanie się do nacjonalizmu _{(próby w Argentynie doprowadziły w konsekwencji do przyspieszenia procesy demokratyzacji)}

4. próby stworzenia pozorów demokratycznej legitymizacji reżimu dylemat dokonań ustępował miejsca dylematowi wyborów

5. przywódcy autorytarni mogli przejąć kontrolę nad wydarzeniami, przewodzić końcowi rządów autorytarnych i wprowadzeniu systemu demokratycznego

• szereg zmian systemowych prowadził również do powstawania reżimów marksistowsko - leninowskich w Afryce i innych krajach Trzeciego Świata (połowa lat 70)

2. wzrost gospodarczy lat 60 podniesie poziomu życia i edukacji oraz wzrost liczebności klasy średniej miejskiej

• czynniki ekonomiczne wpływają na demokratyzację trzeciej fali na trzy sposoby:

1. skoki cen np. ropy naftowej mogą doprowadzić do kryzysów gospodarczych, które osłabiają reżimy autorytarne

2. w latach 70. wiele krajów uzyskało odpowiedni poziom rozwoju gospodarczego, co umożliwiało im przejście do demokracji

3. szybki rozwój gospodarczy doprowadził do destabilizacji w reżimach a. zmuszając je do wyboru między liberalizacją a represjami

• przejścia do demokracji powinny następować głównie w krajach o średnich poziomach rozwoju gospodarczego (bogactwo demokracja)

• początek trzeciej fali demokratyzacji - 1974r.

• wszechstronny rozwój gospodarczy , a w jego ramach znaczny poziom uprzemysłowienia służy demokracji

• zalety rozwoju ekonomicznego:

• poziom dobrobytu ekonomicznego w społeczeństwie kształtuje „wartości i postawy obywateli” sprzyja to powstaniu zadowolenia z życia i własnej wartości silny związek z instytucjami demokratycznymi

• prowadzi do wzrostu poziomu wykształcenia w społeczeństwie

• udostępnia większe zasoby, które są przydatne przy łagodzeniu sporów i osiąganiu kompromisów

• otwarcie na inne kraje, w których demokracja już występuje

• wspiera rozwój klasy średniej (str. 78)

• wysokie tempo wzrostu gospodarczego nie sprzyja rządom autorytarnym gwałtowny wzrost gospodarczy tworzy bazę ekonomiczną dla demokracji; podnosi poziom oczekiwań; zaostrza nierówności; stymuluje mobilizacje polityczną i żądania partycypacji politycznej

• jeżeli wzrost gospodarczy następuje bez kryzysów ekonomicznych, demokracja rozwija się powoli Europa XIX wieku

• w trzeciej fali połączenie istotnych poziomów rozwoju gospodarczego z krótkofalowymi kryzysami lub niepowodzeniami stanowiło najkorzystniejszą formułę dla przemian systemów a. w demokratyczne

3. zmiany w doktrynie kościoła katolickiego sobór watykański II i transformacja kościołów narodowych

• dwie tendencje w życiu religijnym lat 70 i 80 wspierały demokratyzację:

1. silna korelacja miedzy chrześcijaństwem Zachodu a demokracją

• demokracja najrzadziej występowała w krajach o dominującej religii muzułmańskiej, buddyjskiej czy konfucjanizmie

• gdzie w latach 60 i 70 następowało rozprzestrzenianie się demokracji? Korea płd.

• chrześcijaństwo oferowało pewniejsza podstawę doktrynalną i instytucjonalna dla przeciwstawiania się represjom politycznym

• kościoły stały się „forum dla opozycji wobec reżimu”

2. zmiany w doktrynie, przywództwie, zaangażowaniu i politycznej pozycji kościoła rzymsko - katolickiego na świecie i w poszczególnych krajach

• rewolucja purytańska w XVII wieku

• w Europie przed II wojna światową oraz w Ameryce Łacińskiej chrześcijaństwo w porównaniu z protestantyzmem nie Bulo identyfikowane z demokracja, bo:

protestantyzm	katolicyzm
Doktryna podkreślała sumienie jednostki, bezpośredni kontakt z Pismem Św. oraz bezpośrednią relacje jednostki z Bogiem	Podkreślał pośrednictwo duchowieństwa - Msza Św. po łacinie
Kościoły były zorganizowane w bardziej demokratyczny sposób zwierzchnictwo wiernych i ograniczoność urzędów biskupów	Organizacja autorytarna z hierarchia księży i z papieską nieomylnością
wspierał przedsiębiorczość gospodarcza, rozwój burżuazji, kapitalizm i bogactwo ułatwia pojawienie się instytucji demokratycznych
Kraje protestanckie były bogate	Kraje katolickie były biedne / potem nagły wzrost gospodarczy

• w latach 60 kościół katolicki przeszedł zmiany sprowadziły one kościół do opozycji wobec reżimów dyktatorskich, pozbawiając je legitymizmu, którego mogły szukać w religii, a dały ochronę, wsparcie, zasoby i przywództwo prodemokratycznej opozycji

• po 1970r. katolicyzm stal się siła sprzyjającą demokracji USA odegrało silny wpływ podczas soboru watykańskiego II

• na poziomie globalnym zmiany zapoczątkował papież Jan XXIII na soborze stwierdzono, że przywódcy kościelni maja obowiązek „dokonywania ocen moralnych, nawet na temat porządku politycznego, gdy podstawowe prawa człowieka czynią takie oceny koniecznymi”

• na poziomie lokalnym zaangażowanie i działalność księży na najniższych szczeblach kościoła

• w krajach niekomunistycznych stosunki pomiędzy kościołem i rządami a. przechodziły trzy fazy:

• akceptacji

pierwotnie w hierarchii kościelnej dominowały elementy konserwatywne, wyznające tradycyjne poglądy kościoła jako partnera establishmentu i obrońcy pokoju społecznego

hierarchowie kościelni raczej akceptowali rządy autorytarne

• ambiwalencji

nurt „czerwony” sprawiedliwość społeczna, zło kapitalizmu, pomoc biednym te elementy pomogły w mobilizacji katolików do opozycji wobec istniejącej dyktatury

nurt „żółty” nacisk na problematykę praw człowieka i demokracji stanowisko kościoła przesuwało się z akceptacji do ambiwalencji

• opozycji

jakieś wydarzenie, konferencja biskupów stawiało kościół w opozycji do reżimu

• próby walki z katolicyzmem, zatrzymania czy tortury prowadziły do odwrotnych w skutkach rezultatów „męczennicy” i wojna polityczna, ekonomiczna czy ideologiczną miedzy kościołem a reżimami autorytarnymi (Brazylia, Chile)

• sytuacja w Polsce jest wyjątkiem to kościół ogrywał role mediatora miedzy opozycją a rządem

• kościół poprzez swoje zasoby, gazety, instytucje pomagał opozycji

• kościół był organizacja ponadnarodową wsparcie np. Watykanu

• wybór Jana Pawła II na papieża przypieczętował nową twarz kościoła i jego stosunek do autorytaryzmu

• znakiem firmowym trzeciej fali demokratyzacji mógłby być znak krzyża nałożony na symbol dolara

4. nowy stosunek WE do problemu poszerzania członkowstwa pod koniec lat 60; USA a prawa człowieka, polityka Gorbaczowa (wpływ aktorów zagranicznych)

• na demokrację wpływać mogą działania rządów i instytucji zew. w stosunku do tego kraju

• Watykan, WE, USA i ZSRR aktywnie wspierały liberalizację i demokratyzację

• członkowstwo w WE wzmacniało związki z demokracją i wprowadzało zew. zabezpieczenie przed powrotem do a.

• początki trzeciej fali zbiegły się z KBWE i podpisaniem Aktu Końcowego KBWE oraz z rozpoczęciem procesu helsińskiego wywarły wpływ na rozwój praw człowieka i demokracji w Europie Wschodniej

• prawa i wolności człowieka, „trzeci koszyk” porozumienia określał odpowiedzialność rządów za wspieranie swobodnego przepływu informacji, praw mniejszości, wolności podróżowania oraz jednoczenia rodzin

• USA wpływało na państwa, które łamały prawa podpisane na KBWE

• pozwalało to tworzyć komitety i grupy czuwające nad przestrzeganiem porozumień krajowe lobby na rzecz liberalizacji (Karta 77 w Czechosłowacji)

• KBWE było procesem, który zobowiązywał rządy komunistyczne do liberalizacji oraz uprawomocniał wysiłki podejmowane przez dysydentów i obce rządy w celu nakłonienia ich do realizacji tych zobowiązań

• rząd USA wykorzystywał w trzeciej fali szereg środków politycznych, ekonomicznych, dyplomatycznych i wojskowych, celem wspierania demokracji; m.in. były to:

• oświadczenia prezydentów (Reagan, Carter) czynnik przyczyniający się do przemian w Polsce

• coroczne oceny stanu praw człowieka w innych krajach

• rzecznictwo dla sprawy demokracji (np. Radio Wolna Europa)

• ekonomiczne naciski i sankcje

• działania dyplomatyczne

• wsparcie materialne dla sil demokratycznych (dla Solidarności w Polsce)

• obserwatorzy

• działania wojskowe celem zapewnienia bezpieczeństwa

• dyplomacja wielostronna

• demokratyzacja Europy Wschodniej końca lat 80 była rezultatem zmian w polityce radzieckiej odrzucenie doktryny Breżniewa, zmiana polityki nastawiona na liberalizację polityczna i ekonomiczną (Gorbaczow)

• efekt lawiny nowoczesne technologie

• jakie wzory były demonstrowane w efekcie wzorowania?

• przywódcy i ugrupowania z jednego społeczeństwa pokazywali przywódcom i ugrupowaniom w innych społeczeństwach możliwość likwidacji systemu a. i zastąpienia go systemem demokratycznym

• ukazywano w jaki sposób można tego dokonać; uczono technik i metod wykorzystanych we wcześniejszej demokratyzacji, które oni naśladowali

• uświadomiono sobie niebezpieczeństwa, których należało unikać oraz problemy, które musiały być pokonane

• efekt wzorowania był o wiele ważniejszy w trzeciej fali niż w poprzednich ekspansja światowych środków komunikacji i transportu; satelity telewizyjne i komunikacyjne mogły być blokowane, ale to powodowało powstawanie podziemia i nagłaśnianie tej sytuacji za granicami kraju

• efekt wzorowania był najsilniejszy wśród państw geograficznie i kulturowo bliskich demokratyzacje postępujące w jednych krajach wyzwalały poczucie własnej wartości w innych

4. Od przyczyn do ich autorów

• wśród czynników wpływających na upadek lub osłabienie reżimów autorytarnych w latach 70 i 80 wymienić można m.in.:

1. dominację norm demokratycznych na świecie

2. wynikający z tego ogólny brak ideologicznego legitymizmu reżimów autorytarnych

3. klęski militarne

• przywódcy mogą doprowadzić do powstawania demokracji ponieważ:

• widza ją jako cel sam w sobie

• jako środek do innych celów

• może być także produktem ubocznym ich dążeń do osiągnięcia innych celów

• w trzeciej fali warunki dla stworzenia demokracji musiały najpierw zaistnieć, lecz tylko przywódcy polityczni gotowi do podjęcia ryzyka demokracji mogli ja stworzyć

Rozdział 4 - Jak? Cechy demokratyzacji

1. Syndrom trzeciej fali demokratyzacji

• transformacje charakteryzują się wspólnymi cechami:

• tylko dwie (Panama i Genada) były rezultatem obcej inwazji i narzucenia systemu

• żaden reżim a. nie został obalony w wyniku długotrwałego powstania partyzanckiego lub wojny domowej

• rewolucyjne przesilenie Portugalia i Rumunia

• w jaki sposób tworzono demokracje?

• przez negocjacje, kompromisy i porozumienia

• demonstracje, kampanie i wybory

• niwelowanie różnić bez stosowania przemocy

• tworzyli je przywódcy rządowi i opozycyjni, którzy przeciwstawili się dążeniom do sprowokowania wybuchów przemocy

• przywódcy w rządzie i opozycji, którzy zdolni byli do spostrzeżenia, że w polityce nikt nie ma monopolu naprawdę i cnotę

• kompromisy, wybory i niestosowanie przemocy stanowiły syndrom trzeciej fali demokratyzacji

2. kompromis i wymiana (partycypacja/ umiarkowanie)

• negocjacje i kompromis wśród elit politycznych stanowiły sedno procesów demokratyzacji układy formalne i nieformalne; pakty

• Hiszpania pakt z Moneloa (1977)

• Polska Okrągły Stół (1989)

• Urugwaj porozumie w tzw. Club Naval Pact (1984)

• głównymi uczestnikami rozmów byli czołowi przywódcy rządzących i opozycyjnych partii politycznych oraz przywódcy kluczowych sil społecznych i instytucjonalnych (przedsiębiorcy, związki zawodowe, kościół)

• łatwiej było osiągnąć porozumienie gdy nie istniały znaczące różnicę siły politycznej, a przywódcy sprawowali kontrole nad swoimi zwolennikami

• lepiej przebiegały rozmowy w tajemnicy i w gronie kameralnym Polska - Okrągły Stół willa w Magdalence (rozmowy tajne)

• w trzeciej fali demokracje tworzone były przez przywódców gotowych do zdrady interesu swoich zwolenników, aby doprowadzić do osiągnięcia tego celu

• centralnym kompromisem była „transakcja demokracji” - wymiana partycypacji i umiarkowania (podział władzy i stopniowe rozszerzanie żądań bez używania przemocy + akceptacja podstawowych instytucji społecznych, gospodarczych i politycznych; dążenie do władzy poprzez wybory i procedury parlamentarne))

• demokratyzacja oznaczała zaakceptowanie ugrupowań związanych z reżimem autorytarnym jako uprawnionego uczestnika życia politycznego

• przemiany były wspomagane przez zjawisko deradykalizacji nowych uczestników życia politycznego oraz byłych ugrupowań lewicowych

• sięgniecie po władzę polityków konserwatywnych i centrowych ułatwiało przejście do demokracji

• demokratyzacja następuje wówczas, gdy w społeczeństwie rzadkie zjawiska staja się faktem, a demokracja się stabilizuje, gdy fakt ten staje się powszechny

• procesy uczenia się kompromisów i umiarkowania następowały w czasie przemian trzeciej fali stan wojenny w Polsce radykalizm prowadzi do represji, a represje nie są skuteczne

• „przewaga zacofania” uczenie się na błędach innych krajów

3. Wybory: zaskakujące i inne

• wybory są sposobem działania demokracji

• stanowią środek demokratyzacji i jej cel

• wybory są życiem demokracji a śmiercią dyktatury

• przywódcy w związku ze spadkiem legitymizacji organizowali wybory i wierzyli, że dzięki nim polepszy się ich sytuacja, jednak zazwyczaj te wybory przegrywali (str181)

• czy są wyjątki i dlaczego tak się stało?

• referendum w Chile (1980)

• wybory prezydenckie w Korei (1987)

• wybory w Rumunii (1990)

nowi przywódcy odcięli się od byłych władców autorytarnych

przymus lub nieuczciwość

charakter społeczeństwa głównie społeczeństwa chłopskie, niższy poziom gospodarczy

• Dlaczego rządy w systemach a. tak konsekwentnie przegrywali wybory?

• bo sprawowali władzę już długo,

• stracili poparcie i legitymizacje - wyborcy szukają alternatywnych rozwiązań

• utworzenie się nowej partii, która jeszcze nie rządziła Algieria zjawisko „wdów i córek”

• glosowanie „przeciw” dla zasady

• Dlaczego przywódcy a decydowali się na przeprowadzanie wyborów przy prawdopodobieństwie przegranej?

• potrzeba odnowienia legitymizacji

• początek dominacji norm demokratycznych

• pragnienie osiągnięcia międzynarodowego szacunku i prestiżu

• brak mechanizmów „sprzężeń zwrotnych” nie widza co myślą o nich obywatele

• nie docenienie opozycji

• fałszywe przekona dyktatorów

• przekonanie o możliwości manipulowania wynikami, terminem wyborów

• wprowadzenie korzystnych dla władzy systemów wyborczych

• jawne oszustwa i fałszowanie wyników zastopowane przez obserwatorów zagranicznych (lata 80)

demokratyczna opozycja na ogół odmawiała udziału w wyborach do parlamentów, które nie posiadały władzy i stanowiły jedynie narzędzie w rekach władzy

problem bojkotu udany bojkot nie obalał systemu a ani nie odsuwał rządu od władzy; ograniczał jednak jego legitymizm

• przywódcy autorytarni, którzy pragnęli pozostać u władzy, nie powinni przeprowadzać wyborów

• ugrupowania opozycyjne, które pragnęły demokracji, nie powinny bojkotować tych wyborów, które przeprowadzane były przez przywódców autorytarnych

• w trakcie demokratycznych przemian wybory wpływały także na łagodzenie polityki bodźce dla ugrupowań opozycyjnych, które pragnęły sięgnąć po władzę oraz dla partii rządowych pragnących przesuwać się w kierunku politycznego centrum, by utrzymać się przy władzy

• wybory stanowią jedna drogę odejścia od autorytaryzmu

• Rewolucja była drugą rewolucjoniści odrzucali wybory

• W trzeciej fali „dynamika wyborcza” prowadziła od autorytaryzmu do demokracji

• „dynamika rewolucyjna” prowadziła od jednej formy autorytaryzmu do drugiej

4. Ograniczona przemoc

• szeroko stosowanym miernikiem przemocy politycznej jest liczba ofiar śmiertelnych w danym okresie lub w powiązaniu z określonym wydarzeniem politycznym

• Tajwan incydent Kaohisiung (183 rannych policjantów)

• trzecia fala w przeważającej mierze była fala pokojową

• co mogłoby wyjaśnić te ograniczoną przemoc w czasie przemian systemowych? (Solidarność)

• niektóre kraje doświadczyły znacznych niepokojów społecznych i przemocy przed rozpoczęciem lub we wczesnych fazach demokratyzacji, co powodowało odrzucenie idei stosowania przemocy tak przez rząd jak i opozycję

• polowa przemian systemowych była transformacjami, w których demokratyczni reformatorzy byli silni, by zainicjować i kontrolować proces przemian

• przywódcy rządowi wykazywali niezdecydowanie co do stosowania przemocy wobec własnych obywateli

• gotowość policji i sił do użycia przemocy była niska próbowano wykorzystać różnice społeczne, rasowe czy etniczne

• im bardziej społeczeństwo było homogeniczne, tym trudniej było reżimowi stosować przemoc wobec opozycji

• im szarszą bazę społeczną miały masowe demonstracje tym oddziały wojska i policji były bardziej niechętne do stosowania przemocy

• zbyt wysoki rozwój społeczno - ekonomiczny

• kościół przeciwstawiał się używaniu przemocy

• niektóre ugrupowania opozycyjne popierały stosowanie przemocy wobec niedemokratycznych reżimów - Salwador, Filipiny, Peru, Gwatemala

• ugrupowania opozycyjne stosowały przemoc wobec:

• przedstawicieli rządu oraz obiektów państwowych

• kolaborantów, informatorom, agentom, ludziom, którzy obejmowali stanowiska w autorytarnym rządzie

• dowolnych cywilnych obiektów, które przypuszczalnie były atakowane celem zademonstrowania siły opozycji i niemożności zapewnienia bezpieczeństwa ze strony rządu

• brano także pod uwagę znaczenie partyzantek miejskich i wiejskich

• podstawowa taktyką opozycji było organizowanie masowych wieców, marszów czy demonstracji sprawdzają one zakres poparcia i skuteczność organizacyjną

• masowe protesty były organizowane przez opozycję w czterech okolicznościach:

1. demonstracje powtarzające się _{(Lipsk 1989r. - co poniedziałek demonstracje przeciw reżimowi)}

2. demonstracje w szczególne rocznice

3. demonstracje jako część kampanii mającej na celu nakłonienie lub zmuszenie rządu do przyjęcia żądań opozycji

4. demonstracje w odpowiedzi na gwałty dokonywane przez stronę rządowa itp.

• masowe demonstracje czasami:

1. mimowolnie prowadziły do aktów przemocy

2. stanowiły dla ugrupowań radykalnych okazję do stosowania przemocy

3. stanowiły okazje do stosowania przemocy przez konserwatystów spośród rządzących

4. stanowiły dla konserwatystów okazje do organizowania prowokacji celem uzasadniania szerszych aktów przemocy rządu wobec opozycji

• częściej przemoc stosowali ludzie młodzi

• przywódcy reżimów autorytarnych są w stanie posługując się przemocą podtrzymać własną władzę nie dopuszczają do narodzin demokracji

• radykalni przeciwnicy przywódców autorytarnych mogą z powodzeniem wykorzystać przemoc dla obalenia tych reżimów zabijają jednak demokrację zaraz po narodzeniu

Huntington „Trzecia fala demokratyzacji” Justyna Abdank - Kozubska gr. A

9

Teoria polityki - ćwiczenia 18

---