Wykład II 05.10.2008r.
Ustawa z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz. U. z 2007r. Nr 155, poz. 1095)
REGLAMENTACJA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
REGLAMENTACJA - prowadzi do osiągania przez państwo określonych celów w sferze ekonomicznej - myśl prof. Liońskiego.
REGLAMENTACJA - ograniczenie swobody za pomocą środków prawnych takich jak koncesje, licencje, pozwolenia. Ograniczenie to powoduje ingerencje organu administracyjnego w sferze praw podmiotowych, podmiotów prowadzących działalność gospodarcza - prof. Waligórskiego.
Definicja działalności gospodarczej (art. 2):
Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.
Przedsiębiorca (art. 4):
Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Zasady prowadzenia działalności gospodarczej:
zasada wolności - podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.
zasada równości - Osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz osoby zagraniczne z państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy.
zasada udzielania pomocy publicznej z poszanowaniem zasad równości i konkurencji - państwo udziela przedsiębiorcom pomocy publicznej na zasadach i w formach określonych w odrębnych przepisach, z poszanowaniem zasad równości i konkurencji. Organy wspierają rozwój przedsiębiorczości tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej.
zasada poszanowania - organy administracji wykonując swoje zadania działają na podstawie i w granicach prawa, z poszanowaniem uzasadnionych interesów przedsiębiorcy.
zasada współdziałania - wykonując swe zadania, organy administracji publicznej współdziałają z organizacjami pracodawców, organizacjami pracowników, organizacjami przedsiębiorców oraz samorządami zawodowymi i gospodarczymi.
zasada uczciwej konkurencji - przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów.
Dobre obyczaje -to normy moralne i zwyczajowe stosowane w działalności gospodarczej.
zasada wypełniania obowiązku - szczególne warunki wykonywania działalności - przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska.
Zawieszenie działalności gospodarczej (art. 14a, art. 27a):
Przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 1 miesiąca do 24 miesięcy. W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Zawieszenie oraz wznowienie działalności gospodarczej następuje na pisemny wniosek przedsiębiorcy. Okres zawieszenia działalności od dnia do dnia złożenia wniosków.
Ewidencja działalności gospodarczej (art.23 - art. 45):
Ewidencję prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta. Ewidencja jest jawna - każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w ewidencji i do przeglądania akt ewidencyjnych przedsiębiorcy wpisanego do ewidencji. Dla przedsiębiorcy wpisanego do ewidencji prowadzi się akta ewidencyjne obejmujące w szczególności dokumenty stanowiące podstawę wpisu. Wpis do ewidencji jest dokonywany na wniosek.
Wniosek o dokonanie wpisu zawiera (art. 27):
firmę przedsiębiorcy oraz jego numer PESEL,
numer identyfikacji podatkowej (NIP),
oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu, adres do doręczeń przedsiębiorcy oraz adres, pod którym jest wykonywana działalność gospodarcza,
określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z PKD,
informacje o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej,
informacje o umowie spółki cywilnej, jeżeli taka została zawarta,
dane stałego pełnomocnika, uprawnionego do prowadzenia spraw przedsiębiorcy, o ile przedsiębiorca udzielił takiego pełnomocnictwa.
Organ ewidencyjny wydaje decyzje o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej. Decyzję taką wydaje się niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wpływu wniosku.
Decyzja o wpisie zawiera (art. 29):
firmę przedsiębiorcy oraz jego numer PESEL,
numer identyfikacji podatkowej (NIP),
oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu do doręczeń przedsiębiorcy, adres, pod którym jest wykonywana działalność gospodarcza,
określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej, zgodnie z PKD,
pouczenie o skutkach zaniedbania ujawnienia w ewidencji zmian.
Organ ewidencyjny wydaje decyzję o odmowie wpisu, gdy (art. 32):
wniosek dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy,
wniosek został złożony przez osobę nieuprawnioną,
prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej we wniosku działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.
Przedsiębiorca jest obowiązany złożyć wniosek o (art. 33):
zmianę wpisu - w terminie 7 dni od dnia zmiany danych osobowych,
wykreślenie - w terminie 7 dni od dnia trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej.
Wpis do ewidencji podlega wykreśleniu z urzędu w przypadku (art.37):
gdy prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej we wpisie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę,
wpisania do rejestru przedsiębiorców spółki handlowej powstałej z przekształcenia spółki cywilnej, w zakresie działalności wpisanej do rejestru przedsiębiorców,
stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej,
niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed upływem okresu 24 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej.
Warunkiem wykreślenia wpisu do ewidencji w przypadku, upłynięcia okresu zawieszenia jest uprzednie pisemne wezwanie i wyznaczenie dodatkowego trzydziestodniowego terminu na złożenie wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej.
Centralna Informacja o Działalności Gospodarczej (art. 41):
Tworzy się Centralną Informację o Działalności Gospodarczej z oddziałami przy organach ewidencyjnych. Centralną Informację prowadzi minister właściwy do spraw gospodarki.
Zadaniem Centralnej Informacji jest:
prowadzenie zbioru informacji o danych zawartych w ewidencji,
udzielanie z ewidencji informacji o wpisie,
wydawanie zaświadczeń o treści wpisów w ewidencji.
KONCESJE
KONCESJA - jest to akt administracyjny, decyzja administracyjna ustawa o swobodzie działalności gospodarczej nie reguluje w pełni koncesji. Koncesja to dobra, wartości, które są ważnym przedmiotem ze strony przedsiębiorców. Pojęcie nie jest definiowane.
Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie (art. 46):
poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,
wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,
wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią,
ochrony osób i mienia,
rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych,
przewozów lotniczych.
Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji.
Wniosek o udzielenie lub o zmianę koncesji zawiera (art. 49):
nazwę firmy przedsiębiorcy, oznaczenie jego siedziby i adresu albo miejsca zamieszkania i adresu miejsca wykonywania działalności gospodarczej,
numer w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP),
określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja.
Przetarg na koncesje (art. 52, art. 53):
Jeżeli liczba przedsiębiorców, spełniających warunki do udzielenia koncesji jest większa niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia, organ koncesyjny zarządza przetarg, którego przedmiotem jest udzielenie koncesji. Organ koncesyjny ogłasza w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” o konieczności przeprowadzenia przetargu.
Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres (art. 56):
gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją,
ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli,
jeżeli w wyniku przeprowadzonego przetargu udzielono koncesji innemu przedsiębiorcy,
Organ koncesyjny może czasowo wstrzymać udzielanie koncesji (ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa i obywateli) ogłaszając o tym w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.
Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie (art. 57):
zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją,
przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej,
obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.
Osoby upoważnione przez organ koncesyjny do dokonywania kontroli są uprawnione do (art. 57):
wstępu na teren nieruchomości, obiektu, lokalu lub ich części, gdzie jest wykonywana działalność gospodarcza objęta koncesją, w dniach i w godzinach, w których ta działalność jest wykonywana lub powinna być wykonywana,
żądania ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia danych mających związek z przedmiotem kontroli.
Organ koncesyjny cofa koncesję, w przypadku gdy (art. 58):
wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją,
przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją, mimo wezwania organu koncesyjnego, lub trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.
Organ koncesyjny cofa koncesję albo zmienia jej zakres, w przypadku gdy przedsiębiorca (art.58):
rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej, określone przepisami prawa,
w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją.
Organ koncesyjny może cofnąć koncesję albo zmienić jej zakres ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli, a także w razie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy.
Przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję z przyczyn, o których mowa w art. 58 (orzeczenie, rażące naruszenie i nie usunięcie stanu faktycznego), może wystąpić z wnioskiem o ponowne udzielenie koncesji w takim samym zakresie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o cofnięciu koncesji.
Promesa (art. 60):
Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane dalej „promesą”. W promesie uzależnia się udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. W postępowaniu o udzielenie promesy stosuje się przepisy dotyczące udzielenia koncesji. W promesie ustala się okres jej ważności (nie krótsze niż 6 miesięcy). W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba że:
uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy,
wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie,
wystąpiły okoliczności, takie jak: przedsiębiorca nie spełnił warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją lub ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli.
Za udzielenie koncesji lub jej zmianę oraz za udzielenie promesy pobiera się opłatę skarbową, chyba że przepisy odrębnych ustaw stanowią inaczej.
DZIAŁALNOŚĆ REGULOWANA
Taką działalnością jest działalność gospodarcza w zakresie:
przechowywania dokumentacji płacowej i osobowej- wpisu dokonuje marszałek województwa,
wykonywanie usług detektywistycznych,
wyrób i rozlew napojów spirytusowych oraz -kształcenie lekarzy.
Działalność regulowana (art. 64):
Jeżeli przepis odrębnej ustawy stanowi, że dany rodzaj działalności jest działalnością regulowaną, przedsiębiorca może wykonywać tę działalność, jeżeli spełnia szczególne warunki określone przepisami i uzyskał wpis w rejestrze działalności regulowanej. Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej dokonuje wpisu na wniosek przedsiębiorcy, po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności.
Rejestr działalności regulowanej jest jawny. Każdy ma prawo dostępu do zawartych w nim danych.
Wpis do rejestru działalności regulowanej (art. 67):
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej jest obowiązany dokonać wpisu przedsiębiorcy do tego rejestru w terminie 7 dni od dnia wpływu do tego organu wniosku o wpis wraz z oświadczeniem o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania działalności gospodarczej regulowanej. Jeżeli organ nie dokona wpisu w terminie, a od dnia złożenia wniosku upłynęło 14 dni przedsiębiorca może rozpocząć działalność po uprzednim zawiadomieniu o tym na piśmie organu, który nie dokonał wpisu.
Odmowa wpisu (art. 68):
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej, w drodze decyzji, odmawia wpisu przedsiębiorcy do rejestru, w przypadku, gdy:
wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem,
przedsiębiorcę wykreślono z rejestru tej działalności regulowanej w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku.
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wydaje decyzję o zakazie wykonywania przez przedsiębiorcę działalności objętej wpisem, gdy (art. 71):
przedsiębiorca złożył oświadczenie niezgodne ze stanem faktycznym,
przedsiębiorca nie usunął naruszeń warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej w wyznaczonym przez organ terminie,
stwierdzi rażące naruszenie warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej przez przedsiębiorcę.
Decyzja taka podlega natychmiastowemu wykonaniu. W przypadku wydania tej decyzji, organ z urzędu wykreśla wpis przedsiębiorcy w rejestrze działalności regulowanej. Przedsiębiorca, którego wykreślono z rejestru działalności regulowanej, może uzyskać ponowny wpis do rejestru w tym samym zakresie działalności gospodarczej nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania powyższej decyzji.
ZEZWOLENIA
ZEZWOLENIE - jest to akt administracyjny, który ustala uprawnienie. Katalog zezwoleń jest katalogiem otwartym. Nie dotyczy dziedzin objętych koncesjonowaniem. Występuje tzw. kreowanie nowego podmiotu prawnego np. otworzenie nowego oddziału banku. Może być wydane na czas oznaczony lub nieoznaczony. Państwo sprawdza czy warunki dotyczące bezpieczeństwa itp. i czy zostaną dochowane i czy spełnią warunki do prowadzenia takiej działalności.
Uzyskania zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej m.in. w zakresie (art. 75):
wychowania w trzeźwości i przeciwdziałanie alkoholizmowi,
grach i zakładach wzajemnych,
utrzymania czystości i porządku w gminach,
przeciwdziałaniu narkomanii,
produkcji tablic rejestracyjnych,
prawa farmaceutycznego,
transportu drogowego,
prawa lotniczego,
prawa pocztowego,
Ustawa z dnia 20 października 1994r. o specjalnych strefach ekonomicznych
(Dz. U. z 2007r. Nr 42, poz. 274)
Pierwsza strefa ekonomiczna pojawiła się z początku wieku 20 w 1904 roku w celu realizacji najważniejszych celów wyżej wymienionych. Pierwszą strefą ekonomiczną został NEAPOL.
W roku 1998 było 17 stref obecnie jest ich 14 są aktywne do roku 2017 poza strefą Katowicką która jest do 2016 i Mielecką która jest do roku 2015. Mają się one przekształcić w strefy aktywności gospodarczej. W strefie Katowickiej jest 110 podmiotów gospodarczych.
Definicja specjalnej strefy ekonomicznej (art. 2):
Specjalną strefą ekonomiczną, zwaną dalej „strefą”, jest wyodrębniona zgodnie z przepisami ustawy, niezamieszkała część terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na której terenie może być prowadzona działalność gospodarcza na zasadach określonych ustawą.
Ustanawianie, łączenie, znoszenie stref oraz zmiana ich obszaru (art. 4):
Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, ustanawia strefę w drodze rozporządzenia. W rozporządzeniu tym określa się:
nazwę, teren i granice strefy,
zarządzającego strefą, zwanego dalej „zarządzającym”,
okres, na jaki ustanawia się strefę (biorąc pod uwagę potrzebę zapewnienia realizacji celów na terenie obejmowanym strefą).
Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia:
przedmioty działalności gospodarczej, na które nie będzie wydawane zezwolenie,
maksymalną wielkość pomocy publicznej, którą można udzielić przedsiębiorcy prowadzącemu działalność gospodarczą na terenie strefy na podstawie zezwolenia,
warunki udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcy prowadzącemu działalność gospodarczą na terenie strefy na podstawie zezwolenia,
warunki uznawania wydatków za wydatki poniesione na inwestycję na terenie strefy, a także ich minimalną wysokość,
koszty inwestycji uwzględniane przy obliczaniu wielkości pomocy publicznej dla przedsiębiorców, którzy uzyskali zezwolenie,
sposób dyskontowania kosztów inwestycji i wielkości pomocy publicznej na dzień uzyskania zezwolenia,
Ustanowienie strefy (art. 5):
Strefa może być ustanowiona wyłącznie na gruntach stanowiących własność zarządzającego, Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, związku komunalnego lub będących w użytkowaniu wieczystym zarządzającego. Strefa może być ustanowiona także, jeżeli nabycie przez zarządzającego lub jednostkę samorządu terytorialnego prawa do gruntów, wynika z umowy zobowiązującej, która przewiduje ustanowienie strefy jako jedyny warunek nabycia.
Zarządzanie strefą (art. 6):
Zarządzającym może być wyłącznie spółka akcyjna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w której Skarb Państwa albo samorząd województwa posiada większość głosów, które mogą być oddane na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników.
Członek zarządu (art. 6a):
Pełnienia funkcji członka zarządu spółki będącej zarządzającym nie można łączyć z zatrudnieniem u przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą na terenie danej strefy, bez względu na podstawę prawną zatrudnienia. Zatrudnienia, o którym mowa powyżej, nie można podjąć w okresie roku od dnia zaprzestania pełnienia funkcji członka zarządu spółki będącej zarządzającym.
Pomoc publiczna (art. 16):
Podstawą do korzystania z pomocy publicznej, udzielanej zgodnie z ustawą, jest zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie danej strefy uprawniające do korzystania z pomocy publicznej. Zezwolenie określa przedmiot działalności gospodarczej oraz warunki dotyczące w szczególności:
zatrudnienia przez przedsiębiorcę przy prowadzeniu działalności gospodarczej na terenie strefy przez określony czas określonej liczby pracowników,
dokonania przez przedsiębiorcę na terenie strefy inwestycji o wartości przewyższającej określoną kwotę,
terminu zakończenia inwestycji,
maksymalnej wysokości kosztów kwalifikowanych inwestycji i dwuletnich kosztów kwalifikowanych pracy,
Zezwolenie może być udzielone, jeżeli podjęcie działalności na terenie strefy przyczyni się do osiągnięcia celów określonych w planie rozwoju strefy. Minister właściwy do spraw gospodarki udziela, cofa i zmienia zezwolenie.
Cofnięcie zezwolenia (art. 19):
Zezwolenie wygasa z upływem okresu, na jaki została ustanowiona strefa. Zezwolenie może być cofnięte albo zakres lub przedmiot działalności określony w zezwoleniu może zostać ograniczony, jeżeli przedsiębiorca:
zaprzestał na terenie strefy prowadzenia działalności gospodarczej, na którą posiadał zezwolenie, lub
rażąco uchybił warunkom określonym w zezwoleniu, lub
nie usunął uchybień stwierdzonych w toku kontroli w terminie do ich usunięcia wyznaczonym w wezwaniu ministra właściwego do spraw gospodarki.
Minister właściwy do spraw gospodarki zasięga opinii zarządzającego strefą przed wydaniem decyzji w sprawie udzielenia, cofnięcia lub zmiany zezwolenia.
Zmiana zezwolenia (art. 19):
Minister właściwy do spraw gospodarki może, na wniosek przedsiębiorcy, po zasięgnięciu opinii zarządzającego strefą, zmienić zezwolenie, przy czym zmiana nie może:
dotyczyć obniżenia poziomu zatrudnienia, określonego w zezwoleniu w dniu jego udzielenia, o więcej niż 20%;
skutkować zwiększeniem pomocy publicznej;
dotyczyć spełnienia wymagań odnoszących się do inwestycji realizowanej na gruntach stanowiących własność lub użytkowanie wieczyste podmiotów.
Na wniosek przedsiębiorcy minister właściwy do spraw gospodarki stwierdza, w drodze decyzji, wygaśnięcie zezwolenia.
Specjalne strefy związane są z granicami państwa
Ustawa z dnia 12 października 1990r. o ochronie granicy państwowej
(Dz. U. z 2005r. Nr 226, poz. 1944)
Granicą Rzeczypospolitej Polskiej (granicą państwową) jest powierzchnia pionowa przechodząca przez linię graniczną, oddzielająca terytorium państwa polskiego od terytoriów innych państw i od morza pełnego. Granica państwowa rozgranicza również przestrzeń powietrzną, wody i wnętrze ziemi. Przebieg granicy państwowej na lądzie oraz rozgraniczenia morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego z państwami sąsiednimi są określone w umowach międzynarodowych. Granica państwowa na morzu przebiega w odległości 12 mil morskich od linii podstawowej, określonej w odrębnych przepisach, lub po zewnętrznej granicy red włączonych do morza terytorialnego.
Przebieg granicy państwowej na lądzie i na morskich wodach wewnętrznych oznacza się znakami granicznymi. Umowy międzynarodowe zawarte przez Rzeczpospolitą Polską z sąsiednimi państwami określają położenie, kształt, wymiary i kolor znaków granicznych oraz zasady ich utrzymywania.
Granicę państwową, jeżeli tego inaczej nie regulują umowy międzynarodowe zawarte z sąsiednimi państwami, ustala się:
na odcinkach lądowych oraz w miejscach, w których granica państwowa przecina wody stojące lub wody płynące, przechodząc na drugi brzeg - według linii prostej, biegnącej od jednego znaku granicznego do drugiego;
na rzekach, potokach, strumieniach, kanałach nieżeglownych - według linii środkowej koryta;
na rzekach żeglownych - według linii środkowej głównego toru wodnego lub linii środkowej głównego nurtu.
Wody graniczne to rzeki, kanały oraz śródlądowe wody stojące, przez które przebiega granica państwowa. RP wykonuje swoje zwierzchnictwo nad terytorium lądowym oraz wnętrzem ziemi znajdującym się pod nim, morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym oraz dnem i wnętrzem ziemi znajdującymi się pod nimi, a także w przestrzeni powietrznej znajdującej się nad terytorium lądowym, morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym.
Za ochronę granicy państwowej na lądzie, morzu oraz kontrolę ruchu granicznego odpowiada Minister Spraw Wewnętrznych. Zadania MSW wykonuje Komendant Główny Straży Granicznej.
Minister Obrony Narodowej odpowiada za ochronę granicy państwowej w przestrzeni powietrznej RP. Zadania MON w zakresie ochrony granicy państwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje Dowódca Operacyjny Sił Zbrojnych.
Ustanowienie strefy w drodze USTAWY!
Pogranicze - w celu ochrony granicy państwowej ustanawia się pas drogi granicznej i strefę nadgraniczną.
Reżim w pasie drogi granicznej - pyt egzaminacyjne
Pasem drogi granicznej jest obszar o szerokości 15 metrów, licząc w głąb kraju od linii granicy państwowej lub od brzegu wód granicznych albo brzegu morskiego. Wojewoda może, na wniosek lub po zaopiniowaniu przez właściwy organ ochrony granicy państwowej, wprowadzić zakaz przebywania na niektórych odcinkach pasa drogi granicznej (jeśli jest taka bezpośrednia potrzeba). W pasie drogi granicznej umieszcza się w dobrze widocznych miejscach tablice informacyjne z napisem "Granica państwa przekraczanie zabronione". Pas drogi granicznej w miejscach, w których jest wprowadzony zakaz przebywania, oznacza się w dobrze widocznych miejscach tablicami z napisem "Pas drogi granicznej - wejście zabronione". Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór takich tablic, oraz sposób ich utrzymywania przez właściwych komendantów oddziałów Straży Granicznej, uwzględniając konieczność należytego oznaczenia przebiegu granicy państwowej oraz pasa drogi granicznej.
art. 10 i 11 to ograniczenia w prawie rzeczowym własności w nawiązaniu do reżimu
Art. 10.! 1. Na gruntach położonych w pasie drogi granicznej Straż Graniczna może wykonywać czynności związane z oznakowaniem i ochroną granicy państwowej oraz budową urządzeń służących tej ochronie. Właściciele lub użytkownicy tych gruntów są obowiązani do umożliwienia wykonywania tych czynności.
2. Ze względów technicznych dopuszcza się budowanie urządzeń służących ochronie granicy państwowej także poza pasem drogi granicznej.
3. Właścicielowi nieruchomości za szkody wyrządzone czynnościami, o których mowa w ust. 1 i 2, przysługuje odszkodowanie według zasad prawa cywilnego.
Art. 11.! 1. W pasie drogi granicznej grunty i lasy przylegające do granicy państwowej lub do brzegów rzek granicznych powinny być utrzymywane w stanie zapewniającym widoczność linii granicy państwowej i znaków granicznych.
2. Właściciele i użytkownicy gruntów i lasów, o których mowa w ust. 1, są obowiązani do oczyszczania, odpłatnie na warunkach uzgodnionych z właściwymi organami Straży Granicznej, tych gruntów i lasów z drzew i krzewów oraz innych zarośli na szerokość ustaloną w umowach między międzynarodowych zawartych przez Rzeczpospolitą Polską.
3. W razie niewykonywania obowiązków określonych w ust. 1 i 2 właściwy organ Straży Granicznej może zlecić oczyszczenie tych gruntów i lasów innym podmiotom. Przepis art. 10 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.
4. Koszty związane z utrzymywaniem w stanie zapewniającym widoczność przebiegu linii granicy państwowej i znaków granicznych pokrywa się ze środków zaplanowanych na funkcjonowanie Straży Granicznej.
Reperkusje dla właścicieli
Strefa nadgraniczna obejmuje cały obszar gmin przyległych do granicy państwowej, a na odcinku morskim - do brzegu morskiego. Jeżeli określona w ten sposób szerokość strefy nadgranicznej nie osiąga 15 km, włącza się do strefy nadgranicznej również obszar gmin bezpośrednio sąsiadujących z gminami przyległymi do granicy państwowej lub brzegu morskiego. Jednostki zasadniczego podziału terytorialnego państwa, których granice znajdują się w obszarze strefy nadgranicznej wyznaczonej w określony sposób stanowią część tej strefy. Zasięg strefy nadgranicznej oznacza się tablicami z napisem "Strefa nadgraniczna". Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wykaz gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej, a także wzór tablicy, oraz sposób utrzymywania tablic przez właściwych komendantów oddziałów Straży Granicznej, uwzględniając konieczność należytego oznaczenia strefy nadgranicznej.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, warunki uprawiania turystyki, sportu, polowań i połowu ryb w strefie nadgranicznej, uwzględniając w szczególności możliwość wprowadzenia stałych lub czasowych ograniczeń w zakresie korzystania z wód granicznych oraz nałożenia obowiązku powiadomienia organów Straży Granicznej o planowanych czynnościach.
Ustawa z dnia 21 marca 1991r. o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej
(Dz. U. z 2003r. Nr 153, poz. 1502)
Obszarami morskimi Rzeczypospolitej Polskiej są:
morskie wody wewnętrzne,
morze terytorialne,
wyłączna strefa ekonomiczna
Zwierzchnictwo terytorialne Rzeczypospolitej Polskiej nad morskimi wodami wewnętrznymi i morzem terytorialnym rozciąga się na wody, przestrzeń powietrzną nad tymi wodami oraz na dno morskie wód wewnętrznych i morza terytorialnego, a także na wnętrze ziemi pod nimi.
Morzem terytorialnym Rzeczypospolitej Polskiej jest obszar wód morskich o szerokości 12 mil morskich, liczonych od linii podstawowej tego morza. Zewnętrzną granicę morza terytorialnego stanowi linia, której każdy punkt jest oddalony o 12 mil morskich od najbliższego punktu linii podstawowej. Redy, na których odbywa się normalnie załadunek, wyładunek i kotwiczenie statków, położone całkowicie lub częściowo poza obszarem wód morskich są włączone do morza terytorialnego.
Obce statki korzystają z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne Rzeczypospolitej Polskiej. Nieszkodliwy przepływ oznacza żeglugę przez morze terytorialne w celu:
przejścia przez nie bez wchodzenia na morskie wody wewnętrzne lub bez dobijania do urządzeń portowych albo znajdujących się poza morskimi wodami wewnętrznymi urządzeń redowych;
wejścia lub opuszczenia morskich wód wewnętrznych;
dobijania lub opuszczania urządzeń portowych albo redowych,
Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporządzenia, określa przepływ okrętów wojennych obcych państw przez polskie morze terytorialne oraz warunki ich wejścia na polskie morskie wody wewnętrzne.
Przepływ powinien być nieprzerwany i szybki. Zatrzymanie się lub kotwiczenie jest dozwolone wyłącznie, jeżeli wiąże się ze zwyczajną żeglugą lub jest konieczne ze względu na siłę wyższą albo inne niebezpieczeństwo lub też w celu udzielenia pomocy ludziom, jak również statkom morskim bądź powietrznym znajdującym się w niebezpieczeństwie.
Przepływ uważa się za nieszkodliwy dopóty, dopóki nie zagraża pokojowi, porządkowi publicznemu lub bezpieczeństwu Rzeczypospolitej Polskiej.
Przepływ uważa się za zagrażający pokojowi, porządkowi publicznemu lub bezpieczeństwu Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli obcy statek lub okręt wojenny podejmuje na morzu terytorialnym działania polegające m.in. na:
groźbie użycia siły lub użyciu siły przeciwko suwerenności, integralności terytorialnej lub niezawisłości politycznej,
ćwiczeniach lub użyciu broni wszelkiego rodzaju,
zbieraniu informacji na szkodę obronności lub bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej,
umyślnym zanieczyszczeniu morza,
uprawianiu rybołówstwa.
Obce statki korzystające z prawa nieszkodliwego przepływu przez morze terytorialne są obowiązane do przestrzegania prawa polskiego oraz przepisów międzynarodowych dotyczących zapobiegania zderzeniom na morzu i ochrony środowiska morskiego.
Polskiej jurysdykcji karnej nie stosuje się odnośnie do przestępstw popełnionych na obcych statkach podczas przepływu przez morze terytorialne, chyba że:
skutki przestępstwa rozciągają się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
przestępstwo narusza spokój lub porządek publiczny na morzu terytorialnym;
kapitan statku, przedstawiciel dyplomatyczny lub konsularny państwa bandery statku zwróci się do właściwych polskich organów o pomoc;
jest to konieczne do zwalczania nielegalnego handlu narkotykami lub substancjami psychotropowymi.
Nie można zatrzymać obcego statku przepływającego przez polskie morze terytorialne, w celu dokonania jakiejkolwiek czynności w postępowaniu cywilnym w stosunku do osoby fizycznej znajdującej się na statku. W stosunku do obcego statku przepływającego przez polskie morze terytorialne nie można prowadzić egzekucji ani dokonywać zajęcia statku w związku z jakimkolwiek postępowaniem cywilnym, chyba że dotyczy ono roszczeń wynikających ze zobowiązań powstałych podczas lub w związku z przepływem statku przez polskie morskie wody wewnętrzne lub polskie morze terytorialne.
Wyłączna strefa ekonomiczna - ustanawia się wyłączną strefę ekonomiczną Rzeczypospolitej Polskiej, która jest położona na zewnątrz morza terytorialnego i przylega do tego morza. Obejmuje ona wody, dno morza i znajdujące się pod nim wnętrze ziemi. Granice wyłącznej strefy ekonomicznej określają umowy międzynarodowe.
Rzeczypospolitej Polskiej przysługują w wyłącznej strefie ekonomicznej:
suwerenne prawa w celu rozpoznawania, zarządzania i eksploatacji zasobów naturalnych, zarówno żywych, jak i mineralnych, dna morza i wnętrza ziemi pod nim oraz pokrywających je wód,
władztwo w zakresie: budowania i użytkowania sztucznych wysp; badań naukowych morza; ochrony i zachowania środowiska morskiego.
Obce państwa korzystają w wyłącznej strefie ekonomicznej z wolności żeglugi i przelotu, układania kabli podmorskich i rurociągów oraz innych, zgodnych z prawem międzynarodowym, sposobów korzystania z morza, wiążących się z tymi wolnościami, z zastrzeżeniem przepisów ustawy. W wyłącznej strefie ekonomicznej obowiązuje prawo polskie dotyczące ochrony środowiska.
Pas nadbrzeżny - jest to obszar lądowy przyległy do brzegu morskiego, przebiega on wzdłuż wybrzeża morskiego. W skład pasa nadbrzeżnego wchodzą pas techniczny i pas ochronny. Pas techniczny - stanowi strefę wzajemnego bezpośredniego oddziaływania morza i lądu; jest on obszarem przeznaczonym do utrzymania brzegu w stanie zgodnym z wymogami bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Pas ochronny - obejmuje bszar, w którym działalność człowieka wywiera bezpośredni wpływ na stan pasa technicznego. Minimalna i maksymalna szerokość pasa technicznego i ochronnego jest określana w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów.
Pas techniczny może być wykorzystywany do innych celów za zgodą właściwego organu administracji morskiej, który jednocześnie określa warunki takiego wykorzystania. Zabrania się tworzenia obwodów łowieckich na obszarze pasa technicznego.
Pozwolenia wodnoprawne, decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzje o pozwoleniu na budowę oraz decyzje w sprawie zmian w zalesianiu, zadrzewianiu, tworzeniu obwodów łowieckich, a także projekty studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planów zagospodarowania przestrzennego województwa, dotyczące pasa technicznego, pasa ochronnego oraz morskich portów i przystani, wymagają uzgodnienia z dyrektorem właściwego urzędu morskiego. Wszystkie plany i projekty związane z zagospodarowaniem morskich wód wewnętrznych i morza terytorialnego są zatwierdzane przez organy administracji morskiej w uzgodnieniu z właściwymi gminami nadmorskimi.
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne obszarów morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej
Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw gospodarki morskiej, rybołówstwa, środowiska, spraw wewnętrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej może przyjąć, w drodze rozporządzenia, plan zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej.
Taki plan rozstrzyga o:
przeznaczeniu obszarów morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej,
zakazach lub ograniczeniach korzystania z obszarów, o których mowa w pkt 1, z uwzględnieniem wymogów ochrony przyrody,
rozmieszczeniu inwestycji celu publicznego,
kierunkach rozwoju transportu i infrastruktury technicznej,
obszarach i warunkach ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego.
Projekt planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej sporządza dyrektor właściwego dla obszaru objętego planem urzędu morskiego. Do projektu planu sporządza się prognozę oddziaływania na środowisko. Koszty sporządzenia planu oraz opracowania prognozy oddziaływania na środowisko obciążają budżet państwa albo inwestora realizującego inwestycję, jeżeli ustalenia tego planu są bezpośrednią konsekwencją realizacji tej inwestycji.
13