KARDIOLOGIA

Badania dodatkowe układu krążenia

Badania inwazyjne i nieinwazyjne:

• 24 godzinny zapis EKG (metoda Hitlera),

• Badanie radiologiczne klatki piersiowej (ocena serca - wielkość i położenie, krążenie płucne)

• Echokardiografia (USG serca z efektem fonicznym), wykonujemy UKG - prawidłowość funkcjonowania zastawek, wielkość i wygląd serca, rzut serca. Wyróżniamy:

• Badanie dopplerowskie - falą ciągłą (kolorowe),

• Badanie dopplerowskie - falą ciągłą i pulsującą.

• Echokardiografia przez przełykowa.

Zastosowanie kliniczne echokardiografii:

• Jest wartościową metodą przy ocenie struktur i funkcji serca, a powtarzanie badań umożliwia obiektywną ocenę przebiegu choroby,

• Dopplerowska echokardiografia kolorowa jest …….

• Scyntygrafia perfuzyjne - podanie tlenu w czasie próby wysiłkowej lub jednocześnie z lekami rozszerzającymi naczynia, pola niedokrwienia widoczne - „pola zimne”,

• Angioplastyka - dożylne podanie technetu, można ocenić: czynność lewej komory, ruchomość ścian, odcinkowe zaburzenia kurczliwości, falę zwrotną przez zastawki, frakcję wyrzutową komór,

• Cewnikowanie serca - wprowadza się cewnik przez żyłę i tętnicę w dole łokciowym lub pachwinowym,

• Wentrykulografia lewej komory,

• Selektywna koronografia - cewnikowanie ujścia każdej z tętnic wieńcowych.

CHOROBY NIEDOKRWIENE SERCA

Definicja: Stan czynnościowego lub trwałego uszkodzenia mięśnia sercowego wywołany zachwianiem równowagi pomiędzy wielkością przepływu wieńcowego, a zapotrzebowaniem mięśnia sercowego na tlen, co jest spowodowane zmianami strukturalnymi i (lub) zaburzeniami czynnościowymi w krążeniu wieńcowym.

Czynniki wpływające na zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen:

1. Częstość i miarowość pracy serca,

2. Napięcie ścian komór pod koniec fazy rozkurczu i wysokość ciśnienia,

3. Kurczliwość mięśnia sercowego,

4. Wysokość ciśnienia tętniczego.

Rezerwa wieńcowa - pojęcie związane ze zwiększonym przepływem krwi przez tętnice wieńcowe w czasie wysiłku na skutek ich rozszerzenia.

Przyczyny zmniejszenia rezerwy wieńcowej:

1. Zwężenie ograniczne naczyń wieńcowych,

2. Nieprawidłowa czynność tętnic wieńcowych,

3. Niedostateczny dopływ krwi do serca.

Choroba wieńcowa = choroba niedokrwienna serca = niewydolność wieńcowa

Patogeneza choroby niedokrwiennej serca - identyczna jak w przebiegu miażdżycy:

1. Czynniki wewnątrzpochodne:

1. Uwarunkowania genetyczne,

2. Płeć męska,

3. Wiek powyżej 40 lat.

2. Czynniki zewnątrzpochodne:

1. Palenie papierosów,

2. Dieta bogatoenergetyczna,

3. Brak wysiłku fizycznego,

4. Stres.

„Duże” czynniki zagrożenia chorobami niedokrwiennymi serca:

1. Nadciśnienie tętnicze (powyżej 160/95),

2. Hiperlipidemia (cholesterol >200mg%, trójglicerydy >150mg%),

3. Palenie papierosów

4. Cukrzyca

Dusznica bolesna stabilna (Dławica piersiowa) - przewlekła postać zespołu niedokrwienia mięśnia sercowego.

Dusznica bolesna niestabilna - ostra lub podostra, zespół niedokrwienia mięśnia sercowego bez zawału serca.

Zawał mięśnia sercowego - martwica mięśnia sercowego spowodowana ostrym zespołem niedokrwiennym.

Niedokrwienie na tle skurczu tętnic wieńcowych nosi nazwę Dusznicy Bolesnej Naczyniospatycznej bądź Odmiennej.

Podział choroby niedokrwiennej serca:

1. Przewlekła choroba niedokrwienna serca w postaci przewlekłej niewydolności wieńcowej:

1. Dusznica bolesna stabilna,

2. Nieme niedokrwienie,

2. Choroba niedokrwienna serca w postaci prostej lub ostrej niewydolności wieńcowej:

1. Dusznica bolesna niestabilna:

1. Wysiłkowa,

2. Spoczynkowa,

2. Dusznica bolesna odmienna,

3. Zawał serca,

3. Nagły zgon sercowy,

4. Choroba niedokrwienna serca z obrazem klinicznym niewydolności serca,

5. Choroba niedokrwienna serca z obrazem klinicznym zaburzeń rytmu serca.

Ból wieńcowy:

1. Lokalizacja,

2. Promieniowanie,

3. Czas trwania,

4. Charakter,

5. Okoliczności powstania,

6. Sposób ustępowania.

Zmiany w EKG:

1. Poziome lub skośne ku dołowi obniżenie odcinka ST, o co najmniej 1 mm trwające minimum 0,08s,

2. Obniżenie odcinka ST skośnie ku górze o minimum 2mm,

3. Załamek T wysoki, symetryczny, kończysty lub płaski odwrócony,

4. Łukowate, wysokie uniesienie odcinka ST (fala Pardee),

5. Głębokie i szerokie załamki Q (większe niż 0,03s)

Badania dodatkowe w chorobie niedokrwiennej serca:

1. Próba wysiłkowa na ergometrie rowerowym lub bieżni ruchomej,

2. 24 godzinne monitorowanie EKG metodą Holtera,

3. Wysiłkowe ……..

Nietypowe postacie choroby niedokrwiennej serca:

1. Dusznica bolesna Prinzmetala,

2. Angina decubitus,

3. Second - wind angina,

4. Sileni angina.

Leczenie choroby niedokrwiennej serca:

1. Leczenie zachowawcze:

1. Zwalczanie czynników ryzyka,

2. Kwas acetylosalicylowy lub ticlopidyna,

3. Azotany,

4. Beta-blokery,

5. Leki blokujące kanały wapniowe,

6. Pomocniczo inhibitory.

2. Leczenie zabiegowe:

1. Przezskórna śródnaczyniowa angioplastyka wieńcowa - PACA,

2. Pomostowanie naczyń wieńcowych (tzw. Bajbasy).

ELEKTROKARDIOGRAFIA

Elektrokardiografia - Jest metodą obrazowania zmienności potencjału elektrycznego wytworzonego przez serce.

Elektrokardiogram - Jest graficznym zapisem właściwości i kierunku zmian tego potencjału w czasie. Upływ czasu wyraża przesuw taśmy rejestrującej zapis, a zmiany potencjału są obrazowane poprzez wielkości i kierunek wychyleń krzywej zapisu.

Źródłem energii elektrycznej serca jest metabolizm komórki mięśnia sercowego. Rejestrowane w czasie badania EKG różnice potencjałów są sumą zjawisk elektrycznych zachodzących w poszczególnych komórkach mięśniowych.

Układ przewodzący mięśnia sercowego

1. Węzeł zatokowo-przedsionkowy (S.A.),

2. Węzeł przedsionkowo-komorowy (AV),

3. Pęczek przedsionkowo-komorowy Hisa,

4. Prawa odnoga pęczka Hisa,

5. Włókna Parkiniego,

6. Lewa odnoga pęczka Hisa,

7. Wiązkaq przednia lewej odnogi pęczka Hisa,

8. Wiązka tylna lewej odnogi pęczka Hisa.

Rejestracja EKG - Potencjały elektryczne generowane przez serce odbiera się za pomocą odprowadzeń, które nazwano „jednobiegunowymi” i „dwubiegunowymi”. W odprowadzeniach jednobiegunowych elektrodą badającą jest elektroda dodatnia, którą umieszcza się w miejscu badanego potencjału. Drugą elektrodą jest elektroda obojętna o napięciu równym zero. W odprowadzeniach dwubiegunowych elektrody umieszczone są w punktach o różnym potencjale i rejestrują różnice potencjałów między dwoma punktami.

Rutynowy elektrokardiogram - Jest to standardowo wykonywany spoczynkowy zapis EKG, obejmujący 12 odprowadzeń:

1. 3 odprowadzenia kończynowe jednobiegunowe,

2. 3 odprowadzenia kończynowe dwubiegunowe,

3. 6 odprowadzeń przed sercowych jednobiegunowych.

Odprowadzenia kończynowe dwubiegunowe:

1. Odprowadzenie I rejestruje różnicę potencjałów pomiędzy: lewym przedramieniem (+) a prawym przedramieniem (-),

2. Odprowadzenie II rejestruje różnicę potencjałów pomiędzy: lewym podudziem (+) a prawym przedramieniem (-),

3. Odprowadzenie II rejestruje różnicę potencjałów: pomiędzy lewym podudziem (+) a lewym przedramieniem (-).

Odprowadzenia kończynowe jednobiegunowe:

1. Odprowadzenie aVR - z prawej kończyny górnej,

2. Odprowadzenie aVL - z lewej kończyny górnej,

3. Odprowadzenie aVF - z lewej kończyny dolnej.

• Prawa ręka - przewód czerwony,

• Lewa ręka - przewód żółty,

• Lewa noga - przewód zielony,

• Prawa noga - przewód czarny (jest przewodem obojętnym, uziemiającym).

Odprowadzenia jednobiegunowe przedsercową - Rejestrują bezwzględną wartość potencjału w punktach leżących na klatce piersiowej.

1. Odprowadzenie V1 - w 4 międzyżebrzu przy prawym brzegu mostka (elektroda czerwona),

2. Odprowadzenie V2 - w 4 międzyżebrzu przy lewym brzegu mostka (elektroda żółta),

3. Odprowadzenie V3 - w połowie odległości między punktami V2 i V4 (elektroda zielona),

4. Odprowadzenie - V4 w 5 międzyżebrzu w linii środkowo-obojczykowej lewej (elektroda brązowa),

5. Odprowadzenie V5 - na poziomie V4 w linii pachowej przedniej lewej (elektroda czarna),

6. Odprowadzenie V6 - na poziomie V4 w linii pachowej środkowej lewej (elektroda fioletowa).

Przed badaniem należy ustawić żądaną szybkość przesuwu papieru, oraz sprawdzić czułość aparatu poprzez włączenie przycisku wybranego napięcia i przycisku testowego, czyli cechy. Cecha powinna być zaznaczona na każdym odcinku badania EKG. Służy ona obiektywnym i porównawczym pomiarom amplitudy załamków. Dla ułatwienia obliczeń wzmacniacz amplitudy jest ustawiony tak, aby cecha wynosiła 1 cm dla 1mV. (1 mm = 0,1 mV).

Powszechnie stosuje się dwie szybkości przesuwu papieru: 25mm/s i 50mm/s. rzadziej stosowane to 10mm/s i 100mm/s. stosowany papier zaopatrzony jest w podziałkę milimetrową.

1. Przy szybkości 25mm/s: 1mm=0,04s, 5mm=0,2s,

2. Przy szybkości 50mm/s: 1mm=0,02s, 5mm=0,1s,

3. Przy szybkości 10mm/2: 1mm=0,1s, 5mm=0,5s.

Znając szybkość przesuwu papieru można obliczyć czas trwania poszczególnych załamków, odcinków i odstępów, a także czas trwania jednej ewolucji sercowej. Posługując się tymi samymi danymi możemy też obliczyć częstość rytmu serca na minutę. Przy miarowym rytmie najdokładniejszy wynik uzyskamy stosując następujący wzór:

1. Dla przesuwu 25mm/s - 1500:x,

2. Dla przesuwu 50mm/s - 3000:x,

3. Dla przesuwu 10mm/s - 600:x

Gdzie x= długość odstępu RR w milimetrach.

Krzywa EKG składa się z wychyleń od linii podstawowej (izoelektronicznej), które nazywamy załamkami oraz z zawartych między nimi odcinków. Część krzywej obejmującą odcinek i sąsiadujący z nim załamek nazywamy odstępem.

Część przedsionkowa elektrokardiogramu złożona jest z załamka P i odcinka PQ.

Część komorowa - z załamka QRS, odcinka ST oraz załamka T.

Linia izoelektryczna - To linia pozioma zarejestrowana w czasie, gdy w sercu nie stwierdza się pobudzenia (aktywności). W stosunku do niej określa się przemieszczenie wszystkich odcinków i amplitudę załamków.

Załamek P - Jest wyrazem depolaryzacji mięśnia przedsionków. Czas trwania prawidłowego załamka wynosi od 0,04 do 0,11s, a amplituda do 2,5mm (0,25mV) w odprowadzeniach kończynowych i do 3 mm (0,3mV) w odprowadzeniach przedsercowych.

Odcinek PQ - Jest to część krzywej EKG mierzona od końca załamka P do początku pierwszego wychylenia zespołu QRS. Prawidłowo czas jego trwania wynosi 0,04-0,10s. Wyraża przewodzenie bodźca przez węzeł a-v, pęczek Hisa, jego odnogi oraz włókna Purkinjego. Przebiega w linii izoelektrycznej.

Odstęp PQ - Jest mierzony od początku P do początku zespołu QRS. Prawidłowo czas jego trwania wynosi 0,12-0,20s.

Zespół QRS - Jest wyrazem depolaryzacji mięśnia komór. Składa się z załamków oznaczonych literami Q, R, S. czas trwania zespołu wynosi 0,06-0,10s. Amplituda zespołu w odprowadzeniach kończynowych wynosi 5-24mm, w odprowadzeniach przedsercowych 8-24mm.

Załamek Q - Pierwszy ujemny załamek zespołu (przed załamkiem R). Często jest nieobecny.

Załamek R - Pierwszy dodatni załamek zespołu.

Załamek S - Pierwszy, po załamku R, ujemny załamek zespołu.

Punkt łączący J - Jest to punkt, w którym kończy się zespół QRS i rozpoczyna odcinek ST. Prawidłowo przemieszczenie punktu J nie powinno przekraczać 1mm w górę lub w dół od linii izoelektrycznej w żadnym odprowadzeniu.

Odcinek ST - Jest to część krzywej EKG mierzona od końca zespołu QRS do początku załamka T. jest wyrazem początkowej fazy repolaryzacji mięśnia komór. Czas jego trwania wynosi 0,02-0,12s. Prawidłowo przebiega w lini izoelektrycznej.

Załamek T - Jest wyrazem końcowej fazy repolaryzacji mięśnia komór. Czas trwania załamka T wynosi 0,12-0,16s. Amplituda wynosi do 6 mm w odprowadzeniach kończynowych i do 10 mm w odprowadzeniach przedsercowych.

Odstęp QT - Jest mierzony od początku zespołu QRS do końca załamka T. wyraża czas trwania potencjału czynnościowego (depolaryzacji i repolaryzacji komór). Czas trwania odstępu QT zależy między innymi od częstości rytmu serca, jednak nie powinien przekraczać 0,40s.

Załamek U - Spotykany jest w około 25% zapisów EKG. Występuje bezpośrednio po załamku T, wyprzedzając załamek P następnego cyklu.

Odcinek TP - Jest to część krzywej EKG mierzona od końca załamka T do początku następnego załamka P. odpowiada okresowi, w którym komory i przedsionki znajdują się w rozkurczu. Przebiega w linii izoelektrycznej.

Odstęp RR - Jest to odległość pomiędzy wierzchołkami dwu kolejnych załamków R. jest wyrazem czasu trwania jednej ewolucji serca. W prawidłowym rytmie zatokowym różnice między dwoma odstępami RR nie przekraczają 0,16s. Jest wykorzystywany do obliczenia częstotliwości rytmu serca.

Odstęp PP - Jest to odległość pomiędzy wierzchołkami dwu kolejnych załamków P. w przypadku miarowego rytmu zatokowego odstęp PP jest równy odstępowi RR.

ZAWAŁ MIĘŚNIA SERCOWEGO

Zawał mięśnia sercowego - jest to stan chorobowy, w którym dochodzi do zupełnego odcięcia pewnego obszaru mięśnia sercowego od ukrwienia wieńcowego na czas wystarczająco długi, aby wytworzyła się martwica.

Etiologia:

1. 90% zmiany miażdżycowe,

2. Pozostałe 10% to:

1. Zator,

2. Obrzęk zapalny,

3. Uraz,

4. Wstrząs.

Objawy kliniczne:

1. Ból wieńcowy trwający ponad 20-30 minut lub stale narastający, o dużym nasileniu nie występujący po intratach,

2. Towarzyszący lęk, poty, osłabienie, omdlenie,

3. Zaburzenia rytmu serca, objawy wstrząsu.

Objawy fizykalne:

1. Ciche, głuche tony nad sercem,

2. Rytm cwałowaty,

3. Tarcie osierdzia,

4. Zaburzenia rytmu serca, najczęściej o typie bradyarytmii,

5. Tachyarytmice,

6. Spadek ciśnienia tętniczego,

7. Stany podgorączkowe.

Badania dodatkowe:

1. Zmiany enzymatyczne:

1. Markery swoiste zawału:

1. Troponina I i T,

2. Mioglobina,

3. CK-MB,

2. Markery nieswoiste:

1. Aminotransferazy AspAT i AlAT,

2. Dehydrogenaza - beta-hydroksymaślanowa - LDZ..

2. Zmiany w EKG:

1. Uniesienie odcinka ST o typie fali Parolee,

2. Ujemny załamek T,

3. Obecność patologicznych załamków Q,

4. Świeży blok lewej odnogi pęczka Hisa.

3. Echokardiografia - hipokineza uszkodzonej ściany serca.

Powikłania zawału serca:

1. Zaburzenia rytmu serca 60-80%,

2. Wstrząs kardiogenny 7-10%,

3. Pęknięcie serca 1-3%,

4. Pęknięcie przegrody międzykomorowej,

5. Tętniak zawałowy serca,

6. Zespół ramię-ręka,

7. Powikłania zatorowe,

8. Nagła śmierć serca około 25%.

Leczenie zawału:

1. Postępowanie w miejscu zachorowania:

1. NTG (nitrogliceryna) pod język u chorych bez hipotonii,

2. Leczenie przeciwbólowe: Morfina 5mg i.v. lub NLA2,

3. 300mg polopiryny doustnie,

4. Ewentualnie tlenoterapia,

5. Unieruchomienie chorego w pozycji leżącej.

2. Leczenie w szpitalu:

1. Leczenie trombolityczne (podanie streptokinaza),

2. Leczenie przeciwzakrzepowe (heparyna),

3. Wlew nitrogliceryny,

4. Leki beta-adrenolityczne,

5. Leki wpływające na remodeliny serca,

6. Inhibitory konwertazy,

7. Leki antyarytmiczne,

8. Leczenie ostrej niewydolności lewokomorowej,

9. Dieta lekkostrawna.

Leczenie inwazyjne zawału:

1. Przeskórna angioplastyka wieńcowa (PACA),

2. Pomostowanie - założenie bajpasów.

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE

Mechanizmy regulujące ciśnienie tętnicze krwi:

1. Układ Renina - angiotensyna - aldosteron,

2. Aminy katecholowe,

3. Neuropeptyd Y,

4. Natiuretyczny czynnik przedsionkowy (ANP)

5. Substancje uwalniane w śródbłonka naczyniowym.

Prawidłowe ciśnienie tętnicze według WHO: 140/90 mmH2O

Nadciśnienie wtórne - przyczyny:

1. Nadciśnienie nerkopochodne:

1. Jednostronne choroby nerek:

1. Zapalenie odmiedniczkowe,

2. Dysplazja nerek,

3. Nadnerczak.

2. Obustronne choroby nerek:

1. Kolagenozy,

2. Skaza moczowa,

3. Skrobiowaci nerek,

4. Zapalenie odmiedniczkowe.

2. Nadciśnienie w chorobach gruczołów dokrewnych:

1. Zespół i choroba Cushinga,

2. Zespół Conna,

3. Akromegalia.

3. Nadciśnienie w chorobach układu krążenia:

1. Miażdżyca,

2. Koarktacja aorty,

3. Przetoki tętniczo-żylne,

4. Krążenia hyperkinetyczna.

4. Nadciśnienie w chorobach układu nerwowego:

1. Guzy mózgu,

2. Urazy mózgu,

3. Zapalenie wielonerwowe.

5. Przyczyny jatrogenne.

Choroba nadciśnieniowa (nadciśnienie pierwotne):

1. Rozwija się w młodym wieku,

2. Stanowi około 90% przypadków nadciśnienia,

3. Rozpoznane na podstawie wykluczenia nadciśnienia wtórnego.

Patogeneza:

1. Czynniki dziedziczne,

2. Czynniki środowiskowe.

Badania fizykalne:

1. Wzmożony II ton nad aortą,

2. Czasem szmer skurczowy na koniuszkiem,

3. Tętnienie dołków nadobojczykowych i tętnic szyjnych,

4. Unoszące, rozlane uderzenia koniuszkowe,

5. Objawy dodatkowe w zależności od powikłań.

Badania dodatkowe:

1. RTG klatki piersiowej,

2. EKG,

3. USG,

4. Całodobowy pomiar ciśnienia tętniczego krwi,

5. USG jamy brzusznej,

6. Badania ogólne moczu,

7. Ocena dna oka,

8. Urografia minutowa,

9. Renografia izotopowa oraz scyntygrafia nerkowa.

Leczenie:

1. Niefarmakologiczne:

1. Zmniejszenie masy ciała,

2. Zmniejszenie spożycia soli, kofeiny, potasu i wapnia,

3. Aktywność fizyczna,

4. Zmniejszenie palenia papierosów.

2. Farmakologiczne:

1. Leki moczopędne,

2. Leki blokujące receptory beta-adrenergiczne,

3. Leki blokujące receptory alfa-adrenergiczne,

4. Antagoniści wapnia,

5. Inne leki hipotensyjne.

Oporne nadciśnienie tętnicze - jeżeli pomimo zmiany stylu życia i leczenia skojarzonego 3 lekami nie uzyskuje się obniżenia ciśnienia tętniczego poniżej 140/90.

Ogólne skutki nadciśnienia tętniczego:

1. Uszkodzenie układu krążenia - przerost lewej komory serca.

2. Uszkodzenie ośrodka układu nerwowego - powikłania krwotoczne,

3. Uszkodzenie nerek - stwardnienie tętnic nerkowych.

WRODZONE WADY SERCA

WADA	ETIOLOGIA	OBJAWY	BADANIA DODATKOWE	LECZENIE
Anomalie przegrody miedzyprzedsionkowej:
Drożny otwór owalny,
Ubytek przegrody międzyprzedsionkowej.
Przerwały przewód tętniczy, (Botala):	Nie zarośnięcie przewodu Botala obecnego w życiu płodowym. Dochodzi do trwałego przepływu krwi z aorty do pnia płucnego.	Wysokie ciśnienie tętnicze, Rozstrzeń LK, Prawidłowe ciśnienie żylne, Szmer skurczowo-rozkurczowy pod lewym obojczykiem, Szmer przepływu przez zastawkę dwudzielną.	EKG, RTG klatki piersiowej (powiększenie tętnicy płucnej, powiększenie lewego przedsionka i komory, powiększenie aorty), UKG - widoczny ubytek.	Swoiste: Farmakologiczne - pomocnicze, Chirurgiczne.
Koarktacja aorty:	Zwłóknienie i zwężenie aorty.	Wysokie tętno na kończynach górnych, Nadciśnienie na kończynach górnych, Wrodzone tętniaki naczyń mózgowych, Dwupłatowa zastawka aortalna, Wyrzutowy szmer skurczowy, Klik wyrzutowy, Objawy przerostu lewej komory.	RTG (zmniejszony łuk aorty, nadżerka na żebrach), UKG, TK, Rezonans magnetyczny, EKG (cechy przerostu lewej komory).	Farmakologiczne - przygotowujące do leczenia chirurgicznego, Chirurgiczne - do 15 roku życia.
Tetralogia Fallota:	Ubytek przegrody, między komorowej, aorta umieszczona przed ubytkiem utrzymuje otrzymuje krey z oby komór, zwężenie ujścia pnia płucnego, przerost lewej komory.	Siniaki, Pałeczkowate palce, Przerost prawego przedsionka, Szmer skurczowy wyrzutowy wzdłuż drogi odpływu prawej komory, Pojedynczy drugi ton związany z zamykaniem zastawki aortalnej.	UKG - (uwidoczniony ubytek), RTG (powiększony pień płucny), EKG - przerost lewej komory.	Farmakologiczne - przy sinicy podaje się noradrenalinę, Chirurgiczne - założenie przetoku obwodowo-płucnego.
WADY ZASTAWKOWE SERCA:
Wady zastawki dwudzielnej:
Zwężenie lewego ujścia żylnego:	Choroba reumatyczna - pogrubienie płatków zastawki i ich dysfunkcja.	Duszności, Nadciśnienie płucne i cechy niewydolności prawej komory (obrzęki obwodowe i wodobrzusze), Kołatanie serca spowodowane migotaniem przedsionków, Rumieniec mitralny charakteryzuje się ciemnym zabarwieniem policzków.	RTG - powiekszenie lewego przedsionka, EKG, UKG - zwapniona zastawka, ograniczona jej ruchomość.	Farmakologiczne - zmniejszenie objawów towarzyszących: Leczenie przeciwkrzepliwe, Obniżenie ciśnienia w lewym przedsionku, Migotanie, Chirurgiczne - leczenie bazowe.
Niedomykalność zastawki dwudzielnej:	Wypadanie zastawki dwudzielnej …	Chybkie i niskie tętno, Wyczuwalne i przesunięte uderzenie koniuszkowe, Szmer późnoskurczowy, Trzeci ton, Duszności, Niewydolność lewej komory.	RTG - powiększone serce i zatarta jego talia, UKG - powiększone LK i LP, EKG - przeciążona lewa komora.	Leczenie: Farmakologiczne - wspomagające, Chirurgiczne - naprawa lub wymiana zastawki
Wady zastawki trójdzielnej:
Zwężenie prawego ujścia żylnego:	Zmiany na skutek przebytej choroby reumatycznej.	Wzrost ciśnienia w prawym przedsionku, Zmniejszenie rzutu minutowego, Zwiększona składowa przedsionka tętna żylnego oraz wyraźna fala, Śródrozkurczowy szmer nasilający się na wdechu.	EKG - powiększony lewy przedsionek, RTG - poszerzenie prawego przedsionka, UKG - zwapniałe płatki zastawki trójdzielnej i poszerzony prawy przedsionek.	Chirurgiczne.
Niewydolność zastawki trójdzielnej:	Poszerzenie pierścienia zastawki wynikające z rozszerzenia prawej komory.	Obrzęki obwodowe, Wodobrzusze, Hepatomegalia, Skurczowa fala tętna żylnego, Tętniący brzeg wątroby, Szmer holosystoliczny.	EKG - blok prawej odnogi pęczka Hisa, RTG - płyn w opłucnej, kardiomegalia, UKG - poszerzenie prawej komory i prawego przedsionka oraz pierścienia zastawki trójdzielnej.	Chirurgiczne - plastyka pierścienia zastawki trójdzielnej lub wymiana.
Wady zastawki aortalnej:
Zwężenie lewego ujścia tętniczego:	Wrodzona, zazwyczaj dwupłatkowa zastawka aorty, Gorączka reumatyczna, Zwapnienie płatków zastawki.	Ból wieńcowy, Duszności, Zawroty głowy lub omdlenia, Leniwe tętno na tętnicach szyjnych, Mruk skurczowy wyczuwalny przy prawym brzegu mostka.	RTG - uwypuklenie prawej komory, UKG - zwapnienie zastawki, EKG - przerost lewej komory i przeciążenie ciśnieniowe.	Chirurgiczne - wymiana zastawki.
Niewydolność zastawki aorty:	Poszerzenie pierścienia zastawki aorty, Nadciśnienie tętnicze, Choroba reumatyczna, Choroba tkanki łącznej.	Szybkie tętno i wysokie ciśnienie tętnicze na tętnicy ramieniowej, Szmer wczesnoskurczowy, 3 lub 4 tony serca, Duszność wysiłkowa, Objawy niewydolności lewej komory, Uderzenie koniuszkowe przesunięte.	RTG - powiększenie serca i poszerzenie łuku aorty, UKG - przeciążenie objętościowe lewej komory.	Chirurgiczne - wymiana zastawki aorty.

---