FiBoRF - WYKŁADY

Wykład 1: KIEDY POLSKA PRZYSTĄPI DO STREFY EURO?

Lata 70te - okres niestabilności walut na świecie

Europejski System Walutowy

- 13.09.1979r.

- odchylenia +/- 2,25% od bilateralnych kursów centralnych

- dla krajów słabszych +/- 6%

- dopuszczalne interwencje walutowe

- dopuszczalne zmiany kursów centralnych

ECU - Europejska Jednostka Walutowa

- 13.03.79 do 31.12.98r.

- 01.01.99r. - 1 Euro w relacji 1:1

- w skład koszyka ECU - 12 walut UE (bez Austrii, Szwecji i Finlandii)

Etapy Unii Gospodarczo Walutowej (UGW)

- 01.07.90r. cele: liberalizacja obrotów kapitałowych i zacieśnienie współpracy krajów członkowskich

- 01.01.94r. etap przygotowawczy: osiąganie zbieżności gospodarczej, unikanie deficytów budżetowych, niezależność banków centralnych, Europejski Instytut Walutowy -> Europejski Bank Centralny

- 01.01.99r. zastępowanie walut narodowych przez Euro

Kryteria zbieżności (Maastricht art. 109)

- niska inflacja - zbliżona do 3 najlepszych krajów

- przekroczenie nie większe niż 1,5 pkt %

- wskaźnik wzrostu cen konsumpcyjnych

- deficyt budżetowy - max 3% PKB

- dług publiczny - max 60% PKB

- długoterminowa stopa procentowa: - liczona na bazie 10 letnich obligacji skarbowych

- zbliżona do 3 najlepszych krajów (według inflacji)

- przekroczenie nie większe niż 2%

Uczestnictwo waluty w mechanizmie kursowym ERM2 w ramach normalnego przedziału wahań przez 2 lata bez dokonywania dewaluacji. Od 02.08.93r. (przedział +/- 15%)

UGW - 12 krajów UE (bez UK, DK, SE). Początkowo Grecja nie spełniła kryteriów)

Wyłączne prawo emisji Euro ma Europejski System Banków Centralnych (ESBC). Składa się z EBC (Frankfurt nad Menem) i narodowych banków centralnych członków.

5 dróg dojścia Polski do strefy euro:

- Urząd Emisji Pieniądza (Izba Walutowa) - currency board

- ustawowe powiązanie emisji z rezerwami walutowymi

- sztywny kurs waluty krajowej względem innej

- twarda polityka pieniężna

- niemożność finansowania deficytu emisją pieniądza

- Estonia 92r, Litwa 94r, Bułgaria 98r, Bośnia 99r

- system prymitywny - ma sytuacje nadzwyczajne

- pozbawienie RPP i części NBP wpływu na politykę kursową i pieniężną

- kurs płynny pomagał polskiej gospodarce

- max. sztywność, osłabienie tempa wzrostu PKB, inflacja, problemy

restrukturyzacyjne, możliwość kryzysów

- przejaw niepowodzenia transformacji

- jednostronna euroizacja

- zmiana PLN na EUR przed wejściem do UE

- niemożność wystąpienia kryzysu

- obniżenie stóp % i inflacji

- wyraźny protest UE

- korekta kryteriów z Maastricht

- dolaryzacja (Liberia, Panama)

- przejaw niepowodzenia transformacji

- III wersje standardowe

- ERM2 = UE => EU w 2006r.

- ERM2 = UE + 1/2 lata => 2007r.

- ERM2 = UE + 2/3 lata => 08/09r.

- usztywnienie nie powinno być w sytuacji nadwartościowego PLN (czynnik

prorecesyjny)

Obecnie Polska ma niema dwukrotne przewartościowanie (inflacja, bilans handlowy).

Niedowartościowanie - parytety siły nabywczej, UK, DK, SE, CZ, HU - brak pośpiechu

Kurs płynny - dobre narzędzie polityki makroekonomicznej

Wykład 2: POLSKA - SYSTEM BANKOWY

1982 - uniezależnienie NBP od rządu

B.H. S.A w Warszawie, PKO S.A., BGŻ - agendy NBP

Od 1989r. - BRE S.A., ŁBR, PKO BP

1989r. - dwuszczeblowy system bankowy

9 banków państwowych na bazie oddziałów NBP: BG, BŚK, BPH, PBK, BDK, PBG, WBK,

PBKS, BZ

- liberalizacja tworzenia banków

- kredyty konsorcjalne

- nowe instrumenty polityki pieniężno kredytowej (stopa % BC, kursy walut)

- niezależność NBP

- dwuetapowość w prywatyzacji banków wydzielonych z NBP

- łagodne warunki tworzenia nowych banków

- kapitał zagraniczny

- 90 - 92 -> łagodny klimat

- 92 - 94 -> bardzo rygorystyczne warunki

- 95 -> uczestniczenie w uzdrowieniu polskich banków

- kapitał DE, NL, USA - ponad 60%, banki z przewagą kapitału zagranicznego - ok. 78%

Pozytywne aspekty transformacji:

- ilościowy rozwój bankowości komercyjnej

- wzrost kapitałów banków

- szersza gama produktów

- wzrost konkurencyjności

- elektroniczny system płatności

- bankowy fundusz gwarancyjny

Negatywne aspekty transformacji:

- problem prywatyzacji

- duży portfel złych kredytów

- recesja i zła kondycja firm

- nadmierny fiskalizm

- zabezpieczenie kredytów w praktyce

- brak nowoczesnej infrastruktury bankowej

- złe regulacje wykonawcze

- niewykwalifikowana kadra

Rozwój polskiego systemu:

- polityka gospodarcza

- stabilizacja systemu bankowego

- dostosowanie do wymogów UE

Ustawa o NBP z 97r. i prawo bankowe z 97r.

- stabilizacja poziomu cen

- kasy mieszkaniowe, kasy oszczędnościowo budowlane, banki hipoteczne

Problem banków spółdzielczych

- banki spółdzielcze i zrzeszające

- podwyższenie kapitałów

- powiązanie z samorządem

- konsolidacja banków zrzeszających

- min 500 - 600 banków spółdzielczych

Rosyjski system bankowy

- kredyty banku centralnego na finansowanie deficytu

- dodatnie saldo bilansu handlowego

- bardzo wysoki udział kredytu w finansowaniu firm

- niski stopień rentowności firm

- brak stymulatorów inwestycyjnych i fiskalnych

- dolaaryzacja rynku

- do 87r. - 3 banki: Czosbank, Strojbank, Wniesztorgbank

- po 87r. - Wnieszekonombank, Prastobank

- spekulacje giełdowe banków w miejsce kreacji pieniądza

- trudności rozliczeniowe i opóźnienia w spłatach

- liberalizacja - 25 tyś banków

- mało banków zagranicznych

- rynki finansowe

Węgierski system bankowy

- nie redukowano zadłużenia zagranicznego (łatwy dostęp do rynków kapitałowych, emisje

obligacji)

- 1987r. - dwuszczeblowy system bankowy (5 banków komercyjnych - lider Eu. Śr. I Wsch.)

- bardzo wysoki odsetek złych kredytów

- środki naprawcze - usunięcie złych kredytów, ich restrukturyzacja, prywatyzacja banków,

zaostrzenie prawa upadłościowego

- powiązanie sektora przedsiębiorstw państwowych z bankami (łatwy dostęp do kredytów,

kryzys w 1991r.)

- ingerencja rządu - odkupienie długów za 20 letnie obligacje rządowe

- banki komercyjne, spółdzielnie oszczędnościowe i kredytowe

Czeski system bankowy

- mała i wielka prywatyzacja

- kupony prywatyzacyjne - fundusze - 1/3 majątku narodowego

- Czeski Bank Narodowy - nadzór bankowy, minimalna stopa depozytów i maks. kredytów

- Fundusz Gwarantowania Depozytów

- 1996r. - kryzys bankowy - powiązania banków z przemysłem - niska efektywność,

niespłacone kredyty

- 1997r. - kryzys walutowy - uwolnienie korony, 10% dewaluacji

Bariery dostosowań systemu bankowego

- bariera systemowa - brak wypracowanej całościowej i długofalowej strategii rozwoju

polskiego sektora bankowego

- bariera ekonomiczno finansowa - niski poziom rentowności polskich banków i niskie

fundusze własne

- bariera natury prawnej - prawo bankowe zaniedbanym działem prawa

- harmonizacja również pokrewnych przepisów

- ciągły rozwój prawa bankowego

- uwzględnienie specyfiki polskiego systemu prawa

Prywatyzacja:

- dokapitalizowanie, lepsze zarządzanie, konsolidacja

- banki państwowe - pozycja monopolistyczna

- możliwość dekapitalizacji

- lepsza efektywność

- nowe emisje na rynku kapitałowym

Konsolidacja:

- efekt synergii finansowej - wykup banku specjalistycznego

- wartość banku po integracji - większa niż elementów składowych

- fuzje a przejęcia (dobrowolne i wrogie)

Rodzaje banków:

- bank centralny

- banki operacyjne (uniwersalne i wyspecjalizowane) Glass - Steagall Act (akt zabraniający

łączenia banków depozytowo kredytowych z bankiem inwestycyjnym)

- banki hipoteczne - emisja listów zastawnych, kredyty hipoteczne

- spółdzielnie kredytowe

- budowlane kasy oszczędnościowe

Rozszerzanie zakresu usług bankowych:

- wygoda i oszczędność czasu

- zwiększenie rentowności

- problem kosztów

- utrudniony nadzór

- grupy bankowo - ubezpieczeniowe

- wzrost roli banków inwestycyjnych

- lokaty bardziej elastyczne i rentowne

- finansowanie - bardziej elastyczne i tańsze

- konkurencja międzybankowa - trwała zdolność do sprzedawania produktów bardziej

atrakcyjnych niż konkurencja

Problem dużych banków - zasięg terytorialny - mniejsza koncentracja kredytów, pomoc

budżetu lub banku centralnego, przekonanie klientów o

bezpieczeństwie

System finansowy:

- 1 faza - banki depozytowe dyscyplinujące kredytobiorców - kapitalizm właścicielski

- 2 faza - rynki kapitałowe - kapitalizm menedżerski

System anglosaski - groźba przejęcia kontroli nad spółką dyscyplinuje menedżerów,

banki inwestycyjne elementem kontroli

System niemiecko japoński - kontrola wewnętrzna przez grupy finansowo -

przemysłowe

- 3 faza - kapitalizm instytucjonalny - kontrolują fundusze inwestycyjne, emerytalne i firmy

ubezpieczeniowe

- duża niezależność firm i banków

- problemy między zarządami funduszy a spółkami

Wykład 3: SYSTEM FINANSOWO WALUTOWY

Instytucje finansowe - bankowe i niebankowe (giełdy, FE i FI)

Infrastruktura prawna - akty prawne, regulacje wewnętrzne, zwyczaje

Rynki finansowo walutowe - pieniężny, kapitałowy, kredytowy, walutowy, pochodnych

instrumentów finansowych

Instrumenty finansowe - jakikolwiek dokument mający wartość pieniężną lub

ewidencjonujący działalność pieniężną

Przedmiotem transakcji finansowych są instrumenty finansowe o różnym stopniu płynności, denominowane w jednej walucie. Transakcje finansowe polegają na zamianie instrumentu finansowego o najwyższym stopniu płynności (pieniądza) na mniej płynny lub odwrotnie.

Przedmiotem transakcji walutowej (dewizowej) są instrumenty o najwyższym stopniu płynności denominowane w jednostkach pieniądza dwóch różnych krajów. Transakcja walutowa polega na kupnie / sprzedaży instrumentu finansowego o największej płynności denominowanego w jednej walucie na instrument finansowy najbardziej płynny denominowany w innej walucie.

Międzynarodowe centra finansowe

- miary stopnia internacjonalizacji krajowego systemu monetarnego (depozyty i kredyty

walutowe rezydentów, kredyty i depozyty w pieniądzu krajowym nierezydentów)

- 4 typy transakcji:

- krajowy inwestor depozytodawca - krajowy pożyczkobiorca (r. krajowy A)

- krajowy inwestor depozytodawca - zagraniczny pożyczkobiorca (r. m-nar. B)

- zagraniczny inwestor depozytodawca - krajowy pożyczkobiorca (r. m-nar. C)

- zagraniczny inwestor depozytodawca - zagraniczny pożyczkobiorca (r. offshore D)

- integracja rynków finansowych (postęp telekomunikacyjny, liberalizacja dewizowa,

korelacja między rynkami)

- segmentacja rynku finansowego (konkurencja spowodowała powstanie centrów o zbliżonym

pakiecie usług. Pochodne Instrumenty Finansowe - nowy segment rynku

- internacjonalizacja banków (banki wchodzą na rynki zagraniczne: polityka współpracy,

polityka implementacji, reprezentant za granicą, polityka integracji)

Offshore centre - centra finansowe stwarzające szczególnie korzystne warunki do

prowadzenia międzynarodowej działalności finansowej (3 typy:

nowojorski, londyński, raj podatkowy - niskie minima kapitałowe dla

banków, wejście banków łatwe, brak podatków)

Centra główne - Londyn, NY, Tokio

Centra regionalne - Frankfurt, Paryż, Rzym, Luksemburg, Zurych, Genewa, Bazylea, Kanada, Australia, Singapur, Hong-Kong

Centra peryferyjne - Warszawa, Moskwa, Wiedeń

Centrum główne - Londyn

Centrum rejestracji transakcji - Kajmany, Bahama

Centrum gromadzące fundusze - Singapur

Centrum rozdysponowujące fundusze - Bahrajn

Droga złotego do pełnej wymienialności:

- wymienialność waluty sprowadza się do wymiany pieniądza jednego kraju na uważany za wymienialny pieniądz innego kraju według jednolitego kursu walutowego

- tak pojmowana wymienialność oznacza wymienialność finansową i pozostaje ona w zależności odwrotnej do ograniczeń dewizowych, przez które rozumie się państwową kontrolę obrotu dewizowego z zagranicą

- od 01.10.02r. złoty jest prawie całkowicie wymienialny

- ewolucja systemu dewizowego Polski - 13 lat

- zmiany nierównomierne w czasie - 5 etapów

- II 89 - I 90

- VI 95 - XII 95

- I 96 - XII 96

- I 99

- X 02

1957r. - osoby fizyczne mogą posiadać wartości dewizowe

1987r. - system rachunków odpisów dewizowych eksporterów

15.02.89r. - rynek kantorowy

do 31.12.89r. - złoty całkowicie niewymienialny i całkowicie wewnętrzny

Standardy wymienialności:

- wew. 01.90r. - swobodny dostęp importerów do dewiz na płatności z tytułu transakcji

bieżących

- brak ograniczeń w transakcjach bieżących nierezydentów

- obowiązek odsprzedaży wpływów z eksportu (do 09.12.95r.)

- ograniczenia w transakcjach kapitałowych (prohibicja eksportu kapitału)

- zakaz używania waluty narodowej jako waluty fakturowania transakcji na

rynku zagranicznym

- zew. - polega na zapewnieniu nierezydentom przez władze monetarne danego kraju

swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących z rezydentami tego kraju

- w tym przypadku istnieje rynek dewizowy

- waluta narodowa przedmiotem notowań i obrotów na m-nar rynku walutowym

- przykładem tej wymienialności są waluty 14 krajów Europy Zach., które uzyskały

ten standard decyzją ich rządów 28.12.1958r.

- 01.06.95r. - wymienialność w Polsce

- według standardu MFW (art. VIII)

- niestosowanie ograniczeń dewizowych w transakcjach bieżących dla rezydentów i nierezydentów

- nieuczestniczenie w dyskryminujących inne kraje porozumieniach walutowych

- polityka jednolitego kursu walutowego

- wykup własnej waluty przedstawianej przez władze monetarne innego kraju

członkowskiego MFW przy założeniu, iż pochodzi ona z transakcji bieżących

Standard nieformalny OECD (96r.)

- 10.12.95r. - zniesienie obowiązującej odsprzedaży dewiz

- 96r. - liberalizacja drogą zarządzeń

- cel - zmniejszenie asymetrii systemu dewizowego

- wolne transakcje bieżące i kapitałowe dłuższe niż 1 rok

Ustawa Prawo Dewizowe 18.12.98r. (w życie od 12.01.99r.)

- zewnętrzna wymienialność złotego

- ustawowa wolność transakcji kapitałowych ponad 1 rok

- liberalizacje w regulacji PIF

- prawo zakupu dowolnej kwoty walut obcych

- dwustopniowy system nadzwyczajnych ograniczeń dewiz

- nowoczesna terminologia

Wymienialność całkowita:

- polega na zapewnieniu rezydentom i nierezydentom przez władze monetarne danego kraju

swobody w płatnościach z tytułu transakcji bieżących i kapitałowych

- w Polsce od 01.10.02r. ograniczenia nie dotyczą krajów OECD, UE, EOG

Wykład 4: RYNEK KAPITAŁOWY

- emitenci

- inwestorzy

- GPW w Warszawie

- Centralna Tabela Ofert CeTO

- Komisja Papierów Wartościowych i Giełd

- Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych

- pośrednicy (biura maklerskie, doradcy inwestycyjni)

- fundusze inwestycyjne

- towarzystwa ubezpieczeniowe

- fundusze emerytalne

- Warszawska Giełda Towarowa

- Pitch Polska - środkowoeuropejskie centrum analiz i ratingu

Akcje:

- emituje akcje w celu zdobycia kapitału

- dywidenda - respektowanie decyzji akcjonariuszy

- posiadający ponosi odpowiedzialność za straty do wysokości kapitału

Obligacje:

- emitent: pożyczkobiorca

- emitent płaci odsetki

- zwracanie pożyczki - wykup

- gwarantowane odsetki

- kupujący obligacje nie ponosi odpowiedzialności za straty emitenta

- zabezpieczone lub nie

- krótkoterminowe (1 rok), średnioterminowe (1-3-5-10 lat), długoterminowe

- krajowe i międzynarodowe (zagraniczne lub euroobligacje

- oprocentowanie: stałe, zmienne, indeksowane, o kuponie zerowym (dyskontowe)

- zamienne na akcje

- z prawem pierwszeństwa w objęciu akcji

Perspektywy rozwoju rynku kapitałowego:

- WARSET

- planowany sojusz z GPW

- wzrost obrotów

- spółki nowej technologii

- mały wzrost kapitalizacji rynku - brak dużych emisji

- mała płynna kapitalizacja rynku - brak rozproszonego akcjonariatu

- brak odpowiedniej segmentacji

- brak rozbudowanej bazy inwestorów

- niedostateczna ochrona interesów akcjonariuszy

- nowe regulacje

- postęp technologiczny

- marginalizacja polskiego rynku

- zwolnienie od zysków giełdowych

- mała rola w gospodarce i przeregulowanie

- split - podział akcji na mniejsze

PIF: giełda, OTC

PIF: arbitraż, spekulacje, zabezpieczenie

PIF: walutowy, towarowy, rynku pieniężnego (procentowy), kapitałowy (indeksowy lub

akcyjny), kredytowy, katastroficzny, prognozy pogody

PIF: SWAP, Futures, Opcja (warrant), Transakcja Terminowa Forward, inne egzotyczne

Wykład 5: RYNEK KREDYTOWY

Cechy:

- rynek zamknięty

- posiada segment pierwotny

- dotyczy uczestników rynku kapitałowego

- rynek mało bezpieczny w porównaniu do innych rynków

- funkcja alokacyjna (alokacja zasobów finansowych) - transfer wolnych funduszy od

podmiotów, które dysponują ich nadwyżkami

- kontrola działalności podmiotów gospodarczych

Instrumenty: kredyty

Kredyt:

- uregulowany w Prawie Bankowym 97r.

- ze środków zdeponowanych przez klientów

- musi mieć konkretny cel

- charakter odpłatny

Pożyczka:

- uregulowana w Kodeksie Cywilnym 64r.

- ze środków własnych

- nie musi precyzować celu

- charakter odpłatny lub nie

Rezerwy:

- kredyt stracony (100%)

- wątpliwy (50%)

- poniżej standardu (20%)

Suma kredytów i gwarancji jednemu podmiotowi nie może być wyższa niż 25% funduszy własnych banku. Jeżeli kredyt przekracza 10% funduszy własnych banku zarząd musi poinformować o tym Komisję Nadzoru Bankowego.

Kryteria:

- czas: - krótkoterminowy (do 1 roku)

- średnioterminowy (od 1 do 3 lub 5 lat)

- długoterminowy (powyżej 3 lub 5 lat)

- stopa %: - stała

- zmienna

- technika operacyjna: - w ROR

- w rachunku kredytowym

- waluta: - krajowa

- obca waluta

- cel: - obrotowe

- inwestycyjne

- sposób płatności: - jednorazowy

- linia kredytowa (transze) - odnawialna lub nieodnawialna

Kredyt dyskontowy - dyskonto weksli w banku (papier wartościowy w którym wystawca

poleca wypłatę określonej sumy beneficjentowi weksla)

- trasowany: wystawca (trasant) jest dłużny beneficjentowi

(remitentowi), a płatnik (trasat) płaci beneficjentowi i ściąga

należność od wystawcy

- własny: trasant = trasat

Kredyt lombardowy - papiery wartościowe pod zastaw

Wykład 6: RYNEK WALUTOWY

- popyt i podaż na waluty

- zespół reguł według których zawierane są transakcje walutowe

- urządzenia i czynności techniczne

- istotą jest kupno i sprzedaż walut obcych

- podział: rynek tradycyjny - spot, forward, swap

rynek transakcji futures i opcji

- rynek: międzybankowy, klientowski, detaliczny

- dealing room - chief dealer, senior dealers, junior dealers

- pozycja walutowa: zestawienie należności i zobowiązań danego podmiotu gospodarczego

w walutach obcych bez względu na termin realizacji

- zamknięta pozycja walutowa: należności = zobowiązania

- otwarta pozycja walutowa długa: należności > zobowiązania

- otwarta pozycja walutowa krótka: należności < zobowiązania

- ryzyko: pozycja długa grozi stratami w przypadku spadku kursu danej waluty, pozycja

krótka grozi stratami w przypadku wzrostu kursu waluty

- pozycja płynności: zestawienie należności i zobowiązań danego podmiotu gospodarczego

w walutach obcych i własnej ustalone na określony termin (24 - 48h)

- perspektywy:

- elastyczność kursu PLN

- prognoza wzrostu obrotów polskiego rynku

- zmiany kursowe - umocnienie PLN od 2000r.

- 2005r. - średni dzienny obrót 5mld USD

- ryzyko kryzysu (ok. 20%) mimo braku parasola ochronnego

- osłabienie NBP jako uczestnika rynku walutowego

- wzrost znaczenia swap oraz PIF

SPOT:

- walutowa transakcja natychmiastowa

- kupno / sprzedaż X za Y

- kurs w dniu zawarcia

- dostawa walut następuje w ciągu 2 dni następujących po dniu jej zawarcia

Forward:

- walutowa transakcja terminowa

- dostawa w ściśle określonym dniu w przyszłości (transakcja typu outright)

- poniedziałek - środa (spot), poniedziałek - czwartek (1 dniowy forward)

- musi zostać zrealizowana

- istnieje ryzyko nie wywiązania się II strony z postanowień kontraktu

- obrót pozagiełdowy

Not Delivery Forward (NDF):

- rozliczenie różnic kursowych między kursem terminowym z dnia zawarcia transakcji a

ustaloną przez bank stawką referencyjną w dniu rozliczenia transakcji

SWAP:

- transakcja natychmiastowa + transakcja terminowa

- transakcja terminowa + transakcja terminowa

- kursy w momencie zawarcia pierwszej

SWAP OUT:

- sprzedaż waluty bazowej w spot lub w terminowej bliższej i kupno w transakcji terminowej

lub transakcji terminowej dalszej

SWAP IN:

- kupno waluty bazowej w spot lub w terminowej bliższej i sprzedaż w transakcji terminowej

lub transakcji terminowej dalszej

Cecha	SWAP POCHODNY	SWAP KLASYCZNY
Przepływ kwot podstawowych	Nie	Tak
Cykliczne przepływy odsetek	Tak	Nie
Stopy stanowiące podstawę wyliczenia kursu	Stałe lub zmienne lub inne parametry	Dwie stałe
Waluta	1 lub 2 waluty	2 waluty
Termin zapadalności	Krótko, średnio i długookresowe	Krótkookresowe

Opcja:

- umowa między nabywcą a sprzedawcą w myśl której nabywca ma prawo ale nie ma

obowiązku kupna lub sprzedaży określonej ilości konkretnego waloru (papiery

wartościowe, akcje, waluty, towary) według z góry ustalonego kursu, w określonym

terminie w przyszłości (europejska) lub wcześniej (amerykańska). Sprzedawca musi

wypełnić umowę.

Wykład 7: POCHODNE INSTRUMENTY FINANSOWE

Segment giełdowy:
- futures na WIG20 (najbardziej płynny instrument pochodny na polskim rynku - kontrakt

terminowy (wpłata ok. 6% wartości)

- futures na TechWIG (ok. 8%)

- futures na MidWIG (ok. 5%)

- futuresy akcyjne (ok. 4%)

- indeksowa jednostka syntetyczna (akcja)

- opcja na WIG20 (IX 03r.)

- warranty akcyjne (10 spółek) i indeksowe

- certyfikaty inwestycyjne i futuresy na NASDAQ i Dow Jones

Segment walutowy:

- futures na USD i na EURO (10tyś) - wpłata ok. 3%

- futures na obligacje skarbowe

Giełdy:

- Warszawska Giełda Towarowa

- MTS CeTO (Polska Giełda Finansowa) - futuresy na opcje i obligacje

- Giełda Poznańska 97r. - futures na tuczniki wieprzowe

- Giełda Energii - futures na energię elektryczną (zieloną i szczytową)

Segment pozagiełdowy (banki: walutowe i procentowe):

- walutowa transakcja terminowa forward

- swap walutowy

- opcje walutowe

- transakcja terminowa stopy procentowej FRAG

- IRS - swap stopy procentowej

- opcje procentowe

Prognoza dla PIF:

- 97r. - Ustawa o POPW (indeksowe, akcyjne)

- Ustawa o Giełdach Towarowych (walutowe, procentowe, towarowe)

- Ustawa o PIT

- PIF - prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od:

- cen towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny

dewizowej

- wysokości stóp procentowych lub indeksów

- w szczególności opcje i kontrakty terminowe

- PIF na papiery wartościowe (papier wartościowy)

- Ustawa o Funduszach Inwestycyjnych i Emerytalnych

- Ustawa o Rachunkowości

Czynniki rozwoju instrumentów pochodnych:

- większa zmienność kursu złotego do walut obcych

- większa zmienność stóp procentowych

- liberalizacja obrotów kapitałowych

- zwiększenie świadomości zarządzających

- zwiększenie popytu na pochodne ze strony przedsiębiorstw

- dalszy rozwój instrumentów bazowych

- większa aktywność inwestorów instytucjonalnych i zagranicznych

- wzrost konkurencji pomiędzy instytucjami oferującymi instrumenty pochodne

Bariery rozwoju rynku instrumentów pochodnych:

- bariera edukacyjna

- mity i przesądy dotyczące pochodnych

- wysokie depozyty zabezpieczające

- niejednolite opodatkowanie

- problemy związane z rachunkowością pochodnych

- ograniczone możliwości ochrony przed zmianami stóp procentowych

Plany:

- opcje na akcje

- opcje na pozostałe akcje

- futuresy na obligacje skarbowe

- futuresy na indeksy giełd zagranicznych i akcje zagraniczne

Otwarte fundusze inwestycyjne (jednostki uczestnictwa) ok. 150

Zamknięte fundusze inwestycyjne (certyfikaty inwestycyjne - papiery wartościowe)

Cecha	Fundusz Otwarty	Fundusz Zamknięty
Emisja	Nieograniczona, ciągła	Zamknięta, jednorazowa
Liczba jednostek uczestnictwa	Zmienna	Stała
Zbywalność	Można odsprzedać tylko funduszowi	Zbywalna, można handlować
Wycena	Wartość umorzeniowa ustalana w oparciu o wartość aktywów netto na jednostkę uczestnictwa	Wartość rynkowa w oparciu o popyt i podaż

Fundusze inwestycyjne: Pioneer Pekao, PKO / Credt Suisse, ING, Skarbiec BRE, SEB,

DWS Polska, Union Investment, BZ WBK AIB, Warta, Bank

Handlowy, CA IB, Commercial Union, PZU, Millenium, Kredyt

Bank

- obligacji (45%)

- hybrydowe (28%) (zrównoważone)

- rynku pieniężnego (17%)

- akcyjne (9%)

Wykład 8: FINANSE PUBLICZNE

Finanse publiczne:

- budżet państwa

- fundusze celowe

- budżety samorządowe

- zasoby ubezpieczeń społecznych

- są związane z realizacją interesu publicznego:

Budżet państwa - zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków państwa

podlegających periodycznej autoryzacji przez parlament

Zadania sektora publicznego:

- zarządzanie państwem i jego ochrona (urzędy, ochrona, bezpieczeństwo, wymiar

sprawiedliwości)

- świadczenie usług finansowanych ze środków publicznych (zróżnicowane)

Funkcje państwa a funkcje finansów publicznych:

- funkcja alokacyjna - alokacje części zasobów - niesprawność mechanizmu rynkowego

- nadmierne zróżnicowanie dochodów (dostępność)

- pełna swoboda wyboru

- efekty uboczne

- rynek nie zaspokaja w pełni potrzeb zbiorowych

- funkcja redystrybucyjna - państwo bezpośrednio nie wytwarza dochodu

- transfer jednokierunkowy (bez lub z kontrświadczeniem)

- transfery wewnątrz sektora publicznego (z budżetu do ZUS)

- transfer o charakterze zwrotnym (obligacje skarbowe)

- kontrowersje redystrybucji (efektywność czy równość)

- zasada zdolności podatkowej

- funkcja stabilizacyjna - instrument alokacji i dystrybucji dla łagodzenia wahań

- nie tylko instrumenty polityki fiskalnej

- ich nieskuteczność

- fiskaliści a monetaryści

- połączenie instrumentów fiskalnych i monetarnych

- hamowanie nadmiernych wzrostów i pobudzanie w impasie

- podatkowa progresja

- ASK (automatyczny stabilizator koniunktury) - podatek

dochodowy, nie trzeba uchwalać zmian, nieadekwatność

- dyskrecjonalne regulowanie poziomu opodatkowania (czas na

legislację, procedury, opór społeczny, efekt opóźnienia)

- wydatki - zasiłki dla bezrobotnych

- podatki ograniczają popyt oraz skłonność do oszczędzania

- nadmierne wydatki wywołują inflację, ale też nowy popyt

- deficyt powoduje wzrost stopy procentowej

- stabilizacja na rynku pracy

Przekrój podmiotowy budżetu:

- władze ustawodawcze (parlament, sejmik, rada)

- władze wykonawcze (rząd, zarząd)

- władze kontrolne (NIK, RIO - Regionalna Izba Obrachunkowa)

- aparat skarbowy

- jednostki finansowane z funduszy publicznych

Przekrój prawny:

- konstytucja

- Ustawa Prawo Budżetowe

- Ustawy budżetowe i uchwały samorządów terytorialnych

- Ustawy podatkowe

- Ustawa o finansowaniu samorządów terytorialnych i funduszy celowych

- Ustawy regulujące działalność ministra finansów i aparatu skarbowego

- Ustawa karnoskarbowa

- Ordynacja podatkowa

- Akty wykonawcze niższego szczebla

Przekrój instytucjonalny:

- Budżet państwa

- Budżety samorządów terytorialnych

- Ubezpieczenia społeczne

- Inne fundusze publiczne

Przekrój instrumentalny:

- podatki centralne i lokalne

- opłaty

- cła

- dochody z majątku publicznego

- składki ZUS

- subwencje i dotacje

- kredyty i obligacje

Fundusze celowe:

- od 01.01.99r. Ustawa o Finansach Publicznych zabrania tworzyć nowych funduszy

- fundusze celowe samorządowe od 1999r.

- szczegółowe zasady gospodarowania finansami w funduszach celowych - rozporządzenia

ministra nadzorującego

- fundusze celowe to ok. 100mld PLN (z czego ¾ to Fundusz Ubezpieczeń Społecznych),

fundusze samorządów terytorialnych to ok. 2mld PLN

- „lepsze miejsce w kolejce”

- mniej rygorystyczne zasady gospodarowania finansami, kumulacja na kolejne okresy,

budżet nie może przejąć nadwyżek

- funkcja mobilizacji środków publicznych

- funkcja racjonalności wydatkowania środków publicznych

- zły wpływ na przejrzystość sektora publicznego

Wykład 9:

18

---