1.Pojęcie MSG.

Międzynarodowe stosunki gospodarcze zajmują się obrotem gospodarczym międzynarodowym, na który składają się: obrót towarami, obrót usługami, obrót kapitałem, obrót siła roboczą, obrót technologią. MSG dzieli się na dwie podgrupy: 1.teoria międzynar. stosunków gospodarczych- wyłapywanie obiektywnych praw, które zachodzą w MSG (wyłapywanie ogólnych zasad związanych z produkcją, konsumpcją, cenami), 2.zagraniczne polityki gosp. Poszczególnych państw (jak państwa usiłują zabezpieczyć swoje interesy gospodarcze poprzez umowy dwustronne i działalność organizacji międzynarodowych; polityka kursu walut, polityka promowania lub hamowania eksportu, wnoszenie ceł).

2.Międzynarodowy podział pracy przed i po II WŚ.

Jest to zjawisko istniejące ok.500 lat. Do XV w. Produkcja przeznaczana była wyłącznie na potrzeby własne. Wymiana była symboliczna. Pod koniec XV w. Pojawił się międzynarodowy podział pracy, oznaczało to że dokonuje się specjalizacja państw w produkcji światowej, która się pogłębia. Wynika ona z wielu czynników: położenie geograficzne, zasoby naturalne, poziom kultury gospodarczej, zdarzenia losowe (powodzie, wojny, kataklizmy). Międzynar. podział pracy trwał do końca II WŚ. Określany jest poprzez podział północ-południe. Charakteryzuje się tym, że wyraźnie z upływem lat północ specjalizowała się bardziej w produkcji przetworzonej (rozwinięta technologia), a południe, niższe kulturowo, specjalizowało się w produkcji rolnej i wydobywaniu kopalin. Udział państw północnych w produkcji światowej wzrasta, a południa maleje. Podział ten jest wyraźnie na niekorzyść południa. Miernikiem jest tu „terms of trade”, czyli zasada warunków sprzedaży. Terms of trade oznacza, że jeżeli państwo eksportuje drożej, a importuje taniej, to jest to bardzo zdrowa gospodarka. Specyfiką układu płn. -płd. Było to, że terms of trade północy było dodatnie(wartość towarów była wysoka), a terms of trade południa, czyli na artykuły gł. rolne, było ujemne. W poł. XIX w. Powstała sytuacja, gdy centrum gospodarcze świata przesunęło się do państw wysokorozwiniętych.3/4 światowej produkcji przypada na kraje „północy”. Europa wytwarza 2/3 światowej produkcji globalnej. Sytuacja ta nasila się w XX w., w wyniku czego doszło do dwóch wojen światowych. Następuje gwałtowny rozwój technologii. W poł. XX w. Rozpoczął się etap międzynarodowego podziału pracy jeszcze gorszy dla „południa”. Światowy handel i produkcja skupia się na północy, jest to ok. 75-80% obrotu światowego, a ludność na północy stanowi jedynie 1/7 ludności świata. Następuje gwałtowne rozwarstwienie, wynika to z obiektywnych praw gospodarki światowej. Rola i zapotrzebowanie na surowce rolne i kopaliny gwałtownie maleje w skali świata, rośnie natomiast zapotrzebowanie na produkty „wysokiej technologii”. Dzieje się tak dlatego, że:1.nowoczesność oznacza, że produkt jest lekki;2.północ często wprowadza art. sztuczne, zastępcze;3.północ nie potrzebuje zwiększonego importu z południa;4.w państwach bogatych nie można pobudzać wzrostu konsumpcji rolno-spożywczej, w tych krajach jest wysoka świadomość, ludność walczy z nadmierną konsumpcją, jednocześnie rolnik z kraju „północy” zwiększa produkcję w wyniku wysokorozw. mechanizacji i nawożenia, jest nadmiar żywności. Można natomiast kreować konsumpcję przemysłową, ale wymaga ona technologii, której nie ma „południe”. W rezultacie północ sama się żywi, ubiera i bogaci.

3. Międzynarodowy podział pracy do polowy XX wieku.

Teoria międzynarodowych stosunków gospodarczych zajmuj się badaniami praw ekonomicznych rządzących procesami zachodzącymi w gospodarce światowej, natomiast zagraniczna czy międzynarodowa polityka ekonomiczna określa metody i środki osiągania przez państwo postawionych sobie celów gospodarczych oraz osiągania celów różnych krajów w drodze współpracy gospodarczej z zagranicą, głównie przez zawieranie międzynarodowych porozumień gospodarczych jak też tworzenie wspólnych międzynarodowych instytucji i organizacji gospodarczych. Współczesne międzynarodowe stosunki gospodarcze to stosunki między krajami o różnych ustrojach i poziomach rozwoju gospodarczego, także różnych perspektyw rozwojowych. Konstruktywny rozwój tych stosunków staje się we współczesnym świecie w coraz większym stopniu obiektywną koniecznością ekonomiczną. Wzrasta współzależność gospodarcza między krajami, grupami krajów i kontynentami. Gospodarka światowa to system trwałych powiązań ekonomicznych, włączających gospodarki narodowe poszczególnych krajów w procesy produkcji i wymiany o zasięgu globalnym. Zasięg i intensywność tych powiązań ulegaj ą ewolucji wraz z postępem technicznym.

Pojęciem tradycyjnego między-narodowego podziału pracy określa się zwykle typ powiązań gospodarczych, jaki się wytworzył w okresie upowszechniania produkcji maszynowej i wprowadzenia do użytku nowoczesnych środków transportu (18 -19w). Cechą charakterystyczną tego okresu było ukształtowanie się podziału świata na nieliczna grupę krajów rozwiniętych gospodarczo-KRAJE PÓŁNOCY i na pozostałe regiony kraje południa .Południe nie ma pieniędzy na nową technologię. Produkty wyprodukowane przez nową technologię są konsumowane przez północ (stanowiących centrum przemysłowe) i na pozostałe regiony, stanowiące dla nich zaplecze surowcowo żywnościowe oraz rynki zbytu. Wśród czynników kształtujących tradycyjny międzynarodowy podział pracy należy wymienić, oprócz rewolucji przemysłowej, także wywóz kapitału, migrację ludności oraz aktywną politykę mocarstw kolonialnych, umacniających swoje wpływy gospodarcze w różnych częściach świata. W swojej klasycznej postaci tradycyjny międzynarodowy podział pracy występował do I wojny światowej. Jej zakończenie otworzyło trwający do czasów współczesnych okres głębokich i nierzadko gwałtownych zmian politycznych, społecznych i ekonomicznych, prowadzących do przebudowy struktury gospodarki światowej. Podłoże tej przebudowy stanowią przede wszystkim: następstwa wojen światowych i rewolucji w Rosji oraz rozpad systemu kolonialnego i emancypacja krajów zależnych, współzawodnictwo ekonomiczne, ideologiczne i militarne państw Zachodu z byłym blokiem socjalistycznym i upadek komunizmu w Europie: zmiany w układzie sił wewnętrznych poszczególnych gryp krajów i powstanie w ich obrębie nowych ośrodków dominujących; gwałtowne przyśpieszenie postępu technicznego oraz rozwój tych osiągnięć ekonomiczno organizacyjnych, które służą tworzeniu nowych rozwiązań technicznych i wdrażaniu ich do produkcji. W wyniku działania tych procesów możemy mówić o powstaniu po II wojnie światowej współczesnej gospodarki światowej. W porównaniu z okresem tradycyjnego międzynarodowego podziału pracy w gospodarce światowej nastąpiły zarówno zmiany ilościowe, jak i jakościowe.

4. Ewolucja międzynarodowego podziału pracy w 2 połowie XX w.

Międzynarodowy podział pracy to zjawisko stanowiące szczególna formę ewolucji społecznego podziału pracy, dokonującego się miedzy podmiotami prowadzącymi działalność gospodarcza w obrębie różnych organizmów państwowych.Do XV w. Ni e było na m, P. p. w poszczególnych państwach produkowano na wew, [potrzeby. Międzynar. podział pracy zaczyna się kształtować w XVI w, i z czasem przybiera formę układu Północ- Południe. Pn w tym okresie jest b. Rozwninięta natomiast południe stanowią kolonie słabiej rozwinięte. Północ narzuca podział pracy Południu i exportuje technologię a południe exportuje kopaliny i prod żywnościowe Zaistniał gdy pojawiły się tzw. trwałe nadwyżki produkcyjne w jednych krajach i możliwości ich zbytu w innych. Stworzyło potrzebę rozwoju wymiany handlowej wykraczającej poza granice kraju. W klasycznej formie międzynarodowy podział pracy występował do I wojny światowej. Po II wojnie mówi się o powstaniu współczesnej gospodarki światowej. Nadal pozycja krajów najbardziej rozwiniętych jest bardzo silna (50% produkcji globalnej, w światowym eksporcie 70%, z tego 1/3 Anglia). Na przełomie lat 80-90 oprócz zaostrzenia się sprzeczności rozwojowych w gospodarce światowej (kryzys energetyczny lat 70-tych, kryzys zadłużeniowy, ekologiczny, problem wyżywienia) można dodać do tego kryzys gospodarczy, polityczny i społeczny w krajach Europy środkowej i wschodniej. Kraje te próbuj ą włączyć się do międzynarodowej gospodarki rynkowej napotykając konkurencje nie tylko ze strony krajów wysoko uprzemysłowionych, ale także nowo uprzemysłowionych.

5. Międzynarodowy obrót towarami

obrót towarami jest najstarszy a jego udział w MSG był dominujący, z czasem rola towaerów maleje .W XVII i XVIII w. W MSG dominował obrót art. Rolno spożywczymi, exportuje się żywność wyroby rzemieślnicze. Aktualnie w obrocie tow. w skali światowej dominują art. przetworzone. Jeżeli za 100 % przyjmiemy globalny obrót towarami to 74% stanowi obrót towarami przetworzonymi (wśród nich 38% obrót maszynami i środkami transportu) natomiast udział prod. Rolnych wynosi 12%, a obrót kopalinami 12%(jest to nowe zjawisko)Nowym elementem w zakresie obrotu towarami jest to że towary sprzedaje się tylko u siebie, aż 72 % globalnego exportu i importu karjów UE odbywa się w ramach Unii

a)import towarów : Wszystkie kraje w mniejszym lub większym stopniu uzależnione są od importu. Stosunkowo najbardziej oczywista i zrozumiała jest realizacja importu w związku z występowaniem trwałego lub przejściowego ze względu na nieopłacalność produkcji zastępującej import. Trwały brak określonych towarów nie może być nigdy usunięty i z tego względu występuje strukturalna potrzeba importu, nazywanego importem niezbędnym lub inaczej wyłącznym. Wyróżnia się także tzw. import niezbędny o charakterze krótkookresowym, Z importem niezbędnym sensu stricte mamy do czynienia wtedy, gdy w związku z ^•'oddziaływaniem jakichś przyczyn o charakterze długookresowym, średniookresowym lub krótkookresowym dany kraj nie dysponuje w ogóle określonymi towarami. Z importem niezbędnym sensu largo zaś wtedy, gdy w związku z oddziaływaniem takich przyczyn dany kraj dysponuje tymi towarami, ale w ilościach niedostatecznych w danym momencie w porównaniu z wielkością zapotrzebowania (tzw. efektywnego popytu); b)eksport towarów. Przyczyny: trwałe lub przejściowe dysponowanie określonymi towarami, przy jednoczesnym nie dysponowaniu tymi towarami przez inne kraje. Trwałe lub przejściowe dysponowanie przez dany kraj określonymi towarami, przy jednoczesnym nie dysponowaniu tymi towarami przez inne kraje, prowadzi niejako automatycznie do rozwoju handlu międzynarodowego. Oprócz dysponowania absolutnego i związanego z nim eksportu do innych krajów wyróżnia się dysonowanie względne, któremu też towarzyszy rozwój eksportu, i to głównie w okresach ożywienia koniunktury na rynkach zagranicznych czy też w okresach spadku produkcji na tych rynkach z przyczyn losowych.

6. Pojęcie Terms of trade.

J est to relacja zmian cen dóbr eksportowanych do zmian cen dóbr importowanych przez poszczególne kraje. Są to tzw. cenowe (nominalne)TOT. Analiza TOT ma na celu określenie jak z biegiem czasu zmienia się siła nabywcza towarów eksportowanych w stosunku do towarów importowanych przez poszczególne kraje lub grupy krajów. Generalnie rzecz biorąc TOT mierzy jak zmieniaj ą się proporcje wymiany, jako rezultat zmian w fizycznych rozmiarach eksportu i importu, a z drugiej strony jako rezultat zmian w cenach wymienionych dóbr. Jasno z tego wynika, że jeśli ceny dóbr eksportowanych rosną, a jednocześnie malej ą ceny importu, to wskaźnik będzie zmieniał się korzystnie, tzn. że za ten sam eksport będzie można uzyskać większe ilości dóbr importowanych. Jeżeli ceny dóbr eksportowanych rosną i towarzyszy temu wzrost cen importu, to ostateczny efekt uzależniony będzie od dynamiki zmian cen (ceny dóbr eksportowanych powinny rosnąć szybciej niż ceny importu). TOT rosnące korzystne dla danego kraju. Popyt na art. standardowe (rolno kopali-nowe) mały, mała elastyczność art. rolnych. Odwrotnością są art. zindywidualizowane, gdzie w przypadku tych art. można w każdej chwili przerwać cykl produkcyjny. Analizują TOT można postawić diagnozę na kilka następnych lat:- TOT na art. standardowe nie będą rosnąć natomiast na przemysłowe będzie. Udział produktów w MSG maleje natomiast są: usługi, obrót kapitałem, technologia itp.

7. Rola GATT w liberalizacji obrotu gospodarczego.

GATT jest to układ ogólny w sprawie taryf celnych i handlu. Wszedł wżycie l stycznia 1948. GL. Celem GATT była stopniowa obniżka stawek celnych i osłabienie innych barier w handlu międz. (liberalizacja handlu) oraz eliminowanie dyskryminacji i przyczynienie się w ten sposób do rozwoju handlu międzynar. Podstawową zasadą na której był oparty GATTjest nie dyskryminacja i równość traktowania. Znajduje ona wyraz w bezwarunkowej klauzuli największego uprzywilejowania (KNU), obowiązującej w stosunkach między stronami układu. Najważniejszym odstępstwem dopuszczalnym od KNU jest możliwość tworzenia stref wolnego handlu i Unii Celnej. Następna zasada na której był oparty GATT to zasada wzajemności - to jest równości korzyści i koncesji. Trzecia zasada -jest to możliwość interwencji w handlu, w zasadzie jedynie za pośrednictwem stawek celnych (np. w celu ochrony rodzimego przemysłu). Kolejna zasada to tzw.. klauzula narodowa. Zgodnie z nią produkt importowany nie powinien być traktowany mniej korzystnie niż analogiczne produkty poch, krajowego. Podstawowe funkcje jakie spełnia GATT -stworzenie i nadzorowanie systemu zasad w handlu, ułatwiających jego prowadzenie i zapewniających jego uczestnikom stabilność warunków wymiany, - dokonywanie oceny sytuacji w handlu światowym i poszukiwanie sposobów usunięcia przeszkód w jego rozwoju, - rozstrzyganie sporów dot, członków, - prowadzenie rokowań w sprawie redukcji ceł i zniesienia innych ograniczeń rozwoju handlu międzynarodowego.. Na forum GATT co kilka lat odbywały się negocjacje handlowe zwane rundami. W każdej kolejnej rundzie uzgadniano obniżkę stawek celnych na większość towarów przem, będących przedmiotem wymiany międzynar, W wyniku ostatnich rokowań tzw, rundy Urugwajskiej w ciągu kilku lat nastąpi dalsza redukcja stawek celnych w handlu wyrobami przem, przeciętnie o 39% Po raz pierwszy zawarto porozumienie w sprawie regulacji i liberalizacji handlu art., rolnymi. Ponadto regulacjami zostały objęte: handel usługami, ochrona praw własności intelektualnej i handlowe aspekty polit, inwestycyjnej, WTO- światowa organizacja handlu, która zastąpiła GATT. Powołana została l stycznia 1995, Warunkiem uczestnictwa w WTO jest przyjęcie przez dany kraj wszystkich porozumień uzgodnionych w trakcie rundy urugwajskiej. Głównym zadanie jest nadzorowanie wprowadzenia w życie przez poszczególne kraje porozumień rundy urugwajskiej. Organizacja ta będzie stanowiła forum negocjacji dotyczących dalszej liberalizacji handlu międzynarodowego.

8. Pojęcie cel i ich rola w obrotach gosp.

Cło to jakaś opłata nakładana przez stosowne organy państwa przy wwozie lub wywozie towarów. Celem i zadaniem ceł jest i była obrona poszczególnych gałęzi gospodarki narodowej, a niekiedy także bilansu płatniczego. Podział: -l)cła wartościowe (od wartości towaru), przemysłowe ,ad valorem, najważniejsze ; -2) cła specyficzne (od ilości towaru) rolne ; 3)-cła kombinowane (ad valorem i od sztuki). Skutkiem wprowadzenia ceł na niektóre towary jest spadek krajowego popytu, import, wzrost krajowej produkcji. Cła mogą być pobierane od importu - importowe, eksportu- exportowe,lub tranzytu towarów przez terytorium kraju - tranzytowe. Cła tranzytowe nie są współcześnie stosowane. B. Rzadko są stosowane cła eksportowe, bo krajom zależy zazwyczaj na zwiększeniu eksportu. Niektóre kraje rozwijające się ustanawiaj ą cła eksportowe na surowce w celu ograniczenia ich wywozów w postaci nie przetworzonej i zachęcenia w ten sposób do ich przetworzenia w kraju, zwiększenia zatrudnienia, uzyskania lepszych cen w eksporcie. Na niżej przetworzone towary nakłada się mniejsze cło,(ad valorem albo cło specyficzne). Wszystkie cła nazywamy barierami taryfowymi.

9. Pojęcie opłat parataryfowych i ich rola w obrotach gospodarczych.

Przez pojęcie narzędzi parataryfowych rozumie się ograniczenia w handlu zagranicznym nie będące cłami, a powodujące skutki identyczne jak cła. W zasadniczej swej części prowadzą one do wzrostu ceny importowanego towaru i zmniejszaj ą j ego konkurencyjność na rynku wewnętrznym kraju, który je stosuje. Do najważniejszych narzędzi parataryfowych należy zaliczyć :

a)opłaty wyrównawcze

- stosowane na wysoką skalę w UE. Nie sposób ich przekroczyć bo są ruchome. Polegają one na tym ,że towar importowany z zagranicy nie może być tańszy niż towar rodzimy, więc ustala się cenę progu= cena wolnorynkowa - koszty transportu; Czasami sąteż elementy subtelniejsze np., opłata importowa -jest cło i dodatkowa opłata importowa, mogą być też depozyty importowe, może być wariant kupna koncesji na import subsydia importowe zdarzają chyba że chodzi obronność. UE jest przykładem subsydiowania exportu. Subsydia stosowane są przez rząd.

10. Pojęcie barier pozataryfowych i ich rola w obrotach gospodarczych.

Przez pojęcie narzędzi pozataryfowych rozumie się inne niż cła i narzędzia parataryfowe bariery w handlu międzynarodowym, których funkcją jest bezpośrednie ograniczenie obrotów towarowych z zagranicą a zwłaszcza ich wolumenu.Najważniejszym elementem składowym barier pozatarJest kontyngentowanie -ograniczenia ilościowe zwane kontyngentami- rozumie się określenie przez państwo wolumenu importu lub eksportu, który nie może być przekroczony w skali roku (lub w innym okresie). Do podstawowych przyczyn ilościowego ograniczania przywozu należy zaliczyć: ochronę produkcji krajowej, potrzebę skierowania popytu z towarów importowanych na towary krajowe, przeciwdziałanie deficytowi bilansu handlowego, względy sanitarne lub względy bezpieczeństwa.; b)licencje importowe-rozumie się zezwolenia wydawane przez władze państwowe przedsiębiorstwom na przywóz określonej ilości konkretnego towaru. Licencje na ogół towarzyszą kontyngentom importowym. Metody wydawania licencji:-„kto pierwszy ten lepszy" ,-przetarg-„kto do więcej ma licencje"; c)VERSY(dobrowolne ograniczenia eksportu ) są wprowadzane przez kraj zmniejszający swój wywóz. Organy ustalaj ą kontyngent zazwyczaj na towar i producenta);Wersy wymyślili Amerykanie w kontekście Japończyków e) dumping oznmacza, że producent stosuje różne ceny przy sprzedaży i z reguły zagranicą stosuje ceny niskie, aby mu kupiono, zaś w kraju ceny wyższe. Dumping stosowany jest przez przedsiębiorstwa f)normy techniczno sanitarne - gdy te normy będą bardzo wygórowane to trudniej przez nie przejść.

11. Rola handlu zagranicznego w gospodarce narodowej.

Uczestnictwo w kraju w międzynarodowej współpracy gospodarczej przynosi gospodarce istotne korzyści. Występują 3 płaszczyzny tego rodzaju oddziaływania: - wpływ na zmianę struktury dochodu Narodowego (można wyróżnić wpływ handlu na wielkość dochodu narodowego od strony podaży (przez ujemne saldo obrotów handlowych z zagranicą powiększa podaż towarów dostępnych w danym okresie w kraju) i od strony popytu (handel zagraniczny umożliwia zwiększenie całkowitego zapotrzebowania ponad wielkość popytu krajowego, powiększając w ten sposób wielkość dochodu narodowego wytworzonego); -Wpływ na zwiększenie efektywności gospodarowania; -Wpływ na wielkość i dynamikę dochodu narodowego za pośrednictwem salda bilansu handlowego oraz przez oddziaływanie na wielkość całkowitego popytu.

12 Mechanizmy i rola porozumień surowcowych w obrotach gospodarczych:

l. Porozumienia, umowy surowcowe pierwsze pojawiły się w okresie międzywojennym. Umowy: cukrowa, -kakaowa, kawowa, pszeniczna, cynowa, porozumienie w sprawie wełny. Ich członkami są zarówno państwa produkujące i eksportujące surowce rolne i mineralne, jak i importerzy tych towarów. Głównym celem działalności jest stabilizacja cen na rynku międzynar. Jest ona osiągana przez tworzenie rezerwy stabilizującej, kontyngentowanie eksportu, ograniczenie importu. Celem umowy cukrowej była stabilizacja cen cukru na rynku między, przez kontyngentowanie eksportu cukru. Od 1984 roku umowę zastąpiono luźnym porozumieniem bez prawa regulowania podaży cukru.

13. Międzynarodowy obrót usługami.

Usługi to są świadczenia społecznie użyteczne nie związane z wytworzeniem dóbr rzeczowych , nie mają charakteru materialnego. Usług nie można produkować na skład.(są to transport, telekomunikacja, reklama, marketing, usługi bankowe). Handel usługami to wytwór bogatych społeczeństw (czas jest niezwykle cenny). W krajach wysoko rozwiniętych udział usług w PKB jest większy niż produkcji towarowych. W krajach wysoko rozwiniętych usługi tworzą obecnie przeciętnie ok.60-70%PKB, zatrudnienie w tym sektorze stanowi 60% całości zatrudnienia w tych krajach. Polska jest krajem gdzie udział usług w PKB wynosi 50% . Główni eksporterzy usług : USA, Francja, Niemcy, Włochy i Wielka Brytania. Kraje rozwijające się - wzrost udziału w międzynarodowym handlu usługami (Tajlandia, Korea Południowa Meksyk, Singapur W krajach nisko rozwiniętych udział usług w PKB jest symboliczny. W globalnym obrocie światowym udział usług stale wzrasta. Największy zysk to usługi transportowe.

14. Międzynarodowe przepływy siły roboczej.

Jest to zmiana miejsca pobytu i zamieszkania na okres nie krótszy niż jeden rok-Połowa XIX w to okres migracji ludności z Europy Środkowej do Europy Zachodniej, USA i Kanady. Po II wojnie światowej krajami przyjmującymi durze liczby imigrantów były USA Kanada, Australia. Z zakończeniem II wojny wiążą się masowe a niekiedy przymusowe akcje przesiedlania ludności np., Polaków, Żydów Niemców. Od poł. lat 50 przeżywając okres szybkiego rozwoju gospod, i odczuwając straty demograf, Niemcy Szwajcaria Francja i Kraje Beneluksu otworzyły granice dla emigrantów z pd. Europy. W ciągu ostatnich 20 lat ukształtował się też inny obszar emigracji - najbogatsze kraje Zatoki Perskiej zatrudniają rzesze imigrantów z krajów azjatyckich. Układ z Schengen zamyka drzwi przed emigrantami. Plusy emigracji - przepływu siły roboczej: zmniejszenie bezrobocia, pracujący wysyłaj ą pieniądze rodzinom, korzystny wpływ na bilans płatniczy, część migrantów dokonuje inwestycji. Minusy: zmniejszanie się ilości wykwalifikowanych pracowników, zabieranie kapitału finansowego., kadra ucieka.

OBRÓT KAPITAŁOWY we

współczesnym świecie handluje się także kapitelem . Rodzaje przepływu kapitały:!) Przepł kap. W ujęciu szerokim - odnotowujemy w bilansie płatnioczym bez wnikania w przyczyny 2) wąskie ujęcie - przepływ kapitału którego celem jedt zysk. Obrót kapitałem może być :krótk. Term. Do l roku i długotermin, powyżej l roku. Rodzaje obrotu kapitałowego:

15. Międzynarodowe inwestycje portfelowe.

To długookresowe lokaty w zagranicznych papierach wartościowych, a zwłaszcza obligacjach i akcjach. Dominującą formę zagranicznych inwestycji portfelowych stanowi obecnie zakup akcji zagranicznych przedsiębiorstw. Ekspansji w tej dziedzinie sprzyja przede wszystkim długookresowa stabilizacja gospodarek najważniejszych krajów. Wraz z postępem w telekomunikacji pełniejsza i łatwiejsza dostępną stała się informacja zarówno o sytuacji gospodarczej poszczególnych firm, jak i cenach ich akcji na giełdzie. Ułatwia to z jednej strony decyzje co do ich zakupu, z drugiej zaś - techniczne przeprowadzenie tej operacji. Obecnie wiele kraj ów jest jednocześnie eksporterami i importerami inwestycji portfelowych.. Istnieje zasada portfolio( jednoczesne inwestowanie w wiele branż w celu zmniejszenia ryzyka, ale nie mamy optymalnego zysku). Aktualnie najwięcej inw, port, jest dokon, w Brazylia, Argentyna, Meksyk, Turcja Kraje wysoko rozwinięte inwestuj ą w tzw. duże Tygrysy (Brazylia i Meksyk) i małe Tygrysy( Tajlandia Hongkong, Korea Pół.). Inwestycje portfelowe maj ą tendencje rosnącą.

16. Międzynarodowe inwestycje bezpośrednie.

Bardzo ważną formą wywozu kapitału, nieco odmienną od pozostałych są inwestycje bezpośrednie. Rozpoczęły się gwałtownie w latach 60. Wynika to z przyczyn: integracyjnych. Inwestycje bezpośrednie można zdefiniować jako podejmowanie od podstaw samodzielnej działalności gospodarczej za granicą lub też przejmowanie kierownictwa już istniejącego przedsiębiorstwa. Są najczęściej podejmowane, szczególnie w ostatnich latach, jako element strategii przedsiębiorstw upatrujących szans rozwoju w ekspansji na rynek światowy.

Szczególną grupą przedsiębiorstw są tzw. korporacje międzynarodowe - posiadaj ą udziały w firmach zlokalizowanych więcej niż w jednym kraju i kontroluj ą te udziały. W początkach lat 90-tych wielkość inwestycji zagranicznych stanowiła 8% światowego PKB a wiąże się to z postępem technicznym, postęp w integracji, procesy zachodzące w dziedzinie polityki ekonomicznej, rozwój wielkich korporacji trans-narodowych. Plusy inwestycji bezpośrednich: -kraje eksportujące kapitał na krótką metę osiągają stratę; -kraje eksportujące kapitał na długą metę osiągają zysk; -kraje importujące kapitał oznacza ożywienie gosp. państwa, wzrost zatrudnienia, dochodów, dochodu narodowego, konsumpcji. Minusy inwestycji bezpośrednich: -mogą oznaczać likwidację przemysłu; -mogą oznaczać manipulacje przez wielkie korporacje. W 1999 inwestycje bez, w Polsce wynosiły 8,2 mld USD.

17. Międzynarodowe kredyty finansowe.

Kredyty finansowe polegają na postawieniu do dyspozycji kredytobiorcy określonych środków finansowych bez, ograniczenia dotyczącego sposobu ich spożycia. Wynika to z sytuacji tzw, petrodolarów. Formę pożyczek finansowych przybieraj ą przede wszystkim kredyty udzielane przez banki, a niekiedy agendy rządowe i organizacje międzynarodowe. Te ostatnie częściej udzielaj ą kredytów na osiągnięcie konkretnego celu np. stabilizację waluty, finansowanie konkretnyctfinwestycji. Pierwotnie były to tzw. kredyty bezcelowe, teraz pobierając taki kredyt należy określić cel. Kredytów udzielaj ą banki, agendy rządowe i organizacje międzynarodowe. Kredyty udzielane są w stałej lub płynnej stopie procentowej. Kredytu nie otrzymuje się w całości ale w tzw. transzach zawierając wcześniej tzw. list intencyjny. Kredytodawca domaga się gwarancji rządu państwa kredytobiorcy albo by własny rząd dał gwarancję. Kredyty te nie mają tendencji rosnącej i otrzymuje się je w miliardach dolarów.

18. Rozliczenia międzynarodowe.

Polegają na regulowaniu, powstałych między podmiotami znajdującymi się w różnych krajach, należności i zobowiązań pieniężnych z tytułu obrotu handlowego, usługowego, kapitałowego i świadczeń jednostronnych (nieodpłatnych). Można handlować: l) bez udziału pieniądza, 2) z wykorzystaniem pieniądza gotówkowego przekazywanego sprzedającemu przez kupującego. Rozliczenia bez udziału pieniądza przybierają formę kompensat towarowych: l) kompensata całościowa ( dwa podmioty gosp. Dokonuj ą u siebie zakupów na taką samą kwotę - tu należy wymienić formę barteru (handlu wymiennego, był rozpowszech, w latach 90 ze stroną wsch, obie strony są całkowicie zadowolone)h, transakcji równoległych., podpisujemy tu transakcję umowy kupna i sprzedaży na okkreśloną kwotę), 2) kompensaty częściowe ( polegają bądź na użyciu pieniądza, bądź tylko na częściowym rozliczeniu się za jego pomocą. Rodzaje kompensat: transakcje wzajemne, kontr dostawy, offset agreementes., wilostronne transakcje kompensacyjne- musi tu być wiele stron.

Do rozliczeń międzynarodowych w warunkach braku wymienialności walut służą umowy o międzynarodowym obrocie finansowym (umowy rozrachunkowe, umowy płatnicze). Do rozliczeń międzynarodowych z udziałem pieniądza niezbędna jest możliwość przeliczania dowolnej kwoty wyrażonej w walucie zagranicznej na walutę kraj ową i odwrotnie co umożliwia kurs walutowy. Wymienialność walutypolega na prawie swobodnego kupowania i sprzedawania obcego pieniądza w tym złota. Waluty międzynarodowe są to wszystkie rodzaje pieniądza powszechnie i w długim okresie używanego we wzajemnych rozliczeniach przez kraje trzecie który pełni funkcje miernika wartości np. ceny ropy naftowej, środka płatniczego i środka gromadzenia rezerw wy. Współcześnie większośćrozliczeń z tytułu wymiany gospod, z zagranicą jest dokonywana za pośrednictwem banków. Te natomias dokonują róż, za pośrednictwem korespondentów zagranicznych tz. Banków za granicą gdzie maj ą rachunki określane nazwą NOSTRO, korespondenci zagraniczni otwieraj ą z kolei w bankach krajowych rachunki LORO.

19. Lokaty na rynku walut

Oznacza, że ktoś lokuje w formie depozytu nadwyżkę finansowa na pewien czas, dokonuje tego tam gdzie stopa % jest najwyższa i kredyty handlowe. Oznacza ze exporter udziela kredytu na zakup jego towaru importerowi.

19. Międzynarodowe systemy walutowe.

Podstawowym kryterium klasyfikacji systemów walutowych jest rodzaj waluty grającej rolę pieniądza światowego. Kryterium uzupełniającym jest rodzaj polityki kursowej. Rodzaje systemów walutowych: l. System waluty złotej (swoboda cyrkulacji złota, obowiązek banku centralnego kupna i sprzedaży złota po stałej cenie tzw. parytecie, odgrywanie przez złoto roli jedynej waluty rezerwowej, swoboda wywozu i przywozu złota, stałość kursów walutowych); 2. System dewizowo-złoty (rolę walut rezerwowych grały ^valuty sztabowo-złote, pieniądz krajowy wymieniany był na waluty sztabowo-złote lub dolary USA); 3. System sztabowo-złoty (rolę waluty rezerwowej odgrywało złoto, pieniądz wymieniany był na złoto ale powyżej określonej sumy stanowiącej równowartość sztaby złota); 4. System walutowy z BRETTON WOODS -jego podstawę stanowiły zasady: -wymienialności walut ( rozumiana jako wymienialność gwarantowana przez Bank Centralny emitujący daną walutę jako wymienialność rynkowa tzn. całkowita swoboda obrotu pieniężnego); -zasada stabilności walutowej która obejmowała reguły kształtowania kursów bieżących walut w długim i krótkim okresie.

20. Polityka kursu walutowego.

Kursy walut to cena płacona w walucie krajowej, za jednostkę waluty obcej. Do rozliczenia transakcji z zagranicą za pomocą pieniądza niezbędna jest możliwość przeliczenia dowolnej kwoty wyrażonej w walucie zagranicznej na walutę krajową, i odwrotnie. Umożliwia to kurs walutowy, czyli cena płacona w walucie krajowej za jednostkę waluty obcej lub cena jednostki waluty krajowej wyrażona w walucie obcej. Na wysokość kursu wpływa polityka państwa przejawiająca się w określaniu zakresu wymienialności waluty i w rodzaju prowadzonej polityki kursowej. Oprócz czynników ekonomicznych na poziom kursu walutowego oddziałuj ą czynniki polityczne i psychologiczne, np. zaostrzenie sytuacji międzynarodowej, przewidywania co do rozwoju koniunktury oraz działania spekulacyjne podejmowane w oczekiwaniu zwyżki lub zniżki kursu. Instytucją, za pośrednictwem której są dokonywane transakcje kupna i sprzedaży walut obcych, jest rynek walutowy. Zmierza do ustalenia i zapewnienia optymalnego poziomu kursu z punktu widzenia potrzeb bilansu płatniczego i gospodarki wewnętrznej. Zmiana kursu walutowego może być jednorazowa i polegać może na obniżce (dewaluacji) lub podwyżce (rewaluacji). Może dokonywać się co pewien czas czyli oznaczać pewien proces obniżania się kursu (deprecjacja) lub jego wzrastania (aprecjacja)Dwie funkcje jakie spełnia kurs walutowy:!) informacyjna .2)cenotwórcza. Rodzaje kursów walutowych :1) wolnorynkowy:ustalony wyłącznie przez popyt i podaż na dana walut(Żadne państwo go nie stosuje) 2)czamorynkowy.- ustalony przez nielegalne transakcje kupna i sprzedaży waluty 3)płynny - ustalony przez popyt i podaż na walutę z możliwością ingerencji organów finansowych USA 4) stały kurs walut a) krótkookresowy(pełzający)Polska 5)stałały o szerokiej marży wahań wokół parytetu 6) sztywny kurs walutowy - kurs stały w b, długim okresie czasu - EURO, waluta złota

21. Bilans płatniczy i równowaga płatnicza kraju.

Bilans płatniczy jest syntetycznym zestawieniem wszystkich płatności dokonywanych między rezydentami krajowymi, a zagranicą, dotyczy zazwyczaj l roku kalendarzowego. Celem sporządzania bilansu jest zapewnienie informacji o stanie stosunków finansowych państwa z zagranicą, a przeznaczonym dla administracji gospodarczej, transakcje międzynarodowe sąw bilansie sklasyfikowane jako debetowe bądź kredytowe. Całość transakcji dzielimy: l. Rachunek obrotów bieżących (transakcje towarowe, usługowe, dochody z pracy i kapitału, transfery nieodpłatne); 2. Rachunek kapitałowy obejmuje transakcje finansowe krótko i długo terminowe; 3.bilans obrotów wyrównawczych w tym rezerwy walutowe. Saldo obrotów bieżących winno być równe saldu obrotów kapitałowych skorygowanych o zmianę stanu rezerw. Głównym celem sporządzenia bil, płat, jest zapewnienie informacji o stanie stosunków finansowych państwa z zagranicą przeznaczonych dla administracji gospodarczej, są b, ważne dla banków przedsiębiorstw,

22. Problem zadłużenia w skali międzynarodowej.

Problem ten pojawił się około roku 70 , w wynikł kryzysu energetycznego. Okazało się, że podaż nośników energii jes4 mniejsza niż popyt. W ciągu łat 70-tych ceny ropy wzrosły o 400% i powstało zjawisko nadmiaru pieniędzy (kraje roponośne) tzw. petrodolarów. Wzrost ceni ropy spowodował w krajach wysokorozwiniętych wzrost kosztów produkcji. Ludzie zaczęli inwestować. Obniżono stopę % , Druga grupa państw to tzw. Wielkie Tygrysy w których koncepcja samo-spłaty nie zdała egzaminu. Pieniądze źle zainwestowano. Zachód sprzedawał stare technologie. W latach 70-80 pożyczono ok. l biliona. Świat zadłużony był na ok. l biliona 7 mld $. Przestano spłacać zadłużenie i w związku z tym powstały teorie spłaty długów: l) jednostronne umorzenie kredytów 30-40% przez banki światowe, 2) spłata towarami, 3) zamiana długu na papiery wartościowe, 4)handel długami (FOS- celem jego było skupowanie Polskiego długu .Nie zdało to jednak egzaminu.) Powstały dwie instytucje - Klub Paryski- z instytucjami państwowymi udzielającymi kredytów i Klub Londyński - zrzeszenie prywatne instytucji.Wunikiem tych negocjacji było umorzenie długu Argentynie, Brazylii, Polsce (nie więcej niż 22mln USD reszta naraty) Polska ma spłacić od 2005-2015 roku ;; zadłużenie

23. Problem braku żywności w skali międzynarodowej.

Świat przeżywa niedobór żywności największe pasmo głodu ciągnie się na Południe od Sahary, przyczynąjest brak technologii i nawozów, niewielki wzrost produkcji. W Afryce 6000 dzieci dziennie umiera z głodu. Północ ma nadwyżkę żywności (w tym Polska), natomiast nikt nie zgodzi się oddawać na południe żywności darmo.

24. Ubożenie krajów rozwijających się.

Istniej ą znaczące różnice między północą a południem wynika to z dużego rozwoju techniki i technologii. Jednym z problemów globalnych jest postępujące ubóstwo krajów rozwijających się (poza krajami petrodolarowymi, małymi tygrysami - Hongkong, Tajwan, dużymi tygrysami - Argentyna Meksyk. Na pogorszenie się sytuacji w krajach rozwijających się ma wpływ wiele czynników, które często na siebie wzajemnie oddziałują. Należą do nich: -wzrost liczby ludności, - warunki przyrodnicze nie sprzyjające działalności gospodarczej np.: wysokie temperatury i nadmierna wilgotność w strefie klimatów równikowych, ostry deficyt wody w pasie klimatów zwrotnikowych, nie korzystne warunki klimatyczne i glebowe ograniczaj ą możliwości rozwoju rolnictwa,- ni^ki potencjał techniczny brak wykształconej kadry, -braki środków finansowych na inwestycje, rozwój gospodarki, -rabunkowa gospodarka surowcowa, - karczowanie lasów, erozja gleb, -relacje cen artykułów rolnych, - korupcja, tylko elity w tych krajach żyj ą na poziomie, korzy stają z dóbr luksusowych, dużo ludności całe swoje zasoby przeznacza na zaspokojenie podstawowych potrzeb - minimalnego poziomu konsumpcji.

25. Ochrona środowiska jako problem globalny.

Nasze środowisko jest w coraz gorszym stanie czego przyczynami są: - efekt cieplarniany (ocieplenie klimatu co 10 lat o ok. 0,8 stopnia, podniesienie p'oziomu oceanów od 3-6 m.); - dziura ozonowa (wydzielanie freonów), w ciągu 30 lat dziura ozonowa powiększy się o ok. 25%; - lasy ( 1\4 lasów Amazonii została wycięta) 50% lasów jest zniszczonych zanieczyszczeniami, a dochodzą do tego wiatry przenoszące zanieczyszczenia na duże odległości. Aby Polska doprowadziła swoje środowisko do prawie normalnego stanu potrzeba 10 lat i 350 mld. $. Wyrazem uznania przez społeczność międzynarodową globalnego problemu zagrożeń ekologicznych była Konferencja ONZ w Sprawie Środowiska i Rozwoju w 1992. Jej wynikiem było przyjęcie przez aklamację 3 deklaracji podpisanych przez 150 krajów: l. Główne zasady stosunku ludzkości do środowiska (prawa i obowiązki); 2. dokument zawierający programy działania w przeszło 100 dziedzinach na przyszłe stulecia (zasady ekorozwoju); 3. Trzecia deklaracja wzywająca do wznowienia wysiłków mających na celu ochronę lasów i zwiększenia ich obszarów.

26. Niedostatek energii jako problem globalny.

Stały niedobór się pogłębia bo załamała się filozofia wykorzystania ropy. W europie nie buduje się elektrowni atomowych. Południe nadal traktuje drzewo jako główny nośnik energii. Ludzie ciągle wycinają lasy, w Afryce od 70-80% to energia z drzew, co wiąże się z tzw. pustynnieniem ziemi. W związku z rozwojem cywilizacji używa się gazów powodujących efekt cieplarniany (freon, metan). Beztroskie korzystanie'z różnych surowców i energii zmierza ku końcowi. Zasoby nie odtwarzalne są ograniczone. Nowe zasoby wymagaj ą dużych nakładów na poszukiwania geologiczne i eksploatacje. Wykorzystanie sił przyrody jest na tyle niskie, że wielkie nadzieje pokładano w energetyce jądrowej. Okazało się jednak że wymaga ona dużych zabezpieczeń technicznych.

27. Próby rozwiązania problemów globalnych.

Wyrazem uznania przez społeczność międzynarodową globalnego problemu zagrożeń ekologicznych była ^Konferencja ONZ w Sprawie Środowiska i Rozwoju w 1992 w Rio. Jej wynikiem było przyjęcie przez aklamację 3 deklaracji podpisanych przez 150 krajów: l. Główne zasady stosunku ludzkości do środowiska (prawa i obowiązki); 2. Dokument zawierający programy działania w przeszło 100 dziedzinach na przyszłe stulecia (zasady ekorozwoju). 3. Trzecia deklaracja wzywająca do wzmocnienia wysiłków mających na celu ochronę lasów i zwiększenia ich obszarów.

28. Idea „nowy międzynarodowy lad ekonomiczny"

Główną siłą napędową tej koncepcji jest połączenie olbrzymich rozpiętości w dochodach i powolnego postępu ( bądź wręcz jego braku) w zmniejszaniu dystansu rozwojowego. Postulat NMŁEjest często interpretowany jako przejaw różnic pomiędzy bogatą Północą i ubogim Południem. Mieszkańcy Południa domagają się prawa do większego udziału w światowym dochodzie, kierując te żądania do bogatych krajów Północy. Północ powinna być zainteresowana problemami Południa nie tylko ze względów humanitarnych ale również ze względów ekonomicznych bo rozwój handlu światowego przynosi korzyści wszystkim jego uczestnikom. Dlatego pomoc w rozwoju gospodarczym krajów rozwijających się leży w interesie krajów Północy.

29. Rola UNIDO w przyśpieszeniu rozwoju krajów rozwijających się.

Załamywanie się cen na art. rolno— spożywcze spowodowane mrozem, suszą, powodzią, wymusiło zbudowanie mechanizmów rekompensujących straty wywołane tymi zjawiskami. Stworzono system instytucji które miały wspierać nowy ład ekonomiczny. Do tych systemów należą UNCTAD( organizacja narodów zjednoczonych do spraw handlu i rozwoju), międzynarodowy fundusz rozwoju rolnictwa, UNIDÓ (organizacja narodów zjednoczonych do spraw rozwoju przemysłowego. UNIDO- Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Rozwoju Przemysłu utworzona jako samodzielna organizacja pod egidą ONZ w 1967r. Jej istotą było: l. nie wystarczy pomagać Południu w rozwoju gdyż niejako zamraża to starodawny podział pracy a mianowicie surowce z Południa, przemysł Północ. 2. Promowanie rozwoju przemysłowego bez wielkiego wsparcia finansowego. Zebrano zaledwie 10 min. dolarów i w związku z tym finansowano koncepcję: pomoc Południu w rozwoju przemysłowym poprzez pomoc techniczną. Pomoc nie finansowa: kształcenie kadr, opracowanie projektów rozwoju danego państwa, pomoc w poszukiwaniu bogactw naturalnych i budowie poszczególnych przemysłów, przekazywanie jak organizować produkcję, jednostronne przekazywanie technologii np. bezpłatne licencje. Na II konferencji UNIDO uchwalono że ma ono doprowadzić do gwałtownego wzrostu udziału Południa w produkcji przemysłowej w skali świata z 7% w 1976r. do 25% w 2000r. Upadek komunizmu spowodował iż Zachód nie miał powodów do budowy silniejszego systemu wspierania Południa. W ramach nowego ładu ekonomicznego pod egidą ONZ w 1984-85 zastał utworzony Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa. Jego celem była pomoc Południu w rozwoju głównej dziedziny, która dominuje, a mianowicie udzielanie dotacji albo współpraca lub udzielenie pożyczek na zasadzie SOFT LOSE krajom najbardziej rozwiniętym na Południu. Kraje te zostały podzielone na trzy grupy: l. kraje wysoko rozwinięte .Północ miała wnieść do funduszu 580 mln.$; 2. prawie 20 państw rozwiniętych krajów rozwijających się przede wszystkim kraje petrodolarowe: Algieria, Zjed. Emiraty Arabskie, Kuwejt, Nigeria, Arabia Saudyjska. Mieli dać 406 mln.$; 3. pozostałe 130 państw- 20 mln.$. Z trudem zebrano l min. $, w ciągu 4-5 lat rozdzielono ten fundusz, cała idea pozostała na papieże.

30. Rola UNCATD w przyspieszeniu rozwoju krajów rozwijających się.

Załamywanie się cen na art. rolno-spożywcze spowodowane mrozem, suszą, powodzią, wymusiło zbudowanie mechanizmów rekompensujących straty wywołane tymi zjawiskami. Stworzono system instytucji które miały wspierać nowy ład ekonomiczny. Do tych systemów należą UNCTAD( konferencja narodów zjednoczonych do spraw handlu i rozwoju), międzynarodowy fundusz rozwoju rolnictwa, UNIDO ( organizacja narodów zjednoczonych do spraw rozwoju przemysłowego). UNCTAD - celem jego miała być pomoc dla krajów rozwijających się poprzez handel tzn. ustalenie takiego systemu w którym Północ pomogła by w rozwoju poprzez kupowanie od Południa. Istotą UNCTADU był program pod nazwą Zintegrowany Program Surowcowy składał się z kilku elementów: l. utworzenie światowego systemu zasobów surowcowych jako źródło dla krajów rozwijających się; 2. Utworzenie funduszy specjalnych na rzecz finansowania zakupu tych surowców; 3. Rozwinięcie systemu porozumień. Brak pieniędzy - namiastki zapasów surowcowych. W ramach UNCTAD w Unii Europejskiej obowiązuje zasada że jeżeli w ciągu 2 lat ceny na wskazane surowce spadną co najmniej 7%to Unia rekompensuje straty poprzez dawanie pożyczek. Kiedy upadł komunizm padła koncepcja UNCTADU. Obecnie UNCTAD zajmuje się analizą trendów produkcji, konsumpcji, handlu i Terms ofTrade.

31. Przeludnienie jako problem globalny.

W Europie zach. tempo wzrostu liczby ludności wynosi 0,2 % rocznie, w Europie Środkowej i Wsch. 0,8% rocznie, w Ameryce Pół 0,7%, w Ameryce Łacińskiej 2,1%, na Subkontynencie Indyjskim 2,4%, w Afryce 2,9%. Podczas gdy liczba ludności wielu krajów Europejskich od lat się nie zwiększa to w krajach biednych długo jeszcze będzie rosnąć w szybkim tempie. Przewiduje się że ludność Brazylii (138 min obecnie) ustabilizuje się na poziomie 300 min, Bangladesz (obecnie 100 min) ustabilizuje się na poziomie 350 min osób.

32. Pojęcie i przyczyny integracji europejskiej.

Międzynarodowa integracja gosp. to proces zespalania gospodarek narodowych. Celem jest wzrost efektywności gospodarczej czyli przyrost dochodu narodowego. Państwo wkracza w sferę interesów producenta pomagając mu poprzez znoszenie barier.

32. Pojęcie i przyczyny integracji europejskiej.

Integracja to proces zespalania gospodarek narodowych. Przez integracje należy rozumieć wytworzenie się na podstawie wykształconej jednolitej struktury ekonomicznej pewnego organizmu gospodarczego obejmującego grupę krajów. Organizm ten ze względu na wysoki stopień wewnętrznych powiązań ekonomicznych i osiągniętą w wyniku tego wewnętrzną spoistość ekonomiczną wyodrębnia się w widoczny sposób z całokształtu gospodarki światowej. Podstawowym celem MIG jest wzrost efektywności gospodarowania. Ułatwienia przepływów towarów i usług stwarzaj ą poszczególnym krajom możliwości koncentracji nakładów w dziedzinach najbardziej efektywnych. Integracja ułatwia krajom dostęp do zewnętrznych zasobów produkcyjnych. Dotyczy to głównie surowców oraz wiedzy technicznej. Przesłanki polityczne integracji gospodarczej to jednolity ustrój, zbieżność celów polityki zagranicznej. Przesłanki społeczno-ekonomiczne:

pozytywny wpływ integracji na przyśpieszenie tempa wzrostu dochodu narodowego, wzrost poziomu dobrobytu, dzieje się tak w wyniku rozwoju handlu: korzystniejsze ceny większe możliwości zakupu oraz zbytu towaru.

33. Etapy integracji gosp.

l. strefa wolnego handlu - państwa znoszą w obrocie handlowym bariery celne, para-taryfowe, zostawiają państwom swobodę w decydowaniu o cłach na artykuły przemysłowe; 2. Unia celna oznacza to że istnieje strefa wolnego handlu a państwa należące do Unii maj ą wspólną politykę celną. Występuje swobodny przepływ osób, usług i kapitału; 3.Unia ekonomiczno walutowa - większość polityki gospodarczej jest przyjęta przez zespół państw, wspólna waluta.

33. Etapy integracji gosp.

Kraje unii europejskiej dotychczas głównie koncentrowały swój ą uwagę na wypracowaniu wspólnej polityki handlowej, przemysłowej, rolnej, transportowej, energetycznej, technologicznej i walutowo-finansowej. Stosunkowo najmniejszy postęp został dokonany w ujednoliceniu polityki zagranicznej. Dopiero układ z Maastrich uczynił w tej dziedzinie przełom. Wspólna polityka handlowa została przewidziana już w Traktacie Rzymskim. Dzięki wspólnej polityce stopniowo miały zostać usunięte ograniczenia w wymianie międzynarodowej. Utworzenie unii celnej pozwoliło ujednolicić przepisy regulujące wzajemną wymianę towarową ( strefy i składy wolnocłowe). Wspólna polityka przemysłowa - tworzenie strefy wolnego Handlu, unii celnej, wspólnego rynku, unii ekonomicznej i walutowej. Zniesienie ceł i ograniczeń ilościowych w obrębie ugrupowania, ujednolicenie zewnętrznej taryfy celnej, zwiększenie swobody przepływu czynników produkcji w obrębie wspólnoty. Wspólna polityka rolna- zapewnienie równowagi społecznej i gospodarczej w rolnictwie w stosunku do innych gałęzi. Podstawowym narzędziem wspólnej polityki rolnej. Jest polityka cenowa służąca likwidacji różnic w dochodach między ludnością wiejską a miejską, stwarzaniu preferencyjnych warunków zbytu na rynku UE dla producentów z krajów członkowskich, regulowaniu wielkości produkcji poszczególnych towarów. W UE prowadzi się także wspólną politykę transportową, regionalną, technologiczną, energetyczną, wspólną politykę ochrony środowiska.

34. Efekt cieplarniany

Są następstwem wywołanych dział. gosp. zmian składu chem, atmosfery. Jedną z konsekwencji takich zmain jest zakłócenie wymiany ciepła między ziemią a górnymi warstwami atmosfery.Do zw. Chem powód. Te zakłócenia należy: co2 , metan i freony. Co 10 lat temp. Wzrasta o 0,8 stopnia. Wzrost 10 stopni oznacza C^ółtora metra podniesienia się wody w oceanach i morzach. Zmiany składu chem, powoduj ą mszczenie powłoki ozonowej, która chroni żywe organizmy przed promieniowaniem nadfioletowym. Główną substancją powodującą rozpad ozonu jest freon. Tworzy się dziura ozonowa następuje wzrost zachorowalności na raka. W 1992 odbyła się konferencja ONZ w sprawie ochrony środow, i rozwoju. Wypracowano tzw. Agendę 21, w której wytypowano 100 problemów globalnych, które nie dadzą się rozwiązać indywidualnie.

10_2. Korporacje Międzynarodowe.

Zjawisko to pojawiło się we współczesnym kapitalizmie (koniec lat 50-tych). Ale zalążki były już w XIX w.(Edison, Nobel). Proces ten do końca się jeszcze nie rozwinął. Istnieją różne nazwy (spółki międzynar., korporacje wielonarodowe, korporacje międzynar.). Zaczątek miał miejsce w chwili powstania nadmiaru kapitału w danym kraju. Przedsiębiorstwa rozpoczynają inwestycje bezpośrednie, z tym, że same inwestycje bezpośrednie to jeszcze nie jest korporacja międzynarodowa. Dopiero jeżeli za inwestycjami idą struktury organizacyjne, systemy zarządzania, systemy kontroli nad filiami i specyficzny przepływ informacji, know-how. Powstawaniu korporacji towarzyszą:1.trudności do ekspansji we własnym kraju (nasycenie rynku finansowego); 2.silne prawo zwalczające koncentrację, nie pozwalające na opanowanie rynku krajowego; 3.wysokie podatki na rynku krajowym; 4.odległość od surowców; 5.zjawisko integracji, jeżeli w danym regionie grupa państw integruje się, to ozn. że jest trudno przekroczyć z kapitałem granice regionu zintegrowanego, 6.prywatyzacja, podczas gdy ¼ ludności odeszła od systemu komunistycznego, powstały wielkie możliwości dla dużych przedsiębiorstw międzynar.,7.we współczesnym świecie łatwo jest zarządzać przedsiębiorstwami na odległość, dzięki dobrej łączności,8.development lead(przodownictwo w rozwoju)-są firmy, które wyprzedają inne w generacji technologicznej, im łatwiej jest wprowadzać towary, mając filie lub oddziały za granicami swojego państwa, 9.wielkie przedsiębiorstwa mają wielki potencjał badawczy, rozwój nauki. To wszystko powoduje, że wielkie przed. W poł. lat 50-tych przestawiają nastawienie na ekspansję światową. Ważna jest tu dobra marka. Rozpoczyna się wielka ekspansja, w latach 1953-73 produkcja w ramach korporacji międzynar. była 2-krotnie większa, a sprzedaż 3-krotnie większa. Dzięki najwyższej jakości, dobremu marketingowi i dobrej reklamie. Specyfiką korporacji jest to, że ich celem nie jest doraźnie duży zysk, a zysk długoterminowy. Korporacje mogą występować w 3 wariantach: oddziały korporacyjne, filie zagraniczne, joint venture (wspólne przedsięwzięcia). Oddział charakteryzuje się tym, że nie ma samodzielności, jest sterowany przez centralę, wydaje ona wszystkie akty normatywne. Oddział zajmuje się z reguły jednym krajem. To była początkowa forma rozwoju korporacji. Na obecnym etapie główna forma to filia, tworzy się w oparciu o prawo państwa zagranicznego. Ma ono większą samodzielność działania, w filii jest wymóg prawa miejscowego, by pracowali tam też obywatele państwa pobytu. Korporacje niechętnie wchodzą w formę joint venture, gdyż oznacza to, z jednej strony przedsiębiorstwo jednego kraju, a z drugiej przed. drugiego kraju. Dla przedsiębiorstwa tworzącego filię nie ma znaczenia czy buduje zakład od podstaw czy przejmuje już istniejący. Kraj pobytu filii niechętnie oddaje wybudowane zakłady, woli by budowano nowe, gdyż więcej na tym zyskuje. Strategie działalności korporacji: 1.strategia wielonarodowa-centrala przenosi uprawnienia na decydowanie o prowadzeniu polityki na filię; filia zajmuje się tylko krajem , na którego terenie funkcjonuje. Centrala transferuje know-how, filia ma zasoby zazwyczaj nie najnowszej generacji. Tzw. samodzielna filia ma rozległe kontakty z przedsiębiorstwami państwa pobytu. 2.starategia międzynarodowa-polega na tym, że do zagranicznej filii przenosi się wysoko konkurencyjne zasoby i kadrę, oznacza to, że taka filia ma mniejszą samodzielność. 3.strategie globalne i trans narodowe- są zbliżone do siebie, polegają na tym, że wszystkie filie w wielu krajach są bardzo silnie ze sobą sprzężone, działają pod nadzorem centrali. Mamy 2 rodzaje korporacji, jeżeli chodzi o zakres przedmiotowy i działania: korporacje pionowe-ozn. że znoszone są tu przedsiębiorstwa z wielu krajów, które zajmują się pełnym cyklem produkcyjnym(od wydobycia surowców do finalnego produktu). W rezultacie powiązania produkcyjne czy kapitałowe są niewielkie; korporacje poziome-korporacje działające w różnych dziedzinach. Analizując działalność korporacji z punktu widzenia charakteru produkcji: usługi między filią a centralą dotyczą technologii-nie inwestują w infrastrukturę, rolnictwo; inwestują w przemysł przetwórczy, maszynowy i chemiczny. W rezultacie są dziedziny, które są rządzone przez kilkadziesiąt korporacji. Największe korporacje w skali świata (gł. amerykańskie, japońskie i niemieckie)-General Motors, Ford, Royal Dutch/Shell, Toyota, IBM, Daimler/Chrysler, Hitachi, British Petroleum. W wielu korporacjach połowa handlu odbywa się w ramach samych korporacji. Handel światowy jest kontrolowany przez korporacje. Są kraje, gdzie korporacje w 100% pokrywają produkcję. Jest to niebezpieczne, gdyż w praktyce korporacje mogą dyktować państwu politykę gospodarczą. Specyficzna polityka korporacji w zakresie spraw podatkowych szkodzi rządom; z reguły korporacje preferują płacenie podatków w krajach centrali. K. mają kapitał międzynarodowy, emitują obligacje, ale kapitał wyjściowy jest zazwyczaj narodowy (zwłaszcza dot. USA). Bardzo często kraje siedziby centrali wspierają rozwój korporacji, gdyż zysk wraca zawsze do centrali, pośrednio służy to danemu państwu. Uważa się, że era korporacji osiągnęła swój rozwój w 40%. Zakłada się w najbliższych 10-30 latach korporacje będą dominować i dyktować warunki handlu światowego. W Polsce i okolicach widać ogromny napływ korporacji międzynarodowych (Ford, GM, Procter and Gamble, Johnson&Johnson, Daimler Benz, Siemens).

11. Międzynarodowa integracja gospodarcza (pojęcia, etapy rozwoju).

Integracja jest to nowe zjawisko, dzięki któremu następuje ogromne przyspieszenie rozwoju. Negatywnie jednak rzutuje na ogóle stosunki gospodarcze. Integracja wynika z nadprodukcji. Występuje we wszystkich rozwiniętych krajach. Najwyższej jakości produkty mogą produkować tylko kraje wysokorozwinięte, inne muszą się jednoczyć by tworzyć nowe technologie. To kosztuje, a zatem by produkt był tani, należy zastosować prawo długiej serii - im seria jest dłuższa, tym koszty produkcji są mniejsze. Powstanie ugrupowania integracyjnego oznacza, że towar wyprodukowany na terytorium danego państwa, będzie miał pierwszeństwo na rynku państw członkowskich. Mamy kilka etapów rozwoju integracji: 1.strefa wolnego handlu-ozn, że państwa znoszą bariery w obrocie towarami między sobą, natomiast każde państwo indywidualnie decyduje o barierach zewnętrznych, przy czym jest ustalona tzw. klauzula pochodzenia towaru, która mówi, że za towar wyprodukowany w strefie wolnego handlu uważa się towar, którego koszty produkcji w tej strefie wynoszą 50%. Występuje w zakresie handlu artykułami przemysłowymi 2.unia celna- ozn, że jest to strefa wolnego handlu+ wspólna polityka w zakresie barier; państwa ustalają wspólną politykę barierową na zewnątrz 3.wspólny rynek- ozn unia celna+ wprowadzenie swobody przepływów kapitału, usług, siły roboczej oraz niektóre wspólne polityki: rolna, podatkowa, transportowa. We wspólnym rynku muszą być też organy ponadnarodowe-państwa dobrowolnie przekazują część swojej suwerenności organom ponadnarodowym, które mogą stanowić prawa dla osób fizycznych i prawnych na terenie państw członkowskich. To prawo ma priorytet nad prawem narodowym 4.unia ekonomiczna i walutowa-prowadzi się wspólną politykę gospodarczą, inwestycyjną, walutową, włącznie z bankiem centralnym; obowiązuje wspólna waluta 5.pełna integracja-z grupy państw powstaje konfederacja lub federacja, państwa członkowskie będą miały autonomię.

SPIS TREŚCI

1. Pojęcie MSG.

2. Międzynarodowy podział pracy przed i po II W.Ś.

3. Międzynarodowy podział pracy do polowy XX wieku.

4. Ewolucja międzynarodowego podziału pracy w 2 połowie XX w.

5. Międzynarodowy obrót towarami

6. Pojęcie Terms of trade.

7. Rola GATT w liberalizacji obrotu gospodarczego.

8. Pojęcie cel i ich rola w obrotach gosp.

9. Pojęcie opłat parataryfowych i ich rola w obrotach gospodarczych.

a)opłaty wyrównawcze

10. Pojęcie barier pozataryfowych i ich rola w obrotach gospodarczych.

11. Rola handlu zagranicznego w gospodarce narodowej.

12 Mechanizmy i rola porozumień surowcowych w obrotach gospodarczych:

13. Międzynarodowy obrót usługami.

14. Międzynarodowe przepływy siły roboczej.

OBRÓT KAPITAŁOWY we

15. Międzynarodowe inwestycje portfelowe.

16. Międzynarodowe inwestycje bezpośrednie.

17. Międzynarodowe kredyty finansowe.

18. Rozliczenia międzynarodowe.

19. Lokaty na rynku walut

19. Międzynarodowe systemy walutowe.

20. Polityka kursu walutowego.

21. Bilans płatniczy i równowaga płatnicza kraju.

22. Problem zadłużenia w skali międzynarodowej.

23. Problem braku żywności w skali międzynarodowej.

24. Ubożenie krajów rozwijających się.

25. Ochrona środowiska jako problem globalny.

26. Niedostatek energii jako problem globalny.

27. Próby rozwiązania problemów globalnych.

28. Idea „nowy międzynarodowy lad ekonomiczny"

29. Rola UNIDO w przyśpieszeniu rozwoju krajów rozwijających się.

30. Rola UNCATD w przyspieszeniu rozwoju krajów rozwijających się.

31. Przeludnienie jako problem globalny.

32. Pojęcie i przyczyny integracji europejskiej.

32_2. Pojęcie i przyczyny integracji europejskiej.

33. Etapy integracji gosp.

33_2. Etapy integracji gosp.

34. Efekt cieplarniany

10_2. korporacje międzynarodowe.

11_2. Międzynarodowa integracja gospodarcza (pojęcia, etapy rozwoju).

Bilans płatniczy i równowaga płatnicza kraju. - 21

Efekt cieplarniany - 34

Etapy integracji gosp. - 33

Etapy integracji gosp. - 33_2

Ewolucja międzynarodowego podziału pracy w 2 połowie XX w. - 4

Idea „nowy międzynarodowy lad ekonomiczny" - 28

Korporacje międzynarodowe. 10_2

Lokaty na rynku walut - 19

Mechanizmy i rola porozumień surowcowych w obrotach gospodarczych: - 12

Międzynarodowa integracja gospodarcza (pojęcia, etapy rozwoju). - 11_2

Międzynarodowe inwestycje bezpośrednie. - 16

Międzynarodowe inwestycje portfelowe. - 15

Międzynarodowe kredyty finansowe. - 17

Międzynarodowe przepływy siły roboczej. - 14

OBRÓT KAPITAŁOWY - 14

Międzynarodowe systemy walutowe. - 19

Międzynarodowy obrót towarami - 5

Międzynarodowy obrót usługami. - 13

Międzynarodowy podział pracy przed i po II W.Ś.

Międzynarodowy podział pracy do polowy XX wieku. - 3

Niedostatek energii jako problem globalny. - 26

Ochrona środowiska jako problem globalny. - 25

Pojęcie barier pozataryfowych i ich rola w obrotach gospodarczych. - 10

Pojęcie cel i ich rola w obrotach gosp. - 8

Pojęcie i przyczyny integracji europejskiej. - 32

Pojęcie i przyczyny integracji europejskiej. - 32_2

Pojęcie opłat parataryfowych i ich rola w obrotach gospodarczych. - 9

a)opłaty wyrównawcze - 9

Pojęcie Terms of trade. - 6

Polityka kursu walutowego. - 20

Problem braku żywności w skali międzynarodowej. - 23

Problem zadłużenia w skali międzynarodowej. - 22

Próby rozwiązania problemów globalnych. - 27

Przeludnienie jako problem globalny. - 31

Rola GATT w liberalizacji obrotu gospodarczego. - 7

Rola handlu zagranicznego w gospodarce narodowej. - 11

Rola UNCATD w przyspieszeniu rozwoju krajów rozwijających się. - 30

Rola UNIDO w przyśpieszeniu rozwoju krajów rozwijających się. - 29

Rozliczenia międzynarodowe. - 18

Ubożenie krajów rozwijających się. - 24

---