Daniel Bryjak 12 OSL B
Sprawozdanie
1. Screening drobnoustrojów. Izolacja ze środowiska szczepów drobnoustrojów o znaczeniu przemysłowym.
Izolacja mikroorganizmów z gleby.
5g gleby wytrząsaliśmy 10 min w 90 ml jałowego płynu fizjologicznego (pf). Jest to rozcieńczenie 10-1 . Odstawiliśmy na 10 min dla sedymentacji makrocząsteczek. Wykonaliśmy kolejne rozcieńczenia od
do
.
Próbki objętości 50 µl wysialiśmy na płytki z agarem odżywczym (AO) i rozprowadziliśmy głaszczkiem opalonym w alkoholu. Płytki inkubowaliśmy 7 dni w temp. ok. 28oC.
Zaobserwowano 15 kolonii na ¼ płytki (przy rozcieńczeniu 10-5), czyli na całej płytce były 60 kolonie.
Liczymy ile bakterii były w 1ml zawiesiny gleby (5g gleby/90 ml pf):
60*10-1* 104=6*107
1ml zawiesiny gleby=0,1g gleby
1ml zawiesiny gleby-6*107 komórek
0,1g gleby- 6*107 komórek
1g gleby-x
Czyli w 1g gleby było 6*108 komórek.
Izolacja bakterii przetrwalnikowych.
10 ml zawiesiny gleby ogrzewaliśmy 15 min. w 90oC. Rozcieńczyliśmy
-
. Próbki o objętości 50 µl wysialiśmy na płytki z agarem odżywczym (AO) i rozprowadziliśmy głaszczkiem opalonym w alkoholu. Płytki inkubowaliśmy 7 dni w temp. 28oC.
Zaobserwowano 6 kolonii bakterii przetrwalinikujących na ½ płytki, czyli na całej płytce było ich około 12 (przy rozcieńczeniu 10-4 )
12*10-1*103=1,2*105
1ml zawiesiny gleby=0,1g gleby
1ml zawiesiny gleby-1,2*105 komórek
0,1g gleby- 1,2*105 komórek
1g gleby-x
X= 1,2*106 -tyle komórek było w 1g gleby.
Określenie właściwości biochemicznych wybranych szczepów.
Wybrane kolonie wysialiśmy rysą na sektory płytek z podłożami różnicującymi (zawierającymi żelatynę) i podłożami wybiórczymi ze skrobią.
Kontrola: zawiera bakterie Bacillus subtilis oraz Staphylococcus aureus (bakteria nierozkładająca skrobi).
Płytki inkubowaliśmy 7dni w temp. ok. 280C.
Poszukiwanie potencjalnych producentów antybiotyków-metoda płytek dwuwarstwowych
Mikroorganizmy na wybranych płytkach zabiliśmy chloroformem (1,5 ml). Przykryliśmy denkiem i zostawiliśmy na ok.20 min. Następnie zalaliśmy 05,% agarem ze szczepem wrażliwym na antybiotyki (Staphylococus aureus 209P)
Płytki inkubowaliśmy.
Wyniki: Powinny powstać strefy zahamowania wzrostu- doświadczenie nie wykryło substancji antybiotycznych. Za pomocą płynu Lugola zaobserwowaliśmy obecność skrobi-są obecne w podłożu wybiórczym, nie ma ich w podłożu różnicującym.
By sprawdzić czy bakterie rozkładają żelatynę dolewaliśmy roztworu siarczanu amonu. Tam gdzie było obecne białko zaobserwowaliśmy zmętnienie dookoła kolonii. Siarczan amonu wytrąca białko.
2. Fermentacja mlekowa
Do 3 kolb wlaliśmy po 150ml surowego mleka, zakryliśmy folią aluminiową i pasteryzowaliśmy przez 15min.w aparacie Kocha. Mleko schłodziliśmy. Do 3 kolb dodaliśmy odpowiednio:
łyżeczkę jogurtu naturalnego
0,5g liofilizowanych bakterii kultury jogurtowej (zawierającej szczepy Streptococcus thermophilus, Lactobacillus acidophilus i Bifidobacterium infantis)
Kolby inkubowaliśmy w temp. pokojowej przez 7 dni.
W trzeciej kolbie zmierzyliśmy pH (za pomocą papierka wskaźnikowego), które wynosiło 6,8. Aby oznaczyć kwasowość mleka do kolby odważyliśmy 50g mleka, dodaliśmy 2ml 2% roztworu fenoloftaleiny i miareczkowaliśmy 0,25M NaOH do słabo różowego zabarwienia, które utrzymywało się przez 30s. W kolbie z jogurtem zużyliśmy podczas miareczkowania po uśrednieniu 25,2ml NaOH , zaś w kolbie z liofilizatem zużyliśmy podczas miareczkowania po uśrednieniu 24,9ml NaOH, w kolbie z samym mlekiem 4ml NaOH.
Uśrednienie:
(24,8+25,6):2=25,2 ml NaOH
(24,6+25,2):2=24,9 ml NaOH
Po inkubacji zauważyliśmy wyraźną zmianę konsystencji, mleko stało się bardziej gęste oraz wyczuwaliśmy zapach kwasu mlekowego. Zmierzyliśmy pH mleka.
pH mleka przed fermentacja wynosiło: 6,8
pH mleka po fermentacji zawierającego jogurt wynosiło 3,8.
pH mleka po fermentacji zawierającego liofilizat wynosiło 4,1
Oznaczyliśmy kwasowość mleka po fermentacji:
Mleko z jogurtem: 25,2*2=50,4 stopni Soxhleta-Henkla K2
Mleko z liofilizatem: 24,9*2= 49,8stopni Soxhleta-Henkla K2
Samo mleko-4ml*2=8 stopni Soxhleta-Henkla K1
Obliczyliśmy również rzeczywistą procentową zawartość kwasu mlekowego
z jogurtem:
K=(K2-K1)* 0,0225
K=50,4*0,0225=1,134
z liofilizatem
K=49,8*0,0225=1,1205
w mleku
K=8*0,0225=0,18
3. Fermentacja masłowa.
Do wysokiej probówki wlaliśmy 10 ml mleka, dodaliśmy szczyptę CaCO3 i szczyptę gleby. Zamknęliśmy korkiem z waty i wstawiliśmy do wrzącej łaźni wodnej na 10 min. Na powierzchnię mleka nawarstwiliśmy jałowy olej parafinowy na grubość 2cm. Inkubowaliśmy w temp. pokojowej przez 7dni.
pH mleka wynosiło 4,7.
Obserwacje:od mleka oddzieliła się serwatka, zapach kwaśnego mleka, utworzył się kwas masłowy.
4. Fermentacja alkoholowa.
Przygotowanie pożywek dla drożdży i założenie hodowli.
do kolby wlaliśmy 200 ml soku jabłkowego dodaliśmy 0,2g pożywki dla drożdży. Za pomocą refraktometru oznaczyliśmy stężenie cukru, które wynosiło 11,5% (stężenie cukru mniejsze niż 20%) i dodaliśmy 13g cukru (glukozy). Końcowe stężenie wyniosło 18,75%.
Przygotowaliśmy 150 ml 20% roztworu sacharozy dodaliśmy 0,2g pożywki dla drożdży. Oznaczyliśmy stężenie cukru, które wynosiło 21,4%. (sacharozy)
Obie kolby zamknęliśmy folią aluminiową i pasteryzowaliśmy 20 min. Ochłodziliśmy i dodaliśmy 1g drożdży piekarskich. Kolby (otwarte) zważyliśmy. I Kolba (z sokiem) ważyła 324,5g a II Kolba (z sacharozą) - 316,5g. Obie kolby zamknęliśmy korkami z rurkami fermentacyjnymi wypełnionymi 50% H2SO4. Inkubowaliśmy w temp. pokojowej 7-14 dni.
Wyniki po fermentacji:
Kolby po fermentacji zważyliśmy:
- kolba z sokiem-310g
- kolba z sacharozą- 307g
Refraktometrem zmierzyliśmy zawartość cukru w roztworach, po fermentacji:
- kolba z sokiem-8%
-kolba z sacharozą-11,6%
Następnie destylowaliśmy roztwory.
100ml płynu pofermentacyjnego przemieściliśmy do kolby destylacyjne, dodaliśmy 50 ml wody i kawałek porcelany i wykorzystując zestaw do destylacji prostej uzyskaliśmy 50 ml destylatu.
Reakcje:
Obliczamy ilość wydzielonego dwutlenku węgla: 324,5-310=14,5g
C6H12O6-> 2C2H5OH+ 2CO2
Zawartość etanolu (w kolbie z sokiem) 20%
Obliczamy wydajność fermentacji w stosunku do wydajności teoretycznej:
Stężenie cukru przed fermentacją wynosiło 18,75%
100ml roztworu-18,75g glukozy
150ml-x
X=28,125g
Stężenie cukru po fermentacji-8%
100ml-8g
150ml-x
X=12g
Obliczamy ilość glukozy, która przereagowała: 28,125-12=13,125g
Obliczamy ilość wyprodukowanego etanolu:
50ml destylatu-10%
100ml-5%
150ml-7,5g etanolu
1 mol glukozy-2mole etanolu
180g-92g
13,125-x
X=6,7g etanolu. Jest to wydajność teoretyczna.
C12H22O11 +H2O->4 C2H5OH + 4CO2
Zawartość etanolu (w kolbie z sacharozą) 20%
Obliczamy wydajność fermentacji w stosunku do wydajności teoretycznej:
Stężenie cukru przed fermentacją wynosiło 21,4%
100ml roztworu-21,4g glukozy
150ml-x
X=32,1g
Stężenie cukru po fermentacji-10,9%
100ml-10,9g
150ml-x
X=16,35g
Obliczamy ilość glukozy, która przereagowała: 32,1-16,35=15,75g
1mol sacharozy-4 mole etanolu
342g-184g
15,75-x
X=8,5g etanolu- teoretyczna wydajność
5. Otrzymywanie inwertazy (ß-fruktofuranozydazy) z drożdży i badanie jej niektórych właściwości.
1. Ekstrakcja inwertazy z drożdży piekarskich.
5g drożdży piekarskich rozcieraliśmy z 5g piasku przez ok.5min. Dodawaliśmy stopniowo 25ml wody destylowanej. Odstawiliśmy na 20 min. Przesączyliśmy na miękkim sączku bibułowym. Do przesączu w zlewce dodaliśmy 5-krotną objętość zimnego acetonu:
13ml drożdży +5*13ml= 78ml
Mieszaliśmy roztwór do wytrącania się osadu. Przesączaliśmy na miękkim sączku bibułowym. Zebraliśmy osad i rozpuściliśmy w 20ml wody destylowanej. Przesączaliśmy. Przez 7 dni przechowywaliśmy w lodówce.
2. Przygotowanie szeregu wzorcowego do oznaczania cukrów redukujących.
Przygotowaliśmy 25 ml 2 % roztworu glukozy. Rozcieńczyliśmy go tak, aby uzyskać stężenia podane w tabeli.
Przykład liczenia:
100ml - 2g 1ml - 20mg
1ml - x x - 1mg
x=0,02g x=0,05*5=0,25ml glukozy
0,02g*1000=20mg 5ml- 0,25ml=4,75ml wody
|
Stężenie glukozy [mg/ml] |
|||||||
|
0 |
1 |
2 |
5 |
10 |
15 |
20 |
|
Woda [ml] |
5 |
4,75 |
4,5 |
3,75 |
2,5 |
1,25 |
0 |
|
Glukoza 2% [ml] |
0 |
0,25 |
0,5 |
1,25 |
2,5 |
3,75 |
5 |
|
Objętość końcowa [ml] |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
Korzystając z uzyskanych roztworów przeprowadziliśmy próbę Benedicta (cukry redukujące w roztworach zasadowych redukują jony metali ciężkich). Do 2ml odczynnika Benedicta dodaliśmy 0,2 ml badanego roztworu. Umieściliśmy we wrzącej łaźni wodnej na 5 min. Oziębiliśmy.
|
Stężenie glukozy [mg/ml] |
||||||
|
0 |
1 |
2 |
5 |
10 |
15 |
20 |
Barwa |
niebieska |
Lekko zielona ,mętna |
Bardzo mętny zielony |
Zgniła zieleń |
brunatny |
Pomarańczowy |
czerwony |
Osad |
brak |
brak |
brak |
pomarańczowy |
czerwony |
czerwony |
ceglasty |
3. Wyznaczanie optymalnego stężenia inwertazy.
Uzyskany roztwór enzymu rozcieńczamy 10, 25, 50, 100, 500 razy w wodzie destylowanej korzystając z kolb miarowych 10ml i 25ml.
Rozcieńczenie 10 razy - bierzemy 1ml enzymu i uzupełniamy do 10 ml (kolba 10ml)
Rozcieńczenie 25 razy - bierzemy 2,5 ml enzymu i uzupełniamy do 10 ml
Rozcieńczenie 50razy - bierzemy 2ml z rozcieńczenia 10razy i uzupełniamy do 10ml
Rozcieńczenie 100 razy- bierzemy 1ml z rozcieńczenia 10razy i uzupełniamy do 10ml
Rozcieńczenie 500 razy- bierzemy 1ml z rozcieńczenia 50razy i uzupełniamy do 10ml
Przygotowujemy roztwór sacharozy:
1mol --- 342g
0,3 mola --- x
X= 102,6g
Roztwór buforowy:
50ml --- 0,3M
1000ml --- 102,6g
50ml --- x
X= 5,13g sacharozy
Przygowaliśmy 100ml 0,05M buforu octanowego, pH =4,7 zawierającego 0,15 M sacharozy. W tym celu zmieszaliśmy 25 ml kwasu octowego, 25 ml octanu sodu i 50ml roztworu sacharozy. Do 2ml buforu octanowego z sacharozą dodaliśmy 1ml odpowiedniego roztworu inwertazy. Przygotowaliśmy próbę kontrolną, gdzie zamiast enzymu dodaliśmy 1ml wody. Próby inkubowaliśmy 30 min. w temp. pokowej. Po inkubacji, w celu przerwania reakcji, do każdej probówki dodaliśmy 5 kropel 0,25 M NaOH. Przeprowadziliśmy próbę Benedicta.
|
|
|
|
|
|
|
|
woda |
500x |
100x |
50x |
25x |
10x |
Barwa, osad |
Przejrzysty niebieski, brak osadu |
Bez zmian |
Bez zmian |
Bez zmian |
zielonkawy |
Żółtawo-zielony |
Stężenie glukozy |
0mg/ml |
0 mg/ml |
Ok. 1 mg/ml |
Ok. 2 mg/ml |
2-5mg/ml |
Ok. 5 mg/ml |
4. Aktywność enzymu względem sacharozy i skrobi.
Przygotowaliśmy po 10ml: 1% roztworu skrobi rozpuszczalnej (zagotowanej), 1% roztwór sacharozy i 0,1M buforu octanowego, pH=4,7 (zmieszaliśmy 1 cz 0,1M roztworu CH3COOH, 1 cz 0,1M roztworu CH3COONa). Próby przygotowaliśmy zgodnie z tabelą, korzystając z roztworu enzymu o optymalnym stężeniu.
Próba |
Enzym [ml] |
Woda [ml] |
Bufor pH 4,7 [ml] |
Skrobia 1% [ml] |
Sacharoza 1% [ml] |
1 |
1 |
1 |
1 |
0 |
0 |
2 |
1 |
0 |
1 |
1 |
0 |
3 |
1 |
0 |
1 |
0 |
1 |
4 |
0 |
1 |
1 |
0 |
1 |
Próby inkubowaliśmy 30 min. w temp. pokojowej. Do 0,2 ml z prób 1-4 dodaliśmy 5 kropel NaOH i wykonaliśmy próbę Benedicta.
W probówce nr 3 obserwujemy wytrącenie się zielonego osadu.
Wnioski: Sacharoza jest substratem do zachodzącej reakcji. Inwertaza rozkłada sacharozę do glukozy i fruktozy. Próba Benedicta wykrywa te właśnie cukry i dlatego obserwujemy wytrącenie zielonego osadu.
5. Wpływ pH na aktywność enzymu.
Korzystając z roztworów A (0,04 M kwas octowy, fosforowy i borowy) i B ( 0,2 M NaOH) przygotowaliśmy bufory o pH: 3, 5, 7, 9 w następujący sposób:
pH |
Roztwór A [ml] |
Roztwór B [ml] |
Woda [ml] |
3 |
10 |
1,85 |
do 40 |
5 |
10 |
3,6 |
do 40 |
7 |
10 |
5,3 |
do 40 |
9 |
10 |
7 |
do 40 |
Do 1ml odpowiedniego buforu dodaliśmy 1 ml 0,3 M roztworu sacharozy i 1ml roztworu inwertazy o optymalnym stężeniu. Próby inkubowaliśmy odpowiednio w temperaturze pokojowej. Po 30 min. próby zalkalizowaliśmy i wykonaliśmy próbę Benedicta.
Obserwacje: pH=3 zmętnienie słabe.
pH=5 zmętnienie
Oznacza to, że pH=5 jest najbardziej optymalne dla rozwoju inwertazy.
Wnioski: W pH=5 jest największa ilość cukrów redukujących. Obserwujemy największą aktywność inwertazy, są to optymalne warunki.
6. Hydroliza skrobi. Enzymy amylolityczne
1. Przygotowujemy 150 ml 20% roztworu
skrobi ziemniaczanej (uwzględniając jej wilgotność - 20%)
V = 150 ml
Cp = 20%
Cp = (ms / mr) * 100%
ms = (Cp * mr)/100%
ms = 150 ml * 0,2 = 30 ml (skrobi czystej)
30 g --- 80 %
x --- 100%
x = 37,5g (skrobi handlowej)
150g - 37,5g = 112,5g (wody)
2. Przygotowujemy 10 ml 10% roztworu enzymu Termamyl 120L. Gęstość enzymu 1,2g/ml.
V = 100 ml
Cp = 10%
d = 1,2 g/ml
10g --- 100 ml
x ---- 10 ml
x = 1g
1,2g --- 1 ml
1g --- x
x = 0,83 ml
Bierzemy dwie kolbki:
Do pierwszej wlewaliśmy 0,83ml enzymu Termamyl, a do drugiej 0,83ml enzymu Dextrozyme (ad.pkt.8). Następnie uzupełnialiśmy wodą do kreski, tzn. do 10cm3
3. Ustaliliśmy pH roztworu skrobi za pomocą 10% roztworu kwasu cytrynowego.
pH=6,5
4. Dodajemy enzym Termamyl 120L w dawce 0,5% i 1% w przeliczeniu na suchą substancję skrobi.
0,5g---100g roztworu
x---30g
x=30*0,5/100%=0,15g enzymu
1ml--- 1/10 enzymu
x---0,15g
x=1,5 ml enzymu T
5. Przygotowaliśmy szereg 10 probówek z odczynnikiem Benedicta (po 1ml) i płytkę porcelanową z dołkami wypełnionymi 0,2 ml 0,1% jodu w jodku potasu (płyn Lugola).
6. Roztwór umieściliśmy w łaźni wodnej temp. 90 °C. Inkubowaliśmy 1h.
Mieszaliśmy, co kilka minut. Co 3 minuty pobieraliśmy próbkę ok.2ml i alkalizowaliśmy je dodając 4 krople NaOH. Próbkę 0,1 ml użyliśmy do przeprowadzenia próby Benedicta, kilka kropel dodaliśmy natomiast do płynu Lugola na płytkach.
Próba Benedicta
- - bez zmian
+ - brak osadu , barwa zielona
+ - brak osadu, barwa ciemniejsza zielona
+ - barwa zielona, osad pomarańczowy
++ - barwa pomarańczowa
++ - barwa jasno brązowa, mały osad
++ - barwa pomarańczowa
+++ - barwa ceglasta, czerwona
+++ - bez zmian
+++ - bez zmian
+++ - bez zmian
+++ - bez zmian
Płyn Jugola
++ - barwa fioletowa
++ - barwa fioletowa
++ - barwa fioletowa
++ - barwa fioletowa
- - bez zmian
++ - barwa fioletowa
- - bez zmian
- - bez zmian
- - bez zmian
- - bez zmian
- - bez zmian
- - bez zmian
Oznaczenia dla prób na płytkach:
++ -barwa fioletowa, - -bez zmian
Oznaczenia dla Próby Benedicta:
- -bez zmian
+- zielona lub żółta
+/- odcienie zielonkawe
++ jasno pomarańczowy
+++ czerwony
Wnioski: Im wyższy numer probówki tym większa jest ilość cukrów redukujących oraz coraz więcej skrobi w doświadczeniu z płynem Lugola.
7. Przygotowaliśmy 100ml 1% roztworu skrobi rozpuszczalnej do oznaczania DE.
V=100ml
Cp=1%
100ml---1g skrobi
Roztwór zagotowaliśmy.
8. Przygotowaliśmy 10 ml 10% roztworu enzymu Dextrozyme DX 1,5X. Gęstość enzymu 1,2g/ml.
V = 100 ml
Cp = 10%
d = 1,2 g/ml
10g --- 100 ml
x ---- 10 ml
x = 1 g
1,2 g --- 1 ml
1 g --- x
x = 0,83 ml
9. W roztworze skrobi ustaliliśmy pH na 4,7(dodaliśmy kwas cytrynowy). Roztwór zagotowaliśmy i ostudziliśmy.
10. Pozostawiliśmy próbkę ok.15ml do oznaczania DE.
11. Do probówki z kwasem cytrynowym - ) dodaliśmy 1,2 ml enzymu. Otrzymaliśmy dawkę 0,4% w przeliczeniu na suchą substancję skrobi.
12. Roztwór inkubowaliśmy 1h w temp. 60 °C .
7. Oznaczanie zawartości cukrów redukujących.
a. oznaczenie zawartości rzeczywistej suchej substancji.
Syrop skrobiowy, hydrolizat:
Za pomocą refraktometru oznaczyliśmy stężenie- 33Bx, to jest 31,5% suchej substancji po upłynnieniu.
b. oznaczanie zawartości cukrów redukujących.
3g hydrolizatu po upłynnieniu uzupełniamy do 100ml. Równolegle wykonujemy próbę zerową, w której zamiast hydrolizatu znajduje się woda destylowana. W kolbie o pojemności 300ml odmierzaliśmy pipetą 10 ml roztworu A, 10 ml roztworu B, 10 ml roztworu badanego produktu i 20 ml wody destylowanej. Wymieszaliśmy. Zawartość kolby ogrzewaliśmy tak, by ciecz zawrzała i gotowaliśmy przez 2 min. Roztwór ochłodziliśmy. Dodaliśmy 10 ml roztworu jodku potasu, 10 ml kwasu siarkowego i 5-10 ml roztworu tiosiarczanu sodu. Gdy roztwór był jasnożółty dodaliśmy 5 ml skrobi. Miareczkowaliśmy do zaniku barwy niebieskiej.
Ilość zużytego tiosiarczanu sodowego w roztworze z hydrolizatem-26,6ml
Ilość zużytego tiosiarczanu sodowego w roztworze kontrolnym-27,8ml
27,8-26,6=1,2ml
Z tabeli odczytujemy ilość cukrów redukujących wyrażonych jako glukoza-3,82mg
1g-1000mg
x-3,82mg
x=0,00382g
c. obliczanie wyniku oznaczenia:
x= a*b*100/c*d
a-ilość glukozy odczytana w tabeli, g
b- objętość kolby miarowej z rozpuszczoną odważką badanego produktu, ml
c- objętość roztworu badanego zużytego do analizy, ml
d- odważka badanego produktu, g
x=0,00382*100*100/10*3=1,27%
DE-równoważnik glukozowy
DE=x*100/S
s-Zawartość rzeczywistej suchej substancji, %
DE=1,27%*100/31,5%=4,03%
Etap drugi: scukrzanie.
2h inkubacji.
Po 15 minutach sprawdzaliśmy czy roztwór zareaguje z płynem Lugola- obserwujemy czerwoną barwę, natomiast po 30 minutach pojawił się jasnobrązowy kolor-brak reakcji z jodem.
Kolba druga-po scukrzeniu.
DE powinno być większe niż po upłynnieniu.
Za pomocą refraktometru oznaczyliśmy stężenie- 33,5Bx, to jest 33,2% suchej substancji po scukrzeniu. W roztworze znajdowało się więcej cukrów redukujących. Po zagotowaniu pojawił się mocno bordowy kolor.
Ilość zużytego tiosiarczanu sodowego w roztworze kontrolnym-26,4ml
Ilość zużytego tiosiarczanu sodowego w roztworze z hydrolizatem (po scukrzeniu)-9,5ml
26,4-9,5=16,9 ml
Z tabeli odczytujemy ilość cukrów redukujących wyrażonych jako glukoza-69,2mg
1g-1000mg
x-69,2mg
x=0,0692g
Obliczamy wynik oznaczenia:
X=0,0692*100*100/10*3=23,06
DE=23,06*100/33,2%=69,45.
5