EMAS

Wspólnotowy System Ekozarządzania i Audytu (EMAS)
(ang. Eco-Management and Audit Scheme) -

EMAS jest usankcjonowanym prawnie Programem Wspólnot Europejskich, propagującym ideę dobrowolnego podejmowania zobowiązań w dziedzinie ochrony środowiska przez organizacje, instytucje i przedsiębiorstwa, które wdrożyły i utrzymują systemy zarządzania środowiskowego zgodne
z wytycznymi normy EN PN ISO 14001, ciągle identyfikują aspekty środowiskowe i swoje znaczące oddziaływania na środowisko oraz opracowują
i realizują plany działań pozwalające sukcesywnie ograniczać to oddziaływanie w sposób i w zakresie większym, niż wymaga tego prawo.

Podstawowe zasady systemu określa rozporządzenie 761/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r. dopuszczające dobrowolny udział organizacji we wspólnotowym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS). Rozporządzenie z dniem 1 maja 2004 r. zaczęło obowiązywać
w Polsce.

Rozporządzenie składa się z 18 artykułów tekstu podstawowego i 8 aneksów, zawierających wskazówki, wytyczne, wyjaśnienia i uszczegółowienie niektórych jego przepisów. Rozporządzenie określa zarówno wymagania stawiane państwom członkowskim w zakresie ustanowienia systemu, jak i wymagania i wytyczne dla organizacji zainteresowanych przystąpieniem do realizacji celów programu.

Rozporządzenie EMAS, określające formalne podstawy realizacji Programu obowiązuje bezpośrednio wszystkie Państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej i ma charakter nadrzędny w stosunku do przepisów prawa krajowego. Przenoszenie zapisów
z Rozporządzenia do ustawodawstwa poszczególnych państw jest zabronione.

Każde państwo członkowskie Unii ma obowiązek ustanowienia krajowego systemu EMAS, niezależnie od stopnia zainteresowania organizacji uczestnictwem w Programie.

Główny trzon EMAS stanowią unijny i krajowe systemy rejestracji i promocji organizacji spełniających określone warunki. Program wprowadza również szereg mechanizmów ułatwiających samoocenę i samokontrolę jednostek
w odniesieniu do ich wpływu na środowisko oraz zapewniających społeczeństwu dostęp do informacji na ten temat.

ISO

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna

ISO, ang. International Organization for Standardization, fra. Organisation internationale de normalisation

- organizacja pozarządowa zrzeszająca krajowe organizacje normalizacyjne.

     członkowie rzeczywiści

     członkowie korespondenci

     członkowie wspierający

     inne miejsca posiadające kod ISO 3166-1, ale nie będące członkami ISO

Członkowie ISO są podzieleni na trzy kategorie według możliwości uczestnictwa w procesie standaryzacji. Prawo głosu mają tylko członkowie kategorii member body (członek rzeczywisty), członkowie kategorii correspondent member (członek korespondent) i subscriber member (członek wspierający) mają status obserwatorów.

Obecnie (2009) członkami ISO są organizacje reprezentujące 160 państw.

Respektowanie norm ISO jest dobrowolne. Jako organizacja pozarządowa ISO nie może narzucać, wymuszać ich stosowania. Autorytet organizacji wynika
z międzynarodowej reprezentacji, sposobu ustanawiania norm: na zasadzie konsensu, oraz ze zrozumienia wpływu normalizacji na ekonomikę.

ISO 14001 - jeden ze standardów ISO, stosowany w ekozarządzaniu. Konkretnie jest to norma zarządzania środowiskowego.

British Standards Institution opublikowało w 1992 roku pierwszy światowy standard dotyczący systemu zarządzania środowiskiem BS 7750. W 1996 roku międzynarodowy następca BS 7750 został opublikowany jako ISO 14001 . Podczas pierwszych dziesięciu lat kiedy standard ten został zaakceptowany na rynku międzynarodowym wydano ponad 111 000 certyfikatów ISO 14001 (lata 1996 -2005) w 138 państwach. Aktualna norma wydana została w 2004 r. Polska wersja, wydana przez Polski Komitet Normalizacyjny, pochodzi z 2005 r. i ma oznaczenie PN-EN ISO 14001:2005. Norma pozwala zbudować System Zarządzania Środowiskowego w oparciu o tzw. podejście procesowe. Jednym
z najważniejszych elementów, podobnie jak w ISO 9001, jest uwzględnienie ciągłego doskonalenia w działaniach danej organizacji. Doskonalenie
to prowadzone jest w oparciu o założenia tzw. cyklu Deminga (PDCA). Zakłada ona cztery etapy działania: plan - planuj, do - wykonaj, check - sprawdź, act - działaj. Podstawowym kryterium, na którym opiera się działania w zakresie SZŚ, jest identyfikacja aspektów środowiskowych. Tworzy się rejestr tych aspektów i wyszczególnia aspekty znaczące w działalności danej Organizacji. Następnie na ich podstawie buduje się cele, zadania i programy środowiskowe.

Szczyt Ziemi w Rio de Janeiro

Konferencja Narodów Zjednoczonych „Środowisko i Rozwój” potocznie zwana Szczytem Ziemi odbyła się w dniach 3 - 14 czerwca 1992 roku w Rio de Janeiro w Brazylii. W Konferencji uczestniczyli reprezentanci 172 krajów, w tym 108 głów państw i rządów. Konferencja została zorganizowana w dwudziestą rocznice pierwszej konferencji Narodów Zjednoczonych dotyczącej problematyki środowiska naturalnego, która miała miejsce w Sztokholmie w 1972 roku.

Cel Szczytu Ziemi

Celem Szczytu było uświadomienie światowym decydentom, że ekonomiczny rozwój spowodował ogromne zanieczyszczenie środowiska, wyczerpywanie naturalnych zasobów, a także pogłębił różnice gospodarcze pomiędzy państwami i jeżeli nie zostaną podjęte odpowiednie działania doprowadzi do całkowitej degradacji środowiska naturalnego, a także do rozszerzania się stref ubóstwa, głodu, chorób i analfabetyzmu.

Podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro liderzy państw doszli do wspólnego wniosku, że konieczna jest zmiana nastawienia do problemów środowiska i że przy podejmowaniu decyzji politycznych i ekonomicznych należy brać je pod uwagę.

Zaczęto propagować tzw. zrównoważony rozwój, czyli rozwój gospodarczy który zapewni możliwość zaspokajania potrzeb nie tylko obecnego, ale także przyszłych pokoleń.

Rezultaty

Najważniejszym rezultatem Konferencji było podpisanie przez przedstawicieli państw pięciu dokumentów:

• Agendy 21

• Deklaracji z Rio w sprawie Środowiska i Rozwoju

• Ramowej Konwencji w sprawie Zmian Klimatu

• Konwencji o Bioróżnorodności

• Deklaracji o Lasach

Agenda 21 stanowi zbiór zaleceń i wytycznych działań, które powinny być podejmowane w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zakres zaleceń obejmuje zarówno zagadnienia socjalne i ekonomiczne, takie jak walka z ubóstwem, zmiana tradycyjnych modeli produkcji i konsumpcji, jak i problemy środowiskowe - ochronę zasobów naturalnych, bioróżnorodności, zapobieganie wylesieniom, promowanie zrównoważonego rolnictwa.

Deklaracja w sprawie Środowiska i Rozwoju jest dokumentem wspierającym Agendę 21. Zawiera ona szczegółowo zdefiniowane prawa i obowiązki państw. Ramowa Konwencja w sprawie Zmian Klimatu ma za zadanie zapobiec zwiększaniu się koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze i wynikającym z tego zmianom klimatycznym. Konwencja o Bioróżnorodności ma na celu ochronę zagrożonych gatunków roślin i zwierząt. Deklaracja o Lasach jest pierwszym międzynarodowym porozumieniem dotyczącym gospodarki leśnej, a jej założeniem jest promocja zrównoważonego zarządzania lasami oraz ochrona zasobów leśnych. 

 

---