SPIS TREŚCI

Wstęp 2

Rozdział I. Mięśnie. 3

1.1. Budowa mikroskopowa mięśni 5

1.2. Skład mięśni 5

1.3. Kształty mięśni 5

1.4. Przyczepy mięśni 7

1.5. Narządy pomocnicze mięśni 7

Rozdział II. Charakterystyka wybranego odcinka układu

mięśniowego - mięśnie kończyny dolnej 8

2.1. Mięśnie obręczy kończyny dolnej 8

2.2. Mięśnie uda 13

2.3. Mięśnie goleni 18

2.4. Mięśnie stopy 22

Bibliografia 24

Wstęp

Anatomia człowieka to nauka zajmująca się opisem budowy ciała ludzkiego. Posługuje się ona, jako metodą badania, rozcinaniem i dzieleniemustroju ludzkiego na poszczególne części. Nazwa anatomii pochodzi
od greckiego słowa „anatemnein”, co właśnie oznacza - rozczłonkowywać, rozcinać.

Celem anatomii jest poznanie i zrozumienie budowy żywego ciała. Badania anatomiczne na żywym ustroju, uzupełniane są wiadomościami uzyskiwanymi przez przeprowadzanie sekcji na osobnikach martwych.
Do metod pracy anatomii zalicza się również: rentgenografię, oglądanie, osłuchiwanie i opukiwanie.

Anatomia przedstawia ciało jako jednorodny zespół organów, czyli ustrój lub organizm. Ukształtowane części, z których składa się ciało
są materialnym podłożem wszystkich czynności ustroju, uzależnionych
od siebie i powodujących życie. Anatomia zajmuje się organizmami rozwiniętymi bądź prawie rozwiniętymi, które przez poród zetknęły się
ze światem zewnętrznym.

Tematem mojej pracy są mięśnie człowieka i charakterystyka wybranego odcinka układu mięśniowego. W rozdziale I przedstawię wiadomości
na temat budowy, kształtu, składu i innych właściwości charakteryzujących mięśnie. W rozdziale II umieściłam wiadomości na temat mięśni kończyny dolnej, bo ten właśnie odcinek wybrałam do opisania i przedstawienia.

Rozdział I. Mięśnie.

Mięśnie są to narządy, które wyróżniają się wybitną zdolnością kurczenia się czyli zmniejszania swej długości. Skurcz ten odbywa się pod wpływem różnych bodźców np.:

• mechanicznych (uderzenie)

• elektrycznych

• chemicznych

• w wyniku bodźca z strony odpowiednich komórek nerwowych lub rdzenia kręgowego.

Wyróżniamy trzy rodzaje mięśni:

1. mięśnie zbudowane z tkanki mięśniowej gładkiej - kurczące się powoli i powoli powracające do swej pierwotnej długości. Czynnością tej mięśniówki zarządza układ nerwowy autonomiczny poza kontrolą naszej świadomości;

2. mięsień sercowy - składający się z włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych, niezależny od świadomych bodźców nerwowych;

3. mięśnie zbudowane z włókien mięśniowych poprzecznie prążkowanych, szybko kurczących się pod wpływem bodźców
   z strony ośrodkowego układu nerwowego, są podległe naszej woli.

Przedmiotem nauki o mięśniach - miologii są mięśnie ostatniej grupy, które powodują ruchy kośćca lub też ustalenie położenia jednych kości w stosunku do drugich czyli przemieszczanie całego ciała w przestrzeni. Mięśnie tej grupy tworzą układ narządów ruchu czynnego. Ruchy kręgosłupa, kończyn, mimika twarzy, ruchy oczu odbywają się dzięki czynności mięśni poprzecznie prążkowanych, zależnych od naszej woli.

Pod względem położenia wyróżniamy:

1. mięśnie skórne - powierzchowne, są położone bezpośrednio pod skórą i przyczepione do niej jednym lub obu swymi końcami. Mięśnie skórne u człowieka znajdują się w stanie szczątkowym i zachowały się na głowie, twarzy, szyi i na powierzchni dłoniowej ręki;

2. mięśnie szkieletowe - głębokie, są położone pod powięzią powierzchowną. W większości do szkieletu przytwierdzone są obu swymi końcami.

Nieznaczna liczba mięśni prążkowanych łączy się z narządami zmysłów, jak mięśnie gałki ocznej i kosteczek słuchowych, czy też znajduje się w ścisłym związku z niektórymi trzewiami np. z odbytnicą, językiem, gardłem i krtanią.

Liczba mięśni w organizmie nie jest ściśle określona, z powodu trudności, które wynikają przy zaliczaniu niektórych części mięśniowych
do poszczególnych jednostek. Nieraz trudno jest zdecydować czy konkretna cząstka mięśniowa stanowi oddzielny mięsień, czy też wiązkę sąsiedniego mięśnia, z którym luźniej lub ściślej jest połączona.

Ukrwienie nadaje mięśniowi czerwoną barwę. Poszczególne włókno mięśniowe ma swoje własne zabarwienie, powodowane hemoglobiną mięśnia. Intensywność zabarwienia zależy również od ilości krwi w sieci naczyń włosowatych i ilości hemoglobiny. Jeżeli jest jej dużo, włókno mięśniowe nabiera ciemnoczerwonego zabarwienia, jeżeli zaś niewiele - staje się jaśniejsze. U człowieka włókna mięśniowe jasne i ciemne są różnorodnie z sobą powiązane. Najciemniejsze mięśnie u człowieka są najbardziej wytrzymałe np. mięsień sercowy, mięśnie gałki ocznej lub przepona.

Na powstawanie nazwy mięśni mają wpływ różne przyczyny np.:

• miejsce przyczepu (mostkowo - obojczykowo - sutkowy, międzypoprzeczny, kruczo - ramienny)

• położenie topograficzne (ramienny, piszczelowy)

• kierunek przebiegu (prosty, skośny)

• czynność mięśnia (zginacz, odwodziciel)

• postać mięśnia (obły, najszerszy)

• budowa mięśnia (wielodzielny, dwugłowy)

1.1. Budowa mikroskopowa mięśni

Każdy mięsień składa się z włókien mięśniowych nazywanych miocytami prążkowanymi. Miocyt jest dużą komórką o kształcie wydłużonego cylindra z zaostrzonym końcem. Ciało miocyta jest otoczone cieniutką osłonką - sarkolemmą. W swym wnętrzu oprócz niedużej ilości protoplazmy zawiera włókienka kurczliwe - miofibrylle, stanowiące kurczliwy składnik miocytu. Miofibrylle ułożone są wiązkami, ciągnącymi się przez całą długość miocytu. Na końcach miofibrylle przebijają sarkolemmę i przechodzą we włókienka ścięgnowe, które tworzą ścięgna. Miocyty prążkowane układają się w wiązki otoczone tkanką łączną nazywaną omięsną wewnętrzną. W mięśniach większych powstają grubsze osłony łączno - tkankowe nazywane omięsną zewnętrzną. Na zewnątrz mięsień okryty jest osłonką - namięsną. Wreszcie całość narządu otacza zazwyczaj błona łącznotkankowa - powięź.

1.2. Skład mięśni

W mięśniu wyróżniamy dwie różne części: jedna stanowi kurczliwa masa mięśniowa o ciemnoczerwonym zabarwieniu, zbudowana z włókien mięśniowych nazywana brzuścem. Drugą część stanowi ścięgno, koloru szarosrebrzystego, składające się z niekurczliwych pasm tkanki łącznej ścięgnistej, zazwyczaj występuje na obu końcach mięśnia i łączy mięsień ze szkieletem. Ścięgna mięśni szerokich tworzą cienkie, mocne blaszki nazywane rozcięgnem.

Mięsień ma zazwyczaj tylko jeden brzusiec, choć są również mięśnie składające się z kilku brzuśców - głów. Każda z głów takiego mięśnia ma przyczepy na różnych punktach kostnych.

Zależnie od wzajemnego stosunku pasm mięśniowych i ścięgien odróżniamy różne formy mięśni. W mięśniach wrzecionowatych lub płaskich włókna pasm mięśniowych przebiegają równolegle i stanowią prostolinijne przedłużenie włókien ścięgna. W mięśniu pierzastym włókna mięśniowe dochodzą do ścięgna skośnie z obu jego stron, a w mięśniu półpierzastym łączą się ze ścięgnem tylko po jednej stronie.

1.3. Kształty mięśni

Ze względu na kształt mięśnie dzielimy na trzy zasadnicze grupy:

1. mięśnie długie - umiejscowione głównie na kończynach, gdzie układają się w kilka warstw;

2. mięśnie szerokie - wymiary długości i ich szerokości są znacznie większe niż grubość. Są one zwykle spłaszczone i cienkie. Mięśnie te biorą udział w budowie ścian jamy brzucha, klatki piersiowej, miednicy;

3. mięśnie krótkie - występują w okolicach, gdzie ruchy są nieznaczne ale wymagają dużej siły np. dookoła kręgosłupa, niektórych stawów.

Odrębną grupę stanowią mięśnie mieszane, do których zaliczamy mięśnie okrężne, będące zwieraczami naturalnych otworów ustroju np.: mięsień okrężny ust, mięsień okrężny oka, zwieracz odbytu.

1.4. Przyczepy mięśni

Miejscami przyczepu mięśnia mogą być: wewnętrzna powierzchnia skóry, błona śluzowa, powięź lub torebka stawu. Jednak większość mięśni ma oba swe końce przytwierdzone do dwóch ruchomo ze sobą połączonych kości szkieletu, które na skutek skurczu mięśnia zbliżają się do siebie. Rozróżniamy przyczep początkowy (początek mięśnia) i przyczep końcowy (koniec mięśnia).

1.5. Narządy pomocnicze mięśni:

1. powięzie - błony zbudowane z tkanki łącznej włóknistej, otaczające poszczególne mięśnie, grupy mięśni lub wreszcie całą mięśniówkę ciała;

2. kaletki maziowe - mające kształt zamkniętych woreczków, wysłanych błona maziową, która wydziela śluzową, ciągliwą ciecz. Położone są najczęściej między mięśniem a podłożem kostnym, zmniejszając tarcie;

3. pochewka ścięgien - występują w postaci cewy, w której przebiega ścięgno;

4. bloczki mięśni - są to urządzenia, dokoła których owijają się ścięgna mięśni, zmieniając kierunek przebiegu i pociągania mięśnia;

5. trzeszczki - są to kostki włączone w ścięgna mięśni w pobliżu ich przyczepu.

Rozdział II. Charakterystyka wybranego odcinka układu mięśniowego - mięśnie kończyny dolnej.

Układ narządów ruchu dzielimy na bierny i czynny. Układ bierny składa się z kości wraz z całym systemem ich połączeń, układ czynny zaś składa się z mięśni, które są zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej. Przyczepiają się one do kości, dzięki czemu mogą je poruszać. Mięśnie te są zazwyczaj unerwione przez nerwy obwodowe rdzeniowe, a niektóre przez nerwy czaszkowe.

Uwzględniając podział topograficzny mięśnie kończyny dolnej dzielimy na:

• mięśnie obręczy kończyny dolnej

• mięśnie uda

• mięśnie goleni

• mięśnie stopy.

2.1. Mięśnie obręczy dolnej

Mięśnie obręczy dolnej - to mięśnie rozpoczynające się wewnątrz miednicy i biegnące do uda, przysłonięte są mięśniami brzusznymi dochodzącymi do pachwiny i do kości łonowej.

Grupę przednią stanowi mięsień biodrowo - lędźwiowy, który składa się z:

• mięśnia lędźwiowego większego

• mięśnia lędźwiowego mniejszego

• mięśnia biodrowego

Mięsień biodrowo - lędźwiowy jest przede wszystkim silnym zginaczem uda tzn. unosi je aż do zetknięcia z powierzchnią przednią brzucha. Czynność jego wpływa bezpośrednio na możność chodzenia, w położeniu leżącym na plecach skurcz mięśni obu stron może podnosić górną lub dolną połowę ciała, zależnie od ustawienia kończyn lub tułowia. Wreszcie mięsień biodrowo - lędźwiowy przywodzi udo i obraca je na zewnątrz.

Ryc.1. Mięśnie obręczy kończyny dolnej i uda prawego (na udzie zostały usunięte wszystkie mięśnie z wyjątkiem przywodzicieli):

1 - m. czworoboczny lędźwi;

2 - m. lędźwiowy większy;

3 - m. lędźwiowy mniejszy;

4 - m. biodrowy;

5 - m. przywodziciel krótki;

6 - m. przywodziciel długi;

7 - m. przywodziciel wielki;

8 - rozwór przywodzicieli.

Grupę tylną mięśni obręczy kończyny dolnej stanowią:

• mięsień pośladkowy wielki, który jest najgrubszym z mięśni ciała ludzkiego. Zbudowany z wydatnych pasm mięśniowych, biegnących ukośnie ku dołowi z okolicy kości krzyżowej do górnego odcinka kości udowej. Mięsień rozpoczyna się na kości biodrowej, na powierzchni położonej ku tyłowi od kresy pośladkowej tylnej, od brzegu bocznego kości krzyżowej i guzicznej, wreszcie od więzadła
  krzyżowo - guzowego. Mięsień pośladkowy wielki ma kształt równoległoboczny. Jego zadaniem jest prostowanie uda względem miednicy, czyli cofa je ku tyłowi. Prostuje on miednicę np. przy unoszeniu pochylonego ku przodowi tułowia w postawie stojącej.
  Przy postawie wyprostowanej mięsień pośladkowy wielki pełni rolę silnego stabilizatora miednicy, zapobiegając opadaniu tułowia
  ku przodowi,

• mięsień pośladkowy średni - leżący częściowo pod mięśniem pośladkowym wielkim, nieco wyżej i do przodu od niego. Włókna mięśnia pośladkowego średniego odchodzą do grzebienia biodrowego i od powierzchni pośladkowej talerza kości biodrowej, położonej między linią pośladkową przednią a tylną. Działanie mięśnia pośladkowego średniego polega na odwodzeniu uda.

Ryc.2. Mięśnie pośladkowe:

1 - m. pośladkowy średni;

2 - m. pośladkowy wielki.

Pod mięśniami pośladkowym wielkim i średnim położone są mięśnie należące do warstwy głębokiej, a wypełniające na obręczy biodrowej znaczną przestrzeń między krętarzem większym, kością krzyżową od środka
i grzebieniem kości biodrowej od góry. Należą do nich:

• mięsień pośladkowy mały

• mięsień gruszkowaty

• mięsień zasłaniacz wewnętrzny

• mięsień czworoboczny

• mięsień zasłaniacz zewnętrzny

Ryc.3. Mięśnie obręczy kończyny dolnej prawej, od wewnątrz:

1 - kanał zasłonowy;

2 - otwór nadgruszkowaty;

3 - m. gruszkowaty;

4 - więzadło krzyżowo - kolcowe;

5 - otwór podgruszkowaty;

6 - więzadło krzyżowo - guzowe;

7 - otwór kulszowy mniejszy;

8 - m. zasłaniacz wewnętrzny.

Ryc.4. Mięśnie obręczy dolnej prawej; od zewnątrz:

1 - otwór nadgruszkowaty;

2 - m. gruszkowaty;

3 - m. zasłaniacz zewnętrzny;

4 - m. zasłaniacz wewnętrzny;

5 - otwór kulszowy mniejszy;

6 - więzadło krzyżowo - guzowe;

7 - więzadło krzyżowo - kolcowe;

8 - otwór podgruszkowaty.

2.2. Mięśnie uda

Mięśnie uda - to mięśnie leżące na udzie, stanowiące najsilniejszy i największy objętościowo zespół w organizmie ludzkim. Silne przegrody międzymięśniowe oddzielają od siebie trzy grupy mięśni. Jedną z nich stanowią przywodziciele położone po stronie przyśrodkowej i działające (z wyjątkiem mięśnia smukłego) tylko na staw biodrowy. Pozostałe dwie grupy, działają na staw biodrowy i kolanowy, leżą po stronie przedniej i tylnej uda. Grupa przednia mięśni uda nazywana jest prostownikami, a tylna zginaczami. Prostowniki, które w pozycji pionowej przeciwdziałają sile ciążenia są znacznie silniejsze od zginaczy. Prostowniki są unerwione przez gałęzie nerwu udowego, przywodziciele - nerwu zasłonowego, a zginacze - nerwu kulszowego.

Grupę przednią mięśni uda stanowi leżący powierzchownie mięsień krawiecki i głębiej położony mięsień czworogłowy uda. Mięśnie tej grupy
są unerwione prze nerw udowy:

1. mięsień krawiecki - zwany też mięśniem najdłuższym uda. Biegnie on jako wąska wstęga najpierw po przedniej, następnie
   po przyśrodkowej stronie uda, między kością biodrową, a bliższym końcem kości piszczelowej. Mięsień krawiecki jest mięśniem dwustawowym i jedynym mięśniem uda, który zgina zarówno staw biodrowy i kolanowy;

2. mięsień czworogłowy uda - ma kształt podłużny, wrzecionowaty. Położony na powierzchni przedniej uda. Jest on grubym mięśniem, podzielonym na cztery głowy:

- mięsień prosty uda to dwustawowa, najbardziej niezależna głowa przednia;

- mięsień obszerny boczny czyli głowa boczna, jest najsilniejszą częścią mięśnia czworogłowego;

- mięsień obszerny przyśrodkowy czyli głowa przyśrodkowa;

- mięsień obszerny pośredni czyli głowa pośrednia.

Mięsień czworogłowy uda jest silnym mięśniem prostującym kończynę dolną w stawie kolanowym.

Ryc.5. Warstwa głębsza mięśni uda prawego od przodu:

1 - m. biodrowo - lędźwiowy;

2 - m. grzebieniowy;

3 - m. przywodziciel długi;

4 - m. przywodziciel wielki;

5 - m. smukły;

6 - blaszka ścięgnista kanału przywodzicieli;

7 - m. krawiecki;

8 - m. obszerny przyśrodkowy;

9 - m. prosty uda;

10 - m. obszerny pośredni;

11 - m. obszerny boczny;

12 - m. prosty uda;

13 - m. krawiecki.

Grupa mięśni przywodzących - stanowi liczną grupę mięśni znajdujących się po stronie przyśrodkowego uda. Odchodząc od kości łonowej i kulszowej wypełniają trójkątną przestrzeń, sięgając od miednicy w dół wzdłuż całego uda i ograniczoną od strony bocznej mięśniem krawieckim. Przywodziciele uda składają się z pięciu mięśni:

1. mięsień grzebieniowy - przywodzi udo, zgina je i nieznacznie obraca je na zewnątrz;

2. mięsień smukły - działając na staw biodrowy przy wyprostowanym kolanie przywodzi udo, prostuje je i słabo obraca je na zewnątrz. Działając na staw kolanowy zgina kolano i słabo je obraca do wewnątrz;

3. mięsień przywodziciel długi - jest silnym przywodzicielem, unosi udo, nieco obraca je na zewnątrz;

4. mięsień przywodziciel krótki - silny przywodziciel, obraca udo
na zewnątrz i zgina je;

5. mięsień przywodziciel wielki - najsilniejszy przywodziciel, wykonuje ruchy obrotowe, jest silnym prostownikiem stawu biodrowego.

Zadaniem wszystkich przywodzicieli jest utrzymanie równowagi ciała. Mięśnie te rozpoczynając się do przodu i do tyłu od poprzecznej osi stawów biodrowych równoważą chwiejną postawę stojącego człowieka.

Grupę tylną mięśni uda - stanowią mięśnie rozpoczynające się głównie na guzie kulszowym i kończące na goleni. Prostują one staw biodrowy i zginają staw kolanowy, oprócz tego przy zgiętym kolanie obracają goleń do wewnątrz i na zewnątrz. Grupę tę stanowią:

1. mięsień półścięgnisty - jest prostownikiem słabym i przywodzicielem stawu biodrowego. W działaniu na staw kolanowy jest zginaczem, wykonuje słaby ruch obrotowy w stawie kolanowym do wewnątrz;

2. mięsień półbłoniasty - jego działanie jest podobne do działania mięśnia półścięgnistego, tylko znacznie silniejsze. Jest on silnym prostownikiem i silnym przywodzicielem stawu biodrowego.
W działaniu na staw kolanowy silnie zgina goleń i obraca ją do wewnątrz;

Ryc.6. Mięśnie uda od tyłu:

1 - głowa długa m. dwugłowego uda;

2 - głowa krótka m. dwugłowego uda;

3 - ścięgno mięśnia dwugłowego uda;

4 - głowa boczna m. brzuchatego łydki;

5 - głowa przyśrodkowa m. brzuchatego;

6 - ścięgno m. półbłoniastego;

7 - dół podkolanowy;

8 - m. półbłoniasty;

9 - m. półścięgnisty.

1. mięsień dwugłowy uda - jak nazwa wskazuje posiada dwie głowy: długą i krótką. Mięsień dwugłowy uda zgina podudzie, po czym obraca je w bok, może również cofać udo (prostować), bierze udział w utrzymaniu prawidłowego położenia miednicy.

Wszystkie mięśnie uda otacza na kształt rękawa powięź szeroka.

2.3. Mięśnie goleni

Na goleni wyróżnia się trzy grupy mięśni działających głównie na staw skokowo - goleniowy. Niektóre ich przyczepy sięgają ku górze, również na udo i biorą udział w ruchach stawu kolanowego, inne schodzą na stopę
i palce powodując ich ruchy.

Grupa przednia mięśni goleni - prostowniki, należą do niej trzy silne mięśnie:

mięsień piszczelowy przedni, który jest silnym prostownikiem stopy, podnosi jej brzeg przyśrodkowy;

mięsień prostownik długi palców, który prostuje stopę i palce
w kierunku grzbietowym, nawracanie i odwodzenie stopy;

mięsień prostownik długi palucha, silnie prostuje paluch i stopę.

Grupa boczna mięśni goleni.

Mięśnie tej grupy leżą po stronie bocznej goleni, tworzą ją mięśnie strzałkowe długi i krótki. Mięśnie te leżą w komorze ograniczonej strzałką i błonami włóknistymi w postaci przegród międzymięśniowych i powięzi goleni:

mięsień strzałkowy długi - to najsilniejszy mięsień nawrotny stopy, unosi brzeg boczny i popuszcza brzeg przyśrodkowy, z ruchem tym łączy się ruch odwodzenia stopy;

mięsień strzałkowy krótki - jego działanie jest podobne do działania mięśnia strzałkowego długiego, tylko słabsze. Mięsień ten zgina stopę w kierunku podeszwowym, nawraca ją i odwodzi.

Ryc.7. Mięśnie goleni prawej z boku:

1 - m. strzałkowy długi;

2 - m. piszczelowy przedni;

3 - m. prostownik długi palucha;

4 - m. prostownik długi palców;

5 - troczek górny prostowników;

6 - troczek dolny prostowników;

7 - troczek dolny mm. strzałkowych;

8 - troczek górny mm. strzałkowych;

9 - m. strzałkowy krótki;

10 - m. płaszczkowaty;

11 - m. brzuchaty łydki;

12 - głowa strzałki.

Grupa tylna mięśni goleni - zginacze. Grupa ta składa się z siedmiu mięśni ułożonych w dwie warstwy:

1. warstwa powierzchowna, którą stanowią trzy mięśnie, których brzuśce tworzą uwypuklenie łydki:

- mięsień brzuchaty łydki,

- mięsień płaszczkowaty,

- mięsień podeszwowy.

Mięśnie te przyciskają stopę do podłoża, podnoszą ciało na końce palców oraz odrywają piętę od podłoża podczas chodzenia, biegania. Oprócz ruchu zgięcia mięśnie te odwracają i przywodzą stopę, działają na stawy skokowe, współdziałają w ustalaniu pionowej postawy ciała. Mięsień brzuchaty łydki działa również na staw kolanowy - zgina on kolano.

2. warstwa głęboka składająca się z czterech mięśni:

- mięsień podkolanowy,

- mięsień piszczelowy tylny,

- mięsień zginacz długi palców,

- mięsień zginacz długi palucha.

Mięsień podkolanowy - działa na staw kolanowy, zgina on goleń i przy zgiętym kolanie obraca ją do wewnątrz, napina torebkę stawową chroniąc
ją przed wpukleniem się do stawu.

Mięsień piszczelowy tylny - jest najsilniejszym mięśniem odwracającym stopę i przywodzicielem, jest podporą dla poprzecznego sklepienia stopy.

Mięsień zginacz długi palców - w działaniu na nogę odciążoną powoduje zgięcie podeszwowe stopy, odwracanie i przywodzenie. W działaniu na nogę obciążoną wzmacnia sklepienie stopy, zbliża piętę do goleni przy podnoszeniu się ciała na palce.

Mięsień zginacz długi palucha - wykonuje zgięcie podeszwowe stopy, odwraca i przywodzi stopę, wzmacnia sklepienie stopy i chroni przed płaskostopiem.

Ryc.8. Mięśnie goleni prawej od tyłu:

A - warstwa powierzchowna;

1 - m. podeszwowy;

2 - głowa boczna m. brzuchatego łydki;

3 - m. płaszczkowaty;

4 - ścięgno Achillesa;

5 - głowa przyśrodkowa m. brzuchatego łydki;

B - warstwa pośrednia;

1 - m. podeszwowy;

2 - m. płaszczkowaty;

3 - ścięgno Achillesa;

4 - m. podkolanowy;

C - warstwa głęboka;

1 - m. piszczelowy tylny;

2 - m. zginacz długi palucha;

3 - m. zginacz długi palców;

4 - m. podkolanowy.

2.4. Mięśnie stopy

Stopa stanowi skomplikowany aparat, który podpiera całe ciało w pozycji stojącej, jak i podczas chodzenia, biorący udział w przenoszeniu ciała do przodu. Wyróżniamy mięśnie grzbietu stopy i mięśnie podeszwy. Na grzebiecie stopy leżą dwa mięśnie:

1. mięsień prostownik krótki palucha - przyczynia się do prostowania i odwodzenia palucha

2. mięsień prostownik krótki palców - prostuje palce

Mięśnie podeszwy dzielą się na trzy grupy:

1. grupa przyśrodkowa - mięśnie kłębu palucha i do nich zaliczamy mięśnie:

- odwodziciel palucha

- zginacz krótki palucha

- przywodziciel palucha

2. grupa boczna - mięśnie kłębu palca małego, do nich należą mięśnie:

- odwodziciel palca małego

- zginacz krótki palca małego

- przeciwstawiacz palca małego

3. grupa środkowa - czyli mięśnie palców stopy i do nich zaliczamy:

- zginacz krótki palców

- mięśnie glistowate

- mięśnie międzykostne

- mięsień czworoboczny podeszwy.

Ryc.9. Mięśnie podeszwy prawej:

A - warstwa powierzchowna;

1 - ścięgno m. zginacza długiego palucha;

2 - m. zginacz krótki palucha;

3 - m. zginacz krótki palców;

4 - m. odwodziciel palucha;

5 - m. odwodziciel palca małego;

6 - m. zginacz krótki palca małego;

B - warstwa pośrednia;

1 - ścięgno m. zginacza długiego palucha;

2 - mm. glistowate;

3 - m. zginacz krótki palucha;

4 - m. zginacz długi palców;

5 - m. odwodziciel palucha;

6 - m. czworoboczny podeszwy;

7 - m. zginacz krótki palca małego;

C - warstwa głęboka;

1 - ścięgno m. zginacza długiego palucha;

2 - m. przywodziciel palucha (głowa poprzeczna);

3 - m. zginacz krótki palucha;

4 - m. przywodziciel palucha (głowa skośna);

5 - ścięgno m. zginacza długiego palucha;

6 - m. zginacz długi palców;

7 - m. czworoboczny podeszwy;

8 - ścięgno m. strzałkowego długiego;

9 - mm. międzykostne podeszwowe;

10 m. zginacz krótki palca małego.

BIBLIOGRAFIA

1. Bochenek Adam i Reicher Michał - Anatomia człowieka I, P.Z.W.L., Warszawa 1990r.

2. Dzwonkowski L., Michajlik A., Ramotowski W., Wojciechowski Z. - Anatomia i fizjologia człowieka, P.Z.W.L., Warszawa 1961r.

3. Krechowiecki Adam, Kubik Władysław, Łasiński Wiesław, Narkiewicz Olgierd, Sokołowska - Pituchowa Janina, Sylwanowicz Witold, Szostakiewicz - Sawicka Helena - Anatomia i fizjologia człowieka, P.Z.W.L., Warszawa 1983r.

1

13

---