Rozdział II
1. Omów istotę międzynarodowej polityki finansowej.
Jej istotą jest współdziałanie międzynarodowych organizacji i instytucji finansowych oraz państw w zakresie tworzenia formuł regulacyjnych międzynarodowych rynków i obrotów finansowych. Jak również dążenie do zapewnienia harmonijnego rozwoju stosunków finansowych, przeciwdziałania zjawiskom i procesom kryzysowym, jak też skoordynowana pomoc państwom, których system finansowy uległ destabilizacji.
Cechą szczególną jest indykatywny charakter wytycznych , dobrowolność stosowania zalecanych środków, brak środków przymusu. Istotą międzynarodowej polityki finansowej jest ryzyko utraty korzyści wynikających z podporządkowania się zaleceniom.
2. Podaj historyczne podstawy tworzenia organizacji międzynarodowych.
Kryzys światowy w połowie okresu międzywojennego unaocznił wielu politykom i ekonomistom potrzebę skoordynowania wysiłków i stworzenia ram organizacyjnych, które pozwalałyby na przezwyciężenie pojawiających się trudności okresowych bądź lokalnych, tak aby nie dezorganizowały one całej gospodarki światowej. W latach 1942-1943 zakończone zostały prace specjalistów brytyjskich i amerykańskich dotyczące ustanowienia międzynarodowej instytucji finansowej:
- plan brytyjski opracowany przez J. M. Keynesa: założenie międzynarodowego banku, który byłby zdolny do udzielania kredytów w nowej jednostce pieniężnej „bancor” państwom członkowskim w wysokości 75% ich przeciętnego importu i eksportu w latach 1936-1939.
- plan amerykański opracowany przez H.D. White'a i H. Morgenthaua: ustanowienie funduszu w kwocie 5mln dolarów, który byłby efektem transferu części rezerw walutowych państw członkowskich.
Po obradach w Bretton Woods zdecydowano o utworzeniu dwóch instytucji- Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju.
3. Scharakteryzuj ogólnie Międzynarodowy Fundusz Walutowy.
Rozpoczął oficjalną działalność 27 grudnia 1945r. Cele MW to:
- promocja międzynarodowej współpracy finansowej,
- promocja ekspansji handlu zagranicznego,
- zwiększenie wzajemnego zaufania oraz promocja stabilizacji kursów,
- doprowadzenie do utworzenia wielostronnego systemu płatności dla transakcji bieżących między państwami, eliminowanie restrykcji dotyczących wymiany utrudniających ekspansję handlu światowego,
-pogłębienie zaufania do państw członkowskich poprzez oddanie do ich czasowej dyspozycji i ze stosownymi gwarancjami środków będących w zasobach Funduszu, w celu korekty nierównowagi ich bilansu płatniczego,
-skrócenie czasu trwania i zmniejszenie stopnia nierównowagi bilansów płatniczych państw członkowskich.
MFW spełnia trzy podstawowe funkcje:
- regulacyjna (dotyczy środków, które mogą ograniczać płatności i transfery związane z międzynarodowymi transakcjami bieżącymi),
- konsultacyjna (nadzór MFW nad międzynarodowym systemem walutowym),
- finansowa (czasowe finansowanie bilansu płatniczego płatniczego i administrowanie systemu SDR).
Polska „powróciła” do Funduszu 12 czerwca 1986r. W końcu 2004r. do MFW należało 185 państw, z tego 24 miało status rozwiniętych.
Podstawę kapitału Funduszu stanowią wkłady członkowskie zgromadzone na rachunku ogólnym zasobów GRA. Zasoby GRA tworzone są przez waluty państw członkowskich, SDR i złoto. Zasoby te są pozyskiwane w formie subskrypcji (równe wkładom), pożyczek, obciążeń z tytułu wykorzystania środków Funduszu, dochodów z inwestycji oraz oprocentowania SDR posiadanych przez MFW. Wkłady zależą od wielkości i sytuacji ekonomicznej kraju i określają m.in. siłę głosu nowego członka, wymiar jego potencjalnego dostępu do środków Funduszu i udział w SDR.
Organem polityczno- decyzyjnym jest Rada Gubernatorów.
4. Jakie kredyty i pożyczki udziela MFW członkom organizacji? Omów zasady kredytowania.
Od początku działalności kredyt MFW udzielany był w transzach wynoszących jedną czwartą, tj. 25% wkładu członkowskiego.
PROMESY KREDYTOWE- kredyt przeznaczony dla państw mających krótkoterminowe trudności z bilansem płatniczym.
FINANSOWANIE ROZSZERZONE- dotyczy państw najsłabiej rozwiniętych oraz będących w trakcie transformacji polityczno-ekonomicznej (dłuższy czas zwrotu kredytów).
FINANSOWANIE UZUPEŁNIAJĄCE- niweluje trudności związane z wymianą międzynarodową, jak też wspiera programy dostosowawcze zaaprobowane przez MFW.
POMOC NADZWYCZAJNA- ze względu na klęski żywiołowe i sytuację powojenną.
UZUPEŁNIENIE REZERW- na cele związane z problemami równoważenia bilansu płatniczego.
LINIE KREDYTOWE- nie ma wyraźnie określonych limitów dostępu.
Zasady korzystania ze środków:
- wkład finansowy państwa w ramach ogólnego zasobu środków (GRA) Funduszu decyduje o możliwościach i wielkości środków do pozyskania (odróżnia się wkład wniesiony w złocie i wkład wniesiony w walutach bazowych (dolar, euro, funt, jen), które tworzą transzę rezerwową, od wkładu wniesionego w walutach krajowych)
- podstawową drogą udostępniania środków Funduszu jego członkom jest sprzedaż walut innych krajów lub SDR w zamian za ich własne waluty, czyli pożyczkobiorca kupuje środki rezerwowe innych państw za walutę krajową,
- państwo wnoszące wkład rezerwowy uzyskuje prawo do kredytu płynnego z MFW, zwanego pozycją rezerwową lub transzą rezerwową, którą może wykorzystać w każdej chwili, jeżeli potrzebuje tych środków, ze względu na sytuację w bilansie płatniczym,
-podstawowym powodem udzielania kredytów są trudności finansowania bilansu płatniczego,
-uwarunkowaniem udzielenia kredytu jest opracowanie i wdrożenie przez państwo kredytobiorcę odpowiedniego programu reform ekonomicznych,
- państwa mające nadwyżki środków może je ulokować w MFW i w ten sposób powstaje transza rezerwowa (środki rezerwowe).
- polityka transz kredytowych traktowana jest jako podstawowa forma polityki finansowej MFW- całość uzgodnionego kredytu jest dzielona na części (transze).
- wnioski o kredyt są szczegółowo badane. Chodzi zwłaszcza o ustalenie czy ich przeznaczenie jest zgodne z warunkami i kryteriami Funduszu, czy są gwarancje, że będą użyte na deklarowane cele i że ich zwrot nastąpi w terminie,
- dostęp do środków MFW w ramach jednej polityki lub ułatwień kredytowych jest niezależne od innych,
- udostępniane środki są oprocentowane.
5. Jakie jest znaczenie stosunków z MFW?
Dokonywana przez MFW ocena przedsięwzięć gospodarczych i wyników ich realizacji w danym państwie członkowskim ma znaczący wpływ na zachowanie innych podmiotów międzynarodowego systemu finansowego, przede wszystkim Banku Światowego.
Stanowisko MFW respektują banki komercyjne, zwłaszcza przy prowadzeniu negocjacji w sprawie obsługi lub redukcji zadłużenia zagranicznego. Pozytywna opinia FW może przyczynić się do napływu środków pochodzenia zagranicznego oraz powodować udostępnianie różnych kredytów, przede wszystkim przez agendy Banku Światowego i banków regionalnych.
Znaczące kredyty, które udostępnia Fundusz, udzielane są pod warunkiem dokonania reform strukturalnych w gospodarce, te zaś stają się tym ostrzejsze, im gorsza jest sytuacja ekonomiczna kraju zwracającego się o pomoc do Funduszu.
MFW wymuszając (stymulując) opracowanie programów dostosowawczych, których celem jest reforma strukturalna w gospodarce, zrównoważenie bilansu płatniczego, stabilizacja kursów walutowych oraz ograniczenie i likwidacja inflacji, kładzie nacisk na zachowanie dyscypliny finansowej, zwłaszcza budżetowej.
6. Omów stosunki Polski z Międzynarodowym Funduszem Walutowym
W latach 1989-1994 Polska zawarła 4 porozumienia z MFW:
1) typu SBA zwarte 1980 obejmowało okres od lutego '90 do marca '91. Polska nie wykorzystała wszystkich środków ponieważ nie spełniła warunków porozumienia
2) typu EFL (program dostosowawczy i kompensacyjny) zawarte w kwietniu '91 na trzy lata ('91-'93), niestety już w czerwcu '92 pomoc została zawieszona ponieważ przekroczyliśmy ustalone parametry gospodarcze.
3) typu SBA zawarte w '93 roku, uzyskaliśmy kredyt w pięciu równych transzach (dostęp do środków we wrześniu '93). Z 476 mln SDR kredytu wykorzystaliśmy 357 mln SDR
4) typu SBA, zawarte w sierpniu '94 roku, było to porozumienie na 1,5 roku (od lipca '94 do grudnia '95), pożyczka była rozłożona na 7 transz.
W połowie lat dziewięćdziesiątych sytuacja Polski uległa polepszeniu, staliśmy się jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się państw świata. W związku z tym korzystanie z pomocy kredytowej MFW stało się zbędne i tak od 1995 roku Polska nie występuje już w statystykach MFW w sferze kredytowej.
7. Scharakteryzuj Bank Światowy i światowy system bankowy
Bank Światowy został ustanowiony na konferencji w Breton Wood w lipcu 1945 roku. Rozpoczął działalność 25 czerwca 1946r. Siedziba jego mieści się w Waszyngtonie. Jego podstawowym zadaniem była pomoc w odbudowie państw zniszczonych w czasie II wojny światowej. Do banku mogą należeć państwa będące członkami MFW.
Powszechnie z Bank Światowy uznaje się grupę ściśle ze sobą powiązanych organizacji którymi są:
- Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
- Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju
- Międzynarodowa Korporacjia Finansowa
- Wielostronna Agencja Gwarancji Inwestycji
- Międzynarodowe Centrum Porozumień
Pierwotny kapitał założycielski wynosił 10 mld USD. Największe udziały kapitałowe mają państwa rozwinięte. Wielkość kapitału jest okresowo podwyższana. Pierwotnie każde państwo 20% subskrybowanego udziału wnosiło w gotówce a pozostałe 80% było formą gwarancji. Aktualnie proporcje te wynosą 10:90 przy czym 1% wpłaca się w walucie wymienialnej i 9% w walucie krajowej.
Organem decyzyjno-politycznym jest Rada Gubernatorów. Bieżącymi sprawami zajmuje się Zarząd. Zwierzchnikiem personelu jest Prezes Banku. Decyzje mniej ważne (administracyjne) podejmowane są zwykłą większością głosów, a najważniejsze kwalifikowaną większością głosów.
Każde państwo ma 250 głosów oraz po 1 głosie na każdy subskrybowany udział. Największymi udziałowcami są Stany Zjednoczone oraz Niemcy, Japonia, Wielka Brytania oraz Francja.
Źródłem udzielania kredytów prze bank są emisje obligacji krótko i długoterminowych denominowanych w dolarach amerykańskich, jenach japońskich, euro, frankach szwajcarskich. Uzupełniającym źródłem są wpłaty państw członków Banku oraz środki własne.
Światowy system bankowy tworzą 3 główne grupy organizacji o charakterze bankowym:
Banki tworzone przez państwa, których podstawę finansową tworzą wkłady poszczególnych państw- to przede wszystkim grupa Banku Światowego i regionalne banki rozwoju np. Europejski Bank Rozwoju i Odbudowy (EBOR)
Banki centralne państw i unii ekonomiczno-finansowej(Europejski Bank Centralny) nawet gdy nie posługują się nazwą banku (np System Rezerw Federalnych USA)
Banki komercyjne
8. Jaka jest struktura i główne elementy światowego systemu bankowego
Światowy system bankowy tworzą 3 główne grupy organizacji o charakterze bankowym:
Banki tworzone przez państwa, których podstawę finansową tworzą wkłady poszczególnych państw- to przede wszystkim grupa Banku Światowego i regionalne banki rozwoju np. Europejski Bank Rozwoju i Odbudowy (EBOR)
Banki centralne państw i unii ekonomiczno-finansowej(Europejski Bank Centralny) nawet gdy nie posługują się nazwą banku (np System Rezerw Federalnych USA)
Banki komercyjne
9. Omów działalność Banku Światowego- Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju
Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju to właściwy Bank Światowy. Na początku XXI wieku działania banku koncentrują się na osiągnięciu celów nakreślonych w Deklaracji Milenijnej ONZ są to:
1) Redukcja o połowę między '90- 2015 odsetka osób, których dochody są niższe od 1 USD dziennie, podobnie osób głodujących
2) Zapewnienie do 2015 roku powszechności wykształcenia podstawowego
3) Promowanie równości płci i autonomii kobiet, likwidacja nierówności w procesie kształcenia na poziomie podstawowym do 2005, a na pozostałych poziomach do 2015 roku.
4) Redukcja śmiertelności niemowląt i dzieci o 2/3 w okresie między 1990, a 2015 biorąc pod uwagę umieralność dzieci poniżej 5 lat.
5) Poprawa zdrowotności matek, redukcja umieralności macierzyńskiej o ¾ w okresie 1990-2015.
6) Zwalczenie AIDS
7) Zagwarantowanie zachowania środowiska naturalnego
8) Wsparcie współpracy międzynarodowej w dziedzinie rozwoju.
Główne obszary aktywności banku:
- inwestowanie w ludzi- angażuje się w wiele przedsięwzięć zdrowotnych, opiekuńczych, oświatowych, żywnościowych, wspiera reformy socjalne i ubezpieczeniowe, wspomaga opracowanie programów przezwyciężenia biedy i kryzysów
- ochrona środowiska- bank jest największym fundatorem projektów ochrony przed zanieczyszczeniami i degradacją środowiska naturalnego, wspomaga opracowanie i realizację projektów regionalnych i krajowych
- zapewnienie edukacji dziewcząt- bank wspiera inicjatywy lokalne dotyczące tworzenia szkół wiejskich i zapewnienia im kobiecej kadry nauczającej
- stymulowanie rozwoju sektora prywatnego - bank zapewnia doradztwo techniczne i polityczne, pomaga rządom w tworzeniu klimatu przedsiębiorczości poprzez doskonalenie przepisów prawnych , tworzenie agencji rządowych, inwestowanie w infrastrukturę, prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, demontaż monopoli.
- umocnienie zdolności rządów do rozwiązywania wyzwań rozwojowych - wspomaganie tworzenia klimatu prowadzącego do lepszej skuteczności, konkurencyjności i mniejszej skłonności do korupcji
- promowanie reform ekonomicznych
- napływ inwestycji - bank jest ważnym partnerem rządów w obszarze planowania i finansowania inwestycji rozwojowych
- powielanie sukcesu niskim kosztem - wspieranie różnych form nawet najdrobniejszej przedsiębiorczości, ponieważ nawet tak małe pożyczki mogą pomóc w podjęciu działalności wytwórczej o charakterze rękodzielniczym
MBOR ma istotny wpływ na stymulowanie rozwoju, zwłaszcza państw najsłabiej rozwiniętych, rozwiązywanie problemów społecznych i zdrowotnych, a także oświatowych najbiedniejszych państw świata.
Zakres finansowania i dofinansowania:
- bezpośrednie finansowanie projektów inwestycyjnych
- uczestnictwo w pożyczkach zaciąganych z różnych źródeł
- udzielanie gwarancji kredytowych przy kredytach z innych źródeł
- organizacja pożyczek
- sprzedaż udziałów
10. Omów działalność Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (IDA)
zostało utworzone 24.09.1969 roku jako organizacja afiliowana przy Banku Światowym (IBRD)
członkami stowarzyszenia są państwa należące do IBRD, które dzielą się na:
- państwa najwyżej rozwinięte, które dostarczają środki finansowe
- państwa słabo rozwinięte, które korzystają z pomocy finansowej Stowarzyszenia
celem jest udzielanie pomocy rozwojowej państwom najbiedniejszym (dochód narodowy na jednego mieszkańca < od 865 USD)
źródłem finansowania Stowarzyszenia są
- subskrypcje państw członkowskich
- darowizny państw rozwiniętych
- transfery z Banku Światowego
Stowarzyszenie rocznie przeciętnie pożycza ok. 5-6 mld USD, które to środki wykorzystywane są na finansowanie projektów edukacyjnych, ochrony zdrowia, oczyszczalni, ochrony środowiska naturalnego itp.
IDA udziela niskoprocentowych kredytów, których terminy spłaty są stosunkowo długie (35-40 lat) z 10-letnią karencją, przy czym pobierana jest opłata za obsługę administracyjną
11. Omów działalność Międzynarodowej Korporacji Finansowej (MKF):
MKF została utworzona 24.07.1956 jako organizacja afiliowana przy Banku Światowym
Jest ona prawnie i finansowo samodzielna, posiada własne regulacje statutowe, udziałowców, strukturę finansową i własny personel
Członkami są państwa należące do Banku Światowego (w 2005 r. 178 państw)
Kapitał składa się z wkładów członkowskich. Siła głosów jest proporcjonalna do wniesionych wkładów
Cele:
Wspieranie sektora prywatnego, bez gwarancji rządowych
Wspólne inwestycje z krajowym kapitałem prywatnym
Pomoc w przygotowaniu przedsięwzięć, ich ocena i nadzór
Cele te są realizowane przez poniższe formy aktywności:
Kredytowanie projektów sektora prywatnego. Kredyty te są długoterminowe, oprocentowane na warunkach rynkowych, udzielane na okres 7-12 lat z 3-letnia karencją. Kredyty maja charakter kofinansujacy - do 50% przedsięwzięcia. Firma przedkłada dokumentację studium wykonalności i biznes plan. Ich akceptacja przez MKF jest równoznaczna z udzieleniem kredytu.
Mobilizowanie środków z innych źródeł, ułatwianie dostępu firmom z państw słabiej rozwiniętych (zwłaszcza wschodzących rynków) do międzynarodowych rynków finansowych.
Prowadzenie doradztwa przemysłowego, finansowego i technicznego.
Zasadnicza działalność MKF polega na wskazaniu szans, promowaniu innowacyjności techniki, integrowaniu działań środowiskowych, społecznych i zarządczych przedsiębiorstw, wprowadzaniu profesjonalizmu i standardów etycznych
12. Omów działalność Wielostronnej Agencji Gwarancji Inwestycji (WAGI):
Agencja została utworzona w 1988 r. na mocy decyzji Rady Gubernatorów Banku Światowego.
Jest afiliowana przy Banku Światowym.
Celem jej jest pobudzanie i stymulowanie przepływu kapitału z państw rozwiniętych do rozwijających się. Udziela gwarancji od ryzyka niehandlowego.
Podstawę finansową WAGI stanowią jej środki statutowe (w 1998 r. był to 1mld SDR)
Zasadnicze zadania są określone następująco:
Zapewnienie napływu kapitału i technologii produkcyjnych do państw rozwijających się na warunkach odpowiadających ich potrzebom rozwojowym.
Prowadzenie badań, promowanie napływu inwestycji.
Zwiększanie zdolności innych publicznych lub prywatnych ubezpieczycieli w zakresie ubezpieczeń ryzyka politycznego poprzez koubezpieczenia i reubezpieczenia.
Ubezpieczanie inwestycji w państwach ograniczających lub wyłączających ubezpieczenia poprzez politykę narodowych ubezpieczycieli lub specyficzna politykę przyjęta przez rządy.
Zapewnienie inwestorom, którzy nie maja dostępu do innych oficjalnych ubezpieczeń, możliwości ubezpieczenia ryzyka politycznego.
Zapewnienie możliwości ubezpieczenia inwestycji nieoferowanych przez innych ubezpieczycieli.
13. Omów działalność Banku Rozrachunków Międzynarodowych
Jest to najstarsza międzynarodowa instytucja finansowa. Bank ten został założony 20.01.1930 w celu ułatwienia realizacji zobowiązań reparacyjnych Niemiec po I Wojnie Światowej, co po odmowie Niemiec stało się nieaktualne. W okresie międzywojennym stał się pośrednikiem miedzy bankami centralnymi. Posadzony o kolaboracje z Niemcami został rozwiązany prze Konferencje Narodów Zjednoczonych w Bretton Woods w 1944 r. Decyzja ta została unieważniona i w 1946 r. Bank wznowił swoją działalność.
Obecnie działalność Banku koncentruje się na prowadzeniu międzynarodowych operacji finansowych banków centralnych.
Bank Rozrachunków Międzynarodowych jest:
Bankiem banków centralnych (oferuje im szeroki wachlarz usług finansowych, zwłaszcza w obszarze zarządzania rezerwami zagranicznymi)
Centrum badań ekonomicznych i finansowych
Forum międzynarodowej kooperacji walutowej i finansowej
Ułatwia wprowadzanie różnych międzynarodowych porozumień finansowych
Na stan z 2005 r. Bank ma 56 członków (krajowych banków centralnych), wśród których najważniejszą role odgrywa grupa G-10 (faktycznie zrzeszająca 11 banków centralnych)
Siła głosów na zgromadzeniu ogólnym zależy od wielkości udziałów (wkładów)
Walutą odniesienia jest SDR
Władze:
Zgromadzenie Ogólne banków członkowskich - organ polityczno-decyzyjny
Rada Dyrektorów - jej celem jest określenie strategii i kierownictwo polityczne Banku
Komitet Wykonawczy - Organ wykonawczy kierowany przez Dyrektora Generalnego
37. Scharakteryzuj najbardziej znane banki regionalne:
Międzyamerykański Bank Rozwoju (rok założenia 1960):
Jest najstarszą i największą instytucją na świecie zajmującą się problemami rozwoju
Jego członkami są państwa amerykańskie i niektóre europejskie
Operacje finansowe rzędu 6-8mld USD rocznie
Cele: wzmocnienie konkurencyjności państw członkowskich, inwestycje w programy socjalne, promowanie regionalnej integracji ekonomicznej
Azjatycki Bank Rozwoju (rok założenia 1965):
Zrzesza 66 członków, z czego 19 spoza Azji
Operacje finansowe rzędu 5-10mld USD rocznie
Cele: redukcja ubóstwa, podniesienie poziomu życia obywateli państw członkowskich
Afrykański Bank Rozwoju (rok założenia 1963):
Operacje finansowe rzędu 2-4mld USD rocznie
Cele: redukcja ubóstwa, praca na rzecz rozwoju kontynentu, ochrona środowiska, przeciwdziałanie korupcji, promowanie integracji kontynentu
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju* (rok założenia 1990)
Europejski Bank Inwestycyjny* (rok założenia 1958)
*Banki te są scharakteryzowane w punktach 15 i 16.
15. Omów działalność Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI):
Utworzony w 1958r. na mocy Traktatu Rzymskiego
Siedziba Banku znajduje się w Luksemburgu
Głównym zadaniem jest finansowanie inwestycji wpływających na osiągnięcie celów UE
W skład Banku wchodzą przedstawiciele państw członkowskich UE
Władze banku:
Rada Gubernatorów - w jej skład wchodzą ministrowie desygnowanie przez państwa UE, zazwyczaj są to ministrowie finansów. Rada zatwierdza dyrektywy ogólne polityki kredytowej, zatwierdza bilans i raport roczny, decyduje o podwyższeniu kapitału i o operacjach Banku poza UE, mianuje członków Rady Dyrektorów, Komitetu Zarządzającego i Komitetu Audytorów
Rada Dyrektorów - obecnie składa się z 28 osób, 27 mianowanych przez państwa UE i 1 mianowanej przez Komisje Europejską. Rada decyduje o operacjach pożyczkowych i kredytowych
Komitet Zarządzający - organ kolegialny, kontroluje bieżące operacje Banku
Komitet Audytorów - nadzoruje i kontroluje właściwe przeprowadzanie operacji bankowych
- Podstawowym celem Banku jest wpływ na zrównoważony rozwój UE. EBI wspiera także zrównoważony rozwój w krajach śródziemnomorskich, oraz w państwach Afryki, Karaibów i Pacyfiku, jak również projekty w Ameryce Łacińskiej i Azji.
- Bank współpracuje z instytucjami UE. Na przykład, jego przedstawiciele mogą uczestniczyć w posiedzeniach komisji Parlamentu Europejskiego, zaś prezes EBI może uczestniczyć w posiedzeniach Rady.
- Główne kierunki finansowanie to:
Finansowanie Programu Amsterdamskiego wspierającego wzrost gospodarczy i zatrudnienie.
Wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw
Budowa sieci transeuropejskiej: transportowej, telekomunikacyjnej i energetycznej
Wspieranie projektów rozwojowych w regionach słabiej rozwiniętych
Pożyczki dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku
- Bank finansuje przedsięwzięcia o dużej skali (powyżej 25mln EUR), długoterminowe, poprzez kredyty indywidualne. Kredyt udzielany jest z reguły do wysokości 50% kosztu projektu, może być użyty w kombinacji ze środkami krajowymi lub grantami pomocowymi Wspólnoty
- Źródłami finansowania EBI są przede wszystkim emisje obligacji. Ze względu na najwyższy światowy ranking AAA Bank może emitować obligacje najmniejszym relatywnie kosztem.
16. Omów działalność Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.
EBOR powstał w efekcie zmian politycznych w Europie Środkowej i Wschodniej, celem wspierania i odnowy przemian ustrojowych w regionie. Procesy przebudowy gospodarki nie uzyskiwały wystarczającego wsparcia ze strony MFW i Banku Światowego, które są nastawione na pomoc dla państw. Bank działa od 1991 r., z siedzibą w Londynie. Jego udziałowcami jest 60 państw oraz Wspólnota Europejska i Europejski Bank Inwestycyjny. Beneficjentami są państwa Europy Środkowo Wschodniej i byłego ZSRR. Bank finansuje konkretne projekty. Promowanie prywatnej przedsiębiorczości jest jednym z głównych zadań i wyraża się w założeniu, że na ten cel przeznaczy się 60 % kredytów. Pozostała kwota ma wspomagać przedsięwzięcia dotyczące rozwoju infrastruktury danego kraju. Aktualne priorytety to:
koncentrowanie się na wspieraniu sektora prywatnego,
rozszerzanie działalności na wszystkie objęte programem państwa,
wspieranie rozwoju lokalnego przedsiębiorstw prywatnych,
umacnianie pośredników finansowych,
wzrost inwestycji kapitałowych.
Oprocentowanie EBOR ustala się na podstawie LIBOR. Maksymalny czas spłaty pożyczek wynosi 10 lat dla przedsiębiorstw i 15 lat dla przedsięwzięć w zakresie infrastruktury.
Zarząd Banku tworzy Rada Gubernatorów, desygnowanych przez państwa członkowskie. Organem wykonawczym jest Rada Dyrektorów, wybierana przez Radę Gubernatorów.
Duże znaczenie ma bezpieczeństwo udzielonej pożyczki (Bank udziela kredytu w zasadzie do 35 % preliminowanych kosztów inwestycji sektora prywatnego, zwracając uwagę zarówno na niski poziom kosztów inwestycji, jak i na realność pochodzących z tego tytułu dochodów w przyszłości. Wniosek kredytowy wymaga wszechstronnego obudowania informacyjnego. Kierowane propozycje przyjmuje biuro EBOR w Warszawie. Zgodę na realizację i finansowanie projektu wydaje się po jego zaopiniowaniu przez specjalistów centrali Banku w Londynie.
17. Na jakiej zasadzie określa się wielkość wkładu członkowskiego państwa Y w Międzynarodowym Funduszu Walutowym wg formuły Bretton Woods.
CQ = (0,01 Y + 0,025 R + 0,05 P + 0,2276VC)(1 + C/Y)
CQ - wkład członkowski,
Y - PKB w cenach bieżących z roku poprzedniego,
R - średni z 12 miesięcy poziom rezerw w złocie i dewizach w ramach posiadanych SDRów i pozycja rezerwowa w MFW w roku poprzednim,
P - średnia roczna płatności bieżących (towary, usługi, dochody, transfery prywatne) z okresu ostatnich 5 lat,
VC - zmienność dochodów bieżących, określana jako odchylenie standardowe od średniej ruchomej dla 5 lat, scentrowana na trzecim roku, dla okresu ostatnich 13 lat,
C - średnia roczna dochodów bieżących (towary, usługi, dochody, transfery prywatne) z okresu ostatnich 5 lat.
41. Na jakiej zasadzie określa się wielkość wkładu członkowskiego państwa Y w Międzynarodowym Funduszu Walutowym wg dowolnej formuły pomocniczej.
Są możliwe cztery reguły pomocnicze. Oto jedna z nich:
CQ = (0,0065 Y + 0,0205125 R + 0,078 P + 0,4052 VC)(1 + C/Y)
Y - PKB w cenach bieżących z roku poprzedniego,
R - średni z 12 miesięcy poziom rezerw w złocie i dewizach w ramach posiadanych SDRów i pozycja rezerwowa w MFW w roku poprzednim,
P - średnia roczna płatności bieżących (towary, usługi, dochody, transfery prywatne) z okresu ostatnich 5 lat,
VC - zmienność dochodów bieżących, określana jako odchylenie standardowe od średniej ruchomej dla 5 lat, scentrowana na trzecim roku, dla okresu ostatnich 13 lat,
C - średnia roczna dochodów bieżących (towary, usługi, dochody, transfery prywatne) z okresu ostatnich 5 lat.
19. Na jakiej zasadzie określa się poziom środków dostępnych dla państwa X w ramach transz kredytowych:
w skali rocznej,
limit wynosi najogólniej 100 % wkładów w skali rocznej, wypłata następuje w okresie od 12 do 18 miesięcy, zwrot 2,5 do 4 lat,
jednorazowo,
każda z transz stanowi 25 % udzielonego limitu.
skumulowanych?
Całkowity limit dla całego okresu kredytowania wynosi 300 % kredytu do zwrotu, maksymalny czas 3 lata, zwrot w okresie 2,25 do 5 lat
20. Na jakiej zasadzie określa się wysokość dostępnych środków:
z powodu niedoboru dochodów eksportowych,
Do 45 % wkładu w przypadku niewystarczających dochodów eksportowych. Limit nie może być przekroczony. Czas spłaty - maksymalnie 2,5 roku.
zwiększonych kosztów importu zbóż,
Do 55 % wkładu. Limit nie może być przekroczony. Czas spłaty - maksymalnie 2,5 roku.
w przypadku katastrof naturalnych,
Do 25 % dla każdej sytuacji. Pomoc powojenna w szczególnych sytuacjach może być wyższa. Zwrot w okresie od 3,25 do 5 lat. Oprocentowanie bazowe 0,5 % za serwis.
21. Jakie są podobieństwa i różnice między Międzynarodowym Funduszem Walutowym a Bankiem Światowym?
Podobieństwa:
Geneza: obie instytucje utworzone na mocy postanowień Konferencji w Bretton Woods 1944
Pierwszy beneficjent: Francja w 1947
Obecność Polski: do obu instytucji od początku ich działalności należała (BŚ) lub zgłaszała akces członkowski (MFW) Polska; z obu wycofała się w roku 1950, by powrócić w 1986
Działania w latach 1945-1960:
- na rzecz osiągnięcia wymienialności walut przez poszczególne państwa dla realizacji płatności bieżących
- eliminowanie restrykcji dotyczących handlu i płatności nakładanych w czasie II WŚ
Działania w latach 1991-2000:
- zaangażowanie w proces przebudowy gospodarek byłych państw socjalistycznych
- przezwyciężanie kryzysów finansowych w Azji Wschodniej i Pd-Wschodniej
- dostosowywanie działań do ery globalizacji
Wspólny cel: Komitet Rozwoju - organ doradczy zajmujący się problemami rozwoju, nadzorujący sprawy rozwoju, przede wszystkim związane z transferem środków do państw słabo rozwiniętych
Wspólne działania w obszarze gospodarki i finansów światowych w odniesieniu do państw najbiedniejszych; promowanie zrównoważonego rozwoju gospodarczego, pomoc w przedsięwzięciach i inwestycjach rozwojowych, zwalczanie biedy
Wkłady jako podstawa finansowa: w obu przypadkach źródłem dochodów są subskrypcje (wkład ustala się w zależności od wielkości i sytuacji ekonomicznej kraju); wpłaty głównie w walucie krajowej, pozostała część w wymienialnej; najwyższe wkłady w obu przypadkach pochodzą od Stanów Zjednoczonych
Organ polityczno-decyzyjny: w obu instytucjach istnieje Rada Gubernatorów (skład: 1 gubernator i jeden zastępca z każdego państwa członkowskiego), spotkania raz w roku
Różnice:
Organizacja:
MFW |
BŚ |
Organ pomocniczy Rady Gubernatorów: Międzynarodowy Komitet Walutowy i Finansowy
Organ wykonawczy: Rada Wykonawcza |
Kierowanie bieżącymi sprawami: Zarząd
Zwierzchnik Personelu: Prezes Banku
Zadania Kierownicze: Prezydent Wiceprezydenci Dyrektorzy Zarządzający
|
Finansowanie kredytów:
MFW |
BŚ |
Wykorzystując kapitał zgromadzony w ramach wkładów członkowskich (w razie potrzeby pożyczki od krajów dysponujących nadwyżkami) |
Emisje obligacji krótko- i długoterminowych (w ramach uzupełnienia wpłaty państw członkowskich) |
Sposób oprocentowania pożyczonych środków:
MFW |
BŚ |
a) Oprocentowanie bazowe + 1% dla 50% limitu z 200% 2% od nadwyżki powyżej 300% limitu b) koszty serwisu 0,5% c) za unieruchomienie środków (od chwili przyznania do wykorzystania) 0,25% dla kredytu do 100% limitu i 0,35% dla kredytu powyżej 100% limitu |
a) Oprocentowanie rynkowe, jednowalutowe zmienne na podstawie LIBOR lub stałe, wielowalutowe b) prowizja zaangażowania 0,5-1,5% niewykorzystanej sumy kredytu |
22. Jakie są podobieństwa i różnice między Międzynarodowym Funduszem Walutowym a Bankiem Rozrachunków Międzynarodowych?
Podobieństwa:
Prawo głosu: w obu instytucjach siła głosu członków na zgromadzeniach jest uzależniona od ich wkładów (udziałów)
Różnice:
Konferencja Bretton Woods 1944: BRM (utworzony w 1930 roku) został na Konferencji rozwiązany, MFW na tejże konferencji powołano; należy jednak dodać, że decyzja o likwidacji została cofnięta i BRM wznowił działalność w 1946
Charakter działalności:
MFW |
BRM |
pomoc finansowa zadłużonym krajom członkowskim, które w zamian są zobowiązane do dokonywania reform ekonomicznych i innych działań stabilizujących. |
jest forum międzynarodowej współpracy walutowej, centrum prac badawczych i publikacji danych statystycznych., bankiem banków centralnych, pełni funkcję agenta i powiernika w stosunku do różnych funduszy międzynarodowych |
członkowie: MFW - państwa, BRM - Banki Centralne państw
23. Jakie są podobieństwa i różnice między Bankiem Światowym a Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju?
Podobieństwa:
Podstawa finansowa: to wkłady państw wchodzących w skład instytucji
W obu organizacjach pojawia się organ: Rada Gubernatorów
Oprocentowanie pożyczek w oparciu o LIBOR
Różnice:
Siedziba: BŚ - Waszyngton, EBOiR - Londyn
Czas powstania: BŚ - 1944, EBOiR - inicjatywa w 1989, powołanie w 1990
Obszar zainteresowania:
BŚ - zapewnia długoterminowe pożyczki o preferencyjnym oprocentowaniu dla najbardziej potrzebujących krajów członkowskich oraz przedsiębiorstw publicznych (po otrzymaniu gwarancji rządowych), dotacje, pomoc techniczną - obecnie wszystko do celów walki z ubóstwem i finansowanie różnych dziedzin życia
EBOiR - finansowanie konkretnych projektów; koncentracja na wsparciu rozwoju sektora przedsiębiorczości prywatnej w państwach urzeczywistniających zasady demokracji wielopartyjnej, pluralizmu oraz gospodarki rynkowej, wsparcie transformacji i przyspieszenia niezbędnych zmian strukturalnych
Wniosek o udzielenie kredytu w przypadku EBOiR wymaga wszechstronnego obudowania informacyjnego, m.in. w zakresie charakterystyki planowanej transakcji, charakterystyki rynku
24. Jakie są podobieństwa i różnice między Europejskim Bankiem Inwestycyjnym a Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju?
Podobieństwa:
Szczególne zainteresowanie obu instytucji sektorem prywatnym, wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw
Różnice:
Czas powstania: EBI - 1958, EBOiR - inicjatywa w 1989, powstanie w 1990
Zadania:
EBI - finansowanie inwestycji wpływających na osiągnięcie celów UE, wpływ na jej zrównoważony rozwój
EBOiR - koncentracja środków na wspieraniu przedsiębiorczości prywatnej
Siedziba: EBI - Luksemburg, EBOiR - Londyn
Źródło finansowania: EBI - emisja obligacji, EBOiR - wkłady członków
25. W jaki sposób, wyłączając Stany Zjednoczone, można określić mniejszość blokującą z możliwie najmniejszą liczbą państw? Podaj przykład obliczeń.
W MFW przy podejmowaniu decyzji liczy się siła głosów poszczególnych państw określona udziałem w środkach finansowych funduszu. Wymóg kwalifikowanej większości: 85% głosów. USA dysponuje 17,14%, co daje im możliwość samodzielnego blokowania wybranych decyzji, ponieważ mniejszość blokująca wynosi 15%.
26. Jakie są różnice kompetencji decyzyjnych Rady Gubernatorów i Rady Wykonawczej?
Rada Gubernatorów |
Rada Wykonawcza |
|
|
27. Wskaż typowe źródła finansowania wykorzystywane przez MFW i Bank Światowy
MFW - podstawę kapitału stanowią wkłady członkowskie zgromadzone na rachunku ogólnym zasobów - GRA. Zasoby GRA tworzone są przez waluty państw członkowskich, złoto i SDR. Zasoby te pozyskiwane są w formie:
- są głównym źródłem dochodu. Kiedy państwo przystępuje do Funduszu, ustalany jest jego wkład, którego wysokość zależy od wielkości i sytuacji ekonomicznej kraju. Wkład określa m.in. siłę głosu nowego członka, wymiar jego potencjalnego dostępu do środków Funduszu i udział w SDR. Wysokość wkładu może być rewidowana w okresach pięcioletnich. Subskrypcje (początkowa oraz normalna, związana ze wzrostem wkładu) są w głównej części płacone w walucie krajowej i w mniejszej (nie przekraczającej 25%) w środkach rezerwowych tj. SDR lub waluty obce akceptowane przez Fundusz (euro, dolar USA, funt brytyjski, jen japoński)
Pożyczki dla MFW - Środki statutowe Funduszu, w zależności od potrzeb mogą być uzupełniane pożyczkami, na mocy Porozumień Pożyczkowych.
Bank Światowy - Głównym źródłem finansowania kredytów udzielanych przez Bank są:
emisje obligacji krótko- i długoterminowych denominowanych w dolarach USA, euro, jenach japońskich i frankach szwajcarskich.
wpłaty państw członków Banku,
środki własne,
kredyty i inne zobowiązania zaciągnięte na światowym rynku finansowym.
Wkłady państw członkowskich - Największe udziały kapitałowe mają państwa rozwinięte. Pierwotny kapitał założycielski wynosił 10 mld USD, wielkość kapitału bazowego jest okresowo podwyższana. 10% subskrybowanego udziału państwo wnosi w gotówce (przy czym 1% w walucie wymienialnej, 9% w walucie krajowej) pozostałe 90% jest formą gwarancji. Największymi udziałowcami pod względem subskrypcji są: Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy (stan na czerwiec 2005r.)
28. Omów podstawy historyczne Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego oraz motywy państw przystępujących do tych organizacji.
W pełni zorganizowana i usystematyzowana międzynarodowa polityka finansowa pojawiła się po II wojnie światowej, jednak próby koordynacji polityki finansowej mają swoja wielosetletnią tradycję. Kryzys światowy w połowie okresu międzywojennego ukazał polityką i ekonomistą potrzebę połączenia wysiłków, ustalenia pewnych ram organizacyjnych oraz stworzenia sprawnego systemu finansowego świata który pozwoliłby na pokonanie trudności, które dezorganizowały całą gospodarkę światową . Problem ten został podjęty w czasie II wojny światowej. W wyniku prowadzonych w tamtym czasie dyskusji opracowano i przedstawiono dwie równoległe publikacje dotyczące ustanowienia międzynarodowej instytucji finansowej - plan brytyjski i plan amerykański. Plan brytyjski opracowany był przez J.M.Keynesa we współpracy z Ministrami Skarbu. Plan ten przewidywał założenie międzynarodowego banku, który byłby zdolny do udzielania kredytów państwom członkowskim w wysokości 75% ich przeciętnego importu i eksportu w latach 1936-1939. Kredyt miał być realizowany w nowej jednostce pieniężnej „bancor”. Plan amerykański - opracowany przez zespół ekspertów pod kierownictwem H.D.White'a i H.Morgenthaua, zakładał ustanowienie funduszu w kwocie 5 mld dolarów, który byłby efektem transferu części rezerw walutowych państw członkowskich. Nową jednostką pieniężną miał być „unitas”.
Po opublikowaniu obydwóch planów i konsultacjach z innymi państwami osiągnięto porozumienie opublikowane 21 kwietnia 1944. Stało się ono przedmiotem obrad na Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Pieniądza i Finansów, która odbyła się w Bretton Woods (1-22 lipca 1944r). Obrady Konferencji odbywały się w sesjach plenarnych oraz komisjach, decydujące znaczenie miały komisje:
O Międzynarodowym Funduszu Walutowym - prace komisji dotyczyły takich zagadnień jak: cele, polityka, wkłady Funduszu, operacje Funduszu, organizacje i zarządzanie Funduszem, forma i status Funduszu,
O Banku Odbudowy i Rozwoju - Bank Światowy - prace komisji dotyczyły: cele, polityka, wkłady Banku, operacje Banku, organizacja i zarządzanie Bankiem, forma i status Banku.
W wyniku obrad zdecydowano o utworzeniu dwóch instytucji Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Banku Odbudowy i Rozwoju. Obie instytucje rozpoczęły swoją działalność 27 grudnia 1945 r. po akcesie wystarczającej liczby członków i zapewnieniu niezbędnego kapitału.
Lata 1945 -1960 - MFW i BŚ działały na rzecz osiągnięcia wymienialności walut przez poszczególne państwa dla realizacji płatności bieżących, eliminowania restrykcji dotyczących handlu i płatności nakładanych przed i w czasie II wojny światowej. Pierwszym państwem korzystającym ze środków Funduszu była Francja, porozumienie podpisano 8 maja 1947r.
Lata 1961 - 1970 - zmiany sytuacji politycznej i ekonomicznej na świecie oraz zmiany dotyczące polityki stałych kursów walutowych ustanowionych w Bretton Woods przyczyniły się do przyjęcia pierwszej poprawki modyfikującej założenia i rozwiązania systemowe. 28 lipca 1969 weszła w życie pierwsza poprawka. W jej ramach ustanowiono nowe udogodnienia oparte na specjalnych prawach kredytowych (specjalne prawa ciągnienia) - SDR. Wprowadzono zmiany w zasadach funkcjonowania Funduszu. Zawarto porozumienia pożyczkowe z największymi państwami w celu zwiększenia środków kredytowych w dyspozycji Funduszu.
Lata 1970 - 1980 - okres dwóch wielkich kryzysów energetycznych oraz upadku systemu z Bretton Woods. Stany Zjednoczone ogłosiły, że nie będą dalej dokonywać swobodnego kupna i sprzedaży złota w ramach rozliczeń międzynarodowych transakcji. 1 kwietnia 1978 r weszła w życie druga poprawka, ograniczono rolę złota i dolara USD, a za podstawowy środek rozliczeń w ramach MFW przyjęto SDR.
Lata 1981 - 1990 - kryzys zadłużeniowy, angażowanie środków Funduszu Banku Światowego w działanie sanacyjne i podtrzymujące, kolejne porozumienia pożyczkowe w celu zwiększenia środków do dyspozycji Funduszu
Lata 1991 - 2000 - zaangażowanie MFW i BŚ w proces przebudowy gospodarek byłych państw socjalistycznych, pomoc w rozwiązywaniu kryzysów finansowych w państwach Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej
Od 2001r. - działania na rzecz najbiedniejszych państw świata, pomoc w rozwiązywaniu kryzysu finansowego Argentyny
Motywy państw przystępujących:
dążenie do dynamicznego i harmonijnego rozwoju stosunków finansowych
stworzenie zasad regulujących międzynarodowy rynek i obrót finansowy
przeciwdziałanie zjawiskom oraz procesom kryzysowym
pomoc państwom, których system finansowy uległ destabilizacji
członkostwo w MFW daje prawo do specjalnego prawa kredytowego.
Nie mam odpowiedzi na pytanie 14 i 18.