Jedną z najczęściej stosowanych na lekcjach ( zw. literatury) metod pracy jest dyskusja. K. Kruszewski pisze, że „na dyskusję w szkole spojrzeć należy z dwóch stron. Po pierwsze, jest metodą opanowywania materiału nauczania. Po drugie, jest ważną umiejętnością społeczną, którą można zdobyć jedynie posługując się nią. Jako nowy sposób pracy nad materiałem nauczania dyskusja służy opanowywaniu jego złożonych form: pojęć, reguł , rozwiązań problemów. Umożliwia rozwiązanie problemu dzięki uzupełnianiu się wiedzy jej uczestników; odkrycie przez zespół aspektów problemu znanych tylko niektórym członkom pozwala weryfikować hipotezy i rozpatrywać różne stanowiska. Jest dobrą podstawą do kształtowania wartości. Jako umiejętność społecznego rozwiązywania problemów intelektualnych oraz jako umiejętność osiągania celów w sytuacjach społecznych dyskusja służy korzystaniu z wiedzy w sytuacjach społecznych, wybieraniu rozwiązania i drogi postępowania w obliczu różnych poglądów i odmiennych celów. Jest sposobem zdobywania autorytetu i przywództwa".R. I. Arends twierdzi, iż "w dzisiejszej szkole dyskusja jest ulubioną metodą nauczycieli dążących do ograniczenia własnych wypowiedzi na rzecz pobudzania uczniowskich procesów poznawczych i rozwiązywania problemów. Wskazuje on trzy cechy dyskusji jako metody nauczania:

1. Mówić mają zarówno uczniowie, jak i nauczyciel.

2. Od uczniów oczekuje się przystąpienia do dialogu, którego przedmiotem jest materiał nauczania.

3. Uczniowie mają myśleć i uzewnętrzniać myślenie."

Wszyscy piszący o dyskusji podkreślają, iż nie jest to metoda łatwa i wymaga sporego doświadczenia. Każda dyskusja musi być dobrze przygotowana i właściwie przeprowadzona. Chociaż mamy wiele odmian czy rodzajów dyskusji (o czym będzie mowa w dalszej części tekstu), to w zasadzie główne jej fazy są jednakowe:

Fazy	Postępowanie nauczyciela
1. Podanie celów i wywołanie nastawienia	Nauczyciel omawia kolejno cele dyskusji i wywołuje w uczniach gotowość do uczestniczenia w niej.
2. Ukierunkowanie dyskusji	Nauczyciel podaje podstawowe reguły dyskusji, zadaje wstępne pytanie, demonstruje sytuację problemową albo charakteryzuje kwestię stanowiącą przedmiot dyskusji.
3. Prowadzenie dyskusji	Nauczyciel czuwa nad interakcjami uczniów, zadaje pytania, wysłuchuje wypowiedzi, czuwa nad przestrzeganiem reguł, rejestruje postęp dyskusji, wypowiada własne sądy.
4. Zakończenie dyskusji	Nauczyciel pomaga w zakończeniu dyskusji, uczestnicząc w jej podsumowaniu, lub przedstawia własny na nią pogląd.
5. Omówienie dyskusji	Nauczyciel proponuje uczniom, aby zastanowili się nad przebiegiem dyskusji i własnymi procesami myślenia.

Z przedstawionej tabeli wynika jasno, iż to nauczyciel jest odpowiedzialny za przebieg i wynik dyskusji, w każdej jej fazie ma zadania do wykonania. Skoro tak, to powinien do tego zadania dobrze się przygotować. Pierwszym krokiem powinno być poznanie odmian i technik dyskusji, co może pomóc po pierwsze w wybraniu odpowiedniej odmiany dyskusji jako metody pracy na lekcji, po drugie zaś, dzięki znajomości różnych odmian, pozwoli uatrakcyjnić pracę z uczniami, uniknąć schematyzmu i nudy po prostu.

W "Słowniczku nowych terminów w praktyce szkolnej" znajdujemy najnowszą systematyzację odmian i technik dyskusji. Dyskusję dydaktyczną zalicza autorka tej pracy do aktywizujących metod nauczania. Goźlińska wyróżnia następujące odmiany dyskusji:

• Dyskusja okrągłego stołu - polegająca na swobodnej wymianie poglądów między uczestnikami lekcji, a nauczycielem przedstawiającym pewien wybrany problem, jak również między samymi uczestnikami. Cechą charakterystyczną jest nieformalność i swoboda wypowiedzi wszystkich biorących udział w dyskusji. Jej uczestnicy wymieniają własne poglądy, doświadczenia, w razie niejasności udzielają sobie wyjaśnień. Nad wszystkim czuwa nauczyciel, którego zadaniem jest korygować i uzupełniać wypowiedzi uczniów.

• Dyskusja wielokrotna - w pierwszym etapie jest prowadzona przez liderów w małych grupach. Przedmiotem dyskusji jest, albo to samo zagadnienie dla wszystkich grup, albo problem oddzielny, który stanowi składnik jakiejś całości. W etapie drugim - plenarnym następuje prezentacja wyników dyskusji grupowych oraz wybranie optymalnego rozwiązania.

• Dyskusja konferencyjna - jest odmianą, którą można stosować w czasie szkolnych sesji naukowych poświęconych jakiemuś szerokiemu zagadnieniu. Problematykę ogólną dzieli się na zagadnienia bardziej szczegółowe, te zaś są opracowywane w grupach dyskusyjnych w określonym z góry czasie. Następnie przewodniczący poszczególnych zespołów problemowych prezentują rozwiązania szczegółowych zagadnień w określonym porządku, tworząc rozwiązania problemu ogólnego.

• Dyskusja panelowa - "panel jest słowem angielskim i oznacza zespół dyskutantów, specjalistów, wybraną grupę przedstawicieli większego audytorium, którzy zabierają głos w jego imieniu." W dyskusji tej biorą udział dwa gremia: dyskutujący i słuchający. W pierwszej fazie wypowiadają się eksperci, wprowadzając w temat dyskusji. Następnie odbywa się dyskusja między członkami panelu. Każdy z uczestników dyskusji ma określony czas na przedstawienie swojego punktu widzenia, replikę czy zaprezentowanie stanowiska wobec poglądów innych osób. W drugiej fazie głos mogą zabierać osoby wchodzące w skład audytorium. Na zakończenie przewodniczący dokonuje podsumowania dyskusji.

• Burza mózgów - "jej twórcą jest Alex F. Osborn, który zdefiniował ją jako metodę, dzięki której grupa ludzi korzysta ze swoich mózgów, żeby zaatakować w sposób twórczy konkretny problem i zrobić to w stylu komandosów." Pszczołowski pisze, iż "terminem brainstroming określa się także kumulowanie pomysłów z oceną odłożoną na później." To bardzo ważne stwierdzenie, albowiem istota burzy mózgów polega na podaniu jak największej liczby pomysłów, bez ich oceny, na którą przyjdzie czas później. Wszystkie pomysły zapisujemy na tablicy i dopiero teraz przystępujemy do ich oceny, wybierając najbardziej trafny. Burzę mózgów można wykorzystać na wiele sposobów. Niektóre z nich przedstawia Małgorzata Taraszkiewicz w książce "Jak uczyć lepiej?, czyli refleksyjny praktyk w działaniu". Oto krótkie ich omówienie:

• Zabawa wyobraźni i pomysłowości - np. wymień wszystkie możliwe rozwiązania dla danego problemu;

• Skojarzenia rozgrzewkowe, jako narzędzie ustanawiania obszarów wspólnych znaczeń - np. wymień 12 skojarzeń, jakie ci przychodzą do głowy, kiedy słyszysz hasło "przyjaźń".

Następnie w parach, porównuje się liczbę tych samych skojarzeń, można poszukiwać wspólnych dla całej klasy.

• Rozwiązywanie problemów - metoda "Każdy Wygrywa" albo "Nikt Nie Przegrywa"( znaczy to samo ). Wszyscy uczestnicy pracują nad problemem dotąd, aż uznają, że rozwiązanie jest do przyjęcia i akceptacji.

Powyżej omówiono odmiany dyskusji, teraz zostaną przedstawione najciekawsze techniki prowadzenia dyskusji:

• Dywanik pomysłów - grupa w wyniku dyskusji tworzy plakat - "dywanik pomysłów". Są na nim umieszczane zapisane na kartkach wymyślone przez jej członków propozycje rozwiązań dyskutowanego problemu. Plakaty zawieszamy na tablicy i następuje ocena punktowa każdego z przedstawionych rozwiązań. Każdy uczeń ma do dyspozycji punkty: 1, 2, 3 , które przydziela według własnego uznania wybranym przez siebie rozwiązaniom. 1 punkt oznacza tutaj najwyższą ocenę, najlepsze rozwiązanie. "Za zwycięzcę" uznaje się to rozwiązanie, które uzyskało największą liczbę "jedynek".

• Dyskusja punktowana - "metodę tę opracował John Zola, wykładowca Fairwview High School Boulder w Colorado i opisał ją w artykule, który jest opublikowany w "Social Educiation" 56 (2), 1992, s. 121- 125." Technika ta pozwala ocenić zarówno poprawność merytoryczną wypowiedzi uczestników dyskusji, jak i kulturę dyskutowania. Do dyskusji nauczyciel wybiera grupę uczniów( 4 - 8 osób). Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem są swego rodzaju audytorium. Dyskutujący mają do dyspozycji przygotowany plan dyskusji oraz zasady punktacji, albowiem ich wypowiedzi są oceniane punktowo. Mogą otrzymać punkty dodatnie lub ujemne, które są zapisywane w arkuszu oceny, którego wzór przedstawiam poniżej:

Kryteria Oceny	uczestnicy
		1	2	3	4	5	6
1. Prezentacja informacji opartej na faktach ( dane biograficzne, poglądy badaczy itp.).
2. Zajęcie stanowiska ( prezentacja osobistej opinii ).
3. Dostrzeganie analogii ( podobieństwa ).
4. Komentarz do informacji lub jej uzupełnienie.
5. Zwrócenie uwagi na błąd.
6. Wypowiedź nie na temat, nieprzestrzeganie planu dyskusji.
7. Rozpoczęcie dyskusji.
8. Przejście w dyskusji do następnego zagadnienia według planu.
9. Wciągnięcie do dyskusji innej osoby.
10. Przerywanie innym, przeszkadzanie w dyskusji.
11. Monopolizowanie dyskusji ( wypowiedź powyżej 30 sekund).
12. Atak osobisty ( niewłaściwe uwagi o charakterze personalnym).
13. Przeproszenie za niewłaściwe zachowanie.
Ogółem punktów

Wyróżnione wiersze wskazują zachowania dyskutującego, za które może on otrzymać punkty ujemne. Ważne jest, by nauczyciel nie ingerował w dyskusję grupy. Jego zdaniem jest punktowanie każdego z uczniów biorących udział w dyskusji. Mogą mu w tym pomóc pozostali uczniowie, ale on ma głos ostateczny. Dyskusja trwa od 8 do 20 minut. Po jej zakończeniu musi nastąpić podsumowanie, którego dokonuje nauczyciel. Omawia w nim przebieg dyskusji i przedstawione treści. Dyskusję punktowaną można uznać za alternatywę wobec utrwalonego w tradycji szkolnej pytania uczniów z ostatnio zrealizowanego działu programu. Technika ta wydaje się być bardzo przydatna w nauczaniu języka polskiego, zwłaszcza zaś w kształceniu literackim i kulturalnym. To znakomita metoda powtarzania materiału.

• Metaplan - jest to plastyczny zapis dyskusji. Jej uczestnicy dyskutują określony problem, jego rozwiązania pojawiają się na plakacie. Aby pracować ta techniką należy podzielić klasę na zespoły 5 - 6 osobowe. Każdy zespół otrzymuje od nauczyciela materiały do pracy. Są to arkusz szarego papieru, "chmurka" z białego papieru do zapisania tematu dyskusji, około 20 kółek i 20 owali z białego papieru do zapisywania odpowiedzi, 10 prostokątów z białego papieru do zapisywania wniosków końcowych, pinezki, kolorowe flamastry i taśma samoprzylepna. Przed przystąpieniem do pracy nauczyciel przedstawia problem do rozwiązania, określa limit czasu - około 30 minut. W tym czasie uczniowie dyskutują, tworząc plakat( jego wzór zamieszczony jest poniżej):

1. w chmurce zapisują problem - temat dyskusji, umieszczają ją na plakacie;

2. dzielą plakat na strefy - Jak jest?, Jak powinno być?, Dlaczego nie jest tak, jak powinno być?, Wnioski;

3. w strefach przypinają karteczki - koła z odpowiedziami na postawione pytania.

4. wnioski są umieszczane na samych końcu, muszą być uzgodnione, jak wszystko, z całą grupą. Można je podzielić według kryterium: "zależne od nas" - "niezależne od nas";







































5. Grupy prezentują swoje plakaty. Czyni to wybrana przez grupę osoba. Omawia ona treść plakatu, udziela wyjaśnień. W czasie prezentacji mogą nastąpić zmiany na plakacie. Niektóre kartki w wyniku dyskusji z całą klasą mogą zostać przeredagowane, usunięte lub przeniesione do innej strefy. Nauczyciel nie ingeruje w prezentacje, nie odpowiada na pytania uczniów.

6. Podsumowanie jest zebraniem wniosków ze wszystkich plakatów i osiągnięcie wspólnego dla całej grupy rozwiązania, jeśli jest to możliwe i wymaga tego temat dyskusji.

Techniką tą można również prowadzić dyskusję z całą klasą, w tym przypadku opracowywany jest jeden plakat. Praca w opisany sposób pobudza ucznia do aktywności, rozwija umiejętności analizy, oceny faktów, stanowisk i propozycji rozwiązań zaproponowanych przez inne osoby.

• Technika śnieżnej kuli - "polega na przechodzeniu od pracy indywidualnej ucznia do pracy w całej grupie. Przebiega ona etapami:

1. uczeń indywidualnie opracowuje listę odpowiedzi na postawiony problem;

2. rozwiązania porównywane są w parach, wybierane są elementy wspólne;

3. praca w grupach czteroosobowych;

4. praca w grupach ośmioosobowych, szesnastoosobowych i na forum całej klasy.

Technika ta umożliwia nabywanie doświadczeń poszukiwania wspólnych znaczeń i uzgadniania wspólnego stanowiska."

• Pomyśl - omów - przedstaw - przedstawia ją Arends. Składa się z trzech etapów (czynności):

1. Pomyśl - nauczyciel przedstawia problem i prosi uczniów o chwilę samodzielnej refleksji nad nim;

2. Omów - każdy uczeń dyskutuje z kolegą z ławki, dzielą się swoimi przemyśleniami;

3. Przedstaw - każda para przedstawia klasie wyniki swojej dyskusji.

• 6x6x6 - dyskusja przebiega w sześciu grupach, z których każda liczy po sześć osób, trwa ona przez sześć minut. Następnie nauczyciel tworzy sześć nowych grup tak, by w każdej znalazł się jeden uczeń z każdej poprzedniej grupy. Następuje wymiana poglądów, uczniowie są zarówno dyskutantami, jak i sprawozdawcami ( wyników dyskusji w przedniej grupie). Po upływie czasu przeznaczonego na dyskusje nauczyciel prosi o prezentację wyników pracy grup oraz dokonuje posumowania. Jest to technika dość trudna pod względem organizacyjnym, wymaga sprawnego zorganizowania grup, następnie zaś ich reorganizacji. Najlepiej grupy dobrać losowo - stoły numerujemy A, B, C, D, E, F, zaś uczniowie losują kartki A_1, A_2, A_3, A_4, A_5, A_6, B₁ - itd. Przy zmianie grup stoły dostają numerację - 1, 2 , 3, 4, 5, 6 - uczniowie siadają więc teraz do stołu , kierując się małą cyferką uprzednio wylosowanej kartki.

• Za i przeciw - aby przeprowadzić dyskusję tą techniką należy przygotować wcześniej uczniów i salę lekcyjną. Gra powinna być zainicjowana krótkim wprowadzeniem do tematu (przez nauczyciela), który w możliwie neutralny sposób winien przedstawić obie alternatywy. Następnie przedstawia on adwokatów - czyli przedstawicieli obu stanowisk. Najpierw wypowiada się uczeń reprezentujący "za", ma 3 minuty, później do głosu dochodzi uczeń reprezentujący "przeciw", również na 3 minuty. Oprócz nich w dyskusji mogą brać udział uczniowie obserwujący, albo poprzez zajęcie krzesła obok "adwokata" - wyrażenie poparcia, albo poprzez powołanie na świadka lub eksperta przez jednego z "adwokatów". Na zakończenie wygłaszane są mowy końcowe, można też przeprowadzić głosowanie wśród słuchających, które pokaże, kto przekonał publiczność do swojego stanowiska, czyli kto użył lepszych argumentów, wykazał się większą wiedzą i pomysłowością.




















• Przesłuchanie - jest znakomitą techniką do powtarzania i utrwalania opracowanego materiału, umożliwia również, jak wcześniej opisana dyskusja punktowana, inny sposób "odpytywania uczniów". Przed lekcją, odpowiednio wcześniej, nauczyciel informuje uczniów o zamiarze przeprowadzenia powtórzenia czy też utrwalenia opracowanego działu materiału techniką "przesłuchanie", aby uczniowie mogli się przygotować. Nie wiedzą wcześniej, komu jaka rola przypadnie. Osoby, które będą ekspertami - 1/3 grupy, siadają po jednej stronie sali, pozostali uczniowie dzielą się na mniejsze grupki do 5 osób i opracowują pytania 5 -10 dla ekspertów. Czas na przygotowanie się ekspertów i pytających - w zależności od materiału - 30 - 60 minut. Po tym czasie eksperci i pytający siadają naprzeciwko siebie i rozpoczyna się przesłuchanie: pytanie - odpowiedź. Wskazane jest, aby nauczyciel ustalił kolejność pytań. Tak przeprowadzona synteza materiału zmusza uczniów do gruntownego przygotowania się, nie wiadomo bowiem, w jakiej roli się wystąpi. Nauczyciel w trakcie debaty ocenia zarówno poziom odpowiedzi, jak i pytań. Jeśli żaden z ekspertów nie potrafi udzielić odpowiedzi na postawione pytanie, udzielić jej musi pytający lub członek jego grupy.

• Drzewko decyzyjne - jest to graficzny zapis procesu podejmowania decyzji. Jego autorami są Roger LaRaus i Richard C. Remy. W dyskusji często padają sprzeczne argumenty, dochodzi nieomal do kłótni dyskutujących, którzy nie zawsze potrafią uzasadnić swoje stanowisko, nie zawsze widzą konsekwencje swoich wyborów. Drzewko decyzyjne wykorzystujemy po to, aby uczniowie "zauważyli związek między różnymi możliwościami rozwiązań rozważanego problemu, konsekwencjami przyjęcia określonego wariantu a wartościami uznawanymi przez osobę podejmującą decyzję lub oceniającą decyzję już podjętą. Metoda służy rozwijaniu umiejętności dokonywania wyboru i podejmowania decyzji z pełną świadomością skutków, które może ona przynieść. Graficzna forma drzewka decyzyjnego zawiera podstawowe elementy procesu podejmowania decyzji:

1. zdefiniowanie problemu, który będziemy rozpatrywać;

2. znalezienie różnych możliwych rozwiązań - drzewko będzie miało tyle gałęzi, ile będzie tych możliwości;

3. określenie pozytywnych i negatywnych skutków każdej możliwości z punktu widzenia stawianych sobie celów lub przyjętych wartości;

4. podjęcie decyzji."

Sposób prowadzenia dyskusji tą techniką jest prosty, choć wymaga od nauczyciela wcześniejszego przygotowania arkuszy ze schematami drzewek decyzyjnych dla poszczególnych grup oraz przygotowania samych uczniów do pracy tą techniką. Wskazany jest zatem "trening", na przykład wspólne wypełnienie "drzewa", skomentowanie kolejnych wyborów, a przede wszystkim pomoc w nazywaniu wartości, zwłaszcza w młodszych klasach. Można także przygotować uczniom listę wartości, z której będą korzystać w czasie pracy.

Etapy pracy:

1. Nauczyciel określa problem, który będą analizowali uczniowie przy pomocy drzewa decyzyjnego;

2. Podział klasy na grupy, każda z nich otrzymuje arkusze ze schematem drzewa decyzyjnego, nauczyciel zawsze określa czas na wykonanie zadania (10-15 min.);

3. W czasie pracy uczniowie wymieniają możliwości rozwiązania postawionego problemu, zastanawiają się nad ich wadami i zaletami, by na koniec podjąć decyzję, świadomą, o sposobie rozwiązania.

4. Wybrani przez grupy uczniowie przedstawiają efekty pracy grupy, jeśli zachodzi potrzeba, nauczyciel komentuje wybory uczniów. Gdy wymaga tego temat zajęć, klasa uzgadnia wspólne rozwiązanie, określa cele i wartości.

Sposób wypełniania schematu drzewa decyzyjnego

1. W pniu należy wpisać, na czym polega problem decyzyjny, czyli to, w jakiej sprawie należy podjąć decyzję. Jeśli rozpatrujemy decyzje już podjęte przez bohaterów literackich, to wpisujemy problem, przed jakim stanęli;

2. W "gałęziach" wpisuje się możliwe rozwiązania postawionego problemu. Prezentowany niżej schemat ma trzy gałęzie, ale rozwiązań może być mniej lub więcej, wtedy wypełniamy tylko dwie "gałęzie' lub dorysowujemy następne. Oczywiście można zaprojektować swój model drzewka.

3. Nad możliwymi rozwiązaniami problemu w "rozgałęzieniach" wpisujemy przewidywane skutki proponowanych rozwiązań - zawsze osobno pozytywne i negatywne!!! Miejsce wpisania jest oznaczone na schemacie.

4. W "koronie drzewa" jest miejsce na określenie celów i wartości, którymi kieruje się osoba podejmująca decyzję. Są one jednocześnie kryterium oceny prezentowanych możliwości rozwiązania postawionego problemu. ( wpisujemy tam cele i wartości wybranego przez uczniów w czasie dyskusji rozwiązania lub rozwiązania wybranego przez bohatera literackiego.)

Sztuka nauczania . Czynności nauczyciela, pod redakcją K. Kruszewskiego, PWN, Warszawa 1995, s. 147

R. I. Arends, Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 1998, s.360 - 361

R. I. Arends ( Uczymy się nauczać), K. Kruszewski ( Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela),

M. Taraszkiewicz ( Jak uczyć lepiej? Czyli refleksyjny praktyk w działaniu), E. Goźlińska ( Słowniczek nowych terminów w praktyce szkolnej) , U. Baer ( Gry dyskusyjne) - pozycje bezpośrednio odnoszące się do procesu nauczania

T. Pszczołowski ( Umiejętność przekonywania i dyskusji), J. Waszkiewicz (Jak Polak z Polakiem. Szkice o kulturze negocjowania), R. Fisher, W. Ury ( Dochodząc do TAK. Negocjowanie bez poddawania się), W. Ury

( Odchodząc od NIE. Negocjowanie od konfrontacji do kooperacji), E. Nęcka ( Twórcze rozwiązywanie problemów), Z. Nęcki ( Negocjacje w biznesie) - pozycje nie związane ze szkołą i metodami nauczania, ale pokazujące wiele zasad i technik prowadzenia dyskusji, bogate w ciekawe przykłady, godne polecenia każdemu nauczycielowi.

R. I. Arends, op. cit., s. 362

M. Goźlińska, Słowniczek nowych terminów w praktyce szkolnej, CODN, Warszawa 1997, s. 23-26

Funkcja w grupie polegająca na kierowaniu wykonaniem zadania przydzielonego grupie przez nauczyciela.

T. Pszczołowski , Umiejętność przekonywania i dyskusji, Gdańsk 1998, s.73

WOS - Scenariusze lekcji w szkole średniej, pod red. M. Rutkowskiej - Paszty, WSiP, Warszawa 1996, s. 12

T. Pszczołowski, Umiejętność..., s. 68

M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej? Czyli refleksyjny praktyk w działaniu, CODN, Warszawa 1998, s. 105 -109

Jak pisze Traszkiewicz, praca tą metodą polega na przejściu przez 6 etapów:

1: definicja problemu - tutaj każdy ma prawo powiedzieć to, co myśli, nikt nikomu nie przerywa, nie nikogo nie oskarża, obwinia czy ośmiesza.

2: "burza mózgów" - każdy podaje przynajmniej jeden pomysł, bez żadnych komentarzy, wszystkie pomysły zapisujemy.

3: ocena i dyskusja każdego rozwiązania

4: wybór rozwiązania - czyli takiego, który akceptują wszyscy, jeśli takiego nie ma, wracamy do etapu nr 2.

5: akceptacja i zdecydowanie się na wprowadzenie tego rozwiązania w życie.

6: działanie zgodnie z przyjętym rozwiązaniem i sprawdzenie , jakie są efekty - innymi słowy to ewaluacja działania danego rozwiązania w praktyce.

W omówieniu wykorzystano : Słowniczek nowych terminów w praktyce szkolnej, E. Goźlińskiej, Jak uczyć lepiej? Czyli refleksyjny praktyk w działaniu, M. Taraszkiewicz, WOS. Scenariusze lekcji w szkole średniej, pod red. M. Rutkowskiej - Paszty, Uczymy się nauczać, R. I. Arendsa, Gry dyskusyjne. Materiały pomocnicze do pracy z grupą, U. Baera

WOS. Scenariusze lekcji w szkole średniej, pod red. M. Rutkowskiej - Paszty, WSiP, Warszawa 1996, s. 16-17

M. Taraszkiewicz, Jak uczyć..., s.154

E. Goźlińska, Słowniczek..., s. 23 - 26

Grupy powinny liczyć 4 - 5 osób, dobierać je należy według zasady zmienności, np. przez losowanie kolorowych karteczek, bilecików z numerami grup czy cukierków. Praca w grupie może przebiegać w różny sposób:

1. Uczniowie mogą mieć nieokreślone role;

2. Wszyscy pracują na równych prawach, lecz jedna osoba wyznaczona jest do kontaktu z nauczycielem;

3. Każda z osób pełni w grupie jakąś funkcję:

Jedynka - osoba, która pilnuje czasu ustalonego dla wykonywanej pracy - tzw. TIME-KEEPER;

Dwójka - osoba, która otrzymuje i przekazuje grupie przygotowane przez nauczyciela materiały potrzebne do pracy - tzw. RESOURCE-MANAGER;

Trójka - osoba, która zachęca do pracy i ponagla - tzw. COACH;

Czwórka - osoba, która zapisuje pomysły grupy - tzw. WRITER;

Piątka - osoba, która relacjonuje rozwiązania ustalone w grupie na ogólnym forum i ewentualnie ustala z innymi piątkami rozwiązanie dla całej klasy - tzw. COMMUNICATOR.

Bardzo ważne jest , aby każdy uczeń miał szansę doświadczenia działania w każdej z ról. O pracy w grupach pisze M. Taraszkiewicz, Jak uczyć lepiej..., s. 153. Stamtąd zaczerpnęłam sposób dzielenia na grupy i informacje o rolach w grupie.

1

1

PRZYJAŹŃ

Jak jest?

Jak powinno być?

Temat dyskusji,

problem do rozwiązania

Dlaczego nie jest tak,

jak być powinno?

Wnioski

ZA

PRZECIW

PROWADZĄCY

KRZESŁO

ŚWIADKA

PRZYSŁUCHUJĄCY SIĘ

---