KOMUNIKACJA SPOŁECZNA - WYKŁAD

Wykład 1 (14.10.2010r)

„Podstawy komunikowania społecznego” Bogusława Dobek - Ostrowska

Przeczytać cokolwiek Tomasza Gobana - Klasy

1. Komunikowanie jest procesem, ma początek, cel, poziom (cechy, elementy, poziomy, sposoby porozumiewania się ludzi, formy komunikowania, typy).

2. Komunikologia jako dyscyplina naukowa.

3. Systemy komunikowania społecznego.

4. Publiczne komunikowanie. Ochrona własności prywatnej.

5. System komunikowania masowego.

Wykład 2 (28.10.2010r)

1. Komunikowanie jako proces społeczny. Istota, definicje, cechy i elementy procesu komunikowania.

2. Teorie i kierunki badań nad procesem komunikowania się ludzi. Komunikologia, modele komunikacyjne.

3. Systemy komunikowania społecznego.

4. System komunikowania masowego i politycznego.

5. System komunikowania publicznego i organizacyjnego.

6. Komunikacja interpersonalna werbalna i niewerbalna. Podstawowe cechy komunikacji interpersonalnej.

7. Psychologiczne uwarunkowania skuteczności komunikowania się.

„ Nikt nie może się nie komunikować.” One cannot communicate (P. Watzlazwick, J. Bearin, D. Jackson).

Komunikacja społeczna - nauka o procesach porozumiewania się ludzi.

KOMUNIKOWANIE (Bogusława Dobek - Ostrowska)

1. Jest procesem porozumiewania się jednostek, grup lub instytucji.

2. Jego celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami, ideami.

3. Proces ten odbywa się na różnych poziomach, przy użyciu zróżnicowanych środków i wywołuje określone skutki.

RODZAJE KOMUNIKACJI: (K. Olechnicki i P. Załecki)

• Pozioma i pionowa

• Werbalna, symboliczna i niewerbalna

• Formalna i nieformalna

• Intencjonalna i nie intencjonalna

• Scentralizowana i nie scentralizowana

• Osobowa i nie osobowa

ELEMENTY PROCESU KOMUNIKOWANIA:

1. Kontekst: warunki w jakich odbywa się proces komunikowania

2. Uczestnicy: nadawcy i odbiorcy

3. Komunikat: przekaz kodowany i dekodowany

4. Kanał: droga przekazu

5. Szumy: źródło zakłóceń

6. Sprzężenie zwrotne: reakcja odbiorcy na komunikat

CECHY KOMUNIKOWANIA:

• 
  Proces społeczny kontekst społeczny

• 
  Proces kreatywny świadomość

• 
  Proces dynamiczny celowość

• 
  Proces ciągły nieuchronność

• 
  Proces symboliczny złożoność

• 
  Proces interakcji nieodwracalność

TEORIE I KIERUNKI BADAŃ NAD PROCESEM KOMUNIKOWANIA SIĘ LUDZI.

KOMUNIKOLOGIA MODELE KOMUNIKACYJNE.

ETAPY ROZWOJU NAUKI O KOMUNIKOWANIU

• Nauka o komunikowaniu pojawiła się na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych XX wieku jako samodzielna dyscyplina o charakterze interdyscyplinarnym. U jej podstaw znajdują się m.in. filozofia, historia, geografia, psychologia, socjologia, etnologia, ekonomia, nauki polityczne, biologia, cybernetyka i matematyka.

ETAPY:

1. Etap Prekursorski - druga i trzecia dekada XX wieku (R.E. Park, J. Dewey, Ch.H. Cooley - wprowadził do nauki termin „komunikowanie”).

2. Mass Media Research - lata trzydzieste i czterdzieste XX wieku („ojcowie” nauki o komunikowaniu: Harold Lasswel, Kurt Lewin, Paul Lazarsfeld, Carl Horland), komunikowanie samodzielną dziedziną badań naukowych.

3. Etap konsolidacji nauki o komunikowaniu (lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte XX wieku).

WSPÓŁCZESNE BADANIA NAD KOMUNIKOWANIEM:

1. Szkoła empiryczna (J. Klapper, J. Blumler, E. Kate, Szkoła Paolo Alto, Teoria „porządku dziennego”, Teoria kultury Gerbnera).

2. Szkoła krytyczna (Szkoła Frankfurcka, Teoria działania komunikacyjnego Habermasa, Ekonomia polityczna komunikowania, semiologia i strukturalizm, Cultura Studies).

3. Inne teorie komunikacyjne (Teoria spirali milczenia, Determinizm technologiczny).

WYBRANE MODELE KOMUNIKACJI

• Model to wzór lub ideał określonego stanu.

• Konstrukcja teoretyczna, ukazująca stan pożądany i postulowany, wpływająca na kształtowanie rzeczywistości.

• Konstrukcja pojęciowa odzwierciedlająca proces komunikowania, uproszczony obraz wybranego fragmentu rzeczywistości.

Modele komunikacyjne:

1. Modele podstawowe

2. Modele przepływu informacji

3. Modele efektu długoterminowego

4. Modele semiotyczne

5. Modele pozostałe

MODEL AKTU PERSWAZYJNEGO LASSWELLA (1948):

• Kto mówi?

• Co mówi?

• Za pośrednictwem jakiego kanału mówi?

• Do kogo mówi?

• Z jakim skutkiem mówi?

MODELE PRZEKAZU SYGNAŁÓW (SHANNONA I WEAVERA 1948)

Źródło informacji Nadajnik Źródło zakłóceń Odbiornik Adresat

INNE WYBRANE PODSTAWOWE MODELE:

1. Model trójkątny Newcomba (1953)

2. Model komunikowania interpersonalnego wg Schranna (1954)

3. Model socjologiczny Rileyów (1959)

4. Model dwustopniowego przepływu informacji Katza i Lazarsfelda (1955)

Wykład 3 (25.11.2010r)

System komunikowania społecznego. Podział systemów komunikowania.

Ujęcie sposobów rozumienia systemu komunikowania:

1. Instytucjonalny

• Ukazanie powiązań między elementami

• Ukazanie usytuowania elementów

• Ukazanie liczby, typu rodzaju elementów np. instytucji, organów, grup, jednostek,

2. Funkcjonalny

• Styczności interpersonalne zastąpione są sformalizowanymi relacjami

• Pojawia się nadawca zespołowy

• Miejsce komunikowania interpersonalnego zajmuje złożony, wieloaspektowy proces komunikowania

O typie funkcjonalnym decydują czynniki:

• Uczestnicy systemu

• Kontrola zawartości komunikatów

• Źródła i drogi dopływu informacji do nadawców i odbiorców

• Charakter kontaktów i styczności między członkami systemu

• Zadania do wykonania dla członków systemu

• Reguły, normy i wzorce rządzące zachowaniami członków systemu

Czynniki te pozwoliły wyłonić systemy komunikowania, które powstawały razem w rozwojem i postępem cywilizacyjnym i które należą do szeroko rozumianego systemu komunikowania społecznego. Mają one społeczny kontekst i społeczny charakter. W systemie komunikowania społecznego jednostka stanowi centrum odbioru wszystkich napływających komunikatów i aktywnie je przekazuje, kreując własne opinie.

GŁÓWNE SYSTEMY:

• System komunikowania społecznego

• System komunikowania masowego

• System komunikowania publicznego

• System komunikowania politycznego

• System komunikowania organizacyjnego

SYSTEM KOMUNIKOWANIA SPOŁECZNEGO:

• Wszystkie systemy komunikowania składają się na najszerszy system komunikowania społecznego.

• Rozumie się przez nie ogół relacji komunikacyjnych, polegający na tworzeniu, gromadzeniu i odbieraniu informacji między uczestnikami systemu, którym jest ogół społeczeństwa. Wszystkie systemy komunikowania mają charakter i kontekst społeczny, bo ich uczestnikami są członkowie społeczeństwa. W systemie komunikowania społecznego jednostka bierze aktywny udział w odbiorze, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji z różnych stron i w różne strony oraz w tworzeniu opinii.

TEN SAM CZŁOWIEK UCZESTNICZY W RÓŻNYCH SYSTEMACH KOMUNIKOWANIA NP.:

• W systemie komunikowania społecznego jest centrum odbioru i przekazu informacji

• W systemie komunikowania masowego jako widz, słuchacz lub czytelnik

• W systemie komunikowania publicznego jako obywatel

• W systemie komunikowania politycznego jako wyborcy

• W systemie komunikowania organizacyjnego jako pracownik

SYSTEM KOMUNIKOWANIA SPOŁECZNEGO. USYTUOWANIE SYSTEMÓW KOMUNIKACYJNYCH W SYSTEMIE SPOŁECZNYM.

Wykład 4 (09.12.2010r)

1. Środki masowego komunikowania lub:

• Mass media - oznaczają narzędzie informacji

• Środki masowej informacji - akcentują masowy charakter przekazywanej informacji

• Środki masowej komunikacji - sugerują masowe porozumiewanie się i sprzężenie zwrotne między NADAWCĄ a ODBIORCĄ

• Środki masowego oddziaływania społecznego - sugerują jednostronne wywieranie wpływu na odbiorcę

2. Komunikowanie masowe (pośrednie).

To proces emisji komunikatów od nadawcy medialnego (komunikatora masowego) do publiczności środków masowego przekazu za pośrednictwem mediów.

Między nadawcą pierwotnym a odbiorcą występuje pośrednik (nadawca wtórny).

3. Cechy komunikowania masowego:

• Brak bezpośrednich styczności

• Uczestniczą dwa zmysły: słuch i wzrok

• Sprzężenie zwrotne jest opóźnione

• Kontekst społeczny i polityczny

• Pośrednik - środki masowego przekazu

• Występuje selekcjoner (pracownik mediów rządzący przekazem informacyjnym, tzw. gate keeper), wielu profesjonalistów

• Odbiorcą jest anonimowa rzesza ludzi (publiczność mass mediów)

4. Komunikowanie masowe jako proces społeczny.

Masowa publiczność, szeroka, heterogeniczna (różnorodna), anonimowa

Nadawca medialny

Praktyka komunikacyjna, publiczna, szybka, efemeryczna (ulotna)

5. Komunikowanie masowe a system medialny.

Podstawową rolę w komunikacie masowym odgrywa kontekst społeczny, bo KOMUNIKATORZY MASOWI powiązani są z organizacjami medialnymi, które wchodzą w skład instytucji medialnej, będącej elementem systemu społecznego.

6. Komunikowanie masowe.

Odbywa się ono zawsze w społeczeństwie, którego niektórzy członkowie występują w roli nadawców, pozostali zaś w roli odbiorców, a system komunikowania masowego jest jednym z wielu systemów wewnątrz społecznego.

7. Komunikator: osoba pracująca w ośrodkach masowego przekazu lub ich właściciel.

Kategoria komunikatów:

• Właściciel i zarządzający mediami: menadżerowie, redaktorzy naczelni, dyrektorzy etc.

• Twórcy i kreatorzy: reżyserzy, pisarze, artyści etc.

• Dziennikarze

• Technicy: operatorzy kamer, montaż i inni specjaliści, scenografowie

8. Autorzy komunikowania masowego.

• Użytkownicy: obywatele i konsumenci decydujący o powodzeniu lub upadku przedsiębiorstw medialnych

• Nadawcy polityczni: politycy stający się na skutek mediatyzacji polityki ważnymi aktorami medialnymi

9. System medialny

Zbiór układów strukturalnych i finansowych limitowanych przez specyficzne, prawne i instytucjonalne czynniki obejmujące problem własności, dostęp do mediów, kontrole środków przekazu, praktyczne ograniczenia.

10. Podmioty rynku medialnego - współczesne środki przekazu:

• Media drukowane (rynek prasowy i wydawniczy)

• Media elektroniczne (radio i telewizja)

• Nowe media (telematyka, sieci kablowe, satelitarne, informatyczne, multimedialne, telekomunikacyjne)

• Przemysł audiowizualny (wytwórnie filmowe, producenci i dostawy programów radiowych i telewizyjnych)

• Przemysł fonograficzny

• Fotografika

• Rynek reklamy

11. Cechy aktualnego systemu medialnego (lata sześćdziesiąte XXw.)

• Otwartość i dynamika rozwoju

• Decentralizacja

• Prywatyzacja

• Komercjalizacja i konkurencyjność (od mediów publicznych do mediów w systemie rynkowym)

• Dyfuzja nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych

• Rozwój rynku medialnego globalnie i lokalnie

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­Wykład 5 (20.01.2011r)

Czynniki wpływające na skuteczne komunikowanie się:

- WARTOŚCI

- SPOSTRZEŻENIA

- ZAŁOŻENIA

- STYL KOMUNIKOWANIA SIĘ

Najprostsze porozumienie składa się z:

TEGO, CO MÓWISZ

TEGO, CO MASZ

NA MYŚLI

TEGO, CO SŁYSZY

DRUGA OSOBA

TEGO, CO DRUGA OSOBA SĄDZI, ŻE POWIEDZIAŁEŚ

FILTRY

UWAGI: - hałas - przerywanie - czas, pośpiech - warunki zewnętrzne (zimno, gorąco)

EMOCJI: - uprzedzenia - status danej osoby - przyjmowane założenia (z góry wiemy o czym mowa) - wartości i przekonania

SŁOWNE: - krytyka - moralizowanie - rozkazywanie - groźby - rady - pocieszanie - zmiana tematu - żargon, język pseudonaukowy

BARIERY KOMUNIKACYJNE:

- krytykowanie

- obrażanie

OSĄDZANIE - orzekanie

- chwalenie połączone z oceną

- rozkazywanie

DECYDOWANIE - grożenie

ZA INNYCH - moralizowanie

- nadmierne wypytywanie

- doradzanie

UCIEKANIE OD - zmienianie tematu

CUDZYCH PROBLEMÓW - logiczne argumentowanie

- pocieszanie

STYLE KOMUNIKOWANIA:

Wysoka styl ekstrawertyczny styl efektywnej komunikacji

(otwartość

wobec styl przetargowy

innych)

styl introwertyczny styl obronny

Niska

Rzadkie (wykorzystanie informacji zwrotnej) Częste

POSTAWY KOMUNIKACYJNE:

TY OK. TY nie OK.

Postawa ASERTYWNA Postawa DOMINUJĄCA

JA OK. ( wyuczona ) ( wrodzona )

Postawa ULEGŁA Postawa MANIPULACYJNA

JA nie OK. ( wrodzona ) ( wyuczona )

POMOSTY KOMUNIKACYJNE:

• Rozumienie siebie, znajomość własnych słabych i mocnych stron, samoakceptacja

• Zachowanie autentyczne i otwarte

• Odróżnienie faktów od interpretacji

• Oddzielenie przeszłości od teraźniejszości, budowanie bezpieczeństwa

• Rozumienie mowy ciała

• Prawidłowe odbieranie i udzielanie informacji zwrotnych

SPOSOBY WYWIERANIE WPŁYWU OSOBISTEGO:

Apel inspirujący Legitymizacja Koalicja Konsultacje Perswazja racjonalna

Apel osobisty Ingracjacja Presja Wymiana

ZASADY DOBREGO SŁUCHANIA:

1. SKONCENTRUJ SIĘ NA OSOBIE, KTÓRA DO CIEBIE MÓWI

2. DAJ POZNAĆ OSOBIE MÓWIĄCEJ, JAK JĄ ROZUMIESZ

3. NIE OCENIAJ

4. NIE DAWAJ RAD

5. UTRZYMUJ KONTAKT WZROKOWY

TECHNIKI AKTYWNEGO SŁUCHANIA:

1. Parafraza

2. Odzwierciedlanie uczuć

3. Podsumowanie

4. Wyjaśnianie

5. Dowartościowanie

KANAŁ WIZUALNY (55%) kontakt wzrokowy, postawa, gesty

KANAŁ WOKALNY (38%) właściwości głosu

KANAŁ WERBALNY (7%) słowa

Komunikacja niewerbalna może wyrażać się poprzez:

1. Ton głosu

2. Odległość w jakiej stajemy od kogoś

3. Gesty

4. Nasz wygląd: twarz, włosy, ciało, odzież i jej kolor, kobiecość, męskość,

5. System wartości

6. Wzdychanie, płacz, marszczenie brwi, uśmiechanie się, śmiech, błaznowanie

7. Sposób w jaki tworzymy otoczenie fizyczne, w którym pracujemy, mieszkamy

8. Nasze otoczenie: dom, pracę, samochód, przyjaciół, rodzinę

9. Sposób w jaki: siedzimy, chodzimy, kontaktujemy się wzrokowo

System komunikowania masowego

System komunikowania publicznego

System komunikowania politycznego

Propaganda

System komunikowania organizacyjnego

KOMUNIKOWANIE MASOWE

---