WPROWADZENIE DO PEDAGOGIKI

WYKŁADY

Różne rodzaje wiedzy

Wiedza- układ danych i informacji o pewnym fragmencie rzeczywistości lub świecie jako całości, uporządkowanych według określonego kryterium(określonych kryteriów), mający wyższy poziom ogólności niż dane i informacje, w oparciu, o które ta wiedza została zbudowana.

1. W procesie informacyjnym wyróżniamy dane, informacje i wiedzę.

Dane i informacje mają charakter nieprzetworzony. Wiedza powstaje wtedy, kiedy przetwarzamy dane i informacje.

2.Najczęściej spotykaną formą wiedzy jest wiedza fałszywa, czyli antywiedza.

Antywiedza- nie jest nią tylko wiedza fałszywa, ale także obejmuje inne formy deformacji poznawczej, ujawniające się w postaci wiedzy niepełnej, jednostronnej, tendencyjnej, zdeprawowanej.

Deformacje poznawcze- czynnikami zniekształcającymi ludzkie poznanie są:

a)w filozofii- złudzenia poznawcze, np. z. plemienne, z. jaskini, z. teatru(hipostazy),z. rynkowe

b)w psychologii- stereotypy, skrypty, schematy i inne redukcje poznawcze

c)w teoriach komunikacji- czynniki zakłócające proces porozumiewania się.

WIEDZA ANTYWIEDZA

(BARDZIEJ INTERESUJĄCA DLA NAUKI)

WIEDZA POTOCZNA.

Jest to najstarsza wiedza, najbardziej powszechna, potrzebna dla człowieka

Potoczność- Mapę pojęciową refleksji i badań nad potocznością wyznaczyły z jednej strony takie kategorie pojęciowe, jak:

„życie codzienne(codzienność)”

„świat przeżywany”

„świat życia”

„świat oczywisty” pojęcia

,a z drugiej strony takie kategorie pojęciowe, jak: pozytywne

„myślenie potoczne”

„zdrowy rozsądek” i inne

Bliższa sercu jest antywiedza. [Właściwy obszar ludzkiego życia.]

Wiedza potoczna- zbiór osobistych i przypadkowych danych, informacji i spostrzeżeń. Cechuje ją: fragmentaryczność, niespójność, pochopność, apodyktyczność, a jej zasadniczą wartością jest to, że daje jednostce poczucie rozumienia siebie i świata.

Jest bliżej antywiedzy, występują elementy wiedzy, tylko my nie wiemy co jest antywiedzą a co wiedzą.

Reprezentacja poznawcza- wytwór wiedzy i antywiedzy w umyśle człowieka.

Tworzy się w umyśle człowieka i jest z jednej strony efektem uczenia się, którego wartością jest minimalizowanie „kosztów” regulacji relacji z otoczeniem, a z drugiej strony może działać jak „filtr” utrudniający uczenie się nowych rzeczy.

KORZYSTNE ZNACZENIE- swoja strategia radzenia sobie z czymś(np. z mamą- z doświadczenia) [minimalizowanie kosztów człowieka z otoczeniem]

NIEKORZYSTNE ZNACZENIE- uniemożliwia nam rozwój poznawczy, wszystko widzimy przez pryzmat.

Stereotyp- schematyczny i jednostronny obraz w głowie ludzkiej jakiegoś zjawiska, człowieka lub rzeczy, zawierający wartościowanie przyswojone z otoczenia jeszcze przed poznaniem tego obiektu.

Twierdzenia:

1. Stereotyp kształtuje się w trakcie naszego życia.

2. Są bliższe antywiedzy, nie muszą być ani prawdziwe, ani uzasadnione

3. Opisują rzeczywistość, jej fragment[deformują rzeczywistość]

4. Są odporne na zmiany, a podejmowane próby ich demistyfikacji i przezwyciężenia uruchamiają mechanizmy obronne i opór.

5. W procesie kształcenia(nauczania - uczenia się)wszelkie nowe dane, informacje i wiedza są „filtrowane” przez stereotypy istniejące w umysłach ludzi i ich kodzie językowym

6. Z tego powodu najbardziej ogólna reprezentacja świata w umyśle człowieka(jego światopogląd) oraz inne bardziej szczegółowe poglądy przekonania i opinie maja zawsze subiektywny i podmiotowy charakter.

7. Wartość stereotypów dla funkcjonowania jednostki ujawnia się w tym, że:

a)ułatwiają wysiłek poznawczy człowieka, ponieważ zawierają nie tylko gotowe opisy, wyjaśnienia i interpretacje, ale także wartościowanie.

b)zaspokajają ludzka potrzebę bezpieczeństwa, czyniąc świat zrozumiałym

c)umacniają w człowieku poczucie bycia „mądrym”

d)sprzyjają kształtowaniu tożsamości grupowej

światopogląd- zespół poglądów jednostki, będących względnie stałą wizją świata, wyznaczającą postępowanie człowieka względem siebie, innych ludzi i świata przyrody

struktura światopoglądu- 3 rodzaje poglądów:

a)te które dotyczą świata jako całości: materialne i niematerialne(jego struktury, powstania, rozwoju i inne)

b)dotyczące ludzkich spraw egzystencjonalnych: korzystanie, zużywanie(sensu ludzkiego życia i jego poszczególnych aspektów, np. szczęścia, cierpienia, śmierci, powinności i inne)

c)ocen i norm moralnych oraz powiązanych z nimi dyrektyw praktycznego działania: charakterze aksjologicznym, czy o wartościach, ocen i norm moralnych(ujawniających się w hierarchii wartości, systemie nakazów i zakazów, odpowiedzialności za swoje czyny i inne)

świadomość społeczna- zbiór szeroko rozpowszechnionych i akceptowanych w danej zbiorowości idei, poglądów, opinii i przekonań, które stają się wzorcami czy schematami myślenia, wpajanymi członkom tej grupy i egzekwowanymi przez społeczny nacisk.

światopogląd i świadomość społeczna

Wspólne cechy	Różnica
Ta sama struktura poglądów i przekonań (ontologiczne, egzystencjalne, aksjologiczne)	Światopogląd posiada jednostkę, natomiast świadomość społ. Dotyczy grupy, rodziny, naród itd.

WIEDZA FILOZOFICZNA.

Filozofia(klasyczna, tradycyjna)- w świecie starożytnym synonimem „filozofii” była „wiedza” i „nauka”. Filozofia była rozumiana jako nauka obejmująca całą wiedzę racjonalną(uzasadnioną) i wytworzoną przez tą cywilizację.[od 2000 p.n.e. do XIX w.]

Filozofowanie miało służyć temu, aby ludzie stawali się mądrzejsi.

W XIX wieku zaczęto lekceważyć mądrość i filozofowanie, w XXI wieku- rehabilitacja mądrości

System filozoficzny- rozbudowany i uporządkowany logicznie system twierdzeń opisujących i wyjaśniających- w miarę wielostronnie i wyczerpująco- całokształt rzeczywistości lub przynajmniej zasadnicze aspekty ontologiczne, epistemologiczne i aksjologiczne człowieka i jego świata.

System filozoficzny ma swoją historię recepcji(wiemy co się z nim dalej stało), autora, czas. Jedne upadały, inne były kontynuowane i modyfikowane a niektóre przetrwały do teraz.

(np. Platona, Arystotelesa, św. Tomasza z Akwinu, Augustyna, Niczego, Herberta, Marksa)

Filozofia przeżyła kryzys, ludzie ją odrzucili, ponieważ:

• Ludzie utracili wiarę, w to że znajdzie się system, który uczyni raj na ziemi.

• Z filozofii wyodrębniła się grupa nauk humanistycznych, forma nauk została zredukowana, okrojona.

• Dwa systemy filozoficzne zostały wykorzystane, aby stworzyć zbrodnicze ideologie XX wieku: faszyzm i komunizm

Podstawowa filozofia Marksa, później nazwana także, Engelsa, Lenina i Stalina

Po 1948 roku zlikwidowano filozofię ze szkół

Nauki przyrodnicze- nauki o świecie przyrody

Nauki humanistyczne- cała reszta(kulturoznawstwo)

Nauki społeczne- psychologia, socjologia, pedagogika należą do humanistycznych

Ontologia(w filozofii klasycznej metafizyka)- dział filozofii, zajmujący się rozważaniami na temat bytu. Najważniejszym jest pytanie o naturę rzeczywistości, a podstawową opozycję tworzą zwolennicy materialistycznej koncepcji bytu, a z drugiej strony przekonani o tym, że oprócz materii jako byt realny może być także ujmowany duchowy. (istnieje niematerialny obszar duchowości).

Idealizm realizm

Epistemologia- teoria poznania, dział filozofii czyniący swoim przedmiotem badań istotę poznania, jego strukturę, źródła, granice poznania, koncepcje prawdy, metody wytwarzania wiedzy wartościowej(należycie uzasadnionej) oraz historyczne, społeczne i psychologiczne uwarunkowania działalności poznawczej człowieka oraz ludzkości.

(teza do rozdziału VIII)Każda pedagogia(praktyka) współcześnie musi zawierać określone pojęcie filozoficzne w sposób świadomy jak mniejświadomy (?)

Ateny jako pierwsze upraktykowały demokrację

System sokratejski- najważniejszy, głosił go Sokrates, spisał Platon, później głosił uczeń Platona Arystoteles. Sokrates głosił, że prawda jest wtedy gdy człowiek jest za prawdę oddać życie

Pierwsza antynomia pedagogiczna- Platon i Arystoteles, różnice w kształceniu:.

Platon	Arystoteles- fanatyk demokracji, człowiek wykształcony, który potrafi żyć w ładzie demokratycznym
Wyodrębnił trzy grupy społeczne :władcy, którzy mieli kształcenie akademickie oraz rzemieślnicy i żołnierze-kształcenie zawodowe	Wykształcenie filozoficzne, ogólne na poziomie możliwie najwyższym. Od tego zależy jakość demokracji. DOBRE WYKSZTAŁCENIE.

WIEDZA TEOLOGICZNA.

Teologia- grec. Narracja mityczna, dostarczała wskazówek jak żyć, analogii, przykładów

,gdy pojawiła się filozofia, teologia zmieniła swoje znaczenie,

Filozoficzne dociekania nad światem boskim, później została wykorzystana przez ojców kościoła.

1.Ojcami kościoła, są twórcy doktryny, powstawała dlatego, bo zajmowali się opisem i interpretacją tego co w biblii zostało powiedziane, by utworzyć doktrynę. Na podstawie słowa objawione zawartego w biblii.

2.Religie monoteistyczne, zaczynając od najstarszej:

a)doktryna judaistyczna- oparta o stary testament(Tora)

b)doktryna chrześcijańska- twórcy to duchowni, ci którzy ją stworzyli korzystali z filozofii i nauki i biblii. Jest otwarta, nie tak jak Tora. Wyraża zgodę na zmianę.

c)Islam- przetworzył pismo święte w postać jednej księgi(Koran). Również interpretuje biblię ale jest zamknięta.

3.Współcześnie teologia posiada dwa znaczenia:

Teologia- to najogólniejsza i uporządkowana wiedza religijna. Teologia jako doktryna(3 doktryny: judaistyczna, chrześcijańska i Islam).

Teologia to dziedziny studiów naukowych, badających zawartość źródeł wiary i ich dzieje w celu ustalenia systemu prawd wiary i moralności. Teologia jako dziedzina wiedzy wytwarzana przez dyscyplinę naukową teologię.

4. Biblia była w następujących językach: Aramejski, Hebrajski, Grecki a dopiero później przetłumaczono całą na język grecki.

5. Pedagogika katolicka wykorzystująca standardy wiedzy pedagogicznej, ale w kontekście teologicznej.

Przykłady, Ojciec Woroniecki, Stefan Kunowski, Teresa Kukułowie, Marian Nowak(napisał, „pedagogika otwarta”, „teoria wychowania”)

WIEDZA NAUKOWA-PEDAGOGICZNA.

1. Historyczne uwarunkowania procesów edukacyjnych jako przedmiotu wiedzy naukowej o edukacji.

XII w. XVII w. XX w.

(przejście 5 lat)

epoka przednowoczesna epoka nowoczesna epoka ponowoczesna

(premodernizm) (modernizm) (pomodernizm)

I przejście- rewolucja przemysłowa(naukowo-techniczna)

II przejście- rewolucja informatyczna

Rewolucja naukowo-techniczna - przejście od społeczeństwa rolniczego(agrarnego) do społeczeństwa industrialnego(przemysłowego) dzięki odkryciom naukowym i ich zastosowaniom technicznym. Podstawowym problemem ludzi jest przeżycie(pokarm i bezpieczeństwo). Powstało społeczeństwo przemysłowe- jego strukturę wyznaczały różne formy kapitału.

Rewolucja informatyczna- przejście od cywilizacji niedomiaru danych, informacji i wiedzy do cywilizacji ich nadmiaru dzięki radykalnemu rozwojowi technik i technologii informatycznych. Od niedostatku do nadmiaru.

UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE PROCESÓW EDUKACYJNYCH

cechy epoki	przednowoczesnej (agrarnej)	nowoczesnej (przemysłowej)
1.lokalizacja	Morze Śródziemne	Ocean Atlantycki
2.Tempo zmian	Tysiące lat	Trzy stulecia
3.Podstawowy problem	Bezpieczeństwo biologiczne człowieka(przetrwanie)	Produkcja dóbr przetworzonych (by mieć wszystkiego dużo, szybko i tanio)
4.Forma kapitału	Ziemia (ten kapitał dzieli na klasy społeczne)	+ zasoby naturalne(woda, powietrze, węgiel, ropa), technika i technologie(forma kapitału zrodzona w ludzkim umyśle), aktywa kapitałowa(przez ten kapitał kryzys, spadają akcje. Obligacje, fundusze, papierki, wymykają się z pod kontroli)
5.Źródła energii	Odnawialne : słońce, wiatr, woda, zwierzęta, niewolnicy	Nieodnawialne: węgiel, ropa, gaz
6.Struktura społeczna	Klasy społeczne	Społeczeństwo masowe(uniformizacja-upodobnianie się ludzi do siebie, nie rozróżniamy klas społecznych))
7.Struktura wiekowa	Dzieci-dorośli (dzieciństwo kończy się wraz z podjęciem obowiązków dorosłego)	Dzieci-młodzież-dorośli (szkoły przygotowują do dorosłości)
8.Rodzina (dominujący model)	Rozszerzona (wertykalnie-wszystkie żyjące pokolenia, horyzontalnym- krewnych i spoinowaconych)	Nuklearna (przenoszenie się ze wsio miast w pogoni za pracą, dzieci i rodzice, instytucje jako rodzina, zajmują się dziećmi, niańki, domy opieki, krewni wyjechali)
9.Gospodarka	Naturalne- w dużym stopniu samowystarczalne (coś za coś-sól za pieprz)	Dwa modele: Kapitalizm(wymaga ładu demokratycznego, uznanie własności prywatnej) Socjalizm(ład polityczny totalitarny[PZPR w Polsce], brak własności prywatnej)
10.Forma organizacji	Lokalne (rodu-rpaństwa) -wyznacza miejsce zamieszkania	Państwo (o charakterze wielonarodowego, w jednym państwie wiele różnych narodów

2. Uniformizacja(uniwersalizacja)- upodobnianie się ludzi do siebie- ubiór. Kiedyś każdy status miał swój ubiór

System oświaty- organizacja służąca upowszechnianiu w społeczeństwie wykształcenia ogólnego i zawodowego(kształtowania przydatności do zatrudnienia)

System oświaty tworzą instytucje, organizacje i stowarzyszenia, a jego najważniejszymi podsystemami z pedagogicznego punktu widzenia są:

a)system kształcenia ogólnego i zawodowego dla dzieci i młodzieży [węższe znaczenie]

b)system kształcenia ustawicznego(dla dorosłych)

c)system upowszechniania kultury

(dla wszystkich grup wiekowych)

d)system podejmujący stymulowanie, wspomaganie, szersze

korygowanie, zastępowanie w działaniach najważniejszych znaczenie

podmiotów edukacji, jakimi są rodzina i szkoła.

3.Rodzina rozszerzona- więzi krwi były między nimi bardzo silne, powodowały one, że do wykonywania obowiązków rodzinnych nie potrzeba było innych więzi.

4. W świecie przednowoczesnym świat budowany jest na bardzo silnych więziach społecznych(terytorialne, krwi). Ludzie mają silne warunki do kształcenia własnej tożsamości i tym samym dawać ludziom duże poczucie bezpieczeństwa. Autorytet jest zbudowany w oparciu o dwie zasady: kapitał i zasada pierwszeństwa(autorytet związany z wiekiem, doświadczenie związane z wiekiem). Ś wiat nowoczesny to pęknięcie więzi, dezorganizacje społeczne. Jedni przeciw drugim. Robotnicy przeciw właścicielom, starsi przeciw młodszym. Rodziny nie znają swoich dalekich krewnych i spinowaconych, ponieważ nigdy ich nie widzieli(bo powyjeżdżali). Autorytet budowany jest w oparciu o kapitał. Szczególnym rodzajem autorytetu jest ten, który tworzy się w oparciu o wiedzę, naukę, kulturę. Tworzy się autorytet elit. Są one lepiej wykształcone, posiadają kapitał w swojej głowie i mogą to przetworzyć na technikę i odgrywają ważną rolę w kulturze. Polska inteligencja miała mit bohatera narodowego. Mesjanizm.

Edukacja w świecie przednowoczesnym jest procesem przygotowania dziecka do wejścia w świat dorosłych, czyli podjęcia obowiązków wynikających ze statusu człowieka dorosłego. Dominującymi procesami edukacyjnymi są procesy naturalnego wrastania i wzrastania jednostki, czyli procesy socjalizacji i akulturacji.

[wrastać, w grupę społeczną, obyczaje, zwyczaje]

Socjalizacja to proces wrastania jednostki w grupę społeczną(grupy), dzięki któremu jednostka wdraża się w życie swojej grupy społecznej(na zasadzie akceptacji i przyjęcia lub oporu i odrzucenia). Proces socjalizacji wspomaga proces poczucia własnej tożsamości.

Socjologia
Pierwotna	Wtórna
Wrastanie w najbardziej pierwotną gr. Społeczną jaką jest rodzina. Rodzina kształtuje najważniejsze struktury poznawcze. Do gr. wtórnej chodzimy przez pierwotną, dzięki temu co wpoili nam rodzice	Wchodzenie jednostki w szersze grupy społeczne: mieszkańcy jednej wsi, grupa parafialna, klasa szkolna.

Rodzina
Otwarta	Zamknięta
Liczy dużo osób, które przewijają się przez dom, dziecko ma więcej wzorców	Rodzina nuklearna typu mama-dziecko, dziecko jest skazane tylko na wzór rodziny

Kulturacja jest to proces wrastania w kulturę i przygotowanie się do roli jej odbiorcy, kontynuatora(nosiciela i strażnika dorobku kultury, tradycji, wartości), kontestatora i twórcy.

-pierwszy proces to wrastanie w kulturę własne rodziny

-największy krąg kulturowy to krąg cywilizacyjny- cywilizacja euroamerykańska

Kontestacja rodzi się z twórczości. Aby zostać twórcą najpierw trzeba być odbiorca i kontestatorem. Twórca cechuje się odwagą i krytycyzmem.

Proces kulturacji nazywany może być akulturacją i inkulturacją w ujęciu historycznym.

1. Akulturacja- pojecie stosowane w teoriach zmiany kulturowej. Przez J. W. Powella pojecie to zostało zastosowane do nazwania procesu zapożyczeń kulturowych. Dzisiaj oznacza proces jakościowych i wieloaspektowych zmian kulturowych wywołanych przenikaniem się odmiennych systemów kultury. Te procesy przenikania mogą powodować zmiany polegające na adaptacji, reinterpretacji, modyfikacji, restrukturyzacji, hybrydyzacji, dekulturacji, zaniku odrębności kulturowej i inne. Czasami pojęcie to jest stosowane do opisania procesów narzucenia jednej kultury (w połączeniu z marginalizacją i dążeniem do eliminacji kultury zastanej.)

2. inkulturacja- proces jakościowych i wieloaspektowych zmian kulturowych wywołanych wzajemnym przenikaniem się różnych systemów kulturowych.

-akulturacja ma dwa znaczenia: tradycyjna i współczesna

Opisywano nauczanie jednej kultury innym, przenikanie się kultur,

przekonaniu o wyższości ich kultury i bez przemocy

barbarzyństwie tych, którym te kulturę

narzucano np. krzyżacy

-inkulturacja jest to synonim akulturacji w rozumieniu współczesnym

Edukacja w świecie nowoczesnym jest procesem przygotowania jednostki do pełnienia określonych ról społecznych w społeczeństwie zorganizowanym. Rodzina nie jest w stanie przygotować do zróżnicowanego świata. Musi sobie zafundować płatne instytucje zwane szkołami i nauczycieli, ponieważ rodzina sobie nie radzi z nauczaniem

Procesy celowościowe realizowane przez ludzi profesjonalnie przygotowanych w odpowiednich placówkach. Synonimy kształcenia i wychowania.

Kształcenia- współcześnie stanowi przedmiot badań subdyscypliny pedagogicznej nazywanej dydaktyką, która zajmuje się badaniem celów, treści, metod, zasad i form organizacyjnych procesów kształcenia(nauczania i uczenia się) w odróżnieniu od teorii wychowania, która przedmiotem badań czyni proces wychowania. Kształceniem nazywa się tez bardziej ogólnie pojmowany proces, w którym ludzie poznają przyrodę, świat społeczny i świat kultury oraz rozwijają swoje zdolności poznawcze.

Wychowania- we współczesnych zasobach leksykalnych języka polskiego stanowi przedmiot subdyscypliny pedagogicznej zwanej „teorią(teoriami) wychowania”, pojęciami bliskimi działalności „wychowania” są działania formacyjne i działania indoktrynalne. Oddzielenie wychowania od kształcenia związane jest z ideą tworzenia systemu oświatowego, a zapoczątkowane zostało przez Condorceta.

- nie zawsze oddzielano wychowanie od kształcenia. Pojawiło się to pod koniec XIX wieku, podczas rewolucji francuskiej

-treść tych pojęć odnosi się do innych stron pojmowania.

Kształcenie od strony intelektualnej, umysłu

Wychowanie od strony emocjonalnej

Continuum

Indoktrynacja formacja

Indoktrynacja jest to proces celowej zmiany świadomości społecznej, poprzez wpajanie członkom społeczeństwa stronniczych przekonań. Działania indoktrynacyjne względem dużych grup społecznych wymagają zorganizowanego i kontrolowanego przez sprawujacych władzę systemu wytwarzania, kotowania, przetwarzania i dystrybucji danych, informacji i wiedzy. Najważniejszymi agendami wykorzystywanymi w procesach indoktrynacji są media i system oświaty. O skuteczności indoktrynacji decyduje stopień ograniczenia wolności dostępu do danych, informacji i wiedzy oraz stopień natężenia czynności propagandowo- perswazyjnych, jak również jakość i siła stosowanych środków w celu wywarcia pożądanego wpływu.

-indoktrynacje czyli dostęp do wiedzy, jeden program, jeden podręcznik

-formacja jest to kwantum wiedzy ustalonej, ale możliwe SA różne interpretacje, wątpienie, pytania

Nauczyciel uczy tak jak jest w systemie politycznym.

Systemy totalitarne opowiadają się za indoktrynacją

Formacja- ład demokratyczny

INDOKTRYNACJA I DYSCYPLINARYZACJA.

Motta z podręcznika.

Pierwsza myśl- ewolucja tożsamości pedagogiki jest bardzo głęboka, radykalna, szeroko, ma charakter gwałtownej zmiany.

Druga myśl- pedagogika jest nauką humanistyczną i zmiany dotyczące tych nauk zmieniają pedagogikę.

Nauka jest to forma zorganizowanej działalności społecznej, stanowiąca element strukturalny kultury, obok takich form jak: język, sztuka, religia, prawo, zwyczaje i obyczaje, edukacja, moralność, mity, stereotypy i ideologie organizujące świadomość społeczną. Świat epoki nowoczesnej w sposób szczególny wykreował autorytet nauki, rozbudzając tym samym społeczne oczekiwania niemożliwe do zrealizowania. Z tego właśnie powodu obrona autorytetu nauki w czasach „późnej nowoczesności” wydaje się ważnym wyzwaniem i zadaniem trudnym w czasach dzisiejszych. To wyzwanie i zadanie wiąże się w polskiej pedagogice z procesem przezwyciężania dziedzictwa tzw. „naukowej pedagogiki socjalistycznej” jako ważnego narzędzia „ofensywy ideologicznej” w czasach ograniczonej suwerenności państwa polskiego w XX wieku. We współczesnych zasobach leksykalnych akcentuje się związek instytucjonalizacji nauki z jej aktualnymi funkcjami: „nauka w aspekcie instytucjonalnym to ogół instytucji społecznych powołanych do organizacji i prowadzenia działalności naukowej(nauki w sensie fnkcjonalnym) zgodnie z panującym w danym zakresie i czasie modelem nauki oraz do ogłaszania, przechowywania, przekazywania i upowszechniania jej wyników(nauki w sensie przedmiotowym) wiedzy naukowej”

Model nauki nowoczesnej- 3 twórcy.

1. Bacon, filozof brytyjski, którego główną zasługą jest uznanie badań indukacyjnych jako badań wtwarzania wiedzy naukowej. Jedyną wiedzę wartościową tworzy się przez filozofowanie, przez badanie biblii, przez dochodzenie.

Badania empiryczne, dzięki nim rozwinęły się nauki przyrodnicze.

2. Kartezjusz, przekonał świat uczonyc że rozum ludzki jest wielką potęgą. Odwołując się do sokratejskiego powiedzenia „wiem, że nic nie wiem”. Kartezjusz twierdził, że nawet gdy człowiek wie,że nie wie to jest to chwilowe.

Głęboka wiara w to, że nauka może być narzędziem poznania

Filozof i fizyk, uporządkował wytwory nauki, stwierdził, że muszą przyjmowac formę hipotez, twierdzeńteorii. Hipoteza to sąd wypowiedziany przez badacza, hipotezy i twierdzenia SA zdaniami oznajmującymi, twierdzenia to sąd przyjęty lub odrzucony poprzez weryfikację.

Teoria:

1. potocznie, synonimem jest pojęcie wiedzy, czyli usestymatyzowanego zbioru twierdzeń dotyczących określonej dziedziny

2. rezultat działalności badawczej

3. system twierdzeń logicznie i merytorycznie uporządkowanych

-każda teoria ma swojego twórcę znanego z imienia i nazwiska

-każda terowi ma swoją nazwę(t. motywacji, uczenia się)

-opisywać i wyjaśniać fragment rzeczywistości

3. Newton, nauka, żeby być nauką , musi mieć hipoteze twierdzenie teorię lub wszystko. Zaczął się kształtować w związku z powstaniem uniwersytetu. W XII wieku, w Bolonii w 1080

Najwcześniej rozwinęły się nauki przyrodnicze i dzięki temu nastapiła rewolucja informatyczna. Nauki humanistyczne rozwinęły się w wieku XIX- kryzys filozofii z filofii.

I. Cywilizacyjne uwarunkowania instytucjonalizacji pedagogii jako dyscypliny naukowej.

1. idee. Kształtowanie się tożsamości europejskiej trwało 5 stuleci. Pojęcie europy zaczęło się kształtować na przełomie XIV- XVIII wieku. Wcześniej ludzi zamieszkujący ten obszar byli nazywani społecznością chrześcijańską.

2. proces laicyzacji, sekularyzacji- podstawa tożsamości europejskiej

a) laicyzacja, zaświadczenie, czyli odejście od struktur podporządkowanych kościołowi jak również odejście od jedynej dominującej koncepcji[od średniowiecza do dzisiaj].

b) sekularyzacja- oddzielenie instytucji państwa od instytucji kościoła.

c)ateizacja- proces, który stał się częścią komunizmu i był to proces zwalczania kościoła a nie religii, czyli kościoła jako instytucji.

d) humanizm, w 3 znaczeniach

- w tradycji rzymskiej oznaczał pewną koncepcję światopoglądową, wg której człowiek traktowany jest jako istota szczególna. Wyrazem tej szczególności miała być kreatywność człowieka, czyli jego zdolność do tworzenia kultury, jej ciągłego wzbogacania oraz umiejętność i wola dokonywania konkretnych wyborów wg kryterium wartości.

-w XIX wieku historycy użyli tego terminu do nazwania prądu umysłowego, który ujawniła się renesansie(odrodzeniu) ideałuw świata starożytnego, głównie dzięki zainteresowaniu się ludzi tej epoki literaturą i sztuką świata starożytnego.

-współcześnie pojęcie to jest tak wieloznaczne, rozmyte, nadużywane, że uniemożliwia skuteczne porozumiewanie się ludzi, powoduje raczej zakłócenia w porozumiewaniu się.

Przydatne w pedagogice jest tylko następujące jego znaczenie:

1. jako idiomu „nauki humanistyczne”, który stosuje się do nazwania ogółu dyscyplin naukowych, opisującyc, wyjaśniających i interpretującyc rzeczywistość kulturową jako przeciwstawną rzeczywistości przyrodniczej

2. jako podstawy afirmującej godność jednostki ludzkiej

3. jako doktryny pedagogicznej promującej tradycyjną koncepcję klasycznego „nauczania wychowującego”(tradycyjnie rozumiane kształcenie ogólne)

II. oświeceniowe idee postepu, przez francuskiego filozofa w wieku XVII i XVIII, najlepiej ją definiuje Zdzisław Krasnodębski, który tak pisze: idea postępu wynika z rozumowania, które rozwój poznania utożsamia z eliminacją żywiołowości, zwiększenia się… str.87

Specyficzne warunki, które zadecydowały o instytucjonalizacji w Niemczech.

Instytucjonalizacja- proces tworzenia i przekształcania instytucji społecznych, związany z wyłanianiem się, artykułowaniem i utrwalaniem struktur normatywnych(reguł, wzorów, norm i wartości). W teoriach wymiany społecznej proces instytucjonalizacji rozumiany jest jako proces stabilizujący procesy wymiany pomiędzy osobami o różnych pozycjach i posiadanych zasobach materialnych i niematerialnych.

Dyscyplinaryzacja- proces, w którym pewien obszar wiedzy o rzeczywistości uzyskuje status dyscypliny naukowej poprzez:

1. jednoznaczne zdefiniowanie swego przedmiotu badań(innego niż dyscypliny dotychczas powstałe)

2. wykreowanie mapy pojęciowej i stosownego do niej zaplecza teoretycznego

3. określenie metodologii badań legitymizującej wytwarzanie wiedzy naukowej

4. określenie wewnętrznej struktury dyscypliny naukowej i jej związków z innymi dyscyplinami naukowymi oraz innymi rodzajami wiedzy.

[ każdy przedmiot musiał przejść te warunki. 3 warunek to określenie metodologii czyli jak wytwarzana wiedza wiedza może prowadzić do otrzymywania stopni naukowych]

1. przełom XVIII i XIC wieku. Na szczególne uwarunkowanie składają się:

1. stuacja Niemiec po upadku I Rzeszy, czyli świętego cesarstwa rzymskiego narodu niemieckiego.(na wskutek wojen napoleońskich rozpadało się na rzesze, Prusy odgrywały bardzo ważną rolę w rozpacie I rzeszy).

2. Oczekiwanie państwa pruskiego, te oczekiwania to:

-przywrócenie potęgi Niemiec, czyli stworzyć II Rzesze Niemiecką

-elity państwa pruskiego wymyśliły że można zbudować nową tożsamość

-uświadomić Niemców, a najbardziej do tego doporowadzic można przez reformę oświaty i uniwersytetów

Narodził się ruch który możemy nazwać neohumanizmem

Neohumanizm: kierunek pedagogicznego myślenia o edukacji (wychowaniu i kształceniu), którego znaczenie ujawniło się głównie w Niemczech na przełomie XVIII i XIX wieku. Najważniejszą ideę neohumanizmu była afirmacja kultury starożytnej. Skutkiem tego stały się postulaty dotyczące edukacji, których twórcy proponowali w celowościowych procesach edukacyjnych (kształcenia i wychowania) rozwijanie sił duchowych poprzez nauczanie języków starożytnych (greki i łaciny) oraz przyswojenie tradycji kulturowej opartej na kulturze greckiej i rzymskiej. Neohumanizm wykreował w związku z tym koncepcję „gimnazjum klasycznego” jako formy najlepiej realizującej ideały neohumanizmu.

2. zwolennicy neohumanizmu.

Stworzyli koncepcję reformy systemu oświatowego. Twórca Wilhelm Hundboldt, potem koncepcja była zmieniana i twórcami byłi pruscy urzędnicy. Szkoła przyjęła postać gimnazjum klasycznego, została upowszechniona- europa. W wieku XIX i XX gimnazjum humanistyczne, klasyczne była tą drugą szkołą po elementarnej. Służyło do tego aby wychować człowieka kulturalnego. Nauka języków starożytnych. Wagę przywiązywano do filozofii, poznania filozofii. Przyczyniło się to do reformy uniwersytetów i powstania pedagogiki.

Uniwersytety pojawiły się w 1988 roku- 900 lecie uniwersytetu w Bolonii, uniwersytet klasyczny rozumiany jako korporacja uczonych i studentów.

1. we wszystkich uniwersytetach posługiwano się łaciną, jedynym językiem

2. były zdominowane przez poszukiwanie prawdy. Uczniowie ze studentami poszukiwali określonej prawdy

3. 4 wydziały: filozoficzny(każdy uczeń musiał przejść przez niego, później można było iść na inny wydział: prawa i medycyny. Następnie jak ktoś chciał jeszcze studiować to mógł iść na teologiczny. Zgodę musiał wydać papież

Na przełomie XVIII i XIX wieku, świat nowoczesny, nastąpiły zmiany. Powstały 3 tendencje:

1. próba zachowania klasycznego uniwersytetu

2. strategia napoleońska- uczynił wszystkie uniwersytety szkołami zawodowymi, władza decydowała ilu i jakich wykształcić wojskowych, polityków.

3. Strategia wymyślona w Prusach i zaczęła obowiązywać w Europie i USA. Twórca Wilhelm Humboldt.

-Polega ona na tym, że zachowano powstałe w nim tradycyjne wartości uniwersytetów wcześniej powstałych, ale włączono w struktury uniwersyteckie nauki humanistyczne. -

-Druga zmiana. Tradycyjne greka i łacina została zastąpiona językiem narodowym. Pierwszy zreformowany uniwersytet to w Niemczech. Przywiązuje się nadal wielką wagę do wykształcenia filozoficznego, ale jest ono ograniczone i wypierane przez wykształcenie wyższych dyscyplin naukowych, humanistycznych i przyrodniczych. -

-Trzecia cecha. Powstała hierarchia stopni i tytułów naukowych: doktor, doktor habilitowany, profesor.

W Niemczech żył i tworzył wielki filozof Emanuel Kant.

Przełom XVIII i XIX wieku w Niemczech, uniwersytet będzie kształcić nauczycieli do gimnazjum klasycznego. Wprowadzano na uniwersytety wykłady z pedagogiki, prowadzili profesorowie filozofii albo teologii. Kant(dzieło „o pedagogice”) prowadził takie wykłady.

Herbart Friedrich, filozof z wykształcenia, który obioł katedrę filozofii a wraz z tym obowiązek prowadzenia wykładu z filozofii. Herbat wywiązał się z tego zadania, sam prowadził wykłady, prowadził seminarium dla nauczycieli, uruchomił szkołę ćwiczeń przygotowawczych do zawodu. Sam raz na dzień prowadził ćwiczenia. Filozof pedagog, podzielił pedagogikę na pedagogikę ogólną, dydaktykę, historię. Pedagogika ogólna w której prowadzi się dyskurs w celu edukacji.

Dydaktyka, praktyczna sztuka radzenia sobie w szkole. Jak skutecznie uczyć w gimnazjum klasycznym i szkołach elementarnych

Historia edukacyji, historia, praktyki edukacyjnej od starożytności do dzisiaj.

---