Alkoholizm

1. ALKOHOLIZM (UZALEŻNIENIE OD ALKOHOLU)

Upośledzenie kontroli nad piciem alkoholu, utrzymującym się mimo szkodliwych następstw. Alkoholizm to choroba postępująca, nieuleczalna, która prowadzi do śmierci, jednak lecząc można ją zatrzymać w każdej fazie rozwoju. Słowo alkohol pochodzi najprawdopodobniej od któregoś z dwóch słów arabskich: al-kuhl (antymon, delikatny, drobny proszek) lub al-ghoul (zły duch). Alkohole jest to grupa związków organicznych pochodnych węglowodorów, w których jeden atom wodoru został zastąpiony przez grupę wodorotlenową (grupę hydroksylową -OH). Wzór ogólny alkoholi przedstawia się następująco: CnHn+OH  ze względu na położenie grupy hydroksylowej wyróżnia się alkohole: pierwszorzędowe (1°), drugorzędowe (2°) i trzeciorzędowe(3°).

2. PIJAŃSTWO A ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU

Pijaństwo jest to szkodliwy społecznie nawyk czy obyczaj. Alkoholizm należy rozpatrywać w kategoriach choroby, jako jeden z przejawów ograniczonej sprawności związanej z piciem alkoholu. Terminy „alkoholizm” choroba alkoholowa, czy nałóg alkoholowy, zastąpione zostały określeniem „zespół uzależnienia od alkoholu”. Rozwija się on stopniowo, często w ciągu kilku lat, prowadząc do wytworzenia się psychicznej i fizycznej zależności. Podstawowym objawem uzależnienia jest upośledzenie kontroli nad piciem. Narastają trudności w kontrolowaniu ilości wypijanego alkoholu, pojawiają się trudności w przerwaniu picia a z czasem w powstrzymaniu się od rozpoczęcia picia. Człowiek przestaje panować zarówno nad częstotliwością spożywania alkoholu jak i nad sytuacjami, w których pije. Inna charakterystyczną cechą uzależnienia jest występowanie bardzo przykrych objawów nazywanych abstynencyjnymi (objawami „z odstawienia”). Pojawiają się one wówczas, kiedy spada poziom alkoholu we krwi. Są to m.in. silne drżenia mięśniowe, nadmierna potliwość, wymioty, nudności, biegunki. Jednocześnie występuje rozdrażnienie, niepokój, lęk, zaburzenia snu, a nawet mogą wystąpić objawy choroby psychicznej. Kolejnym objawem uzależnienia może być zmiana tolerancji na alkohol. U większości osób pojawia się najpierw wzrost tolerancji jako jeden z wczesnych objawów wchodzenia w uzależnienie. Cechą charakterystyczną tego zjawiska jest możliwość wypicia wielokrotnie większej niż kiedyś dawki alkoholu, bez objawów upicia się (tzw. mocna głowa). Później w miarę rozwoju uzależnienia tolerancja spada. Do upicia się może wystarczyć nawet kufel piwa. Odróżnienie człowieka uzależnionego od innych pijących będzie łatwiejsze, jeżeli zwrócimy uwagę na motywy picia. Pijak pije, bo chce, ale w dowolnej chwili może przerwać i odstawić kieliszek, alkoholik często nie chce pić, ale jeśli zacznie - pije w sposób przymusowy. Nie jednokrotnie spotykamy się ludzi uzależnionych od alkoholu, którzy nienawidzą picia, nienawidzą nawet smaku wódki, skutków picia, ale piją nadal. Jedni po prostu lubią stan alkoholowego odurzenia „rauszu” inni natomiast nie mogą sobie poradzi z głodem alkoholowym. Picie przeciąga się na dni czy tygodnie, dlatego, że z chwilą ograniczenia lub przerwania picia pojawiają się przykre objawy abstynencyjne, które ustępują po kolejnej porcji alkoholu. Należałoby się zastanowić nad tym, dlaczego tylko u niektórych spośród pijących poprzez pijaństwo zespół uzależnienia od alkoholu. Przyjmuje się u podłoża uzależnienia leżą czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczne. Czynnik biologiczny to biochemiczna podatność organizmu na, innymi słowy jego właściwość polegająca na takim cyklu przemian, w którym alkohol łatwo „znajduje sobie miejsce” wyzwalając u pijącego pozytywne odczucia. Bardzo ważny wpływ na środowisko rodzinne i najbliższe - poza rodziną - otoczenie oraz ogólne warunki, w jakich człowiek żyje. Znacznie mniejszą szansę na uzależnienie się mają na przykład osoby z tych środowisk i kręgów kulturowych, gdzie picie alkoholu nie jest społecznie akceptowane. Z psychologicznego punktu widzenia bardziej podatne na uzależnienie od alkoholu będą miały osoby te, które częściej niż inne popadają w konflikt z otoczeniem, nie potrafią rozwiązać swoich problemów emocjonalnych, często przeżywają stany napięć psychicznych. Niebezpieczeństwo pojawia się w momencie, kiedy zauważą one, że alkohol przynosi chwilową ulgę, ułatwia zaśnięcie, stanowi podnietę do lepszego działania itp. Wprawdzie powoduje on przeżycia nieprzyjemne takie jak bóle głowy czy nudności pojawiające się nazajutrz, ale dolegliwości te tylko niektórych powstrzymują od ponownego picia albo przynajmniej skłaniają do umiaru. Na wiele osób hamulce działają niedostatecznie, bo dążenie do przyjemności jest u nich silniejsze niż dążenie do unikania przykrości i konfliktów. I tu zaczyna się stopniowe i nieświadome wchodzenie na drogę uzależnienia. Na czym polega, zatem różnica między pijaństwem a alkoholizmem? Ujmuje ją bardzo dobrze powiedzenie „pijak mógłby przestać pić, gdyby chciał; alkoholik chciałby przestać pić, gdyby mógł” pijaństwo polega na przekraczaniu ilości lub na nadmiernej częstotliwości picia alkoholu i jest zjawiskiem obyczajowym. Natomiast alkoholizm, czyli uzależnienie od alkoholu jest zjawiskiem chorobowym. Im wcześniej pacjent podejmie próbę uwolnienia się od alkoholu, tym większa nadzieja na uzyskanie sukcesu.

3. PALIMPSESTY I OBJAWY OSTRZEGAWCZE:

• działanie alkoholu odpręża i daje ulgę, redukuje napięcie i niepokój, osłabia poczucie winy, ośmiela, ułatwia zaśnięcie czy pobudza do działania.

• stopniowo, osoba zagrożona uzależnieniem zaczyna poszukiwać, inicjować i organizować okazje do wypicia, pije z chciwością, wyprzedza kolejki, powtarzają się przypadki upicia, a także pije alkohol pomimo zaleceń lekarskich, sugerujących konieczność powstrzymywania się od picia.

• wkrótce zaczyna być dumna z tego, że może wypić większą niż uprzednio ilość alkoholu (tzw. mocna głowa świadcząca o wzroście tolerancji na alkohol), ale jednocześnie pojawia się niepokój spowodowany trudnościami w odtworzeniu wydarzeń, które miały miejsce podczas picia (tzw. palimpsesty alkoholowe, "urwane filmy", "przerwy w życiorysie").

• osoby, które uprzednio piły wyłącznie w sytuacjach towarzyskich zaczynają pić samotnie i do tego w ukryciu. Coraz częściej powtarzają się przypadki prowadzenie samochodu po niewielkiej nawet ilości alkoholu.

• osoba "wchodząca" w uzależnienie stara się unikać rozmów na temat swojego picia, a później reaguje gniewem bądź agresją na sygnały sugerujące potrzebę ograniczenia picia oraz w sytuacjach utrudniających dostęp do alkoholu.

• kiedy zaczyna sobie zdawać sprawę z tego, że jej picie różni się od picia innych osób podejmuje "ciche" próby ograniczania picia po to, aby udowodnić sobie, że jeszcze posiada kontrolę nad piciem alkoholu.

1. ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU:

Zespół uzależnienia od alkoholu, zgodnie z kryteriami w (ICD 10) należy definiować jako wystąpienie przynajmniej trzech z następujących objawów, w okresie przynajmniej jednego miesiąca lub w ciągu ostatniego roku w kilkukrotnych okresach krótszych niż miesiąc:

1. Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia ("głód alkoholowy").

2. Upośledzenie zdolności kontrolowania zachowań związanych z piciem (upośledzenie zdolności powstrzymywania się od picia, trudności w zakończeniu picia, trudności w ograniczaniu ilości wypijanego alkoholu).

3. Picie alkoholu w celu złagodzenia albo zapobieżenia alkoholowemu zespołowi abstynencji oraz subiektywne poczucie skuteczności takiego postępowania.

4. Objawy abstynencyjne (drżenie mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, tachykardia, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, nastrój drażliwy lub obniżony, lęk).

5. Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu, potrzeba spożywania większych dawek alkoholu dla wywołania oczekiwanego efektu).

6. Zawężenie repertuaru zachowań związanych z piciem alkoholu do 1-2 wzorców.

7. Postępujące zaniedbywanie alternatywnych do picia przyjemności, zachowań i zainteresowań.

8. Picie alkoholu mimo oczywistej wiedzy o jego szczególnej szkodliwości dla zdrowia pijącego.

Uzależnienie od alkoholu jest chorobą chroniczną, postępującą i potencjalnie śmiertelną. Nie jest możliwe całkowite jej wyleczenie, a jedynie zahamowania narastania jej objawów i szkód zdrowotnych z nią związanych. w świetle nowoczesnej wiedzy uzależnienie od alkoholu jest chorobą wieloczynnikową, biopsychospołeczną, uszkadzającą funkcjonowanie człowieka w sferze somatycznej, psychologicznej, społecznej i duchowej. Model leczenia tego schorzenia musi być dostosowany do takiego sposobu postrzegania tej choroby.

4. ZABURZENIA PSYCHICZNE:

• Psychoza Korsakowa

(inaczej: alkoholowy zespół amnestyczny, zespół Wernickego-Korsakowa) występuje po wielu latach intensywnego picia, jako przejaw ciężkich zaburzeń metabolicznych. Istotną rolę w jej powstaniu odgrywa niedobór witamin z grupy B. Objawy głębokiego otępienia, ostre zaburzenia pamięci bieżącej i niedawnych zdarzeń (przy zachowaniu wspomnień sprzed choroby), luki pamięciowe wypełniane konfabulacjami zwykle o treści wielkościowej.

• Otępienie alkoholowe:

Postępujące lub przewlekłe zaburzenie współwystępujące z uzależnieniem od alkoholu, często pojawia się w 6. dekadzie życia. Oprócz działania samego alkoholu na rozwój tego zespołu wpływają także: urazy głowy, niedobory pokarmowe, następstwa uszkodzenia wątroby. Charakteryzuje się upośledzeniem wielu wyższych funkcji korowych, m. in. pamięci, myślenia, orientacji, uczenia się, mowy. Upośledzeniu funkcji poznawczych towarzyszy na ogół pogorszenie kontroli emocjonalnej, zaburzenia w sferze zachowań społecznych lub upośledzenie motywacji.

• "Zespół Otella"

Paranoja alkoholowa (inaczej: alkoholowy obłęd zazdrości, obłęd opilczy, występuje u mężczyzn, zwykle po 40 roku życia. Pojawienie się wyraźnych objawów choroby poprzedzone jest na ogół nadmierną podejrzliwością wobec partnerki. Spotykane u wszystkich prawie alkoholików wątpliwości, co do wierności partnerki, tu nabierają stopniowo cech urojeń. Narastają nieporozumienia z powodu zadręczających pytań dotyczących niewierności seksualnej, żądania wyjaśnień, śledzenie, sprawdzanie bielizny osobistej i pościelowej, szukanie śladów na ciele. Dość częste są pogróżki, agresja wobec partnerki i jej domniemanych kochanków oraz wymuszanie przyznania się do winy. Argumentem przemawiającym za zdradą jest praktycznie każde zachowanie partnerki, jej zły i dobry humor, obecność mężczyzn w miejscu pracy, a każde wyjście z domu może stanowić dowód, że spotyka się z kochankami. w rozwiniętej chorobie dochodzi do zawężenia wszelkich zainteresowań, zaniedbania pracy i koncentracji na poszukiwaniu dowodów niewierności partnerki. Partnerka lub domniemany kochanek stają się niejednokrotnie ofiarami czynów agresywnych, a nawet zabójstwa. Schorzenie to przebiega przewlekle i jest na ogół dość oporne na leczenie farmakologiczne.

• Delirium tremens:

Majaczenie alkoholowe (majaczenie drżenne, "biała gorączka"), jest najczęściej spotykaną psychozą alkoholową i występuje u ok. 5% uzależnionych. Objawy majaczenia alkoholowego pojawiają się w czasie do 72 godzin od zaprzestania picia, kiedy poziom alkoholu we krwi gwałtownie spada. Zawsze towarzyszą one innym objawom zespołu abstynencyjnego. Najpierw pojawia się niepokój, lęk oraz bezsenność, do których dołączają się zaburzenia świadomości (dezorientacja co do miejsca i czasu), urojenia, złudzenia i omamy. Chory widzi ruchliwe, małe i wielkie zwierzęta, różne dziwne stwory, niezwykle twarze i postacie. Obrazy te są zwykle kolorowe i ruchliwe. Niejednokrotnie czuje i widzi chodzące po nim samym owady, robaki czy mrówki, czasem mówi o dziwnych smakach i zapachach. U osób majaczących można czasami wywołać objawy potwierdzające rozpoznanie np. objaw Liepmanna polegający na pojawianiu się omamów wzrokowych po uciśnięciu gałek ocznych; objaw Reichardta ("czystej kartki") polegający na tym, że chory czyta z niezapisanej kartki to, co sugeruje mu badający lub opisuje nieistniejący obrazek; objaw Aschaffenburga - pod wpływem sugestii chory rozmawia przez wyłączony telefon; objaw "nawlekania nitki" - zgodnie z sugestią chory nawleka nieistniejącą nitkę do nieistniejącej igły. Występują tzw. urojenia dziania się (oniryczne, jak w marzeniach sennych), w których chory jest zarówno widzem, jak i aktorem. Jest on przekonany, że uczestniczy w wydarzeniach, które mają miejsce w pracy, w domu, restauracji czy też w innym dobrze znanym i często odwiedzanym miejscu. W wydarzeniach tych bierze żywy i czynny udział (tzw. majaczenie zawodowe/zajęciowe). Kiedy indziej czuje się osaczony przez "bandę", chowa się, ucieka, albo też sam atakuje napotkane osoby, rozpoznając w nich swoich rzekomych prześladowców (tzw. zespół oblężenia). Charakterystyczna dla majaczenia jest bezsenność oraz nasilanie się objawów w nocy (kiedy jest ciemno i panuje zła widoczność).

• Halucynoza alkoholowa:

Jest ona drugą co do częstości występowania psychozą alkoholową. Początek jest z reguły nagły. Najczęściej chory zaczyna słyszeć głosy, które grożą mu, wymyślają, czasami oskarżają, a kiedy indziej żywo dyskutują na jego temat, bądź nakazują co ma robić. Zdarza się, że nakazują popełnienie samobójstwa (chory słyszy np.: "powieś się... powieś się"), bądź zrobienie sobie jakiejś krzywdy, np. głos nakazuje odcięcie sobie ręki ("albo sobie utniesz rękę, albo ci urżniemy łeb"). w miarę trwania choroby mogą dołączyć się usystematyzowane urojenia, często prześladowcze, ściśle związane z zasłyszanymi treściami, np. przekonanie, że wrogowie organizują zamach na życie chorego, dysponują aparaturą podsłuchową, a nawet oddziaływają na niego poprzez ściany, sufit czy podłogę. Urojeniom towarzyszy na ogół niepokój, lęk, obniżenie nastroju. Zdarzają się zachowania agresywne i autoagresywne. Nierzadkie jest występowanie omamów czuciowych (np. chodzące po ciele robaki bądź mrówki, albo też kasza czy włosy w jamie ustnej). Choroba trwa zwykle od kilku dni do miesiąca, wymaga intensywnego leczenia farmakologicznego, i to nierzadko w warunkach szpitalnych. Przewlekła halucynoza alkoholowa (halucynoza Wernickego) jest stanem psychotycznym, utrzymującym się po ustąpieniu objawów ostrej psychozy. Może ona trwać miesiącami, a nawet latami. Zaostrzenia choroby mogą następować zarówno w wyniku przerwania abstynencji, jak i w stanach gorszego samopoczucia fizycznego i psychicznego

• Padaczka alkoholowa:

Nazwa używana dla określenia napadów drgawkowych występujących w przebiegu zespołu abstynencyjnego u osób uzależnionych od alkoholu. Drgawkowe napady abstynencyjne występują u osób uzależnionych od alkoholu najczęściej w okresie pierwszych 72 godzin od chwili odstawienia alkoholu, ale mogą także wystąpić w trakcie jego odstawiania (ograniczania picia) bądź w ciągu tygodnia po jego odstawieniu. Mają one najczęściej charakter pierwotnie uogólnionych dużych napadów padaczkowych (grand mal). Rzadko obserwowane jest pojawienie się aury lub innych objawów poprzedzających napad. z piśmiennictwa wynika, że napady padaczkowe występują u ok. 5-25% osób uzależnionych od alkoholu. Stwierdzono również, że alkohol odpowiedzialny jest za 25% wszystkich przypadków późnej padaczki.

7. FUNKCJONOWANIE RODZINY Z PROBLEMEM ALKOHOLOWYM:

a) współuzależnienie: zjawisko współuzależnienia - to zjawisko nierzadko dotyczy osób pochodzącej z rodziny mającej problem z alkoholem. Do objawów współuzaleznienia należą:

• nadmierna koncentracja na partnerze i stała tendencja do pomagania mu we wszystkim

• nawykowe rozgrzeszania partnera ze wszystkich błędów

• branie na siebie zbyt wielu problemów, również nie swoich

• skłonność do poczucia winy, samooskarżania się, lęk przed ujawnieniem swoich prawdziwych emocji

• lęk przed opuszczeniem partnera

*chroniczny stres psychiczny - działa w sposób słabo zauważalny, a jego destrukcyjne skutki obejmują całą osobowość. Jego istotą jest długotrwałe obcowanie z sytuacją, która wywołuje liczne negatywne uczucia:

wstyd - spowodowany zachowaniem alkoholika. Często wtedy rodzina osoby uzależnionej zaczyna stronic od znajomych i dalszej rodziny (izolacja społeczna). Pojawia się kłamstwo, zatajanie, złość do sprawcy wstydu.

bezradność - zawodzą normalne sposoby porozumiewania się i środki nacisku stosowane dotychczas w danej rodzinie w celu zmiany czyjegoś niepożądanego zachowania.

 niepewność - jest to uczucie spowodowane niemożliwością uzyskania od alkoholika wsparcia w jakiejkolwiek sprawie, niemożliwe jest tez planowanie przyszłości z takim partnerem. Uczucie niepewności jest także związane z chwiejnością nastrojów i ocen alkoholika.

lęk i strach - emocje te przeżywane są w rodzinie alkoholika z różnym nasileniem (nieraz przerażają się w przerażenie i panikę), ponieważ uzależniony może zagrażać bardzo różnym wartością: od bezpieczeństwa materialnego po życie swoich bliskich. Lęk najczęściej rodzi agresję. Także pojawia się poczucie krzywdy, żal, uraza.

poczucie winy - jest ono bardzo często spowodowane oskarżeniami formułowanymi przez alkoholika, który stara się przerzucić na bliskich odpowiedzialność za swoje uzależnienie jego konsekwencję(„ piję bo mam złą żonę, która mnie nie rozumie, nie wspiera”).

złość i agresja - wszystkie opisane wyżej uczucia mogą przekształcić się w złość i agresję.

b) cechy rodziny współuzależnionej:

• Sytuacja dzieci w rodzinie problemem alkoholowym:

Przewlekły stres powoduje u dzieci alkoholików różnorodne zaburzenia. Są to najczęściej:

1. zaburzenia emocjonalne- pojawia się płaczliwość, stany lękowe, wybuchowość, niezrozumiały upór;

2. zaburzenia czynności fizjologicznych - brak apetytu lub przejadanie się, trudności z zasypianiem, niespokojny sen, moczenie się nocne

3. zaburzenia relacji z innymi ludźmi - wycofanie się, ucieczka w marzenia i fantazje, bierność lub tendencja do przemocy

• Dziecko w rodzinie z problemami alkoholowymi uczy się trzech rzeczy:

§ nie ufać - podstawą zaufania jest dotrzymywanie umów i obietnic, a tego brak w rodzinie z problemami alkoholowymi. Dziecko nie może uzyskać poczucia bezpieczeństwa, natomiast stale doświadcza poczucia zagrożenia, czuje się słabe i niepewne. Przeżycia tego rodzaju zaburzają w sposób szczególny kształtowanie się stabilnego i adekwatnego poczucia własnej wartości.

§ nie mówić - dziecku nie wolno mówić o zachowaniu osoby w rodzinie, która jest alkoholikiem. Nie wypada mówić źle o ojcu przy osobach z poza rodziny. Wstydem jest mówić o takich sprawach, zaś przy alkoholiku jest to po prostu niebezpieczne, gdyż z reguły go to denerwuje. Zasada NIE MÓW nakazuje w sposób bezwzględny zachowanie milczenia na temat tego, czego dziecko doświadcza we własnej rodzinie. Przez to otoczenie nie może przyjść ze skuteczną pomocą we wczesnej fazie alkoholizmu (gdyż o problemach rodziny dowiaduje się wówczas, kiedy alkoholizm jest już zaawansowany).

§ nie odczuwać - jest efektem wybierania mechanizmów obronnych w postaci wypierania lub zaprzeczenia. Silne, nieprzyjemne uczucia powodują obronne odcinanie się od nich

• Doświadczenia dziecka wychowywanego w rodzinie z problemami alkoholowymi rzutują na jego dorosłe życie. Możemy wymienić cechy osobiste dorosłych dzieci alkoholików (W.Sztander):

- nieumiejętność nabywania intymnych relacji i obawa przed utrata własnego „ja” w bliskich związkach uczuciowych

- obawa przed zdemaskowaniem własnej nieatrakcyjności i porzuceniem

- ukrywanie uczuć i podatność na zranienie

- obawa przed sytuacją konfliktową i gniewem

- branie na siebie zbyt dużej odpowiedzialności lub uchylanie się od niej

- poczucie odmienności i izolacji od ludzi

- nieumiejętność radowanie się i bawienia

- trudności w odróżnieniu tego co normalne, od tego, co nienormalne

- szukanie trudności i kryzysów, zamiast spokojnego życia

- nadmierne poczucie lojalności

- obawa przed utrata kontroli

- tendencje do kłamstwa „bez powodu” - nawet wtedy, gdy łatwiej byłoby powiedzieć prawdę

PSYCHOLOGICZNE MECHANIZMY UZALEŻNIENIA

MECHANIZM NAŁOGOWEGO REGULOWANIA UCZUĆ

-koncentracja życia emocjonalnego wokół efektów zażywania alkoholu.

-alkohol staje się podstawowym źródłem stanów pozytywnych

-alkohol staje się podstawowym środkiem na uśmierzanie stanów negatywnych np. cierpienie, napięcia

-zostaje uszkodzony jeden z podstawowych elementów instynktu samozachowawczego, gdyż cierpienie przestaje być czynnikiem odstręczającym od alkoholu, a staje się sygnałem uruchamiającym jego poszukiwanie

-alkohol staje się ważniejszy niż: osoby, praca, przestrzegania prawa i zasad moralnych, a więc ważniejszy od tych wszystkich elementów życia, które normalnie stanowią źródła znaczących i pożądanych doświadczeń życiowych.

MECHANIZM ILUZJI I ZAPRZECZEŃ

-jest zaburzeniem funkcji umysłowych, nie dopuszczając do świadomości chorego konsekwencji nadużywania alkoholu i faktu uzależnienia, co mogłoby zagrozić kontynuowaniu piciu

-uszkodzeniu ulega zdolność do spostrzegania i osądu, która prowadzi do samooszukiwania i zagubienia w złudzeniach

-mechanizm ten wyraźnie zabezpiecza poczucie wartości i godności osoby uzależnionej

-główne elementy mechanizmu iluzji i zaprzeczenia:

Zaprzeczenie oczywistym faktom związanym z piciem alkoholu i uzależnieniem

Minimalizowanie rozmiarów i skutków picia

Odwracanie uwagi od własnych problemów alkoholowych przez zmianę tematu rozmowy

Fantazjowanie na temat nierealistycznych wydarzeń, własnych możliwości i czynów

Koloryzowanie wspomnień, pamięć jedynie przyjemnych doznań związanych z piciem, na użytek aktualnej potrzeby życia

Racjonalizacja - tworzenie usprawiedliwień i złudnych wyjaśnień mających na celu uniknięcie odpowiedzialności za własne postępowanie związane z piciem, przedstawianie motywów zachowania w pozytywnym świetle, dostarczanie innych powodów picia niż uzależnienie

Intelektualizacja - traktowanie uzależnienia abstrakcyjnie, przy pomocy uogólnień, spekulacji myślowych i analizy teoretycznej w celu uniknięcia kontaktu z własnym problemem alkoholowym

Obwinianie - przypisywanie odpowiedzialności innym osobom za własne postępowanie

Marzeniowe planowanie - poprzestawanie na czerpaniu przyjemności z marzeń o własnych działaniach związanych z rozwiązywaniem problemów.

MECHANIZM ROZPRASZANIA I ROZDWAJANIA „JA”(SFERA OSOBOWOŚCI)

-jest odpowiedzialny za uszkodzenie podstawowych funkcji struktury JA, którymi są utrzymywanie poczucia tożsamości i indywidualności, poczucia kompetencji i wpływu na własne postępowanie, poczucia wartości

osobistej i sensu życia oraz poczucia moralności.

FAZY ROZWOJU UZALEŻNIENIA

1. Przeduzależnieniowa: Picie towarzyskie - picie sprawia przyjemność, wzrost ochoty i tolerancji, „mocna głowa”

2. Faza ostrzegawcza - szukanie okazji do wypicia, inicjowanie wypijania kolejek, po wypiciu pojawia się lepsze samopoczucie, „dusza towarzystwa”, alkohol przynosi ulgę, uwalnia od napięcia, picie kończy się „urwaniem filmu”, nieliczne próby picia ukrytego w samotności, na kaca

3. Faza krytyczna - „klin” przynosi ulgę, wyrzuty sumienia, zaniedbywanie rodziny, konflikty małżeńskie, nieobecności w pracy, usprawiedliwianie picia licznymi okazjami, wzrost agresywności, konflikty z prawem, nieregularne odżywianie się, zaniedbywanie wyglądu zewnętrznego, zaburzanie popędu seksualnego, picie ciągami, składanie przysiąg abstynencji, próby udowadniania silnej woli, poczucie pustki bezradności

4. Faza chroniczna - picie poranne- „kac gigant”, upijanie się w samotności, spadek tolerancji na alkohol, sięganie po alkohole niekonsumpcyjne, rozpad więzi rodzinnych, degradacja zawodowa i społeczna, wynoszenie rzeczy, kradzieże w celu zdobycia środków na alkohol, otępienie alkoholowe, padaczka alkoholowa, alkohol staje się jedynym celem w życiu, psychozy alkoholowe m.in. majaczenie, ciężkie powikłania somatyczne, skrajne wyczerpanie organizmu.

5. ŚMIERĆ

8. LECZENIE I ZAPOBIEGANIE: SPOSOBY LECZENIA Z PUNKTU WIDZENIA PSYCHOLOGII

Wyróżniamy dwie strategie:

a) strategia negatywna - stawia sobie cel walkę z uzależnieniem. Stosowane są w niej różne środki obrzydzające smak, zapach alkoholu. Stosuje się nieprzyjemne środki powodujące nieprzyjemne następstwa po wypiciu alkoholu. Zwolennicy strategii pozytywnej są do niej negatywnie nastawieni, gdyż ona nie uczy ja żyć w trzeźwości.

b) strategia pozytywna - ma w założeniu sprzyjać w trzeźwości, ale także pokazywać sposoby radzenia sobie z trudnościami życiowymi i to do czego powinien dążyć

• Wychodzenie z uzależnienia obejmuje na ogół cztery fazy:

1. podjęcie abstynencji -często jest to następstwo kryzysu; pojawia się strach przed dalszymi skutkami picia, pacjent uznaje fakt swojego uzależnienia i całkowitej bezsilności wobec alkoholu

2. utrzymanie abstynencji- w tej fazie bardzo ważna jest jakość abstynencji, czy ona jest połączona z praca nad sobą, czy tez polega wyłącznie na niepiciu, do którego alkoholik zmusza się ogromnym wysiłkiem psychicznym

3. wprowadzenie konstruktywnych zmian w swoim życiu - tj. znalezienie innych niż dotychczas źródeł radości, optymizmu, nadziei, poczucia siły, należy odbudować relacje z najbliższymi- rodziną, dziećmi

4. rozwój osobisty - jest to faza istotna dla wszystkich ludzi, nie tylko dla osób uzależnionych.

1. Instytucja państwowe

• PARPA - Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych -

• Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości Warszawa.

instytucje i organizacje społeczne

Kilka wybranych działań o zasięgu ogólnopolskim, które mogą być przydatne w profilaktyce prowadzonej w środowisku lokalnym. Głównie z tego względu, że problem alkoholizmu i profilaktyki powinien być podkreślany i rozwiązywany na szczeblu lokalnym i w lokalnej społeczności.

Organizacje rządowe: Ministerstwo Zdrowia w swoich działaniach realizuje założenia ustawy z 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. w 2000 roku został zatwierdzony Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych do realizacji w latach 2000-2005. Ministerstwo opracowuje również ogólne programy wojewódzkie w ramach Wojewódzkich Programów Profilaktyki, szczegółowe programy gminne oraz rekomendacje do realizowania w danym roku. Specjalistyczną agendą rządową zajmującą się szeroko pojętymi zagadnieniami związanymi z alkoholizmem jest Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA). Instytucja działa od 10 lat. Zajmuje się inicjowaniem i udoskonalaniem działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych. PARPA współdziała z administracją samorządową, ustawowo zobowiązaną do realizowania programów profilaktycznych i naprawczych w lokalnych społecznościach, a także z organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problemem alkoholizmu. Cele Agencji są realizowane poprzez prace legislacyjne, nadzór nad lecznictwem odwykowym, prowadzenie interwencji, opracowywanie standardów usług, zlecanie i finansowanie zadań związanych z walką z alkoholizmem, prowadzenie baz danych instytucji i przedsięwzięć zwalczających alkoholizm, organizowanie szkoleń, zlecanie ekspertyz i konsultacji, opracowywanie nowych technologii oddziaływań oraz wydawanie publikacji. w lipcu bieżącego roku PARPA wraz ze Związkiem Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego prowadziła kampanię “Alkohol - nieletnim dostęp wzbroniony”. Miała ona na celu zmniejszenie rozmiarów zjawiska sprzedaży alkoholu nieletnim oraz zmianę postaw sprzedawców i świadków sprzedaży. w kampanii wykorzystano telewizyjne spoty reklamowe, plakaty umieszczane w sklepach i na billboardach, ulotki. Było to pierwsze wspólne przedsięwzięcie przemysłu piwowarskiego i tak zwanego sektora zdrowia publicznego. PARPA samodzielnie oraz we współpracy z Fundacją ETOH zajmuje się wydawaniem i dystrybucją książek i pomocy naukowych. Obok tytułów popularnonaukowych na szczególną uwagę zasługują wydawnictwa zawierające programy profilaktyczne oraz kasety video, które mogą być używane w procesie edukacyjnym. Zagadnieniami związanymi z alkoholizmem obok różnych innych form uzależnień zajmuje się także Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (IPZ). Podstawowym celem działalności Instytutu działającego jako merytoryczne zaplecze PARPA jest innowacyjne stosowanie wiedzy i metod psychologicznych do rozwiązywania problemów zdrowotnych, w szczególności występujących u osób nadużywających i uzależnionych od alkoholu oraz u członków ich rodzin. Realizacja związanych z tym zadań obejmuje działalność badawczo-wdrożeniową i edukacyjną oraz poszukiwanie i sprawdzanie nowych metod pomocy psychologicznej. Na zlecenie PARPA Instytut powołał do życia Centrum Informacji Naukowej Instytutu Psychologii Zdrowia. Główne zadania powstałego w jego strukturze Działu Badań i Informacji Naukowej to przede wszystkim upowszechnianie i propagowanie wiedzy z zakresu psychologii zdrowia. Nacisk został położony na przekazywanie wiedzy dotyczącej problemów alkoholowych, a także różnorakich problemów uzależnień i ich terapii ze szczególnym uwzględnieniem osób żyjących w rodzinie alkoholowej oraz problematyki przemocy. Walka z alkoholizmem powinna być prowadzona przede wszystkim na szczeblu lokalnym. Zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości w każdej gminie powinna być powoływana Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Jej podstawowym zadaniem jest opracowanie Gminnego Programu Profilaktyki Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, inicjowanie, monitorowanie i ocena działań z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Komisje opiniują wydawanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, kontrolują punkty, w których prowadzona jest sprzedaż oraz przyjmują wnioski o naruszeniach ustawy o wychowaniu w trzeźwości (np. o sprzedaży alkoholu nieletnim). Komisje mają prawo orzekać o zastosowaniu wobec osób uzależnionych od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu. w każdym mieście działają finansowane z funduszy Narodowego Funduszu Zdrowia Ośrodki Terapii Uzależnień w ramach, których działają Przychodnie Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia, Oddziały Dzienne Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Przychodnie Leczenia Uzależnień zajmujące się nie tylko pomocą osobom uzależnionym, ale również ich rodzinom poprzez świadczenia zapobiegawczo-lecznicze, grupową psychoterapię uzależnień i współuzależnień, rehabilitację. w miastach wojewódzkich działają także Ośrodki Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia (WOTUW-y). Ośrodki te oprócz świadczenia usług zdrowotnych mają pełnić funkcje konsultacyjne dla placówek z terenu województwa, wspierać merytorycznie ich funkcjonowanie, organizować proces podnoszenia kwalifikacji personelu placówek lecznictwa odwykowego, gromadzić dane statystyczne dotyczące skali problemów alkoholowych oraz dostępności terapii odwykowej na terenie województwa.

1. Fundacje, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe

W 1991 roku Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej utworzyło Fundację ETOH czyli Fundację Rozwoju Profilaktyki, Edukacji i Terapii Problemów Alkoholowych. Celem Fundacji powołanej do obsługi resortowych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych jest prowadzenie i wspieranie działań, programów oraz placówek służących zapobieganiu i rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Aby realizować cele statutowe Fundacja podejmuje oraz prowadzi wiele działań. Jednym z nich jest Ośrodek Szkoleniowy prowadzący różnego typu szkolenia i konferencje organizowane wraz z PARPA i IPZ. w ramach Fundacji działa także Centrum Edukacyjne Profilaktyki Problemowej - placówka prowadząca szkolenia z zakresu doskonalenia zawodowego nauczycieli i innych grup zawodowych (członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, pracowników pomocy społecznej, kuratorów, policjantów, pracowników podstawowej opieki zdrowotnej) zajmujących się profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych. Placówka realizuje szkolenia dla instruktorów i realizatorów programów profilaktycznych: “Sobą być, dobrze żyć", “Gimnazjalny Elementarz Profilaktyczny”, “II Elementarz, czyli program siedmiu kroków", "W zgodzie ze sobą i grupą", także kurs pomocy socjoterapeutycznej dzieciom z rodzin alkoholowych oraz kurs profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych. Wart podkreślenia jest fakt, że realizowany od 1993 roku program profilaktyczny “II Elementarz, czyli program siedmiu kroków" jest największym programem profilaktycznym w Polsce. Aktualnie w Polsce działa wiele organizacji pozarządowych zajmujących się rozwiązywaniem problemów alkoholowych. w samym portalu www.ngo.pl zarejestrowanych jest ponad 500 takich organizacji, wiele z nich na przykład Intergrupa Zielonogórska, Grupa ,,Przystań" działająca w Ośrodku Rehabilitacji Uzależnionych i Ich Rodzin ,,Feniks" w Rzeszowie, Charytatywne Stowarzyszenie Niesienia Pomocy Chorym Uzależnionym od Alkoholu “Nadzieja” z Lublina, Warszawskie Stowarzyszenie Abstynenckie, Stowarzyszenie Erka ze Szczecina organizują głównie programy terapeutyczne dla grup Anonimowych Alkoholików, grup Dorosłe Dzieci Alkoholików, terapie rodzinne, zajmują się organizacją wypoczynku, prowadzą placówki dziennego wsparcia. Duże zasługi w dziedzinie zwalczania alkoholizmu ma także duszpasterstwo. w parafiach prowadzone są poradnie, działają grupy AA i Kluby Abstynenta. Również “Caritas” ma w swoim programie założenia związane z przeciwdziałaniem uzależnieniom, w tym przeciw alkoholizmowi. Wiele z organizacji prowadzi szerszą działalność związaną ze zwalczaniem patologii społecznych. Na przykład Stowarzyszenie Inicjatyw Regionalnych “Alternatywa” z Bydgoszczy zajmuje się organizowaniem pomocy społecznej i charytatywnej, wspiera rozwój kultury fizycznej, sportu, turystyki, rekreacji oraz ochrony środowiska, promuje zdrowy tryb życia a także propaguje kulturę, ze szczególnym uwzględnieniem kultury regionalnej, promuje Bydgoszcz i integruje region kujawsko-pomorski oraz rozwija kontakty międzypokoleniowe. w rzeczywistości organizacja skupia się na celach prozdrowotnych, antyuzależnieniowych. z kolei Bałuckie Stowarzyszenie Abstynentów Rodzina organizuje w tym roku Pierwszy Wojewódzki Festiwal Twórczości Abstynenckiej. Wiele organizacji zajmuje się nie tylko rozwiązywaniem problemów alkoholowych, ale także pomocą dla osób w sytuacji kryzysowej i ofiarom przemocy. “Niebieska linia” czyli Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie powstało w 1995 roku jako placówka IPZ i realizuje zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie na zlecenie PARPA. Jest to pomoc dla rodziców, dzieci, ofiar przemocy, stosujących przemoc, świadków. Program wchodzi w skład Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinach z Problemem Alkoholowym. Jednym z zadań “Niebieskiej Linii" jest prowadzenie ogólnopolskiego bezpłatnego telefonu interwencyjno-informacyjnego dla osób krzywdzonych przez najbliższych. Telefon działający pod numerem 0-801-120-002 dysponuje komputerową bazą danych, która pozwała na udzielanie informacji o miejscach, gdzie można uzyskać pomoc oraz na systematyczne gromadzenie danych o skali zjawiska przemocy. “Niebieska Linia" to również nazwa Ogólnopolskiego Porozumienia Osób Organizacji i Instytucji Pomagających Ofiarom Przemocy w Rodzinie. We współpracy z PARPA w 1997 roku przeprowadzono kampanię medialną “Powstrzymać przemoc domową". w 2001 roku również wraz z PARPA i Fundacją Dzieci Niczyje Pogotowie przeprowadziło kampanię “Dzieciństwo bez przemocy". Druga infolinia powstała w 2001 roku z inicjatywy PARPA w Profilaktyczno-Rozwojowym Ośrodku Młodzieży i Dzieci “PROM" w Łodzi. Pomarańczowa linia czynna pod numerem 0-801-14-00-68 w zamierzeniu organizatorów jest przede wszystkim formą wsparcia dla rodziców, obawiających się o bezpieczeństwo i zdrowie swoich dzieci, którzy czują się bezradni wobec faktu sięgania przez nastolatka po alkohol. Natomiast sam Ośrodek “PROM” jest organizatorem Forum Liderów Młodzieżowych będącym spotkaniami dla młodzieży zaangażowanej w ruch samopomocowy. Tegoroczne spotkanie odbędzie się pod nazwą III Konferencja “Wspólnota Alateen - alternatywą powrotu do zdrowia dla dzieci alkoholików”. Do udziału zaproszono młodzież - dzieci alkoholików uczęszczające na spotkania Wspólnoty Alateen. Inną pozarządową inicjatywą jest prowadzona przez Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych kampania “Zachowaj Trzeźwy Umysł”. W jej ramach Stowarzyszenie wspólnie z ministerstwem Edukacji Narodowej i Sportu realizuje program, którego celem jest tworzenie podstaw dla profilaktyki alkoholowej, dotarcie do młodego pokolenia z informacjami jak uchronić się od uzależnień, jak również zachęcenie lokalnych mediów do współpracy z pełnomocnikami do spraw rozwiązywania problemów alkoholowych w gminach. “Trzeźwy umysł” jest wspólnym działaniem mediów, samorządów i organizacji pozarządowych, stając się w ten sposób elementem budowania społeczeństwa obywatelskiego. Pierwszym krokiem kampanii było wydanie książki “Szkolne programy profilaktyczne. Koncepcja środowiskowa" adresowanej do nauczycieli przygotowujących koncepcję profilaktyki na poziomie szkoły. w ramach kampanii są organizowane konkursy dla uczniów, których zadaniem jest rozwiązanie testów profilaktycznych oraz przygotowanie prac plastycznych i literackich. w rywalizacji biorą udział także samorządy. Gminom, które opracowały najlepszy projekt wykorzystania pracowni internetowej w działalności profilaktycznej fundowane jest w pełni wyposażone Multimedialne Centrum Edukacji. w akcję aktywnie włączyli się sportowcy Adam Małysz i Robert Korzeniowski.

2. Ruch samopomocowy

Największe sukcesy w rozwiązywaniu problemów alkoholowych zarówno osób pijących, jak również ich rodzin, ma ruch samopomocowy. Obecnie działa kilka odmian samopomocy skierowanych do różnych grup osób: AA, Alanon, Alteen, DDA.

Anonimowi Alkoholicy

Idea samoorganizowania się alkoholików ma swoje początki w XIX wieku w USA. Jednak za datę powstania Wspólnoty Anonimowych Alkoholików (AA) uznaje się 1935 rok. Do Polski idea przyszła w latach 40-tych XX wieku. Natomiast w 1967 roku w książce “Alkoholizm" ukazał się po raz pierwszy w Polsce pełny tekst 12 Kroków Anonimowych Alkoholików. w połowie lat siedemdziesiątych usamodzielniła się pierwsza polska grupa “Eleusis" (spotkania alkoholików zaczęły odbywać się bez udziału psychologa) i od tego momentu można mówić o powstaniu pierwszej polskiej grupy AA. Proponowany przez Wspólnotę AA program wyłożony jest w 12 Krokach. Bliższe i bardziej szczegółowe zaznajomienie się z jego wytycznymi, znajomość literatury z nim związanej, a szczególnie osobisty udział w otwartych bądź zamkniętych spotkaniach (mityngach) grup AA, powodują, że proponowany program dostępny jest praktycznie dla każdego alkoholika (bez względu na jego wiek, wykształcenie, status społeczny). Program pomaga zapoznać się z istotą uzależnienia, umożliwia analizę siebie i swoich kontaktów interpersonalnych, wspiera w poznawaniu i wzbogacaniu potencjalnych możliwości własnego rozwoju oraz daje wskazówki, w jaki sposób można osiągnąć trzeźwość. Trzeźwość rozumiana jest w AA znacznie szerzej niż sama abstynencja, ponieważ obejmuje ona również zmieniony sposób myślenia, odczuwania siebie i innych oraz dojrzałe, a więc “trzeźwe" funkcjonowanie w życiu.

Program 12 Kroków Anonimowych Alkoholików wyznacza kierunek i etapy procesu zmiany. Przykładowo Krok Pierwszy brzmi: “Przyznaliśmy, że jesteśmy bezsilni wobec alkoholu, że przestaliśmy kierować własnym życiem". Przebieg programu jest bardzo zbliżony do dynamiki procesu psychoterapii i umożliwia usunięcie środkami psychologicznymi objawów choroby oraz uzyskanie korzystnych zmian w stanie zdrowia i zachowaniu. Warto wiedzieć, że Pogram 12 Kroków, po dokonaniu drobnych adaptacji, znalazł szerokie zastosowanie w innych grupach samopomocowych, co świadczy jednoznacznie o jego psychoterapeutycznej uniwersalności.

1. Alanon są grupami wsparcia dla rodzin alkoholików, tworzonymi na wzór grup wsparcia dla samych alkoholików. Pierwsze grupy Alanon powstały w połowie lat 40-tych również w USA za przykładem dynamicznie rozwijającej się Wspólnoty Anonimowych Alkoholików. Program Alanon wykorzystuje również 12 Kroków. Ta forma samopomocy istnieje w Polsce od 1980 r., kiedy to w Poznaniu powstała grupa “Ariadna". w Stanach Zjednoczonych spotykają się także grupy Anonimowych Współuzależnionych (C.O.D.A.). Charakter i program tych grup jest zbliżony do Alanon. Wzorem Grup Rodzinnych Alanon spotykają się, oparte na tym samym programie, grupy Nar-Anon (bliscy narkomanów), Gam-Anon (bliscy hazardzistów) czy Work-Anon (bliscy pracoholików).

2. Alateen, Alatot Nikomu nie trzeba przypominać, że problem rodzin alkoholowych uderza szczególnie w dzieci. Osoby mające w swojej rodzinie osobę nadużywającą alkoholu, narażone są na silny stres, spowodowany ciągłą niepewnością, brakiem poczucia bezpieczeństwa, nieprzewidywalnością tego, co się zdarzy, brakiem jednoznacznych reguł kierujących życiem rodzinnym, stosowaniem przez członków rodziny wobec siebie nawzajem przemocy psychicznej, a bardzo często również fizycznej. w rodzinie z problemem alkoholowym panuje nastawienie na obronę. w odpowiedzi na zagrażające sytuacje rodzinne w psychice dzieci powstają mechanizmy obronne, tworzą się też schematy funkcjonowania ułatwiające przetrwanie w trudnych warunkach, dzieci wyrastają w przekonaniu, że są niepotrzebne, nieważne, że nie mają prawa realizować swoich potrzeb, że nie mogą nikomu zaufać, a nawet wierzą, że to one są winne temu, iż rodzic pije. Dlatego powstają programy adresowane do dzieci z rodzin związanych z problemem alkoholowym. Grupy Alateen przeznaczone są dla nastolatków, dzieci i młodzieży do lat 18, na których życie wpłynął alkoholizm któregoś z rodziców lub innej, bliskiej osoby. Natomiast dzieci alkoholików w wieku 7-8 do 12 lat mogą spotykać się grupach o nazwach Alatot. Założenia terapeutyczne obu grup są oparte o zasady Programu Dwunastu Kroków.

3. DDA Grupy są adresowane do osób, które mają doświadczenia bycia dzieckiem w rodzinie z problemem alkoholowym, które to doświadczenia pozostawiają w psychice dziecka trwałe ślady, które determinują uczucia, myśli i zachowanie także dorosłym życiu, rozszerzając się niekiedy na kontakty pozarodzinne. Ślady te tworzą tzw. syndrom DDA - specyficzną konstrukcję psychiczną, powodującą problemy w funkcjonowaniu psychicznym i społecznym dorosłego dziecka alkoholika. w ostatnich latach, wzorem Stanów Zjednoczonych, grupy Dorosłych Dzieci Alkoholików zaczęły powstawać na terenie Polski. Powstały też profesjonalne programy terapeutyczne dla tych osób.

Czasopisma

Informacje na temat zwalczania problemów alkoholowych zawierają również czasopisma. Kwartalnik “Alkoholizm i narkomania” redagowany przez Zespół Profilaktyki i Leczenia Uzależnień Instytutu Psychiatrii i Neurologii jest przeznaczony dla specjalistów: lekarzy, terapeutów i psychologów klinicznych. Tematyka artykułów jest poświęcona medycznym i psychologicznym aspektom uzależnień. Kwartalnik publikuje wyniki badań prowadzonych w Polsce, a także komentarze do badań nad alkoholizmem prowadzonych zagranicą. Instytut Psychologii Zdrowia wraz ze wspomnianym wyżej stowarzyszeniem “Niebieska Linia” wydaje pismo “Niebieska Linia” prezentujące polskie i zagraniczne osiągnięcia naukowe; dokonania placówek niosących pomoc ludziom uwikłanym w przemoc w rodzinie. Natomiast Fundacja ETOH jest wydawcą dwóch miesięczników: “Świata Problemów" i Remedium". Miesięcznik “Remedium" wydawany na zlecenie PARPA jest poświęcony profilaktyce i zdrowemu stylowi życia. Pismo redagowane przez psychologów, pedagogów, terapeutów jest skierowane do szkół, poradni psychologiczno-pedagogicznych, klubów, organizacji pozarządowych oraz innych placówek i decydentów zajmujących się nowoczesną profilaktyką dzieci i młodzieży. Bardziej popularny “Świat Problemów" ma na celu wypracowanie wspólnego języka w porozumiewaniu się w obszarze problemów alkoholowych, podważaniu stereotypów i nieskutecznych podejść do alkoholu, problemów alkoholowych i ich konsekwencji. Dostarcza podstawowej wiedzy we wszystkich specjalnościach (nowoczesne podejścia i metody w terapii, profilaktyka, praca socjalna, specyfika realizowania programów lokalnych), Upowszechnia informacje o pozytywnych, skutecznych działaniach, które mogłyby być wykorzystane przez innych. Pismo adresowane jest do: działaczy lokalnych, zwłaszcza członków lokalnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, władz samorządowych, osób pracujących w terapii odwykowej, lekarzy, pielęgniarek, psychologów, pracowników socjalnych, instruktorów terapii odwykowej, nauczycieli i innych osób zajmujących się profilaktyką alkoholową, trzeźwiejących alkoholików i ich rodzin.

3. Nowe media

Do walki z alkoholizmem włącza się także Internet. Od 3 lat pod adresem www.akcjasos.pl działa serwis przeznaczony dla osób borykających się z nałogiem, jak również dla ich rodzin. Na stronie serwisu oprócz informacji bieżących na temat spotkań, sympozjów, grup wsparcia, nowych osiągnięć terapii, znajdują się bazy adresowe, linki do piciorysów, działa forum dyskusyjne i chat, funkcjonuje też internetowa grupa AA. Inne przydatne adresy zawierające wiele przydatnych informacji to: www.parpa.pl www.ipin.edu.pl, www.ipz.edu.pl, www.etoh.edu.pl, www.niebieskalinia.pl www.trzezwyumysl.pl, www.odwyk.pl, www.anonimowialkoholicy.pl. Bogate w materiały są także strony zagraniczne pośród, których warto wymienić: Institute Of Alcohol Studies: www.ias.org.uk, National Institute Of Alcohol Abuse and Alcoholizm: www.niaa.nik.gov, The National Center on Addiction and Substance Abuse at Columbia University: www.casacolumbia.org. Informowanie, profilaktyka to najczęściej pojawiające się terminy związane z walką z alkoholizmem. Nie można też jednak zapominać, że walka z alkoholizmem to walka z chorobą i pomoc rodzinom, których członek jest tą chorobą dotknięty. Inicjatyw prowadzonych w Polsce jest wiele. Wiele z nich odnosi duże sukcesy na polu profilaktyki, terapii i leczenia. Wszystkie wymienione inicjatywy służą wyczerpującą i fachową informacją w kwestii alkoholizmu i sposobów jego zwalczania.

• Polak pije przeciętnie 8 litrów czystego alkoholu etylowego rocznie.

• 30 - 100 gr metanolu powoduje śmierć

• Relacje między alkoholami: wódka 40%, wino 12-13%, piwo 5%

• Podobnie do narodów słowiańskich piją Szwedzi, Duńczycy, Finowie,

• S- selekcyjna polityka alkoholowa

• Styl picia: Śródziemnomorski (Ś), Germański/Anglosaski (G/A),(S) Skandynawski

G/A - piją głównie piwo, słabsze niż w Polsce; zazwyczaj piją biesiadnie w pubach.

Ś - wino do obiadu, często rozcieńczone z wodą, Hiszpania, Francja, Włochy

S - piwo słabsze, często mniejsze ilości, brak sklepów całodobowych, kraje skandynawskie

• Najwięcej z krajów Europy piją Estonia, Luksemburg/15l.

• Motywy picia - dobry nastrój, ucieczka, żeby poczuć się odważniej, z nudy, dla relaksu,

• Wiek inicjacji alkoholowej ok. 13 lat.

14

---