Pytania egzaminacyjne:

1. Zadania własne w administracji samorządowej.

Zadania własne mają podstawowe znaczenie w administracji samorządowej i polegają na uznaniu, że organ jednostki samorządowej posiada znaczną swobodę w podejmowaniu decyzji o uruchomieniu danego zadania oraz o formach realizacji tego zadania. Finansowanie tych zadań odbywa się ze środków pozyskiwanych w sposób ogólny tzn. nie jest wyraźnie wskazany dany cel. Nadzór nad realizacją zadania własnego dotyczy tylko legalności, a więc sprawdzania czy działania są zgodne z obowiązującym prawem.

Zadania własne są to:

a/.zadania z zakresu infrastruktury technicznej (zaopatrzenie w wodę, prąd, gaz, kanalizację, komunikację lokalną, drogi, mosty)

b/.zadania z zakresu infrastruktury społecznej (kultura, oświata, sport, rekreacja, wychowanie przedszkolne, zdrowie)

c/.zadania związane z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym (p.poż, walka z żywiołami, wszystko to co wiąże się z zapewnieniem bezpieczeństwa).

d/.zadania związane z ładem przestrzennym i ochroną środowiska

Mamy jeszcze zdania własne i zlecone: fakultatywne i obligatoryjne.

2. Zadania zlecone w administracji samorządowej.

Zadania zlecone przez administrację rządową:

a/.samorząd jest zobowiązany wykonać zadania o charakterze zleconym, gdzie zlecenie ma charakter ustawowy i tylko takie zlecenia może wykonywać tzn. nie może to mieć kształtu rozporządzenia, musi to być określone ustawowo.

b/. za realizację tych zadań musi płacić państwo. Jest to dotacja celowa, czyli na wskazane zadanie.

c/.nadzór jest silniejszy, ponieważ do kryterium legalności dochodzi kryterium celowości podjętych zadań, aby to zrealizować oraz kryterium rzeczowości i ekonomiczności

Zadania zlecone są to:

a/.zadania związane z ewidencją ludności, wydawanie dokumentów identyfikacji, dokumentami urzędu stanu cywilnego, udzielanie ślubów itd.

b/.pomoc społeczna (MOPS, GOPS)

c/.przeprowadzanie wyborów

d/.zadania przejęte, czyli przyjmuje zadania na zasadzie umowy.

3. Specyfika zadań przejętych w administracji samorządowej.

Zadania przejęte - jednostka samorządowa przejmuje zadania od administracji rządowej lub innej jednostki samorządowej. Zadania przejęte, czyli przyjmuje zadania na zasadzie umowy. Ten kto z rzeka się wykonania tego zadania musi za to zapłacić np.: gmina przyjmuje od powiatu prowadzenie liceum., konkretnie w ustawie „O samorządzie powiatowym” lub też w innych ustawach

4. Szczeble samorządu terytorialnego, podobieństwa, różnice.

SAMORZĄD REGIONALNY

Rząd Przewodniczący Marszałek

SW ZW UM

W W

^^^J.O.W

SAMORZĄD LOKALNY

przewodniczący starosta

P RP ZP

ST

^^^ J.O.P.

ooo J.G

G RG W/B UG

P

^^^ J.O.G

Jednostki pomocnicze:

ooo- (J.G.) - Jednostki Pomocnicze Gminy (sołectwa, dzielnice, osiedla)

^^^ (J.O.W) - Jednostki Organizacyjne Województwa,

(J.O.P) - Jednostki Organizacyjne Powiatu

(J.O.G) - Jednostki Organizacyjne Gminy

Wyżej przedstawiona struktura samorządowa jest to struktura czysto samorządowa.

Jest to struktura 3 poziomowa samorządu terytorialnego w Polsce :gminę o nie jednolitej formie ustrojowej. Mamy typowe gminy wiejskie, gminy miejsko-wiejskie, miejskie i te, które mają ustrojową formę gminy. Na czele gminy miejsko-wiejskiej organem wykonawczym jest rada miasta a organem wykonawczym - wójt. Ponieważ jest tylko wyszczególnienie ustawowe, które mówi wyraźnie, jeżeli ośrodkiem centralnym gminy jest miasto to rady tytułuje rada miasta, a organem wykonawczym jest burmistrz, a urząd w tym miejscu powinien nazywać się urząd miejski.

Mamy dwa rodzaje samorządu:

Samorząd regionalny stanowi województwo:

Województwo - Urząd Wojewódzki - Sejmik (Przewodniczący) - Zarząd Wojewódzki, Urząd Marszałkowski (Marszałek)

Samorząd lokalny stanowi: gmina i powiat:

Gmina - Rada Gminy - Wójt, Burmistrz, Prezydent - Urząd Gminy

Powiat - Rada Powiatu (Przewodniczący) - Zarząd Powiatu (Starosta) - Starostwo

Mamy trzy poziomy samorządu terytorialnego i wynikające z nich różnice:

1/.Wszystkie poziomy gmina, powiat, województwo, są od siebie ustrojowo niezależne, gmina musi leżeć na terenie powiatu, powiat na terenie województwa.

a/.Kadrowe - każdy z poziomów jest niezależny, separacja kadrowa np.: Radny Gminy nie może być radnym powiatu

Separacja osobowa to organ czy stanowiący czy wykonawczy funkcje można pełnić tylko na jednym szczeblu. Obowiązuje to od 2001 roku. Można sprawować tylko jedną funkcję w ramach organu na określonym poziomie. Nie może być przejścia między poziomowego. Mamy określoną separację pod tym względem. Eliminuje się pojęcie takich choinek, które kiedyś funkcjonowały. Dotyczy to tylko organów, ale nie urzędów. Układ separacyjny dotyczy tylko organów urzędów. Urzędnik gminny nie może być radnym gminy, ale może być radnym powiatowym lub wojewódzkim

b/.Zadaniowe - najwięcej zadań mają poziomy gminy i powiatu, czyli co nie zostało ustawowo określone, że przynależą do innych form administracji

Powiat robi to co nie może zrobić gmina, ma uzupełniać działania gminy powiatu, realizuje to co zapisane jest w ustawie (brak swobody ograniczony ustawą)

Powiat ma za zadanie przekraczać bariery techniczne, ekonomiczne i organizacyjne, aby gminy mogły się łączyć w określone związki.

W samorządzie regionalnym i samorządzie lokalnym - podobne są jednostki wykonawcze.

Mamy 4 formy administracji:

1/.Administracja świadcząca - dla nas najważniejsza jest administracja świadcząca. Są to świadczenia ogólne, którą w największym zakresie wykonuje gmina. To co dominuje w gminie to administracja świadcząca. Powiat wykonuje to w mniejszym zakresie jak gmina tak też jest i w województwie, czyli w mniejszym zakresie wykonuje to województwo.

2/.Administracja władcza - polega na uzyskaniu decyzji, zgody, koncesji, podpisu. Większość decyzji z punktu widzenia obywatela jest na poziomie gminy. Tu pojawiają się problemy z którymi mamy dylemat. Powiat jest tu niepotrzebny. Jest to struktura decyzyjna. Na szczeblu województwa mają charakter wewnętrzny (ogólny).

3/.Administracja normatywna - czyli stanowienie prawa. Odbywa się też na różnych poziomach- prawa miejscowego. Stanowienie w oparciu o przepisy prawa (ustaw, przepisów ogólnych, przepisów porządkowych). Akty normatywne dotyczą funkcjonowania i są to: statuty, regulaminy, tworzenie różnego rodzaju regulaminów korzystania z infrastruktury samorządu terytorialnego, przepisy bezpieczeństwa, zakazu i nakazu. W tym względzie znów podstawowe znaczenie ma gmina, później powiat

4/.Administracja koordynacyjna - polega na tym, że koordynuje się działalność różnych form podmiotu na rzecz rozwoju regionalnego. Tutaj w sposób szczególny wzrasta znaczenie województwa, znaczenie regionu, obarczone są zadaniami koordynacji robót. Mają obowiązek przyjęcia strategii rozwoju i koordynowania tego z gminami czy powiatem. To pod względem administracji koordynującej jest najważniejsze.

Na poziomie gminy wykorzystywana jest: świadcząca, decyzyjna, normatywna, koordynująca

Na poziomie powiatu: świadcząca, decyzyjna, normatywna

Na poziomie województwa: normy i wewnętrzne przepisy oraz administracja koordynująca

5. Gmina, pojęcie kompetencje i zadania.

Gmina to samorządowa wspólnota mieszkańców plus terytorium.

Jest podstawową jednostka samorządu terytorialnego. Gmina ma osobowość prawną, a jej samodzielność podlega ochronie sądowej. O ustroju gminy stanowi jej statut. Gminy tworzone są w drodze rozporządzenia, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. To samo dotyczy łączenia, znoszenia oraz ustalania ich granic, nazw i siedzib.

Do zadań gminy należy to wszystko to co nie zostało przydzielone innym jednostkom, czyli to co nie zostało gminie odebrane to należy do gminy, czyli najwięcej. Zadania zlecone w głównej mierze także trafiają do gminy bo taki jest jej charakter.

Zadania gminy to:

a/.wszystkie sprawy publiczne wykonywane we własnym imieniu, na własną odpowiedzialność

b/.zadania własne gminy to sprawy dotyczące gminy, dróg, ulic, mostów, komunikacja, ochrona zdrowia, pomoc społeczna, oświata i kultura.

Podstawową formą rozstrzygnięć jest referendum powszechne, głosowanie w referendum obligatoryjnym i fakultatywnym. Organem wykonawczym gminy jest zarząd.

Kwestia dochodów gmin:

1/.Podatki lokalne przynależą tylko gminom - a więc inne obszary samorządu terytorialnego nie mają prawa pobierania tego podatku

2/.Gminy dostają największą część tzw. podatku dzielonego - podatki PIT (37,6% ) i CIT

Powiat użytkuje tylko 0,5% podatku PIT a województwo - 1% podatku PIT

50% gminy to dochód własny + podział podatku PIT, a reszta to subwencje i dotacje. W przypadku powiatu znaczną większość stanowią subwencje i dotacje. Dochody własne są ograniczone. Powiat nie ma czym gospodarować. Dochody, które ma województwo to dochody unijne, które są rozdzielane przez województwa. Powiat realizując zadania własne tak naprawdę realizuje zadania państwa. Powiat dochodów własnych ma niewiele.

6. Powiat, pojęcie kompetencje i zadania.

Powiat to powiatowa wspólnota samorządowa plus terytorium powiatu. Powiat jest drugim szczeblem zarządzania terenowego. Pod nim znajduje się gmina, a nad nim województwo. Jest lokalną wspólnotą samorządową. Jest jednostką terenową, która obejmuje sąsiadujące ze sobą gminy.

Na poziomie powiatu, zadania powiatu są wskazane wyraźnie w ustawie o samorządzie powiatowym, ale mogą być wskazane w innych ustawach - wskazanie wyraźne i konkretne.

Powiat ma być dopełnieniem do działalności gmin.

Różnica polega na tym, że gmina może domniemywać swoje kompetencje zadaniowe, a powiat nie może domniemywać, gdyż musi mieć wyraźnie napisane, które musi robić powiat, a gmina nie musi.

Zadania powiatu:

a/. edukacja publiczna, pomoc społeczna, polityka pro rodzinna, wspieranie osób niepełnosprawnych, transport, drogi publiczne, gospodarka nieruchomościami, gospodarka wodna, rolnictwo, leśnictwo, porządek publiczny, przeciwdziałanie bezrobociu.

Ustawa o samorządzie terytorialnym nie może wychodzić poza te zadania.

7. Województwo, pojęcie kompetencje i zadania

Województwo to samorządowa wspólnota regionalna plus terytorium.

Jest największą jednostką zasadniczego podziału administracyjnego kraju.

Zadania:

a/.zajmowanie się polityką regionalną, określenie strategii rozwoju terytorialnego

b/.koordynacja działań różnych podmiotów

c/.współdziałanie z innymi regionami w kraju jak i zagranicą

d/. gospodarka wodna

e/.modernizacja terenów wiejskich

f/.zagospodarowanie przestrzenne

g/.ochrona środowiska itp.

8. Ogólne zasady działania organów samorządu terytorialnego

Organy stanowiące, czyli rady. Organy wykonawcze w różnej postaci - najbardziej znaczące organy stanowiące, zasad tzw. wielkiej rady. Rady obradujące sesyjnie, reprezentacja polityczna interesów występujących lokalnie. Są to organy kolegialne. Liczebność tych organów jest różna. Zasada małej rady - radny jest etatowy, odpowiada za określone dziedziny administracji. W innych radach radny nie odpowiada za dziedziny administracji.

Organy samorządowe kierują się określonymi zasadami:

• Zasada demokratyzmu. W przypadku stanowienia, podejmowania decyzji przez organ, głosowanie. Typy głosowań: głosowanie jawne, to znaczy, ze wszystkie głosowania „ręką” lub innej sygnalizacji, która jest dokonywana. Proces głosowania mogą obserwować osoby postronne.

• Jawność dotyczy przede wszystkim budżetu. Przedstawienie projektu budżetu w taki sposób, aby mieszkańcy mogli się z nim zapoznać. Sprawozdanie z budżetu ma charakter jawny. Ustawowy obowiązek poinformowania mieszkańców w sposób szeroki o sprawozdaniu z wykonania budżetu. Musi być dołączona informacja o dotacjach dla organizacji, podmiotów poza rządowych. Jawność finansowania wynika z zapisów w Konstytucji.

• Tajność - posiedzeń może wynikać tylko z ustawy o samorządzie, ale takich zapisów nie ma.

Z innych ustaw wynika taka możliwość (tajemnica służbowa). Tajne głosowanie na temat

kadrowy np.: wybór przewodniczącego. Wynika to z określonych w ustawie zapisów lub z

innych ustawowych zapisów.

• Zasada samego głosowania. Głosować można większością zwykłą, bezwzględną, większością względną i większością szczególną (decyzje kadrowe). Qworum na sesji, czyli 50% plus jeden. Głosowanie uchwał większością zwykłą. Większość kwalifikowana np. ²/₃, ³/₅, jeżeli ustawodawca tego wymaga, Kwalifikacja szczegółowa, qworum to cały skład osobowy rady. Decyzje większością bezwzględną to większość ponad 50% (bez plus jeden orzeczenie sądu).

Kompetencje projekcyjno - zarządzające. Przygotowanie uchwał kierunkowych, zasady priorytetu:

1. Projekt budżetu, tylko organ wykonawczy przedstawia projekt budżetu. Radni na sesji budżetowej mogą składać poprawki do budżetu. Organ wykonawczy jednak nie musi zgodzić się na wszystkie poprawki. Jakiekolwiek zmiany w budżecie w ciągu roku może przedstawić organ wykonawczy.

2. Projekty uchwał zgłoszonych przez organ wykonawczy rozpatrywane są, głosowane jako pierwsze.

3. Tylko organ wykonawczy ma możliwość w trybie nadzwyczajnym zgłoszenia, wprowadzenia do porządku obrad określonego projektu uchwały.

Zasada wielkiej rady jest polityką reprezentacyjną, Są to organy kolegialne. Po 1998 r. doszły rady powiatu i sejmiki wojewódzkie. Po roku 2001 rodzi się koncepcja ograniczania liczebności rad.

9. Rada gminy, organizacja, kompetencje i zasady działania

Podstawowym organem samorządu gminnego i powiatowego jest Rada. Jest to organ stanowiący. Rada Gminy wybierana jest wg oddzielnych procedur zawartych w ordynacji. Liczebność rady została ustalona minimum 15 osób a później stosuje się zasadę przyrostu ilości członków rady . Zasada przyrostu mandatu 3 mandaty, 2 mandaty, 21 radnych do 50 tys. 23 radnych do 100 tys., 25 radnych do 200 tys., a później po 3 za każde rozpoczęte 100 tys.. Maksymalnie może być

45 radnych. Rada uosabia zadania gminy, ale jednocześnie ustawodawca oddziela działania rady od działań zarządu

Rady obradujące sesyjnie, reprezentacja polityczna interesów występujących lokalnie. Są to organy kolegialne. Liczebność tych organów jest różna. Zasada małej rady - radny jest etatowy, odpowiada za określone dziedziny administracji. W innych radach radny nie odpowiada za dziedziny administracji.

Rady są powoływane w wyborach bezpośrednich, wolnych i tajnych. Rady mają być reprezentacją interesów społeczności lokalnych. Wykonują zadania jednostek samorządowych, są organami tych jednostek samorządowych. Kompetencje organów, rozdzielenie właściwości, pod względem politycznym są ważniejsze organy stanowiące, które posiadają własne kompetencje. Kompetencje rady gminy są określone generalnie. Rady gminy same mogą sobie określić swoje inne kompetencje.

Kompetencje rady:

1. Stanowienie o kierunkach rozwoju danej jednostki samorządowej.

2. Stanowienie prawa miejscowego, akty wykonawcze do ustaw, które organy samorządowe muszą podjąć np. ustawa o wychowaniu w trzeźwości oraz bezpieczeństwo publiczne nakazy, zakazy, plan zagospodarowania przestrzennego.

3. Uchwalanie budżetu, tylko organ stanowiący może uchwalić budżet.

4. Podejmowanie decyzji co do stawek podatkowych, stawek opłat.

5. Zasady dzierżawy, stawki dzierżawcze, podejmowanie decyzji majątkowych poza zarządem zwykłym. Decyzje o zbyciu majątku należą do rady.

6. Decyzje kadrowe, powoływanie, odwoływanie zarządu (gminy, powiatu, województwa). Referendum o odwołaniu wójta i burmistrza na poziomie gminy.

7. Rady określają wynagrodzenie zawodowych elementów organów wykonawczych, ryczałtów.

8. Decyzje o nawiązywaniu współpracy z innymi jednostkami samorządowymi w kraju i za granicą.

9. Rady gminy mają kompetencje do nazywania ulic, obiektów, szkół.

10. Upoważnienie do przyjmowania formy graficznej herbu, flagi gmin, powiatu, województwa.

11. Wydawanie decyzji, gdzie ma stanąć pomnik (rada gminy).

Zadania organu stanowiącego:

1. Sejmik wojewódzki, „mini” parlament regionalny. Obowiązek stworzenia strategii rozwoju województwa, ewentualnie zmiany w tej strategii.

2. Rady gmin, powiatu mogą przyjmować strategie, ale nie mają takiego obowiązku.

3. W oparciu o strategie samorząd wojewódzki przyjmuje plan rozwoju regionalnego.

4. Sejmik wojewódzki ma szczególne zdania. W zakresie współpracy zagranicznej, aktywność na rzecz współpracy z samorządami zagranicznymi. Gminy mogą, ale nie maja takiego obowiązku.

5. Zadania kontrolne - dotyczą organów wykonawczych, np. coroczne rozliczenia z wykonania budżetu, kontrola jest obligatoryjna, koniecznie musi istnieć komisja rewizyjna, która zajmuje się kontrolą działań jednostek niższego szczebla.

10. Rada powiatu, organizacja, kompetencje i zasady działania patrz pytanie 9.

W radach powiatu rady są radami wielkimi. Powiat ziemski liczy 15 osób, a powiat grodzki

liczy 37 osób. 15 osób - 40 tys., później po 2 na każde rozpoczęte 20 tys. maksymalnie może liczyć 29 osób. Stanowią funkcję kontrolną, ale część radnych spełnia role wykonawcze i kontrolne. Kadencja 4 letnia i następuje z dniem wyboru. Na czele rady stoi przewodniczący wybierany i odwoływany większością głosów. Przewodniczący jest organizatorem pracy rady, czyli przygotowuje sesje, nadzoruje komisje, prowadzi sesje, reprezentuje radę na zewnątrz.

Rada pracuje sesyjnie, sesja powinna odbywać się przynajmniej 4 razy w roku. Przewodniczący rady na wniosek radnych ¹/₄ może zwołać sesje nadzwyczajną. Rada może powoływać od 1 do 3 wice przewodniczących. W okresach między sesyjnych radni pracują w formie komisji.

11. Sejmik wojewódzki, organizacja, kompetencje i zasady działania patrz

pytanie 9.

Sejmik wojewódzki jako organ kontroli zarządu i jednostek organizacyjnych województwa. Ta kontrola koncentruje się wokół wykonania budżetu Zarządu wojewódzkiego. Kadencja 4 letnia. Sejmik liczy od 30 do 2 mln osób, a później po 3 na rozpoczęte 500 tys. Zasadniczo uchwały sejmiku zapadają większością głosów w obecności połowy ustawowej, w głosowaniu jawnym. Wyjątkowo uchwały sejmiku zapadają w innych warunkach np.: wybór marszałka, który dokonuje się bezwzględną większością głosów. Jest to organ wewnętrzny, obrady o charakterze parlamentarnym. Zarząd 5 osobowy na czele z marszałkiem wybierany bezwzględną większością ustawowego składu na jego wniosek wice marszałek i pozostali członkowie zarządu.

Marszałek musi być członkiem sejmiku wojewódzkiego. Wniosek o odwołanie przez ⅓ radnych składu ustawowego. Aby odwołać poprzedniego marszałka konieczne jest posiadanie zdolności do powołania nowego marszałka. Wniosek musi być przygotowany bo nie może być sytuacji, aby przez pewien czas nie istniał zarząd. Urząd marszałka- na jego czele stoi marszałek, nie wystarczy sekretarz, obowiązkowo trzeba powołać skarbnika.

12. Bierne i czynne prawo wyborcze w samorządzie terytorialnym.

Radny musi być zameldowany w tej samej miejscowości, gdzie startuje do wyborów, ale już wójt, burmistrz, czy prezydent nie musi.

Wybory do rad:

• bierne i czynne prawo wyborcze. Bierne prawo pokrywa się z czynnym. Czynne prawo wyborcze to możliwość wybierania

• prawa wyborcze posiada:

a/.obywatel Polski, który ma ukończone 18 lat

b/.nie został pozbawiony wyrokiem sądowym praw obywatelskich lub sądem lustracyjnym, nie jest ubezwłasnowolniony sądowo

• musi być na stałe zameldowany, czyli zamieszkuje na danym terytorium

• musi mieszkać w Polsce 5 lat

Komitety wyborcze mogą tworzyć partie polityczne, zarejestrowane stowarzyszenia oraz grupy obywatelskie. Uprzywilejowane są partie polityczne bo tylko zgłaszają swoich kandydatów. Komitet musi mieć minimum 5 osób i należy zgłosić do Wojewódzkiego Komisarza Wyborczego. Trzeba zebrać 20 podpisów, aby utworzyć komitet. Musi być przewodniczący komitetu wyborczego i rzecznik finansowy, który odpowiada za rozliczenie kampanii wyborczej.

13. Ordynacja wyborcza do rad gmin poniżej 20 tysięcy mieszkańców.

Wybory do rad gmin do 20 tys. mieszkańców:

1. Okręgi wyborcze wyznaczane są przez poprzednią radę. Jest od 1 do 5 mandatów w okręgu wyborczym. Najczęściej okręgi są 1 lub 2 mandatowe. Jeżeli są 2 mandaty, to wyborcy mają 2 głosy.

2. Gminę można podzielić na 3 okręgi wyborcze, każde po 5 mandatów

3. Kandydat do rady musi uzyskać poparcie 25 głosów z danej gminy, nie z danego okręgu wyborczego.

14. Ordynacja wyborcza do rad gmin powyżej 20 tysięcy mieszkańców.

Rady powyżej 20 tysięcy mieszkańców:

1. Gmina musi być podzielona na 5 do 8 okręgów wyborczych. Listę możemy zarejestrować w jednym lub więcej okręgach.

b. Na liście musi być minimum 1 osoba. Maksimum dwa razy ilość mandatów w danym okręgu.

Najczęściej komitety wyborcze ustalają listy maksymalnie, im więcej kandydatów tym więcej

środków na kampanie wyborczą

c. Każdy kandydat „przynosi” głosy innych.

d. Pod listą musi być 150 podpisów

15. Ordynacja wyborcza do rad powiatu.

Rada powiatu:

1. Zasady takie same jak w gminach powyżej 20 tysięcy mieszkańców.

2. Okręgi od 3 do 10 mandatów w okręgu wyborczym

3. W powiecie lista maksymalnie dwa razy większa niż liczba miejsc w radzie.

4. Okręgiem podstawowym jest gmina. Jeżeli gmina jest mała (1 mandat), łączy się gminy w

1 okręg.

e. 200 podpisów pod całą listą

16. Ordynacja wyborcza do sejmiku wojewódzkiego

Rada wojewódzka (sejmik wojewódzki):

1. W okręgu od 5 do 15 mandatów

2. Okręgiem wyborczym nie jest 1 powiat (praktycznie okręgiem wyborczym są 3-4 powiaty).

c. Lista maksymalnie 2 x kandydatów

d. 300 podpisów pod listą kandydatów.

17. Obowiązki radnego.

Radny, status wyznacza ustawa o samorządach, ordynacja wyborcza, prawo antykorupcyjne w ustawach samorządowych i poza nimi. Nie może być radny pełniący funkcje posła, senatora, wojewoda i wice wojewoda, wybrany bezpośrednio wójt, prezydent, urzędnicy danego szczebla oraz kierownicy i zastępcy jednostek organizacyjnych gmin, starostwa, powiatu (układ horyzontalny).

Obowiązki radnego:

1. Mandat generalny tzn. radny wybrany w danym okręgu wyborczym jest radnym całej jednostki samorządowej. Jest to mandat wolny tzn. radny nie jest zobowiązany instrukcjami wyborczymi, nie podlega żadnym zobowiązaniom z czasu kampanii, w czasie trwania kadencji. Działa wg własnej woli. Jest to mandat nieodwoływalny. Wyborcy nie maja instrumentu na odwołanie radnego po wyborach.

2. Radny w swoich działaniach nie może przekraczać prawa.

3. Uczestniczenie w pracach rady oraz tych pracach, które związane są z działaniami rady (komisje), delegowanie do innych ciał (rad nadzorczych).

4. Radny nie reprezentuje bezpośrednio interesów wyborców, reprezentuje interes wspólnoty samorządowej.

5. Łączność radnego z wyborcami oraz ich organizacjami tzw. dyżury radnych.

6. Przedstawianie postulatów, problemów przekazanych przez społeczność lokalną.

18. Prawa radnego.

Prawa radnego:

1. Prawo do diety, rekompensaty za utracone korzyści (podejmowanie działań w czasie pracy). Nie jest zróżnicowana od utraconych korzyści, wylicza się od aktywności w radzie. Mamy dwa systemy naliczania diet radnym. System jednostkowy, za każde działanie dana stawka. Drugi system tzw., ryczałt, przyjmuje się określoną miesięczną wysokość diety, od której stawkowo odlicza się diety za nie uczestniczenie w radzie. Najniższa dieta około 200 zł, można dostać do 7 - 8 tysięcy złotych. Dieta jest nie opodatkowana.

2. Ochrona prawna związana z wykonywaniem mandatu radnego. Przysługuje im taka sama ochrona jak funkcjonariuszom publicznym, dotyczy to zaostrzenia kar za przestępstwa wobec radnych w związku z pełnieniem funkcji. Radny nie ma immunitetu.

3. Ochrona stosunku pracy. Radny nie może być zwolniony z pracy bez zgody rady, chyba, że nastąpiło udowodnione ciężkie naruszenie dyscypliny pracy. Radny ma prawo do bezpłatnego zwalniania się z pracy do czynności związanych z działaniem rady.

19. Przesłanki wygaśnięcia mandatu radnego.

Utracenie mandatu radnego.

Przesłanki zbiorowe. Można pozbawić radnego mandatu w sposób zbiorowy. Dokonuje tego organ państwa lub Rada Powiatu, Sejmik Wojewódzki jeżeli w ciągu trzech miesięcy po wyborach rada nie wyłoni zarządu. Rozwiązanie z mocy prawa. Rozwiązanie, gdy jednostka samorządowa podlega podziałowi (podział gminy, powiatu, województwa). Gdy Rada zostaje odwołana w drodze referendum, trzeba odwołać całą radę, aby odwołać jednego.

Przesłanki indywidualne utraty mandatu:

1. W sytuacji, gdy odmawia się ślubowania. Mandat pełni się od momentu złożenia ślubowania przed radą.

2. Rezygnacja między wyborem, a ślubowaniem z powodów osobistych.

3. Pisemne zrzeczenie się mandatu radnego.

4. Przedsiębiorca, który korzysta z mienia komunalnego (nie może prowadzić działalności gospodarczej) nie może być radnym i jednocześnie dalej korzystać z tego mienia. W ciągu trzech miesięcy musi przekazać działalność innej osobie (nie rodzinie) lub zaprzestać działalności.

5. Utrata prawa wybieralności lub brak prawa wybieralności w momencie wyboru. Radny się przeprowadza, wymeldowuje, traci mandat. W momencie wyboru mieszkał w innej gminie, traci mandat.

6. Skazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne. Skazanie przed wyborami, można kandydować. Wyrok w czasie kadencji, radny traci mandat.

7. Śmierć radnego

Wszystkie przypadki maja miejsce w razie stwierdzenia (oprócz nie złożenia ślubowania). Przesłanki te stwierdzane są przez radę. Jeżeli przez trzy miesiące rada nie stwierdzi wygaśnięcia mandatu to wojewoda powinien wydać zarządzenie zastępcze, stwierdzające ten fakt. Zarządzenie można zaskarżyć do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Sądy nie informują rady o wyrokach radnych. Decyzje rady należy uznać za bezprawne jeżeli uczestniczy w nich radny bezprawnie.

20. Wójt, burmistrz, prezydent jako organ wykonawczy gminy.

Od 2002 roku zamiast zarządu gminy mamy wójta. To jednoosobowy organ wybierany bezpośrednio. Kompetencje takie same. Różni się tylko formą wyboru. Wybory bezpośrednie, co powoduje, że położenie tak wybranego wójta, burmistrza, prezydenta do rady gminy się zmienia. Ustawodawca stwarza możliwość powiązania politycznego wójta, burmistrza, prezydenta z radą. Wójtem może być osoba, która ukończyła 21 lat, nie musi być związany z terenem gminy.

Jest bezpośrednim zwierzchnikiem jednostek organizacyjnych gminy.

Bezpośrednio wybrany wójt uzyskuje niezależność wobec gminy, utrzymuje uprawnienia kadrowe i to on jest kierownikiem struktury organizacyjnej gminy.

Wójt ma swoich zastępców:

- 1 zastępca w gminach do 20 tysięcy mieszkańców,

- 2 zastępców w gminach do 100 tysięcy mieszkańców,

- 3 zastępców do 200 tysięcy mieszkańców,

- 4 zastępców powyżej 200 tysięcy mieszkańców.

Zastępca wójta jest powoływany na mocy zarządzenia wójta. Wójt sam go powołuje. W gminach do 20 tysięcy mieszkańców na zastępcę powołuje się sekretarza gminy. Dwóch, trzech, czterech zastępców, wójt, burmistrz, prezydent tworzą nieformalny zarząd, wójt plus zastępcy. Zastępców powołuje się przeważnie według klucza partyjnego.

21. Wybory bezpośrednie wójta

Wybory mamy bezpośrednie.

Wójt nie musi być związany z tym terenem, gdyż może pochodzić z poza tego terenu.

Kandydat na wójta musi zarejestrować swoją listę do rady. Musi to być 50% mandatów do obsadzenia. Mamy 2 tury wyborów:

1/. W pierwszej turze wygrywa ten, który ma ponad 50%. Gdy nie ma zwycięzcy to obaj kandydaci, którzy mają największą liczbę głosów przechodzą do 2 tury, Gdy jest równo po 50% dla każdego to się losuje. Gdy zdarzy się, że 3 kandydatów ma taką samą liczbę głosów to bierze się ilość okręgów i tam miejsca, które zajęli i jaką mieli w tych okręgach przewagę. Frekwencja w 2 turze jest nieistotna. Jeśli jest tylko 1 kandydat to musi uzyskać 50% elektoratu, gdy nie to o wyborze wójta, prezydenta i burmistrza decyduje rada.

Bezpośrednio wybrany wójt uzyskuje niezależność wobec gminy, utrzymuje uprawnienia kadrowe i to on jest kierownikiem struktury organizacyjnej gminy.

Wójt posiada zastępców:

- 1 zastępcę w gminach do 20 tys. mieszkańców

- 2 zastępców w gminach do 100 tys. mieszkańców

- 3 zastępców w gminach do 200 tys. mieszkańców

- 4 zastępców w gminach powyżej 200 tys. mieszkańców

Zastępca wójta jest powoływany przez zarządzenia wójta, burmistrza i prezydenta. Zastępcą może być też sekretarz gminy i będzie wówczas sprawował 2 funkcje. Jest to odtworzenie rządu, ale nie formalne, gdyż jest to zrobione wg klucza partyjnego.

Mamy zbiorowe i indywidualne odwołanie wójta.

Teoretycznie jest on nieodwołalny.

1/.Zbiorowe odwołanie wójta;

a/. w trybie nadzorczym (przestępstwo)

b/. gdy gmina dzielona jest na 2 kolejne gminy

c/. na drodze referendum - mieszkańcy mogą zainicjować zmiany wójta oraz decyzję o odwołaniu na drodze referendum może też podjąć rada.

d/.poprzez nieudzielanie absolutorium bądź na wniosek rady. Rada nie może odwołać wójta.

2/.Przesłanki indywidualne - podobnie jak przy radnych:

a/.nie można zostać wójtem, burmistrzem, prezydentem, jeśli odmówi się ślubowania. Nie ma zapisu w ustawie, kiedy ma się odbyć ślubowanie. Ślubowanie takie ma składać przed radą.

b/.pisemne zrzeczenie się mandatu

c/.utrata prawa wybieralności lub utrata w dniu wyboru

d/.prawomocny wyrok za przestępstwo spowodowane umyślnie

e/.naruszenie ustawowych zasad nie łączenia funkcji (nie można prowadzić jednocześnie działalności gospodarczej)

f/.orzeczenie o trwałej niezdolności do pracy w trybie przepisów o emeryturach i rentach.

g/.wójt nie musi pełnić funkcji zawodowo

h/.śmierć

Przesłanki te muszą być zatwierdzone przez radę.

Wójt przewodniczy posiedzeniom gminy. Relacje osobowe są mocno ograniczone. Gmina może rozliczać wójta w formie absolutorium.

Absolutorium jest to rozliczenie organu wykonawczego z wykonania budżetu. Jest to rozliczenie czysto finansowe i dokonywane corocznie.

Uchwalone są określone procedury absolutorium:

1/.Jedyną formą wnioskowania o absolutorium jest wniosek komisji rewizyjnej. Wniosek ten trafia do Regionalnej Izby Obrachunkowej, która wydaje opinię, czyli bada wniosek pod względem merytorycznym. Po uzyskaniu tej opinii odbywa się sesja rady poświęcona absolutorium. Głosuje się wniosek komisji rewizyjnej. Przewodniczący rady musi dosłownie przytoczyć treść wniosku komisji rewizyjnej i odbywa się głosowanie. Gdy nie udzielono absolutorium to znów cała dokumentacja trafia do RIO, która bada procedurę i bada zasadność dyskusji i może zanegować nie udzielenia absolutorium. W trybie nadzwyczajnym można odrzucić nie udzielenie absolutorium.

a/.Nie udzielenie absolutorium oznacza konieczny wniosek o odwołanie zarządu. Przy odwołaniu wójta konieczne jest głosowanie nad przeprowadzeniem referendum. Okres wyczekiwania to 2 tygodnie - głosowanie po nie udzieleniu absolutorium.

b/.Udzielenie absolutorium odbywa się głosowaniem zwykłym

Przy nie udzieleniu absolutorium głosowanie ³/₅ składu rady, a przy referendum też ³/₅ składu rady.

22. Zarząd powiatu, powołanie, odwołanie, zadania.

Organ wykonawczy, zarząd. Wykonywanie administracji samorządowej należy do organów wykonawczych, zarządów. Wykonywanie spraw lokalnych.

Zarząd to organ, który wykonuje zadania dotyczące spraw lokalnych.

Zarząd może być wykonywany w różnych formach:

• Kolegialnych, zarządy wieloosobowe.

• Monokratyczne, jednoosobowe, bezpośrednio wybierany wójt, burmistrz lub prezydent.

Wójt wykonuje zarząd. Zarząd powiatu wykonuje Zarząd.

Czym zajmuje się Zarząd:

• Zadania czysto wykonawcze tzn. organ wykonawczy, musi realizować uchwały organu stanowiącego.

• Odpowiada za wykonanie budżetu.

• Odpowiada za zarząd majątkiem danej jednostki samorządowej, zarządzanie zwykłe.

• Posiada określone uprawnienia kadrowe w odniesieniu do urzędu wspomagającego. Kierownikiem urzędu jest zarząd monokratyczny bądź kierownik organu upoważnionego. Decyzje o powołaniu czy odwołaniu kierowników, czy zastępców kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych podejmuje organ wykonawczy, jest to WŁADZTWO WŁADCZE. Jest to kompetencja własna, nie może jej zmienić rada. Reguły obsadzania stanowisk są zawarte w prawie. Podległość dotyczy organu wykonawczego.

• Organ wykonawczy reprezentuje jednostkę samorządową na zewnątrz.

• Organ wykonawczy odpowiedzialny jest za realizacje zadań zleconych.

23. Zarząd województwa, powołanie, odwołanie i zadania.

Powiat, województwo. Struktura powoływania organów wykonawczych. Rada powołuje Zarząd Powiatu, Województwa. W powiecie zarząd liczy od 3 do 5 osób, łącznie ze starostą (starosta, wice starosta, członkowie). Zarząd województwa 5 osób, marszałek, 2 wice marszałków i 3 członków zarządu. Charakter zarządu autorski, członkowie zarządu powiatu, województwa nie muszą pochodzić ze składu rady, ale mogą. Najpierw wybiera się starostę lub marszałka większością 50% ustawowego składu rady. Starosta proponuje wice starostę, marszałek także członków.

Głosowanie zwykłe, frekwencja zwykła. Rada może odrzucić propozycje, ale nie może narzucić nowego kandydata. Nowy kandydat ponownie wskazany przez starostę, marszałka. Wybór zarządu musi nastąpić w ciągu trzech miesięcy od ukonstytuowania się rady. Po trzech miesiącach rada ulega rozwiązaniu.

Odwołanie:

a/.Odwołać można członków zarządu głosowaniem zwykłym. Prawo do wskazania nowych członków zarządu ma starosta, marszałek.

b/.Odwołanie całego zarząd w przypadku odwołania starosty lub marszałka. Rada powiatu do 40 tysięcy mieszkańców ³/₅ głosów, aby odwołać starostę.

Zadania zarządu:

1/. Mają charakter czysto wykonawczy.

2/.Organ wykonawczy musi realizować uchwały organu stanowiącego.

3/.Odpowiada za wykonanie budżetu

4/.Odpowiada za zarząd majątkiem danej jednostki samorządu terytorialnego w ramach zarządu zwykłego

5/.Posiada określone uprawnienia kadrowe w doniesieniu do urzędu i polegają one na tym, że w określonym modelu kierownikiem urzędu jest bądź kierownik monokratyczny, bądź kolegialny organ wykonawczy. Decyzje o powoływaniu czy odwoływaniu kierowników czy zastępców jednostki organizacyjnej są podejmowane przez organ wykonawczy. Jest to w tym momencie władztwo własne. Jest to kompetencja własna. Reguły są określone prawnie.

6/.Podległość dotycząca organu wykonawczego - organ wykonawczy reprezentuje jednostkę samorządową na zewnątrz. Organ wykonawczy jest odpowiedzialny za realizację zadań zleconych.

Wyłączone kompetencje organu wykonawczego.

Samorząd składa się z organu: stanowiącego i wykonawczego. Kompetencje tzw. projekcyjno-zarządzające, ich obowiązkiem jest wykonywanie uchwał.

Zasady priorytetu:

1/.Piorytet budżetowy polega na tym, iż tylko organ wykonawczy przedstawia projekt budżetu. Radni na sesji budżetowej mogą wnieść tylko poprawki, ale realne w realizacji. Zmiany w budżecie w ciągu roku może przedstawić tylko i wyłącznie organ wykonawczy

2/.Projekty uchwał zgłoszone są przez organ wykonawczy i głosowane są jako pierwsze

3/.Tylko organ wykonawczy ma możliwość w trybie nadzwyczajnym wnieść zgłoszenie do porządku obrad określonego projektu uchwał.

2

---