Prawo administracyjne

dr Paweł Antkowiak

Bezpieczeństwo narodowe UAM 2013/2014 (niest.)

slajdy, wykład

I. Wprowadzenie

Część pierwsza - Administracja

Część druga - Procedura administracyjna (decyzje, odwołania, korespondencja)

Egzamin - z ćwiczeń i wykładów

na ćwiczenia i egzamin swoje ustawy (obcykane, najlepiej ze spisem treści) obowiązuje stan na 05.10.2013 !!!

- 3 pytania na egzaminie z wykładów

- kazusy prawne (min. 51%), przykładów nie trzeba

- Test - prawda/fałsz, A,B,C (1 odp dobra)

Kazus - (kejs), pewien stan faktyczny, który się zdarzył lub może się zdarzyć zawierający pewien problem do rozwiązania.

Gdzie znajdziemy ustawy?

- Dziennik ustaw - programator ustawy, promulgacja (ogłoszenie aktów normatywnych)

- Monitor ustaw - rozporządzenia

Źródło ustaw

LIB.amu.edu.pl bazy danych Lex omega

ISAP (internetowy system aktów prawnych)

Budowa ustawy:

Ustawa składa się z trzech części:

- ogólna - mówi po co powstałą, czym się zajmuje

- szczegółowa - zawiera szczegóły ustawy

- przypisy

Ustawa

………

Art. / Art.

1. (ustęp - ustęp dzieli się na

1) punkty -

2) które mogą się dzielić na

a) (podpunkty/litery

b) … z) … aa) … cg) te dzięlą się na

- (myślniki ;p ale rzadko)

Na podstawie artykułu wydawana są rozporządzenia.

art.1 art.1a taka sytuacja gdy zostało coś art.1b dopisane do ustawy

art.1¹ (czyt. artykuł pierwszy ze znaczkiem jeden)

Przykład odp. na kazus:

Odp. = 3 elementy: (brak jednego elem. = 0pkt na egz.)

1. odp. właściwa

2. przepis, na bazie którego odpowiadamy

3. nazwa ustawy z jakiej korzystamy

Czy prezydent nadaje obywatelstwo?

Tak art. 5 ust.3 pkt 7 ppkt/lit. a (przykład)

PRAWO ADMINISTRACYJNE

II. Pojęcie i istota prawa administracyjnego

1. Pojęcie administracji publicznej Jest to zorganizowana działalność, trwała, celowa i planowana zmierzająca do osiągnięcia pewnych celów.

Administracja oznacza służenie, zarządzanie, służbę.

Administracja publiczna jest sprawowana przez organy państwowe, związki publicznoprawne i inne podmioty administracyjne.

Pojęcie administracji publicznej jest szersze od pojęcia administracji państwowej ponieważ obejmuje nie tylko państwowe podmioty administracji ale również pozostałe podmioty spełniające funkcje administracji publicznej.

• Wyróżniamy 3 ujęcia adm. publicznej.:

- organizacyjne - (podmiotowe) ogół podmiotów w administracji, czyli organy administracji i inne podmioty wykonujące określone funkcje z zakresu administracji publicznej.

- materialne - (przedmiotowe) działalność podmiotów, które ………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………..

- formalne - cała działalność wykonywana przez podmioty administracji bez względu na to czy ma ona charakter administracyjny.

• Typowe cechy administracji publicznej:

- administracja jest zjawiskiem społecznym

- administracja powinna cechować aktywność, inicjatywa, działalność ukierunkowana na przyszłość.

- administracja obejmuje konkretne środki do regulowania spraw jednostkowych i regulowania określonych przedsięwzięć.

Władztwo administracyjne - prawo użycia przymusu bezpośredniego przez organy administracji dla zrealizowania ich jednostkowych zarządzeń.

• Postacie administracji publicznej:

a) administracja władcza i niewładcza

władcza - polega na tym, że administracja wydaje jednostronne akty prawne obowiązujące adresatów i w razie potrzeby używa przymusu do ich wykonania.

niewładcza - administracja działa przy pomocy środków dostępnych osobom fizycznym.

b) administracja władcza i świadczona

władcza - oznacza, że ogranicza wolność lub własność, zakłada jakieś obowiązki, nakazuje jakieś zachowania.

świadczona - kiedy zapewnia określone świadczenia albo inne korzyści.

c) rzeczowy podział administracji

działa ze względu na rzecz/przedmiot

Pojęcie prawa administracyjnego:

Gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych w podejmowaniu …………………..

celem wykonywania ustalonych prawem zadań organizatorskich wyplenianych w swoistych formach działania.

• Podział prawa administracyjnego:

a) ze względu na tematykę:

- tzw. ustrojowe prawo administracyjne

- procedura administracyjna (postępowanie administracyjne)

- materialne prawo administracyjne

b) ze względu na stosunek łączący organ administracyjny i adresata normy

- normy dotyczące sfery zewnętrznej (społeczeństwa)

- normy dotyczące sfery wewnętrznej (wew. organizacji)

c) rozgraniczenie między prawem administracyjnym a innymi gałęziami prawa

- 1. prawo konstytucyjne

- 2. prawo cywilne

Stosunek administracyjno-prawny - jest to stosunek między państwem i działającymi w jego imieniu podmiotami administracji publicznej a obywatelami i innymi podmiotami, oparty na normach prawa administracyjnego.

Stosunek ten różni się od cywilno-prawnego tym, że administracja działa władczo i może jednostronnie zadecydować o treści danego stosunku, Mamy do czynienia z nierównorzędnością podmiotów. Organ ma prawo do orzekania, przesądzania w sprawie, która dotyczy jego samego.

Stosunek cywilno-prawny Stosunek administracyjno-prawny

strony są równe wobec siebie.

strony nie są równe wobec siebie, obie mają prawa ale administracja publiczna ma więcej instrumentów.

• Elementy stosunku administracyjno-prawnego:

- przedmiot - leży zawsze w sferze prawno określonych zadań administracji publicznej.

- podmiot - jest zawsze organ administracyjny upoważniony do żądania określonego zachowania bądź świadczenia i osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna, do której skierowany jest nakaz lub zakaz albo która żąda określonego zachowania się od organu administracyjnego.

• Nawiązanie stosunku administracyjno-prawnego:

- z mocy ustawy (np. podatki - nie musisz wnosić pozwolenie o płacenie ich…)

- akt administracyjny

- umowa administracyjna

- działania faktyczne

• Rodzaje stosunków administracyjnych:

- proceduralny stosunek administracyjno-prawny - bardzo popularny, ma charakter stosunku czasowego, przejściowego, podstawą prawną tego stosunku są normy proceduralne. Stosunek ten zostaję nawiązany z chwilą wszczęcia postępowania i wygasa z momentem wydania ostatecznej decyzji administracyjnej.

- proceduralny stosunek sporno-administracyjny/sądowo-procesowy - podstawą prawną są przepisy dopuszczające zaskarżenia aktów administracyjnych do sądu administracyjnego. (gdzie administracja i obywatele s równi wobec siebie w sądzie)

- trwały - np. prawo jazdy

- ad hok (chwilowe) - np. wiza, mandat.

III. Źródła prawa administracyjnego

1. Pojęcie źródeł prawa i ich klasyfikacja

Źródło prawa - każdy akt normatywny, który zawiera normy prawne.

system źródeł prawa - jest to całokształt źródeł w danym państwie w ich wzajemnym powiązaniu, ujmowanym z pkt widzenia tego, co jest im wspólne i co je różnicuje.

Źródło poznania - to miejsce, w którym znajdują się źródła prawa (oprócz @). To organy publikacyjne, w których ogłaszane są akty normatywne, przede wszystkim Dziennik ustaw, Monitor Polski oraz wojewódzkie dzienniki urzędowe.

• Podział źródeł prawa administracyjnego:

- wg kryterium - pozycja organu stanowiącego prawo:

1. źródła stanowione przez centralne organy państw

2. źródła stanowione przez centralne organy terenowe

- inny pkt widzenia

1. powszechnie owiązujące (na zew organizacji)

2. prawo wewnętrzne (wew organizacji)

• Źródła prawa stanowione p organy centralne :

1. Konstytucja (najważniejsze zasady):

- trój podział władz

- RP jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

- organy władzy publicznej działają na podstawie prawa i w granicach prawa

- ustrój terytorialny zapewni a decentralizacja władz publicznych

2. ustawa - (ust budżetowa, referendum ogólnokrajowe - może być traktowane jako substytut, referendum ogólnokrajowe po 89')

3. akty normatywne z mocą ustawy - (gdy sejm nie może się zebrać prezydent RP ma prawo wydać taki akt, w stanie zagrożenia)

4. ustawy m.nar. - na równi z ustawami

5. rozporządzenia - akt wykonawczy, na bazie ustawy można wydawać rozporządzenia. Rozporządzenia śa uszczegółowieniem ustawy.

6. inne akty normatywne stanowione przez organy centralne

- zarządzenia - przyjmowane przez organy 1osobowe

- uchwały - przyjmowane przez organy kolegialne

2. Akty prawa miejscowego

• Akty prawa miejscowego

obowiązują powszechnie na pewnym odcinku terytorium. Są to akty zawierające przepisy prawne powszechnie obowiązujące na oznaczonej części terytorium, a nie na całym obszarze państwa. Wydawane przez organy samorządowe terytorium lub terenowe organy administracji rządowej.

Najważniejszy organ terytorialny - wojewoda (bezpośredni przedstawiciel premiera)

Gmina

Powiat

Województwo

• Cechy i rodzaje aktów prawa miejscowego:

1. Możliwość mianowania zachowania wszystkich, których adresatów (obywatele, organy państwa, osób prawnych, organizacji społecznych)

2. lokalny zasięg obowiązywania

3. niezbędność upoważnienia ustawowego czyli w ustawie musi być zaznaczone, że można to zrobić.)

4. obowiązek zgodnego z prawem ogłoszenia

• Podział terenowych przepisów prawnych

- przepisy wydawane przez organy samorządu terytorialnego

- (…) organy administracji publicznej

drugi podział: (zakresy mogą się krzyżować)

- przepisy mające określony charakter samoistnych norm w ramach uprawnień ustawowych (wójt, burmistrz zgodnie z prawem może wydać rozporządzenie)

- przepisy wyłącznie wykonawcze (wójt, burmistrz MUSI wydać rozporządzenie)

• Uzasadnienia wyposażenia organizacji terenowych w prawo stanowienia przepisów prawa:

- konieczność uwzględnienia terenowych i lokalnych warunków w działalności prawotwórczej. Uwzględnienie tych warunków przez władze centralne jest utrudnione.

- nie wszystkie materie mogą być regulowane przez władze centralne.

- nie jest możliwe czekanie na regulacje władz centralnych.

• Zasady i tryb wydawania aktów prawa miejscowego

Ustawy, w których zawarto zasady

- o wojewodzie i administracji rządowej w województwie z 2009 r.

- o samorządzie wojewódzkim z 1998 r.

- o samorządzie powiatowym 1998 r.

- o samorządzie gminnym z 1990 r.

• Regulacje aktów prawa miejscowego

* akty zmieniające statuty (statut - struktura funkcjonowania) - w drodze statutowej jednostki samorząd terytorialnego mogą normować wszystkie zagadnienia ustrojowe danej jednostki nie uregulowanych w ustawie.

* akty zawierające przepisy wykonawcze

- musi istnieć upoważnienie ustawowe do wydawania przepisów prawa o takim charakterze, ustawa określa przedmiot, zakres i sposób regulacji oraz organ właściwy do wydawania aktu.

- przepisy prawodawcze wydawane na podstawie upoważnień generalnych

- wydawany na podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawie, mogą buć wydawane tylko w zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach.

• Swoiste źródła prawa (inne, trudne ;p)

a) akty wewnętrzne

- do niedawna uważano, że akty te nie zwierają przepisów prawa, akty te różnią się od aktów powszechnych tym, że dotyczą wyłącznie podmiotów podporządkowanych organowi wydającemu akt organizacyjnie bądź służbowo.

- źródłem prawa wew. są uchwały stanowione przez organy kolegialne i zarządzenia stanowione przez organy monokratycze

b) akty planowania (słabsze źródło prawa)

- plan zagospodarowania miasta, inne zgody na budowy - jeśli nie masz zody wybudujesz musisz zburzyć na własny koszt.

c) normy techniczne (np. instrukcja używania)

d) zwyczaj i znaczenie orzecznictwa dla adm. publ. - wyrok sądowy nie jest źródłem prawa (zwyczaj - utrwalone zachowanie - niepisany lub niepisany w formie przepisu).

IV. Formy działalności adm. publ. w Polsce

1. Podział form działania administracji publicznej.

Działalność organów adm. publ. musi być oparta na prawie. Prawo kontroluje środki działalności i sposoby postępowania podmiotów administracji .

Podział:

- czynności prawne - (uzewnętrznienie woli organu w celu wywołania określonych skutków prawnych. Działamy władczo lub niewładcza (gdy administracja działa władczo używa przymusu)

- inne działania administracji - w przypadku innych działań skutek następuje tylko czasem, nie jest on bezpośrednim celem działania. np.:

- działania społeczne - organizatorskie np. zbiórka pieniędzy, są to działania ponad obowiązkowe.

- działania faktyczne - czynności notarialno-techniczne (to nie jest czynność prawna, wykonuje się japo to, by uporządkować dokumenty.)

- zwykłe poświadczenia - (zaświadczenia) - nie zmienia żadnych kwalifikacji prawnych, celem jest jedynie stwierdzenie faktu ale po to by wywołać inny skutek np. otrzymanie stypendium.

• Czynności administracyjno prawne:

- akty zewnętrzne

- akty wewnętrzne (oba omówione wcześniej)

ze względu na adresata:

- akty generalne - do 1 gr

- akty indywidualne - do os. wymienionej z im. nazwiska

2 Akt administracyjny

• Akt administracyjny

Aktem administracyjnym jest władcze działanie prawne organu administracji, skierowanych na wywołania konkretnych, indywidualnie oznaczonych skutków prawnych.

Musi pochodzić od organu uprawnionego do wydawania takich aktów, musi mieć podstawę prawną oraz musi spełniać warunki przewidziane przez prawo co do formy wydawania itd.

• Podział aktów normatywnych:

- deklaratoryjne i konstytutywne - deklaratoryjne stwierdzają, że coś powstało, miało miejsce np. akt małżeństwa, konstytutywne tworzą nową rzeczywistość prawną, np. pozwolenie na budowę.

- formalne i nieformalne - sformalizowane całkowicie bądź wcale

- zew i wew

- okt pozytywne i negatywny - pozytywny gdy nasteruje całkowita zgoda z naszym żądaniem, negatywny gdy w jakiejś części bądź całkowicie odrzucono nasze zadanie.

- jednostronne i dwustronne - jednostronne bez ingerencji innych osób niż tej, która podejmuje decyzje np. inspektor budowlany nakazuje opuścić mieszkańcom mieszkania bo istnieje zagrożenie zawalenia się budynku, dwustronne - gdy zachodzi zgoda administracyjna

- nakazujące, kształtujące, ustalające

• Prawidłowości aktu normatywnego:

- akt jest prawidłowy, jeśli odpowiada wszelkim przesłankom stawianym przez prawo

Akt jest prawidłowy jeżeli:

- został wydany przez właściwy organ

- gdy został wydany zgodnie z przepisami prawa

- gdy akt jest treściowo zgodny z obowiązującym prawem materialnym

Konieczne jest także przestrzeganie przepisów prawa gwarantujących bezstronność urzędową lub prawniczą. Skutkiem wydania aktu jest to, że stwarza on stosunek prawny między organem wydającym a adresatem.

• Wadliwości aktu administracyjnego:

Akt jest wadliwy, gdy jest sprzeczny z prawem, jeżeli narusza jakiekolwiek obowiązujące prawo.

Wadliwość może wynikać z niewłaściwej wykładni lub niewłaściwego zastosowania norm prawnych, ale przede wszystkim niewłaściwego stanu faktycznego, błędnej oceny istotnych okoliczności.

Wyróżniamy trzy rodzaje wadliwości:

- wady nieistotne aktu - np. oczywiste pomyłki pisarskie

- wzruszalność aktu - nie powoduje nieważności całości aktu z pkt widzenia prawa, jedynie w którejś części należy AK unieważnić i poprawić.

- wady istotne - powodują nieważność aktu z mocy prawa.

Doktryna przyjmuje domniemania ważności aktu. Akt jest ważny dopóki nie zostanie uchylony.

• Utrata mocy obowiązującej aktów administracyjnych:

1. zrzeczenie się - dotyczy tylko uprawnień, obowiązków nie można się zrzec

2. zasadnicza zmiana okoliczności faktycznych (np. gdy akt dotyczy czegoś, co już nie istnieje)

3. uchylenie przez właściwy organ - ten organ, który wydał akt może generalnie go uchylić

4. uchylenie całej grupy aktów przez ustawodawcę

5. inne przyczyny przewidziane w prawie

• Uznanie administracyjne (swobodne uznanie)

Istnieje, gdy administracja do urzeczywistnienia stanu prawnego może wybić między różnymi rozwiązaniami. Norma prawna nie determinuje jednoznacznie skutku prawnego, lecz pozostawia w sposób wyraźny dokonanie wyboru.

Uznanie może polegać na tym, że administracja może zdecydować, który ze środków zastosować. Uznanie wynika jasno z ustawy. Ustawodawca posługuje się takimi pojęciami jak może; jest upoważniony.

Uznanie służy przede wszystkim dla rozwiązywania spraw indywidualnych.

3. Inne formy działalności administracyjnej.

Umowa.

Ugoda administracyjna:

- sytuacja, w której dwie strony (os fiz lub prawna i organ administracji) dogada się, wtedy ugoda zastępuje umowę.

- porozumienie administracyjne

- przyrzeczenie (przyrzeczenie publiczne) - sytuacja, w której organ administracji publicznej obiecuje, że coś zrobi. Jeżeli nie wywiąże się z obietnicy można wyciągać konsekwencje prawne.

POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

V. Istota i znaczenie postępowania administracyjnego.

wszystko o działalności urzędów ale nie sądów.

1. Pojęcie postępowania administracyjnego

Zespól czynności regulowanych przepisami prawa administracyjno-procesowego.

Jego celem jest rozstrzygnięcie indywidualnych spraw administracyjnych, weryfikacja tego rozstrzygnięcia (wydania decyzji i jej weryfikacji).

• Postępowanie administracyjne to zespół przepisów, które:

1. normują tryb powstawania zewnętrznych indywidualnych aktów administracyjnych lub tworzących pewne uprawnienia czy obowiązki.

2. normują nakładania pewnych kar w trybie administracyjnym.

3. regulują przymusowe wykonanie indywidualnych aktów administracyjnych lub obowiązków wynikających wprost z ustawy lub innego aktu normatywnego.

2. Zakres obowiązywania Kodeksu postępowania administracyjnego.

• Zakres obowiązków KPA (Kodeksu Postępowania Administracyjnego) w postępowaniu jurysdykcyjnym:

- postępowanie jurysdykcyjne - postępowanie w sprawach indywidualnych, rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych.

- postępowanie jurysdykcyjne - mogą prowadzić organy administracji publicznej w znaczeniu ustrojowym oraz organy jednostek samorządu terytorialnego, również organy państw i inne podmioty.

- kompetencje organu do załatwiania spraw indywidualnych w drodze decyzji - musi być przewidziana w przepisach materialnego prawa administracyjnego.

• KPA w sprawach wydawania zaświadczeń:

Organ administracji publicznej wydaje zaświadczenia na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Zaświadczenie wydaj się:

- dla urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego przepisu prawa

- dla osób ubiegających się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

Zaświadczenie winno być wydane niezwłocznie jełki to możliwe, nie później niż w terminie 7 dni (czyli jeśli nie ma przeciwwskazań to wydaje się od razu).

Ochrona wydawania zaświadczeń lub zaświadczenia o treści żądanej przez osobę ubiegającą się o nie, następuje w drodze postanowienia, na który służy zażalenie. - czyli w przypadku odmowy wydania zaświadczenia należy wydać stosowne postanowienie, w którym zawiera się powód odmowy wydania zaświadczenia.

Organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia na potwierdzenie lub stanu prawnego zanych z urzędu, bądź możliwych do ustalenia na podstawie dokumentów urzędowych (np. dowód osobisty, nie może żądać zaświadczenia o obecnym zameldowaniu w przypadku wymiany dowodu os. w którym nie zmienia się zameldowanie…)

Organ administracji publicznej żądający od strony zaświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego jest zobowiązany wskazać przepis prawa wymagający potwierdzenia tych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia.

• KPA w sprawach skarg i wniosków:

Zgodnie z Konstytucją RP każdy może złożyć petycje, skargi, wnioski (bez podawania przyczyny bo ta możliwość wynika z uprawnienia) do organów państwowych ,organów jst, organów samorządowych, jednostek organizacyjnych oraz organów instytucji społecznych.

Petycje, skargi i wnioski mogą być składane do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywaniem przez nie zadań zleconych z zakresu administracji publicznej. Składa się je w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą.

O tym czy pismo jest skargą albo wnioskiem decyduje treść pisma a nie forma zew (nie ważny jest nagłówek).

• Wyłączenia spod KPA:

przepisów KPA nie stosuje się w przypadku:

- ordynacji podatkowej (z wyjątkami)

- postępowania w sprawie kar skarbowych

- sprawach należących do przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych (o ile przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej)

- posterowania w sprawach wynikających z:

* nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach miedzy organizacjami państw i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi.

* podległości służbowej pracowników organów i podstawowych jednostek organizacyjnych.

3. Główne zasady w postępowaniu administracyjnym. (13 sztuk)

• Charakter i znaczenie zasad ogólnych KPA:

Zasady ogólne KPA stanowią normy prawne obowiązujące, ustalające prawne wytyczne działalności organów stosujących KPA.

1. Zasada Praworządności

- organy AP działają na podstawie przepisów prawa

- oznacza także podstawę prawną decyzji adm., mogą być jedynie akty normatywne zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa

2. Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli

Wzgląd na interes społeczny może być podstawą działu administracji, gdyż taką podstawą może być tylko przepis prawa,

Interes społeczny i słuszny interes obywateli powinny być uwzględnione przy wykładni stosowania tych norm prawnych ,o ile jest to możliwe dopuszczalne w myśl zasad wykładni prawa, zwłaszcza gdy organ adm. stosuje pojęcia oceniające lub nieokreślone albo gdy decyzja zależy od jego uznania.

3. Zasada prawdy obiektywnej

- organ adm. jest zobowiązany z urzędu zmierzając do pełnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy w zakresie potrzebnym do jej załatwienia i nie jest pod ty, względem ograniczony wnioskami strony.

Może zbierać z urzędu materiały dowodowe, określać okoliczności faktyczne, jakie uważa za istotne dla załatwiania sprawy oraz dopuszczać dowody na powyższe okoliczności.

Realizacja zasady służy także takie instytucje procesowe jak wyłączenie pracownika i organu adm. od załatwienia sprawy oraz przepisy o dowodach oraz posterowanie dowodowe i inne.

4. Zasada udzielania informacji stronom postępowania

-organy adm. są zobowiązane do należytego, wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw o obowiązków będących przedmiotem postępowania adm.

- na organie spoczywa obowiązek czuwania aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu powinny udzielać im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Nieznajomość prawa może szkodzić,

Realizacja zasady następuje przez obligatoryjne pouczenie. Naruszenie obowiązku pouczenia nie może przynieść stronie skody a powstała szkoda powinna być naprawiona w dalszym postępowaniu, np. przez przywrócenie terminu dopuszczenia dowodu, umożliwienie dodatkowego wypowiedzenia się , rozpoznanie wniosku złożonego po terminie itp.

5. Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu adm. (wysłuchania stron)

-organy AP obowiązane są zapewnić stronom czynnym udział w każdym stadium postępowania - a przed wydaniem decyzji umożliwienie im wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

- organ jest zobowiązany so zawiadamia wszystkich osób będących stronami w sprawie o wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron, czy o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodów ze świadków, biegłych lub oględzin, o terminie sprawy adm.

- w niektórych sprawach zawiadamia się strony, iż w określonym czasie mogą one zapoznać się ze zebranymi materiałami i zająć co do nich stanowisko, strona może ale nie musi tego wykorzystać.

- uniemożliwienie stronie wzięcia udziału w postępowaniu pociąga za sobą kwalifikowaną wadliwość tegoż postępowania.

- od tej zasady organy adm. mogą odstępować tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki, ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożąca niepowetowaną szkodę materialną. W takim przypadku organ obowiązany jest utrwalić w altach sprawy , w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady udziału strony.

6. Zasada przekonywania

- organy adm. mają obowiązek wyjaśnienia stronom zgodności przesłanek, którymi okresowo kieruje się przy załatwianiu spraw, aby w ten sposób doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.

- zasada ta wyraża postulat pierwszeństwa przekazywania przed stosowaniem środków przymusu. Realizowana jest przez uzasadnienie decyzji. Zasada ta nie pozbawia AP prawa stosowania przymusu albo spowodowania wykonania jej decyzji, gdy zobowiązany dobrowolnie nie wykonuje swoich obowiązków.

7. Zasada szybkości i prostoty postępowania

Art. 12 KPA nakazuje by organy adm. działały wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do rozwiązania sprawy.

- sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień powinny być załatwiane niezwłocznie (1-2 tygodnie)

8. Zasada ugodowego załatwiania spraw

- zawarcie ugody z adm. jest możliwe tylko w takich sprawach administracyjnych, w których uczestniczą strony o spornych interesach.

- obowiązek organu prowadzącego posterowanie jest nakłanianie stron do zawarcia ugody. Zawarta ugoda i zatwierdzona przez organ adm. wywiera takie same skutki jak decyzja wydana w toku postępowania adm.

9. Zasada pisemności.

- zasada ta wymaga aby sprawy były załatwiane na drodze pisemnej

- Ustne załatwienie sprawy może nastąpić gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie.

- KPA zobowiązuje organ do sporządzenia protokołu (poprawienia) lub adnotacji zawierające istotne motywy takiego załatwienia sprawy. Adnotacje podpisują strony.

10. Zasada dwu instancyjności potępiania adm.

- Zasada ta oznacza, ze strony wnoszą odwołania od decyzji do organu II instancji na decyzje ministra do tegoż ministra o ponowne rozpatrzenie przedmiotowe sprawy

- zasada ta stanowi przejaw pogłębiania praworządności. Rozumiana jest jako środek kontroli prawidłowości rozstrzygnięć organów A państwowej realizowanej interesie strony i ogólnym interesie społeczeństwa

11. Zasada trwałości decyzji administracyjnej

- celem tej zasady jest ochrona nabytych przez strony na mocy decyzji ostatecznych praw. Decyzje ostateczne:

* wydana przez organ I instancji, od której strony nie złożyły w terminie ustawowym odwołania

* wydana przez organ odwoławczy (II instancji)

* wydana w I instancji przez ministra bądź przez samorządowe kolegium odwoławcze

* decyzja od której z mocy prawa nie przysługuje odwołanie

Takie decyzje mogą być uchylone lub zmieniane tylko na podstawie przepisów wznowienia postępowania oraz uchylenia, zmiany oraz stwierdzenie nieważności decyzji.

Decyzja A, która dotyczy sprawy już pośrednio rozstrzygniętej inna decyzja ostateczna jest nieważna.

12. Zasada sądowej kontroli decyzji A.

- decyzje mogą być zaskarżone do sądu A. z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach.

- stwierdzając naruszenie prawa sąd A. ogranicza się do uchylenia niezgodnej z prawem decyzji, pozostawiając naprawienie błędu organowi A-mu, do którego w wyniku orzeczenia sądu wraca sprawa celem jej rozpatrzenia.

- sąd A. nie ogranicza ani nie zastępuje organu A. w merytorycznym rozstrzygnięciu spraw A-cyjnych.

13. Zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa.

- organ A. publicznej zobowiązuje się prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów państwa oraz świadomość i kulturę prawa obywateli

- działania A. w bezpośrednich kontaktach z obywatelami winny być prawidłowe, obiektywne, zgodne z prawem i prezentować wysoki poziom etyczny, gdyż tylko takie zachowania mogą wzbudzać zaufanie wśród obywateli wobec organów A.

- działania wadliwe, lekceważące obywateli i ich sprawy przynosi szkody polityczne.

VI. ORGANY PROWADZĄCE I OSOBY UCZESTNICZĄCE W POSTĘPOWANIU A.

1. Organy prowadzące postępowanie A.

• Organy administracji:

a) rządowej

- centralne

- terenowe (* ………..………. - wojewódzkie, * ……………………….. - dyrektywy urzędów, górniczych miar, morskich itp.)

b) organy jst - jednostki systemu terytorialnego

- wojewódzkie, powiatowe, gminne

• Organy wyższego stopnia w rozumieniu przepisów KPA.

- w stosunku do organów jst - samorządowe kolegia odwoławcze, chyba, że ustawy szczególne stanowią inaczej.

- w stosunku do województw - właściwi w sprawie ministrowie

- w stosunku do organów A. publicznej i innych niż ww. - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, w razie ich braku - organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością.

- w stosunku do organów organizacji społecznych - odpowiednie organy wyższego stopnia tych organizacji, a wa razie ich braku organ państwowy sprawujący nadzór nad ich działalnością.

• Organy naczelne w rozumieniu KPA:

- w stosunku do organów A. rządowej, samorządowej, z wyjątkiem sko, organizacji organów państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych - prezes RM lub właściwi ministrowie,

- w stosunku do organów państwowych innych niż określonych w pkt 1 - odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania.

- w stosunku do organów organizacji społecznych - naczelne organy tych organizacji, a w razie ich braku - Prezes RM lub właściwi ministrowie sprawujący zwierzchni nadzór nad ich działalnością.

• Minister w rozumieniu Przepisów KPA:

Przez ministra kpa rozumie się: Prezesa i wiceprezesa RM pełniących funkcje ministra, kierującymi określonym działem adm. rządowej, przewodniczących komitetów wchodzących w skład RM, kierowników centralnych urzędów adm. rządowej, podległych podporządkowanych lub nadzorowanych przez Prezesa RM lub właściwego ministra a także kierowników i innych równoległych urzędów państwowych załatwiających sprawy indywidualnie lub wydający oświadczenia.

• Rodzaje właściwości organów:

Jest to zdolność do prawna organu do rozpoznania i rozstrzygania, a więc załatwiania określonego rodzaju spraw w postępowaniu adm.

W zależności od tego na jakiej podstawie organ adm. publicznej nabywa zdolność do załatwiania spraw, wyróżniamy:

- własność ustawową - wynikającą wprost z przepisów ustawy

- właściwości:

- z przeniesienia

- delegacji (na kogoś innego)

Kpa rozróżnia poza tym właściwości:

• rzeczowe - ustalana wg. przepisów o zakresie działalności organów terytorialnych

• miejscowa - zdolność organu do realizowania swojej właściwości rzeczowej na określonym obszarze

• instytucyjne - (funkcjonalna) mniej ważna

• Właściwości miejscowe organów adm.

Właściwość miejscową organów ustala się:

- w sprawie dot. nieruchomości - wg miejsca jej położenia (np. działka na obszarach dwóch gmin - decyzja o tym czy można wybudować dom podejmuje gmina gdzie jest większość działki)

- w sprawie dot. prowadzenia zakładu pracy - wg miejsca, w którym zakład pracy jest lub ma być prowadzony.

- w innych sprawach - wg miejsca zamieszkania/siedziby/w kraju (jeżeli miejsce jest nieznane to w ostatnim miejscu zamieszkania - jeżeli i to miejsce jest nieznane to tam gdzie osoba (przeważnie bezdomny) się znajduje - jeśli nie wiemy gdzie jest - sprawę załatwia się w centrum Wa-wy)

• Rozstrzygnięcie sporów o właściwość pomiędzy organami AP:

do czasu rozstrzygnięcia sporu o właściwość organ adm. publicznej, na którym obszarze wynikła sprawa podejmuje tyko czynności nie cierpiące zwłoki ze względu na interes społeczny lub słuszny interes obywatela i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sprawy (czyli gdy nie ma kto jak ww)

• Wyłączenie pracownika od udziału w postępowaniu A.

Instytucja wyłączenia pracownika ma zapewnić bezstronność w postępowaniu A., a przez to pogłębienie zaufania obywateli do organów państwowych przy ścisłym przestrzeganiu zasady praworządności i zasady prawdy obiektywnej,

KPA przewiduje sytuację wyłącznie pracownika z mocy prawa w sprawie:

- w której jest stworzona albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, ze wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa bądź obowiązki (np. pracodawca-pracownik)

- swego małżonka (także po ustaniu małżeństwa) oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia.

- osoby związane z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli - także po ich ustaniu.

- w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jeden ze stron , albo w której przedstawicielem jest jego współmałżonek, krewny i powinowaty do drugiego stopnia, bądź osoba związana z nim tytułem przysposobienia bądź opieki lub kurateli.

KPA przewiduje wyłączenia pracownika z mocy prawa z sprawie:

- w której brał udział w niższej instancji i w wydaniu zaskarżonej decyzji

- z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne

- w której jedna ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej (pracownik nie może załatwiać sprawy w interesie pracodawcy)

- z innych przyczyn, które mogą wywołać wątpliwość codo bezstronności pracownika (np. wcześniejsze kłótnie scysje, wypadki)

• Wyłączenia organu od udziału w postępowaniu adm.

- wyłączenie organu oraz wyłącznie od załatwiania spraw całej instytucji organ jako całość, tj. osoba pełniąca funkcje organu oraz będące pracownikiem organu i jego urzędu nie mogą załatwiać sprawy.

- wyłączenie organu od udziału w postępowaniu adm. dotyczącym interesu majątkowych

- organ adm. publicznej podlega wyłączeniu od załatwiania spraw dotyczących interesów majątkowych kierowników, pracowników i ich krewnych.

2. Pojecie strony w postępowaniu administracyjnego

• Pojecie strony w postępowaniu adm.

Stroną jest każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązków dotyczących postępowania albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Stroną w postępowaniu adm. mogą być osoby fizyczne i prawne, a gdy chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - rozwieź jednostki nie mające osobowości prawnej.

3. Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych w postępowaniu adm.

• Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych w postępowaniu adm.

Zdolność prawną i zdolność od czynności prawnych stron ocenia się wg przepisów prawa cywilnego o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

• Pełnomocnik strony w postępowaniu adm.

Strona może działać przez pełnomocnika, chyba że charakter czynności wymaga jej osobistego działania. Pełnomocnikiem strony może być osoba fizyczna (każda) posiadająca zdolność od czynności prawnych.

Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie lub zgłoszone do protokołu (podpis co najmniej dwóch osób)

• Udział organizacji społecznych w postępowaniu adm.

Organizacja społeczna Mozę wysterować w posterowaniu adm. w roli:

- podmiotu powołanym z mocy prawa do załatwienia indywidualnych spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej,

- jako strona, gdy żąda czynności organu adm. ze względu na swój interes prawny lub obowiązek, albo gdy postępowanie dot. jej interesu prawnego lub obowiązku

- jako uczestnik postępowania adm. w sprawie dot. innej osoby korzystający z praw strony.

W sprawie dot. innej osoby organizacja społeczna może wystąpić z żądaniem:

- wszczęcie postępowania

- dopuszczenia jej do udziału w toczącym się postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione statutowymi celami tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny

• Wszczynając postępowanie w sprawie dot. innej osoby organ adm. winien:

zawiadomić o tym organizacje społeczną, jeżeli uzna, że może być ona zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, gdy przemawia za tym interes społeczny,.

• Organizacja społeczna opuszczona do udziału w postępowaniu uczestniczy w nim na prawach strony.

• Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu adm. na prawach strony może za zgoda organu adm. publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd na sprawę, wyrażony w uchwale lub w oświadczeniu jej organu statutowego.

Prokurat sam decyduje o swoim udziale w postępowaniu a organ adm. nie może dopuścić prokuratora do udziału w postępowaniu adm., jeśli ten zgłasza swój udział.

Organ adm. powinien zawiadomić prokuratora o wszczęciu postępowania w każdym przypadku gdy uzna udział prokuratora z potrzebny.

• Udział Rzecznika Praw Obywatelskich w postępowaniu adm.

RPO może żądać wszczęcie postępowania adm. zaskarżać do sądu adm., oraz uczestniczyć w postępowaniu adm. jak i w postępowaniu przed sądem adm. na prawach przysługujących prokuratorowi.

VII. POJĘCIE, RODZAJE I SPOSOBY OBLICZANIA TERMINÓW W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM.

1. Rodzaje i sposób obliczania terminów.

Pojęcie terminu można rozumieć jako ściśle określoną datę lub pewien okres.

Terminy okresowe dzielimy na:

- ustawowe - wynikające z kpa i innych umów

- wyznaczone przez organ prowadzący postępowanie - terminy urzędowe

- Terminy ustawowe są przewidziane zarówno dla czynności dokonywanych przez organ jak i dla czynności dokonywanych przez strony i innych uczestników postępowania:

- ich cechą jest to, że nie mogą być one przez organ prowadzący posterowanie ani skracane ani przedłużane

- niedopełnienie czynności przez strony w terminie ustawowym powoduje, że czynność ta nie może być już skutecznie dokonana.

- terminy wyznaczone przez organ administracyjny mogą być przezeń przedłużone lub skrócone z różnych przyczyn

• Obliczanie terminów:

- określony w dniach - upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dnia uważa się za koniec terminu z tym, że jeśli początkiem terminu jest pewne zdarzenie przy obliczaniu terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło

- określony w tygodniach - kończą się z upływem tego dnia w ostatnim tygodniu, który swa nazwą odpowiada początkowi naliczania terminu, czyli np. jeśli bieg terminu rozpoczyna się w piątek 7 września to koniec terminu nastąpi w piątek 21 września.

- określony w miesiącach - kończą się z upływem tego dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, gdyby tego dnia w miesiącu nie było - termin kończy się ostatniego dnia miesiąca.

2. Terminy załatwienia spraw i przywrócenia terminów.

• Terminy:

- Jeżeli koniec terminu przypada na dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się najbliższy następny dzień powszedni.

- termin uważa się za zakończony, jeżeli przed jego upływem nadano pismo w polskiej placówce pocztowej albo złożono je w polskim urzędzie konsularnym

- o dochowaniu terminu decyduje data stempla pocztowego

• Przywrócenie terminu:

- z zasady czynność dokonana po upływie terminu jest prawie bezskuteczna.

- wyjątkowo jednak termin może być przywrócony jeśli niezachowanie nastąpiło bez winy zainteresowanego

- prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu, dopełniając jednocześnie czynności, dla których ustalony był termin.

• Warunki przywrócenia terminu:

- brak winy po stronie zainteresowanego

- uprawdopodobnienie, że uchybienie nastąpiło bez winy zainteresowanego

- wniesienie podania (prośby) o przywrócenie terminu w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia

- równoczesne dopełnienie czynności, dla których termin był określony.

• Właściwy w sprawie organ w wyniku rozpatrzenia prośby:

- wydaje postanowienie o przywróceniu terminu bądź odmowie

- w razie odmowy służy zainteresowanemu zażalenie

- prośbę o przywrócenie terminu rozpatruje organ właściwy do rozpatrywania odwołania (to samo dotyczy zażalenia). Jego decyzja jest ostateczna. Na postanowienie kończące posterowanie przysługuje skarga do NSA.

- skutkiem prawnym przywrócenia terminu jest traktowanie czynności, dla której termin był określony, jako dochowanego w terminie,

• Terminy załatwienia spraw:

- organ właściwy ma załatwić sprawę szybko, bez zbędnej zwłoki a gdy sprawa nie wymaga zbierania dowodów, informacji do wyjaśnień - niezwłocznie.

- niezwłocznie powinny być załatanie sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub w oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się posterowanie bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

- załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania.

- kwalifikowania, które sprawa jest szczególnie skomplikowana dokonuje organ administracyjny I instancji.

- termin do załatwienia sprawy przez organ odwoławczy biegnie od dnia otrzymania przez ten organ odwołania wraz z aktami sprawy.

- organy wyższego stopnia mogą określić rodzaje spraw, które mogą być załatwiane w terminach krótszych niż miesiąc bądź dwa miesiące.

- zarządzenie organu wyższego stopnia o terminach załatwienia sporawy podane do publicznych wiadomości wiążą zainteresowane organy administracyjne w składzie wew. i stwarza uprawnienia dla stron do żądania, aby ich sprawy były załatwiane w terminach skróconych

- do terminów załatwiania spraw nie wlicza się zastrzeżonym przepisem prawa dla dokonania określonego czynności, okresów zawieszenia postępowania, okres opóźnienia spowodowanych z winy stron oraz z przyczyn niezależnych od organu.

- organ, który nie załatwił sprawy w terminie, zobowiązany jest zawiadomić o tym stronę, podając przyczyny zwłoki oraz wskazując możliwy plan załatwienia sprawy.

3. Skutki nie załatwienia sprawy w terminie.

• Skutki nie załatwienia sprawy w terminie.

- strona, której sprawa nie została załatwiona w terminie ustawowym albo w terminie wyznaczonym przez organ administracyjny ma prawo wnieść żądanie do organu wyższego stopnia na milczenie organu.

- organ wyższego stopnia uznając zażalenie za zaniechanie wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn i ustalenie winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby także podjęcia środków zapobiegających naruszenie terminów załatwiania spraw w przyszłości.

- Po skorzystaniu z prawa wniesienia zażalenia, w każdym czasie po upływie terminu załatwienia sprawy aż do chwili jej załatwienia, istniej możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego na niezałatwienie sprawy przez organ I instancji, bądź przez organ odwoławczy.

• Dopuszczalna jest skarga do NSA na bezczynność organów polegająca na niewykonaniu:

- decyzji administracyjnej (miała być a nie ma)

- postanowienia w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończącego postępowanie, także rozstrzygającego sprawę co do istoty

- postanowienia w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

- innych niż ww. aktów lub czynności z zakresu adm. pub. dotyczących przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa

Pracownik organu administracyjnego, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku labo nie załatwił sporawy w dodatkowym terminie wyznaczonym, przez organ wyższego stopnia, polega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa.

VIII. Wezwania, doręczenia, udostępnianie akt oraz zasady postępowania dowodowego.

1.Wezwanie, wszczęcie postępowania.

• Forma i treść wezwania wg kpa

• Kpa upoważnia organy administracyjne do wyzywania osób (nie tylko stron) do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.

• Wezwanie do osobistego stawienia się należy ograniczyć do przypadków niezbędnych, tak by nie było ono uciążliwe dla wzywanej osoby.

• Jeśli osoba wezwana nie może sie stawić z powodu choroby, kalectwa lub innej nie dającej się pokonać przeszkody, organ może dokonać określonej czynności lub przyjąć wyjaśnienie albo przesłuchać osobę wezwaną w miejscu jej pobytu, jeżeli pozwalają na to okoliczności, w jakich znajduje się ta osoba.

• Do osobistego stawienia się wezwany jest zobowiązany tylko w obrębie gminy lub miasta, w którym on mieszka lub przebywa, a nadto gdy mieszka lub przebywa w sąsiedniej gminie lub mieście.

• W przypadkach, w których charakter sprawy lub czynności wymaga dokonania czynności przed organem prowadzącym postępowanie, można wzywać osoby do osobistego stawienia się również spoza gminy lub miasta i sąsiednich jednostek podziału terytorialnego, w których osoby te zamieszkują albo przebywają.

• Elementy wezwania

Wezwanie powinno wskazać:

• nazwę i adres organu wzywającego

• imię i nazwisko wzywanego

• w jakiej sprawie oraz w jakim, charakterze i w jakim celu zostaje wezwany (strona, świadek, biegły i co ma być celem stawienia się)

• czy wezwany powinien stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, czy może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie

• termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce stawienia się wezwanego lub jego pełnomocnika

• skutki prawne niezastosowania się do wezwania

• Wezwania

• wezwanie powinno być zaopatrzone podpisem pracownika organu wzywającego, z podaniem imienia, nazwiska i stanowiska służbowego podpisującego

• w sprawach nie cierpiących zwłoki wezwania można dokonać telegraficznie, telefonicznie, lub przy użyciu innych środków łączności. Musi ono zawierać te same elementy co wezwanie pisemne. Powoduje ono skutki prawne tylko wówczas, gdy nie ma wątpliwości , że dotarło do adresata we właściwej treści i w odpowiednim terminie.

• Osobie, która stawiła się na wezwanie przyznaje się koszty podróży i inne należności wg przepisów o należnościach świadków i biegłych w postępowaniu sądowym.

• Żądanie przyznania należności należy zgłosić organowi administracyjnemu, przed którym toczy się postępowanie, przed wydaniem decyzji, pod rygorem utraty roszczenia.

• Osoba, która mimo prawidłowego wezwania nie stawiła się bez uzasadnionej przyczyny, może bycz ukarana przez organ wzywający grzywną.

• Doręczenia

• Skutki prawne wielu czynności procesowych następują tylko wtedy, gdy dokonano prawidłowego doręczenia pisma (wezwania, postanowienia, decyzji, itd.)

• Organy administracyjne doręczają pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez upoważnione osoby albo organy.

• Na pokwitowanie składa się data doręczenia i podpis odbiorcy.

• Jeżeli odbierający pismo uchyla się od potwierdzenia doręczenia lub nie może tego uczynić, doręczający sam stwierdza datę doręczenia oraz wskazuje osobę, która odebrała pismo i przyczynę braku jej podpisu.

• Pismo doręcza się stronie, a gdy strona działa przez przedstawiciela - przedstawicielowi. Jeżeli zaś strona ustanowiła pełnomocnika, pismo doręcza się pełnomocnikowi.

• W toku postępowania strony oraz ich pełnomocnicy mają obowiązek zawiadomić organ administracji publicznej o każdej zmianie swego adresu.

• Zaniedbanie tego obowiązku powoduje, że doręczenie pism pod dotychczasowym adresem ma skutek prawny.

• Osobom fizycznym pisma doręcza siew ich mieszkaniu albo w miejscu pracy lub w lokalu administracji - jeżeli przepisy szczególnie nie stanowią inaczej. W razie nagłej potrzeby i niemożności dostarczenia pisma w ww. sposób pisma doręcza się w każdym miejscu, gdzie się adresata zastanie.

• W przypadku nieobecności adresata w mieszkaniu pismo doręcza się za pokwitowaniem do rąk dorosłego domownika, sąsiada lub dozorcy domu, gdy osoby te podjęły się oddania pisma adresatowi.

• O doręczeniu pisma zawiadamia się adresata umieszczając zawiadomienie w skrzynce na korespondencję lub, gdy nie jest to możliwe w drzwiach mieszkania.

• W razie niemożności doręczenia pisma bezpośrednio do rak adresata ani też doręczenia zastępczego, pismo składa się na okres 14 dni w placówce pocztowej lub w urzędzie na korespondencje, lub gdy to nie jest możliwe na drzwiach mieszkania adresata albo biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje czynności zawodowe, bądź w miejscu widocznym na nieruchomości, której postępowanie dotyczy.

• W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia.

• Jednostkom organizacyjnym i organizacjom społecznym oraz innym jednostkom organizacyjnym pisma doręcza się w lokalu ich siedzib do rąk osób uprawnionych do odbioru pism.

• Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma przysłanego przez pocztę lub inny organ albo w inny sposób, pismo zwraca się do nadawcy z adnotacja o odmowie jego przyjęcia i data odmowy.

• Pismo wraz z adnotacja włącza się do akt sprawy.

• W takim przypadku uznaje się, że pismo uznaje się, że doręczono w dniu odmowy jego przyjęcia przez adresata.

• Protokoły i adnotacje

• Zasada ogólna pisemności wymaga, aby mające znaczenie dla postępowania czynności były utrwalone na piśmie.

• Organ administracji [publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie.

• Protokół

Obowiązkowo sporządza się protokół z:

• przyjęcia wniesionego ustnie podania

• przesłuchania strony, świadka i biegłego

• oględzin i ekspertyzy dokonywanych przy udziale przedstawiciela organu administracji publicznej

• rozprawy

• ustnego ogłoszenia decyzji i postanowienia.

• Protokół sporządza się tak, aby z niego wynikało, kto, kiedy, gdzie i jakich czynności dokonał, kto i w jakim charakterze był przy tym obecny, co i w jaki sposób w wyniku tych czynności ustalono i jakie uwagi zgłosiły obecne osoby

• Protokół odczytuje się wszystkim osobom obecnym, biorącym udział w czynności urzędowej, które powinny następnie protokół podpisać. Odmowę lub brak podpisu którejkolwiek osoby należy omówić w protokole.

• Protokół przesłuchania powinien być odczytany i przedstawiony do podpisu osobie zeznającej niezwłocznie po złożeniu zeznania.

• W protokołach przesłuchania osoby, która złożyła zeznanie w języku obcym, należy podać w przekładzie na język polski treść złożonego zeznania oraz wskazać osobę i adres tłumacza, który dokonał przekładu - tłumacz ten powinien podpisać protokół przesłuchania.

• Organ administracji publicznej może zezwolić na dołączenie do protokołu zeznania na piśmie, podpisanego przez zeznającego, oraz innych dokumentów mających znaczenie dla sprawy.

• Skreśleń i poprawek w protokole należy tak dokonywać, aby wyrazy skreślone i poprawione były czytelne.

• Skreślenia i poprawki powinny być stwierdzone w protokole przed jego podpisaniem.

• Czynności organu administracji publicznej, z których nie sporządza się protokołu, a które maja znaczenie dla sprawy lub toku postępowania, utrwala się w aktach w formie adnotacji podpisanej przez pracownika, który dokonał tych czynności.

• Sposoby wszczęcia postępowania administracyjnego

Postępowanie administracyjne może być wszczęte:

• z urzędu:

• przez organ administracyjny bez żądania strony

• przez organ administracyjny, w której wpis wymaga wniosku strony, ze względu na ważny interes strony, w razie nieuzyskania zgody - postępowanie umarza się.

• na wniosek:

• na żądanie strony

• na żądanie prokuratora - w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem

• na żądanie RPO - jak w przypadku prokuratora

• na żądanie organizacji społecznej - jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny.

O tym, kiedy postępowanie administracyjne można wszcząć z urzędu, a kiedy tylko na wniosek, stanowią przepisy prawa materialnego.

• Data wszczęcia postępowania administracyjnego

• datą wszczęcia postępowania administracyjnego na żądanie strony jest dzień doręczenia żądania organowi administracji publicznej

• kodeks nie reguluje daty wszczęcia postępowania z urzędu

• uważa się, że wszczęcie z urzędu następuje z chwilą podjęcia pierwszej czynności procesowej przez organ administracyjny wobec strony .

• Pojęcie, forma i treść podania

• Podanie - żądanie wszczęcia postępowania oraz inne żądania, wyjaśnienia, odwołania, zażalenia. Podaniem nie jest skarga, ani wniosek.

• Formą - podania mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomoc dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej, a także ustnie do protokołu. Nie przewiduje się składania podania telefonicznie.

• Treść - podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.

• Podanie

• Podanie wniesione pisemnie albo ustnie do protokołu powinno być podpisane przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Gdy podanie wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, podanie lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok przepisu.

• Organ administracji publicznej obowiązany jest potwierdzić wniesienie podania, jeżeli wnoszący je tego żąda.

• Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie 7 dni z pouczeniem, że nie usunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania.

• Skutki prawne wniesienia podania do organu niewłaściwego w sprawie

• Jeżeli organ administracji publicznej, do której podanie wniesiono jest niewłaściwy w sprawie, powinien niezwłocznie przekazać je do organu właściwego, zawiadamiając o tym wnoszącego podanie.

• Jeżeli podanie dotyczy kilku spraw polegających na załatwieniu przez różne organy, organ administracji publicznej, do którego podanie wniesiono, jest zobowiązany rozpoznać sprawę należącą do jego właściwości, oraz równocześnie zawiadomić wnoszącego podanie, że w innych sprawach powinien wnieść odrębne podanie do właściwego organu.

• Wnoszącego podanie należy poinformować, że wniesienie podania do właściwego organu w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożenie go w dniu wniesienia pierwszego podania.

2. Udostępnienie akt sprawy

• Udostępnianie akt

• Zasada udziału strony w postępowaniu administracyjnym wymaga, aby strona mogła zapoznać się z aktami sprawy.

• W każdym stadium postępowania organ administracji publicznej obowiązany jest umożliwić stronie przeglądanie akt sprawy oraz sporządzanie notatek i odpisów.

• Strona może żądać uwierzytelnienia sporządzonych przez siebie odpisów z akt sprawy lub wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów, o ile jest to uzasadnione ważnym interesom strony.

• Wyłączenia:

• wyłączone od wglądu strony są akta sprawy objęte tajemnicą państwową;

• inne akta wyłączone przez organ administracyjny ze względu na ważny interes państwowy;

• Odmowa uniemożliwienia stronie przeglądania akt sprawy, sporządzania z nich notatek i odpisów, uwierzytelniania takich odpisów lub wydania uwierzytelnionych odpisów następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

• Akta sprawy stanowią poszczególne pisma, plany, obliczenia itp. dokumenty, które znajdują się w całości materiałów dotyczących danej sprawy.

3. Zasady postępowania dowodowego

• Zasady postępowania dowodowego

Celem postępowania dowodowego jest dokładne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, aby jej załatwienie oparte było na udowodnionych faktach i aby normy prawne zostały zastosowane do stanu faktycznego odpowiadającego stanowi rzeczywistemu zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej.

• Pojęcie i rodzaje dowodów

• Dowód - jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

• W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny.

• Dowód to środek, za pomocą którego dokonuje się dowodzenia w postępowaniu, a więc stwierdza się prawidłowość twierdzeń o pewnych faktach, będących właśnie przedmiotem dowodu.

• Rodzaje środków dowodowych:

• rzeczowe - oględziny wszelkich przedmiotów, jakie organ poddaje badaniu celem stwierdzenia prawdziwości pewnych twierdzeń o faktach.

• osobowe - wszelkie inne dowody, przy których organ bada fakty za pomocą zeznań osób, jak świadków, biegłych i samych stron procesowych, oraz za pomocą ich pisemnych oświadczeń zawartych w dokumentach.

• Dowód z dokumentów

• To najważniejszy i powszechnie występujący środek dowodowy.

• Dokumenty dzielą się na:

• urzędowe - sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działań stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone;

• prywatne - stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie.

• Dokumenty urzędowe mają pierwszeństwo przed prywatnymi. Przysługuje im domniemanie prawdziwości.

• Istnieje jednak możliwość przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentów urzędowych.

• Dowód ze świadka

• Zadaniem świadka jest złożenie zeznań obiektywnych na podstawie własnych spostrzeżeń co do faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

• Kpa wprowadza ograniczenia dowodu ze świadków ze względu na osobę, polegające na:

• wyłączeniu z mocy prawa

• prawie odmowy zeznań

• prawie odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania

• Wg kpa świadkami nie mogą być:

• osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swoich spostrzeżeń

• osoby zobowiązane do zachowania tajemnicy państwowej i służbowej na okoliczności objęte tajemnicą, jeżeli nie zostały w trybie określonym obowiązującymi przepisami zwolnione od obowiązku zachowania tej tajemnicy

• duchowni co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi

• Tylko małżonkowi strony, wstępnym, zstępnym i rodzeństwu strony oraz jej powinowatym pierwszego stopnia, jak i osobom pozostającym ze strona w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli przysługuje prawo odmowy zenan.

• Świadek składający zeznania może odmówić odpowiedzi na pytanie, gdy odpowiedź mogłaby narazić jego lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub bezpośrednią szkodę majątkową albo spowodować naruszenie obowiązku zachowania prawnie chronionej tajemnicy zawodowej.

• Przed odebraniem zeznań organ administracji publicznej zobowiązany jest uprzedzić świadka o prawie odmowy zeznań i odpowiedzi na pytania oraz o odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Uprzedzenie to jest warunkiem odpowiedzialności.

• Dowód z opinii biegłego

• Dowód z opinii biegłego - przeprowadza się wówczas gdy w prawie wymagane są wiadomości specjalne, których nie mają pracownicy organu załatwiającego sprawę.

• Opinią biegłego (rzeczoznawcy, eksperta) jest stwierdzenie wyrażone przez osobę nie zainteresowaną w postępowaniu administracyjnym, która może udzielić organowi specjalnych wiadomości dla ustalenia okoliczności sprawy.

• Biegły powinien być bezstronny, dlatego podlega wyłączeniu z tych samych przyczyn jak pracownik organu administracji publicznej od udziału w postępowaniu w sprawie.

• Dowód z oględzin

• Oględziny - bezpośrednie badanie jakiegoś przedmiotu przez organ administracji publicznej, celem dokonania spostrzeżeń o jego stanie i właściwościach.

• Przedmiotem oględzin mogą być rzeczy ruchome jak i nieruchome.

• Oględziny wymagają często pewnych wiadomości specjalnych, np. z zakresu techniki, medycyny, rolnictwa itp.

• Dowód z przesłuchania stron

Przesłuchanie stron następuje po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu braku, gdy pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy - stosując przepisy dotyczące świadków, z wyłączeniem przepisów o środkach przymusu.

IX. ROZPRAWA, DECYZJA ADMINISTRACYJNA, UGODA ADMINISTRACYJNA, POSTANOWIENIE

1. Rozprawa administracyjna

• Rozprawa administracyjna

• Organ administracji publicznej ma obowiązek przeprowadzenia rozprawy w każdym przypadku, gdy zapewni to przyspieszenie lub uproszczenie postępowania bądź osiągnięcie celu wychowawczego albo gdy wymaga tego przepis prawa.

• Organ powinien przeprowadzić rozprawę, gdy zachodzi potrzeba uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub biegłych albo w drodze oględzin.

• Podstawową formą rozprawy jest koncentracja postępowania w określonym czasie i miejscu, a w szczególności zebranie przedstawicieli zainteresowanych w sprawie organów państwowych, państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych, organizacji społecznych, a zwłaszcza stron, świadków i biegłych w celu dokonania niezbędnych ustaleń pod kierunkiem pracownika organu, przed którym toczy się postępowanie.

• Rozprawa może być zarządzana z urzędu lub na wniosek strony.

• Strony należy wezwać do złożenia przed rozprawą wyjaśnień, dokumentów i innych dowodów.

• Do stawiennictwa się na rozprawie należy wezwać strony osobiście lub przez przedstawiciela albo pełnomocników, a nadto świadków i biegłych, a powiadomić o rozprawie - państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne, organizacje społeczne, a także inne osoby, jeżeli ich udział w rozprawie jest uzasadniony ze względna jej przedmiot.

• Termin rozprawy powinien być tak wyznaczony, aby doręczenie wezwań oraz ogłoszenie o rozprawie nastąpiło przynajmniej na 7 dni przed rozprawą.

• Rozprawą kieruje wyznaczony do przeprowadzenia rozprawy pracownik tego organu administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie. Gdy postępowanie toczy się przed organem kolegialnym, rozprawą kieruje przewodniczący albo wyznaczony członek organu kolegialnego.

• Ustny charakter rozprawy wymaga, aby kierujący rozprawą przedstawił na jej wstępie wszystkie wyjaśnienia i dokumenty złożone przed rozprawą przez strony, a także oświadczenia złożone przez podmioty faktycznie zainteresowane w przedmiocie sprawy, gdyż tylko wtedy strony będą miały pełną możliwość zrealizowania swych uprawnień do zgłoszenia na rozprawie żądań, propozycji i zarzutów oraz przedstawiania dowodów na ich poparcie, składania wyjaśnień i wypowiadania się co do wyników postępowania dowodowego.

• Kierujący rozprawą winien udzielić głosu stronom, przedstawicielom organów i jednostek organizacyjnych oraz organizacji społecznych uczestniczących w rozprawie, pozwolić na zadawanie świadkom, biegłym i stronom pytań, ale może też uchylić zadawanie pytania, jeśli nie mają istotnego znaczenia dla sprawy. Jednakże na żądanie strony należy zamieścić w protokole osnowę treści uchylonego pytania.

• Obowiązkiem kierującego rozprawą jest dążenie do wszechstronnego wyjaśnienia stanu faktycznego danej sprawy, ustalenie prawdy obiektywnej oraz uzgodnienie sprzecznych interesów stron. Możliwe jest zawarcie ugody administracyjnej.

• Z rozprawy spisuje się protokół, który winien odpowiadać ogólnym wymogom i dokładnie odzwierciedlać przebieg rozprawy.

• Kierujący rozprawą sprawuje tzw. policję sesyjną w celu zapewnienia porządku na rozprawie.

• Za niewłaściwe zachowanie w czasie rozprawy strony, świadkowie, biegli i inne osoby uczestniczące w rozprawie mogą być, po uprzednim ostrzeżeniu, wydalone z miejsca rozprawy przez kierującego rozprawą oraz ukarane grzywną.

• Współdziałanie organu prowadzącego postępowanie z innym organem

• Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenie opinii albo zgody lub wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ.

• Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajecie stanowiska, zawiadamia o tym stronę.

• Organ, do którego zwrócono się o zajecie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin.

• W przypadku niezachowania terminu do zajęcia stanowiska organ zobowiązany do jego zajęcia ma obowiązek zawiadomić o tym strony i organ prowadzący postępowanie, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy termin zajęcia stanowiska.

• Zajecie stanowiska następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie.

• Zawieszenie postępowania administracyjnego

Postępowanie administracyjne może być zawieszone:

• Obligatoryjnie:

• w razie śmierci strony lub jednej ze stron

• w razie śmierci przedstawiciela ustawowego strony

• w razie utraty przez stronę lub przez jej ustawowego przedstawiciela zdolności od czynności prawnych

• gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd.

Organ administracji państwowej, który zawiesił postępowanie wszczęte z urzędu, jest zobowiązany uczynić równocześnie niezbędne kroki w celu usunięcia przeszkody do dalszego prowadzenia postępowania.

• Fakultatywne - może nastąpić wówczas, gdy wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu.

• Jeżeli w okresie 3 lat od daty zawieszenia postępowania z tego powodu żadna ze stron nie zwróci się o podjecie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane.

• Wszystkie postanowienia w sprawie zawieszenia postępowania mogą być zaskarżane w drodze zażalenia.

• Zawieszenie postępowania wstrzymuje bieg terminów przewidzianych w kpa i trwa do dnia podjęcia zawieszonego postępowania.

• Umorzenie postępowania administracyjnego

• Umorzenie postępowania kończy sprawę w danej instancji i dlatego następuje w formie decyzji administracyjnej ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami w zakresie kontroli takiej decyzji w administracyjnym toku instancji i kontroli sądu administracyjnego.

• Umorzenie następuje:

• gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe

• jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.

• Jeżeli postępowanie zostało wszczęte na żądanie strony - to może ona uznać, iż dalsze postępowanie stało się dla niej bezprzedmiotowe i wystąpić o jego umorzenie ale organ nie musi tego uwzględnić.

• Postępowanie może stać się bezprzedmiotowe z przyczyn natury faktycznej lub prawnej.

2. Pojęcie decyzji administracyjnej

• Decyzja administracyjna

• Decyzja jest oświadczeniem woli organu administracji publicznej wydanym w2 imieniu państwa. Jest kwalifikowanym aktem administracyjnym (każda decyzja jest aktem administracyjnym, ale nie każdy akt administracyjny jest decyzją ).

• Decyzja jest aktem jednostronnym, władczym rozstrzygnięciem sprawy.

• Rodzaje decyzji

• Z uwagi na toki instancji dzielimy decyzje na:

• wydane w I instancji

• wydane w II instancji

• Z punktu widzenia możliwości prawnej zaskarżenia decyzji drodze zwyczajnego środku prawnego ( odwołanie):

• nie ostateczne

• ostateczne

• Kpa wyróżnia decyzje:

• tworzące prawa dla stron

• nie tworzące prawa dla stron

• decyzje pozytywne - uwzględniające w całości żądani8e stron

• decyzje negatywne - które w całości lub w części nie uwzględniają żądania stron lub nakładają na strony obowiązek prawny

• wadliwe - niezgodne z prawem

• Elementy decyzji

• oznaczenie organu administracyjnego

• datę wydania

• oznaczenie strony Kub stron

• powołanie podstawy prawnej

• rozstrzygnięcie

• uzasadnienie faktyczne i prawne

• pouczenie o środkach prawnych

• podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

Przepisy szczególne mogą określić dodatkowo inne składniki decyzji.

• Uzasadnienie faktyczne i prawne decyzji

• uzasadnienie faktyczne - powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej

• uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa

• Można odstąpić od uzasadniania decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony ( nie dotyczy odwołań )

• Rygor natychmiastowej wykonalności

• Decyzja organu I instancji nie podlega wykonania przed upływem terminu do wniesienia odwołania. Wniesienie odwołania wstrzymuje wykonanie decyzji.

• Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu, gdy został jej nadany rygor natychmiastowej wykonalności. Poza tym decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron, a więc gdy jest dla wszystkich stron pozytywna.

• Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji, od której przysługuje odwołanie, gdy to jest niezbędne:

• ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego

• dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami

• ze względu na wyjątkowo ważny interes strony

• Forma decyzji

• zgodnie z zasadną pisemności postępowania decyzje doręcza się stronom na piśmie

• decyzja może być ogłoszona stronom ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie

• jednak nawet wtedy treść oraz istotne motywy decyzji ustnej muszą być utrwalone w protokole lub podpisanej przez stronę adnotacji

• Uzupełniania decyzji

• Decyzje administracyjne mogą zawierać niekiedy pewne uchybienia, błędy i oczywiste omyłki. Dlatego kpa przyznaje stronie, w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji, prawo żądania jej uzupełnienia co do:

• rozstrzygnięcia

• pouczenia o środkach prawnych

• Gdy strona skorzysta z tego prawa, termin do wniesienia odwołania, termin do wniesienia powództwa lub skargi biegnie od dnia doręczenia stronie odpowiedzi przez organ administracyjny.

• Sprostowanie decyzji

• Decyzje mogą zawierać niekiedy pewne uchybienia, błędy i oczywiste pomyłki. Kpa przewiduje dla strony, w terminie 14 dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji prawo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w sprawach:

• pouczenia o środkach prawnych

• rozstrzygnięcia.

• Organ administracyjny ma prawo z urzędu lub na żądanie strony prostować - w drodze postanowienia - błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez siebie decyzjach administracyjnych.

• Wykładnia decyzji

• Gdy treść decyzji nie jest jasna dla strony lub organu egzekucyjnego, to na ich żądanie organ, który wydał decyzję powinien wyjaśnić - w drodze postanowienia - wątpliwości co do treści decyzji.

• Na postanowienia w sprawie sprostowania i wyjaśnienia treści decyzji służy zażalenie.

3. Ugoda administracyjna oraz postanowienie

• Ugoda administracyjna

• Wg zasady ogólnej ugodowego załatwienia spraw, sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzanej przed organem administracji - gdy przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

• Zawarcie przez strony ugody i jej zatwierdzenie przez organ prowadzący postępowanie eliminuje potrzebę wydawania decyzji, gdyż zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki jak decyzja administracyjna.

• Kpa nie przewiduje ugody pomiędzy stroną a organem administracyjnym.

• Forma i elementy ugody administracyjnej

• Ugodę sporządza się na piśmie. Składniki:

• oznaczenie organu, przed którym ugoda została zawarta

• data sporządzenia

• oznaczenie stron

• przedmiot i treść ugody

• wzmianka o jej odczytaniu i przyjęciu

• podpis stron

• podpis pracownika organu administracyjnego, upoważnionego do sporządzenia ugody.

• Organ administracyjny utrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobę upoważnioną do sporządzenia ugody.

• Tryb zawierania i zatwierdzania ugody administracyjnej

• Ugodę zawiera się przed organem administracyjnym, przed którym toczy się postępowanie w I instancji, lub - w postępowaniu odwoławczym - przed organem II instancji, do czasu wydania przez organ decyzji w sprawie.

• Organ, przed którym toczy się postępowanie, ma obowiązek odroczyć wydanie decyzji i wyznaczyć storniom termin do zawarcia ugody, jeśli strony złożą zgodne oświadczenia o zamiarze jej zawarcia.

• W przypadku zawiadomienia przez strony, bądź jedna ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lub gdy strony nie dotrzymują terminu wyznaczonego przez organ administracji do zawarcia ugody, ten że organ załatwia sprawę przez wydanie decyzji.

• Organ administracyjny ma obowiązek odmówić zatwierdzenia ugody, gdy:

• została zawarta z naruszeniem prawa

• nie uwzględnia stanowiska organu uprawnionego do jego wyrażenia wg obowiązujących przepisów prawa

• narusza interes społeczny bądź słuszny interes stron

• Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniu stało się ostateczne.

• Pojecie, forma i elementy postanowienia

• W toku postępowania organ administracyjny wydaje postanowienia. Dotyczą one poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie sprawy, chyba że przepisy kpa stanowią inaczej.

• Postanowienia rozstrzygające o istocie sprawy przewidziane w przepisach kpa, to postanowienie o zatwierdzeniu ugody, wydane przez organ zobowiązany do współdziałania przy wydawaniu decyzji administracyjnej, oraz o wznowieniu postępowania.

• Postanowienie, na które służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, bądź gdy wydane zostało na skutek zażalenia, powinno zawierać również uzasadnienie faktyczne i prawne. Postanowienia, na które służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego , doręcza się stronom na piśmie.

• Rodzaje postanowień:

• postanowienia, na które nie przysługuje samoistny środek prawny w postaci zażalenia - można je zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji

• postanowienia, na które przysługuje stornom zażalenie, a więc samoistny środek prawny.

X. ŚRODKI PRAWNE W POSTĘPOWANIU ADMINISTRACYJNYM, SKARGI I WNIOSKI

1. Pojecie i rodzaje środków prawnych w postępowaniu administracyjnym.

• Pojęcie środków prawnych w postępowaniu administracyjnym

• Środki prawne - instytucje proceduralne, których zadaniem jest spowodowanie zmiany lub uchylenia aktu administracyjnego (decyzji, postanowienia).

• W ścisłym znaczeniu, to środki służące stronie do spowodowania skorygowania decyzji lub postanowienia.

• Prawna możliwość zaskarżenia decyzji bądź innego aktu administracyjnego przez stronę w celu ich uchylenia unieważnienia lub zmiany.

• Rodzaje środków prawnych w postępowaniu administracyjnym

• środki prawne zwyczajne

• środki prawne nadzwyczajne

• samoistne

• niesamoistne

• formalne

• nieformalne

• doskonałe

• niedoskonałe

• rozpatrywane przez organ administracyjny

• rozpatrywane przez sąd

• Środki prawne

• odwołane

• zażalenie

• wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez ministra lub sko

• żądanie wznowienia postępowania

• żądanie stwierdzenia nieważności decyzji

• żądanie zmiany lub uchylenia decyzji

• skarga do sądu administracyjnego

• Odwołania od decyzji

• Jest środkiem prawnym zwyczajnym, samoistnym, formalnym i doskonałym

• Podstawowym skutkiem doręczenia (ogłoszenia) decyzji wydanej stronie w I instancji jest powstanie prawa do wniesienia odwołania oraz rozpoczęcie biegu terminu do realizacji tego prawa. Termin ten tom zazwyczaj 14 dni. Może być on krótszy lub dłuższy.

• Od wydanej w I instancji decyzji służy odwołanie tylko do jednej instancji

• Niezbędnym elementem każdej decyzji jest pouczenie o tym czy i w jakim terminie oraz trybie można wnieść odwołanie.

• Podstawą konstrukcji prawnej odwołania jest zasada, że odwołanie nie wymaga uzasadnienia. Wystarczy jeżeli z niego wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji.

• Organem II instancji (odwoławczym) jest organ administracyjny wyższego stopnia, chyba , że ustawa przewiduje inny organ odwoławczy

• Od decyzji wydanej w I instancji przez ministra oraz sko odwołanie nie przysługuje - wówczas można złożyć wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

• Czynności organu I instancji w postępowaniu odwoławczym

• Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję.

• Wniesienie odwołania stwarza dla organu I instancji obowiązek zawiadomienia o tym innych stron uczestniczących w danej sprawie.

• Jeżeli decyzja nie była zaopatrzona w rygor natychmiastowej wykonalności ani nie podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy, to wówczas organ I instancji wstrzymuje jej wykonanie.

• Organ I instancji jest związany z wydaną przez siebie decyzją, ale może zmienić ją w całości lub uchylić, jeżeli uzna, że to odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie

• Może to też zrobić, gdy odwołanie wniosła jedna ze stron , a pozostałe strony wyraziły zgodę na uchylenie lub zmianę decyzji zgodnie z żądaniem odwołania

• Organ I instancji jest obowiązany przesłać odwołanie wraz z aktami sprawy organowi odwoławczemu w terminie 7 dni od dnia w którym otrzymał odwołanie

• Postępowanie odwoławcze przed organem II instancji

• Postępowanie odwoławcze rozpoczyna bieg od dnia w którym organ odwoławczy otrzymał odwołanie wraz z aktami sprawy

• Postępowanie odwoławcze rozpoczyna się od badania przez organ II instancji dopuszczalności odwołania i zachowania terminu do jego wniesienia

• Niedopuszczalność odwołania zachodzi gdy:

• Odwołania wniesiono od decyzji, od której odwołanie nie przysługuje

• Odwołanie wniosła osoba nie będąca stroną w sprawie

• Odwołanie wniosła osoba nie mająca zdolności do czynności prawnych

• Niedopuszczalność odwołania i uchybienie terminu do jeg wniesienia organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia, na które nie służy zażalenie (postanowienie ostateczne).

• Jeżeli znajdujące się w aktach sprawy dowody, wyjaśnienia i inne materiały organ odwoławczy oceni jako wystarczające do wyjaśnienia wszystkich okoliczności mających istotne znaczenie do rozstrzygnięcia sprawy, a strona nie zwraca się o uzupełnienie tych dowodów, albo gdy żądanie strony dot. przeprowadzenia nowych dowodów nie zasługuje na uwzględnienie, to wówczas organ odwoławczy wydaje decyzję bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego.

• Gdy tak nie jest organ odwoławczy obowiązany jest przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu postępowanie wyjaśniające celem uzyskania uzupełniających dowodów i innych materiałów

• Cofnięcie odwołania

Strona może cofnąć odwołanie przed wydaniem decyzji przez organ odwoławczy , ale ten nie może uwzględnić cofnięcia odwołania, jeżeli przeprowadziłby to do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny.

• Zakaz reformationis in peius w postępowaniu adm.

W kpa zakazu reformationis in pius opiera się na zasadzie, żę organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes społeczny.

• Orzeczenie organu odwoławczego

• Podstawowym zadaniem decyzji organu II instancji jest ponowne rozstrzygnięcie danej sprawy jako całości

• Organ II instancji z chwilą otrzymania odwołania wraz z aktami sprawy, powinien przystąpić do rozpatrzenia sprawy tak jak gdyby w sprawie nie zapadło żadne rozstrzygnięcie

• Organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

• utrzymuje w mocy zaskarżoną decyzję

• uchyla zaskarżoną decyzję w całości albo w części i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy, bądź uchylając decyzję umarza postępowanie pierwszej instancji

• umarza postępowania odwoławcze

• Organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I Instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub w znacznej części - decyzja kasacyjna

• W pozostałych przypadkach powinien podjąć decyzję merytoryczną rozstrzygającą sprawę albo decyzję o umorzeniu postępowania.

• Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy

• Od decyzji wydanej w I instancji przez ministra lub sko odwołanie nie przysługuje

• Istnieje jednak możliwość zwrócenia się z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy

• Strona niezadowolona z decyzji w/w organów, wydanej w I instancji, może zwrócić się do tego organu, który decyzję wydał, z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy

• Do tej instytucji stosuje s8ię odpowiednio przepisy dot. odwołania od decyzji

• Zażalenie na postanowienie

• Zażalenie jest zwyczajnym, samoistnym i formalnym środkiem prawnym

• Przysługuje tylko na niektóre postanowienia, tzn., że może być wnoszone tylko na postanowienia enumeratywne wyliczone w kpa.

• Podmiotem uprawionym do wniesienia zażalenia może być nie tylko strona, ale również podmiot działający na prawach strony, jak również w pewnych sytuacjach świadek, biegły osoba wezwana do osobistego stawienia się w urzędzie, osoba zobowiązana do okazywania przedmiotu oględzin bądź osoba uczestnicząca w rozprawie, ale tylko wówczas gdy postanowienie dotyczy jej praw bądź obowiązków

• Termin wniesienia zażalenia wynosi 7- dni od dnia doręczenia bądź ustnego ogłoszenia postanowienia stronie

• Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania postanowienia

• Postanowienia na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć w odwołaniu od decyzji (postanowienia wdane w I instancji) - środek prawny niesamoistny.

2. Wznowienie posterowania i przyczyny nieważności decyzji

• Wznowienie postępowania

Wznowienie postępowania jest instytucją proceduralną która ma na celu stworzenie prawnej możliwości przeprowadzenia ponownego postępowania wyjaśniającego i podjęcia na nowo rozstrzygnięcia takiej sprawy, w której została już wydana decyzja ostateczna.

• Przyczyny wznowienia postępowania

• gdy dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe

• gdy decyzja wydana została w wyniku przestępstwa

• decyzja została wydana przez pracownika lub organ administracyjny, który podlega wyłączeniu

• strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

• wyjście na jaw istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu wydania decyzji, nieznanych organowi, który wydał decyzję

• decyzja została wydana bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

• zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej przy wydaniu decyzji

• decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które została następnie uchylone lub zmienione

• gdy TK orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja.

• Organy właściwe w sprawach wznowienia postępowania

• Organem właściwym w sprawach o wznowienie postępowania jest organ adm., który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji

• Jeżeli jednak przyczyną wznowienia postępowania jest działalność tego organu, o wznowieniu postępowania rozstrzyga organ wyższego stopnia , który równocześnie wyznacza organ właściwy do przeprowadzenia postępowania po jego wznowieniu

• Nie dotyczy to jednak przypadku, gdy decyzję ostateczną wydał minister lub sko - wtedy rozstrzyga odpowiednio minister lub sko.

• Wszczęcie i przebieg wznowionego postępowania

• Wznowienie postępowania następuję z urzędu lub na żądanie strony lub prokuratora

• Gdy strona nie brała udziału w postępowaniu bez własnej winy z powodu przeczenia TK o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub ustawą, wznowienie postępowania może nastąpić tylko na żądanie strony

• Podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracyjnego, który wydał decyzję w I instancji

• Termin do jego wniesienia wynosi miesiąc od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę wznowienia postępowania, a gdy strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu - miesiąc od dnia , w którym dowiedziała się o decyzji

• Jeżeli podstawą żądania wznowienia postępowania jest orzeczenie TK o niezgodności aktu normatywnego z aktami wyższego rzędu podanie o wznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia TK

• Wznowienie postępowania następuje w drodze postanowienia - bez prawa wniesienia zażalenia

• Odmowa wznowienia następuje w drodze decyzji- przysługuje odwołanie

• W przypadku wznowienia postępowania zostanie przeprowadzone postępowanie kończące się wydaniem decyzji, od której przysługuje odwołanie na ogólnych zasadach

• Orzeczenie we wznowionym postępowaniu

• Postanowienia o wznowionym postępowaniu stanowią podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia o istocie sprawy

• Po przeprowadzeniu tego postępowania organ adm., który je przeprowadził, wydaje decyzję , w której:

• odmawia uchylenia decyzji, gdy stwierdza brak podstaw do jej uchylenia

• uchyla dotychczasową decyzję, gdy stwierdza istnienie podstaw do jej uchylenia i wydaje nową decyzję rozstrzygającą o istocie sprawy

• Jeżeli z powodu upływu czasu (5 lub 10 lat), bądź gdyby decyzja miała w swojej istocie zapaść zgodnie z dotychczasową, organ ogranicza się do stwierdzenia wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności z powodu których nie uchylił tej decyzji

1

---