unia europejska, rok 1


UNIA EUROPEJSKA


Unia Europejska, European Union, UE, związek 15 państw europejskich, utworzony na mocy traktatu z Maastricht przez państwa-członków Wspólnot Europejskich (Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej), czyli Belgię, Danię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Niemcy, Portugalię, Włochy i Wielką Brytanię (1 stycznia 1995 członkami UE zostały: Austria, Finlandia i Szwecja). Celem UE jest stworzenie unii gospodarczej, monetarnej i politycznej oraz wprowadzenie wspólnego obywatelstwa (nie zastępującego obywatelstwa państw-członków). Najważniejszymi organami UE są: Rada Europejska, Rada UE (dawniej Rada Ministrów), Komisja Europejska (dawniej Komisja Wspólnot), Parlament Europejski, Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Rewidentów i Księgowych. 30 III 1998 w Brukseli zapoczątkowano oficjalnie proces poszerzania Unii Europejskiej o 11 państw stowarzyszonych z Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej. Polska należy do czołówki krajów objętych tą procedurą, która przewiduje m.in. przegląd systemu prawnego pod kątem jego zgodności z prawodawstwem Unii. Planuje się, że w latach 2001-2003 nastąpi ratyfikacja przystąpienia Polski do zjednoczonej Europy. 30 VI 1998 szefowie 15 krajów Unii Europejskiej zainaugurowali działalność Europejskiego Banku Centralnego, który od 1 stycznia 1999 zarządza europejską walutą - euro. Dyrektorem banku został W. Duinsberg.

"Polska ma pełne prawo, aby uczestniczyć w ogólnym procesie postępu i rozwoju świata, zwłaszcza Europy. Integracja Polski z Unią Europejską jest od samego początku wspierana przez Stolicę Apostolską. Doświadczenie dziejowe, jakie posiada Naród polski, jego bogactwo duchowe i kulturowe mogą skutecznie przyczynić się do ogólnego dobra całej rodziny ludzkiej, zwłaszcza do umocnienia pokoju i bezpieczeństwa w Europie..."

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

Doświadczenia II wojny światowej oraz problemy powstałe w jej wyniku, spowodowały iż zaczęto poszukiwać nowych form współpracy międzynarodowej które zapewniłyby pokój i bezpieczeństwo na kontynencie europejskim. Podstawę powojennej współpracy europejskiej stworzył Plan Marschalla, który m.in. w swych założeniach miał doprowadzić do zjednoczenia Europy. Jednakże w wyniku podziału Europy na blok Wschodni i Zachodni, został on zrealizowany tylko w Europie Zachodniej. Głównym propagatorem zjednoczenia Europy był Winston Churchill który w słynnej deklaracji wygłoszonej 19 września 1946 r. na Uniwersytecie w Zurychu postulował utworzenie Stanów Zjednoczonych Europy. W tym samym czasie idea integracji zdobyła wielu zwolenników. Powstają ruchy i stowarzyszenia pro europejskie. Z inicjatywy Ruchu Europejskiego, w 1948 roku w Hadze odbył się Kongres Europejski. Uczestnicy Kongresu zaproponowali utworzenie Zgromadzenia Europejskiego i Rady której celem byłoby przygotowanie etapów integracji europejskiej. W wyniku Konferencji Haskiej 5 maja 1949 r. została powołana Rada Europy, pierwsza ponadpaństwowa organizacja współpracy międzynarodowej.

W 1950 minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman ogłosił deklarację przedstawiającą przyszłą wizję Europy. Postulował wprowadzenie rzeczywistej solidarności między państwami europejskimi, umieszczenie francusko-niemieckiej produkcji węgla i stali pod wspólną Najwyższą Władzą, co służyć miało zarówno wyeliminowaniu wrogości pomiędzy Francją i Niemcami, jak i podniesieniu poziomu życia i utworzeniu wspólnoty gospodarczej. W wyniku realizacji Planu Schumana, 18 kwietnia 1951 r. w Paryżu się: Niemcy, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Włochy podpisały traktat, zwany Traktatem Paryskim, ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Dwa kluczowe sektory gospodarki, przemysł węglowy i stalowy krajów członkowskich, zostały poddane międzynarodowej kontroli. Powołano pierwsze ponadpaństwowe organy: Wysoką Władzę, Specjalną Radę Ministrów, Zgromadzenie Parlamentarne, Trybunał Sprawiedliwości oraz Radę Ekonomiczno-Społeczną. Obok integracji gospodarczej, pojawiły się także koncepcje utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO) i Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EWP). Pomimo iż państwa podpisały traktat ustanawiający EWO, nie wszedł on w życie na skutek odrzucenia go przez francuskie Zgromadzenia Narodowe w 1954 r. Nie zyskał też ostatecznie poparcia projekt powołania EWP.


Dzięki efektom gospodarczym EWWiS, wzrosło zainteresowanie objęciem integracji innych dziedzin gospodarczych. Inicjatywa ta uzyskała poparcie na konferencji w Messynie w 1955 r. Prowadzone przez państwa członkowskie negocjacje doprowadziły do podpisania w 1957 r. w Rzymie traktatów (Traktaty Rzymskie) i utworzenia kolejnych dwóch Wspólnot: Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG) i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (EURATOM). Z chwilą podpisania Traktatów Rzymskich istnienie oddzielnych organów o tych samych kompetencjach, dla trzech Wspólnot okazało się niepotrzebne. Za sprawą Traktatu o Fuzji podpisanego w 1965 r. system instytucjonalny Wspólnot został ujednolicony. Powstała jedna Komisja i jedna Rada dla trzech Wspólnot. W 1973 r. doszło do poszerzenia zasięgu terytorialnego Wspólnot: Dania, Irlandia i Wielka Brytania uzyskały status państwa członkowskiego.

Pod koniec lat sześćdziesiątych i na początku siedemdziesiątych podjęto pierwsze próby stworzenia unii gospodarczej i walutowej. Ówczesny premier i minister finansów Luksemburga Pierre Werner opracował plan stopniowego powstawania unii gospodarczej i walutowej. Plan Wernera zakładał m.in. swobodny przepływ kapitału i usług, stworzenie stałych kursów wymiany walut oraz przekazania instytucjom międzynarodowym części uprawnień decyzyjnych dotyczących polityki walutowej. Plan Wernera został zatwierdzony w 1971 r., jednakże kryzys na rynku walutowym uniemożliwił jego realizację. Dopiero w 1979 r. państwom członkowskim udało się wprowadzić Europejski System Walutowy, którego zadaniem było zapewnienie stabilności walutom państw członkowskich Wspólnoty. W ramach ESW została wprowadzona Europejska Jednostka Walutowa - Ecu.

W 1986 r. w celu pogłębienia integracji ekonomicznej został podpisany Jednolity Akt Europejski (JAE), rozszerzający uprawnienia Wspólnoty w wielu dziedzinach min: polityki społecznej, badań naukowych i technologii ochrony środowiska. Zmianie uległ proces decyzyjny, rozszerzono kompetencje Parlamentu Europejskiego, prawno międzynarodowe podstawy funkcjonowania uzyskała Rada Europejska, rozwinięta została współpraca państw członkowskich w zakresie polityki zagranicznej. JAE przewidywał także utworzenie jednolitego rynku wewnętrznego do 1992 r. W 1989 r. grupa ekspertów pod przewodnictwem ówczesnego przewodniczącego Komisji Europejskiej Jaquesa Deloresa opracowała plan utworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej, który to plan został zaakceptowany na szczycie Rady Europejskiej w Madrycie.

Impuls ku pogłębieniu integracji jaki nadał Jednolity Akt Europejski, został urzeczywistniony dopiero w Maastricht w 1992 r., kiedy to nastąpiło podpisanie Traktatu o Unii Europejskiej, stanowiącego obszerną reformę europejskiego prawa wspólnotowego. Traktat m.in. określił nowe formy współpracy między państwami członkowskimi w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, potwierdzona została zasada subsydiarności, nastąpiło poszerzenie współpracy w zakresie przemysłu, zdrowia publicznego, kultury i edukacji, zwiększono kompetencje Parlamentu Europejskiego, stworzone zostało również europejskie obywatelstwo Unii. W 1995 roku do Unii przystępują Austria, Finlandia, Szwecja.


Wraz z powiększeniem się UE i perspektywą dalszego pogłębiania integracji europejskiej o kraje Europy Środkowo-Wschodniej, pojawiła się konieczność wewnętrznej reformy instytucjonalnej UE. Traktat z Maastricht nie zapewnił zadawalającej realizacji wszystkich regulacji. Dlatego tez szefowie państw i rządów już w 1991 r uzgodnili zwołanie konferencji przeglądowej mającej na celu rewizję Traktatu o Unii Europejskiej w 1996. Efektem zwołanej Konferencji Międzyrządowej obradującej od marca 1996 r. do kwietnia 1997 r. było podpisanie Traktatu Amsterdamskiego. Podstawowe cele zawarte w Traktacie to: wzmocnienie federacyjnego charakteru UE, wzmocnienie obywatelstwa europejskiego z poszanowaniem tradycji i tożsamości obronnej, reformy instytucjonalne UE m.in. zwiększenie zakresu decyzji podejmowanych kwalifikowaną większością głosów, wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego, poprawa funkcjonowania Trybunału Sprawiedliwości. Równocześnie do prac Konferencji, Komisja Europejska pod przewodnictwem Jacquesa Deloresa przygotowała projekt zwany Agendą 2000. Dokument ten określa przyszłą strategię wzmocnienia UE, wzrostu konkurencyjności, reformy kluczowych polityk, rozszerzenia UE, sposobu finansowania UE z budżetu w latach 2000-2006.

Podczas spotkania w Kolonii w czerwcu 1999 r. Rada Europejska zapowiedziała zwołanie kolejnej konferencji na początku 2000 r. celem rozwiązania problemów instytucjonalnych, które pozostawiono otwarte w Amsterdamie, a które są niezbędne do zagwarantowania instytucjonalnego przygotowania Unii do przyjęcia nowych członków. Główne reformy przyjęte na szczycie UE w Nicei i zawarte w końcowym Traktacie (Traktat z Nicei) skupiają uwagę przede wszystkim na: kształcie i składzie przyszłej Komisji Europejskiej, nowym podziale głosów ważonych w Radzie oraz rozszerzeniu zakresu decyzji podejmowanych kwalifikowaną większością głosów.

19.09.1946 postulat Winstona Churchilla o utworzenie Stanów Zjednoczonych Europy

5.05.1948 powołanie Rady Europy, pierwszej ponadnarodowej organizacji europejskiej, z siedzibą w Strasburgu

09.05.1950 Robert Schuman, Minister Spraw Zagranicznych Francji zgłasza propozycję utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS) zwanej Planem Schumana

      1. podpisanie traktatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali EWWiS pomiędzy Belgią, Holandią, Francją, Luksemburgiem, Niemcami i Włochami, zwanego Traktatem Paryskim. Celem EWWiS było m.in. stworzenie wspólnego rynku węgla i stali, rozwój gospodarczy, wzrost zatrudnienia, podniesienie poziomu życia w państwach członkowskich

27.05.1952 podpisanie układu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Obronnej, organizacji ponadnarodowej o charakterze obronnym. Inicjatorem utworzenia tego typu organizacji był premier Francji René Pleven (plan Plevena). Inicjatywa upadła gdyż Zgromadzenie Narodowe we Francji odmówiło ratyfikacji

23.10.1954 na podstawie Paktu Brukselskiego, zawartego w 1948, powstaje Unia Zachodnioeuropejska (UZE). Celem UZE miała być współpraca rządów państw członkowskich w dziedzinie bezpieczeństwa. W skład Unii Zachodnioeuropejskiej weszły następujące państwa: Francja, Wielka Brytania, Belgia, Holandia, Luksemburg, RFN, Włochy. W 1990 r. do UZE dołączyła Hiszpania i Portugalia, a w 1995 r. roku Grecja

1/2.06.1955 na konferencji w Messynie, ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich EWWiS zdecydowali objąć procesem integracji inne sektory gospodarki. Powstaje Komitet Ekspertów pod przewodnictwem Paula Henri Spaaka, ministra spraw zagranicznych Belgii

25.03.1957 w Rzymie zostają podpisane traktaty (traktaty Rzymskie) powołujące do życia kolejne dwie Wspólnoty: Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (EURATOM). Preambuła EWG formułuje podstawowe cele integracji europejskiej: ścisła współpraca państw członkowskich, postęp gospodarczy i społeczny, stała poprawa warunków życia i pracy, zachowanie pokoju i wolności

01.01.1958 Traktaty Rzymskie wchodzą w życie

21.07.1959 w Sztokholmie, z inicjatywy Wielkiej Brytanii zostaje podpisania konwencja o utworzeniu Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). W skład EFTA wchodzą Austria, Dania, Norwegia, Portugalia, Szwajcaria, Szwecja i Wielka Brytania. Konwencja weszła w życie 03.05.1960 r. Główne cele EFTA to: stałe podnoszenie rozwoju gospodarczego i warunków życia państw członkowskich

31.07.1961 Irlandia składa wniosek o przystąpienie do EWG

9.08.1961 Wielka Brytania składa wniosek o przystąpienie do EWG

10.08.1961 Dania składa wniosek o przystąpienie do EWG

30.04.1962 Norwegia składa wniosek o przystąpienie do EWG

14.01.1963 prezydent de Gaulle zgłasza veto przeciwko przystąpieniu do EWG Wielkiej Brytanii "ze względu na różnice ekonomiczne i polityczne"

8.04.1965 zostaje podpisany Traktat o Fuzji ujednolicający strukturę instytucjonalną trzech Wspólnot; powstaje wspólna Komisja Europejska, oraz wspólna Rada WE

1.07.1967 Traktat o Fuzji wchodzi w życie. Pierwszym przewodniczącym Komisji Europejskiej WE zostaje Jean Rey

1.07.1968 powstaje unia celna, zniesiono cła wewnętrzne, wprowadzono wspólne cła zewnętrzne, zlikwidowano ograniczenia ilościowe w handlu pomiędzy państwami członkowskimi

1/2.12.1969 szczyt w Hadze na którym szefowie państw i rządów WE podejmują uchwałę w sprawie przyspieszenia integracji oraz etapowego wprowadzenia Unii Gospodarczej i Walutowej do 1980 r.

22.07.1972 Wspólnoty Europejskie podpisują układ o wolnym handlu z pozostałymi krajami EFTA: Austrią, Islandią, Portugalią, Szwajcarią i Szwecją

1.01.1973 Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do WE

12.06.1975 Grecja składa wniosek o przystąpienie do WE

28.03.1975 Portugalia składa wniosek o przystąpienie do WE

28.07.1975 Hiszpania składa wniosek o przystąpienie do WE

6/7.07.1978 w Bremie zostaje podjęta uchwała Rady Europejskiej o utworzeniu Europejskiego Systemu Walutowego i Europejskiej Jednostki Walutowej (ECU). Uczestnictwo w ESW jest jednym z warunków przystąpienia do Unii Gospodarczej i Walutowej (UGiW)

13.03.1979 Europejski System Walutowy wchodzi w życie z mocą wsteczną od 01.01.1979 r.

7/10.06.1979 w dziewięciu państwach członkowskich WE odbywają się pierwsze powszechne i bezpośrednie wybory do Parlamentu Europejskiego (PE), wcześniej deputowanych do PE delegowały państwa członkowskie według ustalonego klucza, zgodnie z art. 138 traktatu o EWG

1.01.1981 Grecja przystępuje do WE

1.01.1986 Hiszpania i Portugalia przystępują do WE

2/3.12.1985 Rada Europejska uzgadnia w Luksemburgu reformę systemu instytucjonalnego, rozszerzenie kompetencji Wspólnoty a także ustanowienie ram prawnych dla współpracy w zakresie polityki zagranicznej. Zmiany te zostaną zapisane w Jednolitym Akcie Europejskim (JAE)

1.07.1987 Jednolity Akt Europejski wchodzi w życie

16.09.1988 nawiązanie stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a WE

17.07.1989 Austria składa wniosek o przystąpienie do WE

19.09.1989 podpisanie układów gospodarczych pomiędzy WE a Polską

1.07.1990 rozpoczęcie pierwszego etapu UGiW; kraje członkowskie mają zapewnić pełną swobodę przepływu kapitału, poprawić funkcjonowanie Europejskiego Systemu Walutowego, zacieśnić współpracę pomiędzy narodowymi bankami centralnymi

1.07.1991 Szwecja składa wniosek o przystąpienie do WE

16.12.1991 zostają podpisane układy stowarzyszeniowe z Polską, Czechosłowacją i Węgrami

7.02.1992 podpisanie Traktatu o Unii Europejskiej w Maastricht; traktat ustanowił Unię Europejską opartą na trzech filarach: Wspólnocie Europejskiej(filar I), Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwie (filar II) oraz współpracy w zakresie spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości(III filar)

18.03.1992 Finlandia składa wniosek o przystąpienie do WE

1.11.1993 Traktat o Unii Europejskiej wchodzi w życie

1.01.1994 następuje II etap UGiW, m.in. rozpoczęto tworzenie instytucji niezbędnych do funkcjonowania UGW; w 1994 r. powołano Europejski Instytut Walutowy (EIW), którego głównym zadaniem jest pomoc we współpracy pomiędzy narodowymi bankami centralnymi. W 1998 r. EIW został zastąpiony Europejskim Bankiem Centralnym

8.04.1994 Polska składa wniosek o przystąpienie do UE

1.01.1995 Austria, Finlandia i Szwecja przystępują do UE

15/16.12.1995 szczyt w Madrycie przyjmuje określenie "euro" jako nazwę przyszłej waluty europejskiej; od 2002 r. euro stać się ma jedynym środkiem płatniczym członków UGiW

16/17.06.1997 szefowie państw i rządów państw członkowskich uchwalają Traktat Amsterdamski, uzupełniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktaty założycielskie (Traktat Paryski i Traktaty Rzymskie); zmiany dotyczyły min.: praw obywatelskich w UE, instytucji i procedur prawodawczych, Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz współpracy w polityce spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości, wprowadzenia ściślejszej współpracy

16.07.1997 Przewodniczący Komisji Europejskiej Jaques Santer ogłasza program "Agenda 2000 - Unia silniejsza i rozszerzona". Agenda zakłada reformy w zakresie umocnienia Unii Europejskiej, wzrostu konkurencyjności, polityki rolnej. Komisja Europejska zaleciła również rozpoczęcie negocjacji członkowskich z Polską, Czechami, Słowenią, Węgrami, Estonią, i Cyprem

2.10.1997 podpisanie Traktatu Amsterdamskiego

31.03.1998 rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Polską, Czechami, Słowenią, Węgrami, Estonią, i Cyprem

1.01.1999 rozpoczęcie III etapu UGiW, wprowadzenie euro - wspólnej waluty europejskiej

1.05.1999 Traktat Amsterdamski wchodzi w życie

7/11.12.2000 na szczycie w Nicei szefowie państw i rządów krajów członkowskich osiągnęli porozumienie w sprawie reformy instytucji UE (Traktat z Nicei). Proklamowano Kartę Praw Podstawowych - zbiór praw człowieka i swobód obywatelskich

1.01.2002 euro staje się prawnym środkiem płatniczym, waluty narodowe stopniowo będą wycofywane z obiegu - najpóźniej do lipca 2002 r. waluty krajów UGiW stracą ważność

TWÓRCY UNII EURPOEJSKIEJ

Monnet Jean (1888-1979), francuski polityk i dyplomata, ekonomista i finansista. Po II wojnie światowej zaangażował się aktywnie w ideę zjednoczenia Europy. Był autorem planu R. Schumana, otwierającego możliwość współpracy francusko-niemieckiej w zakresie węgla i stali w ramach organizacji Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. W 1955 założył Komitet Akcji na rzecz Stanów Zjednoczonych Europy, który podejmował działania służące integracji gospodarczej szóstki państw członków EWWiS. Przyczynił się do powstania w 1957 Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej.

Schuman Robert (1886-1963), polityk francuski. Po studiach prawniczych w Berlinie, Monachium i Strasburgu od 1912 prowadził kancelarię adwokacką w Metz. Podczas I wojny światowej służył w armii niemieckiej. 1919-1940 deputowany do parlamentu francuskiego. W 1940 wchodził w skład rządów P. Reynauda i Ph. Pétaina. We wrześniu 1940 aresztowany przez gestapo i wywieziony do Rzeszy. W 1942 uciekł do Francji, gdzie brał udział w ruchu oporu. Po II wojnie światowej współzałożył Republikańską Partię Ludową (początkowo Republikański Ruch Ludowy, MRP). 1945-1962 w parlamencie. Sprawował liczne funkcje ministerialne: ministra finansów (1946-1947), ministra spraw zagranicznych (1948-1953), ministra sprawiedliwości (1955-1956), a także premiera (1947-1948). Przyczynił się do pojednania francusko-niemieckiego. Zaproponował zacieśnienie współpracy pomiędzy zachodnimi sojusznikami, dzięki której powstało NATO (1949). Był także autorem planu integracji europejskiej (tzw. plan Schumana), w efekcie którego w 1952 utworzono Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. 1956-1960 przewodniczący Parlamentu Europejskiego.
0x08 graphic

Churchill Sir Winston Leonard Spencer (1874-1965), polityk brytyjski, mąż stanu. Po zakończeniu służby wojskowej w brytyjskiej armii kolonialnej, deputowany w brytyjskiej Izbie Gmin. Zajmował stanowiska ministerialne w rządach kierowanych tak przez konserwatystów, jak i liberałów. W latach 1908-1929 kolejno pełnił funkcje ministra handlu, spraw wewnętrznych, I Lorda Admiralicji, ministra wojny i ministra skarbu. Popierał interwencję w Rosji przeciwko bolszewikom.Przeciwnik ugodowej polityki A.N. Chamberlaina wobec A. Hitlera. Od 1940 do zakończenia II wojny światowej premier Wielkiej Brytanii. Zdecydowany przeciwnik Hitlera i zwolennik prowadzenia wojny aż do bezwarunkowej kapitulacji Niemiec. W sierpniu 1941 wspólnie z prezydentem Stanów Zjednoczonych, F.D. Rooseveltem podpisał Kartę Atlantycką, która miała regulować stosunki międzynarodowe w powojennym świecie. Zakładała m.in. utrzymanie przedwojennego układu granic, równouprawnienie wszystkich państw, swobodny wybór formy rządów. Był współautorem porządku jałtańskiego. W sprawach Polski W. Churchill poszedł na kompromis ze J.W. Stalinem i wyraził zgodę na utworzenie wschodnich granic Polski w oparciu o tzw. linię Curzona. W marcu 1946, w swoim przemówieniu w Fulton, uznał zależność państw Europy Wschodniej od ZSRR, a użyty przez niego wówczas zwrot "żelazna kurtyna" został na długo synonimem zimnej wojny, podziału Europy i świata. Opowiadał się za polityką angażowania się Wielkiej Brytanii w proces zjednoczenia świata zachodniego i za ścisłą współpracą z USA. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury (1953) za pamiętniki wojenne.

Adenauer Konrad (1876-1967), niemiecki prawnik, polityk, działacz chrześcijańsko-demokratyczny. Od 1906 członek partii Centrum. 1917-1933 nadburmistrz Kolonii, od 1920 przewodn. pruskiej Rady Państwa. Przeciwnik nazizmu, po dojściu do władzy A. Hitlera (1933) pozbawiony wszelkich funkcji, 1934 tymczasowo aresztowany. W związku z zamachem na Hitlera (1944) powtórnie uwięziony. Po wkroczeniu aliantów do Kolonii (1945) ponownie objął urząd nadburmistrza. Współtwórca i od 1946 przewodniczący Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej w brytyjskiej strefie okupacyjnej, 1950-1965 w całej RFN (od 1966 jej honorowy przewodn.). 1948-1949 na czele Rady Parlamentarnej, będącej namiastką ogólnokrajowego parlamentu. 1949-1963 pierwszy kanclerz RFN, jednocześnie 1951-1955 minister spraw zagranicznych. Odegrał wybitną rolę w procesach integracji europejskiej, przyczyniając się do powstania EWG i Euratomu, wprowadził Niemcy do EWWiS oraz Rady Europy. Efektywnie realizował program odbudowy państwa na obszarze zachodnich stref okupacyjnych oraz integracji politycznej i wojskowej RFN z Europą Zachodnią i USA, w celu przełamania izolacjonizmu Niemiec na arenie międzynarodowej. Dążył do budowy ustroju opartego na zasadach demokracji parlamentarnej. Prowadził politykę denazyfikacji oraz remilitaryzacji Niemiec, a także nieuznawania NRD i granicy na Odrze i Nysie. Odegrał ogromną rolę przy wprowadzeniu RFN do zachodnich struktur politycznych i wojskowych - NATO i Unii Zachodnioeuropejskiej. Doprowadził do zbliżenia z Francją (1954 porozumienie w sprawie obszaru Saary, 1963 traktat o współpracy). W polityce wschodniej doprowadził do nawiązania stosunków dyplomatycznych z ZSRR (1955). 1963, ze względu na podeszły wiek, ustąpił z pełnionych funkcji państwowych. Autor wspomnień Erinnerungen (tomy 1-4, 1965-1968).

Alcide De Gasperi (1881-1954), polityk włoski. Od 1905 redaktor dziennika Il Trentino. 1911-1918 poseł do parlamentu wiedeńskiego z ramienia regionalnej partii katolików, gdzie reprezentował interesy mniejszości włoskiej. W 1919 współzałożyciel Włoskiej Partii Ludowej (PPI), od 1923 jej przewodniczący. Od 1921 deputowany do parlamentu włoskiego. Przeciwnik faszyzmu. W 1926 pozbawiony mandatu, 1927 aresztowany i skazany na 4 lata więzienia. Zwolniony dzięki interwencji papieża Piusa IX, następnie pracownik Biblioteki Watykańskiej. Uczestnik ruchu oporu. W 1943 współtwórca i przywódca Włoskiej Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej. W latach 1945-1953 ośmiokrotny premier oraz sześciokrotny minister spraw zagranicznych. Prowadził dzieło politycznej i ekonomicznej odbudowy Włoch, wprowadził kraj w struktury ogólnoeuropejskie, m.in. w 1949 do NATO. Współorganizator Rady Europy (1949) oraz Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (1951). Propagował ideę zjednoczenia Europy, odwołując się do zasad solidaryzmu. Zaliczany do najwybitniejszych chadeckich polityków powojennej Europy.

0x08 graphic
Spaak Paul Henri (1899-1972), polityk belgijski, działacz Belgijskiej Partii Socjalistycznej, w latach 1936-1957 wielokrotnie minister spraw zagranicznych i premier. Współtwórca Beneluksu, NATO i Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. 1946 przewodniczący pierwszego Zgromadzenia Ogólnego ONZ. 1961-1966 wicepremier i minister spraw zagranicznych.

Retinger Józef (1888-1960), polski publicysta, historyk literatury, polityk. W okresie I wojny światowej reprezentant sprawy polskiej wobec państw Ententy, nie związany z żadnym ugrupowaniem politycznym. W okresie międzywojennym przebywał przeważnie za granicą, m.in. w: Anglii, Francji, Hiszpanii i Meksyku, gdzie nawiązał rozległe kontakty z wieloma politykami i przedstawicielami kultury. Od października 1939 radca Prezydium Rady Ministrów RP. W czerwcu 1940 po klęsce Francji odszukał generała W. Sikorskiego i zorganizował jego przelot do Londynu, do 1943 jego bliski współpracownik. Po ewakuacji armii generała W. Andersa z ZSRR, jako chargé d'affaires rządu na emigracji wysłany do Moskwy. 1944 przerzucony do kraju drogą lotniczą, spotkał się z przedstawicielami głównych ugrupowań politycznych. Od 1945 za granicą, organizował pomoc humanitarną dla Polski.

TRAKTATY

Taktaty rzymskie - impulsem do podpisania traktatów rzymskich był raport Spaaka przedstawiający koncepcję rozszerzenia integracji europejskiej w zakresie ekonomicznym. 25.03.1957 zostały podpisane przez państwa szóstki (kraje tworzące EWWiS) traktaty rzmskie: Traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i traktat o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej. Weszły w życie 1.01.1958r. W skład traktatów rzymskich weszła także Umowa w sprawie wspólnych instytucji, która zakłada fuzje zgromadzeń parlamentarnych trzech Wspólnot i utworzenie Europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego (Parlament Europejski) oraz łącząca trzy trybunały Wspólnot we wspólny Trybunał SprawiedliwoPci Wspólnot Europejskich. Traktaty rzymskie przewidziały także rozwój współpracy gospodarczej między państwami sygnetariuszmi oraz eliminowanie ceł i wszelkich barier w swobodnym przepływie osób, kapitału, towaru i usług. Traktaty rzymskie okrePliły kierunek i stały się fundamentem integracji europejskiej.

Traktat paryski - został podpisany w Paryżu 18.04.1951, z inicjatywy Roberta Schumana i jego planu. 6 państw: RFN, Francja, Włochy, Belgia, Luksemburg, Holandia i dotyczył ustanowienia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Traktat zawierał także ustalenia dotyczące stosunków między RFN, a panstwami zachodnimi. Przewidywał także rozszerzenie o RFN NATO i Unii Zachodniej.

Traktat o Unii Europejskiej (traktat z Maastricht) - traktat przyjęty na konferencji międzyrządowej w Maastricht, w grudniu 1991r. (podpisany 7.02.1992). Głównym celem traktatu było stworzenie Unii Europejskiej. traktat połączył uregulowania dot. Unii Gospodarczej i Walutowej z traktatem o ustanowieniu EWG (Wspólnota Europejska) i włączenie do traktatu regulacji o współpracy w zakresie polityki sprawiedliwoPci i spraw wewnętrznych i o unii politycznej. Główne osiągnięcia TUE, to: stworzenie podstaw do urzeczywistnienia Unii Gospodarczej i Walutowej, prawne usankcjonowanie przestrzegania Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, rozszerzenie obszaru oddziaływania Wspólnot, wprowadzenie obywatelstwa Unii Europejskiej, wzmocnienie prerogatyw Parlamentu Europejskiego, zaciećnienie współpracy w ramach polityki wewnętrznej i wymiaru sprawiedliwoPci. W ramach TUE przewidziano możliwoPć jego rewizji, czego w istocie dokonał traktat amsterdamski w 1996r.

Traktat amsterdamski - dokument opracowany na konferencji 29.03.1996 - 17.06.1997 w Amsterdamie, poddaje rewizji dotychczasowe prawo traktatowe Unii Europejskiej. Nowelizacja w zakresie praw podstawowych objęła: a) możliwoPć zastosowania sankcji na państwa członkowskie, które nie przestrzegają praw człowieka i zasad demokracji, b)zwalczanie wszelkiej dyskryminacji przez Radę c)obowiązek ochrony Prodowiska przez wszystkie państwa d) uznanie zwalczania bezrobocia za jeden z priorytetów UE i zawarcie tego w prawie traktatowym, d)ustalenia odnoPnie obywatelstwa UE - nie zastępuje ono obywatelstwa narodowego, a jedynie go dopełnia. Traktat amsterdamski znowelizował i zmodernizował pracę instytucji Unii Europejskiej, wprowadził nowe prerogatywy i nową procedurę "zaawansowanej współpracy". Do prawa traktatowego zostały włączone m.in. rozdziały dotyczące zatrudnienia (wspólna koordynacja polityki zatrudnienia), Protokuł socjalny przyjęty w Maastricht, tzw. zdania petersberskie (misje humanitarne, ewakuacyjne i misjie pokojowe wykonywane przez siły zbrojne w ramach UZE). Wprowadzono także modyfikacje w zakresie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa.

Instytucje podstawowe :::..


Pozostałe instytucje :::..

KOMISJA EUROPEJSKA

Co to jest?
Komisja jest organem wykonawczym Unii Europejskiej. Proponuje wspólną politykę i zarządza działalnością Unii. (Decyzje podejmują państwa członkowskie na forum Rady; współdecyduje też Parlament Europejski).

Kto wchodzi w jej skład?
Składa się z 20 członków. Większość komisarzy to politycy z partii rządzących i opozycyjnych w 15 państwach członkowskich. (Jedynie w przypadku Niemiec komisarze wywodzą się tylko z koalicji rządzącej). W Komisji zasiadają byli deputowani Parlamentu Europejskiego, byli ministrowie.

Kandydatury przyszłych komisarzy przedkładają rządy państw członkowskich. Komisarze są niezależni, reprezentują interesy Unii.

Każde państwo UE ma swojego komisarza. Największe państwa UE: Włochy, Francja, W. Brytania, Niemcy i Hiszpania mają po dwóch.

Przewodniczący Komisji (obecnie Włoch - Romano Prodi ) wybierany jest przez przywódców Piętnastki, a następnie zatwierdzany po konsultacjach z Parlamentem Europejskim, który też zatwierdza całą Komisję po jej ukonstytuowaniu się.

Ile trwa jej kadencja?
Kadencja Komisji trwa 5 lat (tak jak Parlamentu Europejskiego). Obecna Komisja Romano Prodiego, zatwierdzona 15 września 1999 roku, do końca roku 1999 funkcjonowała jako kontynuatorka poprzedniej, która podała się do dymisji. Właściwa kadencja Komisji rozpoczęła się w styczniu 2000 roku.

Jakie ma zadania?

Jaką ma strukturę?
Na czele Komisji stoi przewodniczący i dwóch wiceprzewodniczących. Kierują oni pracą komisarzy. Każdy z komisarzy jest odpowiedzialny za jeden lub kilka obszarów polityki, np. rolnictwo, handel, sprawy wewnętrzne.

Komisarzom podlega 26 dyrekcji generalnych i kilkanaście służb, zajmujących się rozmaitymi dziedzinami. Na czele dyrekcji stoi dyrektor generalny (odpowiednik najwyższego szczeblem urzędnika służby cywilnej w ministerstwie).

W Komisji Romano Prodiego dyrekcje otrzymały nazwy, przedtem były oznaczone numerami. Każdy komisarz ma własny gabinet polityczny, a w nim 6 doradców. Pracę Komisji koordynuje Sekretariat Generalny.

Ile zatrudnia osób?
Komisja jest największą instytucją europejską. Pracuje w niej 16 tys. ludzi, czyli połowa zatrudnionych w instytucjach europejskich. Jedna piąta personelu zajmuje się tłumaczeniami na 11 języków, obowiązujących w Unii.Większość spraw załatwiana jest w Komisji po francusku i angielsku.

Kiedy i jak podejmuje decyzje?
Komisja zbiera się na posiedzeniu raz w tygodniu, w środę rano. Zatwierdza wówczas swe propozycje i finalizuje opracowanie dokumentów politycznych. Decyzje zapadają większością głosów, każdy członek ma jeden głos. Rutynowe sprawy Komisja załatwia w uproszczonej procedurze, drogą pisemną.

Przed kim jest odpowiedzialna?
Odpowiada przed Parlamentem Europejskim. Ma on prawo wnioskowania o votum nieufności i może zmusić Komisję do zbiorowej rezygnacji, jeśli przegłosuje to większością 2/3 głosów. W praktyce jeszcze się to nie zdarzyło, choć w 1999 roku Parlament zdecydowaną krytką Komisji oskarżanej o korupcję, nepotyzm i marnotrawienie publicznych środków przyczynił się do podania się przez wszystkich Komisarzy do dymisji.

Jaka jest jej realna władza?
Mniejsza niż wynikałoby to z powszechnej opinii. Chociaż Komisja wysuwa propozycje ustawodawcze, nie podejmuje głównych decyzji o polityce i priorytetach Unii. To należy do Rady Ministrów i Parlamentu Europejskiego.

RADA EUROPEJSKA

Co to jest?

Są to regularne (dwa razy do roku) spotkania szefów państw i rządów krajów członkowskich Wspólnoty. Rada Europejska istnieje od 1974 roku, ale jej obecność w instytucjach Wspólnoty potwierdził dopiero Jednolity Akt Europejski wyznaczając jej rolę nadrzędną wobec Rady Ministrów.

Kto wchodzi w jej skład?
Poza głowami państw i szefami rządów w dyskusjach uczestniczy przewodniczący Komisji Europejskiej. Radzie przewodniczy szef państwa, któremu przypada przewodnictwo w Unii Europejskiej.

Jakie ma zadania?
- wytycza główne kierunki polityki UE
- ustala priorytety polityki
- rozwiązuje problemy sporne, którym nie podołała Rada Ministrów
- rozstrzyga problemy Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa

Po każdym szczycie przewodniczący Rady Europejskiej składa sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu, a co roku przedkłada pisemny raport na temat postępów integracji.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Co to jest?
Jest to najważniejszy organ decyzyjny i prawodawczy Unii Europejskiej. Rada Ministrów nie pełni funkcji rządu. Ma funkcje zbliżone do parlamentu. Władza "wykonawcza" w tym zakresie przypada Komisji Europejskiej

Kto wchodzi w jej skład?
Radę Unii Europejskiej tworzą ministrowie poszczególnych resortów każdego z państw członkowskich . W jednym posiedzeniu Rady uczestniczy minister odpowiedzialny za resort, którego tematyka jest omawiana.

Jaką ma strukturę?
Rada UE może występować jako Rada Generalna (ministrowie spraw zagranicznych) lub jako Rada Specjalistyczna tzw. branżowa (ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych, itp.). Rada Generalna zajmuje się sprawami najistotniejszymi. Koordynuje też pracę pozostałych ministrów i przygotowuje spotkania Rady Europejskiej. Za głównych przedstawicieli w Radzie UE uważani są ministrowie spraw zagranicznych.

Kto przewodniczy Radzie UE?
Radzie Unii Europejskiej przewodniczą kolejno wszystkie państwa członkowskie, każde przez pół roku. Na czele Rady UE stoi minister spraw zagranicznych kraju sprawującego przewodnictwo. Od stycznia do czerwca 2000 roku - Portugalia, od lipca do grudnia roku 2000 - Francja. W pierwszej połowie roku 2001 - Szwecja, a w drugiej - Belgia. Następnie: Hiszpania, Dania, Grecja.

Kiedy odbywają się spotkania?
Rada Generalna zbiera się co miesiąc, pozostałe rady - 2-4 razy w roku. Spotkania odbywają się w Brukseli lub w Luksemburgu (w kwietniu, czerwcu i październiku).

Jakie są organa pomocnicze?

Sekretariat Generalny - koordynuje prace w Radzie UE i zapewnia jej funkcjonowanie. Zatrudnia 2300 urzędników w biurze sekretarza generalnego, służbie prawnej i 10 dyrekcjach generalnych.

COREPER - Komitet Stałych Przedstawicieli Rządów Państw Członkowskich. Składa się z ambasadorów akredytowanych w Brukseli. Spotykają się oni co tydzień; przygotowują sesje ministerialne. Komitet nadzoruje i koordynuje prace 250 komitetów i grup roboczych, które analizują propozycje Komisji Europejskiej i sygnalizują ewentualne kwestie sporne.

Jakie ma zadania?

Jakie akty prawne wydaje?
Akty prawne przyjmowane przez samą Radę UE lub przez Radę wraz z Parlamentem Europejskim mogą mieć formę:

Jak podejmuje decyzje?
W zależności od zapisów w traktatach Rada może decydować jednomyślnie, zwykłą większością głosów (8 na 15) lub też większością kwalifikowaną. Jednomyślnie zapadają decyzje w najważniejszych sprawach, np. przyjęcia do UE nowego członka czy modyfikowania treści traktatów. Najczęściej do podjęcia decyzji wymagana jest kwalifikowana większość głosów. Jako ogólną liczbę głosów przyjmuje się wówczas 87, a większość kwalifikowaną stanowią 62 głosy. Poszczególne państwa dysponują różną liczbą głosów: Niemcy, Francja, Włochy, W. Brytania - po 10, Hiszpania - 8, Belgia, Grecja, Holandia i Portugalia - po 5, Austria i Szwecja - po 4, Dania, Irlandia i Finlandia - po 3, Luksemburg - 2 głosy.

PARLAMENT EUROPEJSKI

Co to jest?
Jest to największy wielonarodowy parlament na świecie. Reprezentuje 370 mln obywateli Unii. Ma funkcję ustawodawczą i kontrolną wobec władzy wykonawczej. Jego uprawnienia są stopniowo powiększane; najpierw jego rolę wzmocnił Jednolity Akt Europejski , następnie Traktat z Maastricht i Traktat Amsterdamski.

Gdzie mieści się siedziba parlamentu?
Comiesięczne sesje plenarne odbywają się w Strasburgu, dodatkowe sesje i spotkania Komisji - w Brukseli. Sekretariat Generalny mieści się w Luksemburgu.

Jaka jest rola parlamentu wobec Komisji?
Parlament wypowiada się na temat programu Komisji, której członkowie regularnie pojawiają się w Parlamencie. Przewodniczący Komisji jest wybierany po konsultacji z parlamentem. Po przesłuchaniach kandydatów Parlament może przyjąć lub odrzucić komisarzy, których proponuje Przewodniczący (jedynie en gros - nie ma bowiem uprawnień do decydowania o poszczególnych komisarzach). Może też odwołać Komisję, uchwalając wotum nieufności większością dwóch trzecich głosów.

Ile trwa jego kadencja?
Kadencja parlamentu trwa 5 lat. Przewodniczący i wiceprzewodniczący są wybierani na połowę kadencji Parlamentu, czyli na 2,5 roku. Przewodniczącą Parlamentu jest Francuzka Nicole Fontaine

Jaka jest rola parlamentu wobec Rady Ministrów?
Przewodniczący Rady UE na początku kadencji przedstawia Parlamentowi swój program, a na koniec - sprawozdanie. Przedkłada raport o wynikach każdego spotkania Rady Europejskiej. Ministrowie uczestniczą w ważnych debatach, poddają się przesłuchaniom i odpowiadają na interpelacje poselskie.

Kto bada zasadność skarg?
W ramach Parlamentu od 1987 roku działa Komitet ds. Petycji, badający zasadność skarg, kierowanych do parlamentu przez osoby prawne i fizyczne. Powołuje rzecznika praw obywatelskich, który przyjmuje skargi na działalność instytucji unijnych (z wyjątkiem Trybunału Sprawiedliwości). Może powołać komisję śledczą do badania nadużyć przeciw prawu obowiązującemu we Wspólnocie.

Kto wchodzi w jego skład?
Parlament Europejski składa się z 626 deputowanych. Co trzecia z nich to kobieta. Podział miejsc jest proporcjonalny do liczby ludności.

Jaką ma strukturę?
W jego skład wchodzą przedstawiciele wielu różnych partii, zrzeszonych w siedmiu większych frakcjach politycznych.

Członkowie pracują w 19 komisjach parlamentarnych:

TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

Co to jest?
Utworzony w 1953 roku jako organ orzekający Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, z czasem stał się organem orzekającym wszystkich Wspólnot. Dokonuje wykładni prawa europejskiego i interpretacji traktatów, orzeka w sprawach wnoszonych na jego forum. Trybunał, który ma siedzibę w Luksemburgu, jest ostatnią instancją wspólnotową; jego wyroki są niepodważalne i wiążące dla sądów państw członkowskich. Od 1989 r. jest wspomagany przez Sąd Pierwszej Instancji, powołany na mocy Jednolitego Aktu Europejskiego.

Czego mogą dotyczyć skargi?

Sąd Pierwszej Instancji rozpatruje:

Od niedawna Trybunał może na wniosek Komisji Europejskiej zasądzać wysokie kary za niewykonywanie przez państwa członkowskie jego orzeczeń. Od 1954 roku Trybunał Sprawiedliwości rozpatrzył ponad 9 tys. spraw i wydał ok. 4 tys. orzeczeń.

Jaką ma strukturę?
Trybunał Sprawiedliwości rozpatruje sprawy podczas sesji plenarnych lub w sześciu izbach - każda po trzech lub pięciu sędziów. Sesje plenarne odbywają się wówczas, gdy Trybunał tak zadecyduje, lub gdy zwróci się o to państwo czy instytucja, która wnosi sprawę. Sąd Pierwszej Instancji składa się z czterech izb; w każdej zasiada po trzech lub pięciu sędziów. W ważniejszych sprawach Trybunał zbiera się na sesjach plenarnych.

Jakie są zadania Trybunału Sprawiedliwości?

Kto wchodzi w jego skład?
Trybunał Sprawiedliwości składa się z 15 sędziów, mianowanych przez państwa członkowskie (po jednym z każdego kraju) na sześcioletnią kadencję. Sędziowie wybierają spośród siebie przewodniczącego na kadencję trzyletnią. Wspomaga ich 9 adwokatów generalnych, których zadaniem jest przedstawianie bezstronnych i niezależnych opinii na temat spraw, które są stawiane na forum trybunału. Sąd Pierwszej Instancji składa się również z 15 sędziów. Nie ma w nim adwokatów generalnych.

KOMITET SPOŁECZNO-EKONOMICZNY

Co to jest?
Komitet Społeczno-Ekonomiczny jest organem doradczym Unii. Istnieje od 1957 roku.

Kto wchodzi w jej skład?
Składa się z 222 osób - przedstawicieli wszystkich państw członkowskich Unii. Najliczniej reprezentowane są największe kraje UE: Włochy, Niemcy, Francuzi i Brytyjczycy - po 24. Hiszpanów jest 21. Po 12 doradców pochodzi z Austrii, Belgii, Grecji, Holandii, Portugalii i Szwecji, po 9 - z Danii, Finlandii i Irlandii. Najmniej jest Luksemburczyków - jedynie 6. Kandydatów do Komitetu zgłaszają rządy europejskiej Piętnastki. Następnie opinię o nich wydaje Komisja, po czym kandydatury zatwierdza Rada Europejska.

Ile trwa kadencja?
Doradcy przebywają w Brukseli cztery lata - tyle trwa kadencja Komitetu. Mogą jednak być wybrani po raz drugi.

Jakie ma zadania?
Członkowie KES zebrani są w trzech grupach: pracodawców, pracobiorców i przedstawicieli różnych środowisk. W dziewięciu wyspecjalizowanych sekcjach debatują o trendach w gospodarce, finansach, walucie, o ochronie środowiska, stosunkach zewnętrznych, kwestiach socjalnych, edukacji i kulturze, służbie zdrowia, rolnictwie i rybołówstwie, rozwoju regionalnym, handlu i przemyśle - słowem o wszystkim, co dzieje się w Unii.

Jaka jest jego realna władza?
W procesie decyzyjnym w Unii Komitet Ekonomiczno-Społeczny jest ubocznym organem doradczym Rady i Komisji . W pewnych przypadkach zarówno Rada jak i Komisja muszą zasięgać opinii KES. Są to m.in. swobodny przepływ ludzi, swoboda osiedlania się, współpraca w kwestiach socjalnych, zagadnienia oświaty, ochrony zdrowia i praw konsumenta, a także ochrona środowiska i rozwoju regionalnego, polityka zatrudnienia, ustawodawstwo społeczne i równouprawnienie płci.

W Amsterdamie zadecydowano, że docelowo z doradztwa KES korzystał będzie również Parlament Europejski .

KOMITET REGIONÓW

Co to jest?
Komitet Regionów - powołany w roku 1991 na mocy Traktatu z Maastricht, jest organem doradczym Komisji Europejskiej i ma strukturę podobną do Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

Kto wchodzi w jej skład?
Składa się z 222 przedstawicieli europejskiej Piętnastki. Francuzi, Niemcy, Brytyjczycy i Włosi - największe kraje Unii - zajmują po 24 fotele, Hiszpanów jest 21. Austriaków, Belgów, Greków, Holendrów, Portugalczyków i Szwedów - po 12. Mniej reprezentantów mają Duńczycy, Finowie i Irlandczycy - po 9. Luksemburg - jedynie 6. Członkowie Komitetu pracują w grupach politycznych. Reprezentują samorząd regionalny i lokalny.

Ile trwa kadencja?
Doradcy przebywają w Brukseli cztery lata - tyle bowiem trwa kadencja Komitetu. Mogą jednak być wybrani po raz drugi.

Jakie ma zadania?
Wydaje opinie w kwestiach polityki regionalnej i rozwoju regionalnego UE.

Jaką ma strukturę?
Trzonem Komitetu jest Prezydium. W jego skład wchodzi 36 członków, w tym przewodniczący, pierwszy wiceprzewodniczący i 15 wiceprzewodniczących - po jednym z każdego państwa Unii. Prezydium przygotowuje posiedzenia plenarne Komitetu i kieruje jego pracami między posiedzeniami.

Jaka jest jego realna władza?
Komitet Regionów jest organem doradczym Rady , Komisji , a także - na mocy Traktatu Amsterdamskiego - Parlamentu Europejskiego . Opinie Komitetu, opracowywane w ośmiu komisjach, są wiążące głównie w kwestiach polityki regionalnej.

TRYBUNAŁ REWIDENTÓW KSIĘGOWYCH

Co to jest?
Trybunał Rewidentów Księgowych - finansowe sumienie Unii - powstał w 1977 roku na mocy Traktatu Brukselskiego z 1975 roku i uchwały Rady Europejskiej z 1977 roku. Zastąpił istniejący wcześniej komitet kontroli Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i Euroatomu.

Kto wchodzi w jej skład?
W skład Trybunału Rewidentów Księgowych wchodzi 15 kontrolerów ze wszystkich państw Piętnastki. Są oni mianowani przez Radę Europejską, po zaopiniowaniu ich kandydatur przez Komisję.

Jakie ma zadania?

Członkowie Trybunału pracują w trzech stałych grupach kontrolnych (3- lub 4-osobowych) oraz jednej (czteroosobowej). Co roku rewidenci księgowi przedstawiają sprawozdanie z kontroli budżetów instytucji europejskich. Sprawozdania te publikowane są w Dzienniku Urzędowym.

Ile trwa jego kadencja?
Kadencja Trybunału trwa 6 lat.

Jaką ma strukturę?
Na czele Trybunału stoi przewodniczący, wybierany przez rewidentów na trzy lata. Żaden członek Trybunału Rewidentów nie może łączyć swojej funkcji rewidenta z żadną inną.

EUROPEJSKI BANK CENTRALNY

Co to jest?
Europejski Bank Centralny we Frankfurcie nad Menem - uroczyście otwarty 1 czerwca 1998 - kieruje polityką pieniężną państw Unii, w których obowiązuje waluta euro Do strefy euro należą państwa Unii oprócz Szwecji, Danii i Wielkiej Brytanii. Od 1 stycznia 2001 roku do "eurolandu" dołączyła Grecja.

Jakie ma zadania?

Jaką ma strukturę?
EBC wraz z narodowymi bankami centralnymi tworzy Europejski System Banków Centralnych (ESBC) o strukturze dwustopniowej (analogicznie do modelu niemieckiego: bank federalny i banki landów). Najwyższym organem decyzyjnym jest Rada EBC (prezes , wiceprezes , 4 członków zarządu i 12 prezesów narodowych banków centralnych - po jednym z każdego państwa). Prezesem EBC jest były minister finansów i były dyrektor Banku Centralnego Holandii Wim Duisenberg. Kadencja prezesa EBC trwa osiem lat, kadencje prezesów narodowych banków centralnych - pięć lat.

Jak zapadają decyzje?
Rada EBC podejmuje decyzje zwykłą większością głosów. Wyjątek stanowią głosowania w sprawie rezerw walutowych, kapitału, wykorzystywania zysków EBC. W tych przypadkach głos mają jedynie prezesi narodowych banków centralnych. Ich głosy ważone są udziałem narodowych banków centralnych w kapitale założycielskim EBC (5 mld euro). Za realizację decyzji odpowiedzialny jest zarząd, mianowany przez ECOFIN (Radę Ministrów Gospodarki i Finansów). Prócz prezesa i wiceprezesa w jego skład wchodzi czterech członków, pochodzących z państw UGiW.

EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY

Co to jest?
Jest to bank utworzony na mocy Traktatów Rzymskich. Od 1958 roku udziela największych pożyczek na świecie. Ich suma osiągnęła dotychczas blisko 200 mld dolarów. Organami EBI są: Rada Gubernatorów składająca się z ministrów finansów wszystkich państw członkowskich, Rada Administracyjna, Rada Dyrektorów oraz Komisja Obrachunkowa.

Jakie są zadania EBI?


Komu udziela kredytów?
Kredyty mogą otrzymać przedsiębiorstwa państwowe i prywatne ze wszystkich państw członkowskich. Spłata kredytu trwa od 7 do 12 lat. Największe pożyczki zaciąga Hiszpania i Portugalia, a od początku lat dziewięćdziesiątych - również Niemcy. EBI udziela również pomocy 12 państwom basenu Morza Śródziemnego oraz 70 krajom Afryki, Karaibów i Pacyfiku oraz krajom Europy Środkowej i Wschodniej, objętych programami PHARE i TACIS.

EUROPEJSKI BANK ODBUDOWY I ROZWOJU

Co to jest?
Utworzony w 1989 roku jest odpowiednikiem Europejskiego Banku Inwestycyjnego dla Europy Środkowej i Wschodniej. Polskę w Europejskim Banku Odbudowy i Rozwoju reprezentuje Jan Krzysztof Bielecki.

Jakie ma zadania?
Udzielanie kredytów krajom Europy Środkowej i Wschodniej, wspieranie przechodzenia przez te kraje na gospodarkę rynkową. Kapitał założycielski Banku wynosi 10 miliardów ECU. Połowa z tego to udziały państw członkowskich UE.

PAŃSTWA U.E.

Unia Europejska w liczbach:

Państwa należące do Unii:

Austria
Belgia
Finlandia

Dania
Francja
Grecja
Hiszpania
Holandia
Irlandia
Luksemburg
Niemcy
Portugalia
Szwecja
Wielka Brytania
Włochy

KANDYDACI DO U.E.


  1. Bułgaria

  2. Cypr

  3. Czechy

  4. Estonia

  5. Łotwa

  6. Malta

  7. Polska

  8. Rumunia

  9. Słowacja

  10. Turcja

  11. Węgry

FINANSE I BUDŻET

Działalność Unii Europejskiej jest finansowana ze środków budżetowych oraz środków pochodzących ze źródeł poza budżetowych, do których należą przede wszystkim Europejski Bank Inwestycyjny oraz działalność pożyczkowa Komisji na międzynarodowych rynkach finansowych. Pierwotnie trzy Wspólnoty Europejskie miały odrębne budżety. W 1967 roku na podstawie umowy w sprawie utworzenia wspólnych organów naczelnych i zarządzających, połączono budżety EWG, Euroatomu oraz budżet administracyjny operacyjny Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (EWWiS). Obecnie w ramach budżetu Unii funkcjonują dwa budżety - budżet ogólny oraz budżet EWWiS. Do budżetu Unii włączony jest również budżet Europejskiego Funduszu Rozwoju.

Budżet ogólny jest to podstawowy budżet Wspólnot, który przede wszystkim finansuje polityki realizowane przez UE przewidziane w Traktacie Rzymskim. Z budżetu ogólnego finansowane są również wydatki administracyjne instytucji wspólnotowych. Mimo iż Traktat z Maastricht wprowadził dwa dodatkowe filary związane ze wspólną polityką zagraniczną i polityką obronną oraz współpracą w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, nie wprowadzono żadnych zmian dotyczących struktury wydatków budżetowych. Stąd też w obecnej sytuacji budżet ogólny nie finansuje tych dwóch nowych filarów UE. Budżet ten stanowi około 98% całego budżetu UE.

Budżet operacyjny jest to część budżetu EWWiS, która nie została włączona do budżetu podstawowego. Pozostawienie budżetu operacyjnego poza budżetem ogólnym wynika z autonomii finansowej EWWiS zagwarantowanego przez Traktat Paryski. Sytuacja ta będzie istniała do 2002 r., kiedy Traktat Paryski przestanie obowiązywać. Budżet operacyjny ma charakter typowo branżowy i finansuje działalność wynikającą z realizacji Traktatu Paryskiego. Dochody stanowią wpływy z tytułu podatku nakładanego na producentów węgla i stali oraz dochody z operacji własnych, np. odsetki od pożyczek udzielanych z własnych funduszy. Środki z budżetu operacyjnego są przeznaczone na finansowanie przemian strukturalnych w sektorze węglowym i stalowym. Znaczenie kowitego Unii jest niewielkie, gdyż jego udział w cał budżetu operacyjnego w stosunku do budżetu całości budżetu stanowi zaledwie 0,2-0,3 %.

Z założenia niezależnie od budżetu ogólnego funkcjonuje Europejski Fundusz Rozwoju (European Development Fund), który pomimo swojej niezależności jest wykazywany łącznie z budżetem ogólnym oraz budżetem operacyjnym EWWiS. Fundusz ten powstał w 1959 r. i od początku istnienia jest prowadzony niezależnie od pozostałych budżetów Wspólnoty. Fundusz jest finansowany bezpośrednio przez kraje członkowskie i rządzi się swoimi prawami finansowymi. Posiada również własne organy zarządzające oraz procedury postępowania. Środki z EFR przeznaczane są na udzielanie pomocy krajom Afryki, Karaibów i Pacyfiku. Źródła Finansowania działalności Wspólnoty pozostające poza budżetem to przede wszystkim działalność na międzynarodowych rynkach finansowych, na których Komisja występuje jako bezpośredni pożyczkobiorca lub pośrednio poprzez Europejski Bank Inwestycyjny (EIB). Środki pozyskiwane przez Komisję bezpośrednio na międzynarodowym rynku finansowym przeznaczone są na dofinansowanie działalności EWWiS, Euroatomu oraz na pomoc finansową dla krajów trzecich. Natomiast zadaniem EIB, który stanowi największe źródło finansowania pozabudżetowego, jest udzielanie pożyczek krajom członkowskim w celu wspierania realizowanych wspólnie polityk oraz finansowanie inwestycji o priorytetowym znaczeniu dla Unii jako całości, zwłaszcza w jej słabiej rozwiniętych regionach. EIB udziela pożyczek również podmiotom spoza UE, na podstawie umów zawartych między Wspólnotą a poszczególnymi krajami (np. Polską) czy grupami krajów.

EUROATOM


W połowie lat pięćdziesiątych zapanował w Europie kryzys energetyczny spowodowany zmianami technologicznymi w przemyśle i rozwojem motoryzacji. Zaczęto rozważać zwrócenie się w kierunku innego nośnika energii - w kierunku energii atomowej. Chciano ja wykorzystywać w celach pokojowych jak często podkreślano. 1-2 czerwca 1955 roku w Mesynie odbyła się konferencja, na której udało się osiągnąć porozumienie co do celowości rozpoczęcia prac nad utworzeniem - obok wspólnoty gospodarczej - organizacji do pokojowego wykorzystania energii atomowej. Powołano Komitet, który przedłożył w listopadzie 1955 roku plan utworzenia przez 6 państw-sygnatariuszy EWWiS nowej wspólnoty - Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (EURATOM).

Przeciwko utworzeniu EURATOM'U wystąpiła ostro Wielka Brytania. Obawiała się ona, że fakt ten zmniejszy jej wpływy w Europie zachodniej i przyniesie szkodę interesom monopoli brytyjskich na kontynencie. W miejsce EURATOM'U postulowała ona utworzenie organizacji międzynarodowej o charakterze koordynacyjnym, a otwartej dla wszystkich państw Europy zachodniej. Projekt ten został skrytykowany.

Traktat w sprawie EURATOM'U został podpisany 25 marca 1957 roku w Rzymie jednocześnie z Traktatem powołującym do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG). W życie wszedł 1.01.1958 r. po ratyfikowaniu go przez wszystkich sygnatariuszy, został zawarty na czas nieograniczony.

Celem EURATOM'U miało być stwarzanie warunków do powstawania i szybkiego rozwoju przemysłów atomowych w krajach Wspólnoty przez :

EWWiS


9 maja 1950 roku minister spraw zagranicznych Francji Robert Schuman (zwany często "Ojcem Zjednoczonej Europy") przedstawił plan opracowany wspólnie ze swoim bliskim współpracownikiem Jeanem Monnetem, dotyczący zjednoczenia europejskich producentów węgla i stali. Oparty był na projektach ponadnarodowych ugrupowań dla poszczególnych dziedzin gospodarki narodowej państw zachodnioeuropejskich. Realizacja projektu (zwanego od jego wnioskodawcy "planem Schumana") miała zapewnić RFN równouprawnienie z innym państwami - stronami tego planu w zakresie podstawowych surowców -węgla i stali, przy jednoczesnym poddaniu kontroli wykonywanej przez organ niezależny od instrukcji poszczególnych państw, a zatem również RFN. Koncepcja ta była konsekwencją tych obaw, które zostały omówione wyżej. Rodzi się pytanie : dlaczego węgiel i stal? Otóż te dwa surowce były podstawą przemysłu ciężkiego, w który wówczas najwięcej inwestowano. Węgiel - główny nośnik energii; stal - główny produkt przemysłu ciężkiego. 18 kwietnia 1951 w Paryżu 6 państw (Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy) podpisały Układ w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, który wszedł w życie 25.07.1952 r. Został zawarty na lat 50.

Do głównych celów EWWiS zalicza się: przyczynianie się do szybkiego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego, zwiększania zatrudnienia i podnoszenia stopy życiowej poprzez:

Europejska Wspólnota Węgla i Stali miała być pierwszą organizacją ponadnarodową. Świadczą o tym następujące rozwiązania instytucjonalne:

EWG


Utworzeniem wspólnego rynku przez państwa wchodzące w skład EWWiS były najbardziej zainteresowane kraje Beneluksu, z tego względu, że między nimi od 1947 roku istniała unia celna. Państwa te zapragnęły wejść na inne rynki europejskie, wiedząc z doświadczenia, że przyczynia się to do lepszej wymiany handlowej oraz zwiększa rozwój gospodarczy. Stworzyły, więc swego rodzaju lobbing na rzecz utworzenia wspólnego rynku.

Traktat ustanawiający EWG jak wspomniano wyżej został podpisany jednocześnie z Traktatem powołującym do życia EURATOM 25.03.1957 r. w Rzymie przez ministrów spraw zagranicznych, a ze strony Luksemburga, i Włoch, również prze szefów tych państw. W życie wszedł 1.01.1958 r. Został zawarty na czas nieograniczony.

Celem EWG było przyczynianie się do harmonijnego rozwoju gospodarczego, stałego i zrównoważonego wzrost gospodarczego, większej stabilności, szybszego wzrostu poziomu życia i ściślejszych związków między państwami członkowskim poprzez:

WALUTA

W dniu 1 stycznia 1999 r. na obszarze 11 spośród 15 krajów Unii Europejskiej zaczęła funkcjonować unia walutowa. Jest ona ostatnim etapem integracji gospodarczej w Europie, zapoczątkowanej w 1950 r. przez byłego francuskiego premiera Roberta Schumana, który zaproponował połączenie europejskich zasobów węgla i stali.

Podwaliny pod procesy integracyjne położono w 1958 r., kiedy to na mocy Traktatu Rzymskiego powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG). Liczyła ona początkowo 6 członków, by przez kolejne poszerzenia dojść do obecnej liczby 15. Mocą Traktatu z Maastricht z 1992 r. Europejska Wspólnota Gospodarcza została przekształcona we Wspólnotę Europejską, która razem z Europejską Wspólnotą Węgla i Stali oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, zwaną Euratomem, składa się na Unię Europejską (UE). Już wtedy postanowiono, że od stycznia 1999 r. zacznie funkcjonować unia walutowa, tzn. że wchodzące w jej skład kraje będą posługiwać się jedną, wspólną walutą.

W skład unii walutowej - oficjalna nazwa brzmi Unia Gospodarcza i Walutowa (UGW; ang. Economic and Monetary Union, EMU) - weszły kraje, które były zainteresowane przyjęciem wspólnej waluty i spełniły 5 tzw. kryteriów zbieżności:

Kryteria te spełniły: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia oraz Włochy. Do UGW nie weszły 4 kraje członkowskie UE: Wielka Brytania i Dania - przeciwne temu, aby ich waluty narodowe zostały zastąpione przez euro - oraz Szwecja i Grecja, które wówczas nie spełniały kryteriów zbieżności. Ta ostatnia została dwunastym członkiem UGW w dniu 1 stycznia 2001 r.

ETAPOWY PRZEBIEG WPROWADZANIA EURO


Począwszy od 1998 r. możemy wyróżnić trzy etapy w procesie wprowadzenia gotówkowej postaci euro:

W tym czasie wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, ustalono także, że euro i waluty narodowe będą, w tym okresie, funkcjonować równolegle. Działalność rozpoczęły EBC i ESBC. Okres końcowy (od 1 stycznia 2002 r. Do 30 czerwca 2002 r.), w którym nastąpi wycofanie z obiegu monet i banknotów narodowych oraz wprowadzenie w ich miejsce monet i banknotów euro. Począwszy od 1 marca 2002 r., stosowanie euro zamiast 12 walut narodowych krajów UGW jako miarę wartości, środka płatności czy tezauryzacji będzie obligatoryjne dla wszystkich.

FLAGA


Flaga Unii przedstawia dwanaście złotych gwiazd tworzących krąg na ciemnoniebieskim tle. Liczba gwiazd jest stała, nie powiększa się wraz z przyjęciem nowych członków i nawiązuje do symboliki Maryjnej.

DROGA POLSKI DO UNII


KALENDARIUM
2001 - Polska do Unii wstępuje w roku 2004.
1998 - Rozpoczęcie negocjacji o warunkach wstąpienia Polski do Unii Europejskiej
1994 - 8 kwietnia Polska złożyła oficjalny wniosek o członkostwo w Unii Europejskiej
1991 - 16 grudnia podpisano Układ Europejski - umowę o stowarzyszeniu Polski w UE. Korzyści polityczne i społeczne

Polska będzie uczestniczyć we wszystkich decyzjach UE, współtworząc unijna politykę wobec innych krajów, współdecydować o ważnych kwestiach międzynarodowych, m.in. o interwencjach wojskowych Wspólnoty. Będziemy mogli łatwiej i skuteczniej realizować interesy narodowe oraz w pełni kształtować życie polityczne naszego kraju.

Członkostwo Polski w UE stanowić będzie dodatkową, obok członkostwa w NATO gwarancję bezpieczeństwa i utrwalenia w naszym kraju systemu demokratycznego. Nastąpi to poprzez konsolidację wartości, które łączą Polskę z krajami zachodniej Europy - takimi jak zasada państwa prawa, poszanowania praw człowieka i praw mniejszości oraz zasady gospodarki rynkowej.

Polacy staną się pełnoprawnymi obywatelami Wspólnoty. Będziemy mogli posługiwać się europejskim paszportem, głosować i być wybieranymi do europejskich instytucji, mieszkać i kupować nieruchomości w krajach UE. Rozpoczynając pracę w jednym z krajów członkowskich będziemy mieli dostęp do wszelkich uprawnień socjalnych przewidzianych dla jego obywateli, takich jak ubezpieczenia, prawo do emerytury, ochrony socjalnej i prawnej.

Korzyści gospodarcze

Będziemy korzystać ze swobody podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej, świadczenia usług i wykonywania zawodu we wszystkich krajach członkowskich. Znikną obecne ograniczenia dotyczące podejmowania pracy lub otwierania własnej firmy w UE. Te same zasady będą dotyczyć obywateli innych państw członkowskich na terenie Polski.

Jednolity Rynek Unii Europejskiej, liczący prawie 400 milionów konsumentów, zostanie w pełni otwarty dla polskich towarów. Będzie to oznaczało zniesienie wszelkich ograniczeń w kontaktach handlowych Polski z UE, takich jak kontrole graniczne, bariery celne Polski i innych krajów UE wobec państw trzecich.

W Polsce zostanie wprowadzony system kontroli jakości towarów zgodny ze standardami UE. Oznacza to, że bezpieczeństwo i prawa polskich konsumentów będą lepiej chronione. Będziemy mieli takie same możliwości dochodzenia roszczeń, jak kupujący w innych krajach UE. Oznacza to łatwiejszy, szybszy i skuteczniejszy sposób egzekwowania naszych praw. Organizacje konsumenckie będą miały więcej uprawnień, mogąc również skuteczniej walczyć z zachowaniami monopolistycznymi producentów


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Co to jest Unia Europejska, rok 1
IV Unia Europejska, chomik, studia, STUDIA - 1 rok, Prawo Gospodarcze
Unia Europejska 2
Turcja a Unia Europejska
2 Unia Europejska historia struktura funkcje ciekawostkiid 20887 ppt
Złote akcje – Unia Europejska a Polska
Unia Europejska t1.32, Wspólna polityla rolna
Unia Europejska jest największymi kupcami świata
zagadkieuropa, Unia Europejska(2)
Unia Europejska a relacje zewnętrzne, Stosunki Międzynarodowe, Integracja Europejska
analiza SWOT integracji Polski z Unią Europejską (5 str), Analiza i inne
Unia Europejska jako aktor stosunkow miedzynarodowych wyklad ZIEBY
3857 Unia Europejska id 36427 Nieznany (2)
Rady Unii Europejskiej, rok 1
Wysoki Przedstawiciel UE, Unia Europejska
Unia Europejska panorama, inne materiały
Unia Europejska1, instytucje i źródła prawa UE
Unia Europejska

więcej podobnych podstron