Piramida Cheopsa, Wielka Piramida - egipska piramida, znajdująca się w Gizie nieopodal Kairu, wzniesiona ok. 2560 r. p.n.e. prawdopodobnie wg projektu Hemona, będąca częścią nekropolii memfickiej, według powszechnie akceptowanej przez środowiska naukowe teorii, stanowiąca w starożytności miejsce pochówku faraona Cheopsa (eg. Chufu).

Piramida Cheopsa oraz stojące obok niej piramidy Chefrena i Mykerinosa to najbardziej znany zespół piramid. Obok piramidy Chefrena postawiono monumentalny pomnik Sfinksa. Największa z piramid, piramida Cheopsa, uznana została przez starożytnych Greków za jeden z Siedmiu Cudów Świata.

Postawiona została na sztucznie wyrównanym terenie (zmierzone różnice poziomu wynoszą do 2,0 cm). Piramida zorientowana jest zgodnie z kierunkami świata. Boki jej są zwrócone dokładnie na północ, południe, wschód i zachód. Wielkie bloki kamienne, ważące po 2,5 tony (największe nawet około 15,0 t), zostały ustawione z wielką precyzją. Cała budowla składa się z ponad 2,3 mln takich bloków. Obłożona delikatnym wapieniem z Tury. Z obudowy tej pozostały jedynie fragmenty w jej najniższych warstwach. Ścięty wierzchołek piramidy spowodował, że jej wysokość zmalała do około 137,0 m.

Nazwa Piramidy

Achet-Chufu - Horyzont Chufu.

Wejście do piramidy znajduje się w północnej ścianie, nie na jej osi, lecz przesunięte około 7 metrów na wschód, na wysokości 17 metrów od poziomu gruntu. Od wejścia prowadzi Korytarz Zstępujący o wymiarach 114 cm x 119 cm, opadając w dół pod kątem 26°31'. Prowadzi on 105 m, poprzez masyw piramidy oraz skałę podłoża, do dalszej, poziomej części korytarza, wiodąc około 8,8 m do komory położnej głęboko w skale macierzystej, około 27,5 m poniżej poziomu gruntu. Komora ta, o wymiarach 14 m (wsch.-zach.) x 8,25 m x 3,5 m, jest pomieszczeniem niedokończonym, o nierównych ścianach i podłodze.

W jej południowej ścianie, naprzeciwko wejścia, znajduje się otwór drzwiowy, prowadzący do ślepo zakończonego korytarza, również pozostawionego przez budowniczych w stanie nieukończonym. Prawdopodobnie porzucenie planu wykorzystania komory jako komory grobowej nastąpiło w chwili, gdy część nadziemna piramidy zaczynała być właśnie wznoszona. Spowodowało to zmianę planu budowy całej piramidy. Wykorzystano 18 metrową część Korytarza Zstępującego i zaczęto drążyć - w masywie piramidy, w suficie Korytarza Zstępującego - Korytarz Wstępujący o długości 39 metrów, o przekroju takim, jak Korytarz Zstępujący i kącie wznoszenia 26°20'. Po pogrzebie króla wejście do Korytarza Wstępującego zostało zamaskowane kamienna płytą o kształcie i kolorze pozostałych płyt sufitu Korytarza Zstępującego.

Poprzez poziomy pasaż na jego końcu, o wysokości zaledwie 114 cm i nierównej powierzchni posadzki, dochodzi się do komory zwanej Komorą Królowej, położonej dokładnie w centrum piramidy. Tu także prace nie zostały doprowadzone do końca. Świadczą o tym nierówności posadzki i brak wyłożenia jej kamieniem lepszego gatunku. Komora ta, o wymiarach 5,74 m (oś pn.-pd.) x 5,23 m, przykryta jest stropem namiotowym, którego szczyt znajduje się na wysokości 6,22 m. We wschodniej ścianie komory znajduje się nisza o wspornikowych ścianach bocznych, o wymiarach 4,67 m x 1,57 m (u podstawy), głęboka na 104 cm.

W południowej i północnej ścianie komory znajdują się prostokątne otwory prowadzące do kanałów, które nie mają ujść na zewnątrz piramidy. Północny kanał wiedzie najpierw poziomo na długości 193 cm, po czym załamuje się w górę pod kątem 37°28', południowy wiedzie poziomo na długości 203 cm, po czym załamuje się pod kątem 38°28'.

Prawdopodobnie po wykonaniu Korytarza Wstępującego, pasażu i komory zwanej Komorą Królowej również nastąpiła zmiana planu budowy, w wyniku której nastąpiła dalsza rozbudowa korytarzy w piramidzie. Powstały wewnątrz piramidy dwa niezwykłe pomieszczenia. Wielka Galeria oraz Komora Króla. Istnieje pogląd, że Wielka Galeria była wykonana zgodnie z planem w czasie realizacji drugiej części budowy piramidy i stanowiła pomieszczenie, w którym zostały zmagazynowane potężne granitowe bloki, użyte po pogrzebie jako zasuwy blokujące wejście do Korytarza Wstępującego. Wielka Galeria została skonstruowana jako przedłużenie Korytarza Wstępującego. Jej długość wynosi 46,63 m, a wysokość 8,53 m. Gładkie ściany z wypolerowanego wapienia wznoszą się na wysokość 2,28

Ponad tym poziomem kolejnych siedem warstw bloków skalnych zostało wysuniętych ku środkowi o 7,5 cm każdy, tworząc strop wspornikowy. W trzeciej warstwie wysuniętych bloków, po obu stronach Galerii, budowniczowie wykuli występy, przy dolnej krawędzi bloków, biegnące wzdłuż całej Galerii. U najwyższej warstwy bloków sufit Galerii o szerokości 104 cm tworzą płyty kamienia ułożone pod kątem nieco ostrzejszym niż kąt wznoszenia się Galerii. W ten sposób każda z płyt posiada własny "zaczep" na ostatniej warstwie ścian Galerii, co umożliwiło zmniejszenie nacisku stropu całej Galerii u jej dolnej, początkowej części. Wzdłuż całej Galerii, po jej obu stronach, przy posadzce ciągną się dwie rampy o wymiarach 61 cm wysokości i 50 cm szerokości. Pomiędzy rampami przestrzeń posadzki ma taką samą szerokość jak strop, tj. 104 cm. W ścianach przy poziomie ramp znajduje się 56 otworów (po 27 z każdej strony + po jednym w wysokim stopniu u góry Galerii), prawdopodobnie gniazda belek, na których skonstruowano z desek podłogę łączącą Korytarz Wstępujący z Wielką Galerią, jednocześnie zakrywającą przejście do Komory Królowej.

W miejscu łączenia się Korytarza Wstępującego z Galerią znajduje się szyb, niegdyś zamaskowany blokiem kamiennym - pierwszym zaczynającym rampę wzdłuż Galerii po jej zachodniej stronie - o takim samym wyglądzie, jak pozostałe bloki rampy. Szyb częściowo pionowy, a częściowo zmieniający kąt opadania, łączy się z przedłużeniem Korytarza Zstępującego w jego części prowadzącej poprzez skały podłoża do komory pod piramidą.

Wielka Galeria kończy się wysokim stopniem, po którego przekroczeniu otwiera się długi i wąski pasaż, prowadzący od Komory Króla. Pasaż ten w jednej trzeciej swej długości ma podwyższony sufit i zwiększoną szerokość, tworząc przedsionek o ścianach południowej, wschodniej i zachodniej, wykonanych z czerwonego granitu. W ścianach wschodniej i zachodniej przedsionka wykute są po cztery szerokie bruzdy - trzy z nich, sięgające od podłogi po sufit, a czwarta sięgająca sufitu przedsionka, stanowiły niegdyś prowadnice granitowych zasuw, opuszczanych za pomocą lin i okrąglaków, zainstalowanych w półokrągłych wycięciach-zagłębieniach, widniejących do dziś w zachodniej ścianie przy samym suficie przedsionka. W ścianie południowej widnieją cztery kanały, przez które przewleczono liny.

W poprzek przedsionka, wpuszczone w pary bruzd nadal tkwią dwie płyty granitowych zasuw. Komora Króla o wymiarach 10,56 m (oś wsch.-zach.) x 5,23 m x 5,81 m zbudowana jest w całości z granitu. W ścianach północnej i południowej, na wysokości około jednego metra od posadzki, znajdują się wyloty prostokątnych kanałów. Kanały te - odmiennie od tych w Komorze Królowej - mają wyloty na zewnątrz piramidy. Kanał północny wznosi się pod kątem 31°, a południowy pod kątem 45°. W komorze znajduje się granitowy sarkofag, obecnie noszący ślady licznych uszkodzeń, pozbawiony pokrywy. Jego wymiar jest o 2 cm szerszy od prześwitu Korytarza Wstępującego, co wskazuje na to, że umieszczono go w komorze w czasie budowy piramidy. Niezwykłym rozwiązaniem architektonicznym jest konstrukcja stropu Komory Króla. Sufit komory stanowi dziewięć płyt granitu o łącznej wadze około 400 ton. Nad nimi znajduje się pięć zamkniętych pomieszczeń - przestrzeni. Cztery z nich o sufitach płaskich i piąta, najwyższa, o stropie namiotowym. Konstrukcja ta miała na celu możliwie jak największe odciążenia stropu samej Komory Króla, zabezpieczając komorę grobową przed zawaleniem w wyniku nacisku masy skał budulca piramidy.

Wymiary po wybudowaniu:

• wysokość do wierzchołka - 146,72 m

• długości boków:

• zachodni - 230 m 35,9 cm

• wschodni - 230 m 39,2 cm

• północny - 230 m 25,5 cm

• południowy - 230 m 45,3 cm

• kąt nachylenia ścian bocznych - 51°52'

Schemat przekroju pionowego przez Piramidę Cheopsa:

1. Dawne wejście 2. Obecne wejście wydrążone w 820 r.    z rozkazu kalifa Al-Mamuna 3. Korytarz łączący korytarze    Zstępujący i Wstępujący 4. Korytarz Zstępujący 5. Niedokończona komora

6. Korytarz Wstępujący 7. Komora królowej 8. Korytarz poziomy 9. Wielka Galeria 10. Komora królewska z sarkofagiem 11. Pasaż - przedsionek

---