PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

 

 

Okres przednaukowy

GUSTAW TRADE- imitacja, naśladownictwo ludzie naśladują się nawzajem jako ważny element socjalizacji.

1903 rok. W. Mc DUGALL INTRODUCTION TO SOCJAL PSYCHOLOGY

E. ROSS SOCJAL PSYCHOLOGY

Socjologiczny wariant psychologii społecznej bada zjawiska i procesy psychiczne występujące w życiu społecznym.

 

Okres naukowy

STANISŁAW MIKA

Psychologia społeczna bada procesy psychiczne i zachowanie się ludzi znajdujących się a w sytuacjach społecznych, tzn. tam gdzie występują inni ludzie.

Sytuacje społeczne bezpośrednie

C. i M. SHERIF:

•          inni jako jednostki- indywidua

•          członkowie małej grupy społecznej

•          inni jako członkowie zbiorowości - tłumu

•          członkowie instytucji lub organizacji społecznej

•          członkowie społeczeństwa globalnego- Polacy

 

 

Sytuacje społeczne pośrednie ;

kontakt poprzez materialne i niematerialne wytwory ludzkiej działalności kultura

•          materialne- dzieła sztuki, architektura, przedmioty użytkowe

•          niematerialne- język, religia, prawo, obyczaje

 

Metody badań

 

OBSERWACJA: służy opisowi natury zjawiska

•          Systematyczna- obserwatorem jest badacz który przystępuje do odpowiedzi na pytanie odnoszące się do określonego zjawiska społecznego obserwując je i kodując zgodnie z wcześniej przygotowanym zbiorem kryteriów.

•          Uczestnicząca - systematyczna -obserwator wchodzi w interakcje z obserwowanymi ludźmi, ale stara się nie wpływać na sytuację.

 

 

ANALIZA ARCHIWALNA: forma obserwacji systematycznej w której badacz obserwuje zachowanie społeczne prze badanie dokumentów archiwalnych (dzienniki, monografie, prasa itp.) bada zmianą postaw wobec kwestii.

 

SONDAŻ ANKIETOWY: Technika zadawania pytań w kontakcie bezpośrednim, lub wysyłanie ankiet do domów respondentów.

 

METODA KORELACYJNA: służy przewidywaniu czy na podstawie zmiennej X możemy przewidzieć zmienną Y.

Pomiarom podlegają dwie zmienne i szacuje się relacje między nimi, w jakim stopniu można przewidzieć wartość jednej na podstawie drugiej.

Korelacja pozytywna:

Jeśli wzrasta X to wzrasta Y max +1

 

Korelacja ujemna:

Jeśli wzrasta X to maleje Y min -1

 

Brak korelacji

oznacza brak związku X z Y

 

Metoda korelacyjna nie oznacza związku przyczynowo- skutkowego.

 

Warunki niezbędne:

Reprezentacyjność próby dla populacji

Losowy dobór- każdy ma taką samą szansę pojawienia się w próbie.

 

EKSPERYMENT: Metodą tą bada się przyczynowość - czy zmienna X jest przyczyną zmiennej Y.

 

Rodzaje eksperymentu:

 

Naturalny: obiekt wie, że jest badany

 

Laboratoryjny: duża precyzja pomiaru obiekt może wchodzić w rolę dobrej osoby badanej. Tworzą się artefakty badawcze (sztuczne),

Badacz musi zwracać uwagę na dwa rodzaje trafność:

 

Ustalanie trafności wewnętrznej i zewnętrznej w eksperymencie

 

Trafność wewnętrzną eksperymentu- tylko zmienna niezależna wpływa na zmienną zależną (ścisła kontrola wszystkich zmiennych)

 

Trafność zewnętrzna eksperymentu- to stopień, w jakim wyniki badania mogą być generalizowane na inne sytuacje oraz innych ludzi (sytuacje społeczne nie eksperymentalne).

 

Generalizacja na inne sytuacje

 

Realizm sytuacyjny - maksymalne podobieństwo sytuacji eksperymentalnej do sytuacji realnych życia społecznego.

 

Realizm psychologiczny - stopień podobieństwa psychologicznego eksperymentu do sytuacji społecznych, tzn. czy eksperyment kontroluje procesy psychologiczne podobne do tych z życia codziennego.

 

Generalizacja na innych ludzi.

 

Losowy dobór próby

Powtarzalność eksperymentu wobec innych osób i sytuacji

 

Postawy

W 1920 roku Florian ZNANIECKI i THOMAS uznali, że pojęcie postawa jest naturalną kategorią pojęciową w psychologii społecznej.

 

Postawą człowieka wobec pewnego przedmiotu jest ogół względnie trwałych dyspozycji do oceniania tego przedmiotu i emocjonalnego nań reagowania oraz ewentualnie towarzyszącym tym emocjonalno oceniającym dyspozycjom względnie trwałych przekonań o naturze i własnościach tego przedmiotu i względnie trwałych dyspozycji do zachowania się wobec tego przedmiotu.

 

Obiekty postaw:

• rzeczy

• ludzie

• kasy przedmiotów

• zdarzenia, sytuacje

• obiekty co do istnienia których nie jesteśmy pewni

 

Struktura postawy

 

Typy postaw

 

• asocjacje afektywne- oceniająco- emocjonalny rozwinięty na szczątkowej wiedzy i braku programu zachowania się.

• Postawy poznawcze- wiedza o obiekcie, słabo rozwinięty program zachowań.

• Postawy behawioralne - emocjonalno- oceniające, rozwinięty program działania.

• Postawy pełne- występują w nich wszystkie trzy komponenty tzn. emocjonalno oceniający, wiedza o obiekcie i rozwinięty program działania.

Cechy postaw

 

• Brak wiedzy o obiekcie.

• Treść przedmiotowa- co jest obiektem postaw

• Zakres postawy

• Złożoność postawy

• Stopień rozwinięcia komponentów

• Zawartość - zgodność wiedzy z komponentami pod względem znaku i siły.

• Stopień powiązania postaw, obiekty postaw: Ja, inne osoby, znaczące, wartości.

• Trwałość postawy

• Stopień internalizacji (uwewnętrznienia), głębokość przyswojenia postawy.

 

Postawa nie równa się zachowaniu. Można wskazać dwie grupy czynników między postawą a zachowaniem.

Czynniki osobowościowe:

• Postawa wobec innych obiektów.

• inne motywy.

• umiejętności werbalne- brak możliwości opisania swojej postawy.

• Umiejętności społeczne- wiedza o zachowaniu w danej sytuacji społecznej.

Czynniki sytuacyjne:

• Presja ważnych osób.

• Rola społeczna.

• Istnienie alternatywnych zachowań.

• Zmiana w poziomie ogólności przedmiotu postawy.

• Przewidywana konsekwencja zachowania zgodnego z postawą.

• Nieprzewidziane zdarzenia.

 

Możliwości zmiany postaw.

 

C.HORLAND- YALE UNIWERSITY

 

•          Kompetencja i wiarygodność - wiedza eksperta i umiejętność jej przekazania.

• Stopień podobieństwa postaw miedzy nadawca a odbiorcą.

• ogólna atrakcyjność osoby.

• Ocena intencji nadawcy, ale również cel komunikatu.

Ulegamy komunikatom, które mogą nam pomóc.

 

Komunikat - rodzaj, sposób doboru treści.

• czy kończy się wnioskiem.

• kolejność argumentacji- efekt świeżości..

• jedno lub dwustronny przekaz.

• poziom wykształcenia odbiorcy.

• znak pierwotnej postawy odbiorcy

• efekt uodpornienia- zmiana postaw wobec sytuacji uodparnia na pozostałe kontrargumenty.

• stopień rozbieżności w stosunku do postawy odbiorcy.

 

Stopień zaangażowania odbiorcy.

 

Charakterystyka odbiorcy

 

• wykształcenie odbiorcy

• stopień zaangażowania

• znaczenie płci

• ogólna podatność na perswazje(np. w związku z niską samooceną)

• aktywny lub bierny odbiór treści przekazu (aktywny tzn. skłaniający do zmiany postawy)

 

Strategia zmiany postawy:

Centralna- argumenty zawarte w przekazie.

Peryferyczna- długość i czytelność przekazu, osoba nadawcy.

 

Zachowania pro społeczne

Jako zachowanie pro społeczne uważa się każde działanie powodujące korzyści innej osobie

Socjo-społeczne

 

Geny sprzyjające przetrwaniu jednostki są utrwalone dzięki mechanizmowi naturalnej selekcji.

Wiele zachowań społecznych ma u podłoża wyposażenie genetyczne, w toku ewolucji niektóre z tych zachowań były bardziej utrwalonej stanowią treść naszego genotypu.

 

Norma wzajemności - jest to norma że inni będą nas traktować w taki sam sposób jak i my ich traktujemy.

 

Wymiana społeczna - zyski i koszty związane z pomaganiem.

 

	Udzielenie pomocy	Nie udzielenie pomocy
Koszty	-strata czasu (krótko i długoterminowe) -zagrożenie dla zdrowia i zycia -prawna odpowiedzialność -zależność (osoby, której udzielono pomocy) -odroczenie zagrożenia dla życia	-Obniżenie samooceny -dezaprobata społeczna (prawna odpowiedzialność)
Zyski	-poprawa samooceny -uznanie społeczne -uniknięcie odpowiedzialności za nieprawidłowe udzielenie pomocy -umocnienie zachowań prospołecznych -nagroda pieniężna rozgłos i sława	-uniknięcie straty czasu (krótko i długoterminowej -uniknięcie zagrożenia dla zdrowia i życia -uniknięcie odroczonego zagrożenia zdrowia i życia -uniknięcie zależności ofiary -uniknięcie odpowiedzialności prawnej za przyczynienie się do pogorszenia stanu ofiary

 

 

Koncepcje empatii i altruizmu

 

Altruizm jest to działanie ukierunkowane na niesienie pomocy drugiej osobie z pominięciem własnego interesu.

 

Empatia zdolność postawienia siebie na miejscu drugiej osoby, odbierania w podobny sposób wydarzeń i odczuwania emocji.

 

Empatia skłania nas do udzielania pomocy bez względu na konsekwencje działania.

Ukierunkowanie zachowań prospołecznych

Osobowość altruistyczna

Wpływ nagród związanych z pomaganiem

Zachęcanie do pomagania w domu.

 

Modelowanie- dostarczanie wzorców

Płeć nie ma związku z płcią, a z zachowaniem społecznym. Jest wpływ płci na formy udzielania pomocy.

Samopoczucie A.Jsen P.Levin

Dobry nastrój powoduje, że dostrzegamy radosne strony życia.

Pomaganie przedłuża trwanie dobrego nastroju.

Dobry nastrój skupia uwagę na własnej osobie i ludziach dbających o zachowanie zgodne z normą.

Ludzie angażują się w pomoc

Determinanty sytuacyjne:

Środowisko

Czas

 

Reakcje innych świadków zdażenia - kumulacja ignorancji

Świadkowie zdarzenia obserwują swoją obojętność, interakcja zdarzenia jako niegrzeczność i nie pomagając interakcji.

Własne kompetencje do udzielania pomocy, liczy się charakterystyka ofiary wypadku.

 

Zachowania Agresywne

 

Katharsis - agresja może występować w roli oczyszczenia, prowadzone badania nad skazanymi za morderstwo ujawniły, że byli oni nadmiernie socjalizowani, zbyt duża samokontrola.

Koncepcja socjologiczna Konrada LORENZ kierunek starający się wyjaśnić działania społeczne prze czynniki biologiczne.

Jest w człowieku i w zwierzętach gotowość do walki (wrodzona)

• Ludzie zachowują się agresywnie reagując na wspomnienia lub przewidując zdarzenia w przyszłości.

• U zwierząt ten osobnik, który przegrywa walkę sygnalizuje, że się poddaje, u człowieka okazywanie uległości zwiększa agresję.

• Człowiek w odróżnieniu od zwierząt wypracował instrumenty bezpośredniej interakcji.

 

Fizjologiczne podłoże agresji.

 

Obszarów mózgu odpowiedzialnych za agresję: ciało migdałowate, podwzgórze.

Można agresję kierować zdalnie, sygnały radiowe wysyłane go ciała migdałowatego zatrzymywały atak byka. Wstrzykiwanie środków farmakologicznych do podwzgórza powodowało wzrost lub spadek agresji. Płat skroniowy odpowiada za zdolności kontroli własnego zachowania, opanowania agresji.

Chromosomy:

Płciowe- wśród więźniów skazanych za działania agresywne występuje często układ chromosomów XYY,

Mężczyźni częściej stosują agresją czynną kobiety natomiast agresję werbalną.

 

Agresja jako popęd nabyty:

Według koncepcji DOLLARD-MILLER

Popęd - napięcie, energia.

Frustracja - stan, gdy pewna aktywność ukierunkowana na cel zostaje zablokowana, siła frustracji zależy od siły motywacji, stopnia zakłócenia i liczby zakłóconych sekwencji aktywności.

Frustracja - czynnik przeszkadzający, stwierdzono, że agresja spowodowana przez frustrację może być przemieszczona na obiekt słabszy. Źródła tkwią w innych czynnikach niż te, które spowodowały agresję.

Aby pojawiło się agresywne zachowanie musi istnieć wewnętrzna gotowość do agresji lub też pewne sygnały agresji (bodźce wyzwalające), takim czynnikiem może być nie lubianych osób lub broń.

 

Agresja jako zachowanie wyuczone społecznie:

Teoria społecznego uczenia się ALBERTA BANDURA

Agresja jest czynnikiem awersyjnych doświadczeń i przewidywanych korzyści.

Model - pewna, pewna osoba, z którą można się identyfikować w celu osiągnięcia korzyści.

Jeżeli agresja modela przynosi korzyści to zaczynamy naśladować działania modela. Jeśli model zostaje ukarany to agresja u obserwatora spada, ponieważ przewiduje, że zostanie również ukarany.

 

W rodzinie istnieją warunki do modelowania.

Rodzice są najbardziej efektywnymi modelami, którzy mogą nagradzać i karać, uległe osoby są zależne.

Przemieszczenie agresji:

Uczymy agresji wprost odwołując się do ról społecznych.

Czynniki zwiększające agresję:

Zagęszczenie w miastach

Walki lub bierność

Zanik opiekuńczości hiperseksualizm

Akty kanibalizmu

Dojazdy do pracy- negatywny wpływ na rodzinę, nieustanne zmęczenie, lęk, gniew (agresja)

 

 

Rozproszenie odpowiedzialności

Warunek braku czasu, anonimowość i deindywiduacja powodują narastanie agresji.

Malowanie twarzy- eksperyment

Twarz pomalowana- wysoka agresja 12 grup

Twarz nie pomalowana i niska agresja - 3 grupy

 

Wandalizm

Niszczenie wartości i życia bez celu

Formy wandalizmu:

• Wandalizm zaborczy- niszczenie własności w celu uzyskania wartości

• Wandalizm taktyczny niszczenie własności w celu zwrócenia uwagi i wymuszenia reakcji.

• Wandalizm ideologiczny- dla poparcia sprawy o charakterze ideologicznym.

• Wandalizm mściwy - odwet na właścicielu pewnego dobra

• Wandalizm zabawowy- niszczenie własności dla zabawy

• Wandalizm złośliwy- niszczenie własności w sytuacji gniewu lub frustracji.

 

Jak redukować agresję?

Logiczna argumentacja rozumowa

Stosowanie kar - nie stosować kar i nagród skrajnych, należy stosować nagrody i kary niewystarczające.

Karanie agresywnych modeli

Nagradzanie alternatywnych zachowań

Rozwijanie empatii w stosunku do innych

 

Stereotyp i uprzedzenia społeczne

 

Stereotyp- schemat, wzór cech dotyczących określonej grupy społecznej.

Cechy stereotypu

• mniej adekwatny od rzeczywistości, cechy przypisywane grupom są wyostrzone i wyodrębnione, dokonuje się zwiększenia różnic międzygrupowych (stereotypy rasowe), dokonuje się przypisywania osobom cech na zasadzie uogólnienia.

• stereotypy mają charakter społeczny, są społecznie tworzone i społecznie rozpowszechniane.

• stereotypy są schematem sztywnym i trwałym.

 

Różnice między stereotypami

 

• ze względu na przedmiot- stereotyp grup rasowych, narodowych, zawodowych, regionalny,

• znak- pozytywne, autostereotypy, ambiwalentne,dwuwartościowe.

• siła -stopień pewności z jakim przypisywane są cechy

• złożoność- liczba cech

• stopień rozpowszechnienia- jaki procent osób z danej populacji posiada dany stereotyp

• trwałość- ze względu na czas trwania

• stopień adekwatności

 

Funkcje stereotypów.

Stereotypy są przykładem ekonomizacji poznawania i działania.

•       poznawcza- służy opisowi i wyjaśnieniu zjawisk społecznych, polega to na tym że nie trzeba wdawać się w interakcje.

•       przystosowawcza- ułatwia decyzje dotyczącą zachowania

•       umacnianie i obrona wartości

• o       pozytywny- służy umacnianiu i obronie wartości grupowych- zwłaszcza jeśli towarzyszy mu negatywny grupy obcej

• o       negatywny -?

•       4.racjonalizacja własnej agresji i wrogości.

 

Skąd się biorą stereotypy?

Poznawczy - proces kategoryzacji, jest to łączenie podobnych pod pewnym względem przedmiotów , lub zjawisk i traktowanie ich jako funkcjonalnie równoważnych

 

my - nie my

 

Zwiększenie różnic międzygrupowych, interkategorialnych,

Zacieranie różnic wewnątrz grupowych intrakategorialnych.

Tendencja do zacierania różnic intrakategorialnych jest większa w doniesieniu do grupy obcej i mniejsza w odniesieniu do grupy własnej.

Wynika to z tego, że mam inną częstotliwość kontaktu z innymi.

Tendencja do unifikowania obcych, służy do tłumaczenia naszej agresji i jest próbą jej usprawiedliwienia.

Iluzoryczna korelacja - tworzy błędne związki między faktami, zjawiskami, cechami.

Dotyczy łączenia ze sobą cech wyróżniających, a do takich wyróżnia cechy nadane np. norma jest to, że ludzie nie kradną.

Nieprawidłowa generalizacja - przypisywanie wszystkim członkom danej grupy tych samych cech.

Społeczne pochodzenie stereotypów- społecznie wytwarzane i kolportowane.

Motywacyjno-emocjonalne

•          frustracja interesów własnej grupy

•          konflikty międzygrupowe

•          dążenie do obrony i umacniania wartości wewnątrz grupowych.

 

 

 

Samoutrwalanie się stereotypów

•          powstają w dzieciństwie a dotyczą obiektów odległych i trudno jest o weryfikacje informacji.

•          selekcja informacji - ludzie widzą to co jest zgodne ze stereotypem, stereotyp obniża próg percepcji cech i zachowań zgodnych ze stereotypem i podwyższa próg percepcji cech i zachowań z nim niezgodnych.

•          potwierdzenie części stereotypu uważane jest za potwierdzenie całego stereotypu.

•          tendencyjna interpretacja bodźców wieloznacznych i złożonych.

•          zachowanie unikające i samospełniające się proroctwo.

 

Uprzedzenia - postawa negatywna wobec grupy społecznej oparta a niepełnych i niewłaściwych danych, silna, sztywna i odporna na argumentacje.

Związki

Stereotyp poprzedza uprzedzenie

Źródła

Konflikt międzygrupowy - frustracja interesów własnej grupy

Obrona wartości własnej grupy

Konformizm

Osobowość autorytarna - źródłem uprzedzeń mogą być wczesnodziecięce doświadczenia.

 

Wpływ uprzedzeń na ludzi.

•          selekcja informacji - asymilacja informacji

•          uproszczone dychotomiczne spostrzeganie

•          projekcyjność

•          wrażliwość na bodźce wywołujące zagrożenie

•          wpływ zachowania - unikanie lub samospełniające się proroctwo.

 

Programy niwelowania stereotypów:

•          hipoteza kontaktu (G.ALLPORT) kontakt równolicznych grup, spotkanie osób o równej pozycji społecznej, warunki w których niema zagrożenia interesów grupowych, warunki kooperacji- postawienie zadania wymagającego współpracy.

•          edukacja wielokulturowa

 

Mała grupa Społeczna

A.HARE

 

Koncepcja grupy i powstawania grupy.

Aby o dwu lub więcej osobach można było powiedzieć, że stanowią małą grupę społeczna muszą spełniać następujące warunki:

•          muszą istnieć pomiędzy jej członkami bezpośrednie interakcje

•          muszą występować cele grupowe

•          normy grupowe

•          struktura grupy

•          poczucie odrębności

J.TAJFEL J.TARNER

 

Podstawą tworzenia i funkcjonowania grupy są procesy percepcyjne i poznawcze doprowadzające do powstania subiektywnego poczucia odrębności MY. Członkostwo w grupie jest, więc systemem psychologicznym a nie socjologicznym czy formalnie instytucjonalnym.

Grupa społeczna składa się z dwóch lub więcej osób, które podzielają społeczne identyfikacje lub uważają się za członków tej samej społecznej kategorii.

 

Minimalna sytuacja międzygrupowa

 

Interakcje - wzajemny wpływ osób na siebie, komunikacja werbalna i niewerbalna. Najprostszym sposobem jest system analizy interakcji opisany przez R.BALESA.

 

Dziedzina społeczno - emocjonalna związana z wyrażaniem pozytywnych emocji:

Żartowanie dla rozładowania napięć,

Zgadzanie się

Kooperowanie

Rozwiązywanie zadania - próby rozwiązywania zadań

Kierowanie, wyrażanie opinii, kierowanie.

Rozwiązywanie zadania - prośby o pokierowanie

Prośba o ocenę, wyrażenie opinii, poddanie wskazówki, pomysłu

Społeczno - emocjonalna- uczucia negatywne

Obniżenie pozycji

Ujawnianie wrogości i lęku

Nie zgadzanie się.

Cel grupowy - jest to punkt w przestrzenie opatrzony wartością dodatnią, postrzegany jako pozytywny.

Czy cel jest jeden czy jest ich więcej

Czy zbliżamy się do celu

Czy cel jest jasny(operacyjny) czy niejasny (nie operacyjny).

Grupa pracuje lepiej, gdy cel jest jasny - określony.

 

Geneza celów

 

Geneza formalna- wchodząc do instytucji wiem, co mam robić.

Wypadkowe celów członków grupy

 

Normy grupowe

Norma jest to przepis mówiący jak powinni zachowywać się członkowie grupy.

Przepisy te pełnią funkcje:

•          sprzyjają osiągnięciu celu

•          członkowie grupy sami wypracowują normy

•          tworzy strukturę grupy

Zróżnicowana struktura członków grupy

•          struktura awansu

•          struktura władzy

•          struktura komunikowania

•          struktura atrakcyjności interpersonalnej

Struktura władzy jako cel kontroli zachowania członków grupy.

 

Podstawy władzy:

 

•          przestrzegania norm społecznych

• kompetencje

• system kar i nagród

• identyfikacja(uznawanie osób za wzór)

 

Lider grupy:

Teoria cech: mówi ona, że trzeba posiadać cechy odpowiednie do stanowiska:

• inteligencja ogólna

• zdolności interpersonalne, empatii

• wysoka potrzeba osiągnięć

• potrzeba satysfakcji z kierowania

• niski poziom potrzeby bezpieczeństwa

• pewność siebie i zdecydowanie

• kontrola własnych emocji

• odporność na stres.

 

Antyzdolności przywódcze:

•          nieopanowanie

•          afektacja

•          nieprzychylny stosunek do ludzi

•          trudności w kontaktach społecznych

•          stawianie ludziom nadmiernych wymagań

•          generowanie lęku

•          wypaczanie informacji

•          gustowanie w rozliczeniach

 

Koncepcja interakcyjna

Trzeba posiadać cechy osobowości, ale też kompetencje szczegółowe ważne z punktu widzenia danej sytuacji.

 

Style kierowania:

Autokratyczny

Demokratyczny

Liberalny

 

Modele kierowania

FIEDLER

Cel grupowy- czy go brak, czy istnieje, czy jest dość jasny, czy jest określony stopień akceptacji kierownictwa, czy kierunek nie jest zupełnie akceptowany, średnio akceptowany, czy nie jest w ogóle akceptowany.

Pozycja kierownictwa w strukturze grupy:

Czy możne awansować

Czy ma mocną czy słabą pozycję w warunkach skrajnych.

 

Struktura komunikowania:

 

Socjometryczna atrakcyjności interpersonalnej

Spójność grupy jest pochodną atrakcyjności grupy.

•          cechy członków grupy

•          cel grupowy

•          aktywność grupy

 

Wpływ wywierany przez grupę

Konformizm - to zmiana zachowania spowodowana rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony osoby lub grupy dostosowanie zachowania i sposobu myślenia do grupy niezależnie od tego czy dopasowanie ma negatywny czy pozytywny charakter

Uległość i podporządkowanie dla osobistych celów, korzyści przy rezygnacji z wartości pozaosobistych.

 

Dwa rodzaje konformizmu -

•          Konformizm informacyjny - obserwacja zachowania innych i zachowywanie się jak one

•          Konformizm normatywny - (alienacyjny) pragnienie pozostania w grupie, posiadanie przyjaciół

 

Konformizm wiąże się ze stratami:

•          Ograniczenie podmiotowości

•          Ograniczenie dopływu informacji diagnostycznych dla samego siebie (bram możliwości samokontroli)

 

Badania nad konformizmem

•          cechy grup

•          cechy sprawy której dotyczy presja

•          cechy osób na które wywierana jest presja

 

cechy grup

•          wielkość grupy (najbardziej wpływowa 3-4 osoby)

•          jednomyślność

•          Skład grupowy - pozycje i kompetencje innych członków grupy im wyżej tym wpływ jest większy.

•          Spójność grupy

 

cechy sprawy której dotyczy presja -

•          stopień trudności

•          jasność zadania

•          stopień nowości zadania

 

cechy osób na które wywierana jest presja

•          płeć

•          samoocena

•          relatywne kompetencje

•          pewność i stabilność oceny

•          kompetencje

•          pozycja w grupie -pozycja w strukturze władzy

•          motywacje potrzeb osób

•          konformizm jako strategia dominowania

 

Nonkonformizm - kierowanie się własnym sądem i przekonaniami

 

Antykonformizm - przykład postawy negatywistycznej osoba antykonformistyczna zawsze się nie zgadza

 

Facylitacja (ułatwienie) i próżniactwo społeczne

 

Facylitacja -jak obecność innych wpływa na poziom wykonania zadania.

 

Sytuacja audytorium - sytuacja działania razem (obok siebie)

 

Grupa niespołeczna jest to grupa, w której dwie lub więcej osób znajdują się w tym samym miejscu i czasie, lecz nie współdziałają ze sobą.

 

Grupa społeczna - dwie lub więcej osób współdziałających ze sobą oraz współzależnych od siebie w tym sensie, że w zaspokajaniu potrzeb i osiąganiu celów musi na sobie polegać.

 

Według Roberta Zajonca

Zadania trudne:

•          opanowanie nowych umiejętności(czynności) uczenie się

•          zadania łatwe

emitowanie czynności doskonale opanowanych

obecność innych ludzi podnosi poziom wykonania zadań łatwych i obniża poziom wykonania zadań trudnych.

Ocena jest źródłem pobudzenia facylitacja społeczna jest to napięcie wynikające z obecności innych osób i możliwość oceny naszego działania czego rezultatem jest leprze wykonanie zadań łatwych i gorsze zadań trudnych. Źródłem pobudzenia jest obecności innych i to że dochodzi do konfliktu ze źródłem i partnerem.

 

Próżniactwo społeczne

 

Próżniactwo społeczne- jest to uspokojenie umotywowane przekonaniem, że przebywanie w grupie utrudnia ocenę indywidualnego działania, uspokojenie osłabia wykonanie zadań prostych ułatwia wykonanie zadań trudnych.

 

 

Specyfika decyzji grupowych

 

Grupa może podjąć bardziej ryzykowne działania lub decyzje.

Powody

 

Rozproszenie odpowiedzialności

Rola lidera

Oswojenie się z decyzją

Ryzyko jako wartość

 

Polaryzacja grupowa jest to tendencja grupy do podejmowania skrajnych decyzji niż początkowe inklinacje (skłonności) grupy.

Czynniki poznawcze - interakcja, dochodzi w grupie do wymiany argumentów gromadzenia informacji w wyniku, czego stanowiska stają się bardziej wyraziste.

 

Czynniki motywacyjne

Chęć uzyskania sympatii w grupie

Teoria wartości kształtowanej grupowo

Myślenie grupowe - rodzaj myślenia, w którym liczą się myśli ukierunkowane na spójność i solidarność grupy niż uwzględnianie realistycznych faktów

 

•          -spójność grupy

•          -konformizm wobec norm grupowych

•          -tendencja do rozwiązań negatywnych i stereotypowych wyobrażeń przeciwnika

•          -tendencja do przesunięcia poziomu ryzyka

•          -izolacja grupy

•          -autorytarny przywódca

•          -słabo wypracowane sposoby podejmowania decyzji

 

Syndromy

 

Iluzja wszechmocności, niezwyciężoności podzielana przez większość albo i wszystkich członków grupy, która stwarza przekonanie o sukcesie i ośmiela do podejmowania ryzyka.

Kolektywne wysiłki w celu pominięcia ostrzeżeń, które mogłyby do rozproszenia wartości. Niekwestionowana wiara we wrodzone możliwości grupy, co skłania do ignorowania etycznych konsekwencji decyzji.

Stereotypowy wizerunek przywódcy wroga, aby wchodzić z nimi w układy lub uważanie ich za zbyt słabych i głupich by mogli pokrzyżować nasze plany.

Bezpośredni nacisk na każdego członka grupy, który próbuje nie zgodzić się ze stanowiskiem grupy.

Autocenzura odstępstw od grupowego uzgadniania, wspólne iluzje jednomyślności, której przyczyną jest konformizm, autocenzura i fałszywe przypuszczenie, że milczenie jest wyrazem zgody.

Wyłonienie z grupy stróża poprawnego myślenia, którego zadaniem jest ochrona grupy przed dopływem niepomyślnych informacji.

Lider grupy powinien każdemu z członków grupy wyznaczyć rolę wymagającą krytycznej oceny proponowanych rozwiązań.

Przywódca powinien być bezstronny a nie stwarzać preferencji na początku dyskusji.

Organizacja powinna wprowadzić praktykę powołania kilku niezależnych grup podejmujących decyzje i grup oceniających każda z tych grup powinna pracować z innym liderem.

Grupa decydentów powinna od czasu do czasu dzielić się na dwie lub więcej grup spotykających się oddzielnie pod różnym kierownictwem a następnie spotykać się razem dla wypracowania różnych stanowisk.

Każdy członek grupy powinien od czasu do czasu omawiać grupowe rozwiązania z zaufanymi współpracownikami.

Powołanie ekspertów

Goście powinni być zapraszani na długo przed tym nim grupa osiągnie jedność, nie zaś wtedy została już podjęta decyzja, gość powinien być proszony o otwarte zgłaszanie swoich wątpliwości.

Kiedy gość przedstawi swoje wątpliwości, lider powinien zainicjować dyskusje nad zagadnieniem.

Powołanie roli adwokata diabła, którego zadaniem jest krytykowanie pomysłów, rola ta powinna podlegać rotacji.

Przygotowanie alternatywnego scenariusza sytuacji i intencji rywali.

Po osiągnięciu wstępnej zgody grupa decydentów powinna odbyć spotkanie drugi raz, na którym od każdego członka grupy oczekuje się wyrażenia i podkreślenia jaskrawości.

Strona znajduje się na serwerze www.republika.pl

---