Dydaktyka Ogólna ćwiczenia, studia, II rok, Dydaktyka - różne


1. Proces kształcenia (nauczania-uczenia się) jest systematycznym, planowym, zamierzonym i długotrwałym zbiorem ściśle ze sobą powiązanych dydaktycznych czynności nauczyciela i czynności uczniów. Może inicjować go nauczyciel, ale także uczeń (samokształcenie).

Proces złożony jest z czynności nauczania i uczenia się, zmierza do osiągnięcia wcześniej zaplanowanych rezultatów programu nauczania.

2. Modele kształcenia na przestrzeni wieków:
-eksponowana rola nauczyciela (guru), encyklopedyzm;
-Dewey- najważniejszy uczeń, nauczyciel to obserwator, zbyt pełen luz;
-uczeń = nauczyciel;
W nowoczesnym systemie kształcenia czynności nauczyciela i uczniów tworzą zintegrowaną całość- przy zachowaniu kierowniczej roli nauczyciela oraz aktywnego i samodzielnego udziału uczniów. Okoń zaobserwował wspólne elementy procesu kształcenia.
Cechy nowoczesnego modelu kształcenia według Kupisiewicza:
-jedność uczenia się i nauczania;
-jedność oddziaływań dydaktycznych i wychowawczych;
-wszechstronność- łączenie tego, co się dzieje w szkole z życiem;
-możliwość obejmowania działalnością dydaktyczno- wychowawczą o różnym tempie pracy, zasobie wiedzy, stopniu zaawansowania w przedmiocie, stopniu uzdolnienia, albo trudności z nauką;
-elastyczność metodyczna i organizacyjna;

Modele kształcenia funkcjonujące w historii dydaktyki:

  1. przewaga roli nauczyciela (encyklopedyzm)

  2. przewaga roli ucznia (Dewey)

  3. zrównoważenie roli uczenia i nauczyciela

Nowoczesny system kształcenia charakteryzuje się tym, iż rola nauczyciela i podległych mu uczniów stanowią pewną zintegrowaną całość. W procesie tym nauczyciel posiada kierowniczą rolę natomiast uczniowie wykazują aktywny i samodzielny udział w lekcję. Wincenty Okoń stworzył teorię dotyczącą wspólnych elementów procesu kształcenia. Kupisiewicz podaje następujące właściwości nowoczesnego modelu kształcenia:

CHARAKTERYSTYKA OGNIW : ad. 3i 4

Okoń jest twórcą teorii 7 ogniw (elementów wspólnych) procesu kształcenia- łańcuch tych ogniw jest rozerwalny:
Elastyczność teorii ogniw polega na tym, że nie wszystkie ogniwa muszą pojawiać się na każdej lekcji, czasem korzystne jest pominięcie któregoś z ogniw, (ale nie jest dobre, gdy pomijamy 2 lub 3 ogniwa); nie musi być przestrzegana kolejność pojawiania się ogniw na lekcji; niektóre ogniwa mogą występować jednocześnie- mogą wchodzić ze sobą w jakieś związki; teoria ta nie jest schematem pracy, lecz propozycją, z której nauczyciel może skorzystać w dowolny sposób;
Ogniwa procesu kształcenia są to wyodrębnione przez Okonia momenty wspólne dla wszelkiego kształcenia, zostały one wyodrębnione na podstawie informacji wielu działań szkolnych np. matematyki, fizyki, biologii, wywnioskowano, że najważniejsze momenty to 7 ogniw procesu dydaktycznego

Okoń jest autorem koncepcji siedmiu ogniw (czyli elementów wspólnych) procesu kształcenia, których łańcuch jest rozerwalny. Elastyczność tej teorii wyraża się w tym, iż na jednej lekcji niekoniecznie należy stosować wszystkie te ogniwa, czasami nawet korzystniej jest pominąć któreś z nich (jednak nie więcej niż 2-3). Ponadto, niektóre z ogniw występują czasami jednocześnie w czasie lekcji, wchodzą w różne jakieś związki. Teoria siedmiu ogniw nie stanowi schematu pracy lecz pewną propozycję dla nauczyciela.

Wyróżnione przez Okonia ogniwa procesu nauczania i uczenia się stanowią pewne momenty wspólne występujące w każdym procesie kształcenia. Ogniwa te wyodrębnione zostały w oparciu o informacje dotyczące różnych działań szkolnych (matematyka, fizyka, biologia itd.), na podstawie których wywnioskowano siedem najważniejszych momentów procesu dydaktycznego:

  1. uświadamianie sobie przez uczniów celów i zadań dydaktycznych

  2. poznawanie nowych faktów

  3. nabywanie pojęć

  4. utrwalanie wiadomości

  5. przechodzenie od teorii do praktyki

  6. wykonywanie zadań dydaktyczno - wytwórczych

  7. kontrola i ocena wyników nauczania

Ad. 4

    1. Istota ogniwa :
      -sprowadza się do wytworzenia u uczniów pozytywnej motywacji sprzyjającej uczeniu się, a niekiedy warunkujące jego efekty końcowe;
      -w tym celu nauczyciel opierając się uprzednio na planie lub konspekcie lekcji zaznajamia uczniów z zadaniami danej lekcji lub jednostki metodycznej, jej zamierzonym efektom końcowym lub planom;
      -przygotowanie jest ogniwem wstępnym, którego jednak nie należy lekceważyć gdyż uwarunkowuje ono odpowiednie myślenie i kształtuje wolę uczniów uświadamiając im, czego i po co mają się uczyć;
      -uświadomienie sobie przez uczniów, pracujących pod kierunkiem nauczyciela, określonej trudności o charakterze teoretycznym lub praktycznym, jest punktem wyjścia do samodzielnego sformułowania przez nich problemu, który mają rozwiązać przede wszystkim na drodze poznania bezpośredniego;
      -ogniwo to inicjuje poszukujący tok pracy dydaktycznej na lekcji, ma ono istotne znaczenie dla ukształtowania pozytywnych motywów uczenia się i dla wyznaczenia głównych kierunków dalszej nauki.
      Istotą jest stworzenie ładu wewnętrznego i zewnętrznego.

    2. Jak stworzyć dobrą atmosferę na lekcji( sposoby realizacji ):
      -wprowadzaj reguły i procedury;
      -przedstawiaj zasady w formie pozytywnej;
      -twórz zasady obowiązujące przy zmianach aktywności;
      -podkreślaj znaczenie zasad;
      -egzekwuj ich zachowanie;
      -czujność nauczyciela;
      -odpowiednie tempo i rytm pracy na lekcji;
      -płynność przebiegu lekcji;
      -podzielność uwagi nauczyciela;
      -trafne interpretowanie werbalnych i niewerbalnych zachowań ucznia;
      -liczne strategie i techniki, które sprawdzają, że uczniowie są czujni i śledzą tok lekcji.

    3. Błędy nauczycieli:
      -pomijanie uświadamiania celów na lekcji;
      -wytyczanie zbyt trudnych lub łatwych celów;
      -ograniczanie się do podawania tematu bez wytyczania celów szczegółowych (potrzebna jest precyzja określenia celu lekcji);
      -nieokazywanie przydatności materiału np. w życiu;

    4. Trudności uczniów:
      -nieuświadomienie celów lekcji;
      -stosunek rodziny do szkoły (aspiracje rodziców);
      -wpływ starszego rodzeństwa;
      -postawa ucznia w sytuacji, gdzie stwierdza się, że sam musi, powinien się tego nauczyć, aby zobaczył cel, korzyści płynące z nauki;
      -nie ma motywacji, nie rozumie tematu;
      -jest chaos, nie ma porządku w umyśle ucznia;

Dodatkowa literatura :

1. Uświadamianie sobie przez uczniów celów i zadań dydaktycznych

cechy tego etapu kształcenia:

Stworzenie odpowiedniej atmosfery na lekcji wymaga:

Do popełnianych przez nauczycieli błędów na tym etapie kształcenia zalicza się:

W czasie tego etapu kształcenia uczniowie wykazują następujące trudności:

2. Poznawanie nowych faktów

Proces ten opiera się zarówno na czynnościach teoretycznych jak i praktycznych, które są dostosowane do wieku oraz zdolności uczniów, co umożliwia przyswojenie przez nich określonych wiadomości, umiejętności i nawyków. Spostrzeganie - uczeń patrząc na pewne przedmioty zauważa to, co się "rzuca w oczy"; obserwacja - od spostrzegania różni się w ten sposób, iż pozwala ona dochodzić do pewnych sądów spostrzeżeniowych umożliwiających udzielenie odpowiedzi na pytanie. Obserwacja zazwyczaj jest poprzedzana przygotowaniem wszelkich niezbędnych dla przeprowadzenia pokazu lub zajęć laboratoryjnych - pomocy naukowych. Istnieją następujące sposoby poznania:

Do popełnianych na tym etapie kształcenia błędów nauczycieli zaliczyć można:

Wykazywane na tym etapie trudności uczniów to:

3. Nabywanie pojęć

Proces ten ma dość złożony charakter - formowanie się określonego pojęcia w świadomości uczniów polega na "odkrywaniu" przez nich cech, a więc na abstrahowaniu. Pojęcie - stanowi podstawową jednostkę organizacyjną procesu myślenia, komunikacji międzyludzkiej. Pojęcia są wytworami poznawania otaczającej nas rzeczywistości, które posiadają cechy opisujące ją oraz umożliwiające jej definiowanie. Odróżnienie danego pojęcia od pozostałych jest możliwe dzięki jego cechom istotnym. Proces kształtowania się pojęć ogólnych ma następujących przebieg:

a. skojarzenie nazwy z odpowiednim przedmiotem

b. stworzenie przedpojęcia (dzięki znajomości zewnętrznych cech rzeczy lub zjawiska)

c. nabywanie pojęcia naukowego

Arends wyróżnił następujące metody nauczania pojęć na podstawie ich cech istotnych i nieistotnych (postuluje on uczenie się pojęć na podstawie podziału na przykłady i nieprzykłady):

Błędy popełniane przez nauczycieli na tym etapie kształcenia to:

Trudności przejawiane przez uczniów to:

4. Utrwalanie wiadomości

Do warunków skuteczności utrwalania zdobytych przez uczniów wiadomości zalicza się:

Metody utrwalaniawiadomości według Poplucza:

Utrwalanie materiału powinno polegać w ten sposób, że zaraz po wprowadzeniu nowych treści należy je powtarzać w kolejności ich uprzedniego podawania; najważniejsze i najtrudniejsze treści należy powtarzać w trakcie lekcji powtórzeniowych co wytwarza systematyczną wiedzę. Istnieją następujące sposoby powtarzania:

Błędy popełniane przez nauczycieli na tym etapie kształcenia:

Trudności przejawiane przez uczniów:

5. Przechodzenie od teorii do praktyki

Łączenie teorii z praktyką polega na wiązaniu bezpośredniego poznania (czyli praktyki) z pośrednim (czyli teorią), oraz na łączeniu nabywanych wiadomości z posługiwaniem się nimi w działaniu. Podstawowe pojęcia tego etapu stanowi teoria oraz praktyka. Teoria to zbiór twierdzeń z danej dziedziny nauki, prawa i zasady, natomiast praktyka stanowi najlepszy sprawdzian wiedzy, dzięki niej wiadomości stają się głębsze oraz pełniejsze. Praktyka pobudza uczniów do aktywności myślowej oraz sprzyja rozwojowi ich samodzielności

Do błędów popełnianych przez nauczycieli na tym etapie zalicza się:

Do trudności uczniów zaliczyć tutaj można:

6. Wykonywanie zadań dydaktyczno - wytwórczych

Umiejętności to sprawność posługiwania się odpowiednimi regułami w trakcie wykonywania określonych zadań. Dzięki systematycznemu powtarzaniu, czyli ćwiczeniu, umiejętności są stopniowo przekształcane w nawyk, czyli działanie wykonywane przy coraz mniejszym wysiłku i świadomości. Dzięki systematycznym ćwiczeniom, umiejętności stopniowo są przekształcane w przyzwyczajenie. Proces kształtowania się umiejętności i nawyków obejmuje następujące etapy:

a. nauczyciel uświadamia uczniom nazwę i znaczenie danej umiejętności

b. uczniowie formułują w oparciu o przypomniane wiadomości jedną lub kilka reguł działania

c. nauczyciel pokazuje uczniom wzór danej czynności

d. uczniowie zaczynają wykonywać daną czynność pod stałą kontrolą nauczyciela

e. uczniowie wykonują systematyczne, samodzielne ćwiczenia przyswojonej umiejętności

Nauczyciele na tym etapie kształcenia popełniają następujące błędy:

Trudności uczniów na tym etapie kształcenia:

7. Kontrola i ocena wyników nauczania ( Sprawdzanie umiejętności uczniów )

Kontrola polega na sprawdzaniu osiągnięć uczniów, a więc czy opanowali oraz na w jakim stopniu opanowali oni materiał nauczania (jakich pojęć, reguł i umiejętności nabyli). Ocena stanowi konieczny element pracy dydaktycznej, polegający na kontrolowaniu stanu wiadomości oraz umiejętności uczniów. Oceny mogą występować:

Ocenianieobejmuje czynności nauczyciela według określonych kryteriów, które są oparte na systematycznej kontroli pracy uczniów. Wyprowadzane są następujące zarzuty wobec stopni:

Rodzaje sprawowanej kontroli:

Metody kontroli:

Błędy popełniane przez nauczycieli w trakcie kontroli:

Trudności uczniów na tym etapie kształcenia:



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CWICZENIA 4, Studia, II rok, II rok, IV semestr, Entomologia
Fizjologia - ramowy plan ćwiczeń, Studia - II rok, Fizjologia, FIZJOLOGIA
PMP Ćwiczenia, Studia, II rok, Prawo międzynarodowe publiczne, Ćwiczenia
Polonia Sacra - 2002-1 - DYDAKTYCZNE ZASADY NAUCZANIA - cz. 2, studia, II rok Pedagogiki
Projektowanie planów pracy wychowawczo-dydaktycznej, studia, II rok Pedagogiki
SEM-15WF2011 - Metabolizm nukleotydow pur i pyr, Studia, I semestr II rok, Biochemia, Różne
ANALIZA ZYWNOSCI Kolokwia, studia, Maja, Studia, II rok, IV semestr, Analiza Żywnosci, Analiza Cwicz
ćwiczenia terenowe geografia turystyczna 2014, STUDIA - kierunek GEOGRAFIA, STUDIA, II rok
Cwiczenie 19, Studia, II rok, Fizyka Eksperymentalna
Ćwiczenia mgr. Młynarzewska, Ekonomia, Studia, II rok, Międzynarodowe stosunki gospodarcze, Stare ms
referat na POŚ ćwiczenia, studia mgr rok 2, semestr II, Prawo Ochrony środowiska
Sprawozdanie biochemia 2, Studia, I semestr II rok, Biochemia, Różne
różne, Ekonomia, Studia, II rok, Systemy podatkowe
OZNACZANIE TŁUSZCZÓW, studia, Maja, Studia, II rok, IV semestr, Analiza Żywnosci, Analiza Cwiczenia
TEST BHP rozwiazania, Studia, I semestr II rok, Biochemia, Różne
2-10-2010.x(1), Studia, II rok, Prawo międzynarodowe publiczne, Ćwiczenia
Sprawozdanie nr 3, Studia, I semestr II rok, Biochemia, Różne
Ogólna technologia żywnosci Wykład I, studia, Maja, Studia, II rok, IV semestr, OTŻ, Wykłady

więcej podobnych podstron