TEORIA PASTWA I PRAWA wyk ad, Politologia


POJĘCIE I TYP STOSOWANIA PRAWA

Stosowanie prawa - proces decyzyjny podejmowany przez

kompetentny organ państwowy (lub inny upoważniony podmiot)

prowadzący do wydania

wiążącej decyzji o charakterze jednostkowym (indywidualnym, konkretnym).

Treścią tej decyzji jest:

z punktu widzenia kryteriów sformułowanych w jej podstawie normatywnej oraz

Realizowanie prawa- polega na

zachowaniu się zgodnym z dyspozycją normy prawnej,

realizującym zgodny z prawem cel działającego podmiotu

może nim być

podejmujący decyzję stosowania prawa na podstawie norm kompetencyjnych.

Przestrzeganie prawa- jest rodzajem realizowania prawa,

z tym, że odnosi się przede wszystkim do norm zobowiązujących, czyli zakazujących lub nakazujących (jest drugą stroną realizowania prawa)

Pojęcie przestrzegania prawa wiązane jest głównie z działaniem tzw. zwykłych adresatów norm prawnych.

Stosowanie prawa

Jako proces podejmowania decyzji

Jest jednakże równocześnie przestrzeganiem prawa

W sensie wypełniania wymogów tej strony normy kompetencyjnej,

Która zobowiązuje sąd lub organ administracji do podjęcia decyzji.

Wykonywanie prawa- obejmuje w szerokim sensie zarówno realizowanie, przestrzeganie jak i stosowanie prawa.

Takie wykonywanie prawa polega na:

Wykonywanie prawa oznacza wówczas wypełnianie dyspozycji i normy prawnej

niezależnie od jej charakteru i sposobu działania.

W wąskim znaczeniu - pojęcie wykonywania prawa wiąże się z działanie organów państwowych, zbliżając się w ten sposób do pojęcia stosowania prawa

Decyzja stosowania prawa byłaby:

Tworzenie prawa

W kontynentalnej kulturze prawa - formułowanie ogólnych (generalnych i abstrakcyjnych) norm prawnych, „kodowanych” w przepisach prawnych wyrażonych w języku prawnym i odpowiednio usystematyzowanych.

Wykorzystywanie tych przepisów do kwalifikacji i ustalenia konsekwencji prawnych stanu faktycznego, nazywane jest w tej kulturze stosowaniem prawa (norm prawnych, rekonstruowanych z tych przepisów)

W common law- podstawową formą tworzenia prawa jest sądowe decydowanie w konkretnych sprawach, formujące praktykę precedensową, które spełnia jednocześnie składniki pojęcia stosowania prawa, jeśli konkretna decyzja opiera się na jakiejś decyzji lub decyzjach.

1.2. Model procesu decyzyjnego.

Proces decyzyjny- składa się w ujęciu modelowym z ciągu następujących po sobie sekwencji rozumowań i działań

kończących się wydaniem decyzji.

Treść decyzji zawiera(treść decyzji stosowania prawa):

z punktu widzenia obowiązującej normy sankcjonowanej

z punktu widzenia obowiązującej normy sankcjonującej

Kwalifikacja obejmuje

subsumpcje- czyli podciągnięcie wyjaśnionego stanu faktycznego

pod normę o ustalonej treści

prowadzącą do stwierdzenia

„mieszczenia się” lub nie

w poszczególnych elementach składowych normy

Treść kwalifikacji

(stwierdzenie zawierania się w normie sankcjonowanej)

rzutuje na tę część decyzji, z którą wiąże się ustalenie konsekwencji prawnych,

mogą one polegać na:

W celu podjęcia decyzji

podmiot stosujący prawo musi dokonać

dwóch rodzajów ustaleń, opartych na różnych rodzajach rozumowań

  1. rozumowanie stricte prawnicze

  2. rozumowanie poznawcze, zawierające elementy rozumowań prawniczych

Ustalenie stanu prawnego

Rozumowaniem stricte prawniczym jest ustalenie stanu prawnego obejmujące:

- rozumowanie walidacyjne ustalenie źródła normatywnej podstawy decyzji i

- rozumowanie interpretacyjne, rekonstrukcja treści tej podstawy normatywnej (normy prawnej), w ramach którego wyróżnia się:

a) wykładnię derywacyjną - polegającą na odkodowaniu wzorów zachowania z różnych elementów źródła podstawy normatywnej oraz

b) wykładnię klaryfikacyjną - polegającą na ustalaniu treści poszczególnych wyrażeń tej podstawy.

Rozumowania te dotyczą zarówno tej części decyzji, która

Decyzja kończąca te rozumowania to decyzja interpretacyjna.

Ustalenie stanu faktycznego

Jest to co do zasady rozumowanie poznawcze,

Niemniej elementy tzw. prawdy sądowej włączają

Do tego działania elementy wyznaczone przez prawodawcę (które podlegają ustaleniom walidacyjnym i rekonstrukcyjnym) .

Proces decyzyjny kończy się

a) słownym sformułowaniem decyzji wyrażającej w sentencji

b) i uzasadnieniem w ramach, którego wykorzystuje się

wyniki wszystkich rozumowań i ustaleń w procesie decyzyjnym.

2. Typy stosowana prawa.

  1. podmioty decyzyjne

  2. tryb podejmowania decyzji

  3. decyzja stosowania prawa

Wyróżniamy dwa typy stosowania prawa

  1. sądowy typ stosowania prawa

  2. kierowniczy typ stosowania prawa ( pozasądowy, administracyjny)

2.1 Podmioty decyzyjne

    1. organy państwowe

    2. podmioty nie będące organami, ale upoważnione na mocy prawa do podejmowania decyzji

-organy samorządu terytorialnego

- organy samorządu zawodowego, a także podmioty prywatne (obywatele stosujący prawo do zawarcia związku małżeńskiego).

Organy podejmujące decyzje stosowania prawa w typie sądowym

    1. sądy powszechne i szczególne (w zakresie wyrokowania)

    2. organy quasi- sądowe np. kolegia do spraw wykroczeń

    3. podmioty upoważnione do działań o charakterze sądowym

sądy:

Organy podejmujące decyzje w trybie pozasądowym

  1. różnego rodzaju organy administracyjne:

organy administracji ogólnej/ szczególnej,

państwowej/ samorządowej

centralnej/ lokalnej

  1. decyzje ministrów,

wojewodów,

prezydentów miast,

urzędów skarbowych itd.

  1. w tym typie działają takie organy jak:

prokurator,

policja,

ZUS,

inspektor pracy,

Urząd Ochronny Konkurencji i Konsumentów,

Komisja Papierów Wartościowych i Giełd,

kierownik zakładu pracy- jeśli jego działania mają charakter

decyzji stosowania prawa,

np. w postaci polecenia służbowego.

sądy - w zakresie kierownictwa rozprawą.

Norma kompetencyjna- jest podstawą działań podejmowanych przez organy państwowe w procesie stosowania prawa.

Udziela ona kompetencji do podjęcia decyzji

oraz nakazuje adresatom tej decyzji

przestrzeganie wzoru zachowania w niej wyrażonego.

Może polegać na

- upoważnieniu ogólnym (występuje zawsze w typie sądowym)

- i upoważnieniu szczególnym.

Typ pozasądowy może mieścić w sobie

2.2 Tryb podejmowania decyzji

Kwalifikacja stanu faktycznego

Podstawowy tryb podejmowania decyzji stosowania prawa w obu jego typach

W typie kierowniczym obok powyższego pojawia się operacyjne stosowanie prawa - ten tryb polega na „wywiązaniu się” przez podmiot decydujący z obowiązku kierowania daną jednostka organizacyjną lub sferą rzeczywistości i jest związane z realizacja zadań wyznaczonych przez normy prawne o charakterze zadaniowym.

Tryby decyzyjne w typie sądowym

Kwalifikacja stanu faktycznego z punktu widzenia kryteriów normy prawnej, podmioty działające w tym trybie podejmują niekiedy decyzje kierownicze, np. w ramach kierowania rozprawą przez sędziego

Tryb ten przejawia się w dwóch postaciach postępowania:

- spornym

Czynnikiem rozróżniającym oba te rodzaje postępowań jest

Tryb sporny

Wniosek, wywołujący kontrargumenty drugiej strony,

(np. akt oskarżenia, pozew, skarga do NSA czy do ETS),

niekiedy wymagane przez prawo (np. odpowiedź drugiej strony).

Decyzja podejmowana jest- jako wynik ważenia konkurencyjnych i traktowanych proceduralnie na równi, argumentów prezentowanych przez strony,

niezależnie od sporu

Przedmiotem sporu jest ustalenia prawa do czegoś w wyniku przyjęcia danych faktów za udowodnione i zestawienia ich z normą prawną.

Konsekwencje takiej kwalifikacji to:

Tryb niesporny

celem wniosku jest ustalenie prawa do czegoś

oraz ustalenie konsekwencji tego ustalenia (mówiąc ogólniej przyznanie prawa).

Ustalenie dokonuje się przez zestawienie elementów stanu faktycznego, co do wystąpienia których wnioskodawca chce przekonać sąd co do wystąpienia ustawy z kryteriami normy prawnej np. przy uznanie za zmarłego.

Podmiot inicjujący przyszły adresat decyzji

Postępowanie takie może przekształcić się w spór, gdy do postępowania włączy się inny podmiot.

Decyzja wydana w sądowym stosowaniu prawa

Tryby decyzyjne w typie kierowniczym

W trybie kierowniczym jest podobnie jak w trybie sądowym, kwalifikacja faktów sprawy opiera się na sporze lub jego braku.

Tryb sporny

Jest to sytuacja quasi- sporu, np. przy decyzji udzielającej koncesji jednej ze stron wnoszących konkurencyjne wnioski czy przy rozstrzyganiu postępowania konkursowego,

  1. sam spór może być przekonywaniem co do racji niemających bezpośrednio związku z aktualnym stanem faktycznym,

np. przekonywanie co do lepszego spełnienia w przyszłości oczekiwań decydenta,

  1. spór taki nie jest rozstrzygany w warunkach pełnej kontradyktoryjności, niezależnie od tego, że rozsądzenie argumentów nie musi się decydować w sposób jawny.

  2. rozstrzygnięcie takiego sporu nie jest tylko zestawieniem dwóch lub więcej wersji zaszłego stanu faktycznego z kryteriami normy, lecz jest także wyrażaniem preferencji podmiotu decydującego, związanej z realizacją określonej polityki kierowania daną sferą rzeczywistości czy jednostką organizacyjną.

Polityka kierowania wynika

W typie kierowniczym, inaczej niż w typie sądowym, podmiot decydujący jest zainteresowany treścią decyzji

Tryb niesporny

Sytuacja braku sporu w kierowniczym stosowaniu prawa może polegać na

  1. reakcji na wniosek przyszłego adresata decyzji (np.: wniosek na pozwolenie na budowę),

  2. a także wiązać się z działaniem organu z urzędu (bez wniosku).

Ze względu na rolę ustalenia stanu faktycznego w procesie w przypadku działania bez wniosku decyzje są dwojakiego rodzaju

a) kwalifikacja faktów przez organ decyzyjny oraz zestawienia ich z kryteriami prawnymi-

postępowanie podobne do niespornego postępowania sądowego, z tym że

podmiotem inicjującym jest sam organ,

a nie strona czy sam przyszły adresat decyzji (np.: postępowanie mandatowe w związku z przekroczeniem przepisów prawa drogowego, czy nakaz rozbiórki obiektu budowlanego).

Tryb podejmowania takiej decyzji wiąże się z ustaleniem stanu faktycznego, który poprzedza jego kwalifikację.

Brak sporu przy podejmowaniu decyzji w tym trybie nie oznacza

braku możliwości wystąpienia sporu między adresatem decyzji a organem ją wydającym na dalszych etapach postępowania. Sytuacja ta wiąże się z realizacją norm zadaniowych.

ALE

Podjęcie określonej decyzji

Ustalanie konsekwencji

Przy takim trybie przypomina wymiar sprawiedliwości, a sankcja może mieć charakter represji.

b) realizacja norm zadaniowych- charakterystyczna forma działania w typie kierowniczym-

która oznacza podejmowanie decyzji przy realizacji zadania kierowania (niejako przy okazji bieżącego kierowania) jednostką organizacyjną lub sferą rzeczywistości społecznej.

Decyzja ta ma służyć sprawnemu kierowaniu , za które podmiot decydujący ponosi odpowiedzialność.

Rola ustalenia stanu faktycznego

Nie można powiedzieć, że decyzja taka nie bierze w ogóle pod wagę stanu faktycznego, ALE DECYZJA NIE JEST REAKCJĄ NA STAN FAKTYCZNY.

Fakty są ustalane nawet dokładnie , ale to nie one powodują wydanie decyzji

Np. spełnienie przez poborowego określonych warunków wiekowych i zdrowotnych, niezbędnych do wydania decyzji aktualizującej jego obowiązek służby wojskowej.

Przyczyną jest: realizacja zadania- np. umocnienie obronności kraju

a spełnienie tych warunków- przez konkretnego poborowego umożliwia konkretyzację normy ogólnej

Najbardziej charakterystyczna cechą kierowniczego typu stosowania prawa jest

polityka decydowania - celem decydowania jest realizacja określonej polityki państwa, wyznaczona przez ośrodki decyzyjne w państwie lub samorządzie terytorialnym. Treścią decyzji jest- aktualizacja obowiązku prawnego.

Ten typ decyzji może prowadzić do sporu między podmiotem decyzyjnym a adresatem decyzji. Decyzja kontrolna sądu ogranicza się do kontroli legalności, a nie celowości administracyjnej związanej z realizacją zadania

2.3 Decyzja stosowania prawa

Efektem stosowania prawa jest decyzja: sądowa lub administracyjna.

Decyzja stosowania prawa to też

decyzja formalnie czy faktycznie wzruszalna

w toku nadzoru instancyjnego czy

sądowej kontroli administracji.

  1. jednostkowy charakter decyzji

    1. podmiotowa strona jednostkowości- zasadza się w indywidualnym (umożliwiającym identyfikację) określeniu adresata danej decyzji

    2. przedmiotowa strona - wiąże się z konkretnym określeniem zachowania (niekoniecznie jednorazowego), które w wyniku

decyzji adresat zobowiązany jest spełnić

lub do którego jest uprawniony,

oraz konkretnym określeniu przedmiotu,

w stosunku do którego adresat na prawa i obowiązki.

Decyzja w typie sądowym

Decyzja w typie kierowniczym

- jest zawsze decyzją subsumpcyjną

- kwalifikującą określony stan faktyczny lub prawny

- oraz ustalającą konsekwencje takiej kwalifikacji.

W przypadku realizacji norm zadaniowych przy podejmowaniu decyzji rola ustalenia stanu faktycznego i jego kwalifikacji może być odmienna

- decyzja jest następstwem sformowanego zadania

- stan faktyczny musi być zbadany

- o treści decyzji

nie decydują właściwości elementów stanu faktycznego, decyduje obowiązek realizacji zadania

Istotnym elementem jest kontrola treści decyzji ,

proces decyzyjny obejmuje fazę odwoławczą w formie

  • apelacji,

  • rewizji,

  • kasacji,

  • zażalenia,

  • odwołania,

  • wniosku o ponowne rozpatrzenie,

  • nadzwyczajnej

Kontrola typ sądowy

Kontrola tryb kierowniczy

Zasadą jest

kontrola instancyjna w ramach systemu organów wymiaru sprawiedliwości

wyjątkami są

  • kompetencje do decyzji skorzystania z prawa łaski

  • prawodawcze kompetencje do uchwalenia ustawy amnestyjnej/ abolicyjnej

- kontrola administracyjna w ramach instancji administracyjnych

- „kontrola zewnętrzna” - jej podstawowym elementem jest sądowa kontrola administracji, obejmująca sferę legalności podejmowania decyzji administracyjnej, a także kontrola przeprowadzana przez ośrodki władzy politycznej.

.

LUZ DECYZYJNY STOSOWANIA PRAWA

Procesy stosowania prawa

w kulturze prawa stanowionego (ustawowego)

opierają się na koncepcji podejmowania założenia o racjonalności prawodawcy

wersje racjonalności prawodawczej:

Przyjęcie założenia o racjonalności porządku prawnego

pozwala na ujmowanie tego procesu wewnątrz tego porządku,

a jednocześnie zakłada niezbędny zakres swobody decyzyjnej (m.in. po to aby korygować błędy prawodawcze)

to prowadzi do tezy o obecności luzu decyzyjnego w procesach stosowania prawa i to luzu który nie jest bezpośrednio zależny od woli prawodawcy, i którego rzeczywisty zakres kształtowany jest przez różne czynniki.

1.2. Koncepcje luzu decyzyjnego stosowania prawa.

Koncepcja sądowego stosowania prawa.

Typ sądowy

3 podstawowe koncepcje decyzji sądowej

Koncepcja związanej decyzji sądowej

źródło

- oświeceniowe koncepcjach liberalizmu politycznego,

- pozytywizmu prawniczego

- doktryny politycznej trójpodziału władzy

- koncepcji państwa prawnego

decyzja sądowa jest wynikiem prostego i wiernego zastosowania normy ustawowej przez sędziego, który ma być „ustami ustawy”. (Monteskiusz)

stosowanie prawa

przedstawia się w postaci sylogizmu,

rozumowanie interpretacyjne

cechuje izomorfia (przyjmowanie rozumienia bezpośrednio tam, gdzie nie ma jasności językowych),

Brak miejsca na luz decyzyjny podmiotów stosujących prawo.

Koncepcja swobodnej decyzji sądowej

II poł. XIXw

reakcja na pozytywizm prawniczy.

Przemawia za nią

- koncepcja wolnego poszukiwania prawa, -

- koncepcja prawa sędziowskiego,

- amerykański funkcjonalizm prawniczy

Założeniem podstawowym

jest brak wystarczalności regulacji ustawowej dla podejmowania decyzji, w związku z czym sędzia zdany jest na samodzielne poszukiwanie podstawy decyzji (praw).

Ma i winien mieć w tym zakresie swobodę, a swoje argumentacje powinien opierać w dużej mierze na własnych ocenach.

W wersjach skrajnych zakres swobody upoważnia sędziego do decydowania obok ustawy, a także przeciw ustawie sprzecznie z jej normami

koncepcja decyzji racjonalnej i praworządnej

XIXw

podstawy teoretyczne można znaleźć w tzw. realizmie prawniczym wiążącym się z niepozytywistycznym pojmowaniem prawa.

Praworządność zakłada związek z kryteriami prawnymi spełniającymi minimalne warunki co do treści (praworządność w ujęciu materialnym), natomiast racjonalność - spełnienie wymogów uzasadnienia decyzji wskazujących na jej trafność

Ad 3) Koncepcja ta daje podstawy do prezentowania stanowiska umiarkowanego luzu decyzyjnego.

Zakładałoby ono

upoważnienia ustawowego np. w postaci - zwrotów niedookreślonych,

- klauzul odsyłających

oraz poddania (korzystania z luzu) kontroli instancyjnej.

Dodatkowe warunki

z zasadami prawa jako podstawową aksjologią prawną.

W zakresie ustalania źródła normatywnej podstawy decyzji

Umożliwiałaby, pod pewnymi warunkami,

sięganie do zapożyczenia tej podstawy z innych decyzji stosowania prawa,

zasad prawa, a także reguł pozaprawnych.

Koncepcje decyzji administracyjnej

biurokratyczny stylu podejmowania decyzji administracyjnej

akceptuje model opierający się na

wykorzystywaniu związków formalnych w ramach organizacji

i polega na rygorystycznym przestrzeganiu proceduralnych i kompetencyjnych reguł procesu decyzyjnego

oraz związku treści decyzji z formalnymi kryteriami normatywnymi. Przypomina argumenty związanej koncepcji sądowej

styl technokratyczny

akceptuje postawę funkcjonalną w ramach której najskuteczniejsza jest skuteczność działania.

Osiąganie przez wydanie decyzji określonych celów

styl demokratyczny

nie odwołuje się ani do względów formalnych, ani kompetencyjnych lecz zakłada związek treści decyzji z potrzebami lub interesami społecznymi.

Styl demokratyczny może być partycypacyjnym (negocjacyjny)- wówczas, gdy zakłada i stara się uwzględnić różne interesy, często sprzeczne.

Styl ten może prowadzić do stylu decyzji upolitycznionej, która będzie posługiwać się frazeologią demokratyczną, ale w istocie będzie oparta na linii politycznej uwikłanej dodatkowo w ideologię.

Styl ten może wykorzystywać argumenty stylu biurokratycznego -

zamiast przestrzegania więzi formalnych uzasadniać się będzie linię polityczną decydującą o treści decyzji

Źródła luzu decyzyjnego

W ramach koncepcji umiarkowanej przyjmuje się obecność luzu decyzyjnego.

Oznacza on określenie relacji głównie pomiędzy podmiotami stosującymi prawo a tworzącymi przepisy prawne.

Luz decyzyjny powstaje jednak nie tylko jako rezultat świadomych działań prawodawcy.

Źródła luzu można podzielić na

-naturalne -istnieją niezależnie od prawodawcy

- sztuczne - związane są ze świadomymi konstrukcjami prawodawczymi.

Do źródeł naturalnych zaliczyć można:

1. Społeczny kontekst prawa- prawo powstaje i funkcjonuje w rzeczywistości społecznej, a zwłaszcza przez zestawienie dynamiki tej rzeczywistości i względnej statyki regulacji prawnych.

Podmiot stosujący prawo stara się niezgodności między tymi elementami statycznymi i dynamicznymi usunąć, ale nie jest to możliwe bez minimalnego stopnia luzu.

Luz wyraża się

2. Właściwości języka prawnego -obecność w języku prawnym

kreujących pojęcia prawne, które desygnatów w normalnym procesie nie posiadają a określają cechy zjawisk, stany rzeczy lub relacje między zjawiskami,

kreuje luz decyzyjny (źródła luzu)- niezależnie od tego czy prawodawca tego chce czy nie chce.

Prawodawca może jedynie ten luz zmniejszyć (przez definicje legalne), ale go nigdy nie zlikwiduje.

3. Właściwości stosowania prawa - pełny wzór zachowania, który może być brany pod uwagę na początku tego procesu (gdy niewiele elementów stanu faktycznego jest pewnych) redukowany jest do takiej postaci, która obejmuje tylko te elementy, które są niezbędne do kwalifikacji ustalonego w „międzyczasie” stanu faktycznego.

Nie ma jednoznacznych reguł takiej redukcji i to właśnie kreuje ów luz decyzyjny.

Luzy kreowane przez prawodawcę - luzy takie są składnikiem określonej koncepcji polityki tworzenia prawa , realizowanej przy zastosowaniu odpowiednich środków technicznych

do nich należą:

1. Sposób formułowania przepisów i konstruowania aktów normatywnych - środkiem, który rozszerza luz decyzyjny będzie np.:

- używanie w tekście prawnym pojęć nieostrych,

- unikanie definicji legalnych w stosunku do tych pojęć i do pojęć tworzonych w ramach języka prawnego,

- odsyłanie do innych aktów prawnych,

- konstruowanie ramowych aktów prawnych,

- konstruowanie przepisu w ten sposób, że zawiera jedynie fragmenty normy, a pełny wzór zachowania da się zbudować z różnych przepisów odpowiednio oddalonych od siebie w systemie prawa,

- nieokreślenie w oddzielnej części aktu normatywnego katalogu zasad prawa danej części systemu.

2. Tworzenie specjalnych konstrukcji klauzul odsyłających (tworzenie odesłań pozaprawnych)

Ich istotą jest

otwieranie systemu prawnego na kryteria pozaprawne tzn. nieinkorporowane z jakiś względów do systemu prawnego i nieokreślone od strony treściowej.

Stanowią upoważnienie dla podmiotu stosującego prawo do oparcia decyzji także na tych kryteriach, co może być traktowane jako upoważnienie do włączenia ad hoc takich kryteriów do porządku prawnego.

Generalne klauzule odsyłające upoważniają do skorzystania z kryteriów oceniających- mają one charakter

Odesłania takie mogą także występować w postaci zwrotów szacunkowych, w których nie jest określony rodzaj kryteriów, np. ważne powody, uzasadniona przyczyna, odpowiednia różnica wieku.

Generalne klauzule odsyłające, jak i odesłania szacunkowe rozszerzają luz decyzyjny, istniejący w wyniku działania źródeł naturalnych.

  1. Korzystanie z konstrukcja decyzji uznaniowej

decyzja uznaniowa może wykorzystywać zarówno

- klauzule odsyłające

- jak i odesłania szacunkowe

Konstrukcja uznaniowa jest konstrukcją odrębną co do źródła luzu decyzyjnego.

W pewnym sensie można mówić, że decyzja oparta na klauzuli odsyłającej jest decyzją uznaniową, ponieważ do uznania podmiotu stosującego pozostawiona jest treść, jaką przyjmie dla kryterium pojawiającego się w odesłaniu.

Funkcjonuje jako rozwiązanie systemowe w dziedzinie prawa administracyjnego, dotyczy jako jedyne tu z omawianych źródeł, wyłącznie kierowniczego typu stosowania prawa.

Zakres luzu decyzyjnego

Prawodawca kreując lub rozszerzając luz decyzyjny „zrzuca” z siebie część odpowiedzialności za procesy stosowania prawa.

Cechy luzu:

  1. Luz jawny- jest osiągana w przypadku formułowania generalnych klauzul odsyłających oraz konstrukcji uznania administracyjnego,

  2. Luz ukierunkowany klauzule kreują luz ukierunkowany interpretacyjnie na określone kryteria poznawcze (współcześnie ukierunkowanie luzu pojawia się przy uznaniu administracyjnym)

  3. luz zamierzony - trudno założyć, że klauzule są przypadkowym rezultatem procesu prawodawczego.

  4. Luz kontrolowalny - kontrolowalność luzu jest ograniczona

w wyższym stopniu przy decyzjach uznaniowych

i w niższym przy klauzulach odsyłających.

Rzeczywisty zakres luzy decyzyjnego jest wypadkową

działań prawodawcy oraz działań praktyki prawniczej,

a także twierdzenia doktryny prawniczej oraz warunki społecznego otoczenia prawa.

Ograniczenia luzu decyzyjnego ze strony prawodawcy

Pozwalają na porządkowanie sposobów korzystania z luzu decyzyjnego:

Decydujące znaczenie ma praktyka prawnicza. Nie bez znaczenia są też warunki społecznego otoczenia prawa.

Luzy decyzyjne a aksjologia stosowania prawa

Podstawowymi wartościami stosowania prawa rzutującymi w sposób istotny na właściwości tego procesu oraz na zakres luzu decyzyjnego pojawiającego się w tym procesie wydaje się być pewność, legalność, elastyczność stosowania prawa.

  1. Pewność stosowania prawa ma kilka podstawowych elementów

Pewność można rozpatrywać w kontekście:

    1. pewność wydania decyzji - wiąże się z formalnymi konsekwencjami prawidłowej reakcji na

Konsekwencje te to rozpoczęcie procesu i doprowadzenie go do końca w postaci wydania decyzji (proceduralny nakaz podjęcia decyzji / skarga na bezczynność).

    1. pewność treści decyzji- oznacza subiektywną (widzianą od strony adresata) lub zobiektywizowaną (widzianą od strony obserwatora) pewność, że decyzja wydana w danym procesie stosowania prawa będzie miała określoną treść.