Informacja do zadań 1.−2.

Zwierzęta hodowane w gospodarstwie pana Jana Kowalskiego dostarczają mięsa, skór, wełny, mleka, tłuszczu, jaj
i pierza. Z wełny owczej można pozyskać lanolinę - tłuszcz złożony głównie z estrów kwasów kapronowego, stearynowego i palmitynowego wykorzystywany w przemyśle kosmetycznym.

Zadanie 1. (0-2 p.)

Za pomocą jakiej reakcji chemicznej można odróżnić charakter chemiczny tłuszczu występującego w wełnie od tego występującego w oleju np. rzepakowym? (Początek odpowiedzi wybierz z kolumny pierwszej, a dokończenie z trzeciej).

Reakcja z Cu(OH)2,	ponieważ w probówce	z lanoliną pojawi się ceglastoczerwony osad.
Reakcja z HNO3,			z olejem rzepakowym pojawi się ceglastoczerwony osad.
Reakcja z wodą bromową,			z lanoliną pojawi się żółte zabarwienie.
Reakcja z Cu(OH)2,			z olejem rzepakowym nastąpi odbarwienie wody bromowej

Zadanie 2. (0-1 p.)

Wskaż nazwę reakcji chemicznej, za której pomocą można odróżnić tkaninę z wełny owczej od tkaniny lnianej.

1. 
   Reakcja ksantoproteinowa, wełna zabarwi się na żółto.

2. 
   Próba jodowa, wełna zabarwi się na ciemnoniebiesko.

3. 
   Reakcja biuretowa, wełna zabarwi się na żółto.

4. 
   Reakcja zmydlania, na wełnie pojawi się piana.

Zadanie 3. (0-1 p.)

Jaki proces zachodzi podczas ogrzewania białka jaja kurzego?

1. wysalanie

2. 
   denaturacja

3. 
   peptyzacja

4. 
   hydroliza

Zadanie 4. (0-1 p.)

Zaznacz nazwę grupy związków chemicznych, z których są zbudowane białka.

1. 
   kwasy karboksylowe

2. 
   estry

3. 
   aminokwasy

4. 
   alkohole

Zadanie 5. (0-1 p.)

Mięso baranie o masie 100 g zawiera około 22 g tłuszczu i 14 g białka. Ile procent (procent masowy) białka zawiera 2 kg baraniny?

1. 10% B. 14% C. 22 % D. 28%

Informacje do zadań 6.−7.

Pan Jan Kowalski wypasa owce na pobliskiej łące. Dzięki obecności enzymów wytwarzanych przez obecne w
przewodzie pokarmowym tych zwierząt bakterie i pierwotniaki, trawią one m.in. błonnik zawarty w trawie. Dbając o czystość w pomieszczeniach gospodarczych pan Jan raz do roku pokrywa ściany owczarni mlekiem wapiennym.

Zadanie 6. (0-2 p.)

Jaki wzór sumaryczny ma związek chemiczny stosowany przez pana Jana do bielenia ścian? W pierwszej kolumnie zaznacz wzór związku chemicznego, a w drugiej właściwość tej substancji wykorzystywaną podczas bielenia.

1. Wzór związku chemicznego	2. Właściwości opisanego związku
NaOH	odczyn zasadowy
Ca(OH)2	właściwości bakteriobójcze
KOH	dobrze rozpuszczalny w wodzie
Mg(OH)2	żrący

Zadanie 7. (0-1 p.)

Zaznacz schemat przedstawiający przemiany błonnika w organizmach owiec.

1. 
   

2. 
   sacharoza + woda
   glukoza + fruktoza + tlen
   CO₂ + H₂O + energia

3. 
   celuloza + woda
   glukoza + tlen
   CO₂ + H₂O + energia

4. 
   skrobia + woda
   glukoza + tlen
   CO₂ + H₂O + energia

Informacje do zadań 8.-12.

Związki azotu występujące w ekosystemie ulegają wielu przemianom, m.in. denitryfikacji, czyli redukcji związków chemicznych zawierających azot do NH₃ lub N₂. Niektóre związki azotu są niezbędne do prawidłowego rozwoju roślin, np. powstające w glebie lub dostarczane w postaci nawozów sztucznych azotany(V). Najbardziej rozpowszechnionym w środowisku przyrodniczym izotopem azotu jest
(99,635%).

Zadanie 8. (0-1 p.)

Zaznacz, jak odczytujemy wzór chemiczny − N₂.

1. 
   
   2 atomy azotu C. 1 atom azotu

2. 
   
   1 cząsteczka azotu D. 2 cząsteczki azotu

Zadanie 9. (0-1 p.)

Najbardziej powszechny w środowisku przyrodniczym izotop azotu jest zbudowany z:

1. 
   7 elektronów, 7 protonów, 7 neutronów.

2. 
   14 elektronów, 7 protonów, 14 nukleonów.

3. 
   7 elektronów, 7 protonów, 14 neutronów.

4. 
   14 elektronów, 14 protonów, 14 neutronów.

Zadanie 10. (0-1 p.)

Zaznacz stosunek masy azotu do masy wodoru w cząsteczce amoniaku (m_N = 14 u, m_H = 1 u).

1. 
   
   
   
   7 : 1
   B. 1 : 3
   C. 14 : 3 D. 7 : 3

Zadanie 11. (0-1 p.)

Wskaż poprawnie zapisane równanie reakcji chemicznej, której produktem jest azot.

1. NO + H₂ → H₂O + N₂

2. 
   N + O₂ → NO₂

3. 
   2 N₂O → 2 N₂ + O₂

4. 
   N₂ + 3 H₂ → 2 NH₃

Zadanie 12. (0-1 p.)

Zaznacz wzór strukturalny tlenku kwasowego, który rozpuszczony w wodzie tworzy kwas, stosowany do produkcji nawozów sztucznych.

1. 
   
   
   
   N-O-N B. O=N=O C. N=O D.

Informacje do zadań 13.-14.

Duże hodowle zwierząt są jednym z czynników przyczyniających się do zwiększenia ilości tlenku węgla(IV)
w atmosferze. Z tego powodu zwolennicy ograniczenia ilości gazów cieplarnianych w atmosferze postulują m.in. zmniejszenie pogłowia bydła.

Zadanie 13. (0−2 p.)

Jakie są skutki zwiększania się efektu cieplarnianego? Początek odpowiedzi zaznacz w pierwszej kolumnie, a koniec − w trzeciej.

Podwyższenie się poziomu oceanów, mórz i rzek,	ponieważ	w wyniku wzrostu temperatury zmniejsza się ilość wody (proces parowania).
Znaczne obniżenie się poziomu oceanów, mórz i rzek,			w wyniku wzrostu temperatury zwiększa się ilość wody (proces topnienia).

Zadanie 14. (0−1 p.)

Zaznacz równanie reakcji chemicznej służącej do wykrywania obecności CO₂.

1. 
   
   Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₂ + H₂O

2. 
   2 Ca(OH)₂ + CO → CaCO₃↓ + 2 H₂O

3. 
   Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃↓ + H₂O

4. 2 Ca(OH)₂ + CO₂ → Ca₂CO₃ + 2 H₂O

Zadanie 15. (0−2 p.)

Wiedząc, że w 100 g wody w temperaturze 20^oC rozpuszcza się maksymalnie 0,16 g wodorotlenku wapnia, zaznacz maksymalną liczbę gramów Ca(OH)₂, jaką można rozpuścić w 0,5 l wody (gęstość wody d= 1 g/cm³) o temperaturze 20^oC, aby otrzymać roztwór nasycony. Żadna odp nie jest poprawna

1. 
   
   0,8 g C. 0,16 g

2. 
   
   0,32 g D. 0,08 g

Informacje do zadań 16.-17.

Amoniak to związek chemiczny, powstający podczas rozkładu białek pochodzących ze szczątków zwierzęcych i roślinnych, który w glebie przekształca się w azotany. Azot, będący ich składnikiem, stanowi też około 78% objętościowych powietrza. Jest jego stałym składnikiem, podobnie jak tlen (około21% objętościowych) i gazy szlachetne (około 1% objętościowych). W powietrzu występują też składniki o zmiennej zawartości, np. para wodna, tlenek węgla(IV), amoniak i wodór.

Zadanie 16. (0-2 p.)

Uzupełnij zdania, wybierając brakujące określenia (spośród A−J) w taki sposób, aby informacja o właściwościach fizycznych i chemicznych azotu była prawdziwa.

Azot jest A / B gazem, C / D w wodzie. Należy do E / F. Jest substancją G / H. Nie podtrzymuje procesu I / J.

A. zielonkawym F. niemetali

B. bezbarwnym G. bez zapachu

C. dobrze rozpuszczalnym H. o nieprzyjemnym zapachu

D. trudno rozpuszczalnym I. spalania

E. metali J. utleniania

Zadanie 17. (0−3 p.)

Na schemacie układu okresowego pod literami (T−Ź) są ukryte pierwiastki chemiczne będące składnikami powietrza o stałej zawartości (skorzystaj z układu okresowego pierwiastków chemicznych).

Dopasuj opis pierwiastka chemicznego (A−G) do jego oznaczenia (T-Ź).

1. Stanowi około 78% objętościowych powietrza.

2. Podtrzymuje spalanie. … U

3. 
   Jądro atomowe tego pierwiastka chemicznego ma 2 protony. W

4. Konfiguracja elektronowa atomu tego pierwiastka chemicznego jest następująca: K²L⁸. ….. X

5. Atom tego pierwiastka chemicznego ma 6 elektronów walencyjnych. ….U

6. W atomie tego pierwiastka chemicznego elektrony są rozmieszczone na 1 powłoce. …. W

7. Gaz szlachetny. … W, X, Y, Z, Ź

Informacje do zadań 18.−20.

Substancje pochodzenia zwierzęcego są wykorzystywane przez człowieka w wielu dziedzinach życia. W przemyśle spożywczym powszechnie używa się m.in. żelatyny (substancji białkowej) wytwarzanej z kości i chrząstek zwierząt. Żelatyna ma również inne zastosowanie, stosuje się ją np. do produkcji klisz fotograficznych, których składnikiem jest chlorek srebra(I). Sól, która pod wpływem światła ciemnieje, ulega rozkładowi na pierwiastki. Jest to przykład reakcji fotochemicznej, a chlorek srebra(I) jest tzw. substancją światłoczułą.

Zadanie 18. (0−2 p.)

Uzupełnij zdania, wybierając brakujące określenia (spośród A−D) w taki sposób, aby informacja o galaretce była prawdziwa.

Galaretkę owocową rozpuszczoną w ciepłej wodzie zalicza się do A / B.

Po wystygnięciu galaretka tężeje i tworzy C / D.

A. koloidów B. roztworów nasyconych C. pianę D. żel

Zadanie 19. (0−2 p.)

Zaznacz poprawnie zapisane równanie reakcji chemicznej zachodzącej na kliszy fotograficznej pod wpływem światła oraz równania reakcji chemicznej otrzymywania soli, będącej jej składnikiem.

1. Równanie reakcji chemicznej zachodzącej pod wpływem światła na kliszy fotograficznej	2. Równanie reakcji otrzymywania chlorku srebra(I)
NaCl → Na + Cl	AgNO3 + HCl → AgCl↓ + HNO3
AgCl → Ag + Cl2	2 Na + Cl2 → 2 NaCl2
2 AgCl → 2 Ag + Cl2	NaOH + HCl → NaCl + H2O
2 NaCl → 2 Na + Cl2	2 AgNO3 + 2 HCl → Ag2 Cl2 + 2 HNO3

Zadanie 20. (0−1 p.)

Zaznacz właściwości fizyczne chlorku srebra(I).

1. 
   Bezbarwna substancja stała, dobrze rozpuszczalna w wodzie.

2. 
   Biała substancja stała, nierozpuszczalna w wodzie, ciemniejąca na świetle.

3. 
   Bladożółta substancja stała, nierozpuszczalna w wodzie.

4. 
   Żółta substancja stała, rozpuszczalna w wodzie

Strona 5 z 5

---