PRAWO FINANSOWE

1. FAKTY PRAWNE JAKO ELEMENT HIPOTEZY NORMY PRAWA FINANSOWEGO

Hipoteza wskazuje adresata oraz określa warunki w których dyspozycja normy znajduje zastosowanie Warunkami sa więc stany faktyczne z którymi prawo łączy skutki prawne w postaci powstania ustania i zmiany uprawnień i obowiązków Fakty te nazywane są podatkowoprawnym stanem prawnym nie mają jednolitego charakteru Część z nich jest bowiem niezależna od woli ludzkiej i świadomego zachowania się adresatów normy Natomiast część jest zależna od woli ludzkiej i przejawia się w świadomych działaniach adresatów normy.

2.PODMIOTY BIERNE PRAWA FINANSOWEGO

Mają uprawnienia i obowiązki o charakterze materialnym i proceduralnym Te ostatnie na ogół nie mają charakteru samoistnego lecz stanowią konsekwencję istnienia uprawnień i obowiązków materialnych.

Status prawnofinansowe wyznaczają p. w. Ich uprawnienia i obowiązki prawnofinansowe wynikają one z regulacji prawnych danego działu prawa finansowego nie są oznaczone w sposób jednolity. .Należy również zauważyć ze niektóre z nich występują równocześnie także jako podmioty czynne. Z punktu widzenia sektora finansów publicznych wyróżnia się podmioty stanowiące jednostki sektora finansów publicznych oraz podmioty nie zaliczone do tej kategorii. Z punktu widzenia powiązań budżetowych wyodrębnia się jednostki budżetowe zakłady budżetowe gospodarka pomocnicze i środki specjalne w jednostkach budżetowych oraz państwowe i samorządowe fundusze celowe. Przedsiębiorstwa państwowe. W prawie podatkowym do podmiotów biernych zaliczmy podatnika czyli podmiot z którym ustawa podatkowa wiąże obowiązek ponoszenia świadczeń podatkowych.. W prawie walutowym: zależy od statutu prawnego podmiotu biernego. W prawie dewizowym: należy rezydent i nie rezydent, obce przedstawicielstwa dyplomatyczne. W prawie rynku finansowego: banki i instytucje parabankowe.

3.PODMIOTY CZYNNE PRAWA FINANSOWEGO

Wyróżniają się ze względu na ich funkcje i zadania które pełną w publicznej działalności finansowej W tym znaczeniu używa się najczęściej pojęcia administracji finansów publicznych Funkcją tej administracji jest realizowanie zadań państwa lub samorządu terytorialnego w dziedzinie gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych. Podmioty czynne prawa finansowego są także przeciwstawne podmiotom biernym prawa finansowego którym mają służyć w procesie realizacji ich uprawnień i obowiązków prawnofinansowych. Podmioty czynne są wyposażone w atrybuty władczości wobec podmiotów biernych prawa finansowego Nalezą do nich osoby i jednostki organizacyjne które w imieniu państwa lub samorządu terytorialnego zarządzają finansami publicznymi bądź wykonują zadania administracji finansowej.

4.ZNACZENIE KONSTYTUCJI JAKO ŻRÓDŁA PRAWA FINANSOWEGO

Poprzez włączenie problematyki finansów publicznych do Konstytucji finansom publicznym została nadana odpowiednia ranga oraz podjęto próbę ich uporządkowania i wprowadzenia pewnych reglamentacji chroniących interesy publiczne. .Doczekaliśmy się zatem uregulowania ogólnych zasad gospodarowania przez państwo środkami publicznymi z głównym założeniem , że nie może być w tych sprawach swobody administracyjnej, bowiem zarówno gromadzenie , jak i wydatkowanie tych środków określają ustawy.

Także , nie inaczej niż tylko z mocy ustawy , można nakładać na obywateli podatki i daniny publiczne.

Rozdział X Konstytucji reguluje także podatkowe kwestie związane z budżetem państwa, zwłaszcza zasady , terminy i tryb ich uchwalania.

Art. 87 - uznaje, iż Konstytucja jest nadrzędnym aktem prawa, czyli także prawa finansowego.

Art. 216 reguluje :

• gospodarkę finansową - środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie

• sposób nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości, udziałów lub akcji emisji papierów wartościowych przez Skarb Państwa, NBP i inne państwowe osoby prawne

• art. ten dotyczy zaciągania pożyczek, udzielania gwarancji i poręczeń majątkowych, przy czym wartość tych poręczeń, gwarancji i pożyczek zgodnie z art. 216 ust. 5 nie może przekroczyć 5% rocznie PKB.

5.SANKCJE PRAWNOFINANSOWE

Ze względu na sposób i miejsce określenia sankcje norm prawa finansowego sa dwojakiego rodzaju Jedne są wyrażone w przepisach prawa finansowego i odnoszą się tylko do zachowań wyrażonych w dyspozycjach norm prawa finansowego (np. sankcje podatkowe, dewizowe budżetowe)Pozostałe sankcje odnoszą się do zachowań tego samego rodzaju (np. stanowiących przestępstwo lub wykroczenie karne lub będące czynem niedozwolonym bądź deliktem adm) Z punktu widzenia procedury stosowania sankcji norm prawa finansowego wyróżnić trzeba - w zależności od rodzaju sankcji następujące procedury: 1) stricte finansową (podatkowa ,celna, budżetowa) 2)dotycząca naruszeń dyscypliny finansów publicznych 3) administracyjną (ogólna szczegółowa egzekucyjna)4)karną skarbową 5)cywilną 6)konstytucyjną 7)pracowniczą Sankcje ze względu na podmioty bierne i czynne1)Sankcjie dotyczące podmiotów biernych p f są ustanawiane ze względu na cel normy prawa finansowego wyznaczających zachownia tych podmiotów. 2)Sankcjie dotyczące podmiotów czynnych wyrazają przepisy prawa ustrojowego materialnego i proceduralnego

6.CZY I DLACZEGO FINANSE PUBLICZNE MUSZĄ BYĆ REGULOWANE USTAWAMI ?

Obecnie wymóg zachowania ustawy dla uregulowania finansów publicznych stał się standardem konstytucyjnym. Do takiej regulacji przywiązuje się ogromną wagę wywodzi się to min. Ze względu na miejsce ustawy w hierarchii źródeł prawa, ustawy uchwal parlament który stanowi reprezentację społeczeństwa która w drodze rozwoju społecznego zdobyła dla siebie prawo do decydowania o ciężarach publicznych o planowaniu i kontroli wydatków publicznych oraz o ustroju monetarnym.

7.CZY USTAWY Z ZAKRESU FINANSÓW PUBLICZNYCH MUSZĄ ODPOWIADAĆ SZCZEGÓLNYM WYMOGOM

Odrębne wymogi stawia się tworzeniem ustaw o treści finansowej zwłaszcza ustawie budżetowej i ustawą podatkowym a także ustawom powodującym skutki dla finansów publicznych. W związku tym specjalne kompetencje prawodawcze przyznaje się parlamentowi rządowi i innym ministrom. Ustawy dziedziny finansów publicznych podlega zwykłym rygorom stosowania w procesie tworzenia ogłaszania i kontroli ustaw Część z nich pełni role małych kodyfikacji zbirów przepisów prawa finansowego. Role aktu kodyfikacyjnego wyznaczono ustawie z 28 listopada 98 roku o finansach publicznych- stanowi ważne wydarzenie w aktach finansowych. Stanowi pierwsza kodyfikacje w Polsce grupy przepisów finansowych. Ustawa o finansach publicznych nie normuje dochodów publicznych są one przedmiotem odmiennych regulacji ustawowych m.in. ustawy z 29 sierpnia 97 ordynacja podatkowa. Ustawa o finansach nie reguluje również w pełni gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego (gmin, powiatu i województw samorządowych) ponieważ zacierają jedynie przepisy odnoszące się do budżetu jednostki samorządu terytorialnego Natomiast ustawy odrębne regulują zagadnienia gospodarki finansowej uwzględniając specyfikę poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego

8.CZY JEST MOŻLIWA I CELOWA KODYFIKACJA PRAWA FINANSOWEGO LUB ICH CZĘŚCI?

Wydaje się ze kodyfikacja przepisów prawa finansowego jest celowa lecz niezwykle utrudniona ze względu na cały czas następujące zmiany i dostosowywaniu Polski do nowej sytuacji politycznej gospodarczej. Prawo finansowe jest niezwykle trudno normować z względu że nie ma ono części wspólnej dla wszystkich jego działów (brak części ogólnej na podobieństwo prawa cywilnego czy karnego) jak również inne działy prawa publicznego nie mają skodyfikowanej części ogólnej np. prawo adm. Dlatego niezwykle istotne jest to w jakim zakresie konstytucja danego państwa zawiera regulacje prawne które stanowią o części ogólnej działów prawa publicznego w tym prawa finansowego. Prawo finansowe ma wspólne instytucje prawa i także opiera się na specyficznych zasadach prawnych o których należy pamiętać przy tworzeniu przepisów prawa. Nieustanne zmiany polityczne-społeczne i gospodarcze oznaczają nie tylko konieczność zastępowania jednych ustaw drugim lecz p w potrzebą definitywnego eliminowania z sys prawnego rozwiązań które nie przestawały do nowego ustroju politycznego i gospodarczego i zastępowania ich rozwiązaniami nowymi. Problemy legislacyjne mogą być zmniejszone dzięki respektowaniu ustalonych zasad tworzenia prawa oraz przez zastosowanie odpowiedniej organizacji działalności legislacyjnej wiele zależy od tego jakie wymogi stawia przed legislacją finansową konstytucja danego państwa czy rozwiązuje ona problem źródeł prawa czyniąc go katalogiem zamkniętym i uwzględniając specyfikę finansów publicznych.

9.JAKIE ZAGROŻENIE DLA ZASAD FINANSÓW PUBLICZNYCH TKWI W WYDAWANIU AKTÓW WYKONAWCZYCH DOTYCZĄCYCH FINANSÓW PUBLICZNYC

Akty prawne są niezbędne ponieważ ustawy nie powinny normować zagadnień zbyt szczegółowych lub technicznych bądź też ulegając częstym zmianom Akty wykonawcze nie mogą jednak odgrywać roli ustaw a więc powodować przejmowania kompetencji parlamentu przez organy władzy wykonawczej. Jedną z grup problemów o charakterze stałym jakie stanowi wydawanie aktów jest w dużej mierze uzależnione od sytuacji danego państwa i stanu jego prawa natomiast do drugiej grupy zalicza się problemy które wynikają z określonego etapu rozwojowego państwa i jego prawa finansowego. Źródłem problemów z pierwszej grupy jest p w sam przedmiot legislacji finansowej a także jej cel Istnieje ugruntowana praktyką przekonanie o łatwości osiągnięcia celów społ pol i gosp za pomocą nakazów i zakazów uprawnień i obowiązków prawnofinansowych. Oznacza to że przepisy prawa finansowego są traktowane instrumentalnie głównie dla osiągnięcia doraźnych celów. Drugim problem jest brak jednolitej regulacji i problemy z niej wynikłe.

10.AKTY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO I PRAWA EUROPEJSKIEGO JAKO ŻRÓDŁA PRAWA FINANSOWEGO

Źródłami międzynarodowego prawa finansowego są : porozumienia, umowy i konwencje międzynarodowe, akty prawne organizacji i instytucji międzynarodowych oraz prawo Wspólnot Europejskich. Katalog źródeł prawa podmiotowego obejmuje on: 1. Porozumienia podwójnego opodatkowania 2. Porozumienia prawne, zwalniające od uiszczenia podatków organizacje międzynarodowe pracowników i robotników z innego kraju 3. Regulacji ulg podatkowych, które przysługują przedstawicielom dyplomatycznym i konsularnym 4. Umowy o pomocy prawnej w dziedzinie prawa finansowego. Umowy i porozumienia z dziedziny miedzy narodowego prawa finansowego mają charakter dwustronny lub wielostronny- konwencje wielostronne to Konwencja z Lome(reguluje współprace miedzy państwami Wspólnoty Europejskiej a ponadto pomiędzy państwami afrykańskimi arabskimi i leżącymi na Pacyfiku nordyckie i wiedeńskie. Konwencje wiedeńskie mają na celu skodyfikowane przepisów prawa podatkowego mają one wielostronny charakter a ich zasady są respektowane również przez państwa które ich nie ratyfikowały Polska respektuje postanowienia konwencji z tym że w przypadku niektórych podatków warunkiem jest przestrzeganie zasady wzajemności. Najliczniejszą grupę umów dwustronnych międzynarodowych umów finansowych dotyczy unikania podwójnego opodatkowania min z Albanią Australia bangladeszem

11.PODZIAŁ WYKŁADNI PRAWA FINANSOWEGO ZE WZGLĘDU NA PODMIOT DOKONUJĄCY WYKŁADNI OBEJMUJE

Ze względu na podmiot dokonujący wykładni1)autentyczna(organu który ustanowił intempretowany przepis) 2)legalną(organ delegowany do wykładni prawa) 3)operatywną(organ stosujący przepis) 4)doktrynalna mamy tu oficjalną i nieoficjalną

12.PODZIAŁ WYKŁADNI ZE WZGLĘDU NA MOC OBOWIĄZUJĄCĄ OBEJMUJE

1)o mocy powszechnie obowiązującej 2) oograniczonej mocy wiążącej 3) bez mocy wiążacej Ze względu na cel wykładni 1)rekonstrukcji normy 2)ustalania jednoznacznej treści normy

13. ZNACZENIE ANALOGII W PRAWIE FINANSOWYM

W prawie stanowi typ specjalnego rozumowania o sytuacji niunormowanej przepisami prawnymi na podstawie regulacji prawnej dotyczącej sytuacji podobnej w celu zastosowania tych samych lub zbliżonych konsekwencji prawnych. W prawie finansowym nie jest dopuszczalna analogia rozszeżająca lub zaostrzająca Dopuszcza się możliwość zastosowania przepisów w drodze analogii na korzyść podmiotu biernego prawa finansowego

14. NA CZYM POLEGA ZARZĄDZANIE FINANSAMI PUBLICZNYMI

To działania które przebiegają na podstawie prawa i w celu wykonywania jego postanowień. Organy zarządzające finansami publicznymi realizują funkcje kierownicze w procesie zarządzania finansami publicznymi jako całością lub ich poszczególnymi członami Rodzaje organów 1)minister finansów(skarbu), prezes centralnego banku państwa, minister współpracy gosp za granicą organy państwowej kontroli finansowej Ich celem, funkcjami jest 1) tworzenie programów polityki finansowej 2)tworzenie prawa finansowego 3)tworzenie planów finansowych 4) tworzenie organizacji adm finansowej i kierowanie jej działalnością 5) kontrola i nadzór w zakresie przestrzegania prawa finansowego Organy finansowe wykonują zadania państwa lub samorządu terytorialnego związane z konkretyzacją indywidualnych uprawnień i obowiązków praw no finansowych podmiotów biernych stosunków prawnofinansowych. Działają jako podmioty czynne wydając indywidualne akty finansowe. Organy finansowe są w znaczeniu prawnym organami państwowymi powołanymi wyłącznie do realizacji zadań finansów publicznych tworzą resort finansów. Administracja finansów publicznych zorganizowana jest na zasadzie specjalizacji a także w ujęciu terytorialnym Specjalizację adm finansów publicznych można odnieść do 1. Budżetu i funduszy celowych 2. Podatków i innych danin publicznych ceł i dewiz.

15. WYDATKI PUBLICZNE (POJĘCIE, KLASYFIKACJA, STRUKTURA )

Wydatki publiczne Są : planowane i uchwalane w ramach takich planów finansowych jak budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego oraz państwowe i samorządowe fundusze celowe. Wielkość środków przeznaczonych na powyższe plany na wydatki publiczne sa dyrektywne dla wykonawców tych planów chociaż ich wysokość może ulec zmianie. Wydatki powinny być dokonywane a) w sposób celowy i oszczędny z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów b) w sposób umożliwiających terminową realizację zadań c) w wysokości i terminach wynikających z wynikających wcześniej zaciągniętych zobowiązań. Struktura wydatków publicznych1) wydatki budżetowe stanowiły 49.5% całości wydatków publicznych w porównaniu z 95 rokiem nastąpił spadek udziału wydatków budżetowych w wydatkach publicznych 2) w układzie podmiotowo-organizacyjnym najwiekszą część wydatków finalnych wydatkowały fundusze celowe, w kolejności malejąc3ej budżet państwa budżety samorządowe 3) ustrój terytorialny państwa - wydatki rzadowe, samorzadowe, publiczne w porównaniu z 95 nastąpiło niemalże podwjenie udziału wydatków samorzadowych w wydatkach publicznych

16. FORMY PRAWNE WYDATKÓW PUBLICZNYCH

Wydatki publiczne występują w wielu formach prawnych m.in. 1)Stanowią zakupy towarów i usługi ze strony jednostek sektora finansów publicznych w tym zakresie dokonywanie wydatków odbywa się na podstawie umów cywilnoprawnych, których zawieranie poprzedza reżim związany z zamówieniami publicznymi na roboty budowlane dostawy usługi finansowe ze środków budżetowych. 2)drugą grupę stanowią wydatki z tytułu wynagrodzenia i uposażenia oraz składki od nich naliczane Wydatki te wynikają p w z umów o pracę oraz umów i aktów o podobnym znaczeniu. W tej grupie znajdują się także wydatki z obowiązków w zakresie ubezpieczeń zdrowotnych i emertalnych oraz innych obowiązków związanych zatrudnieniem. 3)Kolejną grupę stanowią wydatki związane z wypłatą na rzecz osób fizycznych będące świadczeniami innymi niż wynagrodzenia za pracę np. alimenty renty emerytury itd. 4) Grupa wydatków publicznych stanowią wydatki z tytułu zwrotu pożyczki i kredytów oraz wydatki związane z obsługą długu publicznego tzw. Rozchody 5)grupa stanowi wydatki należą dotacjie i subwencjie

17. PLANOWANIE I RACJONALIZACJA WYDATKÓW PUBLICZNYCH

Wydatkowanie publicznych środków finansowych winne cechować skuteczność i efektywność. Skutecznie czyli uzyskiwanie optymalnych relacji miedzy wyznaczonymi celami i zadaniami a osiągnietymi efektami ich realizacji efektywność dwa sposoby 1) kryterium wyboru jest p w stwierdzenie który z alternatywnie prezentowanych wyborów gwarantuje najlepszą realizację zamierzonego celu społ 2) Przedmiotem poszukiwania jest wydajność i skuteczność wydatkowania srodków w związku z realizacjią zamierzonego zadania przedmiotem wyboru jest racjonalizacjia kosztów czyli poszukiwanie najwiekszych oszczedności w nakładach przy porównywalnym efekcie—racjonalizacja kosztów. Jko pierwsi zastosowali ja amerykanie nazywajac od skrutu PPBS następnie GB szwecja. PPBS była kompleksową metodą opartą na procedurach przewidujących możliwość dokonywania wyborów sposobu realizacji celu stanowiąca podstawe do podejmowania roztrzygnięć o podziale publicznych srodków finansowych na podstawie wyników dokonywanych analiz oceniających ekonomicze społ i skutki realizacji przedsięwzieć. Należy ustalić zadania sporządzić dla nich programy opartych na alternatywnych sposobach zmierzających do realizacji zadań i gwarantujących jego realizację. Fazy racjonalizacji wyborów 1. Planowanie 2. Programowanie 3.budżetowanie

18. RÓŻNICE MIĘDZY DOCHODAMI PUBLICZNYMI I PRYWATNYMI

1) różnica miedzy metodami ich powstawania 2) trybem wymiaru poboru i egzekucji 3)odp za wypełnienie zobowiązań 4)przeznaczeniem i wykorzystywaniem 5)planowaniem gromadzeniem wydatkowaniem kontrolą

Dochodami publicznymi są świadczenia pieniężne ustanowione przez organy władzy publicznej pobieranie i gromadzenie przez administrację publiczną na rachunkach własciwych budżetów lub publicznych funduszy celowych z których dokonuje się wydatków publicznych. Zródłem dochodów publicznych sa: dochód narodowy danego państwa a poczęści także majątek narodowy oraz pożyczki zaciągane od innych państw. Dochody publiczne pełnią funkcję fiskalne i pozafiskalne. Nie sa neutralne.

19. KLASYFIKACJA DOCHODÓW PUBLICZNYCH

Kryterium ekonomiczne: dochody publiczne powstałe w wyniku pierwotnego podziału dochodu narodowego i powstałe w wyniku wtórnego podziału dochodu narodowego 2) z punktu widzenia rachunkowego - rzeczywiste i rozliczeniowe Ze względu na sposób wyrażenia i realizacji dochody publiczne mają mają ch p w pieniężny i niepieniężny. 3)Ze względu na nature powstania niodpłatne i odpłatne Pierwsze dotyczą świadczeńn pieniężnych nie powiązanych z zadnym wzajemnym i bezpośrednim ekwiwalentem ze strony państwa lub samorzadu publicznego Drugie opierają się na takim ekwiwalencie 4)Z prawnego punktu widzenia np. z tytułu prawnego dochodów publicznych np. tytuł publicznoprawny i dochody oparte na tytule prywatnoprawnym.5)normatywna klasyfikacjia 26 listopad 98 o finansach publicznych : a)daniny publicne b) pozostałe dochody pochodzące z opłat dochodów z mienia ze sprzedaży majatku rzeczy praw, darowizn 6)przymusowe i dobrowolne 7)bezwzrotne i zwrotne 8) podatkowe i niepodatkowe 9)podatki konsumpcyjne, przy7chodowe przychodowo-dochodowe lub dochodowe.

20. POJĘCIE PODATKU

Podatek - to uregulowane prawem podstawowe świadczenie pieniężne na rzecz państwa. Ma ono charakter powszechny, przymusowy, nieodpłatny i bezzwrotny.

Powszechność - świadczenia podatkowego oznacza, że obowiązek jego płacenia dotyczy wszystkich grup podmiotów wskazanych przez prawo. Przymusowy charakter podatku wynika z obowiązku płacenia , powstałego na skutek przepisu prawnego, Nieodpłatny charakter podatku wyraża się w tym, że za niego nie jest przewidziane prawem żadne świadczenia wzajemne. Jest to podstawowy elementy odróżniający podatek od pobieranych opłat, które wnoszone są za świadczone usługi, np. opłata skarbowa. Bezzwrotny odróżnia podatek od pożyczek . Państwo nie zwraca zapłaconego podatku

21. ZASADY PODATKOWE

1)Organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa.

2)Postępowanie podatkowe powinno być prowadzone w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych.

3)Organy podatkowe w postępowaniu podatkowym obowiązane są na wniosek strony udzielać niezbędnych informacji o przepisach prawa podatkowego pozostających w związku z przedmiotem tego postępowania.

4)W toku postępowania organy podatkowe podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy.

5)Organy podatkowe obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. Organ podatkowy może odstąpić tej zasady, jeżeli w wyniku postępowania wszczętego na wniosek strony zostanie wydana decyzja w całości uwzględniająca wniosek strony.

6)Organy podatkowe powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez stosowania środków przymusu.

7)Organy podatkowe powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie.

8)Sprawy podatkowe załatwiane są w formie pisemnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.

9)Postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne.

10)Decyzje, od których nie służy odwołanie w postępowaniu podatkowym, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana tych decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania mogą nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach podatkowych.

11)Postępowanie podatkowe jest jawne wyłącznie dla stron.

22. PODATKI OSOBOWE I RZECZOWE

Podatek osobisty charakteryzuje się tym, iż na pierwszym planie znajduje się osoba płatnika. Klasycznym przykładem tego podatku jest podatek dochodowy, a w dużej mierze również podatek majątkowy.

Podatek rzeczowy cechuje to, że uwaga ustawodawcy koncentruje się na przedmiocie opodatkowania (rzeczy). Klasycznym przykładem podatku rzeczowego jest podatek rolny, podatek od towarów i usług oraz inne podatki przychodowe.

23. PODATKI BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE

PODATKI Bezpośrednie - ciężar podatku ponosi podmiot, na który podatek został nałożony, obciąża on dochód lub majątek podatnika.

PODATKI Pośrednie - ciężar nie jest ponoszony przez podmioty , na które jest nałożony, ale osoby trzecie. Mają charakter przerzucany, sięgają do majątku pośrednio poprzez dochód lub konsumpcję (VAT)

24. PODTKI PRZYCHODOWE

PODATKI PRZYCHODOWE - są to te, które są pobierane od przychodów osiąganych przez obywatela i podmiot gospodarczy. Na wysokość podatku nie ma wpływu koszt uzyskania przychodu.

25, PODATKI DOCHODOWE

pobierane od dochodu osiąganego przez podmioty gospodarcze i obywateli. Na wysokość podatku mają wpływ koszty uzyskania przychodu.

26. PODATKI KONSUMPCYJNE

Są wyróżniane ze względu na przedmiot opodatkowania którym jest opodatkowanie towarów i usług w danym czasie i miejscu za luksusowe. Spełniają funkcjię fiskalne (dostarczją znacznych dochodów budżetowych) i pozafiskalne (kształtują strukturę konsumpcji). Występują w różnych formach prawnych zasadniczą z nich jest akcyza W Polsce do podatków konsumpcyjnych zalicza się podatek akcyzowy.

27. PODATEK PRZYCHODOWO-DOCHODOWY

Zaliczmy świadczenia których przedmiot nie jest jednoznacznie określony przez ustawodawcę W konstrukcji można się doszukać elementów charakterystycznych dla podatków dochodowych przychodowych a nawet majątkowych zaliczamy podatek rolny leśny i od nieruchomości.

28. PODATEK MAJĄTKOWY

wymierzane od wartości majątku ( podatek od spadków i darowizn, od nieruchomości )

29. PODATKI I OPŁATY LOKALNE

Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych określa obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości, podatku od środków transportowych, podatku od posiadania psów oraz opłatach lokalnych: targowej, miejscowej i administracyjnej.

Opłaty lokalne

Rozróżnia się :

A).Opłatę targową - pobiera się ją od osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nie mających osobowości prawnej, dokonujących sprzedaży na targowiskach.

B)Opłatę miejscową - jest pobierana od osób fizycznych przebywających czasowo w celach wypoczynkowych, zdrowotnych lub turystycznych w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach - za każdy dzień pobytu w takich miejscowościach.

C)Rada gminy może wprowadzać opłatę administracyjną za czynności urzędowe wykonywane przez podległe jej organy, jeżeli czynności te nie są objęte przepisami o opłacie skarbowej.

30. ŻRÓDŁA PRAWA PODATKOWEGO W POLSCE

1)Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej,

2)Ustawy - akty prawne o charakterze ogólnym , powszechnie obowiązującym, uchwalane przez parlament i podpisywane przez Prezydenta RP ( np. ustawa o finansach publicznych, o samorządzie gminnym ),

3)Ratyfikowane umowy międzynarodowe ( na podstawie art. 88 K. ),

4)Rozporządzenia - przepisy wykonawcze wydawane z upoważnienia ustaw w celu ich wykonania,

5)Akty prawa miejscowego - obowiązują na terenie obszaru, w którym je podpisano ( na podstawie art. 87 ust. 2 oraz art. 94 Konstytucji )

31. POWSTANIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

1) w drodze wydania i doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego 2)bez wydania decyzji powyższej a) z mocy prawa z chwilą zaistnienia warunków prawem przewidzianych b) w drodze obliczenia wysokości należnego podatku przez samego podatnika zobowiązanego jednocześnie do terminowej zapłaty tegoż podatku c) w drodze obliczenia wysokości należnego podatku przez płatnika zobowiązanego jednocześnie do jego pobrania i wypłacenia na rzecz właściwego rachunku budżetu

32. ORGANY PODATKOWE

Organem podatkowym stosownie do swojej właściwości jest 1) naczelnik urzędu skarbowego wójt burmistrz (prezydent miasta starosta marszałek woj. - jako organ 1 inst. 2) dyrektor izby skarbowej 3)samorządowe kolegia odwoławcze 4)Ministerstwo Finansów. Właściwość rzeczowa org pod działających w 1 inst obejmuje: 1) czynności ewidencyjne dotyczące podatników i innych zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego i wymagających zgłoszenia tego obowiązku org pod 3) czynności wymiarowe z obejmujące czynności faktyczne i prawne 4) czynności prawne związane z wykonaniem decyzji podatkowej 5)czynności związane z przekazaniem pobranych wpłat na rzecz właściwego budżetu 6)czynności egzekucyjne dotyczące podatków i innych świadczeń publicznych

33. POSTĘPOWANIE PODATKOWE

Z punktu widzenia realizacji celu postępowania podatkowego procedury samo wymiaru stają się równorzędne postępowaniu podatkowemu wywołują takie same skutki. Wymiar zobowiązania podatkowego jest współcześnie dokonywany przez podatnika lub płatnika którzy w celu konkretyzacji zobowiązania muszą dokonać czynności wykładni prawa podatkowego i uzyskać rezultat w postaci powinności zapłaty skonkretyzowanego zobowiązania podatkowego W prawie podatkowym rezultat taki uzyskuje się także przez nałożenie na podatnika obowiązku samowymiaru zobowiązania podatkowego inaczej mówiąc do złożenia deklaracji podatkowej która podobnie jak decyzja jest podstawą egzekucji ustala nadpłatę prawo odliczenia lub zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych i opłacie skarbowej uprawnienia wynikające ze straty w podatkach dochodowych.

Postępowanie podatkowe pełni w stosunku do samowymiaru funkcję 1) Kontrolną ponieważ jest sposobem korekty samowymiaru 2) zastępczą jeżeli podatnik nie wykonał swoich obowiązków w zakresie samowymiaru. Nazwa pos pod w ordynacji podatkowej jest przypisana procedurom prowadzącym ostatecznie do wydania decyzji i postanowień oraz nadzwyczajnym trybom postępowania podatkowego jest to odpowiednik modelu ogólnego postępowania adm które rozpoczyna się wszczęciem postępowania a kończy wydaniem decyzji lub postanowienia

34. DECYZJE PODATKOWE

Doktryna prawa finansowego uznaje decyzje za jeden z rodzajów indywidualnych aktów finansowych W doktrynie prawa adm decyzje podatkowe uznawane są za akty administracyjne albo kwalifikowane akty adm które różnią się od innych decyzji administracyjnych w zasadzie tylko przedmiotem rozstrzygnięcia w świetle przepisów ordynacji podatkowej oraz założeń doktrynalnych wymiar zobowiązań podatkowych kończy się wydaniem decyzji określającej lub ustalające zobowiązanie podatkowe. Ze względu na stosunek wyznaczeń decyzji do obowiązującego prawa każda decyzja jest deklaratoryjna. Wymiar decyzji można podzielić na system wymiaru selektywnego i system wymiaru obligatoryjnego jeżeli podatnik złożył deklarację lub zeznanie. System selektywnego wydawania decyzji wymiarowych wyraża zasadę że organ podatkowy nie musi wydawać decyzji każdemu podatnikowi w spr każdego zobowiązania podatkowego.

35. WYGAŚNIĘCIE ZOBOWIĄZAŃ PODATKOWYCH

Wiąże się z ustaniem stosunku prawnopodatkowego jaki istniał pomiędzy podmiotem zobowiązaniowym (podatnik) a podmiotem uprawnionym(skarb państwa gmina) Dwie możliwości 1)efektywne wygaśnięcie zobowiązania podatkowego następuje zaspokojenie związku publicznoprawnego poprzez realizację swoich należności np. zapłata podatku przez płatnika. W drugim przypadku tzw nieefektywnego wygaśnięcia zobowiązania podatkowego związek publicznoprawny nie otrzymuje należnych mu dochodów (zaniechanie poboru podatku) Zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub części wskutek: zapłaty, pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta, potrącenia zaliczenia nadpłaty lub zaliczenia podatku zaniechania poboru przejęcia własności nieruchomości

36. ODPOWIEDZIALNOŚĆ PODATKOWA

Należy więc rozumieć jako uprawnienie żądania zapłaty od podmiotów zobowiązaniowych oraz dopuszczalność stosowania prawa przewidzianych środków zmierzających do wyegzekwowania należnych kwot z majątku tych podmiotów. Odp podat jest odp majątkową opartą na swoistych podstawach prawnych Ma postać p w odpowiedzialności osobistej uzupełnionej jednak szczególnego rodzaju instytucjami kształtującą odp rzeczową, jest najczęściej odp nieograniczona czyli całym istniejącym w chwili jej realizacji majątkiem zobowiązaniowego

Podmiotami ponoszącymi odp podatkową sa podatnicy płatnicy inkasenci następcy prawni osoby trzecie odpowiadające za zaległości podatkowe innych podmiotów. Przedmiotem odp są świadczenia (należności ) obciążające poszczególne kategorie tych podmiotów w związku ze specyfikacją ich sytuacji prawnej i zakresu działania. Zasadniczo odp dotyczy zobowiązań własnych ciążących z istoty na określonego rodzaju podmiotach niekiedy jednak rozciąga się też na zobowiązania cudze i dotyczy innych podmiotów prawa podatkowego w sposób szczególny powiązanych z podatnikiem. Odpowiedzialność podatkowa jako instytucja ogólnego prawa podatkowego jest całościowo uregulowana w Ordynacji podatkowej Przymusowe wykonywanie należności podatkowych odbywa się na podstawie przepisów o egzekucji admi świadczeń pieniężnych

37. JAKA JEDNOSTKA PIENIĘŻNA I JAKIE ZNAKI I OD KIEDY OBOWIĄZUJĄ W POLSCE

Aktualny system pieniężny Polski wywodzi się z sytemu jaki wykształcił się w okresie po zakończeniu I wojny światowej. W 1924 przeprowadzono stabilizacyjną reformę walutową zlikwidowano Polską kasę Pożyczkową tworząc Bank Polski i wyposażając go w uprawnienia emisyjne państwo emitowało również monety zdawkowe a do 1927 papierowe pieniądze zdawkowe. Utworzony w styczniu 45 NBP stał się jedyną instytucją emisyjną w Polsce. W 1950 roku przeprowadzono kolejną reformę zastąpiono wówczas znaki pieniężne nowymi znakami NBP o innej wartości choć o te samej nazwie. W 94 roku nastąpiła denominacja złotego postanowiła ze znakami pieniężnymi RP są banknoty i monety opiewające na złote i grosze NBP powierzono realizację uprawnienia emisyjnego państwa. W praktyce oznacza to że nikt nie może odmówić przyjęcia zapłaty znakami pieniężnymi emitowanymi przez NBP. Realizację uprawnień emisyjnych NBP powierzono Prezesowi NBP Ustala on w związku z tym wzory i wartość nominalną banknotów oraz wzory wartość nominalną, stop, próbę i masę monet oraz wielkość emisji znaków pieniężnych jak również terminy wprowadzenia ich do obiegu decyzja o wycofaniu z obiegu znaków pieniężnych należy do prezesa. Waluta polska nie ma charakteru waluty wymienialnej cechuje ją wew wymienialność podlega ona wymianie w kraju na waluty wymienialne innych państw Kurs złotego w stosunku do innych walut ustala NBP ma charakter kursu urzędowego i znajduje ograniczone zastosowanie w stosunku do transakcji i rozliczeń miedzy NBp a innymi bankami.

38. CZY W POLSCE OBOWIĄZUJE EURO, W JAKIM ZNACZENIU

obowiązuje w formie gotówkowej od 2002 roku

39. CZY PRZEPROWADZANIE BEZGOTÓWKOWYCH ROZLICZEŃ PIENIĘŻNYCH JEST OBOWIĄZKOWE I W JAKICH MOŻE PRZEBIEGAĆ FORMACH PRAWNYCH

- nie jest obowiązkowe

- w formie czeku, przelew, weksel, karta płatnicza

40. JAKIE SĄ FUNKCJE CENTRALNEGO BANKU PAŃSTWA

banku państwa,3) banku emisyjnego4)banku banków

Ad2)a)współdziała w kształtowaniu polityki gosp b)kształtuje politykę pieniężno-kredytową c)współdziała i kształtuje oraz prowadzi politykę dewizową d)reprezentuje interesy Polski w Międzynarodowym banku Współpracy Gosp Ad) funkcji emisyjnej polega na emitowaniu znaków pieniężnych będących prawnym środkiem płatniczym w Polsce oraz organizowaniu obrotu gotówkowego m.in. zaopatruje banki i instytucjie w te znaki przeciwdziała praniu brudnych pieniędzy

41. KTO PEŁNI W POLSCE ROLĘ CENTRALNEGO BANKU, JEGO ZADANIA I ORGANY

Narodowy Bank Polski jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Posiada osobowość prawną i prawo używania pieczęci z godłem państwowym. Nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw państwowych. Działalność NBP jest prowadzona na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Siedzibą NBP jest Warszaw. Podstawowym celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.

Do zadań NBP należy także:1) organizowanie rozliczeń pieniężnych,2) prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi,3) prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami,4) prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa,5) regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie,6) kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego,7) opracowywanie sprawozdawczego bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa,8) wykonywanie innych zadań określonych ustawami.

Przysługuje mu wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej. Może być członkiem międzynarodowych instytucji finansowych i bankowych. Nie może być udziałowcem bądź akcjonariuszem innych osób prawnych, z wyjątkiem prowadzących działalność usługową wyłącznie na rzecz instytucji finansowych i Skarbu Państwa.

Organami NBP są:1) Prezes NBP,2) Rada Polityki Pieniężnej,3) Zarząd NBP.

NBP wykonuje zadania przez Centralę i inne jednostki organizacyjne.

42. KTO SPRAWUJE NADZÓR NAD ORGANIZACJĄ I FUNKCJONOWANIEM RYNKU FINANSOWEGO W POLSCE

- rada polityki pieniężnej

43. OBRÓT DEWIZOWY W POLSCE

Podstawowym kryterium rozróżnienia kategorii rezydenta i nierezydenta jest miejsce zamieszkania. Rezydentami są osoby fizyczne zamieszkałe w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju a także inne podmioty mające siedzibę w kraju posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania praw we własnym imieniu rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów A contario nierezydentami śą os fizyczne mające zamieszkania za granicą. Wyjątek od kryterium miejsca lub siedziby przy zaliczaniu podmiotów do kategorii rezydentów lub nierezydentów jest kryterium statusu dyplomatycznego lub konsularnego. Zgodnie z nim polskie przedstawicielstwa oraz misje specjalne korzystają z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych i konsularnych mimo że mają siedzibę za granicą. Wartościami dewizowymi są zagraniczne środki płatnicze złoto dewizowe i platyna dewizowa. Do zagranicznych środków płatniczych zaliczamy: waluty obce oraz dewizy

Dewizami: są papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego wystawione w walutach obcych. Obrót dewizowy obowiązujące prawo dewizowe rozumie obrót dewizowy za granicą oraz obrót wartościami dewizowymi w kraju. Obrót dewizowy za granicą Uznaje się zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej powodującej lub mogącej powodować dokonywanie między rezydentami i nierezydentami rozliczeń pieniężnych, powodować przeniesienie między rezydentami rzeczy lub praw których nabycie nastąpiło w obrocie dewizowym z zagranicą a także dokonowanie umów typu: dokonywanie wywozu, przekazywanie oraz wysyłanie za granicą wartości dewizowych Obrót wartościami dewizowymi w krajuRozumie się zawarcie umowy lub dokonanie innej czynności prawnej powodującej lub mogącej powodować dokonywanie w kraju między rezydentami lub miedzy nierezydentami rozliczeń w walutach obcych albo przeniesienie w kraju miedzy rezydentami lub miedzy nierezydentami własności wartości dewizowych. Ogólne zasady dewizowe1) zasada swobody obrotu dewizowego z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie 2) zasadzie pozostawienia ograniczeń obrotu dewizowego wobec krajów trzecich 3)zasadzie priorytetu ograniczeń obrotu dewizowego wynikających z innych ustaw wobec zasady swobody obrotu dewizowego z zagranicą zapisanej w ustawie Prawo Dewizowe. 4) zasadzie możliwości łagodzenia lub znoszenia ograniczeń i obowiązków dewizowych przewidzianych ustawą w drodze ogólnych lub indywidualnych zezwoleń dewizowych i inne.

System dewizowy Należy rozumieć ogół zasad i instytucji dewizowych stworzonych przez obowiązujące w danym państwie i w danym czasie prawo dewizowe.Celem przepisów dewizowych jest zawsze ochrona interesu dewizowego państwa. Szczegółowymi celami przepisów prawadewizowego które stanowią jednocześnie jeego funkcji to reglamentacjia regulacjia oraz informacjia i kontrola dewizowa.Przepisy dewizowe z reguły mają charakter reglamentacyjny zawierają bowiem głownie zakazy nakzay i obowiązki, stwarzają obowiązki dla jednych podmiotów dla innych wprowadzaja wzajemne uprawnienia. Przedmiotem reglamentacji jest zawsze posiadanie i dysponowanie wartościami dewizowymi a także inne czynności wyraźnie zaliczone przez ustawodastwo do prawa dewizowego jak np. ustalanie kursów walut . Generalnie do źródełl prawa i obowiązków dewizowych są akty normatywne oraz akty prawnofinansowe

43. GENERALNE I INDYWIDUALNE ZEZWOLENIA DEWIZOWE

Generalne zezwolenia dewizoweDostosowanie reguł zawartych w ustawie dewizowej do zmieniającej się sytuacji pol społ i gosp w państwie.W normalnej sytuacji dostosowanie takie polega na liberalizacji ustawowych ograniczeń i jest wyrazem bieżącej polityki dewizowej państwa realizowanej przez władzę wykonawcza rząd ministrów w drode wydawania aktów wykonawczych do ustawy dewizowej Indywidualne zezwolenia dewizowejest to instrument dodatkowego uelastycznienia polityki dewizowej umożliwiającym dostosowanie jej do bieżącej sytuacji w obrotach towarowych i walutowych z zagranicą oraz doindywidualnych sytuacji posaczególnych uczestników obrotu dewizowego Istota polega na tym że w tej formie prawnej mogą być uvhylone ograniczenia i obowiązki wynikajce z ustawy wobec indywidualnegopodmiotu w konkretnie oznaczonej sytuacji. Jest to postać aktu prawnofinansowego tj decyzji adm o charakterze finansowym

44. CZY NIEREZYDENTÓW DOTYCZĄ TE SAME OGRANICZENIA DEWIZOWE

Ograniczenia ustawowe grupa druga dotycząca obrotu dewizowego z krajami trzecimi i tak m.in. zakaz dokonywania przez rezydentów na rzecz nierezydentów z krajów rtzecich darowizn mające za przedmiot wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicz zakaz przejmowania przez rezydentów od nierezydentów z krajów trzecich długów wobec nierezydentó a także przystępowania przez rezydentów do takich długów.

45. CZY PRAWO POLSKIE ZEZWALA NA WYWÓZ ZŁOTYCH ZA GRANICĘ

Pierwszą grupę ograniczeń dewizowych dotyczą zakzau wywozu i wysyłania złota dewizowego i platyny dewizowej (o każdej wartości) oraz krajowych i zagranicznych środków płatniczych o wartości przekraczjącej 10 tyś euro

46. CZY RAWO POLSKIE ZEZWALA NA POSIADANIE PRZEZ OBYWATELI POLSKICH RACHUNKU BANKOWEGO W BANKACH ZAGRANICZNYCH

- tak, w państwach UE, w państwach należących do OECD ( USA, Japonia, Szwajcaria, Norwegia …)

47. CZY PRAWO POLSKIE ZEZWALA NA POSIADANIE MIENIA ZA GRANICĄ POLAKOM

tak, j.w

48. CZY POLSKIE PRZEDSIĘBIORSTWA MOGĄ ROZLICZAĆ SIĘ MIĘDZY SOBĄ W WALUTACH OBCYCH

tak

49. KTO W POLSCE MOŻE SKUPOWAĆ I SPRZEDAWAĆ WALUTY OBCE

Działalność kantorowa jako dził gospodarcza prowadzona na podstawie zezwolenia polegająca na kupowaniu i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwie w ich kupnie i sprzedaży wartości dewizowych oraz pośrednictwa w ich kupnie i sprzedaży. Zezwolenie ma charakter licencji mogą prowadzić rezydenici i nierezdenci

50. JEDNOSTKA SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH W POLSCE I PRZYNALEŻNOŚĆ DO TEGO SEKTORA

Jednostki działają jako państwowe lub samorządowe osoby prawne i wobec tego w obrocie prawnym występują we własnym imieniu i na własną odp. Skarb Państwa nie ponosi odp za ich zobowiązania i na odwrot Prowadzą samodzielną gosp w zakresie określonym ustawowo i w tym celu zostaja wyposażone w majątek stanowiący własność SP lub jednostki samorządu terytorialnego. Przypisane im zadania publiczne sa wykonywane w drodze świadczeni usług które mogą być nieodpłatne Jednostki te uzyskują przychody własne których wielkośc zależy od rodzju zadń jaki one realizują i co ma woływ na sposób i rozmiary zasilania finansowego tych jednostek z budżetu państwa lub budżetów jednostek sam tery. Jednostki org sektora finansów publicznych bedące osobami prawnymi prowadza samodzielną gosp finansową na podstawie planu finansowego zatwierdzonego bądź uchwalonego przez uprawniony organ tej jednostki. Gosp finansowa jest prowadzona samodzielnie w ramach posiadanych srodków wygospodarowanych we własnym zakresie jak i pochodzacych z budżetu Srodki te sa wykorzystywane na pokrycie kosztów realizacji zadań na zasilanie funduszy własnych jednostki jak i na wydatki o charakterze majątkowym Do sektora finansów publicznych należa m.in. agencjie rzadowe fundacjie praw publicznego, państwowe szkoły wyższe PANn i jej instytttuty, jednostki badawczo rozwojowe

51. ADMINISTRACJA FINANSOWA

Funkcją jest realizowanie zadań państwa lub samorządu terytorialnego w dziedzinie gromadzenia i wydatkowania publicznych srodków pieniężnych Działanie to jest więc fragmentem publicznej działalności finansowej.W ramach publicznej dział finasowej -2funkcjie:1)zarządzanie finansami publicznymi i wykonywnie publicznej dział finansowej. Podmioty 1)Organy zarządzające finansami publicznymi realizują funkcjie kierownicze w procesie zarządznia finansami publicznymi jako całością lub poszczególnymi częściami np. programowanie finansów publicznych projektowanie i tworzenie prawa finansowego planowanie finansowe, organizacjia i kierowanie wykonastwem planowych zadań finansowych , kontrola finansowa. Organy: minister finasów,prezec Centralnego banku państwa minister wspólpracy z zagranicą organy państwowej kontroli finansowej Organy finansowe wykonują zadania państwa lub samorządu terytorialnego związane z konkretyzacją indywidualnych uprawnień i obwiązków prawno-finansowych podmiotów biernych stosu praw-fin. Org fina sa wznaceniu prawnym organami państwowymi powołanymi wyłącznie do realizacji zadań adm finansów publicznych Administracjia zorganizowana jest na zasadzie specjalizacji a także ujęciu terytorialnym odnosimy do sfer:1budżetu i funduszy celowych 2)podatków i innych danin pub 3) ceł i dewiz

52. KONTROLA FINANSOWA

Ma na celu sprawdzenie w jakim stopniu realizowane sa uprawnienia i obowiązki prawnofinansowe podmiotów biernych oraz w jaki sposób funkcjonuje system finansów publicznych . W każdym z tych obszaró kontrole finasową należy zorganizować i wykonywać inaczej wykonywana jest w róznych formach i przez liczne organy Pod względem org chodzi o dostosowanie form kontroli do przedmiotu kontroli oraz wyborów najbardziej skutecznych i tanich w utrzymaniu organów kontroli Kontrola finansowa winna być wykonywana zarówno w sys kontroli (audytu) wew jak i w sys kontroli zew. Kontrola może mieć charakter funkcjionalny lub instytucjionalny może być wykonywana w sys sprawozdawczości finansowej a także jako kontrola faktyczna podejmowana specjalnie lub przy okazji wykonywania innych czynności.

53. AUDYT WEWNĘTRZNY

Oznacza kontrolę finansową w jednostkach sektora finasów publicznych dotyczącą proceśow związanych z gromadzeniem i rozdysponowaniem środków publicznych oraz gospodarowniem mieiem. Jest to ogół działań poprzez które kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę funkcjionownia jednostki w zakresie gospodarki finansowej pod względem legalności gospodarności celowości a także przejrzystości i jawności czynnosci te przeprowadza osoba zwana audytorem wew zatrudniona w danej jednostce. Za organizację audytu wew jest odpowiedzialny kierownik jednostki natomiast koordynacjia kontroli finansowej i audytu wew w jednostkach sektora finansów publicznych należy do Ministra Finansów

54. CHARAKTERYSTYKA I PRZYKŁADY JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH

Jednostka budżetowa jest najbardziej typową formą organizacyjną stosowaną w sektorze finansów publicznych. Jednostki budżetowe pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu , a pobrane dochody odprowadzają na rachunek budżetu. Powyższą zasadę stosuje się zarówno do państwowych jednostek budżetowych , jak i samorządowych jednostek budżetowych.

Państwowe Jednostki Budżetowe tworzą, łączą i likwidują ministrowie , kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie.

Samorządowe jednostki budżetowe tworzą, łączą i likwidują organy stanowiące samorządu terytorialnego .

Podstawą gospodarki finansowej jednostki budżetowej jest plan finansowy, tj. plan dochodów i wydatków jednostki budżetowej.

55. CHARAKTERYSTYKA I PRZYKŁADY ZAKŁADÓW BUDŻETOWYCH

Zakład Budżetowy jest wyodrębnioną jednostką organizacyjną , nie posiada osobowości prawnej. Odpłatnie wykonuje swoje zadania, a ponadto co odróżnia go od jednostki budżetowej , to fakt, iż może on finansować swoje wydatki własnymi dochodami. W zasadzie powinien być samowystarczalny. Jednakże może on otrzymywać dotację przedmiotową z budżetu oraz dotację celową na dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji. Ponadto nowo utworzony zakład budżetowy może otrzymać jednorazową dotację z budżetu na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe. Łączna dotacje dla zakładu budżetowego nie mogą przekroczyć 50 % jego dochodów własnych. Podstawą gospodarki finansowej zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy obejmujący :a ) przychody ) wydatki , stanowiące koszty działalności ) stan środków obrotowych

d ) wpłaty do budżetu Ponadto w planie finansowym winny być wyszczególnione :1przychody 2)dotacje

3)wydatki na wynagrodzenia i składki naliczane od wynagrodzeń 4)wydatki inwestycyjne ( majątkowe )

Państwowe zakłady budżetowe tworzą, łączą i likwidują ministrowie , kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie. Samorządowe zakłady budżetowe tworzą, łączą i likwidują organy stanowiące samorządu terytorialnego .

56. CHARAKTERYSTYKA I PRZYKŁADY GOSPODARSTW POMOCNICZYCH

Gosp pom jest wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo częścią jednostki budżetowej ( tzw. działalnością uboczną ). Winno być ono samowystarczające chociaż może otrzymywać dotacje przedmiotowe z budżetu.

Gosp pom tworzy kierownik jednostki budżetowej po uzyskaniu zgody :

w przypadku gospodarstwa pomocniczego państwowej jednostki budżetowej - właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody

w przypadku gospodarstwa pomocniczego samorządowej jednostki budżetowej - zarządu jednostki samorządu terytorialnego.Gospodarstwo pomocnicze wpłaca do budżetu 50 % osiągniętego zysku.

Podstawą gospodarki finansowej gospodarstwa pomocniczego jest plan finansowy obejmujący :

1)przychody 2)wydatki - koszty 3)rachunek wyników 4)stan środków obrotowych i rozliczenia z budżetem

W planie finansowym gospodarstwa pomocniczego wyszczególnia się :a)przychody własne)dotacje

c ) wydatki na wynagrodzenia i składki naliczane od wynagrodzeń W formie gosp. pomocniczego prowadzone są zazwyczaj : ośrodki szkoleniowe, warsztaty szkolne.

57. ISTOTA I KLASYFIKACJA FUNDUSZY CELOWYCH

Funduszem celowymjest fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą z dochodów publicznych a wydatki przeznaczone są na realizacją wyodrębnionych zadań.

Jeżeli fundusz celowy realizuje zadania wyodrębnione z budżetu państwa to jest on państwowym funduszem celowym

Jeżeli fundusz celowy realizuje zadania wyodrębnione z budżetu jednostki samorządu terytorialnego to jest odpowiednio gminnym, powiatowym lub wojewódzkim funduszem celowym.

Podstawą gospodarki finansowej funduszu celowego jest plan finansowy .

Szczegółowe zasady gospodarki funduszy celowych określa minister nadzorujący państwowy fundusz celowy w porozumieniu z Ministrem Finansów.

• Fundusz celowy rodzajeRozróżnia się fundusze celowe :1)autonomiczne - całkowicie samofinansujące się, 2)finansowo połączone z budżetem - fundusze dotowane z budżetu lub swoje nadwyżki odprowadzające do budżetu 3)wewnątrzbudżetowe - tworzone w ramach budżetu, przeznaczenie środków na określony cel. Wykaz funduszy celowych :Fundusz Ubezpieczeń Społecznych Fundusz Pracy Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Fundusz Alimentacyjny

58. ZASADY BUDŻETOWE ORAZ ICH ZNACZENIE I CHARAKTER PRAWNY

W teorii finansów sformułowane zostały zasady , których wdrożenie i przestrzeganie powinno zapewnić sprawna optymalną realizację budżetu.

Zasad budżetowych nie należy traktować jako tych niezbędnych cech , czy elementów budżetu, od których uzależnione jest jego zaistnienie. Są to cechy pożądane, ułatwiające spełnienie postawionych budżetowi zadań.

ZASADY BUDŻETOWE określają pewne swoiste cechy struktury budżetu lub sposobu jego działania , które pozwalają należycie realizować cele gospodarki budżetowej ( prof. Harasimowicz ).

ZASADY BUDŻETOWE - to postulaty nauki pod adresem ustawodawstwa i praktyki dotyczące prawidłowej organizacji i funkcjonowania gospodarki budżetowej, w celu optymalnej realizacji jej zadań ( Kossikowski ).

ZASADA UPRZEDNIOŚCI - postuluje uchwalanie budżetu przed rozpoczęciem roku budżetowego.

1. ZASADA POWSZECHNOŚCI - zwana też zasadą zupełności lub budżetowania brutto - postuluje, aby wszelkie przejawy działalności państwa znajdowały swój wyra w dochodach i wydatkach państwa, oraz aby wszystkie jednostki budżetowy wchodziły do budżetu całością swoich dochodów i wydatków .

2. ZASADA JEDNOŚCI zwana też zasadą niefunduszowania - postuluje, aby budżet był ujmowany w jednym całościowym akcie prawnym. Pozwala to na całościową ocenę zamierzeń rządu w dziedzinie finansów publicznych , ułatwia ich kontrolę.

Ponadto postuluje ona by budżet zorganizowany był na zasadzie jednej puli, w której całość dochodów przeznaczona jest na całość wydatków. Polskie prawo dopuszcza finansowanie zadania państwowego w ramach wyodrębnionego z budżetu państwa funduszu celowego.

3. ZASADA SPECJALIZACJI zwana też zasadą szczegółowości - postuluje, aby budżet był ustalony i wykonywany z podziałem szczegółowym dochodów i wydatków. Zasada ta jest spełniona poprzez wprowadzenie klasyfikacji budżetowej.

4. ZASADA RÓWNOWAGI BUDŻETOWEJ , ogólności , - określa konieczność dostosowania ogólnej kwoty wydatków budżetowych do ogólnej kwoty dochodów. Zasada ta nie dopuszcza instytucji deficytu budżetowego, wynikającego z nadwyżki wydatków nad dochodami.

ZASADA JAWNOŚCI - jawność budżetu realizowana jest przez jawność debaty sejmowej i debat budżetowych jednostek samorządu terytorialnego, podawanie do publicznej wiadomości budżetów i sprawozdań z ich wykonania.

59. JEDNOŚĆ MATERIALNA I FORMALNA BUDŻETU

Jedność formalną uzyskuje się dzięki budowie zbiorczego budżetu państwa obejmującego budżet władz centralnych i budżet władz samorządowych. Jedność materialna głosi, że suma dochodów powinna być przeznaczona na pokrycie całości wydatków budżetowych bez celowego wiązania niektórych wydatków z określonymi dochodami budżetowymi.

60. POWSZECHNOŚĆ BUDŻETU

- czyli inaczej zasada powszechności budżetu

61.BUDŻETOWANIE BRUTTO

Budżetowanie bruttoZalety:1)umożliwia pokrywanie podatków niezależnie od ich wysokości osiągniętych przez daną jednostkę organizacyjną przychodów. Szczegółowe wyspecjalizowanie przychodów i wydatków pozwala na ewidencjonowanie i ścisłą kontrolę wykonywania budżetu zgodnie z ustalonym preliminarzem wpływa to na jawność finansów publicznych oraz na dyscyplinę. Wady budżetowanie brutto brak zainteresowania przy realizacji dochodów przez poszczególne jednostki które bezpośrednio z tych dochodów nie korzystają i nie zabiegają o ich pełną i terminową realizację po drugie brak jest również bodźców do oszczędnego gospodarowania i wydatkowania środków budżetowych

62. BUDŻETOWANIE NETTO

Budżetowanie netto umożliwia p w elastyczność finansowania nie krępowaną tak silnie jak przy finansowaniu brutto wymogami procedury i techniki budżetowej Uzależnienie wysokości wydatków od otrzymania odpowiednich dochodów pobudza do efektywnej gosp i umożliwia ocenę całokształtu ich gospodarki na podstawie wyników finansowych Wady . Swoboda gospodarki finansowej jednostek powiązanych z budżetem netto oznacza zmniejszenie zakresu redystrybucji budżetowej i dyrektywności kontroli budżetowej.

63. SZCZEGÓŁOWOŚĆ BUDŻETU

zasada szczegółowości - budżet musi być ustalony i wykonywany ze szczegółowym podziałem dochodów i wydatków budżetowych; uchwała budżetowa j.s.t. określa:

prognozowane dochody według ważniejszych źródeł i działów klasyfikacji budżetowej,

wydatki budżetu w podziale na działy i rozdziały klasyfikacji wydatków,

źródła pokrycia deficytu lub przeznaczenia nadwyżki budżetu j.s.t.,

wydatki związane z wieloletnimi programami inwestycyjnymi, z wyodrębnieniem wydatków na finansowanie poszczególnych programów,

plany przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz środków specjalnych i funduszy celowych,

upoważnienia dla zarządu j.s.t. do zaciągania długu oraz do spłat zobowiązań j.s.t.,

zakres i kwoty dotacji przedmiotowych,

dotacje,

dochody i wydatki związane z realizacją zadań wspólnych, realizowanych w drodze umów lub porozumień między j.s.t.

64. ROCZNOŚĆ BUDŻETU

budżet musi być planowany na rok, jednak nie musi się ściśle pokrywać z rokiem kalendarzowym

65.DEFICYT BUDŻETOWY I ŻRÓDŁA JEGO FINANSOWANIA

Mówimy wówczas gdy wydatki budżetowe przewyższają dochody budżetowe. Jest wielkością planowaną w ramach tworzenia budżetu państwa lub budżetów jednostek terytorialnych źródło powstania deficytu 1)nadmierne wydatki 2)zbyt niskie podatki i inne dochody publiczne 3) istnienie silnych grup roszczeniowych związanych z funkcjami socjalnymi państwa 4) zmiana ustroju gosp i finansowego państwa z ustroju socjalistycznego na kapitalistyczny 5)podaż pieniądza krajowego , równowagi bilansu płatniczego w warunkach stałego zmiennego kursu walutowego. Deficyt budżetowy oraz źródła jego finansowania wynikają z przyjętej organizacji sektora finansów publicznych oraz podlegają planowaniu i ustaleniu przez wyznaczone organy i według prawnie określonych reguł. Finansowanie deficytu jest przedmiotem polityki finansowej rządu może nastąpić poprzez 1)zbywanie papierów wartościowych na rynku pierwotnym w postaci a)bonów skarbowych b)obligacji skarbowych c)skarbowych papierach wartościowych 2) z kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych 3) z pożyczek 4)wpływu z prywatyzacji majątku SP oraz z nadwyżki budżetu państwa.

66. DŁUG PUBLICZNY

Występuje zawsze w związku z podjęciem decyzji dokonania wydatków publicznych w rozmiarze przekraczającym możliwości sfinansowania ich dochodami publicznymi. To zobowiązanie jednostek sektora finansów publicznych powstałe w związku z finansowaniem ich deficytu Przyczyny powstania 1)utrzymujący się deficyt budżetowy 2)okresy wzmożonych wydatków publicznych 3)świadome utrzymywanie deficytu jako narzędzia interwencyjnego państwowego lub pol utrzymania na tym samym poziomie dochodów publicznych 4)wejście władz publicznych w pułapkę zadłużeń Rodzaje ze względu na podmiot:1)globalny, skarbu państwa, jednostek sam ter oraz innych jednostek sektora finansów publicznych 2)źródło finansowania wew krajowy i zagraniczny 3)Kryterium czasu: krótkoterminowe i długoterminowe 4) ze względu na zwrotną pomoc inny podmiotom dług publiczny brutto i netto 5) nominalny, realny 6)rzeczywisty i potencjalny Dług Skarbu PaństwaDług publiczny zaciągnięty przez rząd dla zaspokojenia potrzeb pożyczkowych budżetu czyli w celu sfinansowania deficytu budżetu państwa.

67. ZARZĄDZANIE DŁUGIEM PUBLICZNYM

Powierzone jest Ministrowi Finansów. Ustawa zobowiązuje go do opracowaia strategii zarządzania długiem publicznym oraz 3 letniej strategii oddziaływania na dług sektora finansów publicznych strategia zarządzania odnosi się do okresu rocznego. Obejmuje:1)stabilność makroekonomiczną gosp i jej zdolność do rozwoju 2)bezpieczeństwo finansowe 3)koszty obsługi długu SP 4)kształtowanie struktury zadłużenia 5) wpływ prowadzonych operacji dłużnych na rynek krajowy Minister może zaciągać zobowiązania finansowe w imieniu SP spłacać te zobowiązania Minister realizuje zadania wynikające z zarzadzania długiem poprzez m.in. pozyskiwaie zwrotnych środków finansowych n apotrzeby pożyczkowe budzetu zarzadzanie wolnymi środkami budżetu państwa może je lokować na rynku finansów Posiada również kompetencjie kontrolne w zakresie stanu dług SkP w sektorze finansów publicznych

68. UPRZEDNIOŚĆ BUDŻETU

- zasada uprzedniości budżetu postuluje uchwalenie budżetu przed okresem w jakim ma być wykonywany

69. ROLA RADY MINISTRÓW W PROCESIE TWORZENIA BUDŻETU PAŃSTWA

Rada Ministrów przekłada sejmowi najpóźniej na 3 miechy przed rozpoczęciem roku budżetowego projektu ustawy budżetowej na rok następny W wyjątkowych przypadkach możliwe jest późniejsze przedłożenie projektu.

69. KONSTYTUCYJNE WYMOGI DOTYCZĄCE BUDŻETU PAŃSTWA

Art. 219 - 226 - poświęcone są budżetowi i w tym zakresie dotyczą :1)uchwalania budżetu państwa w formie ustawy budżetowej, 2)gwarantuje w ustawie zasady i tryb opracowywania budżetu państwa, stopnia jego szczegółowości, 3)dopuszcza możliwość określania w ustawie o " prowizorium budżetowym ", w wyjątkowych przypadkach , dochodów i wydatków państwa w okresie krótszym niż rok.

70. PROCEDURA UCHWALANIA BUDŻETU PAŃSTWA

1. Rada Ministrów - każdy z ministrów przygot. Swój plan finansowy (dochody i wydatki) resortu,
2. Ministerstwo Finansów - Ministrowie przedkładają swoje plany do ministerstwa, w którym powstaje projekt budżetu państwa.
3.Wystąpienie min. Finansów w sejmie, głowne założenia budżetu
4. pierwsze czytanie w sejmie na obradach plenarnych (wszyscy posłowie)
5. zgłaszanie poprawek
6. projekt trafia do komisji sejmowych - Kom. Finan. Publicznych
7.zgłasznie poprawek
8. drugier czytanie na obradach plenarnych
9. zgłaszanie poprawek
10. trzecie czyt. Na Obr.plena. gdzie posłowie podejmują decyzje tak lub nie za bud.,
Sejm ma 4 m-ce na uchwal. Budżetu, który muszą otrzymać do 30.09. Jeżeli nie to zostaje sejm odwołany.
11. b. trafia do senatu - 20 dni
mogą nanieść poprawki , i wtedy wraca b. do sejmu i w sejmie głosują za lub przeciw (bezwzględną większością głosów) tymi poprawkami
a jeżeli nie nanoszą poprawek b. trafia do prezydenta do podpisania
12. prezydent ma 7 dni na podpisanie(nie ma weta)
13.prezydent może skierować do tryb. Konstyt. Z prośbą o sprawdzenie jego zgodności z konstytucją. Zadania realizowane przez JST dzielą się na:
- zadania własne- powinny być realizowane samodzielnie przez poszcz. jed. Na które ustawy nakładają obowiązek realizacji, wykonują je na własna odpowiedzialność,
- zadania zlecone- nie są nałożone ustawowo na daną jednostkę, leżą w gestii np. administracji rządowej,
- zadania realizowane na podstawie porozumień pomiędzy danymi jednostkami S. T

71. ROLA SENATU W PROCESIE TWORZENIA BUDŻETU PAŃSTWA

Senat może uchwalić poprawki do ustawy budżetowej w ciągu 20 dni od dnia przekazania jej Senatowi.

72. ROLA PREZYDENTA W PROCESIE KONTROLI BUDŻETU PAŃSTWA

Prezydent podpisuje w ciągu 7 dni ustawę budżetową albo ustawę o porozumieniu budżetowym przedstawianą przez Marszałka Sejmu. Prezydent może zwrócić się do Trybunał Konstytucyjnego w sprawie zgodności z konstytucją ustawy budżetowej albo ustawy o prowizorium budżetowym przed jej podpisaniem Trybunał orzeka w tej sprawie nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku w trybunale.

73. CHARAKTER PRAWNY USTAWY BUDŻETOWEJ

Szczególny charakter związany jest z tym że zawarte w niej normy prawa mają w znacznej części charakter konkretny i indywidualny a ich obowiązywanie jest ograniczone do odcinka czasu określonego rokiem budżetowym. Mamy rowie szczególny tryb postępowania ustawodawczego związany z konstytucyjnym ograniczenie który wynosi 4 miechy od dnia przedłożenia sejmowi projektu ustawy budżetowej Jeżeli w trakcie trwania tego okresu ustawa nie zostanie przedstawiona Prezydentowi do podpisu jest on uprawniony do zarządzenia skrócenia kadencji sejmu.

74. PROWIZORIUM BUDŻETOWE

Określa ustawa która zawiera w wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok stosujmy tu przepisy o projekcie ustawy budżetowej

75. REZERWY BUDŻETOWE

- rezerwy celowe ( nie mogą przekraczać 5% budżetu )

- rezerwy ogólne ( nie mogą przekraczać 0,2% budżetu )

76. UKŁAD WYKONAWCZY BUDŻETU

To instytucja prawna polegająca na ustawowym przekazaniu uprawnień do bardziej szczegółowego podziału dochodów i wydatków w budżecie już po jego uchwaleniu według obowiązujących podziałek klasyfikacji budżetowej nie uwzględnionych w ustawie budżetowej

77. SZCZEGÓŁOWE ZASADY WYKONYWANIA BUDŻETU

Zas budżetoweokreślają pewne swoiste cechy struktury budżetu lub sposobu jego działania , które pozwalają należycie realizować cele gospodarki budżetowej ( prof. Harasimowicz ).

Zasady  to postulaty nauki pod adresem ustawodawstwa i praktyki dotyczące prawidłowej organizacji i funkcjonowania gospodarki budżetowej, w celu optymalnej realizacji jej zadań ( Kosikowski ).

Zasada uprzedności postuluje uchwalanie budżetu przed rozpoczęciem roku budżetowego.

Zasada powierzchowności zwana też zasadą zupełności lub budżetowania brutto - postuluje, aby wszelkie przejawy działalności państwa znajdowały swój wyra w dochodach i wydatkach państwa, oraz aby wszystkie jednostki budżetowy wchodziły do budżetu całością swoich dochodów i wydatków .

Zasada jednościzwana też zasadą niefunduszowania - postuluje, aby budżet był ujmowany w jednym całościowym akcie prawnym. Pozwala to na całościową ocenę zamierzeń rządu w dziedzinie finansów publicznych , ułatwia ich kontrolę. .Ponadto postuluje ona by budżet zorganizowany był na zasadzie jednej puli, w której całość dochodów przeznaczona jest na całość wydatków. Polskie prawo dopuszcza finansowanie zadania państwowego w ramach wyodrębnionego z budżetu państwa funduszu celowego.

Zasada specjalizacji zwana też zasadą szczegółowości - postuluje, aby budżet był ustalony i wykonywany z podziałem szczegółowym dochodów i wydatków. Zasada ta jest spełniona poprzez wprowadzenie klasyfikacji budżetowej. Zasada równowagi bud, ogólności , - określa konieczność dostosowania ogólnej kwoty wydatków budżetowych do ogólnej kwoty dochodów. Zasada ta nie dopuszcza instytucji deficytu budżetowego, wynikającego z nadwyżki wydatków nad dochodami. Zasada jawności- jawność budżetu realizowana jest przez jawność debaty sejmowej i debat budżetowych jednostek samorządu terytorialnego, podawanie do publicznej wiadomości budżetów i sprawozdań z ich wykonania.

78. DYSPONENCI ŚRODKÓW BUDŻETOWYCH

W ramach wykonywania budżetu funkcjonują dysponenci środków budżetowych. W naszym kraju obowiązuje trzystopniowy system dysponowania środkami budżetowymi, tj. z podziałem na dysponentów głównych oraz dysponentów drugiego i trzeciego stopnia.

Głównymi dysponentami sąśrodków budżetu państwa są państwowe jednostki budżetowe posiadające w budżecie państwa odrębną część , tj. minister, wojewoda lub inne jednostki organizacyjne, którym Minister Finansów przyznał uprawnienia dysponenta głównego.

79. ZMIANY BUDŻETU W TOKU JEGO WYKONYWANIA

Powody mogą mieć charakter obiektywnySą efektem realizacji założeń systemowych wynikających z przyjętych rozwiązań prawnych np.:wiąże się z obowiązkiem podziału nadwyżki budżetowej Przyczyny subiektywne wynikają z pojawienia się nieprzewidywalnych okoliczności jak np.: konieczność skorygowania skutków nieprecyzyjnego planowania budżetu w postaci zwiększenia nakładów przeznaczonych na wykonanie jednego zadania kosztem zmniejszenia nakładów pierwotnie przeznaczonych na inne zadania

80. KONTROLA BUDŻETOWA

Wyróżniamy kontrole parlamentarną sprawowaną bezpośrednio przez organy sektora publicznego które uchylają plany finansowe przy wykorzystaniu wyspecjalizowanych organów (Sejm i NIK) Kontrola administracyjna realizowana przez Ministra Finansów a także podległe mu służby kontrolne urzędów kontroli skarbowej i urzędów skarbowych, resortowa kontrola Ministra Finansów. Konstytucja stanowi o obowiązkowych corocznego dokonywania przez NIK analizy wykonywania budżetu państwa oraz przedstawiania Sejmowi wyników i opinii o wykonaniu ustaleń ustawy budżetowej a także inf o wynikach kontroli wnioskach i wystąpieniach wynikających z ustawy o NIK

81. SPRAWOZDAWCZOŚĆ BUDŻETOWA

Sprawozdawczość budżetowa Analize wykonania budżetu państwa i opinię w przedmiocie absolutorium NIK sporzadza na podstawie sprawozdania z wykonania ustawy budzetowej a także na podstawie dokonanaych corocznie kontroli wykonania budzetu panstwa Minister Finansów obowiązany jest przedstawic sejmowi Komisi Finanso Publicznych i NIK inf o przebiegu wykonania budzetu państwa za I półrocze w terminie do dnia 10 wrzesnia tego roku. Rada Ministrow przedstawia sejmowi i NIK coroczne sprawozdanie z wykonania budzetu panstwa oraz sprawozdania o dochodach i wydatkach dotyczacych zadan z zakrsu adm rzadowej zleconych gminom oraz zbiorcza inf o wykoniu budzetu gmin. Podstawa organizacji całego sys kontroli sektora budzetowego jest konstytucyjna zasada uwzglednia także w ustawie o finansach publicznych zgodnie z którą sprawozdanie z ustawy budzetowej jest zatwierdzane przez sejm a debata nad rocznym spraw budzeto jest zarazem debata nad udzieleniem Radzie Ministrów absolutorium za dany rok budzetowy,

82. PODOBIEŃSTWA I RÓŻNICE DOTYCZĄCE BUDŻETU PAŃSTWA I EDNEOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

BUDŻET PAŃSTWA ( art. 61 ) jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów, administracji rządowej.

BUDŻETEM nazywamy plan dochodów i wydatków sektora publicznego lub jego wyodrębnionej części. Jest on podstawą gospodarki finansowej państwa i gmin. Uchwalany coroczne ( przeważnie na rok kalendarzowy ) przez organy przedstawicielskie, czyli przez Sejm i Rady Gmin, przy czym odpowiednie organy wykonawcze ( Rada Ministrów i zarządy gmin ) są obowiązane przedłożyć w ustawowo określonych terminach projekty budżetu oraz ich uzasadnienia. Zarówno forma przedkładanego projektu jak i zakres przedkładanych wraz z nim materiałów informacyjnych ( uzasadnień ) są określone przepisami ustawowymi.

Budżet jedn. samorządu teryt. uchwalany jest w formie uchwały budżetowej, na rok budżetowy przez organ stanowiący jednostki. Stanowi on podstawę jego gospodarki finansowej.

Obejmuje :1)dochody i wydatki oraz przychody i rozchody danej jednostki, 2)przychody i wydatki jednostek gospodarki pozabudżetowej ( zakładów budżetowych, środków specjalnych , gospodarstw pomocniczych i funduszy celowych ).Przygotowanie projektu budżetu należy do zarządu jednostki, który wraz z opracowaną informacją o stanie mienia komunalnego zarząd przedstawia do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy , organowi stanowiącemu i RIO.Opinię RIO o projekcie uchwały budżetowej zarząd przedstawia organowi stanowiącemu. Zarząd sprawuje ogólny nadzór nad realizacją budżetu.

W toku wykonywania budżetu zarząd , po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej ds. budżetu , może dokonać zmian w planie budżetowym między rozdziałami i paragrafami , zaś między działami - dokonuje organ stanowiący. Zarząd jedn. samorządu teryt. może z upoważnienia zawartego w uchwale budżetowej lokować wolne środki na rachunkach bankowych, a także zaciągać kredyty bankowe w wybranych przez siebie bankach.

W budżecie jedn. samorządu teryt. mogą być tworzone :

rezerwy celowe - ich suma nie może przekroczyć 5% wydatków budżetu ,

rezerwę ogólną - nie wyższą niż 1% wydatków budżetu.

Pytanie

• SprawozdaniaZarząd jednostki do dn. 31 sierpnia przedstawia organowi stanowiącemu i RIO informację o przebiegu wykonania budżetu za I półrocze. Roczne sprawozdanie z budżetu przedstawia tym samym organom do dnia 31 marca roku następnego.

Organ stanowiący rozpatruje roczne sprawozdanie z wykonania budżetu w terminie do 30 kwietnia. Po rozpatrzeniu i zapoznaniu się z opinią RIO podejmuje uchwałę w sprawie udzielenia zarządowi absolutorium. Jego nieudzielanie jest podstawą odwołania zarządu.

83. DYSCYPLINA FINANSÓW PUBLICZNYCH

Pojęcie to odnosi się wyłącznie do przestrzegania prawnie wyznaczonych reguł ustalania poboru i egzekucji należności stanowiących środki publiczne oraz gospodarowania nimi w skali mikroekonomicznej czyli w jednostkach sektora finansów publicznych oraz poza nimi jeśli podmioty te korzystają ze środków publicznych. Katalog czynów stanowiących naruszenie ma katalog zamknięty. Odp za zarządzanie finansami publicznymi spoczywa na szefie rządu i ministrze finansów Ponoszą oni zarówno odp polityczną jak i prawną (konstytucyjną) Czynem naruszenia dyscypliny finansów p jest umyślne lub nieumyślne działanie lub zaniechanie odnoszące się do jednej postaci zachowań wymienionych w ustawie o finansach pub Czyn popełniony uważa się popełniony w czasie w którym sprawca działał lub zaniechał działania do którego był obowiązany Za miejsce popełnienia czynu uważa się miejsce gdzie sprawca działał lub zaniechał działania do którego obowiązany albo gdzie skutek nastąpił lub miał nastąpić Rodzaje czynów: 1)zaniechanie ustalenia należności SKP, JST lub innej jednostki sektora finansów publicznych a tak także pobieranie, ustalenie lub dochodzenie jej w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia oraz niezgodnie z przepisami jej umorzenia lub dopuszczenia do przedawnienia.

84. SAMODZIELNOŚĆ FINANSOWA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO

Zasady uchwalania, zmiany i wykonania budżetu są identyczne, bowiem obwiązują tu zasady dotyczące budżetu jednostki samorządu terytorialnego zawarte w ustawie o finansach publicznych w dziale IV.

Budżet jedn. samorządu teryt. uchwalany jest w formie uchwały budżetowej, na rok budżetowy przez organ stanowiący jednostki. Stanowi on podstawę jego gospodarki finansowej.

Obejmuje :

1. dochody i wydatki oraz przychody i rozchody danej jednostki,

2. przychody i wydatki jednostek gospodarki pozabudżetowej ( zakładów budżetowych, środków specjalnych , gospodarstw pomocniczych i funduszy celowych ).

Przygotowanie projektu budżetu należy do zarządu jednostki, który wraz z opracowaną informacją o stanie mienia komunalnego zarząd przedstawia do dnia 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy , organowi stanowiącemu i RIO.

Opinię RIO o projekcie uchwały budżetowej zarząd przedstawia organowi stanowiącemu.

1

---