POLITYKA BILANSOWA

WYKŁAD 1

13.02.2011

Dr Beata Dratwińska - Kania

516D

Egzamin:

Test (TOTOLOTEK) - ZERÓWKA

Teoria + zadania (wielokrotnego bez pkt. ujemnych)

Literatura:

1. Ustawa o Rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku

2. MSSF nr 8 - „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”

3. Kodeks zawodowej etyki w Rachunkowości - Stowarzyszenie księgowych
   w Polsce

4. Polityka bilansowa i sprawozdawczość finansowa w zarządzaniu firmą - Praca zbiorowa pod redakcją K. Sawickiego, Ekspert, Wrocław 1996

POLITYKA BILANSOWA - pojęcie i miejsce w polityce przedsiębiorstwa

Pojęcie polityka jest wieloznaczne i ogólnie wiąże się z dążeniem do wyznaczonego celu przez podmiot. W ogólnym znaczeniu przez określenie polityka rozumie się:

• zręczne, konsekwentne postępowanie jednostki zmierzające do określonego celu,

• konsekwentne stosowanie przez kierownictwo zorganizowanych grup, zasad i metod zmierzających do osiągnięcia określonych celów.

Polityka bilansowa jest częścią składową polityki firmy

Polityka firmy, nazywana również polityką przedsiębiorstwa , to określenie celów i metod ich osiągnięcia w odniesieniu do różnych działań, które przez dany podmiot są wykonywane w ramach prowadzenia działalności w dziedzinie zaopatrzenia, magazynowania, produkcji, sprzedaży, inwestycji, gospodarki finansowej itp.

Cel działalności przedsiębiorstwa

Powinien odpowiadać celom właścicieli przedsiębiorstwa. W rzeczywistości cel ten jest wypadkową różnych celów cząstkowych, będących odzwierciedleniem różnych grup interesów.

Między tymi wszystkimi celami istnieją indywidualne często przeciwstawne dążenia. Aby wybrać i realizować najistotniejsze dla przedsiębiorstwa cele działania trzeba opracować plan konsekwentnego postępowania, który będzie oparty na właściwej hierarchii istotności czyli wyznaczyć politykę przedsiębiorstwa.

W nowoczesnym podejściu do zarządzania przedsiębiorstwem przyjmuje się, że głównym celem działania firmy jest maksymalizacja bogactwa właścicieli czyli maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa.

Jako cele działalności przedsiębiorstwa wymienia się także:

• maksymalizację zysku,

• zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania firmy w dłuższym okresie,

• redukcję kosztów działania,

• zachowanie płynności. Wypłacalności finansowej,

• minimalizacja obciążeń podatkowych itp.

Pojęcie polityki rachunkowości zostało zdefiniowane w UoR. Są to przyjęte zasady rachunkowości, przez które rozumie się wybranie i stosowanie przez jednostkę rozwiązania dopuszczone ustawą w tym także określone w MSSF zapewniające wymaganą jakość sprawozdań finansowych.

Pojęcie polityki rachunkowości zostało rozszerzone o dokumentację opisującą przyjęte zasady (polityki) rachunkowości, a w szczególności dotyczące:

1. Określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych

2. Metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania WF

3. Sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych. w tym co najmniej:

• zakładowego planu kont ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zadań, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,

• wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem jej struktury, wzajemnych powiązań oraz funkcji w organizacja całości organizacji ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera,

• opis systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczania dostępu do danych i systemu przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji.

4. Systemu służącemu ochronie danych i ich zbiorów w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innej dokumentacji danych

Polityka rachunkowości według MSSF nr 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów”

Konkretne prawidła, metody, konwencje, reguły i praktyki przyjęte przez jednostkę gospodarczą przy sporządzaniu i prezentacji SF.

Przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, dokonywanie odpisów amortyzacyjnych, ustalania WF i sporządzania SF w kolejnych latach w sposób porównywalny. Obowiązuje zasada ciągłości bilansowej. Przyjmuje się też
i weryfikuje założenie, że jednostka będzie kontynuowała działalność w dającej się przewidzieć przyszłości w niezmienionym istotnie zakresie.

POLITYKA BILANSOWA

Jest to ogół zgodnych z prawem decyzji podmiotów gospodarczych, mających na celu takie kształtowanie wykazywanych w bilansie WF, majątku, zobowiązań czy własnych źródeł finansowania, aby zapewnić optymalną realizację założeń gospodarczych.

To wszelkie przedsięwzięcia podejmowane w trakcie roku obrotowego
i podczas sporządzania zamknięcia rocznego, mające na celu wpływ na ocenę SF przez adresata i skłonienie go do pożądanych zachowań (pozyskanie kredytu, pozyskanie nabywców akcji, fuzje z innym przedsiębiorstwem, nawiązanie współpracy z innym przedsiębiorstwem itp.)

Środkiem polityki bilansowej jest odpowiednie poruszanie się (wykorzystanie) istniejących regulacji prawnych rachunkowości i teorii bilansowania, które pozwala na wykorzystanie swobody działania lub praw wyboru przy sporządzaniu SF.

Dotyczy kształtowania całego SF, a nie tylko bilansu.

Możliwości i skuteczności stosowania polityki bilansowej są uzależnione m.in. od funkcjonowania polityki firmy. Przykładowo niewłaściwa polityka sprzedaży spowoduje zmniejszenie przychodów ze sprzedaży, zmniejszenie WF. Nadmierne nieadekwatne koszty, wynikające ze złej organizacji pracy lub kontroli wewnętrznej także spowodują zmniejszenie WF.

Elementy składowe polityki przedsiębiorstwa a polityka bilansowa

Polityka informacyjna i publikacje	Wpływ na decyzje ekonomiczne adresatów SF zgodny z założonymi celami firmy
Polityka dywidend	Wpływ na wysokość WF oraz sposobu jego rozdysponowania
Polityka podatkowa	Dążenie do obciążenia podstawy opodatkowania oraz wysokości zobowiązań podatkowych
Polityka finansowa	Poprawa wskaźników rentowności, płynności, wypłacalności, zdolności do obsługi zadłużenia, kształtowanie optymalnej struktury kapitałów, struktury aktywów
Polityka inwestycyjna	Wpływ na właściwą ocenę działań inwestycyjnych, wykazywanie wzrostu wartości inwestycji oraz korzyści ekonomicznych związanych z działalnością inwestycyjną

Polityka bilansowa

Obejmuje takie działania księgowe czy sprawozdawcze, które są zgodne
z obowiązującymi regulacjami prawnymi.

Polityka bilansowa kończy się wówczas, gdy następuje:

• zamazywanie bilansu to znaczy miejsca, rozmyte prezentowania działalności przedsiębiorstwa oraz majątku jego źródeł pochodzenia,

• fałszowanie bilansu - naniesienie niewłaściwych danych

Neutralne zafałszowanie bilansu ma miejsce wówczas, gdy następuje:

• łączenie ze sobą pozycji niezgodnych co do istoty - o odmiennej treści ekonomicznej ,

• wykazywanie niepłynnych aktywów jako płynne

• wykazywanie krótkoterminowych zobowiązań jako zobowiązania długoterminowe,

• stosowanie niedopuszczalnych kompensat pozycji majątku przedsiębiorstwa ze składnikami kapitałowymi,

• pomijanie ważnych szczegółów informacyjnych, np. wykazywanie ogólnej wartości należności wątpliwych, w przypadku których istnieje większe ryzyko nieściągalności,

• sztucznie upłynniane aktywa przez np. pozyskanie czeków i weksli od wątpliwych dłużników bez zamiaru wprowadzenia ich w obieg
  i wykazanie w bilansie zamiast należności wątpliwych - innych środków pieniężnych

Rachunkowość kreatywna - pojęcie

Z rachunkowością kreatywną mamy do czynienia, gdy dopuszczone regulacjami prawnymi zasady, zwyczaje i polityki księgowe są dobrane, aby zaprezentować najbardziej pożądany w danych okolicznościach obraz przedsiębiorstwa.

Główne motywy stosowania rachunkowości kreatywnej:

• potrzeba przekazywania WF spodziewanego przez „rynek” czyli zmniejszenia strat lub zwiększania zysku szczególnie ważna dla spółek giełdowych,

• minimalizacja dochodu podlegającego opodatkowaniu, przykładem są zamienne metody wyceny zapasów, które mogą doprowadzić do różnic do różnic w prezentowanej podstawie opodatkowania,

• przekonanie innych o swojej wiarygodności,

• sterowanie osiągnięciami menadżerów w celu uzyskanie premii za wyniki lub premia dla zarządu uzależniona od poziomu osiągniętego zysku,

• wymaganie od jednostki dominującej odnośnie realizacji określonego minimalnego zwrotu z inwestycji przez jednostkę zależną,

• ukrywanie ryzyka finansowego,

• umożliwianie pozyskania zewnętrznego kapitału na finansowanie dalszych działań,

• manipulowanie wskaźnikami, które mogą być wykorzystane w analizie SF np. zmniejszenie wskaźników zadłużenia,

• spodziewane, znaczne pogorszenie koniunktury gospodarczej
  w przyszłości.

Rozróżnia się 3 poziomy kreatywnego prowadzenia rachunkowości:

1. Świadome stosowanie polityki rachunkowości, aby oddać indywidualizm procesów jednostki i przedstawienie jej zgodnie z zasadą true and fair view,

2. Świadome stosowanie PB (korzystanie z praw wyboru i swobody działania), aby zrealizować interesy (otrzymać kredyt, otrzymać pieniądze, podnieść wartość przedsiębiorstwa) - głównie w krótkich okresach, w dłuższym okresie (kilka lub kilkanaście lat) najczęściej nie jest to możliwe,

3. Łamanie prawa i oszustwa księgowe (niedopuszczalne - księgowość agresywna)

Poziom 1 jest ogólnie akceptowany i pożądany. International Financial Reporting Standards zakładają, że jednostka świadomie wybierze odpowiednie instrumentalizm polityki bilansowej, aby przedstawić prawdziwy i rzetelny obraz działalności przedsiębiorstwa. Zakłada się bowiem, że nie można realizować tej zasady identycznymi technikami w każdym podmiocie.

Poziom 2 jest zazwyczaj dopuszczany, ale często ogólnie wątpliwy etycznie. Na tym poziomie przebiega granica między rachunkowością kreatywną a agresywną, zaś granica między mini jest cienka. Realizowanie doraźnych interesów może urosnąć do rozmiaru manipulacji w taki sposób, aby skłaniać użytkowników SF do zachowań sprzecznych z ich interesem, które nie zostałyby przez nich podjęte w warunkach innej (tej bardziej właściwej) informacji sprawozdawczej, zaś z tytułu podjęcia określonych zachowań zmniejszają swoje korzyści ekonomiczne.

W celu przedstawienia oczekiwanego obrazu przedsiębiorstwa przez zarząd stosowane są zazwyczaj określone rodzaje manipulacji w SF tj.:

• zawyżone przychody sprzedaży przez przychody niezrealizowane oraz manipulowanie datą zakończenia roku,

• zawyżone zyski ze sprzedaży poprzez obniżone koszty obowiązkowe, poprzez odsunięcie kosztów na późniejszy okres czy ukryte rezerwy,

• zawyżony majątek (należności nieściągalne, zapasy niezbywalne, nieprawidłowa wycena majątku trwałego)

• zaniżone zobowiązania, warto zwrócić uwagę na pozycje pozabilansowe - zobowiązania warunkowe,

• transakcje z podmiotami powiązanymi takie jak np. sprzedaż aktywów trwałych,

• tworzenie nowych podmiotów (aport),

• polityka tworzenia rezerw,

• żonglerka kapitałem przykładowo rozliczanie stanu przez zmiany
  w kapitale własnym.

WYKŁAD 2

27.02.2011

Sytuacja ekonomiczno - finansowa podmiotu, prezentowana w rocznym SF, może być przedstawiana w przedziale między sposobem tendencyjnie pozytywnym lub tendencyjnie negatywnym. Wybór najlepszej polityki bilansowej to balansowanie między tymi dwoma sposobami.

Tendencyjnie pozytywny obraz sytuacji przedsiębiorstwa można przedstawić w postaci:

• Wykazywanie możliwie wysokiego zysku dobrze prosperującego przedsiębiorstwa z uwagi na chęć podwyższenia kapitału,

• Przekonywujące przedstawienie stale wzrastającego zysku w celu rozszerzenia stosunków z dostawcami i odbiorcami,

• Ujawnienie wyższego zysku, niż rzeczywiści zrealizowano, aby wywołać wrażenie rozwoju firmy,

• Potwierdzenia dla kredytodawcy korzystnej kondycji finansowej przedsiębiorstwa.

Tendencyjnie negatywny obraz sytuacji przedsiębiorstwa można przedstawić w postaci:

• Wykazywanie możliwie niskiego zysku,

• Utrzymanie odpisów lub wypłat z zysku na możliwie niskim poziomie,

• Utrzymania stałej stawki % dywidendy w dłuższym okresie, mimo osiągnięcia relatywnie wyższych zysków

Dzięki pozytywnemu obrazowi działalności przedsiębiorstwa

• Wierzyciele skłaniają się utrzymać lub podwyższyć gotowość kredytową,

• Zachęca się udziałowców do utrzymania oraz nabycia udziałów
  w przedsiębiorstwie,

• Pracownicy odnoszą wrażenie, że w przedsiębiorstwie są zapewnione wynagrodzenia i inne świadczenia,

• Przekonuje się klientów, że będzie zapewniona realizacja umów i usług

Zbyt pozytywny obraz działalności przedsiębiorstwa może prowadzić do:

• Żądania od właścicieli wyższych odsetek od kapitału,

• Żądania od udziałowców, aby wypłacić im wyższe kwoty z zysku do podziału,

• Żądania przez pracowników wyższych wynagrodzeń i świadczeń socjalnych,

• Rozdysponowania wykazywanego zysku bilansowego „poza przedsiębiorstwo”

• Żądania obniżenia cen sprzedawanych produktów i towarów,

• Wzrost konkurencji w danej branży.

Formy polityki finansowej

1. Materialna - polega na oddziaływaniu na wysokość WF wykazywanego w SF (RZiS) oraz dochodu do opodatkowania

2. Formalna - zajmuje się struktura, grupowaniem, sposobem ujęcia oraz dodatkowymi objaśnieniami poszczególnych pozycji SF. Obejmuje także podział zysku z lat ubiegłych

Polityka bilansu handlowego	Polityka bilansu podatkowego
Obejmuje wszystkie zorientowane na przedsiębiorstwo decyzje nakierowane na „handlowe zamknięcie ksiąg”, w celu osiągnięcia celów założonych w polityce jednostki	Ukierunkowana na dochód ustalony w ramach bilansu podatkowego. Są to przedsięwzięcia zmierzające głownie do minimalizacji obciążeń podatkowych.

Instrumenty polityki bilansowej możemy podzielić na: !

1. Instrumenty materialne

2. Instrumenty formalne

3. Instrumenty czasowe

Ad. 1.

Instrumenty materialne obejmują przedsięwzięcia wpływające na:

• Wielkość aktywów i pasywów,

• Wielkość przychodów i kosztów,

• Metody wyceny majątku trwałego i obrotowego,

• Stosowania RMK,

• Tworzenia odpisów i rezerw.

Ad. 2.

Instrumenty formalne to prawa wyboru:

• Sposobu prezentacji danych liczbowych w SF,

• Wariantu RZiS,

• Wariantu RPP,

• Stopnia szczegółowości informacji dodatkowej i sprawozdanie z działalności w ramach przewidzianych zakresem ustawy

• Uzupełnienie informacji dodatkowej i sprawozdania z działalności dodatkowymi informacjami,

• Sposobu podziału zysku.

Ad. 3.

Instrumenty czasowe dotyczą prawa wyboru:

• Dnia bilansowego,

• Okresu oddziaływania poszczególnych przedsięwzięć,

• Terminu przedłożenia, zatwierdzenia i opublikowania rocznego SF.

INSTRUMENTY POLITYKI BILANSOWE W PRAKTYCZNYCH PRZYPADKACH

Ujmowanie kosztów transakcji instrumentami finansowymi - wpływ na pierwotną i późniejszą wycenę instrumentów finansowych.

Koszty transakcji to opłaty to opłaty i prowizje wypłacane agentom, pośrednikom i maklerom, opłaty nakładane oraz agencje regulacyjne i giełdy oraz podatki i cła od obrotu.

Koszty przeprowadzenie transakcji nie obejmują premii lub dyskonta od instrumentów dłużnych, kosztów finansowania ani też narzutu wewnętrznych kosztów administracyjnych czy kosztów przechowywania instrumentów

MSR przewidują możliwość zaliczeni Ado kosztów transakcji tzw. Kosztów wewnętrznych, jeżeli są to koszty końcowe (takie, które w innym przypadku nie byłyby poniesione), które dają się bezpośrednio przypisać do nabycia, emisji lub pozbycia się składnika aktywów finansowych lub instrumentów finansowych.

W przypadku emisji albo nabycia własnych instrumentów kapitałowych koszty transakcji to n przykład opłaty rejestracyjne i inne., wynagrodzenie doradców prawnych i księgowych, koszty druku i opłaty skarbowe.

Pierwotne ujęcie instrumentów finansowych w księgach rachunkowych (1)

MSSF 39: aktywa finansowe i zobowiązania finansowe: wartość godziwa

W przypadku aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych niekwalifikowanych jako wyceniane w wartości godziwej przez WF powiększa się wartość godziwą w pierwotnym ujęciu o koszty transakcji, które mogą być bezpośrednio przypisane do nabycia lub emisji aktywów lub zobowiązań finansowych.

Można wyceniać jako wartość godziwa albo skorygowana wartość nabycia

Pierwotne ujęcie instrumentów finansowych w księgach rachunkowych (2)

Rozporządzenie o instrumentach finansowych

• Aktywa finansowe - cena nabycia, to jest w wartości godziwej poniesionych wydatków lub przekazanych w zamian innych składników majątkowych
  

• Zobowiązania finansowe - w wartości godziwej uzyskanej kwoty lub wartości uzyskanych innych składników majątkowych. Uwzględnia się koszty transakcji

Pierwotne ujęcie instrumentów finansowych w księgach rachunkowych (3)

Ustawa o Rachunkowości

• Aktywa finansowe(inwestycje) ujmujemy na dzień ich nabycia w cenach nabycia lub cenach zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne. Istotność kosztów - uznaniowo.

• Zobowiązania finansowe - w kwocie wymagającej zapłaty, przy czym zobowiązania finansowe, których uregulowanie zgodnie z umową następuje drogą wydania aktywów finansowych innych niż środki pieniężne lub wymiany na instrumenty finansowe - według wartości godziwej,

• Pożyczki należności - w kwocie wymagającej zapłaty z uwzględnieniem ostrożności.

Konsekwencje ujmowania kosztów transakcji jako narzędzia polityki bilansowej

Do natychmiastowych skutków ujęcia kosztów transakcji można zaliczyć:

• Aktywowanie kosztów transakcji w wartości wprowadzanych do ksiąg rachunkowych aktywów finansowych

• Odrębne ujęcie kosztów transakcji instrumentami finansowymi w RZiS (jeżeli nie możemy lub nie chcemy- w przypadku posiadania wyboru - aktywować kosztów transakcji)

• Odjęcie kosztów transakcji od wartości zobowiązań finansowych.

Przykład 1

Firma Kamis 21.06.2010 nabyła 50 sztuk aktywów finansowych, które nie są notowane na GPW w Warszawie, w cenie zakupu 200 złotych, płacąc prowizję 1% od wartości zlecenia. Firma nie zamierza sprzedawać ich w krótkim terminie
i nie planuje ich otrzymywać do terminu wymagalności, który nastąpi po 2 latach. Klasyfikuje certyfikaty do grupy dostępne do sprzedaży. Przedstawić ujęcie certyfikatów z kosztami transakcji oraz bez kosztów transakcji.

Ujęcie certyfikatów łącznie z kosztami transakcji

Rachunek bieżący			Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
Sp. X	1) 10 100		1) 10 100

Ujęcie certyfikatów bez kosztów transakcji

Rachunek bieżący			Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
Sp. X	1) 10 100		1) 10 000
Koszty finansowe
1) 100

PÓŹNIEJSZA WYCENA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH - MSSF

• Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, dostępne do sprzedaży
  i pochodne jako aktywa finansowe wyceniamy w wartości godziwej przez WF, nie pomniejsza się o koszty transakcji jakie mogą być pomniejszone przy sprzedaży lub innym sposobie wyzbycia się aktywów
  

• Pożyczki i należności, inwestycje utrzymywane do terminu wymagalności - wg skorygowanej ceny nabycia z efektywnej stopy %
  

PÓXNIEJSZA WYCENA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH - rozporządzenie
o instrumentach finansowych

• Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu i dostępne do sprzedaży, w tym instrumenty pochodne- w wiarygodnie ustalonej wartości godziwej bez pomniejszenia o koszty transakcji, jakie jednostka poniosłaby sprzedając lub wyłączając w inny sposób z ksiąg rachunkowych dany składnik
  

• Pożyczki udzielone i należności własne [wyjątek przeznaczenie do obrotu
  a także aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności -
  w wysokości skorygowanej ceny nabycia z uwzględnieniem efektywnej stopy %

Późniejsza wycena instrumentów finansowych - UoR

• Inwestycje krótkoterminowe - według ceny nabycia (wartości) rynkowej albo według ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego, która
  z nich jest niższa, a krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje aktywny rynek w inny sposób określonej wartości godziwej

• Należności i udzielone pożyczki - w kwocie wymaganej zapłaty
  z zachowaniem ostrożności

• Zobowiązania - w kwocie wymagającej zapłaty przy czym zobowiązania finansowe, których uregulowanie zgodnie z umowa następuje w drodze wydania aktywów finansowych innych niż środki pieniężne lub wymiany na instrumenty finansowe - według wartości godziwej

Różnice ujmowania kosztów transakcji wynikające z odmiennych regulacji.

Przykład 2

Przedsiębiorstwo Turek w dniu 3.11.2009 nabyło 3 500 sztuk akcji cenie 85zł/ szt, które nie są notowane na regulowanym, aktywnym rynku i zaklasyfikowało je do grup[y instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu. Zapłaciło prowizję maklerską od tej operacji w kwocie 20 000zł. Na dzień bilansowy 31.12.2009 wartość godziwa akcji wynosi 73 zł/ szt. Jednostka nie dokonała jednak ich sprzedaży, licząc na wzrost kursu akcji w najbliżej przyszłości. Na dzień bilansowy 31.12.2010 wartość godziwa akcji wynosi 95 zł/ szt. Należy dokonać księgowań nabycia i przeszacowania wartości akcji stosując rozwiązania międzynarodowe MSR i krajowe UoR.

Wariant 1 (MSR)

Operacje gospodarcze:

1. 3.11.2009 - zakup akcji 3 500 szt. * 85 zł/szt. = 297 500 zł

2. 3.11.2009 - ujęcie prowizji 20 000

3. 31.12.2009 - wycena bilansowa-wartość godziwa akcji wynosi 3 500 * 73 = 255 500. Zmniejszenie wartości o 42 000

4. 31.12.2010 0 wycena bilansowa - wartość godziwa akcji wynosi 3 500 * 95 = 332 500. Zwiększanie wartości o 77 000

Rachunek bieżący			Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
Sp. X	1) 297 500		1) 297 500
	2) 20 000
Koszty finansowe			Korekta wartości aktywów finansowych
1) 20 000			4) 77 000	3) 42 000
3) 42 000
Przychody finansowe
	4) 77 000

W przypadku stosowania regulacji MSSF WF wyniósł 15 000 a wartość aktywów 332 500

Wariant 2 (UoR)

Operacje gospodarcze:

1. 3.11.2009 - zakup akcji

3 500 szt. * 85 zł/szt. + prowizja 20 000 = 317 500 (wybór w ramach polityki rachunkowości)

2. 31.12.2009 - wycena bilansowa - wartość godziwa akcji wynosi

3 500 szt. * 73 zł/ szt. = 255 500 zł. Zmniejszenie wartości o 62 000

3. 31.12.2010 wycena bilansowa - wartość godziwa akcji wynosi
   3 500 szt. * 95 zł/ szt. = 332 500 zł. Zwiększanie wartości o 62 000 (wydana w cenie nabycia lub rynkowej w zależności od tego, która jest niższa).

Rachunek bieżący			Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
Sp. X	1a) 297 500		1) 317 500
	1b) 20 000
Koszty finansowe			Korekta wartości aktywów finansowych
2) 62 000			3) 62 000	2) 62 000
Przychody finansowe
	3) 62 000

WF 0

Wartość aktywów 317 000

WYKŁAD 3

10.03.2011

Przykład 3

Firma Kamis 21.06.2010 nabyła 50 sztuk aktywów finansowych, które nie są notowane na GPW w Warszawie, w cenie zakupu 200 złotych, płacąc prowizję 1% od wartości zlecenia. Firma nie zamierza sprzedawać ich w krótkim terminie
i nie planuje ich otrzymywać do terminu wymagalności, który nastąpi po 2 latach. 31.12.2010 wartość godziwa certyfikatów wynosi 10 500 zł (210 zł/szt * 50 szt).

Należy dokonać przeszacowań nabycia i przeszacowania wartości akcji stosując rozwiązania międzynarodowe MSSR i krajowe UoR.

Wariant 1 (MSR)

Ujęcie certyfikatów łącznie z kosztami transakcji

Rachunek bieżący			Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
Sp. X	1) 10 100		1) 10 100

Korekty wartości aktywów finansowych			Przychody finansowe
2) 400	Bo aktywa do ksiąg zostały wprowadzone w cenie nabycia - 100zł jest już ujęte			2) 400

Wariant 2 (UoR)

Rachunek bieżący			Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
Sp. X	1) 10 100		1) 10 100

• W przypadku stosowanie regulacji MSSF wynik finansowy wyniósł 400 zł (zysk), a wartość aktywów finansowych wyniosła 10 500 zł. Na WF wpłynęły koszty transakcji, ponieważ przypisano je do wartości aktywów, ale przeszacowanie zwiększające przychody finansowe ujęto w wysokości mniejszej o wcześniej ujęte koszty transakcji.

• W przypadku stosowania regulacji UoR wynik finansowy wyniósł 0 zł,
  a wartość aktywów finansowych wynosi 10 100zł/ koszty transakcji zostały aktywowane i nie wpłynęły na WF.

Konsekwencje przekwalifikowania aktywów finansowych do innej kategorii.

Przypadek 1

Przedsiębiorstwo posiada aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności o wartości 100 000 zł, na które utworzyło kapitał z aktualizacji wyceny 20 000 zł. Ponieważ zmieniła się intencja podmiotu odnośnie utrzymywania tych aktywów do terminu wymagalności dokonano ich przekwalifikowania do grupy dostępnych do sprzedaży, która zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości wycenia się w ramach WF.

Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności				Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
Sp. 80 000	1b) 80 000		1) 100 000

Korekty wartości aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności			Przychody finansowe
							2) 20 000
						Kapitał z aktualizacji wyceny
Sp. 20 000	1a) 20 000		2) 20 000	Sp. 20 000

Operacje gospodarcze:

1. Przeniesienie aktywów finansowych do innej grupy klasyfikacyjnej

2. Przeniesienie kapitału z aktualizacji wyceny w przychody finansowe

W wyniku zmiany grupy klasyfikacyjnej aktywów, przedsiębiorstwo osiągnęło zysk (przychody) 20 000 zł.

Przypadek 2

Przedsiębiorstwo posiada aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności o wartości 160 000 zł, z którymi związany jest ujemny kapitał
z aktualizacji wyceny (40 000 zł). Ponieważ zmieniła się intencja podmiotu odnośnie utrzymywania tych aktywów do terminu wymagalności dokonano ich przekwalifikowania do grupy dostępnych do sprzedaży, które zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości wycenia się w ramach WF.

Aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności				Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży
Sp. 200 000	1b) 200 000		1) 160 000

Korekty wartości aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności			Koszty finansowe
								2) 20 000
						Kapitał z aktualizacji wyceny
1a) 40 000	Sp. 40 000		2) 20 000	Sp. 20 000

Operacje gospodarcze:

1. Przeniesienie aktywów finansowych do innej grupy klasyfikacyjnej

2. Przeniesienie ujemnego kapitału z aktualizacji wyceny w koszty finansowe

W wyniku zmiany grupy klasyfikacyjnej aktywów, przedsiębiorstwo poniosło stratę (koszty) 40 000 zł.

Przy ewidencji i wycenie wstępnej składników zapasów tj. materiałów i towarów, jednostki mogą dokonać prawa wyboru spośród:

• ceny średniej ważonej ,

• FIFO,

• LIFO,

• wyboru w drodze szczegółowej identyfikacji i rzeczy wsiej ceny zakupu lub nabycia,

• wyboru metody uproszczonej, polegającej na bezpośrednim przekazywaniu do zużycia z pominięciem szczegółowej ewidencji materiałów lub sprzedaż oraz dokonywanie okresowej inwentaryzacji i aktywowania stanu końcowego materiałów i towarów, które pozostały (wg cen zakupu, nabycia, a prawo wyboru dla towarów dodatkowo o cenę sprzedaży netto)

Możliwość dokonania wyboru wyceny księgowej produktów gotowych w ramach materialnej polityki bilansowej:

• średni koszt wytworzenia,

• FIFO,

• LIFO,

• w drodze szczegółowej inwentaryzacji i rzeczywistych kosztów

• stałe ceny ewidencyjne, ustalone na poziomie planowanego kosztu wytworzenia lub ceny sprzedaży netto.

Polityka bilansowa w sprawie kosztu wytworzenia produktu

• wybór kryterium rozliczania oraz metody rozliczania kosztów pośrednich zakupu (całość rozliczana na produkcję podstawową lub stosownie do kierunków rozchodu materiałów) oraz produkcji pomocniczej (sposób uproszczony czy na podstawie rzeczywistych świadczeń, wybór metody rozliczenia oraz klucza rozliczeniowego)

• wybór kosztów, które alokujemy na produkcję niezakończoną (np. tylko zużycie materiałów, koszty przerobu, wszystkie koszty bezpośrednie
  i uzasadnione pośrednie lub z produkcji lub inne)

• wybór metody alokacji kosztów na produkty gostowe i niezakończone

• wybór metody kalkulacji kosztów (metody: podziałowa prosta, ze współczynnikami, doliczeniowa procesowa, półfabrykatowa, bezpółfabrykatowa, asortymentowa, zleceniowa, nowoczesne systemy kalkulacji kosztów, m.in. rachunek kosztów działań (ABC), target costing.

Prawa wyboru wyceny bilansowej zapasów

RODZAJ ZAPASU	RODZAJ CENY
MATERIAŁY	nabycia zakupu koszty wytworzenia sprzedaży netto
TOWARY	nabycia zakupu sprzedaży netto
PRODUKTY GOTOWE	kosztu wytworzenia sprzedaży netto, a w przypadku, gdy wycena miałaby zniekształcić bilans lub WF i spełni pozostałe elementy art. 34 pkt. 2 UoR nie wycenia się tego składnika
PRODUKCJA W TOKU	koszty wytworzenia koszty materiałów bezpośrednich a w przypadku wyceny, która miałaby zniekształcić w sposób istotny WF należy pominąć wycenę tych składników

Prawa wyboru aktywowania kosztów

1. Czynne RMK kosztów czyli wydatki dotyczące kosztów przyszłych okresów

2. Koszty prac rozwojowych, które dotyczą ściśle określonych nowych lub ulepszonych produktów bądź technologii pod warunkiem, że:

1. są one wiarygodnie ustalone,

2. nastąpi w najbliższej przyszłości wykorzystanie wyników tych prac

3. przyniosą one sprawdzone przychody

Prawo wyboru sposobu pasywowania

1. Bierne RMK kosztów czyli kwoty ujmowane w kosztach bieżącego okresu, gdyż jego dotyczą, które będą opłacone w przyszłości

2. Rezerwy będące korektą WF o niepewne przychody (np. rezerwy na należności lub spodziewane straty).

Środki trwałe i WNiP

RODZAJ WYCENY	RODZAJ CENY
Księgowa	nabycia zakupu wytworzenia rynkowa godziwa
Bilansowa	zakupu nabycia koszt wytworzenia wartość rynkowa wartość godziwa	pomniejszone o odpisy aktualizujące oraz o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości

Metody odpisów amortyzacyjnych aktywów trwałych według prawa bilansowego:

• odpis jednorazowy

• metoda liniowa

• metoda degresywna

• metoda progresywna

Metody planowych odpisów amortyzacyjnych aktywów trwałych wg prawa podatkowego - polskiego

• metoda uwzględniająca wartość środka na koniec okresu używania

• odpis jednorazowy dla składników o wartości poniżej 3 500

• metoda liniowa

• metoda degresywna

Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego na określenie którego wpływają w szczególności:

1. liczba zmian, na których pracuje środek trwały

2. tempo postępu techniczno - ekonomicznego

3. wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem

4. prawa lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego

5. przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego

ŚRODKI TRWAŁE

RODZAJ INSTRUMENTU	PRAWO WYBORU		WPŁYW NA WF
Definicje środka trwałego	Zaliczane do grupy środki trwałe lub ujęcie bezpośrednio w koszty		Wpływ na bilans lub RZiS
PRAWA WYBORU SPOSOBU AKTYWOWANIA
Prawo zaliczania nieruchomości do środków trwałych lub inwestycji	Ujęcie składnika w środkach trwałych lub inwestycjach		Wpływy na strukturę aktywów trwałych oraz na politykę odpisów amortyzacyjnych a także RZiS
INSTRUMENTY CZASOWEJ POLITYKI BILANSOWEJ
Moment zakupu lub sprzedaży składników		Zakup / sprzedaż środków przed lub po dniu bilansowym

WNiP

Definicja WNiP	Zaliczane do grupy WNiP lub ujęcie bezpośrednio w koszty
Aktywowanie kosztów prac rozwojowych	Ujęcie w bilansie lub zaliczane w koszty
Prawo zaliczania składników do WNiP lub inwestycji	Ujęcie składnika WNiP lub inwestycjach

Instrumenty materialnej polityki bilansowej

Amortyzacja planowa	Podział na amortyzację bilansową i podatkową Wybór metod naliczania amortyzacji Odpisy uproszczone
Amortyzacja nieplanowa	Prawo wyboru dokonania nieplanowych odpisów amortyzacyjnych

PROJEKT ZMIAN SPRAWOZDAWCZOŚCI FINANSOWEJ

Fundamentalna zmiana dotycząca sprawozdań z pozycji finansowej (bilansu) polega na tym, że nie będzie ono obejmowało podziału na aktywa, zobowiązania
i kapitał własny. Pojawia się sugestia by SF (a zatem aktywa i zobowiązania) zostało podzielone na działy:

Zamiast Bilansu - „Sprawozdanie z pozycji finansowych”

1. Biznesowy
   a) operacyjny

b) inwestycyjny

2. Finansowy (aktywa finansowe prezentowane oddzielnie od zobowiązań finansowych)

3. Podatek dochodowy

4. Działalność zaniechana

5. Kapitał własny

Zamiast RZiS - „Sprawozdanie z pełnego dochodu”

1. Biznesowy
   a) przychody i koszty operacyjne

b) przychody i koszty finansowe

2. Finansowy (przychody i koszty z aktywów finansowych)

3. Podatek dochodowy

4. Działalność zaniechana po opodatkowaniu

5. Kapitał własny

Zamiast z RPP - „Sprawozdanie z PP”

1. Biznesowy
   a) operacyjny

b) inwestycyjny

2. Finansowy

3. Podatek dochodowy

4. Działalność zaniechana

5. Kapitał własny

Struktura sprawozdania z pozycji finansowych (bilansu), sprawozdawczości

z pełnego dochodu (RZiS) i przepływów pieniężnych będzie uwidoczniała spójne powiązania między poszczególnymi sprawozdaniami (tj. spójność prezentowanych pozycji, odpisów i porządku prezentacji).

1

---