1.Jak teoria ewolucjonizmu wpływa na wyjaśnienie idei kolonializmu:

Ewolucjonizm w naukach społecznych i historii, zwany także ewolucjonizmem kulturowym lub kulturowo-społecznym jest zbiorem teorii opisujących ewolucję społeczeństwa, które przechodzi przez poszczególne etapy podczas rozwoju społecznego. Sformułowany w XIX w.

Dorosły kulturowo europejczyk miał obowiązek kolonializowania pod względem oświaty, kultury. Jego zadaniem było przywodzenie innych społeczności do „prawidłowego europejskiego stylu”, uświadamianie ludności „zacofanej” o prawdziwym stylu kultury europejskiej. Wszystko wiąże się z projektem ewolucjonistycznym Taylora i Adama Fergusona. Twierdzili, że rozwój cywilizacji przebiegał w trzech etapach:

1. dzikość

2. rolnictwo

3. pełna cywilizacja

Wedle tamtejszych pojęć istnieje ewolucja linearna, czyli schemat ewolucyjny, który powinien realizować zagadnienia kultury, kulturę. Można porównać to do rozwoju samego człowieka, czyli np. kultura pierwotna, to dla człowieka dzieciństwo, a następne etapy ewolucji można porównać do etapów z życia człowieka. Również dostrzec można porównanie wiktoriańskiej Anglii = pełna cywilizacja.

Jaki to ma związek z kolonializmem? Kolonialiści twierdzili, że w związku z ewolucjonizmem ich misją jest „opiekowanie się słabszymi”, czyli, że mają pełne prawo do przejmowania kontroli nad prymitywnymi ludami, ponieważ są one jak dzieci, które potrzebują opieki „dorosłych”, bardziej doświadczonych, którzy potrafią dać im przykład do poprawnego zachowania, naśladowania.

2.Wypowiedzi performatywne + ich niefortunność

Wypowiedzi performatywne, inaczej performatywy, to szczególny rodzaj zdań. Wypowiedzi lub zdania performatywne (na przykład: "tak" podczas zaślubin, "mianuję cię porucznikiem", itd.), które w sposób bezpośredni są czynami, stwarzającymi realne skutki. W odpowiednich okolicznościach wypowiedzi performatywne mogą stwarzać realne skutki dlatego, że nie stwierdzają, że coś robimy, ale wyraźnie wskazują na wykonywanie czynności. Są to więc zdania z czasownikiem w pierwszej osobie liczby pojedynczej, czasu teraźniejszego, trybu oznajmującego strony czynnej. Wyjątkowość performatywów kryje się w tym, że wypowiadając je rzeczywiście, nie tylko mówimy, ale również przez mówienie wykonujemy czynność- czynnie uczestniczymy, lub sugerujemy, że coś jest prawdą, lub nieprawdą. Austin podaje jako przykład takiej sugestii zaślubiny: mężczyzna, wypowiadający formułę: "biorę sobie ciebie za żonę" nie tylko mówi, ale też- w odpowiednich okolicznościach, tzw konwencji-sugeruje, że nie jest jeszcze żonaty i słowami zawiera małżeństwo .Konwencja, do której odwołujemy się performatywem, podkreśla Austin, musi istnieć, nie może być fikcyjna i musi być powszechnie uznana. Kolejną zasadniczą regułą jest zgodność konwencji i okoliczności jej towarzyszącej. Nie istnieje, na przykład, konwencja rozwiedzenia się z małżonkiem, przez sam fakt oświadczenia tego; potrzebne są określone warunki. Takie niezrealizowanie performatywu autor nazywa niefortunnościami (pogwałcenie procedury wypowiedzi). Jest wiele rodzajów niefortunności- np, kiedy wypowiedzenie zostało zrealizowane fonicznie bez odpowiednich uczuć, intencji, czy przekonań. Specyficznym rodzajem niefortunności jest nieszczerość- sytuacja, w której nadawca wypowiedzi performatywnej zobowiązuje się do przyszłego postępowania w określony sposób( " przysięgam, nie zrobię już tego nigdy"), a następnie nie zachowuje się zgodnie z zobowiązaniem. Istnieją trzy aspekty:

1. intencja

2. okoliczności

3. konwencja

3.Czy wg. Kołakowskiego kultura uniwersalna może istnieć?

Uniwersalizm jest to dążenie do ogarnięcia pewnej całości, do objęcia działalnością wszystkich ludzi, powszechność. Filozoficzna postawa i pogląd uznające całość nad częściami, ogół nad jednostkami. Jest to przeciwieństwo indywidualizmu. Jedną z tendencji uniwersalizmu są utopijne próby łączenia przeciwieństw. Autor przytacza proroctwa Arnolda Toynbee opisujące ludzkość przyszłości, jako spadkobierców, w myśli w takiej samej mierze Konfucjusza, Chrystusa, Buddy i Sokratesa, Lenina, Ghandiego i Washingtona. Wypowiedź ta w swych intencjach optymistyczna, sprawdzić się może tylko w społeczeństwie podchodzącym z rezerwą do jakichkolwiek idei, w społeczeństwie bez idei, a więc barbarzyńskim. Nie można być jednocześnie teistą i ateistą, przeciwnikiem przemocy i zwolennikiem eutanazji.

Nie, ponieważ tolerancja międzykulturowa nie może zaistnieć. Aby całkowicie zrozumieć inną kulturę należałoby wyrzec się swojej kultury-antropolog i barbarzyńca zrozumieją się dopiero, gdy zamienią się miejscami. Połączenie kultur jest niemożliwe. Dziś uniwersalizm nie jest możliwy, ponieważ nie może istnieć na całym świecie ta sama kultura, tradycja, bowiem każdy kraj, naród ma swoją własną. Każda kultura stanowi pewną odrębność.

4.Postulaty i idee przedstawione w symbolach i obrazach Białostockiego:

-Riegl- sztuki plastycznie interesują się nie treścią zjawisk, ale sposobem, w jaki się ona ujawnia, samą treść dostarczają im poezja lub religia.

-Warburg- sztuka jest równie istotną i uprawnioną formą ludzkiej ekspresji, co religia, poezja, filozofia i nauka. Próba wyrwania obrazu z jego powiązań z religią, literaturą, teatrem oznacza przecięcie dopływu niezbędnych dla niej soków życiowych. Zrozumienie obrazu jest niemożliwe bez brania pod uwagę procesu kulturoznawczego, jakiego obraz jest wynikiem. Analiza obrazu nie może być tylko wizualna.

-Obraz- przedmiot idealny, kształtowany przez wyobraźnie idealnego człowieka, jako wyraz pewnych treści wspólnych jakiejś grupie, przekazywany następnie środkami właściwymi dla rozmaitych dziedzin kultury i stający się elementem świata społecznej wyobraźni.

-Mircea Eliade- Obrazy są formą, dzięki której człowiek może pojąć rzeczywistość absolutną. Jeśli umysł posługuje się obrazami, robi to dlatego, że tej rzeczywistości nie da się wytłumaczyć konceptualnie. Obraz to zespół znaczeń, Eliade jest przekonany, że w podświadomości współczesnego człowieka krzewi się mitologia, ważniejsza niż życie świadome.

-Jung- Fakt ustawicznego powracania pewnych przedstawień i symboli w sztuce pewnych epok, ludów itd. Sprowadza się do niezmienności struktury ludzkiej psychiki. Obrazy archetypiczne-wynik elementów psychiki-archetypu.

-Symbole i mity są tworami kompleksu kulturowego wypracowanego i przenoszonego przez społeczności dla innych społeczności. Wg. Eliade symbole odkrywane przez ludzi uświadamiają im miejsce we wszechświecie. Eliade ma mocno filozoficzne przekonania.

5. Dlaczego tabu zanika? Kołakowski „Cywilizacja na ławie oskarżonych”.

Tabu, jako bariera wzniesiona przez instynkt zanika w związku z rosnącym racjonalizmem. Zatrzymać tabu może jedynie instynkt samozachowawczy społeczeństwa. Chroni elementarne wartości społeczne-kulturę i cywilizację, co to jest kultura rzeczywista i konstrukt kulturowy w „kulturowych podstawach osobowości”. Tabu to zakaz wykonywania pewnych czynności, które mają nas zabezpieczyć przed negatywnymi konsekwencjami. Kołakowski twierdzi, że jedną z najniebezpieczniejszych stron nowoczesności jest zanik tabu. Ludzi poprzez zanik tabu mają więcej swobód. Występuje problem rozróżnienia dobrego i złego tabu.

6.Antropologiczna refleksja języka u Sapira.

Inaczej prawo relatywizmu językowego, jest to teoria lingwistyczna głosząca, że używany język wpływa w mniejszym lub większym stopniu na sposób myślenia. Nazwa wywodzi się od dwóch językoznawców - Edwarda Sapira i Benjamina Lee Whorfa, zajmujących się głównie językami rdzennych mieszkańców Ameryki. Jest to obraz przedstawiany za pomocą języka. Sposób postrzegania świata jest rozumiany językowo, a więc jest uwarunkowany kulturowo. Język determinuje myślenie. Ludzie żyją w swoich kulturach w różnych światach mentalnych, które są odbiciem języków tych kultur. Co z tego wynika, poznanie struktury danego języka może prowadzić do wyjaśnienia koncepcji świata, która mu towarzyszy.

7. Kultura, a natura u Kanta.

Kant był bardzo dobrze zorientowany w przyrodoznawstwie swojego czasu, czyli XVIII wieku. Poruszanie kwestii związków pomiędzy zdarzeniami (związek przyczynowo-skutkowy). Przeświadczenie, że świat przyrody jest światem pewnych regularności-człowiek też jest elementem przyrody. Przyjmował dwie postawy:

1. Heteronomia-podleganie prawom i regularnościom, z punktu widzenia przyrodoznawców człowiek podlega tej kategorii, zachowanie polegające na poddawaniu się, przyjęciu norm ustalonych przez innych ludzi.

2. Autonomia-wolna wola człowieka, można rozpatrywać w kategoriach moralnych, postrzeganie człowieka, jako podmiotu działającego, wg. Kanta człowiek wykracza poza naturę, ma wolną wolę, musi być autonomiczny, rodzaj samostanowienia.

Kultura w mniemaniu Kanta była zjawiskiem jak najbardziej pozytywnym, związanym z posiadaniem własnej tożsamości moralnej.

8. Zmiana potrzeb biologicznych w…

Potrzeba jest to odczuwany przez jednostkę stan braku czegoś, co w związku ze strukturą organizmu, indywidualnym doświadczeniem oraz miejscem jednostki w społeczeństwie, jest niezbędne do utrzymania jej przy życiu, umożliwienia jej rozwoju, utrzymania określonej roli społ., zachowania równowagi psychicznej. Jak istnieje stała nieobecność jakiegoś czynnika, organizm odbiera to jako niemoc w procesie reprodukcji.

Kulturowe uwarunkowanie w realizacji potrzeb, ogólna potrzeba pisania i czytania wytworzona kulturowo, niezaspokajająca specyficznych dla danej kultury potrzeby, można odczuwać dyskomfort psychiczny.

9. Postulat oraz ogólna idea i wniosek sposobów posługiwania się ciałem wg. Mauss M.

Ciało jest pierwszym i najbardziej naturalnym urządzeniem człowieka.

Zasady klasyfikacji i sposoby posługiwania się ciałem:

-W zależności od płci. Dwa rodzaje uczenia(rzucanie kamieniem)-istnieją dwa społeczeństwa mężczyzn i kobiet.(Sprawy natury biologicznej i psychologicznej)

-W zależności od wieku, (dziecko kuca naturalnie, a dorośli nie potrafią). (Sprawy natury biologicznej i psychologicznej)

-W zależności od sprawności. (Wynik tresury i pojęcie zręczności-zdolność do określonej rzeczy). Sposoby posługiwania się ciałem są ludzkimi normami stosowanymi do tresury ludzi. Techniki posługiwania się ciałem, sposób ich przekazywania, można porównać do tresury oraz uporządkować je ze względu na skuteczność-Pojecie z ręczności.

-Przekazywanie formy sposobów posługiwania się ciałem. (Charakter edukacji i tresury, zrozumienie szczegółów-dlaczego muzułmanin je prawą ręką-żeby to zrozumieć musimy poznać jego tradycję). Nie wystarczy znajomość fizjologii i psychologii asymetrii ruchowej człowieka. Żeby zrozumieć, dlaczego wykonuje takie gesty należy poznać tradycję, które je narzucają.

*Każda technika, umiejętność ma swoją formę, odnosi się też do całej postawy ciała. Każde społeczeństwo ma własne nawyki. Owa technika zmienia się w czasie.

*Kwestia społecznej natury habitus „nawyk”, zdolność zmienia się w zależności od społeczeństwa, wychowania, konwenansów, mody, prestiżu. To techniki i dzieło zbiorowe i indywidualne rozumu praktycznego, a nie z duszą i jej zdolnościami naśladowczymi.

Aby mieć jasny pogląd na techniki (bieganie, pływanie) musimy przyjąć potrójny punkt widzenia:

1. mechaniczny, fizyczny

2. psychologiczny

3. socjologiczny

Wszędzie spotykamy się z fizjo-psycho-socjologicznymi konstrukcjami zespołów działań, a działania te są bardziej lub mniej zwyczajowe, odwieczne w życiu jednostki i historii społeczeństwa.

Działania łatwiej przyswajane przez jednostkę-przyjęte przez lub w imię autorytetu społecznego. W każdym społeczeństwie wszyscy wiedzą i powinni widzieć jak mają powstępować w określonych warunkach. Możliwości psychiczne określonej rasy i biologii określonego ludu-kształcenie technik polega na dostosowaniu ciała do jego możliwości użytkowych.

10. Badania gabinetowe.

Metoda badań społecznych lub marketingowych, która zakłada szczegółową analizę istniejących już i dostępnych danych. Realizacja projektu typu Desk research nie jest zatem związana z pozyskiwaniem nowych informacji, a jedynie scaleniem, przetworzeniem i analizą danych rozproszonych dotychczas wśród rozmaitych źródeł.

Badaczami gabinetowymi byli ewolucjoniści-badacze teksu np. czytanie ksiąg na temat podróży w inne zakątki świata.

11. Użytek publiczny i prywatny w tekście Kanta.

a) Użytek publiczny-naukowiec dla świata czytającego (piszący rzeczy nie znaczące o swoich badaniach, przemyśleniach-generalnie uświadamiający światu nowinki)

b) Użytek prywatny-wykorzystanie umysłu na płaszczyźnie wykonywanej pracy np. ksiądz głoszący swoje przemyślenia z ambony.

„Do wejścia na drogę oświecenia nie potrzeba niczego prócz wolności: i to wolności najnieszkodliwszej spośród wszystkiego, co można nazwać wolnością, mianowicie wolności czynienia wszechstronnego, publicznego użytku ze swego rozumu. (...) Wszędzie wiec mamy do czynienia z ograniczeniami wolności. Które jednak z nich są przeszkoda dla oświecenia i tylko taki użytek może doprowadzić do urzeczywistnienia się oświecenia wśród ludzi; natomiast prywatny użytek może być często bardzo ograniczony, a mimo to nie stanowić jakiejś szczególnej przeszkody dla postępu oświecenia”.

Użytek, jaki sprawujący swój urząd duszpasterz czyni wobec wiernych ze swego rozumu, jest użytkiem tylko prywatnym, gmina, bowiem jest zawsze zgromadzeniem domowym, choćby bardzo dużym, i w odniesieniu do takiego zgromadzenia nie posiada on jako kapłan i nie może posiadać wolności nauczania, gdyż w danym wypadku wykonuje tylko obce zlecenie. Jako uczony natomiast, który za pośrednictwem swoich pism przemawia do publiczności we właściwym tego słowa znaczeniu, mianowicie do świata, a więc jako duchowny w publicznym używaniu swego rozumu korzysta on z nieograniczonej wolności posługiwania się nim i przemawia we własnym imieniu.

12. Montaigne- jego stosunek do Europy i barbarzyńców.

„Dzikim owocem powinniśmy nazywać te, które zostały przez nas skażone naszymi wymysłami, a nie dzieło natury i rozwoju bez ludzkiej interwencji”.

Ewidentnie popiera dzikie ludy, podziwia ich zapał do walki, dumę i ukazuje, a nawet usprawiedliwia ich kulturę. Pokazuje ich logiczne myślenie u tych ludzi, choć zupełnie różne od europejskiego. Gdyby tacy ludzie znaleźli się w Europie zdziwiłoby ich, że ludzie żyjący w ubóstwie tolerują niesprawiedliwość, że nie wszczynają buntu, że tyle żołnierzy słucha rozkazów jednego króla. U barbarzyńców występuje wielożeństwo. Kobiety w kulturze europejskiej są zazdrosne o inne, natomiast u barbarzyńców starają się ona zjednać mężowi przychylność innych. Wartość i treść człowieka leży w sercu i woli, męstwo to krzepkość nie rąk i nóg, ale wnętrzności i ducha. Opiera się na sprawności naszej własnej a niedosiadanego konia. Jeńcy nie poddają się, nie ulegają zastraszeniom. Wprost przeciwnie, chcą przyśpieszenia dnia próby-do ostatniego tchnienia nie przestają hańbić ich i wyzywać słowem i postawą. Nie uniewinniają zdrady, niewierności, tyrani i okrucieństwa. Umieją się ciszyć tym co mają. Wojny są także zupełnie inny niż w Europie. Są szlachetne i wspaniałe. Nie troszczą się o ziemię, ani inne dobra. Wygranym wystarcza jedynie chwała. Barbarzyńcom zaleca się dzielność wobec przyjaciół i miłość do żon, które sypiają oddzielnie. Ich dzień zaczyna się razem ze wstaniem słońca. Rano karmie się na cały dzień, a potem piją bardzo dużo. Całe dnie spędzają na pląsach. Najmłodsi łowią, a kobiety grzeją rdzenny napój. Rano również jeden starzec chodzi po domostwach i powtarza tą samą rzecz dopóki nie obejdzie ona w koło. Rzadko widzi się tam chorego człowieka, za to w Europie pełno jest schorowanych i źle się czujących ludzi. Występują u nich prawa naturalne. Nie ma handlu, matematycznej wiedzy, polityki i urzędów, bogactwa i ubóstwa, dziedziczenia kontraktów, metalu i odzieży.

13. Osobowość statusowa u Lintona.

Istnieje pewna konfiguracja zachowań związana z przynależnością do danej grupy społecznej-nazywamy ją osobowością statusową, gdyż wiąże się ze statusem społecznym jednostki. Nakłada się ona na osobowość podstawową i jest z nią całkowicie zintegrowana. W osobowości statusowej przeważają reakcje jawne. Rozwijanie reakcji związanych z osobowością statusową pozwala na skuteczne funkcjonowanie w ramach statusu. Istnieją silne naciski ze strony społeczeństwa, aby jednostka reakcje te przejęła (system kar i nagród). Każde społeczeństwo posiada własny typ osobowości podstawowej oraz typ osobowości statusowych.

14. „Wynalezienie kultur” u Wagnera.

Antropologia to badanie spraw ludzkich przy założeniu, że kultura istnieje, powstała ona dzięki wynalezieniu kultury, zarówno w znaczeniu ogólnym, jako pojęcie, jak i w sensie szczególnym, poprzez wytworzenie jednostkowych kultur. Kultura staje się wszechobejmującym idiomem, specyficznym narzeczem, sposobem rozumienia i postępowania wobec rzeczywistości. Wynalezienie kultury nie musi się dokonywać w trakcie badań terenowych. Wydarza się to zawsze wtedy tam, gdzie obce i dziwne konwencje kulturowe zderzają się z naszymi. Badania terenowe są jednak szczególnie pouczające, gdyż rodzą ona relacje w konkretnych sytuacjach i pociągają za sobą problemy konkretnych osób. Wynalezienie jest częścią bardziej ogólnego fenomenu kreatywności ludzkiej-przekształca ono założenie o kulturze w rodzaj sztuki twórczej.

15. Dionizyjskość i apollińskość-wzory kultury Ruth Benedict

-Spengler- Dwie wielkie koncepcje losu: apolińską świata klasycznego i faustowską świata nowoczesnego.

Człowiek apolliński pojmował swą duszę, „jako kosmos uporządkowany w zespół doskonałych części”. W jego wszechświecie nie było miejsca dla woli, a konflikt był złem, które jego filozofia potępiała. Obca była mu idea wewnętrznego rozwoju osobowości, a życie swoje rozpatrywał w cieniu katastrofy zawsze brutalnie zagrażającej z zewnątrz. Jego tragicznym finałem było nieusprawiedliwione zniszczenie miłego obrazu normalnej egzystencji. To samo mogło się przytrafić innej jednostce w ten sam sposób i z tymi samymi skutkami.

Wizerunek własny człowieka faustowskiego to siła nieustannie zwalczająca przeszkody. Dla niego przebieg życia jednostki to wewnętrzny rozwój, a katastrofy życiowe stanowią nieuchronny finał uprzednich wyborów i doświadczeń. Walka jest istotą bytu. Bez niej życie osobiste nie ma sensu, osiągnąć można jedynie powierzchowne wartości istnienia. Człowiek faustowski tęskni do nieskończoności, a jego sztuka stara się do niej dotrzeć. Postawa faustowska i apollińska to dwie przeciwstawne interpretacje istnienia, każda z nich uważa wartości drugiej za obce sobie i trywialne.

Typ dionizyjski- stara się uciec przed ograniczeniami, które nakładają na niego zmysły. Korzysta z alkoholu i narkotyków(Indianie amerykańscy)

Typ apolliński-potępia taką postawę, trzyma się złotego środka (Indianie Pueblo).

Typ Apolliński (indianie Zuni) - charakterystyczne cechy to: rytualizm, wstrzemięźliwość, brak agresji. Udział jednostki w życiu obrzędowym (brak środków odurzających, brak szaleństwa). Indianie posiadają kapłanów ale nie mają czarowników. Cechuje ich spokój, łagodność, wyzbycie się agresji, poszukiwanie złotego środka, brak indywidualizmu i konkurencji. 'Dobry człowiek' unika zaszczytów, żyje w spokoju, usuwa się w cień. Pożądane cechy to uprzejmość i dostojność. Jest to społeczeństwo matrylinearne.

Typ Dionizyjski (indianie Kwakwiutl) - jest to społeczeństwo hierarchiczne. Wysoko jest cenione życie duchowe. Praktyki religijne są nieraz bardzo gwałtowne. Wzorem do naśladowania to wojownik i indywidualista. Pożądane cechy to indywidualność i osiąganie sukcesów. Własność pojmowana na dwa sposoby: własność rodzinna - czyli ziemia oraz własność jednostkowa - pieśni, rytuały, mity, dobra rodowe.

16. Linton i konstrukt kultury oraz kultura rzeczywista

Kultura rzeczywista to faktyczne zachowania członków społeczeństwa, wiele niepowtarzających się elementów. Zachowania te możemy grupować w kategorie sytuacji, które je wywołują (różne zachowania możliwe do zaobserwowania w pewnej sytuacji). Liczba typów zachowań w konkretnej sytuacji może być ograniczona(przez sankcje społeczne, normy techniczne-inne zachowania niż przewidziane mogą być nieskuteczne, więc uznawane za nieprzydatne i dziwaczne). Owe zachowania ułożone w skale stają się w danej sytuacji wzorem kultury rzeczywistej. Tak, więc kulturę rzeczywistą możemy też rozpatrywać jako konfigurację złożoną z wielu wzorów nawzajem dopasowanych i funkcjonalnie współzależnych. Każdy rzeczywisty wzór kulturowy nie jest pojedynczym zachowaniem, lecz serią zachowań różniących się od siebie w pewnych granicach. Konstrukt kulturowy potrzebny jest do nakreślenia zrozumiałego obrazu danej kultury. Dla każdego wzoru kulturowego, czyli skali zachowań w danej sytuacji, ustala się modalną(prawdopodobnie typ zachowania, który dominuje wśród zaobserwowanych), która jest z kolei określana jako konstruk wzoru kulturowego. Konstrukt całej kultury powstaje przez połączenie kontraktów wszystkich wzorów kulturowych. Konstrukt jest narzędziem badacza, m.in. do badania prawdopodobieństwa wystąpienia danego zachowania jednostki w określonej sytuacji.

17. Margaret Mead i jak wpłynęła jej myśl na stosunek antropolog.

M. Mead wyróżnia kultury postfiguratywne(kultury tradycyjne), w których dzieci uczą się głównie od swoich rodziców, kultury kofiguratywne (kultury w okresie przejściowym), w których zarówno dzieci, jak i dorośli uczą się od swoich rówieśników oraz kultury prefiguratywne(współczesne kultury), w których dorośli uczą się również od swoich dzieci. Czynnikiem wyróżniającym jest kofiguracja, rozumiana jako przyjmowanie przez nowych członków społeczeństwa wzorców od innych.

Wynalazki technologiczne, przyjmując charakter instytucji, wprowadzają nieodwracalne zmiany charakteru kultury. Pozornie wydaje się, że ciągle istnieje zasadnicza zgoda na temat tego co jest dobre, prawdziwe, piękne i zgodne z naturą ludzką, że sposoby postrzegania świata są zasadniczo niezmienne. Jednak nie jest to takie pewne.

18.Kultura i natura u Rosseau:

-hasło o powrocie do natury

-człowiek z natury nieświadomy jest dobra i zła, nie przeżywa rozterek moralnych. Robi to, co powinien wedle swojej przyrodniczej natury i to, co czyni go szczęśliwym.

-Aby jednak być człowiekiem należy wejść do świata kultury, co już jest związane z dylematami moralnymi i dyskomfortem psychicznym. Czyli nie ma szczęścia.

-Człowiek natury jest, więc pewną ideą podobny raczej do zwierza, do którego nie można stosować kategorii etycznych, charakterystycznych ludziom, zwierzęta nie są niemoralne, lecz amoralne-nie mają moralności.

-Człowiek, który wyszedł z natury nie może ot tak do niej wrócić, może się starać.

-Konwencjonalność życia społecznego, która jest swego rodzaju gealtem zadanym ludzkiej naturze, ludzkość jest naznaczona pewnym grzechem hipokryzji.

-Kultura, jako gorset obyczajowy, który miażdży nam żebra.

-Najbardziej cywilizowane natury są najbardziej podatne na upadek, a kultury bardziej toporne czy prymitywne mają szansę na przetrwanie-prostota i nieskomplikowane obyczaje są bliżej natury.

-Należy sięgać do tych pokładów natury, które są w nas głęboko, przykryte konwenansami społecznymi-przerwać otoczkę konwenansów i sięgnąć do wnętrza siebie.

19. Jak Austin charakteryzuje wypowiedzi performatywne.

Austin na początku swojej pracy wspomina, że wg. Niektórych filozofów, jedyną interesującą rolą wypowiedzi jest bycie prawdziwą bądź fałszywą. Austin chce zaznaczyć, że istnieją zdania, które nie są ani prawdziwe, ani fałszywe i nazywa je wypowiedziami performatywnymi. Takimi wypowiedziami nazwiemy zdania, które wypowiada osoba informująca nas, że coś robi. Np.”Nadaję temu statkowi imię Królowa Elżbieta”. Zdanie to jest tak naprawdę wykonaniem czynności. Austin wyróżnia, że owe zdania mogą być fortunne lub niefortunne, udane lub nieudane. Żeby wyrażenie mogło takie być muszą być przestrzegane następujące reguły: intencji, konwencji i okoliczności. Intencje muszą być zgodne z tym, co chcemy zrobić. Słowa, które wypowiadamy muszą być utrzymane w odpowiedniej konwencji, która musi istnieć i być uznana. Okoliczności, w których zamierzamy użyć pewnej konwencji muszą być dla niej właściwe. Jeżeli któraś z tych reguł nie zaistnieje, wtedy nasza czynność będzie bezskuteczna. W drugiej części swojej pracy Austin dochodzi do wniosku, że wszystkie wypowiedzi, których dotąd używał rozpoczynają się od czasownika w pierwszej osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego trybu oznajmującego strony czynnej. Ta zasada jest swoistym sprawdzianem czy dana wypowiedź jest performatywna czy nie, zaznaczając, że nie można wstawić dowolnego czasownika. Jako inną formę wypowiedzi podaje wypowiedź, gdy czasownik występuję w stronie biernej w drugiej lub trzeciej osobie. Jak np. podaje napis głoszący „Ostrzega się pasażerów by przekraczali tory tylko przez most”.

20. Debata duchownych: De Las Casas z De Sepoluedą

-Las Casas- autor relacji o wyniszczeniu w Indiach, polityka miłosierdzia. Widząc inność kultury Indii starał się znaleźć coś właściwego dla kultury europejskiej. Wychwytywał podobieństwa, coś co by łączyło z kulturą europejską. Indianie naszymi zbłąkanymi braćmi, (ale tylko gdy uzyska się interpretację porównującą-podobną)

-Sepolueda- wyszedł od arystotelejskiej filozofii. Uznał, że Indianie są nam obcy, starał się podkreślić odmienność kulturowa Indian. Mówił, że ich obyczaje i religia są barbarzyńskie. Indianie są obcymi, uznał, że jest możliwa odmienność kulturowa, (ale sam też uznał ją za barbarzyńską).

21. Jakie wnioski dla badacza kultury płyną z doświadczeń Malinowskiego?

Malinowski miał dzikie ludy w głębokim poważaniu, co pisał w swoich dziennikach. Wniosek może być taki, że nie potrafimy wyjść poza swoją kulturę.

Malinowski był propagatorem metody intensywnych badań terenowych, czołowym teoretykiem funkcjonalizmu. W historii etnologii zapisał się jako autor dzieł wzorowo analizujących poszczególne zagadnienia kultury ludzkiej na podstawie wyników badań terenowych i wnikliwej znajomości faktów. Zgodnie z tradycją tej dyscypliny Malinowski pojmował antropologię jako naukę o kulturze. O odrębności antropologii społecznej zaczęły stanowić badania kultur społeczeństw tradycyjnych, w tym przede wszystkim społeczeństw pierwotnych. Jego badania terenowe stały się archetypem tej działalności dla pokoleń antropologów. Metoda obserwacji uczestniczącej stanowiła rewolucyjny krok w myśleniu antropologicznym, a także w uznaniu odmienności kulturowej przez świat zachodni. Malinowski sformułował etnologiczne pojęcie prawa twierdząc, iż u podstaw zachowań prawnych leży tzw. zasada wzajemności.

21. Tour de France, jako epopeja oraz wniosek: schemat bohaterów-Achilles

To tytuł powieści mitologicznej Rolanda Barthes'a. Twierdził on, że „Tour de France” to „najlepszy, nigdzie indziej nie spotykany przykład mitu totalnego”, ponieważ wyrażał rzeczywisty stan duszy Francuzów i jednocześnie zaspokajał ich zapotrzebowanie na utopię. „Tour de France” budził w narodowej pamięci wspomnienie o „pieśni o Rolandzie”, „Rycerzach okrągłego stołu”, zaspokajał potrzebę epopei w życiu codziennym i jednocześnie objawiał się jako utopia, w której stosunki pomiędzy człowiekiem i naturą oraz relacje między ludźmi uzyskiwały formę rywalizacji herosów. Podobnie jak w epopei klasycznej, do „Tour de France” wtrącali się bogowie, duchy dobre lub złe. Jest to nowożytna epopeja, która ukazuje zmienny konflikt niezmiennych wartości. Barthes zwrócił uwagę, że Natura się uczłowieczniała, a człowiek stawał się częścią natury. Poszczególne etapy zmieniały się w próby egzystencjalne, którym zdołali podołać tylko prawdziwi herosi. Każdy etap to pasaż inicjacyjny, wyprawa krzyżowa, droga przez mękę.

22. Dlaczego Braudel krytykuje krótką historię?

Braudel dążył w swych pracach do wyjścia poza ramy tradycyjne historiografii i stworzenia „historii totalnej” opisując nie tylko wydarzenia polityczne, ale także dzieje cywilizacji. Braudel podkreślał konieczność szerokiego wykorzystywania w badaniach historycznych osiągnięć nauk społecznych, zwłaszcza geografii, ekonomii, socjologii, historii sztuki. Braudel też jest autorem koncepcji trzech czasów historii, w ramach której wyróżniał:

-czas krótki, odnoszący się przede wszystkim do wydarzeń politycznych

-czas cykliczny, dotyczący zwłaszcza cykli ekonomicznych

-czas długiego trwania, charakterystyczny dla przemian struktur społecznych oraz dziejów cywilizacji

Jest przeciwny, ponieważ wg niego historia jest strasznie okrojona, bo pokazuje głównie polityczne problemy, a resztę omawia ogólnikowo.

23. Wzory kultury wg Ruth Benedict

Antropologia to nauka o ludziach żyjących w społeczeństwie, a kultura to natomiast syntetyczna i zintegrowana konfiguracja wzorów myślenia (zorganizowana wokół wzoru głównego). Kultura jest niepowtarzalna i niesprowadzalna od swych elementów. Nie można analizować pojedynczych wzorów w oderwaniu od całości.

24.Socjobiologia

Wilson i socjobiologia. Doświadczenie etymologa, badacza owadów. Zaobserwował, że pewne działania owadów są zbliżone do działań ludzkich-altruizm. Wg. Wilsona zwierzęta społeczne są także zdolne do altruizmu. Ludzkie działania altruistyczne-zysk gatunkowy lub genetyczny kosztem jednostek. Obserwacja owadów-naturalizacja terminów opisujących rzeczywistość ludzi. Zwierzęta realizują swoje działania wg. Imperatywów biologicznych. Społeczeństwo owadów jest silnie zhierarchizowane, ludzie decydują, jaką będą pełnić rolę w społeczeństwie, brak determinacji biologicznej.

25. Bajki jako przekaz kultury

Bajki są przekazem kulturowym dostosowanym do wieku dziecka. Przekazują mu podstawowe wzorce zachowań w społeczeństwie za pomocą bohaterów. Bajki mogą przekazywać różne komunikaty. Są uniwersalne, ale jednoczenie mocno ugruntowane w danej przestrzeni kulturowej. Bajki służą, więc do przekazywania kultury. Ukazują kategorie etyczne, przede wszystkim dobro-zło. Np. W Bolku i Lolku bohaterowie pomagali sobie w różnych sytuacjach, wtedy, kiedy mieli kłopoty. W Kubusiu Puchatku również. Zawsze można było liczyć na pomoc innych i uczono również jak tą pomoc dawać. Bajki również pokazują, że zło zawsze na końcu przegrywa i zwycięża dobro. Mają szczęśliwe zakończenia.

22.Historia wg. Braudela

Historia i nauki społeczne

• Historia jest ważną nauką o człowieku, jeżeli nie najważniejszą. Odgrywa ona centralną rolę w badaniu ludzkiej egzystencji. Zajmuje się badaniem przeszłości, a poniekąd teraźniejszości, ponieważ teraźniejszość w ideologii szkoły wynika właśnie z przeszłości, zaś historyczna interpretacja przeszłości wynika z teraźniejszości. Owa interpretacja jest naszą subiektywną zobiektywizowaną oceną przeszłości, która wynika z naszej mentalności uwikłanej w realia konkretnej epoki historycznej.

• Wpływ przeszłości na teraźniejszość jest oczywisty. Mentalność człowieka. XXI wieku nie wzięła się z. Marsa, tylko tworzyła się wraz z powstawaniem cywilizacji na przestrzenie dziejów. Jest to proces powolny i długotrwały, innymi kategoriami myślowymi posługiwali się ludzie żyjący 200 lat temu, a jeszcze innymi ci, którzy żyli 1000 lat temu, natomiast nasze rozumienie świata ma niewiele wspólnego z powyższymi przykładami.

• Faktem jest, że im bardziej cofnęlibyśmy wskazówki zegara, tym mielibyśmy większe trudności w porozumieniu się z ludźmi żyjącymi w epoce, do której wehikuł czasu by nas przywiódł, gdybyśmy mieli możliwość podróży w czasie. Okazuje się więc, że praca historyka nie różni się aż tak bardzo, jak mogłoby się wydawać, od zajęcia antropologa czy etnologa. Różnica podstawowa: antropolodzy i etnolodzy mają często do czynienia w swych badaniach z żywymi ludźmi, którzy pełnią rolę przedmiotu zainteresowań tych badaczy, natomiast historyk ma trudniejsze zadanie, gdyż zajmuje się społecznościami, po których został ślad jedynie w źródłach historycznych. Trudność ta polega na tym, że nie może on obserwować życia codziennego tych ludzi, ponieważ tych ludzi już nie ma, tak samo, jak nie ma świata, w którym żyli. Historyk rekonstruuje ten świat na podstawie dostępnych mu danych dokumentacji ocalałych po zawirowaniach dziejowych. Jednak rozumowanie prowadzące do wniosków badawczych historyków i antropologów jest analogiczne, dotyczy przecież sposobów życia społeczności.

• Historia, opisująca zdarzenia w długim trwaniu, gdzie daty dzienne nie mają żadnego znaczenia, ważniejsze dla badacza stają się fluktuacje koniunktur sezonowych, które składają się na długie trwanie. Boska. Klio, muza historii, natchnęła historyków i zaczęli zastanawiać się: kim byli ludzie żyjący w odległej przeszłości?, co robili?, jak żyli?, jak myśleli? Wszystko to sprawiło, że historia upodobniła się do socjologii, filozofii i innych nauk o człowieku. Jest w tym wielka zasługa dwóch wielkich mistrzów historiografii, założycieli szkoły : Marca. Blocha i. Lucien. Febvre'a.

• Koncepcję Fernanda. Braudela określa się jako koncepcję historii totalnej, koncepcję historyczno-socjologiczną, teorie różnych czasów trwania, teorie długiego trwania, wreszcie historię globalną.

• W ramach historii globalnej mamy do czynienia z:
  — wizją globalnego procesu historycznego,
  — ideą historii jako nauki totalnej całościowej,
  — programem integrowania się nauk o człowieku i jego historii.

Wrzosek wyjaśnia, ze uchwycenie sensu koncepcji historii globalnej wikła nas w trzy plany rozważań. Pierwszy kontekst określa jako nazwę wizji świata i człowieka. Rekonstruuje go odpowiadając na pytania:
" — jaka jest rzeczywistość ludzka?"
„ — jaka była miniona realność społeczna?"
" — na czym polega jedność świata i człowieka?"

Drugi plan odpowiadałby na pytania w rodzaju:
" — jak poznawać rzeczywistość aktualną i minioną ?"
„ — jak uchwycić w badaniu wyżej wspomnianą jedność ?"
„ — jak badać globalność świata?"

• Braudelowski ideał nauki historycznej. Jak wspomniałem powyżej, Braudel jest przedstawicielem historiografii modernistycznej. Wrzosek stwierdza, że. Braudelowska wizja globalnej i totalnej historii, dzięki przełomowym dziełom o. Morzu. Śródziemnym i kulturze materialnej, pozostaje szczytowym osiągnięciem modernizmu. Od końca lat 40. do połowy 70. to dominacja scjentystów. Jest to okres dominacji historii w duchu Braudelowskim.

• W przypadku ujęć Braudelowskich mamy do czynienia z koncepcją człowieka społecznego, człowieka historycznego. Jeśli chcesz poznać człowieka, musisz poznać historie jego bytowania w rzeczywistości społecznej we wszystkich jego wymiarach jego egzystencji, od jego dialogu z przyrodą, po sferę ducha (kultury). Musisz poznać globalny system społeczny, w który ludzie są uwikłani. Braudel dodaje, że historia jest dialektyką trwania, dzięki temu historia jest studium rzeczywistości społecznej w całym jej wymiarze, a więc zarówno w przeszłości jak i teraźniejszości, nierozdzielnie ze sobą związanych

• Braudel wyraża pogląd, że historia jest dla niego jednym z wymiarów nauki społecznej, jest z nią stale zrośnięta. Czas, trwanie, historia, narzucają się bowiem albo powinny się narzucać każdej z nauk o człowieku. Historia w pewnym sensie zawiera w sobie wszystkie nauki o człowieku i posługuje się nimi w badaniu przeszłości. Studium trwania w historii, jak twierdzi. Braudel, otwiera również bramy teraźniejszości. Znajduje się ona u boku socjologii, która także jest z powołania syntezą i którą problemy dialektyki trwania zmuszają się do odwrócenia się ku przeszłości, czy tego chce czy nie. Dzieje się tak dlatego, ponieważ przeszłość jest ważnym elementem rzeczywistości społecznej, którą bada socjologia.

• Zachodzi potrzeba oddzielenia życia zbiorowego od indywidualnego, dwuczłonowość obydwu sfer życia jest nadal aktualna. Jeżeli określamy jakieś nowości powinniśmy odnieść się do tego co stare, które przecież istnieje długo w teraźniejszości zanim całkowicie zaniknie. Zarówno stare jak i nowe jest elementem rzeczywistości społecznej.

• Kolejnym problemem analizowanym przez. Braudela jest słownictwo. Jest ono takie samo albo staje się takie samo jak np. w socjologii, ponieważ problematyka staje się taka sama pod wygodnym zawołaniem "model i struktura". Nauka społeczna powinna zmierzać do budowy ogólnego modelu i szczegółowego objaśnienia rzeczywistości społecznej, do postawienia pod kłopotliwą rzeczywistość empiryczną pewnego obrazu, który byłby jaśniejszy. Trzeba w tym celu wybierać, okaleczać, odbudowywać, dozować, akceptować sprzeczności, a nawet ich poszukiwać. Autor monografii zadaje pytania dotyczące zmienności rzeczywistości społecznej i sposobów w jakich te zmiany zachodzą. Braudel zastanawia się czy istnieje prawidłowość faz nieuchronnie powtarzających się we wszystkich zjawiskach rozwoju historycznego? Jeżeli odpowiedź byłaby twierdząca można by wywnioskować, że ruch historii nie działałby na ślepo.

• Pojawia się pytanie: czy między rzeczywistością przeżytą, a rzeczywistością przeżywaną, lub która zostanie przeżyta, istnieje rzeczywiście tak jasny przedział? Pierwsi socjologowie doskonale wiedzieli, że teraźniejszość wspiera część ich konstrukcji.

• Spór między obydwoma naukami należałoby przenieść w sam środek historii na różne podesty poznania historycznego przede wszystkim, a następnie na płaszczyzny trwania czasów i wymiarów historii. Historia dzieje się w różnych podestach, w uproszczeniu autor mówi o trzech podestach. W rzeczywistości możemy mówić o dziesięciu, a nawet stu różnych wymiarach czasowych. Przedstawię teraz trzy wymiary czasowe historii:

1. wpisuje się ona w czas krótko, jest to mikrohistoria.

2. rytmie szerszym i powolniejszym, bada się je w płaszczyźnie życia materialnego, cyklów i intercyklów ekonomicznych.

3. dotyczy długiego trwania, czyli całych stuleci, a czasami nawet tysiącleci.

• Znajduje się ona na granicy ruchomego i niezmiennego przez swe ustalone na długi czas wartości. Wydaje się być niezmienna w zestawieniu z historiami o innym wymiarze, w których dokonania są zawsze szybsze, ale które w ostatecznym rozrachunku wokół niej krążą. Zdaniem Braudela, historia koniunkturalna nie uzyska pełnego wymiaru, dopóki do koniunktury ekonomicznej nie dorzuci się koniunktury społecznej i innych sytuacji współzależnych z fazami kurczenia się i rozkwitu.

• W płaszczyźnie długiego trwania, historia i socjologia spotykają się, wspierają się wzajemnie, identyfikują się ze sobą. to niekończące się dzieje struktur i zbiorów struktur. Dla historyka struktura jest nie tylko architekturą, zestawieniem części składowych, jednak przede wszystkim jest pewną trwałością ciągnąca się często przez wieki, czas jest strukturą.

• W procesie długiego trwania struktura ta nie ulega uszkodzeniom, a jeżeli już dozna uszkodzeń, to w trakcie długiego trwania sama się odnawia, w ostateczności rysy jej ulegają rozkładowi bardzo powoli.

• dążył do uchwycenia całej rzeczywistości społecznej, do uchwycenia jej wymiaru totalnego. Dla historyka całość ta odtwarza pewną równowagę nader kruchą, która nie może się utrzymać bez stałych przystosowań, starć lub poślizgów. Każde społeczeństwo jest jedyne i jednolite, nawet jeżeli jest w nim wiele starych materiałów, tłumaczy się ono poza swoim czasem, ale także wewnątrz swego czasu.

• Braudel twierdzi, że historyk nie wychodzi nigdy poza czas historii, nie można uciec od współczesnych wydarzeń, maja one pewien wpływ na interpretację przeszłości. Każdy historyk opisując wydarzenie historyczne posługuje się współczesnymi kategoriami myślenia. Bardzo trudno jest uchwycić mentalność ludzi żyjących kilkaset lat wstecz. Ciekawe jest stwierdzenie. Braudela na temat czasu: "(...) Dla historyka wszystko rozpoczyna się od czasu i na nim wszystko się kończy, na czasie matematycznym, na czasie demiurgu (siły twórczej), który może łatwo wzbudzić śmiech, w czasie jakby zewnętrznym w stosunku do ludzi, których popycha i zmusza, którym odbiera ich czasy szczególne o różnych barwach władzy czas świata. (...)"

23. Kulturowe podstawy osobowosci wg Lintona

Rozdział I

Jednostka, kultura i społeczeństwo

Jednostka , kultura i społeczeństwo były przedmiotem badań od niepamiętnych czasów.

Na podstawie wyników badań pewne zbiory jednostek mogą być uszeregowane ze względu na określoną właściwość np. inteligencję.

Najnowszy i najbardziej obiecujący jest postęp polegający na rozwoju testów służących do analizy całościowej konfiguracji osobowości. Jednak najlepsze testy nie są w stanie nam dać odpowiedzi na pewne najważniejsze problemy związane z badaniami osobowości. Mogą jedynie rzucić na nią światło.

Osobowość to charakterystyczny, względnie stały sposób reagowania jednostki na środowisko społeczno-przyrodnicze, a także sposób wchodzenia z nim w interakcje. Osobowość kształtowana jest przez całe życie, szczególnie w okresie dzieciństwa oraz młodości poprzez wpływ bodźców zewnętrznych w procesie socjalizacji, a także własnej aktywności jednostki. Istotną rolę odgrywają tu również wrodzone cechy biofizyczne.

Osobowość stanowi dynamiczne kontinuum i choć jest ważne odkrycie jej treści to jeszcze ważniejsze jest odkrycie procesów jej rozwoju i zmian.

Obecnie najlepszym podejściem do problemów rozwoju osobowości musi pozostać studiowanie i porównywanie życiorysów jednostek. Aż do czasu rozwoju nowych metod dostosowanych do analizy szczególnych właściwości osobowości, kultury i społeczeństwa badacze muszą dochodzić do wniosków przez prostą obserwację i porównań uzyskanych materiałów.

Mimo istniejącej współzależności pomiędzy jednostką, społeczeństwem i kulturą można a nawet trzeba je rozróżniać.

Potrzeby i zdolności jednostki stanowią podstawę wszystkich zjawisk społecznych i kulturowych. Natomiast społeczeństwa są zorganizowanymi grupami jednostek.

Potrzeby istot ludzkich są liczniejsze i bardziej zróżnicowane niż potrzeby innych gatunków.

Oprócz potrzeb fizjologicznych takich jak potrzeba pokarmu, snu , satysfakcji seksualnej człowiek ma wiele potrzeb psychicznych.

O potrzebach psychicznych wiemy niewiele, stany psychiczne są czymś bardzo subtelnym, niesłychanie trudnym do uchwycenia za pomocą obiektywnych metod. Działanie ludzi zwłaszcza gdy są zgodne z ustalonymi wzorami kulturowymi zazwyczaj przyczyniają się do zaspokojenia kilku różnych potrzeb równocześnie.

- Najbardziej wyróżniającą się potrzebą psychiczną jest potrzeba odzewu emocjonalnego ze strony innych jednostek. Zdarza się że w nowoczesnym mieście jednostka będzie utrzymywać formalne interakcje i uzyskiwać różne usługi ale bez jakiejkolwiek więzi emocjonalnej, tak więc jednostka ta będzie cierpiała z powodu samotności i izolacji.

-drugą powszechną potrzebą psychiczną jest potrzeba bezpieczeństwa na przyszłość.

Mamy potrzebę stałego upewniania się , niepokoimy się tym, co może się zdarzyć.

- kolejną trzecią potrzebą wartą wymienienia jest potrzeba nowych doświadczeń. Nawet bardzo małe dzieci wykazują skłonność do eksperymentowania.

Rola potrzeb fizycznych jak i psychicznych w zachowaniu ludzkim ma charakter pierwszych przyczyn. Bez bodźca jakiego one dostarczają jednostka pozostała by w bezruchu.

Zachowanie jednostki jest bezpośrednio zdeterminowane jej doświadczeniem. Wynika z tąd, że poznawanie otoczenia jest niezbędne dla zrozumienia osobowości poszczególnych jednostek.

Wszystkie środowiska ludzkie mają pewne cechy wspólne. Jesteśmy skłonni rozpoznawać otoczenie jako zjawiska naturalne np. temperatura, terytorium, dostępne zasoby żywności.

Otoczenie ludzkie składa się z zorganizowanej grupy jednostek to jest społeczeństwa a także szczególnego sposobu zycia charakterystycznego dla tej grupy, czyli kultury.

Wzajemne oddziaływanie jednostki i otoczenia formuje większość wzorów zachowania.

Życie społeczne w takim samym stopniu stanowi cechę gatunku homo sapiens co jego np. mleczne zęby. Nasz gatunek nie był jedynym, który dokonał próby zorganizowanego życia w grupie ale przepaść pomiędzy naszymi zwierzęcymi krewnymi jest ogromna.

Owady utworzyły społeczeństwa tylko trochę mniej skomplikowane od naszych, wykształciły ogromne swe instynkty, ich ewolucja skłaniała się do tworzenia skomplikowanych żyjących automatów, kosztem zdolności np. uczenia się.

Z każdej mrówki czy pszczoły organizacja tworzy robotnicę lub żołnierza i pozwala funkcjonować bez konfliktu w społeczeństwie gdyż ich potrzeby indywidualne są bardzo małe. Człowiek w przeciwieństwie do owadów społecznych, jest produktem końcowym procesu ewolucyjnego, który zmierzał do wzrostu indywidualizacji. Ssaki wytworzyły zdolność uczenia się a potem myslenia. Nasi przodkowie z chwilą gdy osiągnęli poziom ludzki utracili większość automatycznych reakcji. Od tej pory człowiek musi nauczyć się wymyślić wszystko co robi i każda jednostka musi wytworzyć własne wzory zachowania.

Członkowie tego samego społeczeństwa będą mieli większy zasób wspólnych doświadczeń niż członkowie róznych społeczeństw.

Charakterystyczne cechy społeczeństw:

1. najważniejszą cechą społeczeństwa jest walka gatunku o przetrwanie.Życie ludzkie przeszło długą drogę od stadium indywidualnego wytwórcy do etapu taśmy produkcyjnej i każda jednostka wniosła swój mały ale istotny wkład.

2. Drugą cechą charakterystyczną dla społeczeństw jest to, że istnieją one znacznie dłużej niż żyje jednostka. Każdy z nas rodząc się wchodzi do funkcjonującej już organizacji, do której się przystosowuje.

3. Społeczeństwa składają się z jednostki ale interesy każdego członka podporządkowują się interesom całości. Społeczeństwa nie wahają się wyeliminować jakiegos członka gdy jest to korzystne dla ogółu np. mężczyźni idą na wojnę by bronić społeczności.

Jednal wiąże się to z ograniczeniem wolności gdyż muszą się podporządkować regułom i licznym zasadom.

4. w każdym społeczeństwie działania niezbędne dla przetrwania całości są wyznaczane i przydzielane wybranym członkom, np. wybiera się przywódcę, rola w pracy kobiety i mężczyzny. Ten formalny podział działalności nadaje społeczeństwu strukturę organizacji i zwartośc. Jednostki stają się coraz bardziej zależne od od całości. Kupiec nie może istnieć bez nabywców a kapłan bez zgromadzenia wiernych.

Społeczeństwa są podobne do historycznych struktur(np. konstytucji) zmieniają się fragmenty a nie całośc. By społeczeństwo mogło istnieć musi mieć nie tylko członków ale i specjalistów. Proces socjalizacji z punktu widzenia jednostki polega na uczeniu się co jednostka powinna robić dla innych ludzi i czego od nich oczekiwać.

Chłopiec uczy się działać jak mężczyzna zgodnie ze standartami panującymi w społeczeństwie , otrzymuje w ten sposób wzory kulturowe. Bez nich żadne społeczeństwo nie mogłoby funkcjonować ani przetrwać. Np. w naszym społeczeństwie jada się posiłki tzry razy dziennie, takązgodność zachowań tworzy wzór kulturowy.Kultura jako całość jest mniej lub więcej zorganizowanym agregatem takich wzorów. Stanowi także dla wszystkich członków niezbędny przewodnik we wszystkich sprawach życiowych. Bez niej nie mogli by skutecznie funkcjonować ani oni ani społeczeństwo. Wzory kulturowe zostają zazwyczaj ścisle do siebie dostosowane. Jednostka osiąga dobre wyniki gdy ich przestrzega, słabe lub negatywne gdy tego nie robi. Zgodnie z przysłowiem ”Gdy jesteś w Rzymie , czyń to co Rzymianin”

Podsumowując, istnienie wzorów kulturowych jest niezbędna dla funkcjonowania społeczeństwa i jego trwałości. Jednocześnie bez względu na to jak jednostka została wyszkolona to jednak zachowuje znaczny stopień swojej indywidualności. Nawet w najbardziej zintegrowanych społeczeństwach nie ma ludzi dwóch jednakowych.

Ponadto żadne społeczeństwo nie mogło by przetrwać bez okazyjnego wynalazcy. Często jego bodźcem jest presja społeczeństwa ale głównym jest własna potrzeba. Np. okrycie wierzchnie wynalazł człowiek, któremu było zimno.

Rozdział III

Struktura społeczna a uczestnictwo w kulturze

Uczestnictwo jednostki w społeczeństwie nie jest sprawą przypadku. Jest ono zdeterminowane przez jej miejsce w społeczeństwie oraz przez wykształcenie jakie otrzymuje.

Struktura Społeczna klasyfikuje , organizuje i wyznacza role członkom społeczeństwa.

W bardziej ustabilizowanych nowoczesnych społeczeństwach funkcje prostych społeczeństw, jak i integrujących jednostki, jak i przekazujących kulturę spełniają społeczności lokalne i klasy społeczne. Każda klasa społeczna rozwija swój własny układ podzielanych i przekazywanych wzorów kulturowych oraz ustanawiać pewne szczególne zobowiązania dla swoich członków. Np. Od mężczyzn z klas wyższych oczekuje się przywództwa w czasie wojny i ich tchórzostwo bywa znaczniej ostrzej potępiane niż mężczyzn z klas niższych. Głównym wymogiem trwałości klasy jest, określony stopień organizacji wewnętrznej oraz wyraźnie określona swoista kultura.

We wszystkich społecznościach pierwszym krokiem osoby która chce wejsc do klasy wyższej, będzie przyjęcie jawnych wzorów kulturowych.

We wszystkich społeczeństwach występuje podział na :

- róznice płci

-specjalizacji zawodowej

-grupy rodzinne

-grupy zrzeszające na podstawie więzi duchowych

Każdy system klasyfikacji i organizacji istniejący w społeczeństwach pierwotnych przypisuje jednostkom na podstawie ich pozycji w systemie pewne wzory kulturowe.

Pozycja jednostki w systemie płci i wieku w znacznie większym stopniu niż jaka kolwiek inne determinuje jej uczestnictwo w kulturze. Następna co do znaczenia jest pozycja jednostki w systemie rodziny rodziny. W systemie specjalizacji zawodowej przynależność jednostki do grup stowarzyszeniowych pociąga za sobą przypisywanie wzory kulturowych.

Zatem każdy członek społeczeństwa plasuje się w układzie płci i wieku, a także na skali prestiżu. Zajmuje miejsce w systemie specjalizacji zawodowej, bądź jako specjalista albo gospodyni domowa, wreszcie zależy on od jakiejs rodziny i do jednej z grup stowarzyszeniowych.

System społeczny zawsze trwa podczas gdy jednostki mogą przychodzić i odchodzić.

Każda jednostka posiada statusy i swoją rolę, działa czasami w ramach jednego statusu i roli, kiedy indziej zas w ramach innego.

Status, w którym jednostka działa w danym momencie nazywa się statusem czynnym.

Pozostałe zas statusy są w tym momencie utajone.

Np. sprzedawca stojąc za ladą posiada status jawny , a kiedy wychodzi na papierosa rola sprzedawcy staje się statusem utajonym.

Rozdział IV

OSOBOWOŚĆ

Nawet człowiek pierwotny uczył się na podstawie doświadczenia, że poszczególni członkowie plemienia są pogodni lub swarliwi, głupi lub inteligentni, flegmatyczni lub szybcy. Osobowośc rozumiemy jako zorganizowany agregat procesów i stanów psychicznych właściwych jednostce.

Funkcją osobowości jako całości jest umożliwienie jednostce ujawniania takich form zachowania, które będą dla niej korzystne w warunkach narzucanych przez środowisko.

Funkcjonowanie osobowości:

-rozwinięcie adekwatnych reakcji behawioralnych na rozmaite sytuacje

-redukowanie tych sytuacji do nawyków

-wytwarzanie już ustalonych reakcji nawykowych

We wszystkich trzech operacjach pierwszym krokiem jest rejestracja sytuacji wywołującej reakcje.

Większość ludzkich wzorów zachowania stanowi reakcje nie na pojedyńczą potrzebę, lecz na agregat potrzeb. Stałym składnikiem tego agregatu jest potrzeba pozytywnego odzewu. Istoty ludzkie są uwarunkowane obecnością innych osób.

Większość sytuacji, z którymi jednostka spotyka się staje się dobrze znana w skutek częstego powtarzania się. Sytacje takie nazywamy reakcjami zautomatyzowanymi lub inaczej nawykami. Nawyki oszczędzają energię nerwową jednostki i zmniejszają napięcie emocjonalne. Większość z nas przez większość czasu żyje zgodnie z nawykami gdyż pozwala nam to zachować energię i dostarcza dodatkowych sił niezbędnych do rozwinięcia nowych form zachowania, gdy taka potrzeba powstaje.

Właściwie osobowość możemy przedstawić jako rdzeń nawyków otoczonego płynną sferą reakcji nowej sytuacji.

Jednostka uczy się nie tylko zachowania do odpowiedniej sytuacji ale korzysta również ze wskazówek. Jeśli wzorów do naśladowania nie ma, normalną techniką rozwiązywania problemów jest ocena sytuacji w świetle przeszłych doświadczeń i obmyślenie adekwatnej reakcji przed początkiem jawnego zachowania.

Inaczej mówiąc najpierw myślimy a potem działamy.

Procesy intelektualne są takie same u wszystkich normalnych istot ludzkich żyjących we wszystkich czasach i miejscach. A przynajmniej jednostki, które zaczynają od takich samych przesłanek, dochodzą do takich samych konkluzji.

Reakcja specyficzna to taka reakcja, która wywoływana jest tylko przez jedną lub niewiele sytuacji.

Reakcja zgeneralizowana ta taka reakcja, która może być wywoływana przez wiele sytuacji mających pewien szczególny czynnik wspólny.

Każda jednostka ma swój utrwalony system wartości.

Funkcjonalne znaczenie systemów wartości postawy wynika przede wszystkim z jej tresci emocjonalnej. Zachowanie, które jest niezgodne z systemem wartości jednostki, wzbudza u niej reakcję lęku, gniewu lub dezaprobaty.


24. Jezyk u Sapira „Kultura, język, osobowość”

JĘZYK

* Wszystkie społeczności posiadają język. Język - narzędzie ekspresji i komunikacji.

* Własności języka: 1) język jest systemem symboli fonetycznych, który służy wyrażaniu dających się przekazać uczuć i myśli. Język fonetyczny (~ dźwiękowy) poprzedza wszelkie inne typy symbolizmów komunikacyjnych. 2) język jest fonologiczny. Język to nie tylko artykułowany dźwięk, istotnym czynnikiem jego struktury jest nieświadoma selekcja ustalonej liczby pozycji fonetycznych (słowa, wyrazy, frazy, zdania). 3) język w swym faktycznym funkcjonowaniu nie jest niezależny wobec bezpośredniego doświadczenia ale całkowicie je przenika ( przenikanie języka i doświadczenia). To przenikanie ma także charakter kontekstowy.

* Aparat mowy: krtań, wiązadła głosowe, nos, język, twarde i miękkie podniebienie, zęby, wargi.

* Fonemy - jednostki dźwiękowe. Fonemy są mechanicznymi jednostkami funkcjonalnymi języka, zaś prawdziwymi jednostkami języka jako symbolizmu są konwencjonalne połączenia fonemów.

* Nowe doświadczenia kulturalne powodują konieczność wzbogacania języka.

* Język pozwala wychodzić poza indywidualne doświadczenie ludzkie i osiągać powszechne porozumienie, konstytuujące kulturę. Formy języka wyznaczają nam pewne sposoby obserwacji i interpretacji.

* Język mówiony jest symbolizmem wydajniejszym niż jakikolwiek możliwy symbolizm graficzny. Systemy pisania są kopiami systemu mowy.

* Teorie dotyczące źródeł (genezy mowy): 1) wykrzyknikowa - wyprowadzała mowę z mimowolnych okrzyków ekspresyjnych. 2) dźwiękonaśladowcza - teoria ta utrzymywała, że słowa współczesnego języka są skonwencjonalizowanymi formami imitacji dźwięków natury.

* Ekspresja głosowa jest tylko z pozoru tożsama z językiem. Mowa jako zachowanie jest mieszanina dwu rodzajów systemów: symbolicznego i ekspresyjnego.

* Funkcje języka: 1) komunikowanie się - głosowa realizacja tendencji do symbolistycznego ujmowania rzeczywistości. 2) język jest siłą konsolidującą - język jako symbol solidarności społecznej ludzi mówiącej danym językiem. 3) język służy ustalaniu dobrych stosunków między członkami grupy fizycznej. 4) akumulacja i przekaz historyczny ( język pełni role narzędzia przechowywania kultury i dokumentacji). 5) język pełni funkcję czynnika rozwoju indywidualności. 6) stałe powiadamianie społeczeństwa o psychologicznym statusie każdego z jego członków.

* Trzy kryteria klasyfikacji języka: 1) stopień syntetyczności słów danego języka 2) stopień spoistości części z których składa się słowo 3) zakres w jakim podstawowe pojęcia relacyjne danego języka są w nim jako takie bezpośrednio wyrażone.

* 4 stadia syntetyczność: 1) typ izolacyjny, - nie dopuszcza modyfikowania słów - np. chiński, tybetański, wietnamski 2) typ słabo syntetyczny, - dopuszczają do pewnego stopnia modyfikowanie słów, w sposób formalnie umiarkowany np. angielski, francuski, hiszpański, włoski 3) typ w pełni syntetyczny, - duża złożoność formalna np. arabski, łacina, greka 4) typ polisyntetyczny - np. eskimoski.

* 4 typy języków (podział ze względu na element składowy słowa): 1) j. izolacyjne - nie występuje zjawisko łączności słów 2) j. aglutynacyjne - słowa dają się rozłożyć na mechaniczną sumę elementów. 3) j. fleksyjne - w tych językach trudno jest wyodrębnić rdzeń słowa od elementów przyrośniętych: przedrostków i przyrostków 4) „symbolistyczny” - zmiany samogłosek, spółgłosek, powtórzeń, akcentów.

* Europa: 1) j. indoeuropejskie 2) ugrofińskie (fiński i węgierski).

* czynniki różnicujące języki: wewnętrzne i zewnętrzne ( wpływy etniczne i kulturowe).

* zmiany językowe: 1) zmiany fonetyczne 2) zmiany formy 3) zmiany słownictwa + zapożyczanie, dyfuzja kultur

* Oddziaływanie kulturowe języka nie zawsze jest wprost proporcjonalne do dorobku literatury w tym języku czy też do miejsca, jakie użytkownicy tego języka zajmują w historii światowej kultury.

* żaden z wielkich języków współczesnych nie jest związany z określoną rasą.

MOWA JAKO RYS OSOBOWOŚCI

* Analiza mowy: 1) odróżniamy jednostkę od społeczności (społeczność przemawia poprzez jednostki) - społeczeństwo ma swoje wzorce obejmujące sposoby wytwarzania przedmiotów, specyficzne teorie zachowań, jednostka zaś ma swój sposób obchodzenia się z tymi społecznymi wzorcami , polegający na ich modyfikowaniu, by stały się czymś własnym 2) wydobywamy różne warstwy mowy (od głosu aż do tworzenia pełnych zdań). A) głos B) dynamika głosu 3) wymowa 4) słownik (słowa których niektórzy z nas nie używają nigdy, albo te które są naszymi ulubionymi). 5) styl (powszedni składnik mowy charakteryzujący zarówno jednostkę jak i grupę)

* głos - proces nerwowy który kieruje wydawaniem głosu, ma swój udział w indywidualnych rysach układu nerwowego warunkującego osobowość. Głos jako symboliczny wykładnik osobowości. Głos jest zjawiskiem społecznym i indywidualnym.

dynamika głosu - jednym z ważniejszych aspektów dynamiki głosu jest intonacja. (intonacja = komponent społeczny + muzyczne ustawienie głosu + rytm + względna ciągłość mowy).

* rytm: - rytm języka + rytm społecznej ekspresji

* By odkryć osobowość jednostki - mamy do dyspozycji dynamikę głosu egzemplifikowaną przez takie czynniki jak intonacja, rytm, ciągłość, szybkość, wymowa, słownik i styl. Czasem jeszcze należy wziąć pod uwagę naturę bądź obyczaj panujący w danej społeczności (społeczne determinanty mowy).

STATUS LINGWISTYKI JAKO NAUKI

* początek lingwistyki - wraz z rozwojem badań porównawczych i rekonstrukcją języków indoeuropejskich.

* lingwistyka historyczna i porównawcza - opiera się na hipotezie, że zmiany dźwiękowe dokonują się w sposób regularny i większość przemian morfologicznych języka jest produktem ubocznym tych regularnych zmian fonetycznych.

* powiązania lingwistyki z: antropologią, historią kultury, z socjologią, psychologią i filozofią, a także z fizjologią i fizyką. (akustyka i fizjologia narządów mowy).

* znaczenie dla antropologii i historii kultury: język jako przewodnik „po rzeczywistości społecznej”, jako przewodnik w badaniach naukowych nad daną kulturą ( układ wzorów kulturowych stworzonych przez daną cywilizację odzwierciedla się w języku), jako symboliczny przewodnik po kulturze.

* znaczenie dla socjologii: socjologów interesuje technika komunikacji między istotami ludzkimi. (transmisja idei i wzorów kulturowych poprzez język), ponadto interesuje go symbolizm społeczne, liczne odmiany form językowych charakterystyczne dla danych społeczności.

* szczególną wartość lingwistyki dla psychologii postaci.

25. Prolog do telewizji- czy ocena Adorno jest na + czy na -

Trzy aspekty telewizji:

• Społeczny

• Techniczny

• Artystyczny

Należy rozpatrywać je w połączeniu, gdyż są one wzajemnie uzależnione.

Telewizja włącza się w schemat przemysłu kulturowego, jest połączeniem filmu i radia, realizuje jego dążenie do omotania świadomości publicznej.

Adorno twierdzi, że telewizja wypełniła lukę dzielącą prywatną część życia człowieka od przemysłu kulturowego.

Przemysł kulturowy jest obecny prawie wszędzie, tworząc duplikat świata w którym żyjemy, którego człowiek nie jest w stanie odróżnić od tego prawdziwego, gdyż wokół media stworzyły jakby „barierę” przez którą myśl człowieka nie może się przedostać.

Telewizja różni się od filmu tym, że:

• przynosi swój produkt do konsumenta

• obrazy wizualne są o wiele mniejsze niż w kinie

• miniaturowy obraz postaci może nieś utrudnienie utożsamiania się z nimi

Adorno w swym utworze pisze, że postacie w telewizji są jakby karzełkami, mówiącymi ludzkim głosem. Owe „ludziki” stają się na pozór zabawką dla widza, która może sprawiać mu przyjemność.

Telewizja łączy się z funnies (karykaturalne serie przygód) seryjnością emitowania, jak i treścią. W telewizji można zauważyć dysproporcje między naturalnym głosem, a pomniejszonymi postaciami.

Tego rodzaju dysproporcje przenikają cały przemysł kulturowy i wskazują na iluzoryczny charakter podwajanego życia.

Sytuacja kina domowego - wzmacnia tendencję przemysłu kulturowego: do zmniejszenia dystansu między produktem, a obserwatorem.

Ważna funkcja reklamy, konsument jest nakłaniany do tego, do czego sam się skłania.

Telewizja ma za zadanie budzić zadowolenie konsumenta, dodawać blasku szarej rzeczywistości, do której jednak ma być podobna.

Brak dystansu, parodia braterstwa i solidarności przyczyniły się do popularności telewizji - nowego medium.

W telewizji komercyjnej sytuacja przedstawiana powinna możliwie najmniej różnić się od normalnej. Pomniejszenie granicy dzielącej realność i twór. Twór, jako cząstka realności i wyposażenie domu.

TEZA: Telewizja wpłynie na pogorszenie, a nie polepszenie sytuacji.

Fatalna „bliskość” telewizji przyczynia się do zaciemnienia realnego wyobcowania między ludźmi. Adorno podaje przykład rodziny, przyjaciół zebranych wokół telewizora, którzy inaczej nie mieliby sobie nic do powiedzenia. Ta bliskość jest namiastką społecznej bezpośredniości.

Adorno twierdzi, iż telewizja przyczynia się do cofania się w rozwoju. Człowiek chętniej poświęca czas telewizji, niż kinu, które jest droższe, czy radiu, które nie posiada obrazu. Jednak język obrazowy jest bardziej prymitywny niż język słów. Telewizja odzwyczai ludzi od mówienia.

Telewizja stała się niejako uzależnieniem, bywa jednak i tak, że człowiek z braku zajęcia poświęca jej swój czas.

Ogromny wpływ telewizja wywiera na młodzież i dzieci, często zagłusza inne zainteresowania. Człowiek jest sam sobie winien, że telewizja stała się jego nałogiem, gdyż sam się jej niejako podporządkował, telewizja stała się częścią jego normalnego funkcjonowania. Reakcje widzów na współczesną telewizję, można by było wywnioskować jedynie za pomocą wielowarstwowych badań.

Trudno jest prorokować czym w przyszłości staje się i jaki wpływ na człowieka będzie wywierać telewizja.

26. przekazywanie kultury na przykładzie wybranej bajki...

Coś w stylu, że bajki są przekazem kulturowym dostosowanym do wieku dziecka, przekazują mu podstawowe wzorce zachowań w społeczeństwie za pomocą bohaterów, np. że trzeba być dobrym tak jak herosi i dobre wróżki, prawdy o świecie i zasady. Np należy być pomocnym, życzliwym dla innych niezależnie od tego jakiej są rasy itp. (np pomoc różnym zwierzątkom u Krecika xD). Bajki mogą przekazywać różne komunikaty. Są uniwersalne ale jednocześnie mocno ugruntowane w danej przestrzeni kulturowej. Bajki służą więc do przekazywania kultury. Ukazują kategorie etyczne, przede wszystkim dobro-zło

27. debata duchownych: De Las Casas z De Sepoluedą


-Las Casas: autor relacji o wyniszczeniu w Indiach; polityka miłosierdzia (widząc inność kultury Indii starał się znaleźć coś właściwego dla kultury europejskiej. Wychwytywał podobieństwa, coś co by łączyło z kulturą europejską. Indianie naszymi zbłąkanymi braćmi (ale tylko gdy uzyska się interpretację porównującą-podobną)
-Sepolueda: wyszedł od arystotelejskiej filozofii; uznał, że Indianie są nam obcy, starał się podkreślić odmienność kulturową Indian, mówił, że ich obyczaje i religia są barbarzyńskie. Indianie są obcymi, uznał, że jest możliwa odmienność kulturowa (ale sam też uznał ją za barbarzyńską)


28. Kultura i natura u Rosseau.


- -jego hasło o powrocie do natury
-człowiek natury nieświadom jest dobra i zła, nie przezywa rozterek moralnych, robi to, co powinien wedle swojej przyrodniczej natury i to czyni go szczęśliwym
- aby jednak być człowiekiem należy wejść do świata kultury, co juz jest związane z dylematami moralnymi i dyskomfortem psychicznym- nie ma szczęścia
- człowiek natury jest wiec pewna idea podobny raczej do zwierza, do którego nie można stosować kategorii etycznych, charakterystycznych ludziom, zwierzęta nie sa niemoralne, lecz amoralne- nie maja moralności,
-człowiek który wyszedł z natury nie może ot tak do niej wrócić, może sie starać..
-konwencjonalność zycia spolecz. która jest swego rodzaju gealtem zadanym ludzkiej naturze, ludzkość jest naznaczona pewnym grzechem hipokryzji
-kultura jako gorset obyczajowy, który miażdży nam zebra,
-najbardziej cywizlizowane natury sa najbardziej podatne na upadek, a kultury bardzej toporne czy prymitywne maja szanse na przetrwanie -prostota i nieskomlikowane obyczaje sa blizej natury
-nalezy siegac do tych pokladw natury ktore sa w nas gleboko, przykryte konwenasami spolecz.- przerwac otoczke konwenasow i siegnac do wnetrza siebie..


29. Relatywizm kulturowy - pogląd głoszący, iż żadna praktyka kulturowa nie jest dobra ani zła sama w sobie, ale musi być oceniona w kontekście w jakim funkcjonuje. Takie spojrzenie doprowadziło obserwatorów do powstrzymania się od ocen oraz sądów wartościujących obce praktyki z punktu widzenia własnej kultury. Relatywizm kulturowy odrzuca więc możliwość wartościowania obcej kultury przez pryzmat własnych wartości, prowadząc do większego obiektywizmu w postrzeganiu "swojej" i "obcej" kultury.

Z punktu widzenia metodologicznego przyjęcie relatywizmu kulturowego przez badacza kultury oznacza odrzucenie wartości własnej kultury jako miernika kultury obcej. Badacz powinien wyjść poza kulturę, aby móc obiektywnie porównać dwa różne systemy kulturowe. Całkowite odrzucenie wartości kulturowych, przyjętych w toku socjalizacji w obrębie własnego kręgu kulturowego nie wydaje się możliwe, a wobec tego nie wydaje się też możliwe całkowicie obiektywne podejście przy ocenianiu dwóch różnych kultur, w szczególności wówczas, gdy jedna z nich jest kulturą oceniającego. Relatywizm kulturowy jest jednak w chwili obecnej powszechnie przyjętą podstawą metodologii badań wśród antropologów kulturowych.

Za prekursorską pracę wobec ujęcia relatywizmu kulturowego uznaje się Próby Montaigne'a z 1580 roku.
Relatywizm kulturowy:
a.)POZNAWCZY - wiąże się z tezą, że za każdym razem gdy poznajemy inne kultury powinniśmy starać się je zrozumieć za pomocą ich własnych kategorii i nie nakłaniać na nie naszych pojęć o świecie (każdą kulturę należy mierzyć jej własną miarą).
b.)ETYCZNY - dotyczy tego by myśląc i mówiąc o kulturach innych niż nasza starać się powstrzymać od formułowania sądów wartościujących. Nie ma kultur lepszych lub gorszych, są tylko kultury różne.


30.Sposoby posługiwania się ciałem Mauss M.

Ciało jest pierwszym i najbardziej naturalnym urządzeniem człowieka.

Zasady klasyfikacji i sposoby posługiwanie się ciałem:

1. Podział sposobów posługiwanie się ciałem w zależności od płci. Dwa rodzaje uczenia (rzucanie kamienia)-istnieją dwa społeczeństwa mężczyzn i kobiet

2. Sposoby posługiwanie się ciałem w zależności od wieku, dziecko kuca naturalnie, a dorośli nie potrafi

3. Posługiwanie się ciałem w uzależnieniu od sprawności. Sposoby posługiwania się ciałem są ludzkimi normami stosowanymi do tresury ludzi. Techniki posługiwanie się ciałem, sposób ich przekazywania, można porównać do tresury oraz uporządkować je ze względu na skuteczność - POJĘCIE Z RĘCZNOŚCI

4. Przekazywanie formy sposobów posługiwanie się ciałem. Nie wystarczy znajomość fizjologii i psychologii asymetrii ruchowej człowieka. Żeby zrozumieć dlaczego wykonuje takie gesty należy poznać tradycję które je narzucają.

Biograficzne wyliczenie sposobów posługiwanie się ciałem:

1. Sposoby rodzenia i położnictwo- Pozycje w których się rodzi, przecięcie pępowiny, zabiegi wokół matki i dziecka, porzucenia kalek, zabijanie bliźniąt- uznanie dziecka jest wydarzeniem zasadniczym.

2. Sposoby związane z okresem dzieciństwa- wychowanie i żywienie dziecka, noszenie, odstawienia od piersi, używanie kołyski.

3. Sposoby okresu młodzieńczego- wychowanie młodzieży, okres dojrzewania

4. Sposoby dorosłych- możemy odróżnić sen i czuwanie, w nim zaś spoczynek i aktywność

1. sposoby spania- wiele praktyk spania które są jednocześnie technikami posługiwanie się ciałem i które mają znaczne konsekwencję i skutki biologiczne.

2. Czuwanie, sposoby odpoczynku. Kucanie i siadanie przy posiłku.

3. Sposoby działanie, ruchu-bieganie, chodzenie, taniec, skakanie

4. Sposoby zabiegów wokół ciała- szorowanie, mycie, namydlanie

5. Sposoby konsumowanie, jedzenie-używanie sztućce, picie prosto że źródła

6. Sposoby reprodukcji- nic nie jest bardziej techniką, niż pozycje stosunku seksualnego.

7. Sposobów różnego rodzaju zabiegów-masaż

Wszędzie spotykamy się z fizio-psycho-sociojologicznymi konstrukcjami zespołów działań. W każdym społeczeństwie wszyscy wiedzą i powinny wiedzieć, oraz uczyć się jak postępować w określonych warunkach.

Twarz, ręka:

Twarz-jest legitymacją człowieka, w stosunkach międzyludzkich zawsze jest naga-inaczej ludzie nie mogli by się rozpoznać. Twarz jest najważniejszą częścią społecznego zwierciadła. Jest jednym z najważniejszych elementów w dynamice stosunków między ludzkich.

Elementy mimiki- przejściowe i stałe:

1. elementy przejściowe- związane określoną sytuacją, chwilowy wyraz radości, smutku, gniewu, lęku. Zmieniają się w zależności od społecznej sytuacji zewnętrznej.

2. Elementy stałe-utrwalone w rzeźbie elementy mimiczne- które znikają z twarzy nawet wtedy, gdy na chwilę pojawi się zupełnie inne uczucie. Np. utrwalony grymas, rozgoryczenia, nie zniknie przy chwilowym szczęściu.

Zwierciadło społeczne:

Żywej twarzy nie można oglądać jako rzeczy samej w sobie, niezależnej od obserwatora. Twarz zawsze odbija patrzącego. Każda twarz ma coś z aspektu sędziowskiego, w jej wyrazie mimicznym zawarty jest wyrok na patrzącego.

Oczy:

Na oczy nie można nałożyć maski. Najłatwiej rozpoznać po nich stan emocjonalny drugiego człowieka. „Pierwszym spotkaniem jest spotkanie spojrzenia które napotyka nasze spojrzenie”

Oczy odgrywają zasadniczą rolę w kontaktach społecznych, w nich znajduje się odbicie społeczne, w wymianie spojrzeń przebiega pierwsza a czasem i ostateczna rozgrywka między partnerami spotkania.

Usta:

„Pożeranie” świata zewnętrznego dostarcza organizmowi materiału budulcowego i energetycznego koniecznego do utrzymania życia. Usta są nie tylko urządzeniem odbiorczym organizmu, przez który świat zewnętrzny wchodzi do jego wnętrza, ale też narządem ruchowym. Odgrywają zasadniczą rolę zdobywaniu otaczającego świata- w walce, chwytaniu zdobyczy-w akcie komunikacyjnym.

Czoło:

Wiąże się najbardziej ze skupieniem uwagi. Wyraz mimiczni czoła jest pewnym sensie kontynuacją wyrazu mimicznego oprawy oczu a w szczególności brwi. Charakter unerwienia mięsni czoła może wskazywać na to, że mimika czoła wiąże się ze stanem orientacji w otaczającym świecie, poziomem świadomości.

Ręka:

Oprócz twarzy naga jest ręka. Odgrywa zasadniczą rolę bezpośrednim zetknięciu z otaczającym światem, jest narzędziem do manipulowania nim jak przedmiotem. Za pomocą ręki przekształcimy swoje otoczenie według naszej woli, jest głównym narzędziem efektorycznym, służy jako jeden ze środków porozumiewania się.(mowa ręki-gest)

Ręka spełnia u człowieka trzy funkcje:

1. chwytną

2. manipulacyjną-charakter manipulacji otoczenia i stopień jej opanowania

3. komunikacyjną-stosunek właściciela do otoczenia społecznego

O zachowaniu się w sypialni:

W średniowieczu przyjmowano gości do pokoi w których stały łóżka i wszyscy spali razem. Kto nie spał w ubraniu spał nago. Z biegiem czasu rośnie wrażliwość ludzi na wszystko co ma związek z ich ciałem. Uczucie wstydu zaczyna towarzyszyć zachowaniom które dotychczas były wolne od takich uczuć. Zmagało się tłumienie popędu.

16. Wilson i jego kategoria socjobiologii
20. Stanowisko Baumana i Adorno w kwestii zaglady i holocaustu
25. Podzial potrzeb
26. Problem na jaki napotyka badacz terenowy (np. Malinowski i podparcie sie przykladem z tekstu o antropologii)
7. Ciagłość i nieciągłość historyczna





---