WYKŁAD I 10 X 2011

Unia Europejska jako specyficzna organizacja międzynarodowa

Instytucje i procesy decyzyjne UE

[e-mail]

System instytucjonalny zależy od koncepcji/ wizji integracji:

1. Federacyjna- najstarsza forma w tym zakresie, można wyróżnić szereg jej odmian:

• Centralistyczna( A. Spinelli)

• Równowagi( R. Coudenhove- Calergi)

• Decentralistyczna( P.Proundhona)

Wszystkie opowiadały się za stworzeniem federacji europejskiej, posiadającej organy o ponadnarodowych uprawnieniach. Tego typu federacja maiła rozwiązać problemy bezpieczeństwa, gospodarki, społeczne państw członkowskich

2. Konfederacyjna- opowiada się utworzeniem Europy Ojczyzn, budowanej na zasadzie poszanowania odrębności suwerenności u podstaw której miało leżeć działanie państw członkowskich, oparte na zasadzie jednomyślności, a więc na przyjmowanie rozwiązań ponadnarodowych. Prekursorem był Ch. De Gaulle, a następnie G. Pompidou.

3. Funkcjonalna- sformułowana przez D Mitrany'ego na początku lat 40. XX wieku oraz NEOFUNKCJONALNA sformułowana przez E.B Hassa dwadzieścia lat później.

• Mitrany mówił, że należy skupić się na konkretnych potrzebach. Przeciwstawiona ona pragmatyzm ideologii( pryzmat gospodarki nad polityką) Potrzeby gospodarcze wywierają presję na zacieśnianie współpraccy międzynarodowej integracji w jednej dziedzinie powoduje samoczynne jej rozciągnięcie na inne dziedziny ( efekt ”Samo napędzania”- (z ang. Spallover effect )

4. Organizacji ponadnarodowej

Czy UE jest organizacją międzynarodową?

• Kwestia sporna

• Jedni są zdania, że brak jej osobowości prawnej.

• Innie twierdzą, że politologiczna analiza istoty, celów i funkcji potwierdza jej specyficzny charakter

• Dzięki Traktatowi Lizbońskiemu UE uzyskała osobowość prawną, a zatem nabrała cech organizacji międzynarodowej.

1.EWWiS

2.EWGWE

3.EURATOM

II filar WPZiB

III filar WSiSW

UE obejmowała 2 obszary strukturalne o różnym charakterze prawnym

1. Dwie wspólnoty Europejskie: Wspólnotę Europejską ( dawniej EWG i EWWiS) oraz EUROATOM

2. „Polityki i formy współpracy”- ustanowienie na mocy TUE, umiejscowione w drugim i trzecim filarze UE.

Na mocy Traktatu Lizbońskiego:

1. Unia zastąpiła WE, stała się samodzielną organizacją międzynarodową

2. Zniesiono podział na filary, ale pozostawiono podział na międzyrządowe i ponadnarodowe obszary działalności

3. To tak jakby UE posiadała dwa statuty (TUE, TFUE)

Charakter współpracy w UE:

1. Międzyrządowy TUE

2. Ponadnarodowy TFUE zastąpił TWE

Zdolność do działań międzynarodowych

• Posiada zdolność do reprezentowania siebie w stosunkach międzynarodowych (poprzez swoje organy lub przedstawicielstwa zagraniczne)

• Posiada zdolność do zawierania umów międzynarodowych

• Zdolność do występowania z roszczeniami międzynarodowymi

Aktywność międzynarodowa UE:

Unia Europejska:

• Polityka rozwojowa i pomoc humanitarna (TFUE)

• Polityka handlowa (TFUE)

• Polityka bezpieczeństwa (TFUE)

• Współpraca gospodarcza i techniczna z państwami trzecimi (TFUE)

• Polityka energetyczna

• Polityka sąsiedztwa

Wspólnota międzynarodowa

• To grupa państw połączona ze sobą ściślejszymi więzami politycznymi, ideologicznymi, gospodarczymi

• Więzy wynikają z sąsiedztwa, wspólnej tradycji, historii, kultury, języka i interesów

• W XX wieku powstało wiele zinstytucjonalizowanych wspólnot międzynarodowych np. Brytyjska Wspólnota Narodów.

Organizacja międzynarodowa- rozumiemy zrzeszenia państw, bądź innych osób prawnych( krajowych związków lub stowarzyszeń) lub osób fizycznych z różnych krajów, powołane do życia w celu realizowania zadań określanych w statucie (R.Bierzanek).

IGO:

• Bardzo szybki rozwój:1856 zarejestrowano 5, dziś jest ponad 100 aktywnie działających organizacji rządowych( IGO's)

• I etap: pierwsze organizacje pojawiły się w XVIII w (Międzynarodowa Komisja ds. Żeglugi na Renie) do I wojny światowej : regulowały działalność techniczną, gospodarczą bez politycznej (Międzynarodowy Związek Telegraficzny, Międzynarodowy Związek Radiotelegraficzny)

• II etap: lata międzywojenne, PIERWSZE ORGANIZACJE POLITYCZNE (LN)

• III etap: od tworzenia ONZ- organizacji uniwersalnej, zarówno merytorycznie, jak i geograficznie

• IV etap: od lat 60. XX wieku rozrost organizacji międzynarodowych i ich roli. W tym samym czasie rozwój NGO.

Przykłady Organizacji Międzynarodowych:

• ONZ

• NATO

• KBWE/OBWE- specyficzna organizacja

• OUBZ (Organizacja Ukladu i Bezpieczenstwie Zbiorowym)

• Unia Afrykańska

• Liga Państw Arabskich

Powstanie Rady Europy:

• 5 maja 1949

• Idea zjednoczenia Europy (Churchill)- Chęć powołania organizacji o szerokich kompetencjach( Francja, Belgia) ale się nie zgodziła Anglia

• Objęła tylko Europę zachodnią

• W latach 1949- 1957 odgrywała pierwszoplanową rolę na kontynencie europejskim: odbudowa zniszczeń wojennych, obrona słabych demokracji, problemy gospodarcze.

• Po 1957 impas bo EWG przejęła dużą część jej kompetencji ukierunkowała się na strażnika praworządności i demokracji.

• W latach 80- 90. Otworzyła się na państwa postkomunistyczne.

• Siedziba: Strasburg

• Osiągnięcia: Europejska Konwencja Praw Człowieka (1950)

• Białoruś- jedyne państwo europejskie wykluczone z Rady Europy( została wykluczona, za łamanie praw człowieka)

Organy:

• Permanentny charakter: posiadanie stałych organów.

• Stały charakter oznacza, że zostały one utworzone na czas nieograniczony oraz, że stały jest ich charakter prawny.

Organy międzyrządowe:

Członkami organów międzyrządowych są państwa reprezentowane przez swych przedstawicieli.

1. 
   Plenarne (naczelne)

• W skład wchodzą wszyscy członkowie organizacji

• W pierwszych organizacjach miedzy podejmowały główne decyzje (najczęściej jednomyślnie)

• Dla nich zastrzegało się decyzje najważniejsze: ustalanie głównych kierunków działalności polityki i organizacji, wytaczanie programu działania, przyjmowanie nowych członków, zawieszanie w sprawach członka.

• Np. Komitet Ministrów Rady Europy ( spotkania 2-4 razy do roku), Konferencja ONZ ds. Wyżywienia FAO i In.

2. 
   Zarządzająco- wykonawcze

• Wchodzą tylko niektórzy członkowie organizacji, jest ograniczona liczba członków, np. Rada Bezpieczeństwa NZ

• Wybór tego wąskiego grona do organów zarządzających, aby organy nie stały się narzędziem realizacji interesów pojedynczych państw lub grupy państw (MFW)

Organy parlamentarne:

• Powstały po II wojnie światowej

• Zgromadzenie doradcze Rady Europy

• Skład osoby wybrane przez parlamenty państw członkowskich zasiadają wg klucza partyjnego.

• Zadaniem jest analizowanie działalności organizacji i wykonywanie funkcji kontrolnych.

Komisja Europejska Parlament Rada Parlament KP

Rada Unii Europejskiej

Różnica między Parlamentem Narodowym a Parlamentem Europejskim:

• Parlament narodowy jest organem ustawodawczym

• Parlament Europejski jest współdecydentem, w sprawie podejmowania decyzji nie jest typowym organem ustawodawczym.

Organy Administracyjne:

• Składają się z funkcjonariuszy międzynarodowych, których status prawny zastrzega przy wykonywaniu zadań służbowych niezależnie od wszelkiej władzy

• Sekretariat: na czele stoi sekretarz, reprezentuje organizacje na zewnątrz.

Procedura głosowania w organizacjach międzynarodowych:

• NATO: we wszystkich sprawach merytorycznych

• W niektórych sprawach merytorycznych- EFTA

• W większości spraw merytorycznych- UE

• KONSENSUS = OBWE (konsensus- 2)

• Przyjęcie procedury większościowej ułatwia podejmowanie decyzji ale naraża każdego członka na ryzyko znalezienia się w sytuacji przegłosowania uchwały, a zatem może być podjęta uchwała nie odpowiadająca jego interesom

• Zwykła większość- przyjmuje się zalecenia lub sprawy proceduralne.

Większościowe głosowanie( albo 1 p= 1 głos, lub głosy ważone)

• Większość zwykła- wstrzymujących nie liczy się

• Większość bezwzględna (absolutna) musi być quorum (w 10% om)- absolutna większość wszystkich państw, lub absolutna większość wszystkich głosujących. 50 %+1

• Większość kwalifikowana- wyrażona w ułamku.

WYKŁAD II 11 X 2011

Instytucjonalizacja WE i UE

Instytucjonalizacja- powoływanie organów i nadawanie im kompetencji do prowadzenia konkretnej działalności w imieniu organizacji międzynarodowej. W historii WE i UE zadania te powierzano konkretnym organom, które w miarę zmieniających się uwarunkowań i dążeń państw członkowskich, modyfikowano, reformowano, łączono lub likwidowano.

Kalendarium integracji:

1951, 1957, 1965

Instytucjonalizacja wspólnot europejskich

EWWiS ( 1952)

• Organizacja ponadnarodowa

• Organy o dużych kompetencjach miały sprawować kontrolę nad rynkiem wegla i stali.

• Zadanie: nadzorowanie pracy przedstawiciela węgla i stali, zajmowanie się ich dofinansowaniem

Organy EWWiS

• Wysoka Władza- miała bardzo małą władze, prawo stosowania sankcji wobec państw członkowskich, nie wykonujących swych obowiązków; kontrola przedsiębiorstw; ustalenie cen minimalnych i maksymalnych; podejmowała decyzje, a wykonywali ją ministrowie.

• Specjalna Rada Ministrów- informowanie i konsultowanie się z Wysoką Władzą( 6 przedstawicieli państw)

• Wspólne Zgromadzenie- rozpoczęło działalność w 1952 roku, po utworzeniu EWG i EUROATOMU w 1957, pierwsze w Europie Stowarzyszenie Parlamentarne( wspólne dla 3 wspólnot)

• Trybunał Sprawiedliwości- rozstrzyganie sporów, złożony z 7 sędziów, wybieranych na 6 letnia kadencję, ma zapewnić poszanowanie prawa.

Traktaty Rzymskie ( 1957)

• EWG(1958) Komisja i Rada

• EUROATOM(1958) Komisja i Rada

Komisja wykonuje zadania, Rada podejmuje decyzje.

Komisje zyskały kompetencje wykonawczo- zarządzające, a główne decyzje podejmowała Rada

EWWiS EWG EUROATOM

-Wysoka Władza -Komisja ----------------

-Specjalna Rada Ministrów -Rada ----------------

Wspólne organy dla EWWiS, EWG i EUROATOMU.

Traktat Fuzyjny( lipiec 1967)

Komisja Rada

EWG EWWiS EUROATOM

Wspólna Rada i Komisja dla wszystkich 3 organizacji

Po traktacie fuzyjnym instytucje WE: 67

1. Komisja (prawnie Komisja WE)

2. Rada Ministrów

3. Parlament Europejski (nazwa dopiero w Jednolitym Akcie Europejskim)

4. Trybunał Sprawiedliwości.

Komisja Europejska

W pierwszych latach integracji KE rozbudowała aparat administracyjny i zaczęła pretendować do odgrywania pierwszo planowej roli w procesie podejmowania decyzji.

• Wywołało to konflikt z Francją

• Uzgodniono, że łatwiej będzie działać poprzez kompromis niż przez konfrontację

Kompromis luksemburski

Podpisany 30 I 1966 kończył kryzys między Francją a resztą państw członkowskich

1. Stosunki między Komisją i Radą

2. Procedura głosowania większościowego

Lata 70.

W XII 1974r. francuski prezydent Valery Giscard d' Estian zaproponował instytucjonalizację spotkań szefów państw i rządów, które w sposób nieformalny odbywały się co roku od 1961r. Na szczycie w Dublinie( marzec 1975) przyjęto dla nich nazwę Rada Europejska

Szczyty Europejskie -Rada Europejska debatuje o kierunku Unii Europejskiej.

Rada Europejska- kierunki Unii, rozszerzenie czy przyjmujemy euro. Rada- organ decyzyjny.

EWP

Europejska Współpraca Polityczna, płaszczyzna porozumienia w sprawie polityki zagranicznej, porozumienie państw, aby Europa mówiła jednym głosem.

• Autonomia finansowa- zaczęły finansować się przez tzw. Środki własne (opłaty wyrównawcze, cła handlowe, część podatku VAT)

• Zwiększono rolę Parlamentu Europejskiego na proces kontroli budżetu dając mu prawo udzielania komisji absolutorium z wykonania budżetu.

Trybunał Obrachunkowy

22 lipca 1975 roku podpisano Traktat w sprawach budżetowych i finansowych, który wprowadził do systemu instytucjonalnego WE Trybunał Obrachunkowy( pierwsza sesja TO odbyła się w październiku 1977)

JAE- Jednolity Akt Europejski 1987

• Dokument stworzył podstawy prawne do tych przedsięwzięć (bądź instytucji) które nie były formalnie przewidziane w Traktatach Rzymskich

• JAE stworzył prawno-międzynarodowe podstawy Rady Europejskiej i EWP, nie określił jednak prawnych powiązań miedzy nimi, a WE.

Parlament Europejski

Nowe kompetencje przy tworzeniu aktów prawnych( po JAE)( procedura współpracy) PE mógł składać veto w sprawie członkostwa nowego państwa i stowarzyszenie z państwami trzecimi( procedura zgody). Zwiększono liczbę przypadków, w których podjecie decyzji wymagało konsultacji z PE.

Komisja Europejska

Zobowiązana została do urzeczywistniania rynku wewnętrznego a także przyznał jej większe kompetencje w sferze wykonawczej.

Rada Ministrów

Organ decyzyjny. Zwiększono ilość spraw podejmowanych kwalifikowaną większością głosów. Przede wszystkim w sprawach rynku wewnętrznego i transportu oraz w zakresie nowych dziedzin współpracy.

Traktat z Maastricht

• Rozpad ZSRR na wschodzie

• Wysiłki Francji i jednoczących się Niemiec po pierwsze: za unią walutową i gospodarczą, po drugie: za zacieśnieniem integracji politycznej

• 7 luty 1992 wynegocjowany traktat.

• Zwiększenie kadencji komisji z 4 do 5 lat.

Zmiany instytucjonalne:

Od traktatu z Maastricht wprowadza się PE jako organu decyzyjnego, uzyskał on wiążące uprawnienia w procesie stanowienia prawa( procedura współdecydowania) dając mu możliwość aby mógł zablokować przyjęcie aktu prawnego przez Radę.

Rada Europejska

Jedyna instytucja UE, duże uprawnienia w ramach II filaru

Nowe organy:

• Rzecznik Praw Europejskich

• Komitet Regionów

• Komitet Ekonomiczno- Finansowy

• Europejski Bank Centralny

• Komitet konsultacyjny

• Komitety śledcze

Traktat Amsterdamski

• Podpisany 16- 17 czerwiec 1997 roku( w życie 1 V 1999)

• Nie udało się dostosować Unii do potrzeb rozszerzenia

• Zmiany instytucjonalne niewielkie

• Były poważne rozbieżności w trakcie rozmów o traktacie, nie doszli do porozumienia

Traktat Nicei

• 10 VII 2003

Instytucja UE po Traktacie Lizbońskim 2007

1. Parlament Europejski

2. Rada Europejska

3. Rada

4. Komisja Europejska

5. Trybunał Sprawiedliwości

6. Europejski Bank Centralny

7. Trybunał Obrachunkowy

• Trzeba znać kompetencje tych organów i siedziby.

System instytucjonalny UE- Podstawy

Typologia instytucji UE:

1. Główne: Rada Europejska, Rada, Komisja Europejska, Parlament, ETS, ETO, EBC

2. Pomocnicze: Komitet Ekonomiczno Społeczny, Komitet Regionów

3. Autonomiczne: Europejski Fundusz Inwestycyjny, Europol.

Parlament Europejski

• Siedziba: Strasburg (12 miesięcznych posiedzeń plenarnych włącznie z debatą budżetową)

• Dodatkowe posiedzenia plenarne odbywają się w Brukseli

• Sekretariat i jego służby zostają w Luksemburgu

• Kiedy parlamentarzysta jest zapisany do jakiejś Komisji( jest ich 20, stałe)

Rada Unii Europejskiej

• Siedziba: Bruksela

• W kwietniu, czerwcu i październiku Rada Odbywa posiedzenia w Luksemburgu( przy okazji uchwalania budżetu)

• Najważniejszy organ decyzyjny!

Komisja Europejska

• Siedziba : Bruksela

• Niektóre służby komisji zostaja umieszczane w Luksemburgu

• Składają się z 27 komisji, np. polityki rolnej, finansowej

Trybunał Sprawiedliwości

• Siedziba: Luksemburg

Europejski Trybunał Obrachunkowy

• Siedziba : Luksemburg

Komitet Ekonomiczno Społeczny oraz Komitet Regionów

• Siedziba: Bruksela

Europejski Bank Centralny

• Siedziba: Frankfurt

Europejskie Biuro Policji- EUROPOL

• Siedziba: Haga

COREPER- Komitet Stałych Regionów, organ doradczy Rady

• Przygotowuje prace Rady i wykonuje powierzone mu zadania przez Radę

• Zapewnia ciągłość i zawartość polityki oraz działalność UE

• Nadzoruje przestrzeganie zasad legalności, proporcjonalności oraz celowości w podejmowanych aktach prawnych

• Dostaje wnioski aktów prawnych od Komisji

• Projekt uchwały jest rozpatrywany wpierw w jednej z grup roboczych COREPER'u (których jest ponad 250)

Międzyrządowość

Termin oznaczający:

• Charakter powiązań instytucjonalnych

• Sposób podejmowania i realizacji decyzji politycznych

• Rodzaj porządku prawnego

• Cechą charakterystyczną międzyrządowego porządku publicznego jest dominująca rola rządów na kierunek członków tworzących strukturę

• Państwo narodowe pozostaje najważniejszym autorem wpływającym na kierunek rozwoju uregulowanej wspólnoty

• Charakter współpracy opiera się na mechanizmach funkcjonujących w stosunkach międzynarodowych( dyplomacji)

Ponadnarodowość Komisja Europejska, Parlament Europejski- reprezentuje się interesy Unii, zasiadają w nich funkcjonariusze międzynarodowi.

1. Charakter powiązań międzyinstytucjonalnych, procedur decyzyjnych

Zasady działania UE

1. Subsydiarności- najważniejsza zasada, podstawowa zasada działania UE, wprowadzono ja, aby wiedzieć kto, jakie ma kompetencje, w dziedzinach które nie należą do ich kompetencji władczej. Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, cele prowadzonych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie.

PODZIAŁ WŁADZ W PAŃSTWACH CZŁONKOWSKICH UE

Władza państwowa

Ustawodawcza Wykonawcza sądownicza

2. Zasada równości instytucjonalnej

Egzekutywa Legislatywa Judykatura

KE Rada PE ETS SPI

Mianowani przez rządy reprezentanci z wyborów mianowani

Przy współudziale PE rządów powszechnych przez rządy

Kraje członkowskie

WYKŁAD III 13 X 2011

Ponadnarodowy system podejmowania decyzji.

Ponadnarodowy system podejmowania decyzji:

• Bardzo skomplikowany system

• Zależy od etapu integracji

• Proces wspólnotowania niektórych obszarów polega n przekazywaniu instytucjom unijnym kompetencji i możliwości decydowania w imieniu państw członkowskich

• Dawny I filar- teraz „ponadnarodowy”

Ewolucja procesu decyzyjnego:

• Procedury różnią się rolą PE w zakresie tworzenia prawa

• Początkowo była bardzo ograniczona rola, a organem stanowienia prawa była międzyrządowa Rada

• PE był wyłączony z udziału w procesie prawotwórczym, albo pełnił rolę opiniotwórczą

• Wraz z potrzebą legitymizacji demokratycznej uprawnienia PE wzrastały

Etapy:

• Procedura konsultacji (EWG)

• Procedura współpracy (JAE)

• Procedura współdecydowania (TM i modyfikacja w TA)

• Traktat Lizboński: procedura zwykła i specjalna( zwiększanie wpływu PE na proces stanowienia prawa w UE)

• Procedura zgody, współpracy, konsultacji

Nie należy zapominać, że:

• Według odmiennych procedur tworzone jest prawo [pierwotne

• Zawierane są umowy międzynarodowe przez UE

• Tworzy prawo Komisja Europejska

• Przyjmuje się budżet Unii Europejskiej

Traktaty mogą być zmieniane zgodnie ze zwykłą procedurą zmiany. Mogą być też zmieniane zgodnie z uproszczonymi procedurami zmiany (art. 48 TUE)

Sprawy uwspólnotowione w Traktacie Lizbońskim:

• Wprowadza nazwę Przestrzeń Wolności Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (dawny III filar)

• Elementy ponadnarodowości (rozporządzenia, dyrektywy, znosząc dotychczasowe: wspólne stanowiska, decyzje ramowe i inne decyzje)

• Przeniesiono regulacje PWBiS do TFUE

• Współpraca w ramach PWBiS nie może naruszać wykonywania przez p-cz UE obowiązków dotyczących utrzymywania porządku publicznego i ochrony bezpieczeństwa wewnętrznego (klauzula gwarancyjna)

Wspólną cechą ponadnarodowego mechanizmu podejmowania decyzji jest:

• Inicjatywa prawodawcza Komisji Europejskiej!!!

• Inne organy i państwa członkowskie mogą na nią wpływać, ale to KE podejmuje ostateczną decyzję w sprawie rozpoczęcia procedury prawotwórczej.

Pośrednia inicjatywa prawodawcza

• PE może stanowiąc większością głosów zależąc od KE przedłożenia wszelkich propozycji, co do których PE jest przekonany, że trzeba wydać akt prawny.

• Czasem sam przepis traktatowy daje KE czas na wniesienie projektu (jeżeli tego nie zrobi- można złożyć skargę na KE)

Obywatelska inicjatywa prawodawcza

• Wprowadza ją Traktat z Lizbony

• Obywatele UE w liczbie nie mniejszej niż 1 mln z kilku państw, mogą podjąć inicjatywę zwrócenia się do KE o przedłożenie odpowiedniego wniosku w sprawach, które ich zdaniem wymagają odrębnego aktu prawnego.

• Z ilu państw? Rada i PE decydują w rozporządzeniach.

Działalność legislacyjna KE

• Ma charakter planowy

• KE corocznie publikuje program swoich prac legislacyjnych na następny rok.

• Białe księgi(polityczne dokumenty prawnie niewiążące, zawierające cele UE w danej dziedzinie oraz sposoby i etapy ich realizacji)

• Zielone księgi (zawierają założenia konkretnych aktów UE

Zgodnie z Traktatem z Lizbony

• Zwykła procedura prawodawcza (atr.294)

• Specjalna procedura prawodawcza. Stosowana jest w wyjątkowych przypadkach wyraźnie przewidzianych w konkretnych postanowieniach TUE i TFUE.

I czytanie:

• Komisja przedstawia projekt PE i Radzie

• Pierwsze czytanie

• PE uchwala stanowisko w pierwszym czytaniu i pokazuje Radzie

• Jeżeli Rada zatwierdzi stanowisko PE projektowany akt zostaje przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku PE

• Jeżeli Rada nie zatwierdzi stanowiska PE, przyjmuje własne stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu.

II czytanie

Jeżeli w terminie trzech miesięcy od tego przekazania PE:

1. Zatwierdzi stanowisko Rady w pierwszym czytaniu lub nie wypowie się, dany akt uważa się za przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Rady.

2. Odrzuci, większością głosów wchodzących w jego skład członków, stanowisko Rady w pierwszym czytaniu, proponowany akt uważa się za nieprzyjęty.

3. Zaproponuje większością głosów wchodzących w jego skład członków poprawki do stanowiska Rady w pierwszym czytaniu, zmieniony w ten sposób tekst jest przekazywany Radzie i Komisji, która wydaje opinię w przedmiocie tych poprawek.

Jeżeli w terminie 3 miesięcy od otrzymania poprawek PE Rada stanowiąc większością kwalifikowaną:

1. Przyjmuje wszystkie te poprawki, dany akt uważa się za przyjęty

2. Nie przyjmuje wszelkich poprawek, przewodniczący Rady w porozumieniu z przewodniczącym PE zwołuje komitet pojednawczy w terminie 6 tygodni.

Rada stanowi jednomyślnie w sprawie poprawek, które stały się przedmiotem negatywnej opinii Komisji

*komisja Odpowiedzialna jest z wykonanie ogólnego rocznego budżetu, zgodnie z TL Komisja i państwa członkowskie są odpowiedzialne za wykonanie budżetu

WYKŁAD IV 13 X 2011

Międzyrządowy system podejmowania decyzji.

Model podejmowania decyzji:

• Podstawy modelu podejmowania decyzji stworzone zostały w Traktacie Rzymskim EWG(WE)

• Model tez został ukształtowany pod wpływem wielu czynników, z których najważniejszy związany był z koniecznością oddania organom części praw do decydowania a jednocześnie pragnienie zabezpieczenia interesów narodowych we Wspólnocie.

Rada Ministrów:

• Państwa członkowskie zgodziły się na oddanie części swojej suwerenności na rzecz organów wspólnotowych, czego wyrazem było nadanie im uprawnień do stanowienia aktów prawnych wiążących te państwa

• Ale jednocześnie stworzono system zabezpieczeń instytucjonalnych, który miał nie dopuścić do narzucenia im decyzji sprzecznych

To co międzyrządowe- to realizuje interesy narodowe

• Wraz z kolejnymi rozszerzeniami( Dania, Irlandia, Wielka Brytania) pojawiły się poważne rozbieżności interesów i w związku z tym trudniej było dojść do porozumienia na podstawie konsensusu.

• Ale proces decyzyjny przetrwał prawie nie zmieniony do ToUE

• Traktat z Maastricht- skomplikował sytuację międzyrządową( II i III filar)

• Traktat Amsterdamski- niewielka korekta (z III filara przeniesiono sprawy azylowe, wizytowe, przekraczania granic)

• Traktat z Nicei- potraktował reformę selektywnie, odkładając najważniejsze decyzje na później

• Traktat konstytucyjny- fiasko

• Traktat Lizboński- wiele zmian, ale nie zmienia charakteru współpracy międzyrządowej ( przeniesiono PWBiS do mechanizmów międzynarodowych z elementami międzyrządowymi)

Geneza WPZiB

W historii integracji Państw Europy Zachodniej zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, wyróżnić można cztery fazy:

1. Lata 1950- 1969 koncepcje i próby integracji polityczno- wojskowej

2. Lata 1970- 1993 Europejska Współpraca Polityczna

3. Lata 1993- do dziś WPZiB jako II filar UE

4. Od 2009 TL zniesienie filarów, WPZiB otrzymała charakter międzyrządowy.

Instrumenty działania WPZiB:

• Zasady i ogólne wytyczne

• Wspólne strategie

• Wspólne działania prawnie wiążące

• Wspólne stanowiska

• Umacnianie współpracy państw członkowskich

Według TL UE prowadzi WPZiB poprzez

1. Ogólne wytyczne

2. Przyjmowanie decyzji określających:

1. Działania, które powinny być podjęte przez UE

2. Stanowiska które powinny być podjęte przez UE

3. Zasady wykonania decyzji, o których mowa wyżej

3. Umacnianiu systematycznej współpracy między państwami członkowskim w prowadzeniu ich polityki

Zasady i ogólne wytyczne

• Ustala je Rada Europejska

• Nie ma mocy wiążącej

• TA wprowadził do nich „sprawy mające wpływ na kwestie polityczno- obronne”

Ogólne wytyczne (według TL)

• Niewiele zmian

Wspólne strategie

• Ustala je Rada Europejska

• Dotyczą one spraw, w których państwa członkowskie mają „ważne wspólne interesy”

• Ustalając wspólne strategie RE określają w każdym przypadku ich cel, czas trwania i niezbędne środki, jakie muszą być przekazane do dyspozycji przez UE i przez jej państwa członkowskie

TL je znosi!!!

Wspólne działania

• Mają charakter wiążący

• Wspólne działania Rada UE przyjmuje w sytuacjach w „których niezbędne jest podjęcie działań operacyjnych”

• Określa zasięg wspólnego działania, jego cele, zakres i środki

• W przypadku „bezwzględnej konieczności” i wobec braku decyzji Rady państwa mogą podjąć w „trybie pilnym niezbędne środki” uwzględniając cele ogólne wspólnego działania. Rada musi być o tym niezwłocznie poinformowana.

(TL) decyzje

• Też akty wiążące

• Decyzje dotyczące działań

• Decyzje dotyczące stanowisk

• Odpowiadają poprzednim instrumentom

Mechanizm decyzyjny

• Podstawową zasadą podejmowania decyzji jest jednomyślność, utrzymana w TL

• TA- wprowadził delikatne modyfikacje: konstruktywne wstrzymanie się od głosu i rozszerzył możliwość podejmowania decyzji większością kwalifikowaną

• TN- nieznacznie poszerzył zakres spraw, w których decyzje podejmowane są kwalifikowaną większością i wprowadził możliwość podjęcia wzmocnionej współpracy.

Konstruktywne wstrzymanie się od głosu

Rada (dawniej Rada Unii Europejskiej)

• Rada ds. ogólnych (MSZ)

• Od TL Rada ds. Spraw Zagranicznych

• Jest głównym organem decyzyjnym i wykonawczym WPZiB

• Zapewnia „jedność”, „spójność” i „skuteczność” działaniom UE w WPZiB

Parlament Europejski

• Rola PE pozostaje w ramach II filaru

• może pytać, zalecać, ale nie może ingerować w decyzje podejmowane przez Radę UE

• Czasem przeprowadza debatę na temat WPZiB, aktywności UE na zewnątrz.

Komisja Europejska

• Skromna rola

• Uczestniczy w pełnym zakresie w pracach nad II filarem, reprezentowaniu UE na zewnątrz poprzez prezydencję w sprawach objętych tą polityką

• Zabrano jej prawo reprezentowania UE przed om i na konferencjach międzynarodowych- będzie to robił wp ds. zipb.

UE KE: przedstawiciel KE

komisarz ds. SZ

komisarz ds. polityki handlowej, EPS

Prezydencja: Herman van Rompuy- prezydent UE

Wysoki przedstawiciel ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa- Catherine Ashton

• Połączyła funkcję komisarza ds. stosunków wew i WP ds. WPZiB - „dubble hat”

• Jest wice komisarzem

• Reprezentuje UE na konferencjach międzynarodowych

• Realizuje WPZiB wraz z WPBiO

• Dialog polityczny ze stronami trzecimi

• Uczestniczy w procesie decyzyjnym i przy ustalaniu finansowania WPZiB

Parlament Europejski- Jerzy Buzek

WYKŁAD V 17 X 2011

Rada Europejska

Najważniejsza instytucja, decyduje o strategicznych sprawach, o kierunkach jej rozwoju, o kształcie UE, o rozszerzeniach UE, o przyjęciu wspólnej waluty. Nie ma głosowania w Radzie Europejskiej, opiera się na tzw. Regulaminie ramowym.

Historia:

• RE wywodzi się z nieformalnych spotkań szefów rządów państw członkowskich WE( tzw. Spotkanie na szczycie) odbywane nieregularnie od lutego 1961r

• W dniach 9-10 grudnia 1974 w Paryżu szefowie państw i rządów ustalili, że w przyszłości spotykać się będę regularnie jako Rada Europejska. Postanowienia Konferencji Paryskiej: RE ma się spotykać 2 razy w roku w składzie państw i szefów rządów oraz towarzyszących im ministrów spraw zagranicznych; nie określono pozycji RE w systemie instytucjonalnym WE; pierwsze spotkanie RE odbyło się w Dublinie 1 dniach 10-11 marca 1975 r.

• Podstawę prawną dał Jednolity Akt Europejski- art. 2 JAE - 1 lipiec 1987, w skład RE wchodzą szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich, są oni wybierani przez ministrów spraw zagranicznych państw Członkowskich i członka Komisji

• RE zbiera się co najmniej dwa razy w roku

• Szefowie rządów i szefowie państw członkowskich WE wraz z ministrami spraw zagranicznych tych państw decydują o jej kształcie i pozwalają zdefiniować Radę jako organ międzyrządowy.

Skład RE

27 szefów państw i rządów

27 ministrów spraw zagranicznych przewodniczący KE

1 członek KE

Sekretariat Generalny Przewodniczący Parlamentu

Kompetencje

Zakres kompetencji i tryb działania RE wynikają z następujących dokumentów:

• Deklaracja Londyńska- 1977

• Deklaracja o Unii Europejskiej- przyjęta w Stuttgarcie w 1983

• Jednolity Akt Europejski- 1987

• Traktat o Unii Europejski- 1983

Podstawowe zadania RE

• Nadawanie impetu politycznego dla konstruowania zjednoczonej Europy

• Artykuł 4: RE nadaje UE impulsy niezbędne do jej rozwoju w tej mierze ogólne kierunki polityczne

• Podejmowanie zasadniczych decyzji politycznych

• Pobudzanie rozwoju Unii Gospodarczej i Walutowej i Europejskiego Systemu Walutowego

• Nieformalnie konsultacje w różnych sprawach

• Wymiana poglądów i osiąganie konsensusu bez formalnego podejmowania decyzji

• Rozszerzanie zakresu działalności UE poprzez poszerzanie jej na nowe obszary

• W zakresie II filaru decyduje o wspólnej polityce zagranicznej i bezpieczeństwa, określa zasady i ogólne wytyczne WPZiB i przyjmuje wspólne strategie( art. 13 ToUE)

• Pełni role arbitra w sytuacjach kiedy ministrowie wchodzący w skład RUE nie mogą dojść do porozumienia

• Decyduje o stowarzyszeniach państw, czy poszerzeniu UE

Dokumenty

1. Konkluzje w propozycji rewizji różnych traktatów, wytycznych o różnym stopniu szczególności odnoszących się do rozwoju poszczególnych dziedzin współpracy

2. Deklaracje, dotyczące zwłaszcza aktualnych aspektów polityki międzynarodowej.

Miejsce spotkań:

• Od 1.02.2003- Bruksela

• Ponadto mogą być zwoływane nadzwyczajne posiedzenia Rady( provisional meetings)

Znaczenie RE

• Niezwykle istota instytucja EU.

Komisja Europejska

Komisja Europejska

• Organ wykonawczy, organ kolegialny (przyjmowana jako całość, pozbyć się można też tylko całości)

• W jej skład wchodzi 27 członków. Sa oni całkowicie niezależni od rządów państw z których pochodzą.

• Opracowuje projekty nowych ustaw, nadzoruje wprowadzanie ich w życie, a także wytycza kierunki polityki Unii. Jej postanowienia musza być jednak zatwierdzone przez Parlament, który ma prawo stosowania votum nieufności.

Prerogatywy

• Realizuje budżet + fundusze strukturalne

• Jest tzw. Strażnikiem traktatów - stoi na straży przestrzegania postanowień traktatów przez państwa członkowskie

• Jest odpowiedzialna za prawidłową politykę konkurencji

• Stosunki zewnętrzne (do TL)

• Zajmuje się polityką rolną, gospodarczą, społeczną, obronnością i polityką międzynarodową

• Jest instytucją zajmującą się konstruowaniem i przedstawianiem pod głosowanie Radzie Unii Europejskiej lub Parlamentowi Europejskiemu wszystkich aktów prawnych Unii.

• Przygotowuje też zazwyczaj propozycje traktatów innych aktów prawa międzynarodowego, które są później dyskutowane na zebraniach Rady Europejskiej.

• Nadzoruje rządy państw członkowskich w sprawie wdrażania zmian prawa poszczególnych krajów wynikających z przystosowania prawa krajowego do ustaleń unijnych.

• Prowadzi bieżące negocjacje z krajami kandydującymi do UE

• Przewodniczący Komisji Europejskiej jest oficjalną `głową' Unii, reprezentując ją w kontaktach międzynarodowych

• JAKO JEDYNY ORGAN MA PRAWO INICJATYWY USTAWODAWCZEJ

WYKŁAD VI 13 XII 2011

Zerówka- na ostatnim wykładzie

5 gł organów UE, bez EBC(tylko pobieżne info)

Czym się różni PE od parlamentów narodowych

Kompetencje poszczególnych organów.

proces podejmowania decyzji w poszczególnych organach

Urzędnicy Unii Europejskiej

Administracja w UE:

• Opiera się na zasadach analogicznych do administracji narodowej: miejsce interesu narodowego zajmuje w niej interes wspólnotowy, miejsce urzędników- funkcjonariusze, wspólnotowi, miejsce organów państwa- instytucje wspólnotowe, Ustaw- rozporządzenia i dyrektywy. Organizacja i funkcjonowanie opiera się na wzorcach zaczerpniętych z administracji narodowych

• Funkcjonariusze narodowi tak jak urzędnicy stanowią korpus administracyjny , działający na podstawie prawa europejskiego.

Urzędnik unijny

Urzędnikiem UE jest osoba, która w jednej z instytucji unijnych wykonuje stałą pracę i została nominowana na podstawie pisemnego aktu - umowy o pracę, wydanego przez tę instytucję

Funkcjonariusze Unii tworzą wyspecjalizowany korpus służby cywilnej który pracuje dla poszczególnych instytucji oraz agencji wspólnotowych

Model kariery:

• Austria

• Belgia

• Francja

• Grecja

• Hiszpania

• Irlandia

• Luksemburg

• Niemcy

• Portugalia

Model stanowisk:

• Dania

• Finlandia

• Holandia

• Szwecja

• Wielka Brytania

• Włochy

Zwyciężył model kariery

Model unijny

• Wywodzi się z lat 50.

• Oparty na systemie kariery czyli tzw. „model zamknięty”. Zasady naboru konkursowego ograniczono właściwie wyłącznie do obsadzania niższych stanowisk w hierarchii

• Skutek to nacisk na staż pracy i nabywane doświadczenie zawodowe

• Ograniczenie elastyczności w dostosowywaniu do nowych wyzwań

• Model ten jest obecnie archaiczny

Nowy model mieszany

• Budowanie kultury europejskiej służby cywilnej, której oparciem ma być kodeks etyczny

• Uproszczenie procedur administracyjnych

• Lepsze wykorzystywanie technologii informacyjnych

• Wprowadzenie systemu zarządzania opartego na aktywności w odniesieniu do cyklów strategicznego planowania

Stopnie i kategorie

Zgodnie z regulaminem pracowniczym administratorzy zaliczani są do grupy AD(w ramach grupy istnieje 12 grup zaszeregowania), asystenci zaliczeni do grupy AST( w ramach grupy istnieje 11 grup zaszeregowania)

Urzędnicy KE

• Najbardziej rozbudowane zadania realizowane przez personel urzędniczy poszczególnych Dyrekcji Generalnych w ramach KE

• W praktyce jest to podejmowania nowych i coraz bardziej skomplikowanych zagadnień wynikających z rozbudowywania kompetencji UE oraz postępów procesu integracji

• Taka sytuacja wymusza tworzenie departamentów i jednostek organizacyjnych, które będą w stanie zająć się realizacją Tycha zań a także zapewnić, skuteczne monitorowanie ich wykonania oraz skutków.

• Najwięcej osób zatrudnia Dyrekcja Generalna- Wspólne Centrum Badawcze, większość to pracownicy naukowi i obsługi technicznej

• Jej jednostki organizacyjne rozmieszczone SA w różnych państwach

Zasady rekrutacji

Wszyscy funkcjonariusze rekrutowani są do pracy na zasadzie konkursu

Konkurs ogłasza ko0misja, nieraz wspólnie z Trybunałem Obrachunkowym, Konkurs na pracowników organów administracyjnych

Pomyślne zakończenie konkursu oznacza wpisanie kandydata na liste rezerwową potencjalnych pracowników Komisji. Zazwyczaj zatrudnienie następuje w okresie od 1 do 3 lat.

Przed nominowaniem do pracy w komisji lub w organach administracyjnych UE kandydat odbywa staż

Europejski Urząd Doboru Kadr(TL)

WYKŁAD VII 20 XII 2011

Rola prezydencji w procesie podejmowania decyzji

• Brak definicji

• Jest raczej „funkcją i urzędem, który powołano do lepszego funkcjonowania Rady UE”

Prezydencja:

• Od 1 lipca 2011 Polska objęła Przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej.

• Co sześć miesięcy kolejne państwo członkowskie UE sprawuje prezydencję, czyli przewodniczy pracom Rady UE

• W tym czasie państwo sprawujące Prezydencję staje się gospodarzem większości unijnych wydarzeń i gra kluczową rolę na wszystkich polach aktywności UE

• Jest odpowiedzialne za organizacje spotkań UE, nadaje kierunek polityczny Unii, dba o jej rozwój, integrację oraz bezpieczeństwo.

Jonas Tallberg

• W ujęciu historycznym było to podejście do systemu Prezydencji o funkcjach proceduralnych(lata 50.) do systemu, w którym odgrywała istotna rolę polityczną w systemie instytucjonalnym( XXI w)

• Nieaktualne stwierdzenie Jeana-Louisa Dewrosta, że jest to funkcja oparta na „odpowiedzialności bez władzy”

• Atomizacja tej funkcji (po TL)- Atomizacja- rozproszenie kompetencji

Historia

• Przewodniczenie proceduralne(operacyjne): przygotowywanie posiedzeń i harmonogramu, sporządzanie protokołów, podpisywanie w imieniu Rady protokołów , notyfikowanie decyzji, reprezentowanie Rady przed Wspólnym Zgromadzeniem( potem PE)

• Zmiana „kryzys pustego krzesła”( 1965-1966)- niechęć państw członkowskich do integracji ( Francja)- brakowała mediatora

• Fragmentacja- potrzeba koordynacji między poszczególnymi radami, grupami roboczymi

• Od 1966 rola Prezydencji rośnie bo powierza się jej ( a nie KE) zarządzanie i wykonywanie harmonogramu Rady w tworzeniu tej polityki( a nie tylko odtwarzanie)

• Ważniejsza była Komisja Europejska- wysoka władza!

Raport Trzech Mędrców (1979)

• Propozycja wzmocnienia podwójnej roli Prezydencji= kontroli organizacyjnej i ukierunkowania politycznego działań Wspólnoty

• Prezydencja miała odpowiadać za stosunki Rady z innymi instytucjami

• 1979 pierwszy regulamin prac Rady

• Rola Prezydencji wspomaganej na każdym poziomie przez Ogólny Sekretariat, obejmuje w szczególności organizowanie prac, przygotowywanie harmonogramów prac Rady, monitorowanie postępu dyskusji w ramach grup roboczych oraz koordynowanie prac już dokonanych mając na względzie zapewnienie spójności decyzji Rady.

I.70

• Reforma= trio( ale głównie do stosunków zewnętrznych)

• Traktat Lizboński

• Prezydencja Rady Europejskiej

• Prezydencja Rady UE

• Prezydencja Rady ds. Zagranicznych

Zadania:

• Koordynowanie spotkań formalnych( poświęconych omawianiu bieżących spraw), nieformalnych, w Brukseli, Luksemburgu

• Zarządzająca- koordynuje i prowadzi fora

• Mediacyjna, warunki kompromisu

• Przywódcza- nie w swoim interesie, lecz w UE

• Reprezentacyjna- stosunki międzyinstytucjonalne, reprezentacje na zewnątrz, tu ograniczenie od TL

• Prezydencja została usunięta z Rady Europejskiej

Wysoki przedstawiciel ds. Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa- Catherine Ashton

Przewodnictwo w UE- wykresik.

Prezydencja grupowa

2007-2008

• Niemcy

• Portugalia

• Słowenia

2008-2009

• Francja

• Czechy

• Słowacja

2010-2011

• Hiszpania

• Belgia

• Węgry

2011-2012

• Polska

• Dania

• Cypr

TRIO

Cz strategiczna

• Kontekst długoterminowy

• Poddana konsultacjom z następnym TRIO a także z Radą ds. Zagranicznych, KE, Przewodniczącym Rady Europejskiej

Cz. Operacyjna

• Zawierająca sprawy, które prawdopodobnie będą stanowić przedmiot działań w ciągu 18 miesięcy

80% Kontynuacja TRIO ( to co się opracowuje to nie jest „pisanie na pustej kartce”- zmiany klimatu, energia, strategia lizbońska, konkurencyjność, rozwój)

1520% nowe zagadnienia( ekonomia, energia, UE na świecie)

Model z Brukseli

• Słowenia

• Współpraca z Sekretariatem Rady

• Pracownicy Stałego Przedstawicielstwa( 165)

• Pracownicy służb cywilnych( 2775)

• 8000 wydarzeń

• 3500 w Brukseli

• Reszta na świecie

Model stolicy

• Czechy

• 3000 wydarzeń

• 550 spotkań w Czechach

• 500 wydarzeń kulturalnych w Czechach i na świecie

• 30 000 delegatów odwiedziło Czechy

Obszary priorytetowe Polski

• Wieloletnie ramy finansowe 2014- 2020

• Stosunki ze wschodem

• Rynek wewnętrzny

• Wzmocnienie zewnętrznej polityki energetycznej UE

• Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony

• Pełne wykorzystanie kapitału intelektualnego Europy

Ostateczny program polskiej prezydencji został zaprezentowany w czerwcu 2011:

Bezpieczna Europa

Europa korzystająca z otwartości

Integracja europejska jako źródło wzrostu

Przykładowe pytanie na zerówce: Umiejscowić KE w strukturze instytucjonalnej UE

I filar

Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne

Trybunał Sprawiedliwości

Komitet Ekonomiczno - Społeczny

---